2
Afspraken en regels ‘Maakt het veel leuker’
4
Positief Opvoeden Quiz Test nu je kennis
5
Logische consequenties Wat doe ik als mijn kind niet luistert?
Kop tekst 3
Elke T heeft ipkrant 1v basisp rincip an de 5 es v Opvo eden a an Positief ls the ma. Tipkra nt 5: A anspr discip ekend line ha e ntere n
Nr. 5
Opvoedtips en informatie voor álle ouders > Positief Opvoeden basisprincipe: Aansprekende discipline hanteren, oktober 2012
www.positiefopvoeden.nl
Noord-Holland biedt hulp
Tips en hulp Hoe zorg ik ervoor dat mijn tienjarige dochter niet liegt? Waarom bijt mijn zoontje andere peuters? Hoeveel zakgeld geef ik mijn dochter van acht? Als ouder word je regelmatig geconfronteerd met vragen waarop je geen antwoord weet. Met het doel ouders de juiste informatie over opvoeden te geven, zijn in NoordHolland beroepskrachten getraind in Positief Opvoeden volgens de methode Triple P. Deze beroepskrachten werken bijvoorbeeld bij het Centrum voor Jeugd en Gezin: in veel gemeenten is dit de plek waar je terecht kunt met al je vragen over opvoeden en opgroeien. Je kunt je opvoedvraag ook online stellen op de website van Positief Opvoeden. Daar vind je ook een overzicht van de mogelijkheden en adressen in jouw woonplaats.
Direct informatie of tips nodig? Adressen en telefoonnummers op pagina 8.
Positief Opvoeden werkt Voor alle ouders
Murat, 5 jaar
Naimes probleem: Hoe krijg ik Murat op tijd in bed? ‘Onze 5-jarige Murat is een gezellig joch, maar op tijd slapen, ho maar! Hij treuzelt enorm met naar bed gaan. Mijn man en ik hebben geregeld ruzie over zijn bedtijd. Dat helpt natuurlijk ook niet. Ik vind het belangrijk dat Murat genoeg slaap krijgt. ‘s Ochtends kan ik hem bijna niet wakker krijgen.’ ‘Murat is de jongste thuis. Hij vindt het niet eerlijk dat hij eerder naar bed moet dan zijn oudere zus en broers. Dus bedenkt hij allerlei smoesjes om langer op te kunnen blijven. Bijvoorbeeld dat hij nog niet moe is of dat hij zijn knuffel niet kan vinden. Omdat hij zo schattig is, geven we gemakkelijk toe.
Mijn moeder die vaak bij ons is, neemt hem dan gezellig weer op schoot. Toen de juf vertelde dat Murat vaak moe is op school, waren mijn man en ik het eens dat er iets moest veranderen. Ik heb het probleem met de schoolverpleegkundige besproken. Daar heb ik veel aan gehad. Ze wees me op het
belang van duidelijke regels en consequent durven zijn. Nu gaat het een stuk beter en heeft Murat meer energie op school.’
Wil je weten wat Naime heeft gedaan om Murat op tijd in bed te krijgen? Kijk dan op pagina 3!
Welke normen en waarden je je kind wil bijbrengen, is voor elke ouder anders. Maar hoe je gedrag van kinderen het beste kunt sturen, is uitgebreid onderzocht. Dit onderzoek en praktijkervaring laten zien dat Positief Opvoeden van Triple P kinderen de beste kansen geeft om zich goed te ontwikkelen. Uit dit onderzoek blijkt dat kinderen die positief worden opgevoed, zich prettig voelen en minder risico lopen op het ontwikkelen van gedragsproblemen. Ouders die positief opvoeden, vinden het ouderschap plezieriger en genieten vaak meer van hun kinderen.
Wat is Triple P? Lees meer op pagina 8.
2 Aansprekende discipline
Wist u dat
een kind van 4 gemiddeld twaalf uur slaap nodig heeft en een kind van 12, negen uur? (Bron: www.infotalia.com)
85%
Vanaf ongeveer 6 jaar, als kinderen de verschillende
van de kinderen tussen 4 en 12
munten kunnen herkennen,
jaar doet minstens één uur per
is een kind oud genoeg
week aan sport.
voor zakgeld.
(Bron: CBS)
(Bron: www.nibud.nl)
Wat is aansprekende discipline ? Een aansprekende discipline betekent dat je snel en doortastend reageert op vormen van ongewenst gedrag van je kind en dat je duidelijke regels stelt. Het is belangrijk om 4 of 5 huisregels op te stellen en deze te bespreken met het gezin. Veel ouders gaan er van uit dat kinderen de regels wel weten, maar hebben ze nooit benoemd of opgeschreven. Vraag maar eens aan je partner wat zijn of haar regels zijn en of jouw regels bekend zijn. Peuterleidster Cora Glas tijdens een kringgesprek
Reageren op ongewenst gedrag: ‘stop daarmee!’
‘Afspraken en regels maken het voor iedereen leuker!’ Op peuterspeelzaal Humpie Dumpie in IJmuiden en Kinderdagverblijf PUK in Beverwijk kunnen de kinderen plezier hebben met elkaar, lekker spelen en ontdekken. Cora Glas, peuterleidster bij Stichting Welzijn Velsen (SWV) en Jolanda Kaandorp, pedagogisch medewerker bij Stichting Kinderopvangvoorzieningen Beverwijk (SKOV), zijn het erover eens dat daarvoor wel afspraken nodig zijn. Waarom is het belangrijk om regels te hebben? ‘Kinderen vragen om duidelijkheid en daarbij horen ook regels. Dit geeft hen houvast en veiligheid. Op die manier kunnen ze zich beter ontwikkelen’, volgens Cora. ‘Als een kind zich veilig voelt, heeft het genoeg zekerheid om op ontdekkingstocht te gaan. Jolanda vertelt dat ze kinderen de ruimte geven om hun eigen grenzen te ontdekken, maar dat daarover wel afspraken worden gemaakt’.
Kunnen jullie een voorbeeld geven? Beide leidsters hebben zelf de training Positief Opvoeden, Triple P gedaan en gebruiken wat ze daar hebben geleerd ook op de groep. Cora en Jolanda leggen nu vooral de nadruk op wat wel mag. “Binnen gaan we lopen, buiten mag je rennen!” ‘Kinderen vertellen dit ook aan elkaar. Als ze zich hieraan houden, wordt daar door ons natuurlijk positief op gereageerd. Dit stimuleert de andere kinderen om het ook te doen, zodat
zij ook deze positieve aandacht krijgen. Het opruimen brengen we positief en elk kind doet op zijn niveau mee: We maken er een leuk spel van en zeggen: “We gaan alles weer een mooi plekje geven”. Om het voor de kinderen duidelijk te maken waar ze iets moeten opbergen, gebruiken ze doorzichtige bakken en kasten met plaatjes of foto’s van het speelgoed erop. We geven elk kind een eigen opdracht met duidelijke uitleg waar ze het speelgoed moeten opruimen. Zo kunnen we ook ieder kind apart belonen als ze het goed hebben gedaan’.
Hoe weten de kinderen welke regels er zijn? Jolanda vertelt dat binnen de kinderopvang van de SKOV alle leidsters van de verschillende groepen dezelfde regels en hetzelfde dagritme gebruiken. ‘Dit betekent dat kinderen, die meestal als baby starten op het kinderdagverblijf, van jongs af aan de regels en het dagritme leren en dat dit doorloopt tot en met de naschoolse opvang. Als een
kind naar een andere groep gaat, blijft dit hetzelfde.’ Op de peuterspeelzalen van SWV zijn ook groepen waar extra taalstimulering wordt gegeven. ‘Bij de methode die wordt gebruikt horen ook dagritme kaarten. Zo kunnen kinderen zien dat ze na de kring gaan buitenspelen en wanneer ze gaan eten. De kaarten hangen op een plek waar ieder kind ze goed kan zien. Dit geeft de kinderen veel houvast.’
Wat doe je als een kind zich niet aan de regels houdt? ‘We reageren er meteen op door het gedrag te stoppen en te vragen of ze de regel nog weten. We blijven niet hangen in een negatieve sfeer, maar proberen ze op een positieve manier weer op weg te helpen’. Cora: ‘Het helpt om te benoemen dat een kind boos is en waarom’. Jolanda: ‘Je helpt het kind zijn gedrag te leren reguleren door kort uit te leggen wat er is gebeurd en wat het heeft gedaan’.
Reageer meteen als een kind iets doet wat je niet goed vindt. Een duidelijke STOP instructie is vaak voldoende.
Hoe ziet dat eruit? • • • •
Ga naar je kind toe Zorg dat je zijn aandacht hebt Maak oogcontact Zeg rustig en beslist met welk gedrag je kind moet stoppen • Geef een alternatief: iets wat je kind wèl mag • Prijs je kind als hij doet wat je zegt • Stopt je kind niet? Pas dan een logische consequentie toe (zie pag. 5)
Jolanda Kaandorp
Aansprekende discipline 3
TopTips
Aansprekende discipline
TopTip 1 Praat met kinderen over regels. Betrek je kind(eren) bij het vaststellen van basisregels in huis. Bijvoorbeeld over computergebruik, van elkaars spullen afblijven of huishoudelijke taakjes. Regels worden sneller opgevolgd als kinderen er over kunnen meedenken. Vanaf een jaar of vier kun je kinderen daar al in stimuleren. Houd het aantal regels beperkt en formuleer ze positief. Zo leert een kind wat de bedoeling is in plaats van wat niet mag. Bijvoorbeeld: ‘Als je het speelgoed van een ander wil, dan vraag je dat eerst’. Pas de regels weer aan als kinderen groter worden.
TopTip 2 Prijs je kind als hij zich aan de regels houdt. Regels opvolgen gaat niet vanzelf. Prijs je kind als het zich aan de regels houdt. Vooral als de naleving daarvan de nodige inzet van je kind vraagt. Bijvoorbeeld als
het op tijd zijn huiswerk maakt of uit zichzelf de tafel afruimt. Benoem welk gedrag je waardeert. Bijvoorbeeld: ‘Wat goed dat je je aan de afspraak houdt en op tijd aan je huiswerk begint. Ik ben trots op je’.
TopTip 3 Blijf kalm en geef uitleg. Als je kinderen corrigeert, richt je dan op hun gedrag en wijs hen niet af als persoon. Probeer kalm te blijven. Daarop reageren kinderen beter dan op een emotionele uitbarsting. Geef uitleg wat je niet bevalt aan hun gedrag of wat het effect is op anderen. Geef ook aanwijzingen hoe het anders kan. Zo leert een kind hoe het zijn gedrag kan verbeteren.
TopTip 4 Steun elkaar als opvoeders. Als ouders ben je het misschien niet altijd eens met de manier waarop je partner reageert op een regelovertreding. Maar, val elkaar nooit af en spreek elkaar niet tegen. Probeer -op een rustig moment
zonder kinderen- het samen eens te worden over belangrijke regels in huis en hoe je die wilt handhaven.
TopTip 5 Blijf niet eindeloos waarschuwen. Wie lang wacht, reageert vaak heftiger op ongewenst gedrag van kinderen. En je kind leert ervan dat het pas hoeft te gehoorzamen als je boos wordt. Snel reageren werkt beter dan dingen op z’n beloop laten. Een kind even herinneren aan de regel is dan vaak al voldoende om het gedrag bij te sturen.
TopTip 6 Effectief disciplineren kan je leren. Als je onzeker bent over het omgaan met ongewenst gedrag bij kinderen kun je veel steun hebben aan het volgen van een opvoedcursus. Daar leer je hoe je wenselijk gedrag bij kinderen kunt stimuleren en hoe je om kan gaan met ongewenst gedrag.
Vervolg pagina 1
Murat gaat op tijd naar bed. Hoe is dat gelukt? Discipline helpt
Consequent blijven
Naime: ’Ik heb ontdekt dat het bij ons ontbrak aan discipline. De ene keer lieten we Murat opblijven, de andere keer werden we boos als hij er steeds uitkwam. Een kind weet dan niet waar hij aan toe is. Ook spraken we elkaar tegen. Als ik vond dat Murat naar bed moest, zei mijn moeder: ‘Ach, laat hem nog even’. Daar maakte Murat slim gebruik van.’
‘Als Murat niet naar bed wil, vragen we: ‘wat was ook alweer de regel over naar bed gaan?’ Dat is meestal al genoeg, dan gaat hij lief mee. En mijn man en ik steunen elkaar. Als hij uit bed komt, brengen we hem consequent weer terug. We reageren niet meer op zijn smoesjes. Het grappige is dat zijn zus een ‘smoesjeslijstje’ heeft gemaakt. Dan vraagt ze: ‘Murat, ben je naar de wc geweest? Heb je je knuffel? Heb je een beetje water gedronken? Heb je je tanden gepoetst?’ Als het hele lijstje is afgewerkt, zegt ze: ‘Nu ben je klaar om te gaan slapen’. En dat doet hij dan ook braaf! Hij weet dat als hij te lang treuzelt, het voorlezen niet doorgaat. Gelukkig hoeven we die consequentie niet vaak toe te passen.’
Regels geven houvast ‘De verpleegkundige vertelde dat een kind van vijf gemiddeld 10 tot 12 uur slaap nodig heeft. En ook dat het beter werkt als er vaste regels zijn voor bedtijd. Als je daar consequent aan vasthoudt, legt een kind zich er gemakkelijk bij neer. En je hebt minder strijd. Mijn man en ik hebben toen met de kinderen een aantal huisregels afgesproken. Voor Murat geldt de regel dat hij om half 8 gaat slapen en in bed blijft.’
Slaapritueel ‘De suggestie om een slaapritueel in te stellen, heb ik ook opgevolgd. Ik waarschuw Murat nu een half uur van te voren dat het bijna bedtijd is. De overgang is dan niet zo plotseling. Op de afgesproken tijd ga ik naar hem toe en zeg rustig en duidelijk dat het tijd is om te gaan slapen. Als hij erin ligt, lees ik nog een verhaaltje voor. Dat is een gezellig moment waardoor Murat het minder erg vindt om naar bed te gaan.’
Wat heb jij lekker geslapen! ‘In het begin kreeg Murat elke ochtend een uitgebreid compliment als hij in bed was gebleven. Dat doen we nu nog maar af en toe. Op tijd naar bed is inmiddels routine geworden. Murat wordt nu elke ochtend uit zichzelf wakker. En wat ook belangrijk is: hij heeft zin om naar school te gaan.’
Mogelijkheden Positief Opvoeden Elke ouder heeft duidelijke ideeën over de opvoeding, maar in de praktijk gaat het vaak anders. Iedereen komt wel eens in een situatie terecht waarbij je niet goed weet hoe je het aan moet pakken. Het is handig om te weten dat je niet alles zelf hoeft uit te vinden, dat veel ouders tegen dezelfde dingen aanlopen en dat er handvatten voor het opvoeden zijn. Als je begrijpt waarom je kind bepaald gedrag vertoont, kan je ook leren hoe je er voor kan zorgen dat je kind zich gedraagt zoals jij wilt. Bij Positief Opvoeden krijg je handvatten aangereikt. Je leert hoe je de ontwikkeling van je kind kan stimuleren en hoe je kan omgaan met veelvoorkomende lastige situaties. Je zal zien dat jij het gedrag van jouw kind kan beïnvloeden. Het is geen voorschrift voor hoe je moet opvoeden, want jij bepaalt zelf wat je belangrijk vindt in de opvoeding. Kijk op www.positiefopvoeden.nl voor mogelijkheden bij jou in de buurt.
4 Over ouders
Positief Opvoeden Quiz :-) Wat weet jij over Positief Opvoeden? Wat is een goede manier om je kind te laten luisteren? En hoe zorg je ook voor jezelf? Test je kennis door onderstaande vragen te beantwoorden en het juiste antwoord te kiezen. Deze vragen gaan over de vijf basisprincipes van Positief Opvoeden. Dit is de 5e Tipkrant van Positief Opvoeden. Alle Tipkranten hadden elke keer één van de vijf basisprincipes als thema. Met de vragen hieronder kun je je kennis testen over deze basisprincipes en Positief Opvoeden. De juiste antwoorden van de quiz vind je op pagina 8.
08. Als de kinderen gezellig met elkaar aan het spelen zijn:
01. Hoe zorg je dat je peuter veilig is en geen gevaar loopt:
A Doe ik de afwas, ga ik stofzuigen en maak ik een
A Ik weet de hele tijd waar mijn peuter is
boodschappenlijst, er is altijd wel een klus!
en wat hij aan het doen is.
B Gebruik ik dat moment om zelf ook even te
B Ik zorg dat mijn huis peuterveilig is met
ontspannen met een tijdschrift of een kopje thee.
bijvoorbeeld stopcontactbedekkers.
C Vraag ik de kinderen of ze hun afgesproken taak
C Ik zet waardevolle en breekbare spullen
willen doen, zoals de afwasmachine leegruimen.
buiten bereik.
06. Je kind speelt binnen met zijn voetbal, terwijl de regel is dat dit alleen buiten mag. Wat doe je? A Ik zeg hem: ‘Je weet dat dit niet mag, leer je
02. Als mijn kind al tien minuten zelfstandig aan het spelen is met de Lego:
07. Als mijn kind tv aan het kijken is en we gaan eten:
A Loop ik naar hem toe en zeg hem: ‘Wat ben je lekker aan het spelen met de Lego’. B Laat ik hem lekker spelen en geef hem verder geen aandacht. C Roep ik van een afstand: ‘Hè hè, eindelijk kun
A Roep ik vanuit de keuken: ‘Aan tafel!’. B Loop ik naar mijn kind toe en vraag: ‘Kom je aan tafel?’ C Loop ik naar mijn kind toe en zeg: ‘Ik wil dat je
het dan ook nooit?’ B Ik vraag: ‘Weet je nog wat de regel is over voetballen in huis?’ Als mijn kind het niet meer weet, herinner ik hem opnieuw aan de regel: ‘In huis wordt niet gevoetbald. Buiten mag je voetballen’ en stimuleer hem om dat te doen. C Ik pak de voetbal af en stuur hem naar zijn kamer.
de televisie uitzet en aan tafel komt, want we gaan eten.’
je ook rustig spelen’.
03. Als jij en je partner onenigheid over de opvoeding hebben, is het goed voor je kinderen als je: A Rustig blijft, maar laat zien dat meningsverschillen erbij horen en opgelost kunnen worden.
04. Je bent aan de telefoon en je kind vraagt je om de stiften te pakken in de kast waar het niet bij kan. Wat doe je? A Ik negeer mijn kind, ik ben aan de telefoon. B Ik onderbreek het telefoongesprek en zeg: ‘Houd je mond’ en ga verder met het gesprek.
B Aan je kind vraagt wie van jullie gelijk heeft. C Het conflict openlijk bespreekt, zelfs als de emoties hoog oplopen, want zo leren kinderen met conflicten om te gaan.
C Ik onderbreek even het telefoongesprek, geef mijn kind de hulp die het nodig heeft en stimuleer het
05. Om mijn kind te leren welk gedrag ik niet wil zien is het belangrijk dat ik: A Consequent reageer op ongewenst gedrag van mijn kind. B Mijn kind laat merken en voelen wat het verkeerd doet. C Mijn kind streng toespreek, zodat het weet
om zichzelf even bezig te houden totdat ik klaar ben.
dat ik het meen.
Slaan in discussie In Nederland is een wet aangenomen die slaan als opvoedmethode afkeurt. Dat maakt veel ouders onzeker en roept weerstand op. Mogen ouders niet zelf bepalen hoe ze hun kind opvoeden? Is een tik echt zo schadelijk? Wie is daar slechter van geworden? Dit zijn veel gehoorde reacties. Laten we eens op een rijtje zetten wat we nu eigenlijk weten over slaan: • Als het geven van een tik effectief is, zouden ouders dit middel steeds minder hoeven toe te passen. Maar vaak is het omgekeerde het geval. Het ongewenste gedrag van kinderen stopt wel op het
moment dat de klap valt, maar het neemt er dikwijls niet door af. Bovendien kunnen kinderen stiekem gedrag ontwikkelen, uit angst voor straf. • Het probleem is: slaan leert een kind wat niet mag, maar niet wat wèl de bedoeling is. Als ouders hun kind willen leren hoe hij zich in allerlei situaties moet gedragen, heeft het stimuleren en prijzen van gewenst gedrag meer effect. • Al lijkt een kind onaangedaan, toch kan een klap wel emotionele schade toebrengen. Niet als het een enkele keer gebeurt binnen een liefdevolle opvoeding. Maar wel als slaan regelmatig voorkomt en vooral als het in woede gebeurt. Kinderen kunnen het vertrouwen in hun ouders verliezen waardoor ze minder onbevangen zijn en meer op hun hoede zijn.
• Door je kind te slaan geef je het verkeerde voorbeeld. De boodschap naar kinderen is onduidelijk. Zij mogen niet slaan, maar jij doet het wel? • Kinderen leren gedrag van hun ouders. Wat je erin stopt, krijg je ook terug. Wie kinderen positieve aandacht geeft, krijgt genegenheid terug. Als ouders vaak boos worden, schreeuwen of een klap uitdelen zie je dat gedrag ook bij de kinderen. Ze hebben geleerd dat slaan een manier is om conflicten op te lossen en passen dat toe in de omgang met leeftijdgenoten. Nog niet zo lang geleden was slaan een geaccepteerde opvoedmethode. We weten nu dat het ook nadelige effecten heeft, maar het kost tijd om opvoedpatronen te veranderen. Slaan is een impulsreactie, meestal voort-
komend uit een gevoel van onmacht of stress. Vaak heeft een ouder er achteraf spijt van dat het zo gelopen is. Het is overigens voor je kind net zo nadelig als je steeds kritiek op hem hebt of tegen hem schreeuwt. Het is belangrijk om dit soort gedrag te voorkomen, door je eigen irritaties niet te hoog op te laten lopen. Bijvoorbeeld door eerder in te grijpen.
Positief Opvoeden, Triple P kan je daarbij helpen. Bijvoorbeeld via een informatiefolder, een opvoedcursus of individueel gesprek en begeleiding. Kijk op de website www.positiefopvoeden.nl voor tips en het aanbod bij jou in de buurt.
Over ouders 5 Wat doe ik als mijn kind niet luistert? Als je kind niet luistert, moet er een consequentie op volgen. Anders leert een kind dat het jouw instructies rustig kan negeren. Een consequentie is het logische gevolg van ongehoorzaamheid. Vandaar ook de term: logische consequenties. Het is geen straf. Het doel is dat je kind er iets van leert. Leg daarom altijd uit waarom je een consequentie toepast: ‘Je luisterde niet toen ik zei dat je moest stoppen, nu berg ik de bal 5 minuten op!’ Voorbeelden van logische consequenties zijn: • minder computertijd • een extra taak in huis doen • geliefd speelgoedje korte tijd opbergen • verplicht naast jou op een stoeltje zitten • een time-out van enkele minuten Houd je aan de afgesproken tijd. Consequenties hoeven niet lang te duren om effectief te zijn. Als een kind protesteert tijdens een
time-out, gaat de tijd pas in als het stil is. Het doel is dat een kind leert om zelf rustig te worden. Als de tijd om is of de taak gedaan, kom je niet meer op het ongewenste gedrag terug. Help je kind liever weer op gang met een activiteit. Zo krijgt het de kans om zijn gedrag te verbeteren. Geef positieve aandacht of een complimentje zodra de gelegenheid zich voordoet. Probeer rustig en standvastig te blijven als je de consequentie toepast. Ook bij hevig protest. Bedenk: Nú even doorbijten maakt dat een kind jouw instructies voortaan serieus neemt.
SAMEN ER-OP-UIT TIPS Wat
Wanneer
Waar
Kosten
Cinekid filmfestival
Herfstvakantie
Verschillende locaties
Afhankelijk
Het film-, televisie- en nieuwe mediafestival voor de jeugd van 4-16 jaar dat jaarlijks in de herfstvakantie plaatsvindt. Kijk voor meer informatie op: www.cinekids.nl.
De zee leeft
Herfstvakantie
Opstapplaats Den Oever
Kinderen tot 12 jaar € 10,Volwassenen € 12,50
Een avontuurlijke tocht naar zeehonden en andere zeedieren. Ontdek wat je nog niet wist van de zee, zowel boven als onder water. Kijk voor meer informatie op: www.dezeeleeft.nl.
Sportinstuif
Herfstvakantie
Verschillende locaties
Afhankelijk
In veel gemeenten in Noord-Holland worden er spannende en leuke sport-en spelactiviteiten georganiseerd voor kinderen van de basisscholen. Vraag er naar bij een sportclub in de buurt.
Week van de Opvoeding
1-7 oktober
Verschillende locaties
Meestal gratis
De Week van de Opvoeding draait om ontmoeting en uitwisseling tussen ouders, medeopvoeders, kinderen en jongeren. Het thema van dit jaar is ‘Luister ‘s naar me’. Kijk voor activiteiten bij jou in de buurt op: www.weekvandeopvoeding.nl.
De kannonen bulderen
Elke derde zondag
Nederlands Vestingmuseum Naarden
€ 4,- tot € 6,-
Elke derde zondag van de maand komt het verleden weer tot leven en vuren de leden van diverse garnizoensploegen uit vervlogen tijden, de vestingkanonnen af. Om 14.00, 15.00 en 15.45 uur beginnen de demonstraties. Meer informatie: www.vestingmuseum.nl. Kijk voor Uittips met kinderen op de agenda van Kunst en Cultuur van de Provincie Noord-Holland: www.uitinnoordholland.nl. Door middel van uitgebreid zoeken vind je allerlei activiteiten die leuk zijn om met kinderen te ondernemen!
Vraag van ouder: Mijn zoon is twee jaar en kan hard gillen. Dit doet hij ’s ochtends of als zijn speelgoed wordt afgepakt. Hij doet dit sinds zijn geboorte. Hij wordt dan driftig en loopt rood aan. Ik pak dan zijn handjes en zeg: ‘Niet doen’. Dit helpt soms, maar niet altijd. Op het consultatiebureau zeiden ze dat ik hem moet negeren, maar ik weet niet hoe ik dat moet doen.
Antwoord van de Triple P-adviseur: Ik kan me goed voorstellen dat je het schreeuwen graag wilt verminderen en dat het moeilijk is om dit gedrag te negeren. Driftbuien komen veel voor bij kinderen van rond de twee jaar. Ook lijkt het zijn temperament te zijn, omdat je schrijft dat hij al vanaf zijn geboorte zo reageert. Het is belangrijk om er nu iets aan te doen, zodat hij daar later geen problemen mee krijgt.
Voorkomen Het advies van het consultatiebureau klopt. Als je veel aandacht geeft aan het gegil,
positief of negatief, wordt het meestal erger. Geef je zoontje dus liever aandacht als hij rustig blijft als hij iets niet mag of juist moet. Door dit gewenste gedrag te belonen, zal het vaker voorkomen en dat is wat je graag wilt. Driftbuien kun je ook dikwijls voorkomen door een kind op situaties voor te bereiden.
compliment als hij doet wat je zegt. Negeer eventueel protest. Kijk je kind niet aan en zeg niets. Geef je kind pas weer aandacht als hij stopt met gillen. Zelf even iets anders gaan doen (bijvoorbeeld stofzuigen), kan helpen om negeren vol te houden. Bereid je er op voor dat hij eerst nog harder gaat gillen voordat het uiteindelijk stopt.
Zeg wat je wilt
Wil je zelf een vraag stellen of weten wat je bij een driftbui doet? kijk dan op www.positiefopvoeden.nl
Als je kind gaat gillen of driftig wordt, zeg je hem duidelijk dat hij daarmee moet stoppen en wat je wel wilt. Bijvoorbeeld: ‘Stop met gillen, ik wil dat je rustig praat’. Geef een
6 Over kinderen Samen doen
Piratenkoek Dit heb je nodig: • • • • • • •
eierkoek servet dropveter dropmat smartie snoepveter poedersuiker
Zo maak je het:
1. Vouw het servetje om als hoofddoek, strik de dropveter er om heen en maak hem aan de achterkant van de eierkoek dicht. 2. Plak met een mengsel van poedersuiker en een klein beetje water de smartie vast als oog je. 3. Knip een ooglapje uit de dropmat en plak die over de dropveter. 4. Als laatste plak je de snoepveter als mondje en klaar is je piraat!
Aanvalluhhh.....
Mijn opvoeding ‘Mij hoor je niet klagen, mijn ouders laten me best wel vrij.’ Op een mooie zomerse middag spreek ik Berend (17). Berend is scholier en zit midden in zijn toetsweek. Hij heeft net even hard gelopen en weet dat hij nu weer snel aan zijn huiswerk moet. Want het is nog best spannend, die laatste loodjes... Mijn opvoeding ‘Ik vind dat mijn ouders me best goed opgevoed hebben, ze laten me best wel vrij. Als ik te ver ga, dan praten ze er altijd over. Ze leggen uit waarom het beter is dat ik iets niet doe. Ik denk dat ik het zelf ook zo zou doen. Ik vind het belangrijk dat ze me vrij laten, en niet altijd van alles verbieden, want dan zou ik meer dingen achter hun rug gaan doen denk ik.’
Vroeger was ik best druk ‘Ik was vroeger best druk en haalde ook van alles uit. Stond ik ineens in mijn regenlaarsjes boven op het dak van de school. Mijn vader schrok zich volgens mij rot, maar hij bleef toch rustig. Ze roepen me wel tot de orde en worden ook wel boos. Maar ze blijven wel praten.
Wat vind jij? Hoe kijken andere ouders tegen een situatie aan en welke oplossingen gebruiken zij? Elk nummer vragen wij naar hun ervaringen. Deze keer staat de vraag centraal:
Wat doe je als je kind iets doet wat niet mag?
Marjolein, 31 jaar Dochter Noa, 4 jaar ‘Ik zeg tegen Noa dat het niet mag en meestal luistert ze daar heel goed naar. En áls ze dan goed heeft geluisterd, krijgt ze een groot compliment.’
Desiree, 43 jaar Zoons Thomas, 14 en Luuk, 10 jaar ‘Ik ga er over in gesprek en laat duidelijk weten dat ik het niet goed vind. Vervolgens verzin ik een gepaste actie die daar op volgt,
Als ik bijvoorbeeld ruzie maakte met mijn broertje dan praatten mijn ouders met ons. Echt straf, zoals iets afpakken of helemaal verbieden dat deden ze niet. Dat helpt volgens mij ook niet, zeker niet bij mij. Daar ga je juist bedenken hoe je iets toch kunt doen, zonder dat ze het merken. Nu durfde ik het mijn ouders wel te vertellen als er iets aan de hand was. Ik kan me niet alles zo goed herinneren, wel weet ik dat mijn ouders ruzies probeerden op te lossen met praten. Ik moest natuurlijk wel sorry zeggen, of ophouden met wat ik aan het doen was. Maar dat vind ik normaal.’
Uitleggen ‘Ik heb een jaar gehad op school dat ik echt lastig was. Voor mijn ouders en ook voor mezelf. Toen was ik 14. Ik deed niet echt mijn best en was ook bezig met dingen waar ze niet echt blij mee waren. Dan werden ze heus wel eens boos, of ze waren teleurgesteld. Maar wat ik goed vind is dat ze altijd uitleggen waarom ze vinden dat ik iets niet of juist wel moet doen. Bijvoorbeeld: Ik werk op zaterdagavond, en dan mag ik vrijdag uit, maar zondag moet ik fris zijn om huiswerk te doen. Dan stellen ze dus wel grenzen, maar die zijn ook logisch. Ik weet zelf dat ik best wel vaak grenzen
zoals een klusje of een straf. Soms is het al genoeg als ze er over nadenken en laten zien dat ze begrijpen dat ze iets fout hebben gedaan. Het ligt er aan hoe erg het is.’
Ozare, 39 jaar Dochter Elif, 5 jaar ‘Ik vraag haar waarom ze het gedaan heeft en dan legt zij uit waarom. Vervolgens zeg ik dat ik het niet goed vind en dan maken we een afspraak over hoe ze hier een volgende keer mee om moet gaan.’
opzocht. Zelf denk ik niet dat het aan mijn opvoeding ligt, het was gewoon zo. Ik moest uitzoeken wat ik zelf wilde, dat hoort denk ik ook bij die leeftijd. Wat ik tof vind van mijn ouders is dat ze open staan voor mij. Er was ook een keer een akkefietje op school, waarbij de school ook vond dat mijn ouders dat moesten weten. Dat heb ik toen toch maar zelf verteld.
Goedmaken Ik vind het wel belangrijk dat je de gevolgen ziet van wat je doet, dat vindt mijn vader ook heel belangrijk. En dan moet je het ook goedmaken of de schade herstellen natuurlijk. Ik maak dingen niet goed door ineens een cadeautje te kopen voor mijn moeder of zoiets, dat vind ik onzin. Ik heb namelijk niet de missie om mijn moeder dwars te zitten als er iets is, en dan is dat ook niet nodig. Wel sorry zeggen, natuurlijk!’
‘Het is jouw leven’ ‘Dat is wat mijn ouders zeggen, en ik vind het heel fijn dat alles bespreekbaar is met ze. Ze hebben me geleerd na te denken en zo weet ik zelf meestal wel dat ik te ver ga. Dus al met al ben ik erg tevreden over mijn opvoeding.’
Thijs, 39 jaar Zoon Milan, 2 jaar ‘Dan zeg ik dat dat niet mag. Ik vraag Milan op dit moment liever even niet waarom hij iets gedaan heeft want dan komt hij met bijzonder goede argumenten aan waarom het juist wel zou mogen en die kunnen verraderlijk overtuigend zijn.’
Over ouders 7
TIPS Internet voor ouders Voor ouders van kinderen van 0-4 jaar: www.jongegezinnen.nl een site ingedeeld naar ‘zwanger’, ‘baby’ en ‘peuter/kleuter’. www.babyinfo.nl Informatie over baby’s en peuter/kleuter/ naar school. Voor ouders van schoolgaande kinderen: www.ouders.net Zet zich in voor alle ouders met kinderen in het primair en voortgezet onderwijs en in de kinderopvang. www.ouders.kennisnet.nl Startpagina voor ouders met kinderen in het basisonderwijs. Voor ouders van kinderen van 0-12 jaar: www.groeigids.nl De site die hoort bij de groeigids van de jeugdgezondheidszorg. www.ouders.startpagina.nl Diverse websites voor ouders op een rij. www.oudersvannu.nl De site van het bekende tijdschrift. www.opvoeddebat.nl De site van het ministerie van Jeugd en Gezin. www.familyfactory.nu Een netwerk van en voor ouders. Voor ouders van kinderen van 0-16 jaar: www.positiefopvoeden.nl Dé site voor ouders over opvoeden. www.jmouders.nl De site van het bekende tijdschrift. www.ouder.nl Een ouders-community. Voor ouders van pubers: www.mammaweetalles.nl Over onderwerpen in de opvoeding die ouders èn pubers bezig houden. www.mijnpuber.nl Informatie over het opvoeden van pubers. Voor moeders: www.kekmama.nl De site van het tijdschrift voor vrouwen met kinderen van 4 tot 12 jaar.
‘Ik weet wat mijn kind leuk vindt’ Een goede band tussen ouder en kind legt de basis voor de verdere ontwikkeling van het kind. Het vraagt inzet van ouders om een goed contact met hun kind op te bouwen en ook te houden. Dat kan door regelmatig tijd samen door te brengen, met elkaar te praten of samen iets leuks te doen. Bianca is moeder van Veerle (6 jaar), Kiki (3 jaar) en Stijn (4 maanden). Zij weet dat zij ieder hun voorkeuren hebben wat ze leuk vinden om te doen met haar of haar man. Daar probeert ze ook rekening mee te houden. 1-op-1 aandacht
Luisteren en begrip tonen
‘Wij proberen regelmatig één op één met de kinderen dingen te doen. Veerle en ik gaan dan de stad in om naar kralen te zoeken voor kettingen. Kleine momenten, al is het maar heel even dat je één op één aandacht hebt. De band die ik heb met mijn kinderen is anders dan de band die mijn man met ze heeft. Hein doet vaak praktische dingen met de kinderen. Hij doet bijvoorbeeld elke zaterdag de boodschappen met Kiki. Dat is echt zijn moment met haar.
Als een van de kinderen verdrietig is, om welke reden dan ook, probeer ik echt begrip te tonen voor de situatie. Ik zeg dan dat ik begrijp dat ze verdrietig is en dat ze ook verdrietig mag zijn. Ik geef ook uitleg waarom iets niet kan, omdat het bijvoorbeeld gevaarlijk is. Door naar haar te luisteren en aan haar uit te leggen waarom iets niet kan, merk ik dat ze sneller rustig wordt omdat ze zich begrepen voelt.
‘Ik zeg dat ik begrijp dat ze verdrietig is en dat ze ook verdrietig mag zijn.’
www.lofonline.nl Inspiratie voor werkende moeders.
Hectisch leven
www.gezinnig.nl Kan helpen het gezinsleven leuker te maken. Voor vaders: www.ikvader.nl Voor (aanstaande) vaders. www.vaderschap.org Over vaderschap. Voor alleenstaande ouders: www.ouderalleen.nl www.1ouder.nl
Wat ik doe, doen zij na Elke avond tijdens het avondeten doen we een rondje: wat hebben we vandaag gedaan, wat vonden jullie het leukste en wat vonden jullie het minst leuke? Laatst belde Hein op dat hij later zou komen. Veerle had hem nog even aan de telefoon. Zij vertelde over haar dag en vroeg: ‘Papa, wat heb jij eigenlijk gedaan vandaag?’ Je merkt dan dat ze jouw gedrag nadoen en hoe belangrijk het is wat je ze meegeeft.
We hebben een redelijk gehaast en hectisch leven en dat zie ik ook om me heen. Hierdoor is het soms lastig om geduldig te blijven, waardoor je kinderen soms een boze reactie krijgen terwijl dat niet nodig was. Ik ben me ervan bewust dat het belangrijk is om geduldig te zijn, naar ze te luisteren en te begrijpen waar ze mee zitten. Dat geeft ze vertrouwen en ze worden daar zelfverzekerder van.’
8 Over instanties Colofon
Wat is Triple P, Positief Opvoeden? Triple P staat voor Positief Pedagogisch Programma. Het is een opvoedmethode voor ouders die als doel heeft om de opvoeding van kinderen makkelijker te maken. Triple P leert je op welke manier je het goede gedrag van je kind kunt stimuleren. Maar ook hoe je om kunt gaan met gedrag dat je niet graag ziet. Positief Opvoeden helpt kinderen om de vaardigheden te leren die ze nodig hebben in het leven. Je leert je kind bijvoorbeeld om goed te communiceren, respect te hebben voor anderen, problemen op te lossen en positief te denken.
Sanders, hoogleraar aan de universiteit van Queensland. Het programma wordt inmiddels in veel landen met succes gebruikt. Veel beroepskrachten die met ouders en kinderen werken in de provincie NoordHolland, werken ook met Positief Opvoeden, Triple P.
Meer informatie over Triple P vind je op www.positiefopvoeden.nl.
Triple P werd 30 jaar geleden in Australië ontwikkeld door de psycholoog Matthew
ADRESSEN
Tekst en redactie: Team Positief Opvoeden Noord-Holland SO&T, Amsterdam Triple P Communications, Amsterdam
Concept en ontwerp: Triple P Communications, Amsterdam www.triplepcommunications.net
Basisprincipes De vijf basisprincipes van Positief Opvoeden zijn:
1 2 3 4 5
Met dank aan: Cora Glas, Jolanda Kaandorp en Berend.
Ondanks de constante zorg en aandacht is het mogelijk dat de informatie die in de Tipkrant wordt gepubliceerd onvolledig c.q. onjuist is.
Kinderen een veilige en stimulerende omgeving bieden. Kinderen laten leren door positieve ondersteuning. Een aansprekende discipline hanteren.
Antwoorden
Realistische verwachtingen hebben.
Positief Opvoeden Quiz:
Goed voor jezelf zorgen.
1A, 2A, 3A, 4C, 5A, 6B, 7C, 8B
Opvoedadvies bij u in de buurt CJG Den Helder Prins Hendriklaan 2 Texelstroomlaan 5 Landbouwstraat 66 Den Helder T: 088 010 05 73
Midden-Kennemerland/ IJmond CJG Beverwijk Romerkerkweg 10 Beverwijk
Opvoedspreekuur Amstelland T: 0900 100 10 60 Regionale website www.cjgamstelland.nl
CJG Velserbroek Aletta Jacobsstraat 200-220 Velserbroek
Kop van Noord-Holland CJG Schagen-Zijpe Rensgars 1 Schagen T: 0880 10 05 79 www.cjgschagenzijpe.nl
Opvoedspreekuur Kop van Noord-Holland T: 088 010 05 55 Regionale website www.cjgnhn.nl
CJG Texel Emmalaan 15 Texel, Den Burg T: 06 820 602 22 www.cjgtexel.nl
Noord-Kennemerland CJG Alkmaar Noord Arubastraat 2 Alkmaar T: 088 010 05 60
CJG Harenkarspel Locatie: Remmerdel 7 Warmenhuizen T: 088 010 05 73
CJG Alkmaar Oost Merwedestraat 4 Alkmaar T: 088 010 05 60
CJG Hollands Kroon Locatie: Burgemeester Mijnliefstraat 8a Anna Paulowna T: 088 010 05 72
CJG Alkmaar Zuid Ruusbroechof 96 Alkmaar T: 088 010 05 60
CJG Heemskerk Burgemeester Nielenplein 6 Heemskerk CJG Uitgeest Middelweg 28 Uitgeest CJG IJmuiden Martkplein 1 IJmuiden Opvoedspreekuur Uitgeest en Broekpolder T: 088 995 95 95 Regionale website en nummer www.cjgijmond.nl T: 088 995 83 55 Amstelland CJG Aalsmeer 1e JC Mensinglaan 27b Aalsmeer CJG Amstelveen Laan van Helende Meesters 4 Amstelveen CJG Ouder Amstel Dorpsplein 60 Duivendrecht CJG Ouder Amstel Vondelstraat 1 Ouderkerk aan de Amstel CJG Uithoorn Provincialeweg 30d Uithoorn
CJG Hollands Kroon Locatie: Nieuwe Niedorp Trambaan 115 Nieuwe Niedorp T: 088 010 05 72 CJG Hollands Kroon Locatie: Wieringen Wilhelminialaan 2b Hippolytushoef T: 088 010 05 72 CJG Hollands Kroon Locatie: Wieringerwerf Dorsmolen 15 Wieringerwerf T: 088 010 05 72
CJG Alkmaar Zuid Van Alphenstraat 9 Alkmaar T: 088 010 05 60 CJG Heerhugowaard Taxuslaan 34 Heerhugowaard T: 072 572 12 22 CJG Langedijk Pompesloot 108 Langedijk T: 0226 36 44 80 CJG Castricum Geesterduinweg 5 Castricum T: 088 010 05 62
CJG Graft-De Rijp Mieuwijdt 19 Graft T: 0880 10 05 55
CJG Medemblik Valburg 56 Medemblik T: 088 010 05 85
CJG Heiloo Holleweg 94 Heiloo T: 0880 10 05 55
CJG Medemblik Kleingouw 2 Andijk T: 088 010 05 85
CJG Bergen Binnenhof 9-1 Bergen T: 072 888 00 00 www.cjgbergen-nh.nl
CJG Medemblik Olympiaweg 141 Wervershoof T: 088 010 05 85
CJG Bergen Hanswijk 1c Egmond T: 072 888 00 00 www.cjgbergen-nh.nl Opvoedspreekuur Noord-Kennermerland T: 088 010 05 55 West Friesland CJG Enkhuizen Wielewaal 1 Enkhuizen T: 0228 353 590 CJG Koggenland Middenhof 2 De Goorn T: 0229 548 370 CJG Hoorn Maelsonstraat 11 Hoorn T: 0880 10 05 55 CJG Drechterland Raadhuisplein 1 Hoogkarspel T: 0228 35 24 58 CJG Drechterland Westeinde 5 Venhuizen T: 0228 35 24 58
CJG Stedebroec Stationslaan 2, Bovenkarspel Rigtershof 33, Stedebroec Raadhuislaan 16, Grootebroek (Jongeren centrum Inventas) T: 0228 51 15 28 CJG Opmeer Klaproos 1 Opmeer T: 0226 36 33 00 www.cjgopmeer.nl CJG Opmeer Pastoor Meriusstraat 4 Spanbroek T: 0226 36 33 00 www.cjgopmeer.nl Opvoedspreekuur West Friesland T: 0880 10 05 51 Haarlemmermeer CJG Nieuw Vennep Vivaldisingel 309-319 Nieuw Vennep T: 023 554 15 88 CJG Hoofddorp Graan voor Visch 14302 Hoofddorp T: 023 554 15 88
Opvoedspreekuur Haarlemmermeer T: 0900 040 06 82 Regionale website www.cjghaarlemmermeer.nl Gooi en Vechtstreek CJG Blaricum Burgemeester Tydemanplein 5 Blaricum T: 035 524 70 05 CJG Hilversum Larenseweg 30 Hilversum T: 035 629 29 66 CJG Huizen Holleblok 2a Huizen T: 035 523 38 90 CJG Muiden Nienhuis Ruyskade 26 Muiderberg T: 035 692 63 50 CJG Naarden-Bussum Landstraat 80 Bussum T: 035 692 85 88 CJG Laren Eemnesserweg 19 Laren T: 035 751 33 67 CJG Wijdemeren Rading 1 Loosdrecht T: 035 655 91 95 CJG Weesp Hugo de Grootlaan 30b Weesp T: 035 760 07 68 Regionale website www.cjggooienvechtstreek.nl
© Copyright
