H Gewestelijke Afvalstoffen Dienst Gooi en Vechtstreek .9
Postadres: Postbus 514 • 1200 AM Hilversum Bezoekadres: Hooftlaan 32 • 1401 EE Bussum Telefoon: (035) 699 18 88 • Fax: (035) 694 17 45
)
Internet: www.gad.nl • E-mail:
[email protected] RABO Bank Hilversum 39.82.18.862
GAD
BNG 28.50.30.701
ISO 14001
NOTITIE Aan Van
: Portefeuillehoudersoverleg Milieu Marc Maassen
Datum
: 10oktober2011
Onderwerp
: Voorstel nadere uitwerking vergisten GFT-afval en 'rijden op groen gas'
Nr.
: 11.0009060
Inleiding De gemeenten in Gooi en Vechtstreek hebben aangegeven op een tastbare wijze invulling te willen geven aan het klimaat- en duurzaamheidbeleid via de in de regio aanwezige (biomassa) groenstromen. De beeindiging van het huidige contract voor de verwerking van het GFT-afval van de GAD eind 2013, biedt mogelijkheden om via vergisten en de productie van groen gas een substantiele bijdrage te leveren aan het duurzaamheidbeleid. Groen gas kan daamaast als schone en groene brandstof voor voertuigen van de GAD en/of gemeenten worden benut. Een aantal gemeentelijke groenstromen, die eveneens eind 2013 'contractvrij' zijn, kunnen ook hiervoor worden benut. Gelet op de nieuw te sluiten overeenkomsten voor de periode na 2013 dient binnen de regio uiterlijk medio 2012 de richting ten aanzien van. GFT-afval en andere groenstromen te worden bepaald. Op basis van een inventarisatie van de mogelijkheden binnen en buiten de regio wordt voorgesteld het scenario 'vergisten GFT-afval' en daaraan gekoppeld 'het rijden op groen gas' nader uit te werken in een businesscase voor de regio en hierover medio 2012 een voorstel ter besluitvorming in te dienen. Vergisten en rijden op groen gas Eind 2013 lopen de verwerkingscontracten voor GFT-afval en Groenafval af. Dit schept de mogelijkheid een verwerking in of nabij de eigen regio te realiseren en daarbij gebruik te maken van innovatieve technologie. Orientatie leert dat de combinatie van vergisting, (na)compostering en gasopwerking inmiddels een bewezen techniek is en als betrouwbaar kan worden aangemerkt. Het klimaatvriendelijk laten rijden van vrachtwagens op gecomprimeerd of vloeibaar gas of de invoeding van groen 'aardgas' op het bestaande net zijn technisch mogelijk. De regio Gooi- en Vechtstreek beschikt over 25.000 ton groente-, fruit- en tuinafval en 15.000 ton aan diverse groenstromen. Met het verwerken van GFT-afval, eventueel gecombineerd met bepaalde soorten groenafval van gemeenten, kan worden voldaan aan duurzaamheid, zichtbaarheid, synergie en zekerheid voor lange termijn. Met de productie van biobrandstof, groen aardgas en compost uit deze organische reststromen wordt maximaal bijgedragen aan de gewenste klimaatverandering. Met opgewerkt biogas uit de vergisting kan een schone, klimaatneutrale transportbrandstof worden geproduceerd (groen gas), waarmee het wagenpark van de GAD, andere openbare diensten en mogelijk bedrijven uit de regio kunnen worden voorzien. Voorverkenning In het kader van orientatie op enkele uit te werken scenario's 'biomassa en duurzaamheid in Gooi en Vechtstreek' zijn gesprekken gevoerd met de gewestgemeenten, mogelijke partners binnen en buiten de regio, Waternet en de Provincie Noord-Holland.
Memo d.d. 14 oktober 2011, pagina 2 Uit de verkenningen blijkt: 1) dat het vergisten (en nacomposteren) van bijvoorbeeld GFT-afval een bewezen en robuuste techniek is. 2) dat geschikte locaties om een middelgroot afvalverwerkingsbedrijf in Gooi- en Vechtstreek te kunnen vestigen uiterst schaars zijn. De kans op het vergisten van GFT-afval neemt toe als de grenzen ruimer worden gekozen en met partners kan worden samengewerkt, die hetzelfde doel nastreven. 3) uit de doorrekening van het "C02 Servicepunt" van de Provincie Noord-Holland blijkt dat schaalgrootte voor het vergisten van groene stromen essentieel is voor een marktconforme exploitatie (zie bijlage). Indien voldoende schaalgrootte wordt bereikt, is het 'rijden op eigen groen gas' een kansrijke en zeer reele mogelijkheid. 4) uit de orienterende gesprekken met omliggende regio's en andere publieke organisaties blijkt dat er interesse is om gezamenlijk tot een substantiele hoeveelheid te komen, die de opzet van het rijden op 'eigen' groengas bedrijfseconomisch aantrekkelijk maakt. 5) dat er in de markt partijen geTnteresseerd zijn om samen met het Gewest mee te denken en plannen uit te werken en desgewenst in een exploitatie te participeren. Scenario's Verschillende scenario's voor het vergisten van GFT-afval zijn naar voren gekomen voor Gooi- en Vechtstreek: 1. 2.
Een installatie (laten) bouwen in de regio G&V voor 25/15 kton Een installatie laten bouwen en exploiteren samen met partners in Midden-Nederland met bijvoorbeeld een capaciteit van 60 kton GFT-afval en 30 kton groenafval 3. Als aandeelhouder toetreden tot een bestaand milieubedrijf 4. Europese aanbesteding van de verwerkingscontracten De mogelijke realisatie van een installatie in eigen of naburige regio, al dan niet met partners, zal zonder twijfel de grens van 31 december 2013 overschrijden. Daarbij is de keuze te maken de bestaande contracten optioneel te verlengen, dan wel korte termijn verwerkingscontracten opnieuw Europees aan te besteden. Voorstel nadere uitwerking Voorgesteld wordt: 1) de mogelijkheden ten aanzien van het vergisten van o.a. GFT-afval uit de regio uit te werken in verschillende scenario's 2) de mogelijkheden van het rijden op 'eigen gas uit groen' voor de regio te onderzoeken 3) vergisten van GFT-afval, het leveren van groen gas en het rijden op groen gas (indien haalbaar vanuit bedrijfseconomisch perspectief) nader uit te werken in een businesscase 4) daarbij mogelijkheden voor samenwerking met partners, zowel publieke als private organisaties die willen investeren, exploiteren of input gaan leveren, te onderzoeken en in kaart te brengen 5) de opties voor de toepassing van groen gas (wagenparkbeheer) in de regio concreter maken en uitwerken (voor de GAD, de gewestgemeenten en mogelijk andere afnemers zoals (vervoers) bedrijven in de regio) 6) de subsidiemogelijkheden in kaart te brengen 7) hiervoor een stuurgroep op te richten bestaande uit een portefeuillehouder, de manager beleid van de GAD en de projectleider 8) besluitvorming over bovengenoemde medio 2012 te laten plaatsvinden De werkzaamheden worden uitgevoerd door een projectgroep onder leiding van een projectleider van de GAD, waaraan beleidsmedewerkers van de gewestgemeenten deelnemen, ondersteund door externe adviseurs. Voor de werkzaamheden zijn middelen beschikbaar uit de bestaande GAD reserve 'projecten/biomassa'. Resultaat Na instemming met dit voorstel dient de Stuurgroep voor juni 2012, op aanbeveling van de projectgroep, bij het PFHO een onderbouwd advies in ten aanzien van: de mogelijkheden ten aanzien van vergisten van groen afval en GFT uit de regio 'het rijden op groen gas' Bijlage: Notitie Biomassabenutting Gooi- en Vechtstreek
Notitie
Biomassabenutting G o o i - en Vechtstreek
Project
Biomassa op de kaart
Datum
20 September 2011
)C02 Concept Hans van der Heide
1
Inleiding In de Gooi- en Vechtstreek willen de gezamenlijke gewestgemeenten en de Gewestelijke Afvalstoffendienst (GAD) bijdragen aan een duurzame benutting van de vrijkomende biomassastromen. De GAD onderzoekt daarom de mogelijkheden voor vergisting van de vrijkomende biomassastromen en de benutting van het geproduceerde groen gas als brandstof voor het wagenpark. In deze notitie wordt de haalbaarheid beschreven van realisatie van een vergistinginstallatie op basis van het aangeleverde overzicht met beschikbare biomassastromen. Biomassastromen In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van het door de GAD ingezamelde GFT-afval en tuinafval en het door burgers gebrachte groenafval bij het de regionale scheidingsstations. Tabel 1 Overzicht vrijkomende biomassastromen GFT-afval
Groenafval scheidingstation
Tuinafval
Januari
1018
59
129
Februari
821
65
0
Maart
2124
451
12
April
2514
463
21
Mei
2241
353
15
Juni
2515
363
13 14
Juli
2207
364
Augustus
2135
380
14
September
2085
327
23
Oktober
2035
329
15
November
2158
324
16
December
684
49
5
Totaal
22537
3527
275
Daarnaast komen nog een aantal andere biomassastromen vrij, waaronder: • Plantsoenafval 4.885 ton • Bladafval 4.840 ton • Bermmaaisel 1.195 ton • Slootmaaisel 1.100 ton
Biomassabenuttins Gooi-1
Formal tussenrapnoriage 2011
Haalbaarheid vergistinginstallatie In de haalbaarheidsberekening voor realisatie van een vergistinginstallatie worden drie varianten uitgewerkt. • Variant 1 Benutting van 25.000 ton aan jaarlijks beschikbare biomassastromen binnen Gooi- en Vechtstreek (bestaande uit gft-afval en een deel plantsoen- en bladafval en berm- en slootmaaisel), zoals in tabel 1 is weergegeven. • Variant 2 Benutting van 25.000 ton aan jaarlijks beschikbare biomassastromen binnen Gooi- en Vechtstreek in combinatie met 10.000 ton aan biomassa van omliggende gemeenten. • Variant 3 Benutting van 25.000 ton aan jaarlijks beschikbare biomassastromen binnen Gooi- en Vechtstreek in combinatie met 35.000 ton aan biomassa van omliggende gemeenten. In tabel 2 wordt voor de drie beschreven varianten een overzicht gegeven van de energiestromen. Tabel 3 toont een indicatie van de benodigde investeringen voor een vergistinginstallatie en composteerinrichting ten behoeve van de verwerking van het digestaat en de exploitatiekosten en opbrengsten voor exploitatie van de installatie. In de berekeningen is ervan uitgegaan dat SDE wordt verkregen voor de levering van groen gas. Opgemerkt dient te worden dat de SDE dit jaar echter al in korte tijd volledig was uitgeput. Het is dus allerminst zeker of inderdaad SDE verkregen wordt voor dit project. Om toch voldoende opbrengsten te genereren voor exploitatie van de installatie wordt geadviseerd om de mogelijkheden te verkennen voor een bredere afzet van groen gas als brandstof voor voertuigen. De berekeningen zijn gebaseerd op de in bijlage I weergegeven uitgangspunten. tabel 2
Overzicht energiestromen Eenheld
Variant 2
Variant 3
ton
25.000
35.000
60.000
Biogasproductie
m3
2.500.000
3.500.000
6.000.000
Groen gas productie'
m3
1.250.000
1.750.000
3.000.000
Brandstofverbruik wagenpark GAD
liter
320.000
320.000
320.000
Benodigde hoeveelheid groen gas wagenpark GAD
m3
325.000
325.000
325.000
m3
925.000
1.425.000
2.675.000
Levering groen gas aan net l l
Variant 1
Input biomassa
_,_ ,
...
. . . . .
j .
_,.._.:_ :
.
voor de warmteproductie t.b.v. de vergistinginstallatie.
1)1 CiX52hi207 biomassa Gooi- en Vechlstrcck.doc
tabel 3
j»co2
Indicatie investeringen en jaarlijkse exploitatiekosten Variant 1
Variant 2
Variant 3
Investering Grand
€1.200.000
€1.700.000
€ 2.900.000
Vergistinginstallatie
€ 7.500.000
€ 9.600.000
€13.500.000
Composteerinrichting
€3.100.000
€ 4.400.000
€7.500.0000
€11.800.000
€ 15.700.000
€ 23.900.000
Totaal Jaarlijkse opbrengsten Levering groen gas
€ 590.000
€910.000
€ 1.700.000
Vermeden dieselgebruik
€ 400.000
€ 400.000
€ 400.000
Vermeden verwerkingskosten
€ 750.000
€ 750.000
€ 750.000
€0
€ 300.000
€1.050.000
Elektriciteitgebruik
€ 160.000
€ 230.000
€ 390.000 € 950.000
Aannamebaten biomassa Exploitatiekosten
Onderhoud en beheer
€ 650.000
€ 760.000
Afvoer reststoffen
€ 120.000
€ 170.000
€ 390.000
Netto exploitatieopbrengsten
€ 940.000
€1.200.000
€ 2.300.000
14jaar
13 jaar
10jaar
Eenvoudige terugverdientijd
Tabel 3 laat zien dat inclusief een SDE-vergoeding voor het geleverde groen gas de terugverdientijd (investering gedeeld door exploitatieopbrengsten) afneemt naarmate de schaalgrootte van de installatie toeneemt. Hierbij is variant 3 met een terugverdientijd van circa 10 jaar financieel het meest aantrekkelijk. Vervolgstappen Uit bovenstaande indicatieve berekening blijkt dat voor rendabele exploitatie van de vergistinginstallatie gezocht moet worden naar een grotere afzet van groen gas voor voertuigen (bijvoorbeeld gemeentelijk wagenpark) en/of schaalvergroting van de vergister door samenwerking met naburige gemeenten/regio's. Om de plannen cq. mogelijkheden verder te concretiseren, wordt geadviseerd de volgende vervolgstappen te doorlopen. Principekeuze maken voor de uitwerking van een van de hierboven beschreven varianten. Inventarisatie andere vrijkomende vergistbare biomassastromen in de regio (bijvoorbeeld cabombaplanten1). Verkenning van de mogelijkheden voor gebruik groen gas bij gemeentelijke wagenparken en vervoersorganisaties. Inventarisatie van potentiele locaties voor plaatsing van de vergistinginstallatie. Indien gekozen wordt voor de verdere uitwerking van variant 2 of 3: a Verkenning van de mogelijkheden voor samenwerking met omliggende gemeenten b Inventarisatie van de vrijkomende vergistbare biomassastromen in de omliggende gemeenten/regio's. Vaststellen van de voorkeursvariant en definieren van acties voor realisatie hiervan.
Uit een Spaans onderzoek blijkt dat de vrijkomende biogas bij vergisting van cabombaplanten circa 50% is van de vrijkomende biogas bij GFT-vergisting.
Formal tussenrapportage 2011
I
Uitgangspunten
In onderstaande tabel zijn de gehanteerde uitgangspunten weergegeven. Tabel 1.1 Uitqanqspunten Eenheid Energie-inhoud gas
MJ/m3
Hoeveelheid 35,172
Energie-inhoud diesel
MJ/liter
Dieselprijs
eiiter
35,7 1,30
Elektriciteitsprijs
€/kWh
0,10
SDE-vergoeding groen gas
€/m3
0,637
Poorttarief biomassa
€/ton
30
