Notre Dame des Anges

Onderzoek kwaliteit opleidingsschool

1

Onderzoek naar de kwaliteit van de opleidingsschool 1 Informerend document voor de Alliantie / Notre Dame des Anges Miranda Timmermans Bas van Lanen April, 2007 Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek vormen de dieptepilots voor de opleidingsschool en de academische school, zoals nader beschreven in onderstaand nieuwsbericht 2 . “Het ministerie van OCW trekt 42 miljoen euro uit om scholen te stimuleren onderwijspersoneel in de school op te leiden. Met de dieptepilot wil OCW ruimte geven aan scholen die bereid en in staat zijn toekomstige leraren op te leiden voor meer dan hun eigen behoefte (opleiden in de school) én aan scholen die het opleiden in de school verbinden met onderwijsinnovatie en fundamentele kennisontwikkeling (academische basisschool). Het is de bedoeling dat groepen van samenwerkende scholen en/of besturen onderzoeken onder welke voorwaarden de opleidingsschool en de academische school een succes kunnen zijn. De scholen en/of besturen werken daarin samen met een lerarenopleiding(en) en waar het de academische scholen betreft ook met hoogleraren, lectoren, wetenschappers, etc.” Van een opleidingsschool mag worden verwacht dat er structureel competente leerkrachten worden opgeleid. Het opleiden van studenten moet dan goed ingebed zijn in de schoolorganisatie. Dit stelt kwaliteitseisen aan de school. Voor een opleidingsschool is het daarom belangrijk zicht te hebben op deze kwaliteit. Er zijn vele lijsten beschikbaar m.b.t. de kwaliteit van opleidingsscholen. Deze lijsten zijn meestal niet tot stand gekomen op basis van gedegen wetenschappelijk onderzoek. Ook wordt niet altijd rekening gehouden met de specifieke situatie van een schoolbestuur. Dit (promotie)onderzoek is zo opgezet dat er validatie vanuit het veld plaatsvindt. Het onderzoek legt het accent op de eisen die gesteld worden aan een opleidingsschool vanuit de werkplek bekeken. Het onderzoek resulteert in een gevalideerd, ontwikkelingsgericht instrument waarmee scholen de kwaliteit kunnen bewaken en op basis waarvan ze beleid kunnen maken met het oog op kwaliteitsverbetering. Onderzoeksvraag Wat zijn de kritische kwaliteitskenmerken die een opleidingsschool tot een succes maken? Deelvragen Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een succesvolle opleidingsschool? Welke concrete kwaliteitsnormen kunnen er voor deze kenmerken van de opleidingsschool geformuleerd worden? Wat is de eigen kwaliteit van de opleidingscholen van de Alliantie en de Notre Dame? Wat zijn mogelijk kritische succesfactoren die verschil in scores op de kwaliteitsvragenlijst kunnen verklaren? Belang van het onderzoek voor de scholen In het projectplan van de dieptepilot voor de Alliantie en de Notre Dame worden de volgende voor dit onderzoek relevante uitgangspunten geformuleerd: - Het project levert een goed praktijkvoorbeeld van wat een opleidingsschool zou moeten zijn.

1 2

Waar gesproken wordt over opleidingsscholen kan ook academische opleidingsschool gelezen worden Nieuwsbericht (06-03-2006) van de website van het Ministerie van OCW


-

2

Het project levert inzicht in de succesfactoren en voorwaarden die nodig zijn om een opleidingsschool tot een succes te maken. Het project moet een voorbeeld vormen hoe je de kwaliteit van het opleiden in de school kunt borgen in het kwaliteitsbeleid van de deelnemende scholen en het opleidingsinstituut.

Voor de Alliantie / Notre Dame is het belangrijk te weten welke kwaliteitsgroei de school heeft doorgemaakt als gevolg van de interventies van de dieptepilot. Daarnaast moet duidelijk zijn, welke ontwikkelingen in gang moeten worden gezet om te komen tot kwaliteitsverhoging in de toekomst. Daarvoor dient de Alliantie / Notre Dame te beschikken over een ontwikkelingsgericht instrument, waarmee de kwaliteit in kaart kan worden gebracht. Er bestaan verschillende beelden van wat een opleidingsschool is 3 . Om uitspraken te kunnen doen over de kwaliteit, is het voor de Alliantie / Notre Dame belangrijk haar eigen beeld van een goede opleidingsschool te expliciteren. Door verschillende belangengroepen hier bij te betrekken kan er een kwaliteitskader gecreëerd worden dat voor de verschillende lagen in de schoolorganisatie herkenbaar is. De resultaten van de kwaliteitsmetingen kunnen in verband worden gebracht met de resultaten van andere scholengroepen (benchmarking). De school kan de metingen gebruiken om de verschillen in scores in verband te brengen met de processen die zich in de scholen en afdelingen afspelen. Typering van het onderzoek Het onderzoek start met een kwalitatieve insteek. Er worden kenmerken benoemd die betrekking hebben op de kwaliteit van een opleidingsschool. Vervolgens wordt ingezoomd op de kwaliteitsdimensies achter deze kenmerken. In deze fase vinden literatuurstudie, diepteinterviews, documentanalyse en een paneldiscussie plaats. Dit vooronderzoek resulteert in een vragenlijst die in de vorm van een beginmeting wordt afgenomen op de scholen. Met de beginmeting wordt de actuele kwaliteit van de opleidingsscholen in kaart gebracht. De resultaten van de beginmeting worden teruggekoppeld naar de resonansgroepen. Dit geeft de school informatie op basis waarvan gerichte kwaliteitsverbeteringsacties kunnen worden gepland. Aan het eind van het onderzoek vindt een eindmeting plaats 4 . Het gaat hier om het signaleren van groei, verschil en overeenkomsten in de kwaliteit van de opleidingsscholen. De resonansgroepen hebben in deze fase een kwalitatieve rol. Zij hebben zicht op de processen die zich in de school afspelen. Ze koppelen de resultaten van de vragenlijsten aan de ontwikkelingen in de school en gaan op zoek naar mogelijke verklaringen voor verschil in scores op de voor– en nameting. In bijlage 1 wordt een overzicht gegeven van de onderzoeksactiviteiten die in het kader van dit onderzoek zullen plaatsvinden. Looptijd Het onderzoek loopt van maart 2007 tot en met juli 2008.

3

Deinum, J.F., Maandag, D.W, Hofman, W.H.A. & Buitink, J. (2005). Aspecten van opleiden in de school. Een internationale vergelijking. Den Haag: Onderwijsraad. 4 In het kader van het promotieonderzoek is het mogelijk dat in deze fase een extra meting wordt uitgevoerd gericht op de kwaliteit van het professioneel handelen van de student. De kwaliteit van de opleidingsschool wordt daarmee in verband gebracht met de ontwikkeling van de student.


3

Personele inbreng Het onderstaande schema geeft zicht op de gewenste personele inbreng t.a.v. het onderzoek voor de gehele scholengroep (Alliantie + Notre Dame des Anges). Daarbij streven we ernaar dat de betrokkenen zoveel mogelijk afkomstig zijn van verschillende scholen. Activiteit Groepsinterviews mei 2007

Tijdsbesteding 1 bijeenkomst van 2 uur met 1 uur voorbereidingstijd (3 uur per deelnemer)

schooljaar 2007/2008

4 bijeenkomsten van 3 uur + 3 uur voorbereidingstijd (24 uur per deelnemer)

Beginmeting oktober 2007

Ongeveer 40 minuten voor het invullen van de vragenlijst

Raadpleging stuurgroep

1 bijeenkomst van 2 uur

Bijeenkomsten Resonansegroep

Betrokkenen 4 tot 7 rectoren 4 tot 7 afdelingsleiders / teamleiders 4 tot 7 SPD-ers 4 tot 7 ABI’s 4 tot 7 ABS-ers 4 tot 7 studenten 1 rector 1 afdelingsleiders / teamleiders 1 SPD-er 1 ABI’s 1 ABS-er 1 student Alle rectoren, afdelingsleiders, teamleiders, SPD-ers, ABI’s, ABSers en studenten Stuurgroepleden

augustus 2007

Eindmeting mei 2008

Ongeveer 40 minuten voor het invullen van de vragenlijst

Alle rectoren, afdelingsleiders, teamleiders, SPD-ers, ABI’s, ABSers en studenten

Opbrengsten De opbrengsten van dit onderzoek zullen eigendom zijn van de betrokken scholen en de HAN/Educatie en bestaan uit: Een gevalideerd ontwikkelingsgericht analyse-instrument waarmee de kwaliteit van de opleidingsschool kan worden bepaald. Een eindrapportage gericht op de resultaten van de begin- en eindmeting en een vergelijking tussen deze twee metingen. Publicatie(s) van de onderzoeksresultaten met vermelding van ‘De Alliantie’ (na goedkeuring). Presentatie(s) over de onderzoeksresultaten (Veloncongres, ORD) met vermelding van ‘De Alliantie’ (na goedkeuring). Presentatie(s) op de miniconferentie(s) en studiedagen in juni 2007 en/of juni 2008

Bijlage 1: Overzicht onderzoeksactiviteiten Maart / April 2007

Mei 2007

Augustus / September 2007

Resonansgroep: Afgevaardigde(n) van de zes groepen Bijeenkomst 1: − Terugkoppeling in de resonansgroep − Documentanalyse

5 groepsinterviews Delta (Academische school, 8 scholen) − 5 Studenten − 5 Mentoren − 5 Opleiders in de school − 5 Opleider in de school (Pabo) − 5 Directieleden

Resonansgroep: Afgevaardigde(n) van de vijf groepen Bijeenkomst 1: − Terugkoppeling in de resonansgroep − Documentanalyse

5 groepsinterviews De Basis (Opleidingsschool, 4 scholen) − 5 Studenten − 4 Mentoren − 5 Opleiders in de school − 4 Opleider in de school (Pabo) − 3 Directieleden

Resonansgroep: Afgevaardigde(n) van de vijf groepen Bijeenkomst 1: − Terugkoppeling in de resonansgroep − Documentanalyse

Documentenanalyse 4 dieptepilots: - Projectplan dieptepilot - Beleidsnotitie schoolbestuur t.a.v. OiS - Inspectierapport

- Beleidsnotitie schoolbestuur t.a.v. OiS - Schoolprofiel /schoolplan / IPB - Convenant met lerarenopleiding

Raadpleging stuurgroep Alliantie / Notre Dame Bespreken conceptversie Kwaliteitsvragenlijst

Raadpleging stuurgroep Rijk van Nijmegen Bespreken conceptversie Kwaliteitsvragenlijst

Raadpleging stuurgroep Delta Bespreken conceptversie Kwaliteitsvragenlijst

Raadpleging stuurgroep De Basis Bespreken conceptversie Kwaliteitsvragenlijst Panel van experts Bespreken conceptversie Kwaliteitsvragenlijst

Constructie Definitieve vragenlijst ‘Kwaliteit van de (academische) opleidingsschool’

Resonansgroep: Afgevaardigde(n) van de zes groepen Bijeenkomst 1: − Terugkoppeling in de resonansgroep − Documentanalyse

Lijst(en) kwaliteitskenmerken aanpassen / verbeteren Verwerken tot vragenlijst ‘Kwaliteit van de (academische) opleidingsschool’

Constructie Conceptlijst Kwaliteitskenmerken (literatuurstudie)

6 groepsinterviews Rijk van Nijmegen (Academische school, 4 scholen) − 5 Studenten − 5 SPD-ers − 5 ABS-ers − 5 ABI’s − 5 Afdelingsleiders / teamleiders − 5 Directieleden

Analyse van de groepsinterviews:

6 groepsinterviews Alliantie / Notre Dame (Opleidingsschool, 7 scholen) − 5 Studenten − 5 SPD-ers − 5 ABS-ers − 5 ABI’s − 5 Afdelingsleiders / teamleiders − 5 Directieleden

Juni 2007


5 April 2008

Mei 2008

Resonansgroep

Resonansgroep

Bijeenkomst 2: Terugkoppelen van de resultaten

Bijeenkomst 3: Bespreken van de gepleegde interventies

Afname vragenlijst (eindmeting) Alliantie / Notre Dame − Studenten − SPD − ABS − ABI − Afdelingsleiders / teamleiders − Directieleden

Resonansgroep

Resonansgroep



Afname vragenlijst (beginmeting) Delta − Studenten − Mentoren − Opleiders in de school − Opleider in de school (Pabo) − Directieleden

Resonansgroep

Resonansgroep



Afname vragenlijst (beginmeting) De Basis − Studenten − Mentoren − Opleiders in de school − Opleider in de school (Pabo) − Directieleden

Resonansgroep

Resonansgroep



Afname vragenlijst (beginmeting) Rijk van Nijmegen − Studenten − SPD − ABS − ABI − Afdelingsleiders / teamleiders − Directieleden

Analyse van de resultaten van de vragenlijsten

Afname vragenlijst (beginmeting) Alliantie / Notre Dame − Studenten − SPD − ABS − ABI − Afdelingsleiders / teamleiders − Directieleden

Nov. 2007

Afname vragenlijst (eindmeting) Rijk van Nijmegen − Studenten − SPD − ABS − ABI − Afdelingsleiders / teamleiders − Directieleden

Juni 2008 Analyse van de resultaten van de vragenlijsten

December 2007

Oktober 2007

Juni 2008 Resonansgroep Bijeenkomst 4: Terugkoppelen van de eindresultaten

Resonansgroep Bijeenkomst 4: Terugkoppelen van de eindresultaten

Afname vragenlijst (eindmeting) Delta − Studenten − Mentoren − Opleiders in de school − Opleider in de school (Pabo) − Directieleden

Resonansgroep

Afname vragenlijst (eindmeting) De Basis − Studenten − Mentoren − Opleiders in de school − Opleider in de school (Pabo) − Directieleden

Resonansgroep

Bijeenkomst 4: Terugkoppelen van de eindresultaten

Bijeenkomst 4: Terugkoppelen van de eindresultaten

Notre Dame des Anges

Recommend Documents