nr. 125 Kwaliteitsimpuls Koninkrijksbanden Assistentie bij de verdere uitwerking van het project Senior Homes Aruba Mr. P.A.W. Bijleveld
De Stichting ABC Advies verstrekt kosteloze adviezen op voornamelijk financieel, sociaal-economisch, organisatorisch en juridisch gebied aan overheden, bedrijven en organisaties op de Nederlandse Antillen en/of Aruba, mits: 1. 2. 3.
de Stichting een daartoe strekkend verzoek ontvangt; het advies ten doel heeft een bijdrage te zijn aan de sociaal-economische ontwikkeling van de Nederlandse Antillen c.q. Aruba; de Stichting met het verlenen van het advies niet in concurrentie treedt met commercieel opererende adviesbureaus.
De Stichting ABC Advies aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud, strekking en/of gevolgen van uitgebrachte adviezen of rapporten. De werkzaamheden van de Stichting ABC Advies worden mogelijk gemaakt dankzij de financiële c.q. organisatorische steun van de navolgende bedrijven en instellingen: Maduro & Curiëls Bank N.V. Auto-unie Aruba N.V. Private Foundation Bon Intenshon Universiteit Twente Bestuur: voorzitter: prof.dr. P.B. Boorsma; secretaris: drs. H.R. Ziekenoppasser; 2e secretaris: E.J. Straatman-Korteweg; penningmeester: dr. S. Knigge; redacteur Bulletin: A.J.J. de Jong Raad van Toezicht: Drs. J. van Doorn (voorzitter), E.F. d’Arnault, ir. J.H. de Sola
Postadres: E.J. Straatman-Korteweg, Universiteit Twente/DiSC, Postbus 217, 7500 AE Enschede Telefoon: 053 – 4898034; fax 053 – 4894638; e-mail:
[email protected]
502092/3rz1174/KM
KWALITEITSIMPULS
KONINKRIJKSBANDEN
Het hebben van een band betekent dat je verantwoordelijkheid voor elkaar aanvaardt op basis van wederzijds respect en vertrouwen.
Mr. P.A.W. Bijleveld Algemeen Manager RAZ Oranjestad ARUBA November 2003
In opdracht van: Stichting ABC Advies Vijverhof 11 2271 GN Voorburg
Créer des liens Tu seras pour moi unique au monde Je serai pour toi unique au monde Antoine de Saint-Exupéry
Inhoudsopgave
Samenvatting
3
Inleiding
4
1.
De initiatiefnemers
5
2.
De doelstelling verrijken
7
3.
Concretiseren vernieuwde doelstelling
9
4.
Realisatie
12
5.
Kwaliteitsimpuls Koninkrijksbanden
13
6.
European Caribbean Care Residence and Resort (ECCRR)
15
Slotwoord
17
Bijlage 1
Oud-En-Zorg
18
Bijlage 2
Contactpersonen
22
Bijlage 3
Curriculum Vitae
22
Bijlage 4
Plan van eisen voor een centraal gebouw met zorg
23
2
Samenvatting De Stichting Senior Homes Aruba is voornemens 200 seniorenwoningen te realiseren. Zij heeft hiervoor een breed maatschappelijk draagvlak en verwacht dat zij met steun van de FCCA de ontwikkelingen zeker van de grond zal krijgen terwijl de AIB zich bereid heeft verklaard om al het mogelijke te doen om de financiering rond te krijgen. Mr. P.A.W. Bijleveld, algemeen manager van de Stichting RAZ, heeft de Senior Homes Aruba geadviseerd om het project te verrijken met een centraal gebouw, van waaruit men niet alleen service en gemaksdiensten levert, maar ook voorziet in de behoeften van aanwezige en toekomstige zorgvragers. De woningen dienen levensloopbestendig te worden opgezet zodat men er ook instituut vervangend kan wonen. Hij adviseert om garanties uit Nederland te verwerven zodat de (rente) kosten per woning zo laag mogelijk blijven. Vervolgens zag hij ook graag dat in de woningen goede domoticavoorzieningen aangebracht worden. Tenslotte ziet hij, los van het projekt van de Stichting Senior Homes Aruba, voor Aruba en de Antillen goede kansen om Care Residences en Resorts te ontwikkelen waarin Eilandbewoners, Nederlanders, en andere Europeanen gedurende korte of langere tijd met zorg kunnen verblijven. Hiermee wil Bijleveld voorkomen dat deze mensen naar andere oorden gaan uitzien.
=========================================
3
Inleiding De opdracht die ik van ABC advies heb gekregen luidde: “Assistentie verlenen bij de verdere ontwikkeling van het project dat de Stichting Senior Homes Aruba (SENIOR HOMES ARUBA) voornemens is te realiseren.” ABC advies heeft mij dit gevraagd nadat ik het „Comité 2004” had benaderd met voorstellen welke tot wederzijdse voordelen zouden kunnen leiden, dus voor zowel de Nederlandse Antillen en Aruba als voor Nederland. Bedoelde voordelen komen niet alleen ten goede aan senioren die zelfstandig willen blijven wonen en alvast rekening houden met het feit dat men vroeg of laat ondersteuning of zelfs zorg nodig heeft. De wijze van wonen en het organiseren van service- en zorgdiensten zullen door de manier waarop ze opgezet worden instituutvervangend moeten kunnen werken. Uiteindelijk levert dit, naast de grote maatschappelijke winst die ontstaat, ook een inverdien effect op doordat de zelfregulerende burger een minder groot beroep doet op collectieve voorzieningen. Overheden zouden er daarom goed aan doen om initiatieven van zelfregulerende burgers te faciliteren. Datgene wat burgers zelf regelen is de overheid een zorg minder, spaart kosten en garandeert optimale tevredenheid bij de gebruikers. Het initiatief van Senior Homes Aruba op Aruba zou ik om tal van redenen willen kwalificeren als een schoolvoorbeeld van zelfregulerende burgers die verantwoordelijkheid willen nemen voor wonen en zorg. Zaken die door velen als een overheidstaak gezien worden. Het project van de Senior Homes Aruba verdient zowel de steun van het land Aruba als Nederland hetgeen ik in dit rapport duidelijk zal maken. Bijzonder aan deze missie was dat ik twee dagen voor mijn geplande vertrek van Aruba in het ziekenhuis ben beland. Ik heb toen aan den lijve ervaren hoe servicegericht en ook hoe meelevend de Arubanen zijn. Dit was ons al eerder opgevallen maar de opmerking van een kamergenoot die reeds acht jaar op Aruba werkt, omschreef de mentaliteit van de Arubanen als volgt: het eiland dat hoeft voor mij niet zo, maar de vriendelijkheid en de servicegerichtheid van de Arubanen dat compenseert veel. Ik daarentegen ben in de ban van dit eiland geraakt: de grillige natuur, het warme klimaat, de stranden en de zee. Mijn verblijf was te kort om daar genoeg van te krijgen. Iedereen die mij heeft ontvangen was even bereidwillig en vriendelijk. Opdringerig waren slechts de fotografen en journalisten bij het bezoek aan de minister president en bij het bezoek aan de minister van Sociale Zaken en Infrastructuur. Hoewel dit stuk in opdracht van ABC advies werd opgesteld, richt het advies zich ook tot de Arubaanse en Nederlandse overheid. Tenslotte heb ik tevens bevestiging gevonden voor de aanleiding van mijn brief aan het „Comité 2004”. Mr. P.A.W Bijleveld
4
Hoofdstuk 1
De initiatiefnemers
Voor de Vaste Kamercommissie Volksgezondheid schreef ik in 1997 een notitie “Oud-En-Zorg”, dit naar aanleiding van een verzoek van de commissie, om een reactie te geven op de demografische ontwikkelingen 1995-2010. Als uitgangspunt nam ik toen, dat als men de ontwikkelingen 1995- 2010 in ogenschouw neemt, men niet alleen naar de demografische en andere statistische gegevens moet kijken maar ook naar de maatschappelijke ontwikkelingen. De problemen met name, met betrekking tot de zorg zijn niet alleen sterk afhankelijk van de demografische ontwikkelingen en de wijze waarop zaken georganiseerd worden, maar ook van de ontwikkelingen in de maatschappij. Ik heb toen erg gepleit voor meer zelfregulering door aanbieders in de zorg en vooral voor het stimuleren van meer eigen initiatief door zorgvragers. Gelukkig is er sedert mijn notitie Oud-En-Zorg, waarvan ik de samenvatting als bijlage 1 bij dit advies voeg, het één en ander aan het veranderen. De kwaliteit van die veranderingen laat ik onbesproken. Zelfregulering stimuleren, dat is wat ik ook de regering van Aruba adviseer om te voorkomen dat de zorg in de tijd gezien vastloopt. Zelfregulering Senior Homes Aruba is een stichting die is opgericht door twee organisaties die hun sporen verdiend hebben in de Arubaanse maatschappij. De Organisacion di Pensionadonan Publico Arubano (OPPA) ofwel bond voor overheidsgepensioneerden welke is opgericht in 1988 en de Fundacion Centro pa nos Gradinan (FCG) een organisatie die zich bezig houdt met activiteiten en recreatie voor senioren en welke opgericht is in 1983. De OPPA telt ca 650 leden en de FCG telt ca 350 cliënten. OPPA De OPPA is een echte belangenorganisatie die met de overheid en andere organisaties communiceert aangaande de belangen van de gepensioneerden in het algemeen en de overheidsgepensioneerden in het bijzonder. Daarnaast organiseert zij tal van (recreatieve) activiteiten voor haar leden. In het kader van belangenbehartiging had zij het initiatief genomen om ten behoeve van haar leden een seniorencomplex te realiseren. FCG De organisatie FCG stelt zich ten doel om activiteiten voor senioren te organiseren. Dit komt vooral tot uitdrukking bij de exploitatie van Centro Kibrahacha (CK). De FCG wilde net als de OPPA een seniorencomplex realiseren met een aantal gemeenschappelijke voorzieningen. OPPA en FCG verbonden door CEDE Aruba De organisatie CEDE Aruba bracht beide partijen met elkaar in contact, waarop deze vervolgens besloten om de weg, tot verwezenlijking van het initiatief om tot een seniorencomplex te komen, in het vervolg samen af te lopen. Voor dit doel werd de Stichting onder de naam Stichting Senior Homes Aruba opgericht. Stichting Senior Homes Aruba Senior Homes Aruba heeft heel concreet het initiatief genomen om volgens het in haar statuten gestelde doel, al dan niet in samenwerking met anderen, circa 200 huurwoningen te bouwen en te beheren voor personen die zelfredzaam zijn van vijfenvijftig jaar en ouder, met daarbij behorende faciliteiten voor ontspanning, recreatie en het algemeen welzijn van de bewoners in het algemeen. Behoefte aan seniorenwoningen Hiertoe heeft de OPPA in het verleden een tweetal onderzoeken onder haar leden gehouden waaruit bleek dat ca. 70 % van de respons positief heeft gereageerd op een oplossing zoals die thans door Senior Homes Aruba wordt ontwikkeld. Hetzelfde geldt voor de motivatie van het bestuur en de cliënten van de FCG. Ook zij wilden een woonsituatie realiseren voor senioren van Aruba, waarbij men samen met elkaar zolang mogelijk sociaal en maatschappelijk actief zou kunnen blijven.
5
Terrein Voor de realisatie van de plannen is een terrein nodig, dat geschikt is voor het doel, dat Senior Homes Aruba voor ogen staat. De FCG beschikt zelf over een terrein van ca. 14.000 m2 met daarop diverse gebouwen, die als activiteitencentrum ten dienste staan aan senioren uit alle sociale klassen. Het activiteitencentrum voor senioren werkt onder de naam Centro Kibrahacha (CK). Nu men gekozen heeft om de seniorenwoningen op het terrein van “Centro Kibrahacha”en het daaraan grenzende terrein te ontwikkelen heeft men al een aanzienlijke maatschappelijke en sociale infrastructuur voorhanden. Centro Kibrahacha Het CK is een heel sterke schakel in het plan dat Senior Homes Aruba voor ogen staat, daar er inmiddels een infrastructuur voor senioren aanwezig is, die een functie heeft in de Arubaanse samenleving. Het CK biedt: - welzijns- en sociale activiteiten voor senioren, ongeacht hun maatschappelijke positie of inkomen; - een plaats waar senioren elkaar kunnen ontmoeten en zo samen de dag kunnen doorbrengen, met het deelnemen aan diverse activiteiten. Door genoemde activiteiten wil men de Arubaanse senioren zo lang mogelijk, zowel fysiek als mentaal, fit houden. Het “Centro” beschikt over vijf zalen voor de diverse activiteiten, alsmede een grote recreatieruimte en een volledig uitgeruste keuken. Vervolgens is er nog een gymzaal voor bewegingsoefeningen, muziek- en danspresentaties. Het “Centro” beschikt over een eigen vervoersservice die senioren thuis ophaalt en zonodig weer terug brengt. Naast een kleine vaste staf werken er ook een aantal vrijwilligers op het “Centro”. De volgende opsomming van activiteiten kan gemaakt worden: - Kunstzinnige activiteiten en handwerken - Spelen: bingo, domino, biljarten, kaartspelen, e.d - Speciale oefeningen voor senioren - Praatgroepen over een grote variëteit van onderwerpen - Excursies - Dansen en muziek - Gelegenheid tot het kijken naar films Faciliteiten - Maandelijkse pensioen uitbetaling - Minimarkt voor artikelen tegen groothandelsprijzen - Haar-, nagel- en voetverzorging Financieel draagvlak Het “Centro Kibrahacha” is een particulier initiatief, dat draait op giften van de Rotaryclub van Aruba, eigen bijdragen van de deelnemers, fondsenwerving, opbrengsten van evenementen, die door CK zelf, of door andere organisaties ten bate van CK worden georganiseerd. Conclusie hoofdstuk 1 Twee zelfregulerende organisaties hebben het initiatief genomen om circa 200 seniorenwoningen te ontwikkelen op grond van een bij hun achterban levende behoefte. Voor de realisering van het initiatief werd een non-profit organisatie (Senior Homes Aruba) opgericht.
6
Hoofdstuk 2
De doelstelling verrijken
Beschut wonen verrijken tot levensloopbestendig wonen Mijn eerste opmerking aan de Senior Homes Aruba was dat aan hun initiatief een dimensie toegevoegd moet worden, waardoor de woningen levensloopbestendig zouden worden en de doelstelling wordt verrijkt. De senioren die naar een dergelijke urbanisatie verhuizen moeten niet meer afhankelijk zijn van de regulier georganiseerde thuiszorg maar van een privaat publiek gefinancierde 24 uurs-zorgorganisatie. Voorkomen moet worden dat de Senior Homes Aruba-bewoners in de toekomst nog aanspraak dienen te maken op een plaats in een verzorgings- of verpleeghuis. Tevens moet voorkomen worden dat mensen onnodig lang in het ziekenhuis verblijven omdat er geen adequate opvang zou zijn. Het aspect zorg moet derhalve duurzaam en goed in het project verankerd worden op basis van het principe: scheiding van wonen en zorg. Het bestuur van de Senior Homes Aruba heeft zich achter mijn opmerking geschaard en heeft mij toegestaan om dit ook in de contacten die we met personen en instanties zouden hebben ten volle uit te dragen. Bespreking Minister-President Nelson Oduber In een gesprek met de Minister-President de heer Nelson Oduber op het bestuurskantoor in Oranjestad, merkte deze op dat de ministerraad zeer positief stond tegenover het initiatief van de Senior Homes Aruba. Vooralsnog zag hij geen financiële mogelijkheden, zodat het seniorencomplex wat de regering betrof uit private middelen gefinancierd zou moeten worden. Ik stelde hem de vraag naar de mogelijkheden om ontwikkelingsgelden in te zetten. Het betreft hier een zeer vernieuwend project met wellicht ook mogelijkheden en kansen voor Arubanen die nu in Nederland verblijven. Hij verwees naar de afbouwregeling in de ontwikkelingshulp die Aruba en Nederland overeen gekomen waren. Wel zou hij zich beijveren om een brief te schrijven aan Senior Homes Aruba waarin de regering zich positief uit zou spreken over het initiatief. Bespreking minister van Sociale Zaken en Infrastructuur drs. Marisol Lopez-Tromp In een vergadering samen met de Minister van Sociale Zaken en Infrastructuur mevrouw drs. Marisol Lopez-Tromp op het bestuurskantoor in Oranjestad, heeft deze geregeld dat er een gesprek zou komen met de FCCA, een soort van woningbouwcoöperatie die ook actief is met volkswoningen (sociale huurwoningen) op Aruba. De minister stond vierkant achter het initiatief, maar gaf al evenzeer aan dat er van haar kant niet op financiële steun gerekend kan worden. Bespreking CEDE Aruba De Stichting CEDE Aruba is een medefinancieringsorganisatie die steun verleent aan programma’s en uit die programma’s voortvloeiende projecten, die worden aangedragen vanuit het particulier initiatief en betrekking hebben op het sociale-, educatieve- en recreatieve werkveld. De Stichting is tot de conclusie gekomen dat de tijd is aangebroken om meer aandacht te schenken aan de zelfredzaamheid van de bevolking van Aruba. CEDE Aruba acht het van groot belang dat mensen zelfstandig zijn en blijven, dat zij zich kunnen redden in de samenleving, dat zij verantwoording kunnen en willen dragen, voor het welzijn van zichzelf en van de medemens. CEDE Aruba wil zich meer en meer gaan richten op programma’s en projecten die mensen stimuleren het beste uit zichzelf te halen en vanuit die levensvisie zich in willen zetten voor een gezonde en goede samenleving. In dit streven om te komen tot een samenleving waarin de mens zich veilig en beschermd weet, spelen de (…)dagvoorzieningen voor bejaarden(…)etc een grote rol. Tijdens een gesprek met de directeur Mw. B.G.M. Booi-Staring kon wel opgetekend worden, dat de financiële toekomst van de stichting alles behalve duidelijk is.
7
Financiële steun Wanneer het door Senior Homes Aruba voorgestane projekt verder wordt verrijkt met dagverzorgingsprojecten voor senioren, een wijkfunctie voor senioren en ouderensociëteiten, dient in ieder geval ook bij CEDE Aruba te worden aangeklopt om financiële steun. Financiële steun buiten Aruba De mogelijkheden van fondsen uit Nederland kwamen aan de orde en in dat kader werden genoemd: Oranje Fonds, De Stichting Katholieke noden Hilversum en Ouderen Armenzorg Amsterdam. Tijdens het gesprek bij CEDE Aruba werden nog de volgende opmerkingen gemaakt: - SABA exploiteert onder andere het voormalige ziekenhuis San Pedro nu als ouderenvoorziening. Er zijn wachtlijsten maar er staan ook bedden leeg vanwege personeelsgebrek. - Specialisten houden vooral oudere mensen langer in het ziekenhuis omdat er thuis geen verzorging is. - Het Wit Gele Kruis wil de thuiszorg verder ontwikkelen. - Het AZV zou in het kader van de thuiszorg voor senioren meer voor zijn rekening moeten nemen. Volgens CEDE Aruba is het AZV inmiddels bereid het Wit Gele Kruis te helpen. Conclusie hoofdstuk 2 Het verrijken van het initiatief met zorg bespaart hoge kosten voor thuiszorg, verzorgingshuiszorg, verpleeghuiszorg en ziekenhuiszorg. De Arubaanse overheid staat positief tegenover het initiatief dat de zelfredzaamheid en de eigen verantwoordelijkheid van de burgers vergroot. Geconstateerd kan worden dat de plannen naadloos aansluiten, bij de visie en denkwijze van CEDE Aruba.
8
Hoofdstuk 3
Concretiseren vernieuwde doelstelling
Welzijnsactiviteiten uitbreiden met zorgactiviteiten CK kan eveneens voor de ontspanning, recreatie en het algemeen welzijn zorgen bij de 200 nieuwe woningen. Het project kan tevens verrijkt worden met dagbestedingsmogelijkheden voor senioren uit de urbanisatie en van buiten de urbanisatie zoals dat nu voor de andere activiteiten ook al het geval is. Men kan zelfs nog verder gaan door als een wijkvoorziening te gaan functioneren, omdat er immers een professionele organisatie op het terrein aanwezig is die ook ambulante zorg buiten de urbanisatie kan geven. Het nog aan te kopen terrein samengevoegd met het terrein van CK is dus thuisbasis voor de bewoners van de urbanisatie en de overige deelnemers aan de diverse activiteiten maar tevens uitvalsbasis voor service- en zorgarrangementen in zowel de urbanisatie als daarbuiten. Opzet zorgorganisatie Het garanderen van 24-uurszorg betekent financieel en organisatorisch nogal wat. In mijn visie kan men niet wachten tot de behoefte uit eigen gelederen dermate groot is geworden om dat aan te pakken. Het is een faciliteit die men op het moment van instromen in de urbanisatie heeft en waarvoor men op dat moment bereid moet zijn een bepaald bedrag per maand te betalen. Dit later organiseren betekent dat het nagenoeg onmogelijk wordt, omdat mensen dan niet bereid zullen zijn te betalen voor zaken die zij naar hun mening nog niet nodig hebben. Realiseren woon- zorgzone Het probleem kan opgelost worden door direct bij de start ook zorg te laten instromen in een centraal gelegen (appartementen)gebouw, waar men deze zorg dan in een geclusterde vorm kan aanbieden. Het uitgangspunt zou kunnen zijn: ca. 5 tot 10 zorgstudio’s van ca. 35 à 40 m2 en ca 10 tot 15 zorgappartementen van ca. 55 à 60 m2. Men beschikt dan over een krachtige uitvalsbasis van waaruit men de omliggende woningen met een vaste herkenbare staf permanent met verschillende deskundigheden kan bedienen. Het werkt dan als een woon- zorgzone die men uiteraard, afhankelijk van de mogelijkheden, ook buiten de grenzen van het project kan inzetten. De reeds aanwezige activiteiten in het CK kunnen zoals gezegd makkelijk aangevuld worden met dagbesteding- en dagbehandelingprogramma’s. Vervoersmogelijkheden heeft het Centro reeds beschikbaar. In samenwerking met het Ziekenhuis, de SABA, het Wit Gele Kruis en anderen, kan men ook een of meer zorgstudio’s beschikbaar houden voor calamiteiten, tijdelijke opvang, ten behoeve van de ontlasting van de professionele zorg en/of de mantelzorg. Overbruggingzorg huis en ziekenhuis, overbrugging wachtlijst SABA. Ketenzorg behoeft dan niet te blijven hangen in mooie woorden maar kan ook daadwerkelijk gerealiseerd worden. Bespreking SABA Gesproken werd met de heer R.H. Nicolaas, Algemeen Directeur van de Stichting Algemene Bejaardenzorg Aruba (SABA). De SABA is de enige intramurale organisatie die werkzaam is op het eiland. De drie locaties die de stichting in gebruik heeft, zijn niet voor het doel ontworpen maar betreffen een voormalige school, het voormalig klooster Maris Stella en het voormalig ziekenhuis San Pedro. De locatie San Pedro in Oranjestad en Maris Stella in San Nicolas werden door mij bezocht. De toelating in een van de voorzieningen gebeurt door een indicatiecommissie waar zowel de SABA, het Wit Gele Kruis en een arts in zitten. De gemiddelde leeftijd is 87 jaar en de gemiddelde verblijfduur 4,5 jaar. De verzorging komt naar mijn indruk meer in de richting van een verpleeghuis dan van een verzorgingshuis. Bij Maris Stella bijvoorbeeld is een derde deel van het bewonersaantal dement. Bewoners verblijven voor het merendeel in kamers met twee tot drie personen en dan zijn er ook nog behoorlijk wat kamers voor zes personen. Het is daarom zeer terecht dat de SABA graag de beschikking zou willen hebben over een verpleeghuisarts, mijns inziens zou er ook een psychogerontoloog aan toegevoegd moeten worden. Verder heeft men bij Maris Stella 17 aanleunwoningen gerealiseerd voor bewoners die ouder zijn dan 60 jaar. De huur bedraagt 480 tot 800 florijn per woning afhankelijk van het inkomen. Bij doorvragen
9
blijkt dat er nagenoeg geen diensten vanuit Maris Stella geleverd worden aan de bewoners van de aanleunwoningen. Personeel wordt betaald via een rangenstelsel waarbij de directeur vaststelt dat het ziekenhuis op het personele vlak beter betaalt. Voor het personeel bestaat er nog steeds geen pensioenregeling. SABA investeert in opleidingen maar dat geeft de medewerker die carrière maakt geen recht op een hoger salaris. Het bestuur heeft onlangs een uitnodiging gehad om te komen praten bij het Algemeen Pensioenfonds voor Aruba (APVA). De apotheker en de arts worden door de AZV betaald. Wil men de ketenzorg intensiveren dan zal men meer met de AZV moeten samenwerken. Er zijn ca. 275 personeelsleden. De totale capaciteit bedraagt 322 bewoners, waarvan er tijdens het bezoek 40 plaatsen niet bezet waren vanwege de personele kosten en de personele schaarste. Ondanks dat staan er 70 mensen op de wachtlijst. De personele kosten en de materiële kosten worden gesubsidieerd. Bewoners daarentegen moeten hun inkomen inleveren en krijgen een soort van zakgeld. Uit de gesprekken is niet duidelijk geworden hoe precies de wijze van berekening is om tot de heffing van eigen bijdrage te komen. Verondersteld mag worden dat men uitgaat van een bedrag per maand voor het verblijf in een intramurale voorziening en dat men ook niet meer betaalt dan dat bedrag in het geval men een hoger inkomen per maand heeft dan de maandelijkse kosten voor het verblijf. Bespreking Wit Gele Kruis (WGK) Het Wit Gele Kruis is de enige extramurale zorgorganisatie op het eiland. Zij streeft ernaar om betaalbare en kwalitatieve verzorging thuis te verlenen voor de gehele Arubaanse samenleving. Ik heb gesproken met de heer Gino M. Goeloe, Algemeen Directeur van de Stichting. Het WGK is een zelfstandige stichting die al ruim 40 jaar service verleent op het gebied van Ouder- en Kindzorg, Kraamzorg, Wijkzorg, Diëtetiek en Gezondheidsvoorlichting. Ontwikkelingen Voor wat betreft de seniorenproblematiek kan het WGK aangeven dat in het afgelopen decennium het aantal mensen boven de 65 jaar verdubbeld is. Dit staat Aruba uiteraard ook voor het volgende decennium te wachten. Net als in Europa zien we dat de grootste stijging bij de mensen boven de negentig ligt, want daar is sprake van een verdriedubbeling van het aantal eilandbewoners van die leeftijd. Aruba vergrijst maar als we de leeftijdsgroepen analyseren dan gaat de vergrijzing het snelst onder de hoge leeftijdsgroepen. Bij de toename van de zorgvraag voor het komende decennium van een verdubbeling uitgaan is dus een vergissing, dat zal eerder een verdriedubbeling zijn. Dit is dan ook een zeer belangrijke indicator voor de toename in de zorgvraag. De geconstateerde demografische behoefte is redelijk voorspelbaar maar wat zich minder goed laat inschatten is de wijziging in het denken van toekomstige zorgvragers. Eén ding is zeker, Arubanen zullen net als Europeanen zolang mogelijk thuis willen blijven waardoor een zorgvraag dus steeds vaker ambulant moet worden opgelost. Vervolgens gaan ook in Aruba de ontmanteling van het gezinsverband door zodat het feit dat de kinderen voor hun ouders kunnen zorgen steeds minder wordt. In de afgelopen tien jaren zijn de gezinnen waar geen kind aanwezig is verdubbeld bij het aantal gezinnen waarin een persoon boven de zestig verbleef. Wanneer je alle factoren in aanmerking neemt dan betekent dit een gigantische uitdaging voor de thuiszorg. In ieder geval heb ik de overtuiging gekregen dat het WGK zich ten volle bewust is van deze ontwikkeling en er alles aan doet, om zich op wat komen gaat zo goed mogelijk voor te bereiden. Het was dan ook goed om te horen dat men op het eiland in ieder geval nadenkt over de mogelijkheid van ketenzorg. Tijdens het gesprek was ik vooral geïnteresseerd in de wijkzorg. De activiteiten die men in de wijk zoal doet, zijn: - Lichamelijke verzorging - Wondverzorging - Injecties toedienen - Insuline toedienen - Instructie injecteren bij o.a. zelfspuiters
10
-
Controle van tensie/ bloedsuiker en cholesterol Diabetesspreekuur Informatie verstrekken
Financieel draagvlak De organisatie bestaat van de opbrengsten van ca. 6000 leden of gezinsbijdragen. Het lidmaatschap bedraagt Fls 60,00 per jaar. Per handeling dienen de cliënten Fls 5,00 te betalen en als ze geen lid zijn is de handeling Fls 10,00 per keer. Voor combinatie handelingen zijn weer aparte tarieven waardoor het voor de cliënt goedkoper uitvalt. Daarnaast verleent de overheid subsidie aan het WGK door de salariskosten voor haar rekening te nemen en een bijdrage te leveren voor het onderhoud van de gebouwen. Omvang Men heeft meer dan 65.000 cliëntencontacten per jaar. Zij hebben de beschikking over 8 wijkgebouwen en het hoofdkantoor waar onze bespreking plaatsvond in Oranjestad. In totaal rijden er 28 dienstauto’s rond. Het aantal personeelsleden bedraagt 42 waarvan 30 directe zorgverleners, 2 medewerkers in de voorlichting, 5 managers en 5 administratieve krachten. Desgevraagd deelt de directeur van het WGK mede dat hij positief staat tegenover het organiseren van een 24-uurs zorgorganisatie bij Senior Homes Aruba. Momenteel levert men geen 24-uurs zorg in wijken of complexen, daar dit extra personeel zou vragen. Toch zou het bij SENIOR HOMES ARUBA wel degelijk een locatie gebonden team moeten zijn, dat herkenbaar 24 uur per dag aanwezig is. Financiering zorgorganisatie: private financiering Ik kan mij niet voorstellen dat er op Aruba geen 10 tot 20 mensen te vinden zijn, die de kosten voor wonen en zorg privé willen dragen indien zij een plaats in de vraag- en behoefte gestuurde oplossing, die Senior Homes Aruba realiseert, kunnen verwerven. Niet iedereen wil de goedbedoelde intramurale setting (SABA) waar een ieder ongeacht zijn sociaal maatschappelijke positie uiteindelijk op aangewezen is. Private initiatieven zouden op vergelijkbare wijze als de SABA of het WGK gefinancierd moeten worden indien zij aantonen dat zij kwaliteit leveren. Conclusie hoofdstuk 3 Het concretiseren van de aangepaste doelstelling kan het beste worden bereikt wanneer men direct zorg laat instromen. De 24-uurs zorgorganisatie voorkomt dat er uitstroom plaatsvindt naar intra- of extramurale voorzieningen. Uit de demografische en maatschappelijke ontwikkelingen blijkt, dat Aruba heel wat te wachten staat. Het WGK heeft zich bereid verklaard om mee te werken aan de totstandkoming van een locatiegebonden 24-uurs zorgorganisatie. De Senior Homes Aruba zal ook met de Algemene Ziektekostenverzekering (AZV) om de tafel moeten. Dit soort projecten kunnen voor hun doelgroep bereiken dat men het ziekenhuis tijdig kan verlaten omdat er voor hen thuis wel een oplossing is, hetgeen uiteindelijk ook een belangrijke kostenbesparing is die door de aanwezigheid van een woon- zorgzone wordt bereikt. Daarnaast zal ze ook met de AZV moeten praten over vergoeding voor thuiszorg, als door die zorg een opname in een intramurale voorziening kan worden voorkomen. Tenslotte zal men de Arubaanse regering om een bijdrage in de exploitatie van de zorgorganisatie moeten vragen, vergelijkbaar met de vergoeding van de SABA en het Wit Gele Kruis.
11
Hoofdstuk 4
Realisatie
Voor de realisatie is de ontwikkelingsfase en de bouwfase belangrijk. Beide fases kunnen niet ingaan als daar geen goede financiering aan ten grondslag ligt. Bespreking Fundacion Cas pa Communidad Arubana (FCCA) Senior Homes Aruba had eerder gesprekken gevoerd met de FCCA, die voor wat betreft de directie van FCCA heel positief waren. De Raad van Bestuur hield de boot af, maar inmiddels is die vervangen en mede door de bemiddeling van de minister van Sociale Zaken was er bij bestuur en directie een zeer welwillende houding ten opzichte van de plannen van de Senior Homes Aruba. De organisatie FCCA bouwt, ontwikkelt en beheert volkswoningen bestemd voor huur en verkoop. Bijzonder voor mij was om vast te stellen dat ze ook inkomensafhankelijke hypotheken verstrekken. Voor Senior Homes Aruba lijkt het een aantrekkelijke optie als FCCA het plan ontwikkelt volgens de wijze waarop de Senior Homes Aruba het anders zelf zou doen. Vervolgens huurt Senior Homes Aruba het gehele complex van de FCCA zodra het klaar is. FCCA geeft aan dat zij op het punt van financiering samen moet werken met andere financiers. Van de zijde van Senior Homes Aruba wordt opgemerkt dat men na dit gesprek gaat praten met de Arubian Investment Bank en hen zal vragen om als leading bank in het project te gaan functioneren. Bedacht moet worden dat de Senior Homes Aruba een non-profit organisatie zonder eigen vermogen is. Voor de FCCA is dit concept uniek, zeker wanneer het nog kan worden uitgebreid met de in het gesprek aan de orde gekomen Domotica-faciliteiten. Het kan een goede stimulans zijn voor meer ontwikkelingen volgens de door Senior Homes Aruba ingezette lijn. De FCCA besluit dat de heer Erasmus, penningmeester Senior Homes Aruba, een projektdossier samenstelt op basis waarvan een mogelijke huurprijs per woning geraamd kan worden. Bespreking Arubian Investment Bank (AIB) Bij de AIB werd gesproken met de heren Frendsel W. Giel, Vice-President, en Emiliano I.R. de Cuba, Department Head-Project. De AIB was zeer enthousiast over het project. Om als leading bank op te kunnen treden zouden zij een machtiging willen hebben. De prime rate voor Aruba is 9 à 9,5%. Ik heb hen gevraagd naar hun contacten met de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en de Europese Investeringsbank (EIB) teneinde via die weg een lagere rente te krijgen. De AIB noemt het voorbeeld van het restauratiefonds, waarbij zij als doorgeefluik fungeren en zij als lokale bank toezicht houden op de projecten. Bij leningen kan de valuta een rol spelen, doordat de Arubaanse Florijn gekoppeld is aan de dollar. De uitwerking en financiering van het plan zou mijns inziens in 2 fasen kunnen. Fase 1 is dan de voorbereidende fase en fase 2 de realisatiefase. Fase 1 Voorbereiding: 1. ontwikkelen plan 2. maken maquette 3. videofilm 4. modelwoning Financiële instellingen willen harde garanties, derhalve kan dan voor fase 2 besloten worden zodra een bepaald percentage van de huurovereenkomsten afgesloten is. Conclusie hoofdstuk 4 Senior Homes Aruba als non-profit organisatie zou een goede partner kunnen hebben aan FCCA. Senior Homes Aruba zou als huurder van het gerealiseerde project moeten optreden. De financiering zou ondergebracht kunnen worden bij de AIB, die dan leading bank is. De uitgangspunten worden versterkt als de AIB en de FCCA participeren in het project.
12
Hoofdstuk 5
Kwaliteitsimpuls Koninkrijksbanden
Financiering Algemeen Aan Nederland dient gevraagd te worden in hoeverre deze ontwikkeling kan worden ondersteund, omdat dit Arubaanse voorbeeld tevens betekenis kan hebben voor de Antillen en mogelijk ook voor Suriname. Onroerend Goed Wanneer Nederland bereid zou zijn om te investeren in dit zelfregulerende en zorgvernieuwende projekt, kan bereikt worden dat de drempel zo laag mogelijk wordt. De investering kan natuurlijk door een storting à Fonds Perdu, maar ook door een borgstelling of garantie van de BNG al dan niet gedekt door de EIB. Hiermee kan dan bereikt worden dat de rente ± 40% lager komt te liggen. Een projekt als dat van de Senior Homes Aruba, is het meer dan waard, om als een voorbeeldfunctie te dienen in een omgeving waarin de vraag naar levensloopbestendige woningen de komende jaren progressief stijgend is. Zorg exploitatie Om de wederkerigheid in het projekt te brengen, zouden we in Nederland kunnen promoten dat het projekt ook open is voor Arubanen met een zorgindicatie (RIO) die thans in Nederland verzorgd verblijven. Uit diverse gesprekken is gebleken dat verschillende Arubanen naar hun land terug willen, als men daar met zorg op de in dit rapport beschreven wijze zou kunnen verblijven. Ik bepleit dan wel dat de middelen voor de zorg die op basis van de AWBZ anders in Nederland verschuldigd zijn, ook op Aruba verstrekt worden. De organisatie is dan verzekerd van een zekere hoeveelheid gefinancierde zorg, waardoor de kosten voor de eerder genoemde 24-uurs zorgorganisatie goedkoper wordt. Zorgmobiliteit De intra- en extramurale organisaties op Aruba doen wat ze kunnen, maar het ontbreekt hen aan mensen en middelen. Dit betekent dat er momenteel ook Arubanen vanwege hun zorgvraag naar Nederland of naar andere landen uitwijken en dat de in Nederland verblijvende zorgafhankelijke Arubanen geen aanstalten maken om terug te keren, ook al zouden zij dat in hun hart graag willen. Van de mensen die ik sprak kende iedereen daar wel voorbeelden van. Private ondersteuning De Stichting Residentiële en Ambulante Zorg (RAZ), waar ik algemeen manager van ben, werkt met een Nederlandse AWBZ erkenning en verleent niet alleen AWBZ gefinancierde zorg, maar ook privaat gefinancierde zorg. Gelet op het feit dat zij het mobiliteitsstreven van burgers onderschrijft, denkt zij eraan om indien er binnen het initiatief plaatsen beschikbaar komen voor in Nederland verblijvende Arubanen, zich hard te maken die kosten ten laste van de AWBZ op Aruba te besteden. Het voordeel voor Senior Homes Aruba is dat zij vanaf de eerste dag over een volwaardige zorgorganisatie beschikt, die ook voor de door haar te ontwikkelen woningen kan worden ingezet. Het voordeel voor Nederland is dat de inmiddels op leeftijd gekomen en met de gedachte van repatriëring spelende Arubanen, onder dezelfde condities als in Nederland gelden voor wonen met zorgarrangementen kunnen genieten in hun thuisland. Door genoemde samenwerking kunnen de financiers van de zorg ervan op aan dat het kwaliteitsniveau minimaal hetzelfde is als in Nederland. De RAZ maakt transparant dat elke voor zorg ter beschikking gestelde florijn/euro ook daadwerkelijk aan dat doel wordt besteed. De RAZ zal maximaal samenwerken met bestaande intra- en extramurale voorzieningen op het eiland. Tenslotte kan door deze vorm van samenwerking een kwaliteitsimpuls uitgaan voor de aanwezige residentiële en ambulante zorg op de eilanden.
13
Vanuit mijn visie op de koninkrijksband tussen Aruba en Nederland, meen ik dat mijn missie alleen kan slagen als het project de bovenbedoelde verantwoordelijkheid en het respect ten volle uitstraalt en het de besproken wederkerigheid in zich heeft. Bespreking plan D2 Institute for Planning Development and Design Gesproken werd met ir. Earon Matthew, architect bij Institute for Planning Development and Design (plan D2). De heer Matthew is de architect van het bouwplan voor Senior Homes Aruba. Hij twijfelt of er na de wijzigingen nog 200 woningen gerealiseerd kunnen worden. Hij vraagt naar de eisen voor een centraal gebouw met zorg (bijlage 4). Hij zal opnieuw gaan kijken hoe hij, rekening houdend met de aangevulde wensen, tot een maximaal aantal levensloopbestendige woningen kan komen. Conclusie hoofdstuk 5 Voor het verrijken van het initiatief met een centraal appartementengebouw voorzien van collectieve voorzieningen ten behoeve van Arubanen die hun zorgsituatie in hun thuisland willen vervolgen, is een garantie nodig van de Nederlandse “Overheid” bijvoorbeeld de Bank Nederlandse Gemeenten. De lening zou vanuit Nederland moeten komen tegen de in Nederland geldende rentetarieven, daar die op Aruba aanzienlijk hoger zijn. Nu het hier om een initiatief gaat dat innoverend en trendsettend zal zijn en tevens als voorbeeld kan dienen voor de voortgaande vernieuwing van de zorgsector op Aruba en de Nederlandse Antillen, zou het te rechtvaardigen zijn als het initiatief vanuit Nederland gegarandeerd kon worden. Eventueel door als lokale partner met de AIB samen te werken en voor wat betreft de exploitatie door middel van de Stichting RAZ. De RAZ is van mening, dat met AWBZ gefinancierde zorg en privaat gefinancierde zorg kan worden begonnen, terwijl de Senior Homes Aruba samen met de RAZ in overleg kan gaan met de Arubaanse overheid zodat ook zij een deel van haar verantwoordelijkheid zal nemen om de zorg ook voor mensen met een kleine beurs betaalbaar te houden.
14
Hoofdstuk 6
European Caribbean Care Residence and Resort (ECCRR)
Wanneer we de voordelen van natuur, cultuur en klimaat uitbuiten, dan zou op een andere nog te creëren plaats op Aruba, maar mogelijk ook op de Antillen, een resort, ontwikkeld kunnen worden waar ook Nederlanders en andere Europeanen tijdelijk of permanent zouden willen verblijven. Zorg zal de komende jaren meer en meer geëxploiteerd worden als een commercieel product. Europa vergrijst in een zeer snel tempo en het overkomt ook mensen die behoorlijk wat te besteden hebben. Indien zij eenmaal afhankelijk nog steeds van hun mobiliteit kunnen genieten, zal een groeiende groep daar ook van willen profiteren. De Antillen en Aruba hebben ongekende mogelijkheden voor zorgafhankelijke Nederlanders en zorgafhankelijke Europeanen. ECCRR The European Caribbean Care Residence and Resort kan hier dus heel goed gegrondvest worden. De ECCRR geeft niet alleen leeftijdsonafhankelijke zorg aan haar residenten maar stelt zich ook open om maximaal samen te werken met lokale voorzieningen. De Zorg is instituut vervangend, waardoor opname in een verzorgings- en of verpleeghuis in principe kan worden voorkomen en de mobiliteit van zorgafhankelijke mensen zo lang mogelijk behouden blijft. De Residence kan alleen de toevoeging Resort hebben, wanneer niet alleen tegemoet wordt gekomen aan de mogelijkheid voor tijdelijke opvang van mensen uit Nederland en Europa maar er voor deze mensen ook de nodige recreatieve mogelijkheden zijn. In Nederland en Europa kunnen de Resorts zich profileren met zogenaamde short en long stay programs voor zorgvragers van alle leeftijden. Belangrijk voor zorgafhankelijke Europeanen die langer willen verblijven, is het niveau van de medische voorzieningen. Deze moeten goed toegankelijk zijn en zich uiteraard op een kwalitatief hoog niveau bevinden. Senioren hebben een hoge medische consumptie waardoor de ziekenhuizen op de eilanden rendabeler kunnen functioneren. Europa vergrijst in een snel tempo het is dus gewoon business voor de eilanden, als men in een vroegtijdig stadium gaat inspelen op de gast met beperkingen. De thans aanwezige toeristische sector, zal er ook op in moeten spelen als men de markt van de kapitaalkrachtige senior wil vasthouden. Waarom zullen wij ons de kaas van het brood laten eten door Spanje en Thailand die onze concurrenten worden op dit punt. In een Nederlands taalgebied en in een omgeving die qua cultuur, natuur en klimaat meer dan uitstekend is, moet het toch heel goed toeven zijn voor de zorgafhankelijke Nederlander. De Europeaan mag overigens het Nederlandse voorbeeld volgen. De zorgfinanciën circuleren voor wat betreft Nederlanders, Arubanen en Antilianen tenminste binnen het Koninkrijk. Men heeft een voorziening voor bepaalde lokale doelgroepen waarvoor op de besproken punten niets is . Men doet iets voor de Arubanen over zee, die liever thuis verzorgd worden. Men doet iets voor Nederlanders die hun mobiliteitsverlangen nauwelijks weten te onderdrukken op het moment dat ze afhankelijk worden. Men kan ook iets voor andere Europeanen en wellicht Amerikanen gaan betekenen. De arbeidsintensiteit ten opzichte van de benodigde ruimte is maximaal.
15
Voordelen voor de Nederlandse Antillen, Aruba en Nederland Voordeel voor Antilianen, Arubanen en Nederlanders Algemeen De eerste twee voordelen hebben betrekking op de begrippen ‘keuzevrijheid’ en ‘mobiliteit’. Zo wensen veel post-actieven, vandaag de dag op voor hen als wezenlijk te beschouwen terreinen als dat van de huisvesting en zorg niet langer genoegen te nemen met wat door hen wordt beschouwd als een vorm van ‘gedwongen winkelnering’. Zij willen zélf bepalen waar, hoe en met wie er wordt gewoond. Senioren en andere zorgafhankelijken willen in hun mobiliteitsstreven niet, of althans zo min mogelijk, worden afgeremd. De welvaart maakt het in principe mogelijk om in het buitenland voor kortere of langere duur van ‘wonen-met-zorg-arrangementen’ te gaan genieten. 1. Inmiddels op leeftijd gekomen en met de gedachte aan repatriëring spelende Antilianen en Arubanen kunnen onder dezelfde condities als die in Nederland gelden wonen-met-zorg-arangementen gaan genieten in hun thuisland. 2. Nederlanders, die hun levensdagen tijdelijk of (semi-) permanent in een aangenaam klimaat wensen door te brengen, worden daartoe in de gelegenheid gesteld, waarbij ze er van op aan kunnen dat de zorg op zijn minst het geboden kwaliteitsniveau in Nederland zal evenaren. Voordeel voor de Antillen en Aruba Genoemde ontwikkeling zal er voor de Antillen en Aruba reeds toe leiden dat de gezondheidszorg vanuit een infrastructureel oogpunt op een hoger peil wordt gebracht of gehouden. Bovendien krijgt de lokale economie door de toegenomen consumptie en het door kapitaalkrachtige bewoners gedane beroep op diensten enkele niet-onbelangrijke impulsen toegediend. Voordelen voor Nederland 1. Het feit dat een niet te onderschatten aantal mensen ervoor zal opteren om (periodiek) enige tijd in het buitenland door te gaan brengen, zal tot resultaat hebben dat de onder meer tot wachtlijsten leidende druk op de capaciteit, enigermate wordt weggenomen. 2. Woon-zorgarrangementen over de grens vallen in veel gevallen goedkoper te organiseren, dus zullen de verzekeraars per saldo goedkoper uit zijn dan wanneer in Nederland met een Nederlandse zorgaanbieder wordt gecontracteerd. Tijdens mijn bezoek heb ik ook met mensen gesproken die de mogelijkheden voor ECCRR’s serieus ter hand willen nemen.
16
Slotwoord Gelet op het feit dat ik de opdracht kreeg in mijn hoedanigheid van vice-voorzitter van de NeVeP, en volgens plan op 14 november 2003 tijdens het symposium “Afscheid met kwaliteit” ben teruggetreden, rond ik dit advies af als Algemeen Manager van de Stichting Residentiële en Ambulante Zorg. Die functie stelt mij in de gelegenheid om in praktische zin acties te ondernemen ter ondersteuning van het doel dat Senior Homes Aruba wil bereiken en vervolgens initiatieven te begeleiden en te ondersteunen die leiden tot één of meerdere ECCRR’s. De zorg had mij al eerder in de ban. Het helpen bevorderen van een schone economische activiteit op de Antillen en Aruba, is een investering waarvan vele generaties kunnen profiteren. Ik moet voor mezelf vaststellen dat de contacten met Arubanen (créer des liens), banden heeft geschapen. De verantwoordelijkheid die daaruit voortvloeit, zal ik binnen mijn mogelijkheden aanvaarden. Mr. P.A.W. Bijleveld
17
Bijlage 1
Oud-En-Zorg
OUD-EN-ZORG Samenvatting Bij de bestudering van de "Verkenningen ouderenzorg 1995-2010" zijn wij tot de ontdekking gekomen dat het rapport slechts zeer betrekkelijk zicht geeft op de maatschappelijke ontwikkelingen. Een groeiend aantal mensen vraagt om andere oplossingen dan de standaard oplossingen. De NeVeP heeft getracht de maatschappelijke ontwikkeling in beeld te brengen die mogelijk een van de oorzaken is van de steeds krachtiger roep om pluriformiteit. De toekomstige keuzes van de zorgvrager zullen de noodzakelijke oplossing benemend gaan beïnvloeden. Niet alleen de vergrijzende maatschappij is oorzaak van de toenemende vraag naar zorg. Bij de behandeling van onze tweede vraag hebben wij meerdere megatrends gegeven, welke de vraag nog meer omhoog zullen stuwen. De invloed van overheidsbeslissingen die al min of meer genomen zijn zal niet onderschat mogen worden. Het rapport zegt zelf dat haar conclusies slechts van algemene aard kunnen zijn. Ze zijn bedoelt om de risico's bloot te leggen. Door de zaken niet te spiegelen aan de maatschappelijke ontwikkelingen alsmede andere reeds bekende megatrends heeft men gefaald bij het blootleggen van de risico's op langere termijn. De mogelijke ontwikkeling van de zorgvraag en de financierbaarheid daarvan mag er zeker niet uit worden afgeleid. Om tot een globale beoordeling te komen zou men wat de zorg betreft ook de toename van het aantal sterfgevallen per jaar moeten weten. Nu we weten dat 60 % van de kosten voor de (gezondheids) zorg in het laatste levensjaar wordt verstrekt is dit geen onbelangrijke factor. Meer en meer gaan de functies van verpleeg- en verzorgingshuis in de verzorging van het laatste levensjaar voorzien. Wij verwachten dat de spilfunctie ligt bij de verzorgingshuizen. Wanneer die zich in de komende jaren zo ontwikkelen dat zij de zorgvrager ook in zijn woon- leefomgeving tot het einde toe verzorgen dan zal de doorstroming naar het verpleeghuis gigantisch verminderen. Bovendien kunnen verzorgingshuizen in de toekomst ook verpleeghuis geïndiceerde ouderen rechtstreeks opnemen. Dit betekent dat de weg voor privacy verpleging in het verpleeghuizen wordt vrijgemaakt. De verzorgingshuizen die toch al met een verminderd animo te maken hebben kunnen deze functie van het verpleeghuis heel goed overnemen. Het verpleeghuis kan in samenwerking met het ziekenhuis allerlei medisch-technische problemen oplossen waardoor het ziekenhuis de functie krijgt waarvoor het is bedoeld en de doorstroming nu echt kan gaan bevorderen. Dit alles zou bij ongewijzigd beleid een onaanvaardbaar zware claim bij de thuiszorg leggen, mede gelet op de intensiteit van de zorg, onmogelijk zware financiële offers. Daarnaast zal het bij een toenemende zorgzwaarte voor grote delen van de ouderen populatie niet optimaal zijn omdat de 24-uurs zorggarantie moeilijk te verwezenlijken is. Teneinde de diverse niveaus vloeiend in elkaar te laten overlopen bepleit de NeVeP haar reeds vele jaren beproefde voorziening, waarin de 24-uurs zorggarantie wel kan worden gegeven en in overleg met de thuiszorg het niveau van de zorg per verzorgde kan worden bepaald. Partijen kunnen afgesproken wie de zorg verleent. De Thuiszorgorganisaties die met NeVeP-voorzieningen samenwerken in hun regio zouden een NeVeP-productie met hun Zorgkantoor moeten kunnen overeenkomen. De condities zijn onder vraag 3 uitgebreid beschreven. Op die manier creëren we een maximale uitgangspositie voor de gigantische zorgvraag die op ons af komt en voorkomen we dat een tweedelig in het intramurale circuit zal ontstaan. Het voorstel van de NeVeP leidt tot gigantische besparingen in de (gezondheids)zorg doordat de doorstroming van ziekenhuizen wordt versneld. De verpleeghuizen hebben de outillage en de technische kennis om de doorstroming van het ziekenhuis goedkoper en met meer welbevinden van de patiënt op te vangen. De verzorgingshuizen hebben de dure outillage niet nodig. Zij zullen naast de verpleging voor ouderen veel meer persoonlijke aandacht kunnen geven aan de bij hen verblijvende ouderen. Bovendien
18
zal zorgverlening veel goedkoper kunnen dan in het verpleeghuis. De druk op de thuiszorg neemt toe maar die kan afgeremd worden door goede woon- zorg complexen met veel aandacht voor het woonleefmilieu. Zij zullen kans zien om gezondverstandsbeslissers binnen hun muren te krijgen waardoor de thuiszorg enigszins wordt ontlast. De NeVeP wil met haar huizen samenwerken met de thuiszorg zodat op bovenstaande wijze een zorgcontinuum wordt opgebouwd. De NeVeP interesseert banken, beleggers en ontwikkelaars voor dergelijke projecten. Momenteel probeert zij de top in Luxemburg te beïnvloeden teneinde de ministers van Financiën van de Europese lidstaten te bewerken om de Europese Investeringsbank onlangs het terrein van de financiering van zorgvoorzieningen taken te geven. De NeVeP stelt dat het beleid mede omwille van de mobiliteit ook in EU verband gespiegeld moet worden. Zij heeft dat bij vraag 3 en 4 er expliciet bij betrokken. Doet men dat niet dan zullen steeds meer gezondheidsproblemen over de grens opgelost gaan worden en dat is het slechtste wat een land kan overkomen want het doet de eigen ontwikkeling stokken. Samen met de Nederlandse overheid en zoveel mogelijk spelers uit het veld wil de NeVeP een Europees Zorgcongres organiseren eind 1998 in het kader van het VN-jaar van de ouderen. De inhoudelijke steun is er. De NeVeP zoekt nog naar financiële dekking en doet bij deze een beroep op de Nederlandse politiek om in het kader van dit grote project middelen voor het Europese zorgcongres beschikbaar te stellen. Mr. P.A.W. Bijleveld augustus 1997
19
Bijlage 2
Contactpersonen
Stichting ABC Advies ( Aruba, Bonaire en Curaçao ) - J. van Doorn voorzitter Stichting Senior Homes Aruba - Erick F. d’Arnault - Jan Bastiaanse - Alex Solagnier - Hugo Kock - Mayra de Graaff - Edward M. Erasmus - Sarah Sambo
voorzitter vice-voorzitter secretaris 2e secretaris Penningmeester 2e penningmeester bestuurslid
Organisacion Di Pensionado Publico Arabano - Paul van Niel - Hugo Kock - Lila Williams Fundacion Centro pa nos Grandinan - Erick F. d’Arnault - Edward M. Erasmus - Alex Solagnir - T. Boekhoudt Arubian Investment Bank N.V.( A I B ) - Frendsel W. Giel - Emiliano I. R. de Cuba
FCG OPPA FCG OPPA OPPA FCG FCG
( OPPA ) Voorzitter Vice president Bestuurslid
( FCG ) Centro Kibrahacha ( CK ) Voorzitter Penningmeester Directeur Bestuurslid
Vice President Department Head – Project
Fundacion Cas pa Communidad Arubano ( FCCA ) - Mr. Ing. Petrus A. M. van Poppel Adjunct-Directeur produktie - Franklin Leest Public Relations - Ing. José G. Paula Manager Construction Projects - Edward M. Erasmus Financieel-Economisch Analist Stichting Algemene Bejaardenzorg Aruba ( S.A.B.A. ) - R. H. Nicolaas Algemeen Directeur Institute for Planning Development & Design ( PLAN D2 ) - Ir. Earon Matthew Architect M.Sc. arch. ( TU Delft ) Stichting voor Volkshygiëne van Het Witgele Kruis Aruba - Gino M. Goeloe Algemeen Directeur Advocaat-Lawyer-Abogado-Taxateur-Real Estate-Appraiser - Mr. Ing. Ferdinand Baptist Taxateur Senior Homes Aruba
20
Stichting Centro pa Desaroyo di Aruba ( CEDE Aruba ) - B. G. M Booi-Staring Algemeen Directeur Fred Wapenaar - starterslid NeVeP
ECCRR
Regering Aruba - N. Oduber - Drs. Marisol Lopez-Tromp
Minister-President Minister of Social Affairs & Infrastructure
21
Bijlage 3
Curriculum Vitae MR. P.A.W. BIJLEVELD ALGEMEEN MANAGER STICHTING RESIDENTIËLE EN AMBULANTE ZORG
1975-2001 Accountancy/fiscalist Directeur en mede-eigenaar van een middelgroot accountants- en belastingadviesorganisatie. Werkzaam in de accountancy koos hij voor een juridische opleiding. Hij studeerde af als fiscaal jurist aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam. 1975-2003 Adviseur, voorzitter, vice-voorzitter, erelid van de NeVeP Door zijn passie ten aanzien van de zorg voor ouderen werd hij al snel na de oprichting in 1970 (destijds Nederlandse Vereniging van Bejaardenoorden) gevraagd om adviseur te worden. In 1988 werd hij gekozen tot voorzitter, hetgeen hij tot november 2002 heeft gedaan. Voor zijn verdiensten is hij 15 jaar geleden benoemd tot erelid. Vanaf de overdracht van het voorzitterschap in 2002 was hij vicevoorzitter tot 14 november 2003.
Naast het helpen opstarten van woon-zorgvoorzieningen in binnen- en buitenland, is hij ook begonnen om zelf zorg te gaan verlenen in residentiële en ambulante situaties. Daar is in 2001 de Stichting Residentiële en Ambulante Zorg (RAZ) voor opgericht, een (thuis) zorg-organisatie met een AWBZerkenning die momenteel circa 150 medewerkers heeft.
De lijfspreuk van Paul Bijleveld is: “Alert, Beweeglijk en Creatief!”
22
Bijlage 4
Plan van eisen voor een centraal gebouw met zorg
Plan van eisen voor een centraal gebouw met zorg: 1) Restauratieve en recreatieve ruimten voor ontbijt, lunch en diner. Mogelijk functioneel in te zetten voor ontspanning/recreatie e.d. 2) Keuken. 3) (Mini)markt. 4) Kapsalon, schoonheidsalon, manicure pedicure. 5) Verzorging textiel. 6) Ruimte voor advies, instructie, voorlichting en vergaderingen. 7) Technische ruimte onderhoudsman. 8) Oplaad station cq. stalling scootmobiels, rolstoelen e.d. 9) Dagverzorging/Behandeling en ruimten diverse activiteiten. 10) Zusterpost/Personen Alarmering/Medicijnen opbergsysteem 11) Ruimte voor slaap/waakdienst. 12) Behandelkamer dokter/fysiotherapeut/ergotherapie/ logopedie e.d.
23
