1
Nota Opgeleid persoon
Probleemstelling In het overleg met de schoolbesturen in het periodiek overleg ‘Bestuurlijk Overleg Lokaal Onderwijsbeleid’ (BOLO) kwam aan de orde hoe scholen willen omgaan met het beheer van de brandmeldinstallaties die op kosten van de gemeente in elke school is of wordt aangebracht. Tussen gemeente en schoolbesturen is dispuut over de bekostiging van de maandelijkse controle van de installatie. Deze nota geeft een beschouwing over het gelopen traject en een advies hoe uit deze impasse te geraken. Voorgeschiedenis In 2004 heb ik u geadviseerd de scholen op kosten van de gemeente te voorzien van een brandmeldinstallatie, inbraakalarminstallatie en eventueel een ontruimingsinstallatie (schadebeperkende maatregelen). U heeft mijn advies opgevolgd en de raad nam op 25 november 2004 het voorstel over en stelde het benodigd budget beschikbaar. Expliciet stemde de raad in dat de gemeente de kosten draagt voor de nieuwe brandmeld- en inbraakinstallaties, de jaarlijkse onderhoudsbeurt en de vervanging van de installaties. De schoolbesturen dragen de lasten van de alarmopvolging, energie en telecommunicatie (waaronder de aansluiting bij een particuliere alarmcentrale). In januari jongstleden is het project gestart. Verschil van mening Op 13 april en 6 juli jongstleden is het onderwerp ‘schadebeperkende maatregelen’ in het BOLO behandeld. Tijdens het overleg van 13 april 2005 bleek dat er een verschil van mening over de gemaakte afspraken tussen gemeente en de schoolbesturen. Vertegenwoordigers van het openbaar primair onderwijs en het bijzonder primair stellen dat er afgesproken is dat de gemeente de volgende kosten voor haar rekening neemt: 1. eerste aanleg en de vervanging van de brandmeldinstallatie 2. eerste aanleg en de vervanging van de inbraakalarminstallatie 3. eenmalig het vernieuwen van de buitensloten indien noodzakelijk en sleutelbuizen 4. eenmalig het treffen van meeneembeperkende maatregelen (vastzetten ‘dure’ apparatuur) 5. het jaarlijks onderhoud aan de brandmeldinstallatie inclusief certificering 6. het jaarlijks onderhoud aan de inbraakalarminstallatie inclusief certificering 7. de opleiding van één of meerdere personen tot ‘Opgeleid Persoon’ 8. de uitbesteding van de activiteiten ‘Opgeleid Persoon’ 9. abonnement alarmopvolging en alarmopvolging per incident De scholen nemen voor hun rekening: a) Abonnement op een particuliere alarmcentrale b) Aansluiting op een particuliere alarmcentrale door middel van een lijnverbinding c) Energielasten van de genoemde installaties De scholen hebben zich bereid gevonden ook de lasten van punt 9 voor haar rekening te nemen. Ik ben van mening dat over alles een akkoord bereikt is met uitzondering van de punten 7 en 8.
2
Eisen verzekering De verzekeringsmaatschappij heeft eisen opgesteld waaraan de scholen moeten voldoen zodat de risicodrager, de gemeente Schouwen-Duiveland, voor een verlaagde premie in aanmerking kan komen. De eisen zijn opgesomd in het ‘Risk Management Programma Onderwijsinstellingen PO/VO’. Ik heb namens de gemeente opdracht gegeven aan Essent maatregelen te treffen zodat de scholen voldoen aan de brandveiligheidseisen, waaronder het hebben van een adequate brandmeld- en inbraakinstallatie met een sleutelbuis, dat de waardevolle spullen zijn geborgd en de sloten zijn gecertificeerd. De installaties dienen vervolgens periodiek te worden gecontroleerd en behoeven jaarlijks technisch onderhoud. Hierover meer in de bijlage. De periodieke activiteiten worden geacht door de gebruiker of gemeente te worden gedaan met de kennis en vaardigheden van een ‘Opgeleid persoon’. Het jaarlijks technisch onderhoud dient door een gespecialiseerd bedrijf te geschieden met de kennis en vaardigheden van een ‘Deskundig Persoon’. Deze laatste activiteit wil ik opdragen aan de installateur, GTI. Indien een van beide activiteiten niet worden gedaan, voldoet de gemeente niet aan de controle-eisen. Dat betekent dat de gemeente geen jaarlijks certificaat ontvangt van GTI. En juist dat certificaat is van belang. Want dat is het bewijs dat de gemeente alles goed geregeld hebben. Dat doet de verzekeraar besluiten de verzekeringspremie niet te verhogen. Als ik spreek over premieverhoging en verlaging dan heb ik het over het volgende. De scholen zijn verzekerd tegen inbraak- en brandschades. De verzekerde som van opstal en inboedel is € 54,7 miljoen. Onderstaand staatje geeft de premie in procenten en in absolute getallen aan. Verzekerde som Soort beveiliging Onbeveiligd gebouw Beveiligd gebouw
€
54.666.994
Premie 2,88 0/00 0,60 0/00
Jaarlijkse besparing op de premie Afgerond
Jaarpremie incl ass.bel € 168.461,81 € 35.096,21 € €
133.365,60 133.000,00
Voldoet de gemeente niet aan de controle- en onderhoudseisen, stijgen de premies met € 133.000. In de begroting 2005 van de gemeente is budget opgenomen van € 87.000 voor brandverzekering. Resumerend: er is structureel budget in de begroting 2005 van € 87.000 benodigd zonder beperkende maatregelen € 168.000 benodigd met beperkende maatregelen € 35.000
3
‘Opgeleid Persoon’ Eind 2004, bij de offerteaanvraag, gaf de installateur duidelijkheid over de inhoud van de periodieke controles van de branddetectieapparatuur. Een voor mij toen onbekende materie. Richtlijnen bepalen dat er per 10 gebouwen een opgeleid persoon wordt aangesteld. Deze dient maandelijks een aantal testen op de systemen door te voeren en een ronde door het gebouw te maken met als doel een visuele controle op de branddetectiepunten. Voorts houdt deze functionaris de algemene brandveiligheid van het schoolgebouw in de gaten. De duur van deze activiteiten schat de installateur op 2 uur per maand. De kosten voor het opleiden van een ‘Opgeleid persoon’ zijn € 602. Materiaal om die taak te kunnen doorvoeren kost € 684. De activiteiten kunnen worden uitbesteed aan een branddetectiebedrijf. Kosten € 1.023 per jaar inclusief omzetbelasting, prijspeil 2005. Dit nieuw feit heb ik aan de schoolbesturen en directies op 20 januari 2005 voorgelegd. Veiligheid van mensen worden geborgd op grond van wet- en regelgeving. Zo verplicht de Arbeidsomstandighedenwet (Arbo-wet) de werkgever tot het voeren van een arbobeleid gericht op een zo groot mogelijke veiligheid, gezondheid en welzijn van medewerkers. Het bouwbesluit geeft eisen ten aanzien van de kwaliteitseisen van het gebouw en het veilig gebruik ervan. Om die veiligheid te garanderen draagt het schoolbestuur van een school de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in een schoolgebouw. Periodieke controles op veiligheid maakt daar onderdeel van uit. (Bij het bijzonder, speciaal en voortgezet (speciaal) onderwijs is het schoolbestuur het bestuur van de stichting of vereniging; bij het openbaar primair onderwijs is het schoolbestuur het college van burgemeester en wethouders). Vandaar dat ik het tot de verantwoordelijkheid van het schoolbestuur acht periodieke controles uit te voeren die noodzakelijk zijn om ook maandelijks de branddetectieapparatuur te testen. Een en ander is door de aannemer en mij mondeling kenbaar gemaakt tijdens het overleg met de schoolbesturen en –directies op 20 januari 2005. Aldaar heb ik kenbaar gemaakt dat het ‘Opgeleid Persoon’-item voor mij ook nieuw was. Daarom heb ik kenbaar gemaakt de gemeente bereid is de kosten van de opleiding en hulpmateriaal voor haar rekening te nemen. Hiervoor is budget vrijgemaakt. a. opleiding: 60 personen x € 602 € 36.120,00 b. reiskosten opleidingsbureau 30 x € 228 € 6.840,00 c. materiaal 32 gebouwen x € 684 € 21.888,00 € 64.848,00 Menig schooldirectie vond die maandelijkse werkzaamheden te veel van het goede. Ik heb hun het aanbod gedaan met hun bestuur bespreekbaar te maken alle controlewerkzaamheden uit te besteden. Ik ben me ervan bewust dat ik de schoolbesturen pas in een later stadium heb geïnformeerd over het fenomeen ‘Opgeleid Persoon’. Mijn verwachting was dat de schoolbesturen dit sportief zouden opnemen; een gedeelde verantwoordelijkheid voor het gebouw, dus ook in de kosten. Het betreft uitbestede werkzaamheden tegen € 1.023 inclusief voorrijkosten en omzetbelasting. Het betreft circa 2 uur werk per maand. Ik heb toen alternatieven aangedragen. Of uitbesteden of personen opleiden tot ‘Opgeleid persoon’. Bij het laatste was er nog de keuze: per schoolbestuur, per
4
school of per groep van scholen. Ik heb de besturen uitgenodigd hun keuzes duidelijk te maken in het BOLO, zodat daar overeenstemming bereikt kon worden. Het is ons helaas niet gelukt de schoolbesturen te overtuigen. De schoolbesturen blijven bij het standpunt dat zij de veiligheid van leerlingen en medewerkers garanderen maar niet de instandhouding van het gebouw door gevaar van buiten. Zij kunnen de te maken kosten ook niet dragen. Tevens verwijzen zij naar het financiële voordeel dat de gemeente behaalt. Over welk voordeel hebben we het dan? Voordeel uit premie af: kapitaallasten investering jaarlijks onderhoud Verschil
€ 133.000,00 € 67.000,00 € 32.000,00
€ 99.000,00 € 34.000,00
Als de gemeente de kosten van het opgeleid persoon niet bekostigen, c.q. deze voorziening aanbieden, verwatert ons voordeel. Dit zag ook wethouder Renden in. Hij heeft de schoolbesturen gemeld dat hij zich sterk gemaakt dat de activiteiten ‘Opgeleid persoon’ wordt bekostigd door de gemeente. Op dit punt blijft ons twee keuzes over: 1. wij bieden de voorziening niet aan. 2. wij bieden de voorziening aan in eigen beheer Deze opties werk ik hieronder verder uit.
Keuzemogelijkheden Wij bieden de voorziening niet aan Indien de gemeente de voorziening niet aanbieden en de scholen de taak niet oppakken betekent dat de gemeente de premies ziet stijgen; kostenpost € 133.000,00. Het is dan ook de keuze om ook geen onderhoud te plegen aan de installaties. Dat brengt een bezuiniging met zich mee van € 32.000,00. Per saldo een nadeel van € 101.000,00 Verder mag dan worden geconcludeerd dat de gehele investering ‘waardeloos’ is geworden. De investering zou dan ineens afgeschreven moeten worden (circa € 600.000). De gemeente draagt zorg voor de werkzaamheden In dit geval moet rekening gehouden worden met een structurele post van circa € 41.000. Daar dient de besparing op de premie dan vanzelfsprekend nog afgetrokken te worden. De werkzaamheden zijn hierdoor minder kwetsbaar dan wanneer de taken bij de diverse scholen (32 gebouwen primair onderwijs en 1 gebouw voortgezet onderwijs) wordt neergelegd. Tevens behoudt de gemeente als verantwoordelijke instantie toezicht op de feitelijke werkzaamheden. Afstemming Wethouder Renden, de afdelingshoofden openbare werken en Samenleving en fico Alex Maas ondersteunen dit advies. Middelen Naar aanleiding van de ambtelijke voorbereiding van dit collegeadvies is vastgesteld dat de post brand- en inbraakverzekeringen te hoog is opgenomen voor wat betreft
5
de schoolgebouwen. € 52.000 (€ 87.000 -/- € 35.000) kan hier structureel op worden afgeboekt en ten gunste komen van onvoorzien en de budgettaire ruimte. Wanneer u de keuze maakt de inspecties niet (meer) uit te voeren dan dient de verlaagde (zie hierboven) post verzekeringen structureel te worden verhoogd met € 133.000 ten laste van onvoorzien en de budgettaire ruimte. Bovendien moet dan éénmalig een verlies genomen worden daar de installaties in één keer 'waardeloos' worden. Met dit project is een structureel budget nodig van circa € 41.000.
Juridisch gedeelte Het doen van niet-gebudgetteerde uitgaven boven de € 5.000 is door uw college slechts rechtmatig indien de raad daartoe zijn instemming heeft verstrekt. Het recht dat aa het schoolbestuur wordt toegekend, dient te zijn gebaseerd op een rechtstitel. Die is te vinden in de ‘Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Schouwen-Duiveland 2004’. In bijlage I van die verordening zijn activiteiten opgesomd die voor bekostiging in aanmerking komen. Ik stel voor deze activiteit daar bij te voegen. Resumé: Ik stel voor de raad voor te stellen: de activiteit ‘Opgeleid Persoon’ te beschouwen als een gemeentelijke taak; De post verzekeringen voor wat betreft schoolgebouwen te verlagen met € 52.000 daar deze te hoog is opgenomen De raad voor te stellen het budget van circa € 41.000 stuctureel beschikbaar te stellen
Zierikzee, 2 augustus 2005 Jos Schlicher/Aad van der Wouden, Resp. Beleidsmedewerker onderwijshuisvesting en hoofd afdeling Samenleving.
