Notitie Groen op Saksen Weimar: gewijzigd plan

Notitie Groen op Saksen Weimar: gewijzigd plan Datum: 8 november 2012 auteur: M. Bax & P. Verduijn

Draagvlak voor Groen op Saksen Weimar Naar aanleiding van onduidelijkheid over groenplannen op Saksen Weimar is ter toelichting een notitie d.d. 23 oktober 2012 getiteld “Groen op Saksen Weimar” geschreven. Vervolgens zijn rondwandelingen in het gebied gemaakt met belanghebbenden en het Team Saksen Weimar. Hierna worden de bevindingen en inzichten weergegeven die met deze wandelingen ontstaan zijn. De oorspronkelijke notitie van 23 oktober is als bijlage bijgevoegd. Rondgang op locatie met belanghebbenden en met het team Met belanghebbenden is op 27 oktober 2012 een rondgang over het terrein gemaakt. Uit deze wandeling kwamen de volgende wensen en inzichten naar voren: - Algemeen: bestaand groen zoveel mogelijk handhaven. - Specifiek: langs de Weg achter het bos zoveel mogelijk de ondergroei (taxus en hulst) en zaailingen (jonge bomen) handhaven. - Specifiek: in de hoek Apeldoornseweg en Weg achter het bos de naaldbomen tijdelijk handhaven zodat het nieuwe bos enkele jaren tijd heeft om te groeien. - Specifiek: langs de Apeldoornseweg (langs het hek) de naaldbomen en ondergroei waar mogelijk handhaven. Naar aanleiding van deze wandeling is met het team (ontwerpende, uitvoerende en beherende disciplines van zowel Groene Treden als gemeente Arnhem) op 29 oktober 2012 een rondgang over het terrein gemaakt. Tijdens deze wandeling zijn de volgende inzichten ontstaan: Bestaand groen: de twee stroken met moeraseiken handhaven en behouden - Van de Moeraseiken zou het wenselijk zijn een deel te kappen. Enerzijds vanwege het beeld: het is nu een strakke laan, anderszijds vanwege beheer: om de bomen groeipotentieel te geven dienen zij meer “lucht” te krijgen. - Besloten wordt om vooralsnog de bomen onverkort te handhaven. Zij hebben voldoende kwaliteit, zijn op een later moment, ook in de context van nieuw bos interpreteerbaar als een relict uit vroeger tijden en zij vormen voor de nieuwe bewoners een mooie afscherming van Fase 3 en van de benzinepomp. Bestaand groen handhaven: de lindes worden verplaatst en behouden - De Lindes worden zoveel mogelijk behouden door deze te verplaatsen (afhankelijk van de kwaliteit van de boom, dus van de kans van overleven). De bomen die geschikt zijn als solitairen worden verplaatst naar Fase 1. De overige bomen worden verplaatst naar Fase 3, ter afscherming van de benzinepomp. Bestaand groen handhaven: in de strook langs de Weg achter het bos wordt bestaand groen en ondergroei ten dele behouden - Deze strook bevat veel ondergroei. Deze bestaat hoofdzakelijk uit taxus en ten dele uit hulst. De hulst wordt gezien als waardevol groen dat past in het bos dat hier ontstaat. Dit in tegenstelling tot de (verwilderde) taxus. Besloten wordt de hulst te behouden en de taxus niet. - De naaldbomen werden en worden op deze plek sowieso gerooid. Zij zijn van matige kwaliteit doordat zij dicht opeen staan met kale stammen. Hierdoor nemen zij ook licht weg wat nieuwe

Pagina 1 van 11


aanplant onmogelijk maakt. Ook passen zij niet in het wensbeeld. Zij staan bovendien te dicht op de toekomstige tuinen, waardoor zij het licht uit de tuin wegnemen. Hoek Apeldoornseweg en Weg achter het bos: het ontwerp wordt aangepast en ingepast - Geconstateerd wordt dat: o door het vele grondverzet dat hier moet plaats vinden, het praktisch onmogelijk is om de “randbegroeiing” langs de Apeldoornseweg te handhaven; o het praktisch goed mogelijk is om de naaldbomen in de hoek tijdelijk te handhaven, al is een nadeel dat zij de groei van het nieuwe bos zullen remmen; o de kwaliteit van de betreffende bomen slecht is, zij kale opgeschoren stammen hebben en dicht op elkaar staan, beheer (dunnen) gaat hierin niet helpen; o er “tot het hek ontworpen is”, waardoor het ontwerp maar matig is ingepast in haar omgeving, meest opvallend is dat een diepe “gracht” ontstaat langs de Apeldoornseweg, tussen het fietspad en het hek van de locatie. - Overwogen worden de belangen die hier (onder meer) een rol spelen: o Bestaand groen en de groene entree van Arnhem; o De wens van ontwerpers om hier een beeld te creëren als aan de overkant van de Weg achter het bos; een loofbomenbos waar “in” gekeken kan worden; o De wens van bewoners tot geluidsreductie, privacy en zichtbeperking van en naar de weg. Een geluidscherm langs de weg is op deze plek echter erg onwenselijk; o De verplichting van ontwikkelaar om (op enig moment) nieuw bos aan te leggen. - Het team komt tot de volgende oplossing: o Het ontwerp wordt aangepast en de zone buiten het hek, tot aan het fietspad, wordt er in betrokken; o Vanaf de rand van het fietspad wordt het maaiveld aangepast, het zal eerst zachtglooiend oplopen tot een hoogte van twee meter boven het fietspad (en de weg) en daarna aflopen tot het diepste punt in de wadi en de wal die ontstaat, glooit mee met de Apeldoornseweg; o Het gevolg van de maaiveldaanpassing is wel dat kap van de bestaande naaldbomen noodzakelijk is, met daarentegen als voordeel dat het nieuwe bos sneller zal groeien; o Het (nu grotere) gebied wordt geheel beplant met wintereikenbeukenbos, met een enkele boom langs het fietspad en dichtere begroeiing in het hart van het bos, gelijk het beeld aan de overkant van de Weg achter het bos. - Beantwoording aan belangen o Het plan wordt beter ingepast in haar omgeving, de gracht wordt gedempt en het bos loopt tot aan de rand van de weg. De groene entree van Arnhem wordt geborgd. o Het wensbeeld komt zo snel mogelijk tot stand en de verplichting tot aanleg van nieuw bos kan (direct) nagekomen worden. o Nieuwe bewoners hebben door de ontstane grondwal privacy, zichtbeperking en geluidsreductie van de weg. o Bestaande naaldbomen worden gekapt. Doortastend handelen biedt de beste oplossing Hoe verleidelijk het ook is om al het ‘groot groen’ te laten staan, of om nieuwe bomen juist groot aan te planten, voor het aanleggen van bos is volgens de specialisten een doordachte en doortastende aanpak de beste. Groot bestaand groen hindert de groei van nieuw groen. Grote nieuwe aanplant komt moeilijk

Pagina 2 van 11


op gang en wordt al gauw ingehaald door jonge aanplant. Nieuw, jong groen, dat zich snel aanpast aan de nieuwe locatie, in combinatie met goede grondverbetering, leidt uiteindelijk (binnen enkele jaren al) tot beter resultaat. Met bestaand groen wordt op Saksen Weimar zorgzaam omgegaan. De kwaliteit ervan wordt gekoesterd voor omgeving en nieuwe bewoners. Met dit gegeven wordt de eerste groene trede aangelegd en de eerste stukken wintereikenbeukenbos gerealiseerd. Om het beoogde resultaat te behalen zal er eerst groen moeten worden verwijderd. Met name laag struikgewas (langs de randen van opgaand groen) moet nogal eens verwijderd worden om de aanplant van bomen, en de daarvoor benodigde grondverbetering, mogelijk te maken. Visueel heeft dit grote impact en kan al gauw overkomen als ‘kaalslag’. Juist struikgewas herstelt zich echter heel snel en voor de langere termijn biedt de aanpak ruimte voor groeizaam bos, dat snel aan volume wint. Draagvlak voor groen op Saksen Weimar Niet iedereen zal het met de gemaakte keuzen eens zijn. Het team (ontwerpende, uitvoerende en beherende disciplines van zowel Groene Treden als gemeente Arnhem) is er echter van overtuigd dat met de gezochte discussie, de zorgvuldige afwegingen en met de wijzigingen aan het plan, een goed ontwerp ontstaan is, met een zo groot mogelijk draagvlak.

Pagina 3 van 11


Pagina 4 van 11

Notitie Groen op Saksen Weimar Datum: 23 oktober 2012 auteur: M. Bax & P. Verduijn

Bijlage: notitie Groen op Saksen Weimar d.d. 23 oktober 2012 (oud)

Pagina 5 van 11


De afgelopen week is er discussie ontstaan over de vermeende “kaalslag” die zal plaatsvinden op Saksen Weimar Fase 2. Deze discussie spitst zich toe op de naaldbomen in de hoek van de Weg achter het bos en de Apeldoornseweg. In de navolgende twee afbeeldingen is deze hoek van naaldbomen gemarkeerd. De afbeeldingen zijn afkomstig uit het Definitief Ontwerp Inrichtings- en Stedenbouwkundig Plan (DOISP) en het bestek woonrijp maken. De markering betekent dat de naaldbomen gehandhaafd worden bij het bouw- en woonrijp maken van Saksen Weimar Fase 2.

Fragment uit DOISP

Fragment uit bestek

De naaldbomen in de hoek tussen Weg achter het bos en de Apeldoornseweg worden niet gerooid bij het bouw- en woonrijp maken van Fase 2.

Pagina 6 van 11


Groene Treden is zuinig op het bestaande groen, vooral op grote loofbomen De bestaande laanbeplanting langs de Weg achter het bos en de Apeldoornseweg (rood omcirkeld) bestaat uit waardevolle, grote loofbomen. Het spreekt voor zich dat deze begroeiing geheel behouden wordt.

Op de parkeerplaats in Fase 2 staan Linden (oranje stippellijn in de vorige afbeelding en rood aangegeven in de volgende afbeelding) in “betonbakken”. Op deze plek komen huizen en wordt de “groene trede” gemaakt. De Linden moeten verplaatst worden. Zij krijgen een nieuwe plek op de grens van Fase 2 en Fase 3, nabij de benzinepomp. De begroeiing daar ter plaatse is schaars, dun en van matige kwaliteit. Bestaand groen wordt behouden, de groene entree van Arnhem versterkt en de benzinepomp wordt afgeschermd (ook de verlichting ervan) in het belang van de nieuwe bewoners. Overigens zijn veel van deze bestaande Linden in slechte staat. Veel bomen zullen uitvallen.

De bestaande moeraseiken op de steilrand tussen Fase 2 en 3 (rood omcirkeld in de volgende afbeelding) worden behouden. Het plan voor Fase 2 is daarop uitgewerkt. Het zijn forse bomen die een mooi begin zijn voor het wintereikenbeukenbos en alvast afscherming bieden van Fase 2 naar de

Pagina 7 van 11


benzinepomp en naar Fase 3. De bomen hoeven niet verplaatst te worden en zijn ingepast in het ontwerp. Rondom de bomen wordt grondverzet, grondverbetering en aanplant van nieuw bos gedaan. De struiken / bodembedekkers die daar veel voorkomen, zullen daarvoor wel gerooid moeten worden.

De zuidelijke rand, langs de Weg achter het bos, bestaat uit een ‘binnenrand’ van naaldbomen en een ‘buitenrand’ van loofbomen (rood omcirkeld in de volgende afbeelding). De binnenrand staat pal aan de rand van de (nieuwe) tuinen. Om het wintereikenbeukenbos te kunnen maken, èn om voldoende licht in de tuinen te krijgen, worden de naaldbomen gekapt. De bestaande loofbomen in de ‘buitenrand’ worden gehandhaafd. Het overblijvende struikgewas tussen de loofbomen zal grotendeels gerooid worden. Dit is nodig om grondverbetering en aanplant van nieuwe bomen uit te kunnen voeren.

Pagina 8 van 11


Nieuw bos op groene trede Op de bestaande stormbaan, parkeerplaats en oude loodsen wordt de eerste groene trede gemaakt. In de zuidwesthoek wordt afgegraven, in de noordoosthoek opgehoogd. Zo ontstaat de eerste zuidhelling en de eerste stijlrand op het bestaande plateau. Het hoogteverschil wordt 4 meter. De contour van de nieuwe Laan van Saksen Weimar is nu al zichtbaar op locatie. Langs de Apeldoornseweg, de Weg achter het bos en de noordelijke stijlrand, wordt, met behoud van bestaand groen, nieuw bos ingeplant. Nu ligt daar deels de oude stormbaan en is de begroeiing dun (omcirkeld met blauw in de volgende afbeelding). De nieuwe ontsluitingsweg (de Laan van Saksen Weimar) wordt voorzien van een dubbele rij laanbomen en in de wijk worden solitaire bomen geplant.

Met het creëren van de eerste zuidhelling, het wintereikenbeukenbos en de eerste groene “woonkamer” wordt recht gedaan aan het planconcept waarmee Groene Treden de prijsvraag heeft gewonnen.

Pagina 9 van 11


Eens verdwijnen ook de laatste naaldbomen De naaldbomen in de hoek van de Weg achter het bos en de Apeldoornseweg, de zuidwesthoek van het plan (groen omcirkeld in de volgende afbeelding) worden voorlopig gehandhaafd. Zij vormen nu een ‘scherm’ tussen de Apeldoornseweg en de woningen op Fase 2. Binnen dat ‘scherm’ kan eerst het nieuwe groen aangeplant worden. Na verloop van jaren, als het jonge groen groter is, worden uiteindelijk de naaldbomen wel gekapt en vervangen door wintereikenbeukenbos. Op deze manier ontwikkelt het bos zich geleidelijk en is de groene entree, de privacy van bewoners, maar ook de realisatie van wintereikenbeukenbos geborgd. Deze aanpak kent echter ook nadelen. Door het handhaven van de bomen krijgt de nieuwe aanplant veel minder licht. De groei verloopt langzamer en het duurt langer voordat het gewenste wintereikenbeukenbos ontstaat. Juist de groenspecialisten zijn het er over eens dat, wil je bos maken op deze locatie, de beste methode is om optimale omstandigheden te creëren voor jonge aanplant. Dus: zorgen voor voldoende licht, grondverbetering toepassen, jonge aanplant en goed verzorgen. Hoe verleidelijk het ook is om ‘groot groen’ te laten staan, of om nieuwe bomen juist groot aan te planten, voor het aanleggen van bos is een doortastende aanpak de beste. Groot bestaand groen hindert de groei van nieuw groen. Grote nieuwe aanplant komt moeilijk op gang en wordt al gauw ingehaald door jonge aanplant. Daarnaast zijn juist de groenspecialisten het er over eens dat de bestaande naaldbomen, met hun opgeschoren stammen, niet per sé van grote kwaliteit zijn.

Dus? De naaldbomen in de hoek blijven gehandhaafd conform de plannen! Het is nu wel opnieuw onderwerp van discussie… Met bestaand groen wordt zorgzaam omgegaan. De kwaliteit ervan wordt gekoesterd voor omgeving en nieuwe bewoners. Met dit gegeven wordt de eerste groene trede aangelegd en de eerste stukken wintereikenbeukenbos gerealiseerd. Om het beoogde resultaat te behalen zal er (bijna) altijd eerst groen moeten worden verwijderd. Met name laag struikgewas (soms langs de randen van opgaand groen) moet nogal eens verwijderd worden om de aanplant van bomen, en de daarvoor benodigde grondverbetering, mogelijk te maken. Visueel heeft dit grote impact en kan al gauw overkomen als ‘kaalslag’. Struikgewas herstelt zich echter snel en voor de langere termijn biedt het ruimte voor groeizaam bos, dat snel aan volume wint.

Pagina 10 van 11


Wat willen we bereiken?  Een gebied waarin noordhelling verwordt tot zuidhellingen, waardoor hoogteverschillen gedramatiseerd worden.  Een transformatie naar ‘wintereiken beukenbos’.  Een gebied dat karakteristiek is voor Arnhem Noord. Wat is daarvoor nodig?  De herontwikkeling van het Saksen Weimar terrein naar het (prijswinnende) concept ‘Groene Treden’ gaat gepaard met enorm grondverzet. Dit maakt verplaatsen of zelfs kappen van bomen soms noodzakelijk.  Daarnaast wordt grondverbetering toegepast om het nieuw te planten groen te voorzien van optimale condities om tot bloei te kunnen komen. Voor de grondverbetering en aanplant van nieuwe bomen is rooien van struikgewas (en naaldbomen) noodzakelijk. Wat doen we daarvoor?  Beschermde Flora & Fauna is uiteraard in beeld gebracht, beschermd, verplaatst en met de benodigde zorg omgeven.  In de ontwikkeling van elk deelgebied wordt een boominventarisatie uitgevoerd om de kwaliteit van het aanwezige groen te beoordelen en in kaart te brengen, zodat het behouden kan worden.  In nauw overleg tussen de specialisten van Groene Treden en de afdelingen ´landschap en stedenbouw’ en ‘ecologie’ van de gemeente Arnhem wordt steeds onderzocht hoe en op welke manier met bestaand groen omgegaan kan worden en het beoogde eindbeeld kan worden bereikt.  Bestaand waardevol groen wordt behouden, nieuw bos wordt aangeplant, deels door jonge aanplant, deels door aanplant van forser formaat.

Pagina 11 van 11

Notitie Groen op Saksen Weimar: gewijzigd plan

Recommend Documents