125

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vak:

TV Toegepaste economie AANGEVULD MET VOORLOPIGE RICHTLIJNEN

Studierichting:

Internationaal transport en goederenverzending

Studiegebied:

Handel

Onderwijsvorm:

TSO

Graad:

derde graad

Leerjaar:

Se-n-se

Leerplannummer:

2007/125 VR2007/125 (nieuw)

Nummer inspectie:

2007 / 96 // 1 / J / SG / 1 / III3 / / D/

Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan 20 1000 Brussel

12 lt/w

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Internationaal transport en goederenverzending TV Toegepaste economie (3e leerjaar: 12 lestijden/week)

1

VOORLOPIGE RICHTLIJNEN Voor het schooljaar 2010 – 2011 wordt een wijziging aangebracht in de invulling van het leerplan 2007-125 Toegepaste economie Se-n-Se Internationaal transport en goederenverzending. Waar tot op heden de modules 1 tot en met 5 verplicht waren en de modules 6 en 7 optioneel, wordt module 2 “Logistiek” in het schooljaar 2010 – 2011 eveneens optioneel. In de afgelopen jaren werden de leerplannen in het ganse studiegebied Handel grondig aangepast en geactualiseerd. Een van de hervormingen die werd doorgevoerd, is de opname van doelstellingen logistiek in het leerplan Toegepaste economie (subvak Logistiek) in de derde graad Handel (leerplan 2008-063). Hierdoor zullen vanaf het schooljaar 2010 – 2011 leerlingen in Se-n-Se Internationaal transport en goederenverzending toekomen die de doelstellingen uit module 2 reeds bereikt hebben. Om overlap te vermijden en de aanwezige onderwijstijd efficiënt en effectief aan te wenden, wordt module 2 optioneel. De school zal, afhankelijk van de instroom van de leerlingen, autonoom bepalen of ze module 2 al dan niet in deze studierichting aanbiedt. Indien er leerlingen instromen die de doelstellingen van module 2 nog niet bereikt hebben en indien de school module 2 niet aanbiedt, zal de school aan deze leerlingen de leerstof van module 2 aanbieden, bijvoorbeeld onder de vorm van begeleid zelfstandig leren, zodat de leerlingen deze basiskennis alsnog vroeg in het schooljaar verwerven. Deze doelstellingen vormen immers de basis voor andere modules. Vanaf het schooljaar 2010 – 2011 kunnen de scholen eveneens autonoom bepalen hoeveel lestijden ze aan elke module besteden. Het vak Toegepaste Economie omvat 12 lestijden door de school autonoom te verdelen onder de modules 1, 3, 4 en 5. Naast deze verplichte modules kiest de school voor ten minste twee van de optionele modules, namelijk minimum twee modules uit de modules 2, 6 en 7. Schematisch voorgesteld ziet de nieuwe structuur er als volgt uit: Toegepaste economie – 12 lestijden Verplicht in te richten: • • • •

Module 1 – Internationaal transport (aantal lestijden door de school te bepalen) Module 3 – Douane en BTW (aantal lestijden door de school te bepalen) Module 4 – Geografische economie (aantal lestijden door de school te bepalen) Module 5 – Recht en wetgeving (aantal lestijden door de school te bepalen)

Twee modules te kiezen uit: • • •

Module 2 – Logistiek (aantal lestijden door de school te bepalen) Module 6 – Veldwerk Internationaal transport en goederenverzending (aantal lestijden door de school te bepalen) Module 7 – Seminaries Internationaal transport en goederenverzending (aantal lestijden door de school te bepalen)

Vanaf het schooljaar 2011 – 2012 zal een nieuw leerplan in voege treden.


2

INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................3 Beginsituatie .............................................................................................................................................4 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................5 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................6 Pedagogisch-didactische wenken ..........................................................................................................31 Minimale materiële vereisten ..................................................................................................................36 Evaluatie .................................................................................................................................................37 Bibliografie ..............................................................................................................................................38


3

VISIE De opleiding ‘Internationaal transport en goederenverzending’ beoogt de leerlingen voor te bereiden op een ondersteunende functie bij de logistieke aanpak en de administratieve verwerking van de documentenstroom die ontstaat als gevolg van internationaal transport. Van deze leerlingen worden competenties van drie niveaus verwacht: praktische kennis van toegepaste informatica, praktische talenkennis en praktische kennis en beheersing van de documentenstroom en inzicht in de goederenverzending. Door het praktijkgericht bestuderen van de verschillende procedures, documenten en activiteiten, maximaal gekoppeld aan reële situaties via de stages, seminaries en didactische uitstappen, ontwikkelt de leerling deze noodzakelijke basiscompetenties om de dagdagelijkse administratieve verwerking en de logistieke aanpak uit te voeren.


4

BEGINSITUATIE “Zevende specialisatiejaren” worden bevolkt door een zeer divers publiek. Er is een instroom mogelijk van ASO-, TSO- en BSO-leerlingen, deze laatste leerlingen nadat ze een 7e specialisatiejaar BSO hebben gevolgd. Een aantal leerlingen vindt een driejarige vervolgopleiding te hoog gegrepen. Anderen kunnen omwille van een sociale problematiek een driejarige opleiding niet aan en kiezen voor één extra jaar. Een derde groep heeft reeds één of meerdere jaren hoger onderwijs zonder succes achter de rug en keert nu terug naar het secundair onderwijs om een extra troef te kunnen uitspelen op de arbeidsmarkt. De meeste leerlingen in het specialisatiejaar Internationaal transport en goederenverzending zullen instromen vanuit het studiegebied Handel, TSO. In hun vooropleiding hebben deze leerlingen uitgebreid kennis gemaakt met een hele reeks documenten, het invullen van deze documenten en hun administratieve verwerkingsmethoden. Afhankelijk van de gekozen studierichting zijn er andere accenten gelegd: leerlingen uit Boekhouden-informatica hebben een uitgebreide voorkennis qua boekhoudkundige verwerking van documenten met een financieel karakter, leerlingen uit Secretariaattalen zijn sterker geschoold op het gebied van de administratieve verwerking van documenten met een niet-financieel karakter terwijl leerlingen uit de studierichting Handel vooral opgeleid zijn in de richting van een commerciële en logistieke vorming. Op gebied van recht is de voorkennis van deze leerlingen gelijk. Voor andere leerlingen is het verschil in voorkennis nog groter. Leerlingen uit ASO hebben nog geen specifieke voorkennis wat betreft recht en de administratieve verwerking van documenten terwijl leerlingen afkomstig uit een zevende specialisatiejaar BSO minder voorkennis hebben qua recht en de achterliggende procedures van de documentenstroom. Deze heterogene instroom betekent dat de startpositie van de leerlingen zeer verschillend is. De leraar dient hierop te anticiperen en de leerstof gedifferentieerd aan te bieden met het oog op een optimaal rendement voor alle leerlingen. De leraar zal bij de aanvang van het schooljaar dan ook bijzondere aandacht hebben voor het correct inschatten van de beginsituatie van al zijn leerlingen en hierbij bij zijn lesinvulling maximaal rekening houden. De school kan hier eveneens op anticiperen door, binnen het complementair gedeelte, modules te organiseren om de achterstanden op te vangen.


5

ALGEMENE DOELSTELLINGEN De handelsvakken omvatten een verzameling (sub)vakken die een groot gedeelte van het economische gebied beslaan. Het doel is de leerlingen kennis en inzicht in het economische mechanisme met zijn entiteiten, instellingen en relaties te verschaffen om hen zo toe te laten de nodige competenties te verwerven die gericht zijn op een succesvolle participatie in het beroepsleven. In het geheel van de handelsvakken dienen de leerlingen verder aan de volgende vaardigheden te werken: • • • • • • • •

hanteren van de documenten; reken- en cijfervaardigheid; vaardigheid in het zien van details; analytisch en kritisch vermogen; sociale en communicatieve vaardigheden; zelfwerkzaamheid en aanpassingsvermogen; oog voor afwerking, orde, netheid en nauwkeurigheid; kunnen werken in teamverband.

In elk geval moeten zij bijzondere aandacht besteden aan een correct taalgebruik. In aansluiting op het Pedagogisch Project van het Gemeenschapsonderwijs wordt van de leerlingen verwacht dat zij de volgende attitudes verder ontwikkelen en nastreven: •

accuratesse: erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien;

•

leergierigheid: actief zoeken naar situaties om hun competentie te verbreden en te verdiepen;

•

resultaatgerichtheid: gedreven naar het einddoel van de activiteit toewerken;

•

zelfstandigheid en zin voor initiatief: zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken;

•

zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid: erop gericht zijn nauwkeurig, net en met zin voor orde te werken;

•

zin voor samenwerking: willen bijdragen tot een leef- en werkomgeving als gemeenschap van mensen.


6

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN TV TOEGEPASTE ECONOMIE 3e leerjaar: 12 lestijden/week

Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen

LEERINHOUDEN

De modules 1 tot en met 5 zijn verplichte modules. De school maakt een keuze uit de overige modules (module 6 en/of 7) voor een pakket van twee lestijden per week. Bijkomende modules of uitbreidingen van de onderstaande modules kunnen aangeboden worden in het complementair gedeelte. Module 1: Internationaal transport (3 lestijden per week: verplicht te volgen) 1

1

•

internationale verkoopovereenkomsten indelen naar ‘zaken beschikbaar’ en ‘zaken op leveringstermijnen’ (zoals loco-, tijden termijnaffaire).

•

verkoopsvoorwaarden (zoals kwaliteit, kwantiteit, toestand, levering, prijs) opzoeken en toelichten.

• •

•

Verkoop-, levering- en betalingsvoorwaarden

1.1 Internationale goederen- en dienstentransacties 1.1.1 Indeling van de internationale verkoopovereenkomsten

1.1.2

Verkoopsvoorwaarden

1.2 Incoterms 1.2.1 Algemeen begrip het begrip Incoterm omschrijven. frequent voorkomende incoterms herkennen, omschrijven en hun 1.2.2 Soorten belangrijkste kenmerken (zoals tijdstip van levering, risico en kostenovergang van de verkoper op koper) toelichten. 1.2.3 Keuze een keuze voor een incoterm motiveren en de gevolgen omschrijven (zoals verplichtingen, aansprakelijkheid, risico’s, kosten …).

•

het begrip documentair krediet omschrijven, het belang van het documentair krediet aantonen en het routeschema schetsen en toelichten.

1.3

Documentair krediet

•

andere actuele betalingstechnieken (zoals contante betaling, cash with order, cheque, wisselbrief, orderbrief, open account,

1.4

Andere actuele betalingstechnieken


Decr. nr.


7

LEERINHOUDEN

transfer, documentair incasso …) opzoeken en toelichten. 1.5 •

de begrippen wisselkoers, wisselmarkt en centrale bank omschrijven.

•

verschillende internationale munten herkennen.

•

de gevaren van koersschommelingen via concrete voorbeelden aantonen.

•

de gevolgen van sterke en zwakke munten omschrijven.

2

Verrekening internationale goederen- en dienstentransacties. 1.5.1 Begrippen 1.5.2 1.5.3

Vreemde valuta Koersschommelingen

1.5.4

Sterke en zwakke munten

2

•

het begrip container omschrijven.

•

de belangrijkste containertypes (zoals 20´, 40´, open top, reefer) opsommen en toelichten.

•

het begrip TEU omschrijven.

•

de ISO-aanbevelingen in verband met het containervervoer opzoeken en toelichten.

•

een eenvoudige vrachtprijsberekening bij containervervoer berekenen en de elementen en toeslagen (zoals CAF, BAF, THC) toelichten.

•

het begrip en belang van groupage omschrijven.

• •

Bevrachting en verpakking

2.1 Containers 2.1.1 Begrip 2.1.2 Types 2.1.3 2.1.4

TEU ISO aanbevelingen

2.1.5

Vrachtprijsberekening

2.2 Groupage 2.2.1 Begrip en belang de verschillende groupagevormen bij containertransporten (zoals 2.2.2 Groupagevormen FCL, LCL) omschrijven. andere vormen (zoals bulkgoederen, stukgoederen, paletten,

2.3

Andere vormen


Decr. nr.


8

LEERINHOUDEN

koeltransport) opsommen en omschrijven. 3

3

Transportmogelijkheden

3.1 Binnenvaart 3.1.1 Concurrentieproblematiek

•

aan de hand van de wet van juli 1998 de concurrentieproblematiek toelichten.

•

verschillende soorten binnenscheepvaartbevrachting (zoals vrachtvaart, tankvaart, wilde vaart) opsommen en omschrijven.

3.1.2

Transportmiddelen

•

begrippen zoals commissie binnenvaart, vrije markt voor bevrachting en prijzen, vervoer voor eigen rekening, commissieloon, reisverlies, liggeld, laden, stuwen en lossen omschrijven en hanteren in een juiste context.

3.1.3

Begrippen

•

documenten (zoals bevrachtingscontract, connossement, attest van zeewaardigheid, classificatiebewijs) herkennen en hanteren.

3.1.4

Documenten

•

enkele aspecten van de rechten en de plichten (zoals terbeschikkingstelling van het schip, controle van lading, hoeveelheid, inlading, aansprakelijkheid en uitzonderingen) van de schipper opzoeken en toelichten.

3.1.5

Rechten en plichten van de schipper

•

verschillende transportmiddelen voor zeevervoer (zoals tanker, containerschepen, roro …) herkennen en hun toepassingsmogelijkheden omschrijven;

•

een bill of lading herkennen.

•

de betekenis van een bill of lading omschrijven en uit een bill of lading relevante informatie afleiden.

•

de bill of lading invullen, de betrokken partijen aangeven en hun

3.2 Zeevervoer 3.2.1 Transportmiddelen 3.2.2 Bill of lading 3.2.2.1 Begrip (clean, through, combined …) 3.2.2.2 Betekenis 3.2.2.3 Gebruik


Decr. nr.


9

LEERINHOUDEN

verantwoordelijkheden omschrijven. •

andere relevante laad- en vrachtdocumenten (zoals mate’s receipt, laadbrief, attest van zeewaardigheid, classificatiebewijs, de bemanningslijst) opzoeken en toelichten.

3.2.3

•

het begrip kustvervoer omschrijven en het onderscheid omschrijven tussen kustvervoer en zeevervoer.

3.3

•

een aantal aspecten (zoals types, indeling, structuur, functies, beperkingen, stuwplan, ULD, loadsheet) van vliegtuigen bespreken.

•

een luchtvrachtbrief en andere relevante documenten (zoals SLI, manifest) herkennen, de betekenis van deze documenten omschrijven en hieruit relevante informatie afleiden.

•

gegevens (zoals beperkingen, tarieven, codes) opzoeken in TACT-rules en TACT-rates.

•

reglementeringen (zoals afmetingen, gewicht, snelheid, rijverboden, boorddocumenten, vergunningen, vervoersbewijzen, rij- en rusttijden) opzoeken en toelichten.

•

een CMR herkennen, een CMR invullen, de betekenis en juridische implicaties van dit document aangeven en uit de CMR relevante informatie afleiden.

•

verschillende spoorwagontypes (containerbloktreinen, conventionele treinen …) herkennen en toelichten.

Andere relevante documenten

Kustvervoer

3.4 Luchtvrachtverkeer 3.4.1 Aspecten

3.4.2

Luchtvrachtbrief en andere relevante documenten

3.4.3

TACT

3.5 Vervoer over land 3.5.1 Wegvervoer 3.5.1.1 Reglementering

3.5.1.2 CMR

3.5.2 Spoorwegvervoer 3.5.2.1 Spoorwagontypes


Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen •

het belang van de verschillende spoortechnieken aangeven en de voor- en nadelen ervan omschrijven.

•

een CIM herkennen, een CIM invullen, de betekenis van dit document aangeven en uit een CIM relevante informatie afleiden.

10

LEERINHOUDEN 3.5.2.2 Spoortechnieken

3.5.2.3 CIM

•

de betekenis en het belang van intermodaal en multimodaal vervoer omschrijven en het onderscheid tussen de begrippen gecombineerd, multimodaal en intermodaal transport verduidelijken.

•

de combinatie weg-/zeevervoer (zoals short sea shipping, 3.6.2 Combinaties RO/RO-vervoer) en de technische implicaties ervan omschrijven. 3.6.2.1 Weg-/zeevervoer de combinatie spoor-/zeevervoer en de technische implicaties ervan omschrijven. 3.6.2.2 Spoor-/wegvervoer

•

3.6 Intermodaal en multimodaal vervoer 3.6.1 Begrippen

•

de combinatie zee-/binnenvaart en de technische implicaties ervan omschrijven.

3.6.2.3 Zee-/binnenvaart

•

de combinatie lucht-/wegvervoer en de technische implicaties ervan omschrijven.

3.6.2.4 Lucht-/wegvervoer

•

documenten (zoals FIATA) herkennen en interpreteren. 3.6.3

Documenten

•

veiligheidsreglementeringen bij stockage en transport van gevaarlijke goederen (zoals ADR, SOLAS, IMDG, ADNR, RID, DGR, VCA) opzoeken en toelichten.

3.7 Gevaarlijke goederen 3.7.1 Stockage en transport van goederen

•

de nodige documenten herkennen, toelichten en hanteren.

3.7.2

Documenten


Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 4

11

LEERINHOUDEN 4

Stagebespreking

•

het logboek van de stageactiviteiten toelichten.

4.1

Logboek

•

activiteiten uit de stages toelichten.

4.2

Activiteiten

•

problemen in verband met de stages bespreekbaar voorstellen en mee zoeken naar mogelijke oplossingen.

4.3

Problemen

•

via een zelfevaluatie hun stageactiviteiten evalueren.

4.4

Zelfevaluatie


Decr. nr.


12

LEERINHOUDEN

De modules 1 tot en met 5 zijn verplichte modules. De school maakt een keuze uit de overige modules (module 6 en/of 7) voor een pakket van twee lestijden per week. Bijkomende modules of uitbreidingen van de onderstaande modules kunnen aangeboden worden in het complementair gedeelte. Module 2: Logistiek (3 lestijden per week: verplicht te volgen) 1

1

Situering

1.1 Inleidende begrippen 1.1.1 Logistiek 1.1.2 Overslaglogistiek

•

het begrip logistiek omschrijven.

•

het begrip overslaglogistiek omschrijven en illustreren met concrete voorbeelden.

•

het begrip productielogistiek omschrijven en illustreren met concrete voorbeelden.

•

logistieke bedrijven onderscheiden van niet logistieke bedrijven en illustreren met concrete voorbeelden.

•

logistieke bedrijven naargelang hun taak (distributiecentra, groothandelsbedrijven, groepagecentra, public warehouses) indelen.

1.2.2

•

een bedrijfskolom met opname van logistieke bedrijven opstellen en toelichten.

1.3

Bedrijfskolom

•

tussenpersonen in de logistieke keten benoemen en hun taak omschrijven.

1.4

Tussenpersonen in de logistieke keten

1.1.3

Productielogistiek

1.2 Logistieke bedrijven 1.2.1 Begrip Indeling


Decr. nr.


13

LEERINHOUDEN 2

Het magazijn

2.1 Soorten magazijnen 2.1.1 Volgens de plaats in de distributieketen

•

de indeling van magazijnen volgens de plaats in de distributieketen herkennen en illustreren met voorbeelden.

•

de indeling van magazijnen volgens het stadium van afwerking van de goederen herkennen en illustreren met voorbeelden.

2.1.2

Volgens het stadium van afwerking

•

de indeling van magazijnen volgens de mate van automatisering herkennen en illustreren met voorbeelden.

2.1.3

Volgens de mate van automatisering

•

de indeling van magazijnen volgens goederensoort herkennen en illustreren met voorbeelden.

2.1.4

Volgens goederensoort

2.2 Goederenbehandeling 2.2.1 Fasen

•

de fasen in de goederenbehandeling (inslag, opslag, uitslag) onderscheiden.

•

de documentenstroom schetsen die ontstaat als gevolg van een goederenstroom.

•

verschillende gangensystemen herkennen en een keuze verantwoorden.

•

verschillende vormen van stapeling herkennen en een keuze verantwoorden.

2.3.2

Keuze van de stapeling

•

verschillende vormen van stellingen herkennen en een keuze verantwoorden.

2.3.3

Keuze van stellingen

•

verschillende vormen van ladingdragers herkennen en een keuze verantwoorden.

2.3.4

Keuze van ladingdragers

•

verschillende vormen van locatiesystemen herkennen en een keuze verantwoorden.

2.3.5

Keuze van locatiesystemen

•

verschillende vormen van interne transportmiddelen opzoeken,

2.3.6

Interne transportmiddelen

2.2.2

Documentenstroom

2.3 Organisatie van het magazijn 2.3.1 Keuze van het gangensysteem


Decr. nr.


14

LEERINHOUDEN

herkennen en een keuze verantwoorden. •

regels voor veiligheid en hygiëne in het magazijn opzoeken en toelichten.

2.4

Veiligheid en hygiëne in het magazijn

•

persoonlijke beschermingsmiddelen in het magazijn herkennen en het nut en gebruik ervan toelichten.

2.5

Persoonlijke beschermingsmiddelen

•

het omgaan met afval en verminderen van afval in het magazijn (onder andere sorteren) omschrijven.

2.6

Het magazijn en afval

•

pictogrammen in het magazijn herkennen en hun betekenis toelichten.

2.7

Pictogrammen in het magazijn

3

Werkzaamheden in verband met binnenkomende goederen (inslag)

3

•

het begrip minimumvoorraad omschrijven, de minimumvoorraad bepalen en het bereiken van de minimumvoorraad vaststellen.

•

een intern bestelformulier herkennen.

•

een bestelbon herkennen en relevante informatie op de bestelbon afleiden.

•

de voorraadadministratie als gevolg van een bestelling aanpassen (zie ook “logistieke verwerking via de computer”).

•

de procedure in verband met binnenkomende goederen in het magazijn schematisch voorstellen en omschrijven.

3.1 Werkzaamheden in de verkoopafdeling 3.1.1 Minimumvoorraad 3.1.2

Intern bestelformulier

3.2 Werkzaamheden in de aankoopafdeling 3.2.1 Bestelbon

3.2.2

Voorraadadministratie

3.3 Werkzaamheden in het magazijn 3.3.1 Procedure


Decr. nr.


15

LEERINHOUDEN

•

de documenten in verband met binnenkomende goederen in het magazijn verifiëren.

•

het belang van een grondige controle bij ontvangst van goederen 3.3.3 omschrijven.

Controle

•

de voorraadadministratie als gevolg van binnenkomende goederen aanpassen (zie ook “logistieke verwerking via de computer”).

3.3.4


•

verschillende mogelijkheden van het opslagklaar maken van binnenkomende goederen omschrijven.

3.3.5

Opslagklaar maken

4

3.3.2

Documenten

4

Opslag van goederen

•

de opslagprocedure van binnenkomende goederen schematisch voorstellen en omschrijven.

4.1

Opslagprocedure

•

het begrip transit (cross-docking) verklaren en het bestaan van transit (cross-docking) motiveren.

4.2

Transit (cross-docking)

5

Werkzaamheden in verband met uitgaande goederen (uitslag)

5

5.1 Werkzaamheden in de verkoopafdeling 5.1.1 Binnenkomende orders

•

binnenkomende orders administratief verwerken (zie ook “logistieke verwerking via de computer”).

•

de voorraadadministratie als gevolg van binnenkomende orders aanpassen (zie ook “logistieke verwerking via de computer”).

5.1.2


•

een magazijnopdrachtbon opmaken (zie ook “logistieke

5.1.3

Magazijnopdracht


Decr. nr.


16

LEERINHOUDEN

verwerking via de computer).

•

de orderverzameling in het magazijn omschrijven.

•

een aantal orderverzamelingsystemen herkennen en toelichten.

•

de procedure van de verzending van de goederen schematisch voorstellen en het belang van elke stap omschrijven.

•

de voorraadadministratie als gevolg van verzending aanpassen. (zie ook “logistieke verwerking via de computer”).

6

5.2 Werkzaamheden in het magazijn 5.2.1 Orderverzameling 5.2.2 Samenstellen van orders 5.2.3 Verzending van de goederen 5.2.3.1 Procedure 5.2.3.2 Voorraadadministratie

6

Voorraad

•

het bestaan van voorraden verantwoorden.

6.1

Inleiding

•

verschillende voorraadsoorten (zoals veiligheidsvoorraad, onzekerheidsvoorraad, seizoenvoorraad, buffervoorraad, vakantievoorraad, seriegroottevoorraad, strategische voorraad) onderscheiden.

6.2

Voorraadsoorten

•

systemen van voorraadbeheer (zoals JIT, SAP, MRP I, MRP II, CRP) omschrijven en evalueren.

6.3

Voorraadbeheersystemen

•

een systeem van kwaliteitsbewaking (bijvoorbeeld ISO-

6.4

Kwaliteitsbewaking


Decr. nr.


17

LEERINHOUDEN

certificaten) omschrijven. •

aan de hand van concrete voorbeelden aantonen hoe de voorraad kan beheerst worden.

•

eventuele knelpunten bij voorraadbeheer omschrijven.

•

het begrip logistieke kosten omschrijven en logistieke kosten onderscheiden (bijvoorbeeld kosten van orderbeheer bij verkoop, kosten van productie, kosten van materiaalverwerving, kosten van afvoer, bijzondere kosten …).

•

het begrip logistieke flexibiliteit omschrijven en de noodzaak van logistieke flexibiliteit aantonen.

•

een onderscheid maken tussen strategische flexibiliteit, structurele flexibiliteit en operationele flexibiliteit.

7

6.5

Voorraadbeheersing gereed product

6.6

Aandachtspunten bij voorraadbeheersing

6.7

Logistieke kosten

6.8 Logistieke flexibiliteit 6.8.1 Begrip 6.8.2

Soorten

7

Actoren en tussenpersonen

•

de rol en de betekenis van de expeditiebedrijven bij het vervoer herkennen, de onderlinge relatie schetsen en hun rechten en plichten omschrijven.

7.1

Expeditiebedrijven

•

de rol en de betekenis van de rederijen bij het vervoer herkennen, de onderlinge relatie schetsen en hun rechten en plichten omschrijven.

7.2

Rederijen

•

de rol en de betekenis van de scheepsagenten herkennen, de onderlinge relatie schetsen en hun rechten en plichten omschrijven.

7.3

Scheepsagenten

•

de rol en de betekenis van de douane bij het vervoer herkennen, de onderlinge relatie schetsen en de rechten en plichten omschrijven.

7.4

Douane


Decr. nr.


18

LEERINHOUDEN

•

de rol en de betekenis van de vervoersmaatschappijen bij het vervoer herkennen, de onderlinge relatie schetsen en hun rechten en plichten omschrijven.

7.5

Vervoersmaatschappijen

•

de rol en de betekenis van de goederenhandelaars bij het vervoer herkennen, de onderlinge relatie schetsen en hun rechten en plichten omschrijven.

7.6

Goederenbehandelaars

•

de rol en de betekenis van de dispatcher bij het vervoer herkennen, de onderlinge relatie schetsen en hun rechten en plichten omschrijven.

7.7

Dispatcher

7.8

Banken

•

de rol van de banken bij het vervoer herkennen, de onderlinge relatie schetsen en hun rechten en plichten omschrijven. 8

Logistieke verwerking via de computer

8

•

een leveranciersfiche aanmaken.

•

een leveranciersfiche verwijderen.

•

een leveranciersfiche wijzigen.

•

gegevens in verband met een leverancier opzoeken.

8.1 Leveranciersadministratie 8.1.1 Aanmaken van een leveranciersfiche 8.1.2 Verwijderen van een leveranciersfiche 8.1.3 Wijzigen van een leveranciersfiche 8.1.4 Opzoeken van leveranciersgegevens

•

een klantenfiche aanmaken.

•

een klantenfiche verwijderen.

•

een klantenfiche wijzigen.

•

gegevens in verband met een klant opzoeken.

8.2 Klantenadministratie 8.2.1 Aanmaken van een klantenfiche 8.2.2 Verwijderen van een klantenfiche 8.2.3 Wijzigen van een klantenfiche 8.2.4 Opzoeken van klantengegevens

een artikelcategorie aanmaken.

8.3 Voorraadadministratie 8.3.1 Artikelgegevens 8.3.1.1 Aanmaken van een artikelcategorie

•


Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen •

een artikelfiche aanmaken.

•

de (begin)voorraad ingeven.

•

gegevens in verband met de voorraad opzoeken.

•

een interne bestelling aanmaken.

•

een bestelbon aanmaken.

•

ontvangen leveringsbonnen verwerken.

•

een inkomende creditnota invoeren.

•

een bestelling van klanten invoeren.

•

een verzendingsnota aanmaken en invoeren.

•

een uitgaande creditnota invoeren.

19

LEERINHOUDEN 8.3.1.2 Aanmaken van een artikelfiche 8.3.1.3 Ingeven van de voorraad 8.3.1.4 Opzoeken van voorraadgegevens 8.3.2 Inslag van goederen 8.3.2.1 Aanmaken van een interne bestelling 8.3.2.2 Ingeven van een bestelling 8.3.2.3 Ontvangen leveringsbonnen 8.3.3 Uitgaande retourzendingen 8.3.4 Uitslag van goederen 8.3.4.1 Bestellingen 8.3.4.2 Verzendingsnota 8.3.5 Inkomende retourzendingen


Decr. nr.


20

LEERINHOUDEN

De modules 1 tot en met 5 zijn verplichte modules. De school maakt een keuze uit de overige modules (module 6 en/of 7) voor een pakket van twee lestijden per week. Bijkomende modules of uitbreidingen van de onderstaande modules kunnen aangeboden worden in het complementair gedeelte. Module 3: Douane en BTW (2 lestijden per week: verplicht te volgen) 1

1

Basisbegrippen

•

het begrip invoer omschrijven en illustreren met voorbeelden.

1.1

Invoer

•

het begrip uitvoer omschrijven en illustreren met voorbeelden.

1.2

Uitvoer

•

het begrip intracommunautaire handel omschrijven en illustreren met voorbeelden.

1.3

Intracommunautaire handel

•

het begrip extracommunautaire handel omschrijven en illustreren 1.4 met voorbeelden.

•

het begrip doorvoer omschrijven en illustreren met voorbeelden.

1.5

Doorvoer

•

het begrip ‘in vrij verkeer brengen’ omschrijven.

1.6

In vrij verkeer brengen

•

het begrip accijnzen omschrijven en illustreren met voorbeelden.

1.7

Accijnzen

•

het begrip douanerechten omschrijven en illustreren met voorbeelden.

1.8

Douanerechten

•

de methoden en de nodige formaliteiten in verband met het heffen en innen van douanerechten en accijnzen opzoeken en toelichten.

1.9

Heffen en innen van douanerechten, accijnzen en BTW

Extracommunautaire handel


Decr. nr.


21

LEERINHOUDEN 2

Aspecten van de organisatie van de douane

•

de organisatie van de douane opzoeken en toelichten.

2.1

Organisatie van de douane

•

de werking van het plaatselijk kantoor omschrijven.

2.2

Werking van het plaatselijk kantoor

•

taken van de douane (zoals douanevervoer, douane-entrepot, actieve veredeling, passieve veredeling, behandeling onder douanetoezicht, tijdelijke invoer en uitvoer, fraudebestrijding, veiligheid, illegaal transport, volksgezondheid, smokkel, controle brandstof) opsommen en omschrijven.

2.3

Taken van de douane

•

het begrip douane-entrepot omschrijven en de functies van een douane-entrepot opzoeken en toelichten.

2.4

Douane-entrepot

3

Documenten

3

•

het begrip Enig document omschrijven.

•

het belang van het Enig document aantonen.

•

het gebruik van het Enig document toelichten.

•

het Enig document invullen.

•

specifieke douanedocumenten (carnet TIR, carnet ATA, de aangifte 136F - diplomatieke vrijdom, EUR´1 …) herkennen, toelichten en invullen.

3.1 Enig Document 3.1.1 Begrip 3.1.2 Betekenis 3.1.3 Gebruik 3.1.4 Invullen 3.2

Andere specifieke douanedocumenten


Decr. nr.


22

LEERINHOUDEN 4

BTW

•

belastbare handelingen herkennen.

4.1

Belastbare handelingen

•

vrijgestelde handelingen herkennen.

4.2

Vrijstellingen

•

het begrip maatstaf van heffing verklaren en de maatstaf van heffing berekenen.

4.3

De maatstaf van heffing

•

het begrip belastingplichtige omschrijven en belastingplichtigen herkennen.

•

de verplichtingen van een belastingplichtige opzoeken, toelichten 4.4.2 en de nodige documenten opstellen.

•

het algemeen principe van de aftrekregeling omschrijven.

•

uitzonderingen op de aftrekbaarheid opzoeken en toelichten.

•

het beperkt aftrekrecht omschrijven en de aftrekbare en nietaftrekbare belasting berekenen.

•

de werking van het bijzonder BTW-regime voor een kleine onderneming omschrijven.

•

de werking van het forfaitair stelsel omschrijven.

4.4 De verplichtingen van de belastingplichtigen 4.4.1 Belastingplichtige Verplichtingen

4.5 De aftrekregeling 4.5.1 Algemene principes 4.5.2 Uitzonderingen op aftrekbaarheid 4.5.3 Het beperkt recht op aftrek

4.6 Bijzondere BTW-regimes 4.6.1 Kleine ondernemingen 4.6.2

Het forfaitair stelsel


Decr. nr.


23

LEERINHOUDEN 5

Douanecentrum: didactische uitstap

•

de doelstellingen van de didactische uitstap formuleren.

5.1

Formulering van doelstellingen

•

in samenwerking met de leerkracht de didactische uitstap voorbereiden.

5.2

Voorbereiding

•

verslag over de didactische uitstap uitbrengen.

5.3

Rapportering

•

de didactische uitstap evalueren in functie van de doelstellingen.

5.4

Evaluatie


Decr. nr.


24

LEERINHOUDEN

De modules 1 tot en met 5 zijn verplichte modules. De school maakt een keuze uit de overige modules (module 6 en/of 7) voor een pakket van twee lestijden per week. Bijkomende modules of uitbreidingen van de onderstaande modules kunnen aangeboden worden in het complementair gedeelte. Module 4: Geografische economie (1 lestijd per week: verplicht te volgen) 1

1

Situering

•

de belangrijkste economische regio’s op wereldniveau aanduiden 1.1 op een kaart en hun belang aantonen via statistieken.

Economische regio’s op wereldniveau

•

1.2 de belangrijkste economische regio’s op Europees niveau aanduiden op een kaart en hun belang aantonen via statistieken.

Economische regio’s op Europees niveau

•

de belangrijkste economische regio’s binnen België aanduiden op een kaart en hun belang aantonen via statistieken.

2 •

•

•

•

de belangrijkste zeeroutes aanduiden op een kaart en de belangrijkste kenmerken (zoals aard van de schepen, vervoerde goederen) omschrijven.

1.3

Economische regio’s binnen België

2

Handelsroutes

2.1

Zeeroutes

2.2 Binnenvaart de belangrijke trajecten van de binnenvaart aanduiden op een 2.2.1 Trajecten kaart en de belangrijkste kenmerken (zoals aard van de schepen, vervoerde goederen) omschrijven. specifieke kenmerken van de binnenvaart (zoals getijden, tonnage, diepte, diepgang) opzoeken en toelichten.

2.2.2

Praktische aspecten


Decr. nr.


25

LEERINHOUDEN

•

de belangrijkste trajecten van het spoorvervoer aanduiden op een kaart en de belangrijkste kenmerken (zoals vervoerde goederen) omschrijven.

2.3

Spoorvervoer

•

de belangrijkste trajecten van het wegvervoer aanduiden op een kaart en de belangrijkste kenmerken (zoals vervoerde goederen) omschrijven.

2.4

Wegvervoer

•

de belangrijkste trajecten van het luchtvervoer aanduiden op een kaart en de belangrijkste kenmerken (zoals vervoerde goederen) omschrijven.

2.5

Luchtvervoer

•

de meest efficiënte route bepalen met behulp van een routeplanner.

2.6

Efficiënt transport

3

Handelspartners

3 •

de Europese handelspartners geografisch aanduiden op een kaart en hun voornaamste handelsproducten opzoeken en toelichten.

3.1

Binnen de EU

•

de belangrijkste niet-Europese handelspartners geografisch aanduiden op een kaart en hun voornaamste handelsproducten opzoeken en toelichten.

3.2

Buiten de EU

•

actuele economische en geopolitieke problemen evalueren en relateren met transporten naar en van probleemgebieden.

3.3

Actuele handelsproblematiek


Decr. nr.


26

LEERINHOUDEN

De modules 1 tot en met 5 zijn verplichte modules. De school maakt een keuze uit de overige modules (module 6 en/of 7) voor een pakket van twee lestijden per week. Bijkomende modules of uitbreidingen van de onderstaande modules kunnen aangeboden worden in het complementair gedeelte. Module 5: Recht en wetgeving (1 lestijd per week: verplicht te volgen) 1

1

Instellingen

•

internationale instellingen zoals WHO, Wereldbank, IMF, OPEC, NAFTA, APEC, Maghreblanden, Machraklanden, ACS-landen, Mercosur, Asean …omschrijven en hun belangrijkste taken opzoeken en toelichten.

1.1

Internationale instellingen

•

Europese instellingen zoals EU, EMU, BLEU, EER, OESO, EVA … omschrijven en hun belangrijkste taken opzoeken en toelichten.

1.2

Europese instellingen

•

nationale en regionale instellingen zoals de Belgische dienst voor 1.3 buitenlandse handel, de Kamer van koophandel … omschrijven en hun belangrijkste taken opzoeken en toelichten.

2

Nationale en regionale instellingen

2

Internationale handelsakkoorden

•

de begrippen handelsakkoord, handelsbelemmeringen, handelspolitiek … omschrijven en illustreren met concrete voorbeelden.

2.1

Begrippen

•

integratieakkoorden zoals vrijhandelszone, douane-unie en gemeenschappelijke markt omschrijven en de gevolgen illustreren met concrete voorbeelden.

2.2

Integratieakkoorden


Decr. nr.


27

LEERINHOUDEN 3

Transportverzekeringen

•

basisbegrippen uit het verzekeringswezen zoals verzekeringscontract, premie, risico, transportverzekering, zaakschade, aansprakelijkheidsverzekering, averij, goederenverzekering … omschrijven en in een juiste context hanteren.

3.1

Begrippen

•

de verschillende partijen van een verzekeringscontract (zoals verzekeraar, verzekeringsnemer, verzekerde, begunstigde, bemiddelaar …) opsommen, hun onderlinge relatie toelichten en hun verplichtingen en rechten opzoeken en toelichten.

3.2

Partijen

•

een aantal transportverzekeringspolissen (zoals zeeverzekeringspolis van Antwerpen, Engelse Institute Cargo clauses, algemene CMR-verzekeringsvoorwaarden, P&I Clubsverzekering) opsommen en omschrijven.

3.3

Polissen

4

Aansprakelijkheid

4 •

de betekenis van de Conventie van Warschau omschrijven en illustreren met concrete toepassingen.

4.1

Luchtverkeer: Conventie van Warschau

•

de basisprincipes van de aansprakelijkheid van het zeevervoer omschrijven en illustreren met concrete toepassingen.

4.2

Zeevervoer: basisprincipes

•

de basisprincipes van de aansprakelijkheid van de binnenvaart omschrijven en illustreren met concrete toepassingen.

4.3

Binnenvaart: basisprincipes

•

de aansprakelijkheidsregeling van het CMR-verdrag omschrijven en illustreren met concrete toepassingen.

4.4

Wegtransport: CMR

•

de basisprincipes van de aansprakelijkheid van het spoorvervoer omschrijven en illustreren met concrete toepassingen.

4.5

Spoorvervoer: basisprincipes


Decr. nr.


5 •

het regelen van internationale geschillen en het verschil in rechtspraak omschrijven.

28

LEERINHOUDEN

5

Regelen van geschillen

5.1

Werkwijze


Decr. nr.


29

LEERINHOUDEN

De modules 1 tot en met 5 zijn verplichte modules. De school maakt een keuze uit de overige modules (module 6 en/of 7) voor een pakket van twee lestijden per week. Bijkomende modules of uitbreidingen van de onderstaande modules kunnen aangeboden worden in het complementair gedeelte. Module 6: Veldwerk - Internationaal transport en goederenverzending (1 of 2 lestijden per week: keuzemogelijkheid) 4

1

Veldwerk Internationaal transport en goederenverzending (minimaal 4 didactische uitstappen – halve dag – bij 1 lestijd per week; minimaal 8 didactische uitstappen – halve dag – bij 2 lestijden per week)

1.1


•

de doelstellingen van de didactische uitstap formuleren.

•

in samenwerking met de leerkracht de didactische uitstap voorbereiden.

1.2

Voorbereiding

•

verslag over de didactische uitstap uitbrengen.

1.3

Rapportering

•

de didactische uitstap evalueren in functie van de doelstellingen.

1.4

Evaluatie


Decr. nr.


30

LEERINHOUDEN

De modules 1 tot en met 5 zijn verplichte modules. De school maakt een keuze uit de overige modules (module 6 en/of 7) voor een pakket van twee lestijden per week. Bijkomende modules of uitbreidingen van de onderstaande modules kunnen aangeboden worden in het complementair gedeelte. Module 7: Seminaries – Internationaal transport en goederenverzending (1 of 2 lestijden per week: keuzemogelijkheid) 1

1

Seminaries

•

de doelstellingen van het seminarie formuleren.

1.1


•

in samenwerking met de gastspreker en de leerkracht het seminarie voorbereiden.

1.2

Voorbereiding

•

verslag over het seminarie uitbrengen.

1.3

Rapportering

•

het seminarie evalueren in functie van de doelstellingen.

1.4

Evaluatie


31

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1

Algemene pedagogisch-didactische wenken

1.1

VOET

1.1.1

Wat?

Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen – niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve vorming. De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

1.1.2

Waarom?

Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken. De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen.

1.1.3

Hoe te realiseren?

Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen). Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Internationaal transport en goederenverzending TV Toegepaste economie (3e leerjaar: 12 lestijden/week) 1.2

ICT

1.2.1

Wat?

32

Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, enz. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen. 1.2.2

Waarom?

De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie ... In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers: −

het leerproces in eigen handen nemen;

−

zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;

−

op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

1.2.3

Hoe te realiseren?

In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen “spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en –kanalen met het oog op de te bereiken doelen. Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces. Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo ... Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”. Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie ...) toevoegen alsook de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen. De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Een presentatieprogramma kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora ... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT op die manier niet alleen de mogelijkheid biedt om interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen ...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal …) te bevorderen. Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie).

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Internationaal transport en goederenverzending TV Toegepaste economie (3e leerjaar: 12 lestijden/week) 1.3

Begeleid zelfgestuurd leren

1.3.1

Wat?

33

Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: −

de opdrachten meer open worden;

−

er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;

−

de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden;

−

de leerlingen zelf leren plannen;

−

er feedback wordt voorzien op proces en product;

−

er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.

De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

1.3.2

Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. −

leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken;

−

leerlingen voorbereiden op levenslang leren;

−

het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.

Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: −

keuzebekwaamheid;

−

regulering van het leerproces;

−

attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

1.3.3

Hoe te realiseren?

Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: −

de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en “leer”kracht;

−

de leraar krijgt de rol van coach, begeleider;

−

de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Internationaal transport en goederenverzending 34 TV Toegepaste economie (3e leerjaar: 12 lestijden/week) De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat: −

doelen voorop stellen;

−

strategieën kiezen en ontwikkelen;

−

oplossingen voorstellen en uitwerken;

−

stappenplannen of tijdsplannen uitzetten;

−

resultaten bespreken en beoordelen;

−

reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen;

−

verantwoorde conclusies trekken;

−

keuzes maken en verantwoorden

is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.


2

35

Specifieke pedagogisch-didactische wenken Nr.

Pedagogisch-didactische wenken

1

Dit leerplan geldt voor een lestijdenpakket van 25 weken op schooljaarbasis.

2

De leraar streeft naar het bereiken van leerwinst bij alle leerlingen.

3

Het is aangewezen om in een gepaste omgeving (i.f.v. de leerstofitems, doelstellingen en de gekozen werkvormen) hedendaagse didactische media (beamer, overheadprojector, computer) aan te wenden. Op deze wijze worden de lessen aantrekkelijker gemaakt en verbetert de werksfeer.

4

Bij het aanbrengen van de leerstof wordt maximaal vertrokken vanuit praktische probleemstellingen.

5

Er dient rekening gehouden te worden met een verschuiving naar zelfstandige kennisverwerving en leren leren. Dit om de terugkoppeling naar de realiteit te realiseren en te beantwoorden aan de verwachtingen van het levenslang leren. Ook de maatschappelijke vraag naar het versterken van de attitude- en waardevorming wordt uitdrukkelijker geïmplementeerd. De overdracht van leerfuncties van de leraar naar de leerlingen dient geleidelijk te gebeuren.

6

Belangrijk is dat de leerlingen een uitgebreid begrippenarsenaal leren hanteren. Het gebruik van het juiste begrip in een bepaalde context en het kunnen toelichten en concretiseren van economische begrippen primeert op de definiëring. De leraar waakt erover dat de leerlingen steeds de geijkte vakterminologie aanwenden.

7

De actualiteit zal nauwgezet in het oog gehouden worden, teneinde nieuwe trends tijdig waar te nemen.

8

Het is aan te raden het vak TV Toegepaste economie aan te bieden in blokken van twee of vier lesuren. Dit geeft de leraar het nodige comfort om grotere opdrachten zoals opzoekwerk, computertoepassingen, didactische uitstappen… vlotter te behandelen en tijdwinst te realiseren.

9

Dit vak leent zich, zonder afbreuk te doen aan de traditionele didactische werkvormen zoals het onderwijsleergesprek, uitstekend tot het gebruik van activerende werkvormen zoals groepswerk, zelfstudie … Voor welke werkvorm de leraar ook kiest, de leerling moet steeds actief bij het onderwijsgebeuren betrokken worden. In het kader van het wegwerken van de diversiteit op gebied van voorkennis biedt begeleid zelfgestuurd leren een ideale uitweg.

10

De didactische uitstappen en de seminaries zijn het middel bij uitstek om dit leerplan realistisch en praktijkgericht te behandelen. Hierbij wordt bij voorkeur contact opgenomen met lokale ondernemingen. Deze ondernemingen kunnen ook worden aangesproken voor het invullen van de stages. De didactische uitstappen kunnen zowel in klasverband ingevuld worden als door de individuele leerling of door groepjes van leerlingen onder de vorm van een observeeractiviteit.

11

Het is aangewezen om in de mate van het mogelijke vakoverschrijdend te werken.


36

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 Een uitgerust leslokaal met bord, prikbord of magneetbord, kast (voor en met documentatie en tijdschriften, documenten, naslagwerken en boeken) en een overheadprojector of beamer. Het lokaal wordt zodanig "aangekleed" dat het geheel het uitzicht heeft van een "economische leeromgeving”. Daarnaast is er een leerboek, werkschrift of cursus. Er wordt gestreefd naar de aanwezigheid van computermateriaal in het vaklokaal. De leerlingen hebben alleszins toegang tot een informaticalokaal met internetaansluiting.

1

Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -

Codex ARAB AREI Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -

de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat: -

duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;

-

de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


37

EVALUATIE De evaluatie dient te passen binnen het eigen evaluatiebeleid dat de school heeft uitgewerkt. Het staat de school vrij om te kiezen voor om het even welke vormen van evaluatie, zoals permanente evaluatie. Daarnaast zal de vakgroep afspraken maken en nakomen binnen de krijtlijnen van dit coherent evaluatiebeleid. Een goede evaluatie vertrekt vanuit de leerplandoelstellingen en sluit aan bij het voltrokken didactisch proces. De evaluatie zal vooral dienen om de leerlingen een spiegel voor te houden m.b.t. de mate waarin ze in staat zijn de leerplandoelstellingen te realiseren. Problemen met betrekking tot de leerinhouden en doelstellingen worden gedurende het schooljaar deskundig opgevolgd en geremedieerd. In aansluiting op het Pedagogisch Project van het Gemeenschapsonderwijs wordt van de leerlingen verwacht dat zij de vermelde attitudes ontwikkelen en/of nastreven.


38

BIBLIOGRAFIE De onderstaande bronnen zijn in hoofdzaak bedoeld als achtergrondinformatie voor de leerkracht. Bij gebruik in de klas dient de leraar er over te waken dat de informatie op het niveau van de leerlingen wordt aangeboden. Onderwijs www.ond.vlaanderen.be

Departement onderwijs

www.gemeenschapsonderwijs.be

Gemeenschapsonderwijs

www.ond.vlaanderen.be/edulex

Wetten, decreten en omzendbrieven voor het Vlaamse onderwijs

www.ond.vlaanderen.be/dbo

Dienst beroepsopleiding van het departement onderwijs

www.ond.vlaanderen.be/adiovwww

Automatisch documentatie- en informatiesysteem voor onderwijs in Vlaanderen

www.onderwijsinspectie.be

Onderwijsinspectie

www.vlor.be

Vlaamse Onderwijsraad

www.vl-leonardo.be

Europese projecten

www.viabo.be

Vlaams Instituut voor Advies in Bedrijfsbeheer en Opleiding

www.klasse.be

Tijdschrift klasse

Kranten en tijdschriften www.krantenkoppen.be

Artikels uit de belangrijkste kranten

www.destandaard.be

De Standaard

www.tijd.be

De Tijd

www.hbvl.be

Het Belang van Limburg

www.hln.be

Het Laatste Nieuws

www.gva.be

Gazet van Antwerpen

www.demorgen.be

De Morgen

www.hetvolk.be

Het Volk

www.nieuwsblad.be

Het Nieuwsblad

www.freemetro.be

Metro

www.knack.be

Knack

www.trends.be

Trends

www.trends.be/trendsopschool

Trends op school

www.test-aankoop.be

Testaankoop

www.vacature.com

Vacature

www.jobat.be

Jobat

www.econict.be

Didactisch tijdschrift

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Internationaal transport en goederenverzending TV Toegepaste economie (3e leerjaar: 12 lestijden/week) Didactiek www.cito.nl

Instituut voor toetsontwikkeling

www.lweo.nl

Werkgroep economie-onderwijs

http://leerkrachten.start.be

Portaalsite voor leraren

http://www.docentenplein.nl/

Portaalsite voor leraren

http://klascement.net

Onderwijssite voor leraren

www.pienternet.be

Onderwijssite voor leraren

www.bin.be

Belgisch Instituut voor Normalisatie

http://www.o-twee.be/o2/attitude.asp

Sam-schaal

http://www.spelinfo.be/

Educatieve spelen

http://www.motherearth.org/bulletin/01_10/ gec.htm

Educatieve spelen

http://www.vecon.nl/software/lijst_software. Educatieve spelen html Uitgeverijen www.deboeck.com

De Boeck

www.pelckmans.be

Pelckmans

www.woltersplantyn.be

Wolters Plantyn

www.kluwer.nl

Kluwer

www.denarend.be

Den Arend

Bedrijfsleven, bedrijfseconomie en bedrijfsbeheer www.mineco.fgov.be

Ministerie van economische zaken

www.banvlaanderen.be

Business angels netwerk

www.ondernemen.vlaanderen.be

Ondernemend Vlaanderen

www.startersservice.be

Startersservice van UNIZO

www.unizo.be

UNIZO

www.vbo.be

VBO

www.lvz.be

Liberaal verbond voor zelfstandigen

www.voka.be

Vlaams netwerk van ondernemingen

www.kmobizz.be/

Portaalsite voor de ondernemer

www.dvo.be

De Vlaamse ondernemer

www.europages.com

Gids voor bedrijven

www.acv-csc.be

ACV

www.abvv.be

ABVV

www.aclvb.be

ACLVB

www.pouseele.be

Actuele bedrijfsinformatie

http://www.o-twee.be/o2/illusmat.asp

Handelsdocumenten

39

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Internationaal transport en goederenverzending TV Toegepaste economie (3e leerjaar: 12 lestijden/week) Verzekering, bank en beurs www.abb-bvb.be

Belgische Vereniging van Banken

www.assuralia.be

Beroepsvereniging van verzekeringsondernemingen

www.febelfin.be

Belgische federatie van financiewezen

www.bnb.be

Belgische Nationale Bank

www.ecb.int

Europese Centrale Bank

www.ethias.be

Ethias

www.kbc.be

KBC

www.fortis.be

Fortis

www.dexia.be

Dexia

www.ing.be

ING

www.axa.be

Axa

www.euronext.com

Euronext

Lerarenverenigingen www.vlew.be

VLEW

www.vecon.nl

VECON

www.vvl-onderwijs.be

VVL

Projecten www.vlaamse-jongeondernemingen.be

Vlaamse jonge ondernemingen

www.rys.be

Responsible young starters

www.vives-comito.be

Onderwijs en ondernemen

Tijdschriften Budget en Recht Macro-Micro, Tijdschrift van de vereniging voor leraren in de economische wetenschappen Test Aankoop Trends Op School Bedrijfssimulaties Actief ondernemen, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2005 Bizzgames, http://www.bizzgames.be/ Bizzkidz, http://bkinschr.bitpresseducatie.nl/be/ FuturisBiz, www.futuris.be Jieha!, VLAJO, Kapeldreef 60, 3001 Heverlee, www.vlajo.org Minionderneming, VLAJO, Kapeldreef 60, 3001 Heverlee, www.vlajo.org Ondersteuning voor micro-ondernemers in opleiding, www.omoo.be Teddytronic, http://www.kuleuven.ac.be/alo-etew/ttartikel.htm Top Team Starters, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005

40

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Internationaal transport en goederenverzending TV Toegepaste economie (3e leerjaar: 12 lestijden/week) Boeken

41

“Afstuderen in je eigen onderneming – Handleiding voor begeleidende leerkrachten miniondernemingen”, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2006. “In Balans”, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2004 (inclusief didactisch boekhoudpakket). BRAWERS, D., e.a., “Fundamenten van het boekhouden”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2004 (inclusief didactisch boekhoudpakket). COOLS, C., e.a., “Bedrijfseconomie en analytisch expolitatieboekhouden”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2000. DE MOT, K., e.a., “BOB 1 – Algemene boekhouding”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 (inclusief professioneel boekhoudpakket). DE MOT, K., e.a., “BOB 2 – Facturatie en stockbeheer”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 (inclusief professioneel boekhoudpakket). FASTRÉ, L., e.a., “Boekhouden met BOB-software 1”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 (inclusief professioneel boekhoudpakket). GEUENS, P., e.a., “Optimum 2.1 – handelseconomie en boekhouden”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005. KELLENS, M., e.a., “Vennootschapsboekhouden“, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 1998. LEMMENS, G., e.a., “Handelswijs 5”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2006. MASSY, M., “Optimum 2.2 - boekhouden”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 (inclusief didactisch boekhoudpakket). R.C. SCHMIDT, R. C., e.a., ”Inleiding Logistiek “ uitgeverij Lemma. SNOECK, M., e.a., “De h@ndel en wij 3.1”, Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005. SNOECK, M., e.a., “De h@ndel en wij 3.2”, Uitgeverij Wolters Plantyn, Mechelen, 2005. VAN BEYLEN, M., e.a., “ProAcc – boekhouden op computer met ProAcc”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2006 (inclusief professioneel boekhoudpakket). VAN BEYLEN, M., e.a., “ProAcc – facturatie en orderadministratie op computer met ProAcc”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 (inclusief professioneel boekhoudpakket). VAN CAER, F., e.a., “Handelswijs 6”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2004. WINTMOLDERS, J., “Boekhouden met BOB-software 2”, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 (inclusief professioneel boekhoudpakket).

125

Recommend Documents