Nieuwsbrief. Pedagogisch beleid. Gastouderopvang. Inleiding. Pagina 1 van 14 mei 2010

Nieuwsbrief Pedagogisch beleid

Gastouderopvang

Pagina 1 van 14

mei 2010

Inleiding Het pedagogisch beleid vormt de basis voor het pedagogisch handelen in de gastouderopvang. Gastouders en ouders die bemiddeld worden door TintelTuin, kunnen zich vinden in deze pedagogische uitgangspunten. Daarmee kan TintelTuin aan ouders en overheid laten zien dat onze gastouderopvang van goede kwaliteit is. In het eerste deel van dit plan gaan we in op de behoefte aan veiligheid en uitdaging, geborgenheid en ruimte van elk kind. Gastouderopvang is kleinschalig en intiem en wij benutten de extra mogelijkheden die hieruit voortkomen: gerichte aandacht, een huiselijke omgeving, spelen met een klein aantal andere kinderen. Kinderen zijn verbonden met hun ouders. Ouders en gastouders zijn directe partners in de opvoeding. De manier waarop we omgaan met de kinderen is zowel gericht op het hier en nu als op de toekomst. We willen de kinderen helpen zich te ontwikkelen tot actieve burgers in een democratische samenleving: zelfbewust en gericht op samenwerking. We werken dit uit in deel 2 van dit pedagogisch beleidsplan. De gastouders spelen bij dit alles de belangrijkste rol. De wijze waarop zij omgaan met de kinderen, hun inzicht en, kennis en vaardigheden zijn bepalend voor de kwaliteit, dit is beschreven in deel 3. Zij worden daarbij geholpen door de trainingen en adviezen vanuit TintelTuin. Het pedagogisch beleid Gastouderopvang van TintelTuin voldoet aan de eisen van de Wet Kinderopvang. De inhoud is gebaseerd op het boek: ‘Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar’. Dit boek is voor ouders en gastouders in te zien op het hoofdkantoor van TintelTuin.

TintelTuin.manager pedagogische kwaliteit.Pedagogisch beleid Gastouderopvang.mei 2010


Gastouderopvang

Pagina 2 van 14

mei 2010

Inhoudsopgave Deel 1: De basis van ons pedagogisch beleid Emotionele veiligheid en welbevinden Ontwikkeling en leren Samenwerking met ouders

3

Deel 2: Ontwikkelen en leren - werken aan pedagogische doelen en competenties van kinderen Samenhang en overlap Sociale competentie Persoonlijke competentie Overdracht van waarden en normen, morele competentie

5

Deel 3: Pedagogische inzet – de rol van de gastouder Sensitieve responsiviteit Recept voor de autonomie van het kind Praten, uitleggen en luisteren Structuur en rituelen Ondersteunen van de relaties tussen kinderen Voorwaarden sheppen voor spelen en leren

10

Deel 4: Aanvullend beleid – organisatie en pedagogische visie Beoordeling samenstelling van de groep kinderen Eisen aan locatie

12



Gastouderopvang

Pagina 3 van 14

mei 2010

Deel 1: De basis van ons pedagogisch beleid Emotionele veiligheid en welbevinden Elk kind moet zich bij ons veilig en vertrouwd kunnen voelen, lekker in zijn vel zitten en zichzelf kunnen zijn. Een kind dat zich veilig voelt, voelt zich goed en heeft energie om te leren en zich te ontwikkelen.

Luna van 10 maanden zit op schoot bij gastouder Wendy. Wendy heeft haar armen om Luna heengeslagen en schommelt wat heen en weer. Intussen kijkt ze Luna glimlachend aan. Die lacht terug. “Dat is gezellig”, zegt Wendy, “zo samen met jou zitten”. Luna lacht nog een keer en kruipt nog dichter tegen Wendy aan. Gastouders bij TintelTuin zorgen er voor dat de kinderen zich gewaardeerd en geliefd voelen. Ze bieden deze veiligheid door met elk kind een persoonlijke relatie aan te gaan. Vaak zorgt een gastouder vele jaren voor hetzelfde kind, al dan niet in combinaties met broertjes of zusjes. Zij leren elkaar dan erg goed kennen en dat geeft een veilig en vertrouwd gevoel. Gastouders gaan op een positieve, ondersteunende manier met de kinderen om. Emoties zoals boosheid en verdriet van kinderen worden begrepen en geaccepteerd. De kinderen weten dat de gastouder hen kent en waardeert zoals ze zijn. Gastouders werken actief aan de contacten met de andere kinderen in het gastgezin, zodat de kinderen zich geborgen weten in de groep met de andere kinderen. Er is een dagindeling en er zijn enkele vaste regels, waaraan de kinderen houvast hebben. Deze structuur wordt soepel gehanteerd, aangepast aan de behoeftes van de kinderen. Er is dagelijks contact met de ouders. Daardoor merkt het kind dat er een verbinding is tussen thuis en gastgezin. Voor een kind dat sinds kort een gastouder bezoekt, moet het gevoel van veiligheid nog worden opgebouwd. De gastouder besteedt daarom veel aandacht aan het wennen van kinderen en ouders, zodat ze de kinderen leert kennen en een band kan opbouwen met hun ouders.

Afscheid nemen vindt Bas (1,5 jaar), maar moeilijk. Als pappa ‘s ochtends weggaat dan begint hij hard te huilen en houdt zich stevig aan pappa’s been vast. En als mamma hem ‘s middags komt ophalen dan wil hij zijn jasje niet aan. Hij heeft het nog veel te druk met andere dingen. Gastouder Tiny neemt Bas nu bij het afscheid bij de hand of soms in haar armen. Ze helpt Bas met afscheid nemen door te zeggen: “Dag pappa van Bas, tot vanmiddag” en samen met Bas voor het raam te gaan staan om te zwaaien. Ook benoemt ze aan Bas dat het helemaal niet leuk is om dag te moeten zeggen, dat hij best wel verdrietig mag zijn. Na een tijdje gaan Tiny en Bas op zoek naar iets leuks om mee te spelen. Als mamma hem op komt halen zegt Tiny: “Hallo mamma van Bas, wat leuk dat je er weer bent. Bas is nog even aan het spelen, maar hij is bijna klaar”. Samen met Bas laat ze zien waar zijn jasje hangt.



Gastouderopvang

Pagina 4 van 14

mei 2010

Ontwikkeling en leren Jonge kinderen ontwikkelen zich door te bewegen, te onderzoeken, te imiteren en vooral door te spelen. De motor van hun ontwikkeling komt van binnenuit. Het kind is vanaf de geboorte rijk aan mogelijkheden, krachtig en creatief. Kinderen leren thuis, op straat, bij de gastouder, in de speeltuin enz. De gastouder heeft een belangrijke en spannende taak: de kinderen hierbij begeleiden. Ze sluit aan bij de actieve manier waarop kinderen leren. Ze kijkt goed naar de kinderen en speelt in op het eigen tempo en de eigen wijze van leren van elk kind. Ze helpt kinderen om van elkaar te leren en samen te werken. Gastouders grijpen de kansen aan die zich voordoen en creëren zelf kansen om de kinderen nieuwe ervaringen te laten opdoen. Gast-ouders willen dat de kinderen elke dag nieuwe ontdekkingen kunnen doen, binnen maar zeker ook buiten. TintelTuin heet niet voor niets TintelTuin.

Tijdens het verschonen merkt Iris, dat Yari (11 maanden) steeds met veel enthousiasme wijst naar de poster aan de muur. Zodra ze klaar is met verschonen, gaat ze met Yari bij de poster staan. Ze praat met hem over alles wat daar op te zien is, tot hij er genoeg van heeft.

Samenwerking met ouders De aandacht, zorg en interesse voor de kinderen bindt ouders en gastouders. De ouders zijn de opvoeders van de kinderen die het gastgezin bezoeken. Zij zijn uiteraard de eerstverantwoordelijken voor hun eigen kind. Vanuit de verantwoordelijkheid van ouders voor hun kind, worden ouders betrokken bij de opvoeding bij de gastouder. Gastouders proberen binnen hun mogelijkheden en binnen het pedagogisch beleid, zo veel mogelijk af te stemmen met de ouders. Belangrijk in het contact is dat de ouder aan de gastouder informatie kan verschaffen die nodig is om goed met het kind te kunnen omgaan. En natuurlijk willen de ouders van de gastouder horen wat hun kind overdag meemaakt.

De moeder van de 5-jarige Jesse komt haar zoon halen. “Hallo”, zegt gastouder Fatma, “Heb je een prettige dag gehad in je winkel?” “Ja, lekker veel verkocht vandaag. En hoe is het hier gegaan?” Fatma vertelt dat Jesse een tijdje moest bijkomen toen hij uit school kwam. Daarna zijn Jesse en de twee andere kinderen afgevallen bladeren gaan oprapen in de tuin. De bladeren liggen nu te drogen in een dik boek. “Kijk mamma, daar”, zegt Jesse, terwijl hij mamma meetrekt. Fatma vertelt dat Jesse erg geboeid was door de verschillende vormen en kleuren van de bladeren en dat ze samen in een bomenboek de namen hebben opgezocht.



Gastouderopvang

Pagina 5 van 14

mei 2010

Deel 2: Ontwikkelen en leren - werken aan pedagogische doelen en competenties van kinderen Samenhang en overlap TintelTuin gaat uit van een holistische benadering van de ontwikkeling van kinderen. Dat wil zeggen dat voelen, bewegen, spelen, leren, praten en denken bij kinderen tegelijkertijd gebeurt. Hun manier van leren en de doelen en competenties die ze ontwikkelen, hangen samen en overlappen elkaar.

Martijn (18 maanden) kijkt naar de iets oudere Tessa. Zij klimt op een kussen en glijdt er op haar billen weer af, onder het roepen van “Woeps af”. Martijn gaat haar, voorzichtig, nadoen. Hij botst daarbij tegen Tessa op, die boos wordt. Gastouder Gerry kijkt van een afstandje of het goed gaat. Kort daarna staan beide kinderen op, kruipen samen op het kussen en glijden tegelijk naar beneden, terwijl ze samen lachend “Woeps af!” roepen. In deze situatie van een paar minuten zien we bij Martijn tegelijkertijd: imiteren, bewegen, zelfvertrouwen opbouwen, samen spelen en praten. In het pedagogisch beleid sluit TintelTuin aan op de indeling zoals die wordt gehanteerd in: de Beleidsregels Kwaliteit Kinderopvang en in het Pedagogisch kader. We willen de kinderen bieden: -

Emotionele veiligheid (beschreven in Deel 1) Ontwikkeling van sociale competentie Ontwikkeling van persoonlijke competentie Overdracht van waarden en normen, morele competentie

Sociale competentie Gastouders besteden veel aandacht aan de sociale competentie. In de eerste plaats door ervoor te zorgen dat de kinderen zich veilig voelen bij de andere kinderen. Het samen spelen en eten met andere kinderen in het gastgezin geeft de kinderen heel veel mogelijkheden om te leren samenleven en gastouders spelen daar actief op in. Daarom bespreken we deze competentie als eerste. Er is veel aandacht voor sociale attentie en aandacht voor elkaar. Bijvoorbeeld door samen te praten over wat een ander kind heeft gemaakt, gedaan of beleefd. Gastouders stimuleren de kinderen om elkaar te helpen. Soms is er sprake van een groot leeftijdsverschil, bijvoorbeeld tussen de eigen kinderen van de gastouder en de bezoekende kinderen. De jonge kinderen leren veel van oudere kinderen, de oudere kinderen doen graag mee bij het aankleden van de kleintjes.

Toen Joram (3 maanden) voor het eerst bij gastouder Mieke kwam, vond haar eerste gastkind Sterre van twee jaar het heel interessant. Na een aantal dagen besefte Sterre dat ze nu Mieke moest delen met Joram als deze er was. Zodra hij gebracht werd ging ze heel druk doen, afgewisseld met boos en afwijzend gedrag naar Mieke. Mieke probeert sinds die tijd Sterre steeds voor te bereiden op de komst van Joram. ‘s Morgens vertelt ze Sterre dat Joram ook komt, wat ze kunnen gaan doen, waar Sterre bij kan helpen en wanneer Mieke met Sterre iets samen zal gaan doen. Ze laat Sterre goed merken dat zij ook belangrijk is en dat Mieke haar niet is vergeten. Nu vindt Sterre het weer leuk als Joram komt. TintelTuin.manager pedagogische kwaliteit.Pedagogisch beleid Gastouderopvang.mei 2010


Gastouderopvang

Pagina 6 van 14

mei 2010

Het samen leven wordt actief door de gastouders gestimuleerd. Kinderen krijgen samen kleine opdrachtjes om bijvoorbeeld een bordje uit kast te halen. Kinderen worden begeleid in het verwoorden wat ze willen en wat niet. Dit vergroot voor de kinderen de mogelijkheden om samen te spelen of alleen te spelen als ze daarvoor kiezen.

Drie peuters hebben enkele stoelen neergezet, in een rijtje achter elkaar. ”Wij gaan met de trein”, roepen ze triomfantelijk. “Wij gaan NU weg!” Op een afstandje staat Nadir, (2,5 jaar), er naar te kijken. “Hee Nadir”, zegt gastouder Miranda, “Wat doen ze daar?” “Het is een trein, zie je dat?” Nadir knikt. “En”, vraagt Miranda, wil jij ook mee in de trein?” Als antwoord geeft Nadir haar een hand. “Gaan we samen in de trein, wil je dat?”, vraagt Miranda. Nadir knikt, bijna onmerkbaar en trekt Miranda in de richting van de trein. Er is aandacht voor omgaan met conflicten. Gastouders grijpen in als we zien dat de emotionele of fysieke veiligheid van kinderen in gevaar komt. In andere gevallen gaan gastouders eerst na of kinderen zelf tot een oplossing kunnen komen. Het oplossen van een botsing met een ander kind is een belangrijke leerervaring. Gastouders geven de kinderen handvatten voor het leren omgaan met andere kinderen, door ze te wijzen op oplossingen zoals om de beurt of samen met iets spelen.

Persoonlijke competentie Gastouders ondersteunen de persoonlijke competentie van de kinderen doordat ze de leefwereld van de kinderen verruimen, hen uitdaging en ruimte voor ontplooiing bieden. Ze laten in hun omgang met de kinderen merken dat elk kind uniek is. Ze gaan uit van de eigen kracht van elk kind en bieden de ondersteuning die dit kind nodig heeft om zich verder te ontwikkelen. Kinderen krijgen de ruimte om zelf ontdekkingen te doen. Een belangrijk uitgangspunt is daarbij het versterken van de zelfstandigheid van de kinderen. Kinderen worden als ze daar aan toe zijn, gestimuleerd om actief deel te nemen aan het aan- en uitkleden, om zelfstandig te eten en om te helpen bij het tafeldekken. Dit versterkt hun gevoel van eigenwaarde, waardoor ze gesterkt worden om actief de wereld te gaan ontdekken.

Lunchtijd! Aan tafel zitten 2 peuters en 2 kleuters van 4 jaar. De tafel is gezellig gedekt, op ieders plek ligt een placemat. De bloemen die ze vanochtend in de tuin geplukt hebben, staan er en in het midden een mandje met brood en twee kleine, rare kannetjes. “Kijk”, zegt gastouder Paula, “Hier is de melk, maar die ga ik vandaag niet inschenken!” ’’Waarom niet? Ik wil melk!” , protesteert Murat. “Ik ook!”, valt Tom hem luid bij. “Ja, ja, heren. Ik hoor jullie. Jullie krijgen melk! Ik doe het hierin, kijk maar!” En ze schenkt de melk uit het pak in die kleine kannetjes.“Vandaag mogen jullie zelf je melk in de bekers schenken; kijk.. zó!” En ze vult haar eigen beker. “Wie wil als eerste? Ga je gang!”



Gastouderopvang

Pagina 7 van 14

mei 2010

Het is van belang om in te spelen op de ontwikkelingsfase waarin een kind zich bevindt. Dit kan door naar het kind te kijken. Daardoor wordt zichtbaar waar een kind op dat moment aan toe is. Ook door het uitwisselen van informatie met de ouders kan de gastouder te weten komen waar een kind in zijn ontwikkeling mee bezig is. De belangrijkste bezigheid van kinderen is spelen. Dit is voor kinderen net zo belangrijk als ademhalen, eten en slapen. Kinderen hebben ruimte nodig om eigen ideeën en plannen uit te voeren. Voorbeelden hiervan zijn verkleden, fietsen, klimmen, knippen, plakken, schilderen, kleien, spelen met poppen, muziek maken, schaduw-spel, in de herfst blaadjes zoeken en blokjes stapelen. Ook samen een computerspel spelen. Elkaar voorlezen of boodschappen doen zijn speelse bezigheden waar kinderen in kunnen opgaan en zich prettig bij voelen. Bij spel en creativiteit gaat het meestal om het proces van ontdekken en fantaseren. Bij oudere kinderen wordt ook het eindproduct belangrijk. Spel en creativiteit is dus ook ervaren. Ervaren hoe iets aanvoelt, dat je door hebt hoe iets werkt, ervaren dat je iets kunt, ervaren dat het soms leuker is om samen met anderen bezig te zijn. Spelenderwijs vergaren de kinderen kennis over zichzelf en de wereld om hen heen. Gastouders proberen aandacht te besteden aan de hele ontwikkeling van de kinderen, te weten: - Emotionele competenties, zoals: Vertrouwen in jezelf en in anderen, omgaan met gevoelens.

Jip is 5 jaar en gaat op maandag en woensdag na schooltijd naar gastouder Elisa. Als hij na een dag op school direct gaat spelen, wil het wel eens voorkomen dat hij zich geen tijd gunt om te plassen en dan gaat het wel eens mis. Toen zijn moeder dit aan de gastouder uitlegde, geneerde Jip zich vreselijk. Elisa denkt er nu aan om, voordat de kinderen gaan spelen, te vragen wie er nog even naar de wc moet. Als het toch een keertje misgaat, lost ze dit op onopvallende wijze op. Jip voelt zich serieus genomen en gaat zelf steeds beter opletten om op tijd naar de wc te gaan. - Motorisch zintuiglijke competenties, zoals: Kruipen, springen, sporten, een toren bouwen, ruiken, voelen.

Shinta en Mascha (allebei 7 jaar) komen uit school met hun springtouw onder hun arm. “Ik weet een nieuw springversje”, zegt Shinta. Dat wil gastouder Suzan wel eens horen. En na het theedrinken, gaan ze in de tuin springversjes zingen en allerlei springkunstjes aan elkaar laten zien. Maarten van drie mag op zijn manier ook meedoen, met een extra springtouw dat Suzan in de schuur heeft liggen. - Cognitieve competenties, zoals: Begrijpen en benoemen, oorzaak-gevolg, ordenen en meten.

Koen (7 jaar) mag mee boodschappen doen en krijgt een eigen lijstje van Anke waarop een aantal boodschappen staat zoals 2 pakken yoghurt, 3 bananen en 1 ons beleg. Ciska (3 jaar) is ook mee en speelt bij thuiskomst winkeltje. TintelTuin.manager pedagogische kwaliteit.Pedagogisch beleid Gastouderopvang.mei 2010


Gastouderopvang

Pagina 8 van 14

mei 2010

- Taal en communicatieve competenties, zoals: Praten en begrijpen, uitleggen, lezen.

Anke heeft een spannend boek voorgelezen over kinderen die op berenjacht gaan. In de middag hoort ze opeens gegiebel en gesluip. De kinderen zijn ‘op berenjacht’. - Expressieve en beeldende competenties, zoals: Dansen, muziek maken, verkennen van materialen, verven.

Merijn, de 13-jarige zoon van gastouder Marlies, kan accordeon spelen. Hij kan de gastkinderen Francis (6 jaar), Nicky (3 jaar) en Jeffrey (1 jaar) geen groter plezier dan iets voor ze te spelen. De kinderen dansen door de kamer. Marlies heeft Merijn verteld dat hij de kinderen niet te veel moet opwinden. Daarom eindigt hij altijd met “Slaap, kindje slaap”, waarbij de kinderen net doen of ze slapen. De kleine Jeffrey begrijpt dat nog niet zo goed, maar hij probeert de grote kinderen na te doen en hij past zich aan het rustige tempo van het laatste liedje.

Overdracht van waarden en normen, morele competentie Een gastgezin is een samenleving in het klein. Kinderen leren er om te gaan met andere gewoontes, andere kinderen, andere regels dan thuis. Het verblijf in het gastgezin is voor het kind een stap naar de buitenwereld. Om een volwaardige relatie met zowel kinderen als volwassenen aan te kunnen gaan, is het hebben van respect een voorwaarde. Wederzijds respect houdt in de acceptatie van meningen, gevoelens, ideeën en behoeften van anderen, op basis van wederkerigheid. Het hebben van respect betekent hierbij dat het kind aanvaard wordt zoals het is. Dat de gastouder ieder kind in zijn waarde laat en individuele verschillen serieus neemt. Het betekent ook dat gastouders respect hebben voor afkomst en gewoonten van het kind en de ouders op basis van wederkerigheid en dat gastouders aandacht schenken aan datgene wat past in de belevingswereld van het kind.

Aan tafel vertelt Aziza: “Bij opa en oma eten we samen couscous uit één schaal. En dan mag je zonder vork en mes met je handen eten”. “Dat lijkt me heel gezellig”, zegt gastouder Sharon. “Wat raar”, roept Timothy. “Vind je dat raar?”, zegt Sharon, “Weet je, niet iedereen eet op dezelfde manier. Ik vind het trouwens ook wel leuk om af en toe met mijn handen uit de pan te eten, mosselen bijvoorbeeld”. Soms vertoont een kind ongewenst gedrag. Gastouders proberen daar op een positieve manier alternatieven voor te geven. Daarbij gaan ze uit van de behoeften van het kind. Een aantal regels in het gezin is onontbeerlijk. Geen spullen kapot maken en elkaar geen pijn doen zijn zulke kernregels. Een klein aantal duidelijke regels is goed te onthouden voor de kinderen en geeft hen duidelijkheid en een veilig gevoel.

Milan van 5 rent door de kamer, wapperend met zijn armen: ‘Ik ben een helikopter, ieieieie”. De twee aanwezige peuters gaan gillend achter hem aan. Gastouder Anouk pakt Milan bij zijn arm en zegt: ”Hé, stop eens even. Jij hebt wel erg veel zin om helikoper te spelen, zie ik. Maar binnen rennen we niet, weet je nog? Wat denk je, zullen we even naar het speelveldje gaan?” Milan merkt dat zijn behoefte om te rennen serieus wordt genomen en hij zegt, nog nahijgend “Mogen we dan de bal mee?’.

Leren omgaan met conflicten is eigenlijk het leren omgaan met tegengestelde belangen. We leren de kinderen oog te hebben voor andere kinderen, helpen ze met het vinden van oplossingen voor botsingen. Dit zijn voor de kinderen de eerste lessen in democratisch samenleven. TintelTuin.manager pedagogische kwaliteit.Pedagogisch beleid Gastouderopvang.mei 2010


Gastouderopvang

Pagina 9 van 14

mei 2010

Lucas (3 jaar) en Lynn (4 jaar) willen allebei met de kruiwagen. Gastouder Lieke kijkt of ze er zelf uit komen, maar het duwen en trekken wordt alleen maar erger. “Wat is hier aan de hand?”, vraagt Lieke terwijl ze tussen de kinderen in gaat staan en een arm om ze heen slaat. “Jullie willen allebei met de kruiwagen, heb ik dat goed gezien?” Inderdaad, dat is het probleem. Lieke; “Ja, tegelijk gaat denk ik niet. Hoe kunnen we dat oplossen?” Lynn denkt dat om de beurt achter de kruiwagen de beste oplossing is. Lucas gaat daar mee akkoord en vraagt of hij dan de takken in de kruiwagen mag doen. Even later ziet Lieke beide kinderen gezellig keuvelend bezig met het vervoeren van het gesnoeide hout naar de achterkant van de tuin. Belangrijke waarden als verantwoordelijkheid en saamhorigheid zijn onderdeel van de dagelijkse omgang en komen de hele dag door tot uiting in het gedrag van de gastouders. Wij, volwassenen, zijn gedurende de dag het voorbeeld waar de kinderen zich aan spiegelen, door de manier waarop we kijken, praten, stimuleren en bijsturen.



Gastouderopvang

Pagina 10 van 14

mei 2010

Deel 3: Pedagogische inzet – de rol van de gastouder De gastouder is degene die het pedagogisch beleid uitvoert. Zij zorgt ervoor dat de kinderen zich veilig en prettig voelen, zij begeleidt de kinderen in hun spel. Daarom beginnen we deel 3 van het pedagogisch beleid met de beschrijving van de kwaliteiten die gastouders daarbij gebruiken. Centraal hierbij staat het positief handelen. Dit is de rode draad die overal in onze pedagogische werkwijze is terug te vinden. Verder wordt in dit deel aandacht besteed aan andere belangrijke factoren: de omgeving, het dagritme en de groepssamenstelling.

Sensitieve responsiviteit De gastouders zijn gevoelig voor wat de kinderen bezighoudt en reageren daar op een passende wijze op (sensitieve responsiviteit). Als een kind contact zoekt, gaan ze daar zo veel mogelijk en op een positieve manier op in. Doordat ze kijken naar de kinderen, wachten tot ze toe zijn aan contact en luisteren naar wat de kinderen willen vertellen (ook in lichaamstaal) voelt elk kind zich opgemerkt en begrepen. De gastouder heeft plezier in wat de kinderen doen en ze laat dat merken. Ze neemt de tijd om met ze te communiceren bij het spelen en de verzorging. Bijvoorbeeld: bij het verschonen van een baby reageert de gastouder op de signalen van het kind, bij het geven van een flesje geniet ze samen met het kind van het knusse contact. Ze is geïnteresseerd in de belevenissen van het kind op school en weet ook wanneer een kind even geen behoefte heeft om te praten.

Respect voor de autonomie van het kind Als een baby van een paar maanden in een gastgezin komt, is hij afhankelijk van de volwassene voor het vervullen van zijn basisbehoeftes. Naarmate kinderen ouder worden, kunnen ze meer zelf. Toch heeft ook de heel jonge baby al behoefte aan autonomie: invloed op de dingen die er om je heen gebeuren, greep hebben op wat er met je gebeurt. De gastouder gaat in op die behoefte: ze geeft het kind controle waar dat mogelijk is. Zo maakt ze eerst oogcontact en vertelt wat we gaat doen, voor ze een baby optilt om hem te verschonen. We leren de kinderen om dingen zelf te doen: speelgoed pakken, handen wassen, brood smeren. En als ze daar niet aan toe zijn of een keer geen zin hebben, zullen we hem zeker helpen: ingaan op vragen van kinderen is ook een vorm van respecteren van autonomie.

Praten, uitleggen en luisteren Omdat jonge kinderen vooral communiceren met lichaamstaal, zijn de gastouders daar zeer alert op. Een huilende baby probeert iets te vertellen en zij proberen er achter te komen wat dat is. Ze maken veel gebruik van deze nonverbale communicatie: troosten een kind door het op schoot te nemen, lachen mee met een vrolijk kind, gaan op ooghoogte zitten om met een kind te praten.



Gastouderopvang

Pagina 11 van 14

mei 2010

Maar taal is ook al snel heel belangrijk. Gastouders proberen woorden te geven aan wat het kind meemaakt: “Je schrok een beetje toen Mandy binnenkwam, hé?” Ze vertellen aan de kinderen wat ze gaan doen. De kinderen krijgen daardoor grip op situaties. De gastouder luistert met aandacht naar wat de kinderen proberen te vertellen en reageert daar op door antwoord te geven, vragen te stellen en de taal van de kinderen te verrijken.

Structuur en rituelen Gastouders zorgen voor een herkenbare structuur: dagritme, rituelen en regels. Daardoor krijgen de kinderen duidelijkheid: na het eten ruimen we samen de tafel af, in die hoek kun je een autobaan neerleggen, ik mag op de gele fiets als Tess een rondje heeft gereden. Rituelen helpen de kinderen om de structuur te onthouden en om te weten wat er van ze wordt verwacht bijvoorbeeld: elkaar smakelijk eten wensen voor een maaltijd, een verhaaltje voorlezen voor het slapengaan.

Ondersteunen van de relaties tussen kinderen Gastouders stimuleren de sociale attentie van de kinderen voor elkaar. Ze introduceren nieuwe kinderen nadrukkelijk in de groep en nemen persoonlijk afscheid van kinderen die de groep verlaten. Ze versterken de onderlinge relaties en geven daarnaast de kinderen ruimte om alleen te spelen.

Voorwaarden scheppen voor spelen en leren De gastouder zorgt er voor dat het gedeelte van het huis en de tuin waar zij de kinderen opvangt, veilig is voor de kinderen. Daarnaast is het belangrijk, dat de kinderen er kunnen spelen, knutselen en rondlopen. De gastouder zorgt dat kinderen in haar huis bezig kunnen zijn op een manier die bij hun leeftijd en hun behoeften past. Bijvoorbeeld een plek aan tafel en benodigdheden om te tekenen en te plakken, speelgoed voor fantasiespel zoals poppen of een indianentooi en materiaal om te bouwen, zoals blokken of Lego. Kinderen hebben veel behoefte aan beweging. Soms kan dit gebeuren in de tuin of op de binnenplaats, in andere gevallen gaat de gastouder indien mogelijk met de kinderen naar een veilige speelplaats. Meedoen met kleine huishoudelijk activiteiten zoals tafel dekken, helpen met de was, het pad aanvegen is leuk en leerzaam voor kinderen, zolang het geen plicht wordt. De gastouder deelt de dag zo in, dat de kinderen voldoende gelegenheid hebben voor hun eigen spel. Ze zorgt bijvoorbeeld dat ze tijd heeft voor een spelletje met de kleuters, wanneer de baby slaapt. De gastouder bedenkt activiteiten die aansluiten op de kinderen en die leuk en leerzaam voor ze zijn. Bijvoorbeeld een boekje voorlezen of samen zingen, maar ook een huiselijke activiteit als samen koekjes bakken.



Gastouderopvang

Pagina 12 van 14

mei 2010

Deel 4: Aanvullend beleid – organisatie en pedagogische visie In dit deel worden organisatorische afspraken rond de gastouderopvang weergegeven die in verband staan met de pedagogische visie. TintelTuin hanteert daarbij de regels uit de Wet Kinderopvang.

Beoordeling samenstelling van de groep kinderen De bemiddelingsmedewerker beoordeelt per gastouder of de samenstelling van de groep kinderen verantwoord is, gegeven de locatie waar de opvang plaatsvindt. Het maximum aantal kinderen dat tegelijkertijd aanwezig mag zijn: - 6 kinderen in de leeftijd van 0 - 13 jaar. De eigen kinderen tot 10 jaar tellen mee; - 5 kinderen, wanneer ze allemaal jonger zijn dan 4 jaar. Dit is inclusief de eigen kinderen tot 4 jaar; - 4 kinderen van 0 en 1 jaar, waarvan maximaal 2 kinderen van 0 jaar. Dit is inclusief de eigen kinderen in deze leeftijdsgroep. De eigen kinderen van de gastouder (en hun vriendjes) tellen alleen mee als zij aanwezig zijn tijdens de opvang.

Eisen aan de locatie Een gastouder mag op 1 locatie kinderen opvangen. Dit kan het eigen adres van de gastouder zijn of het adres van 1 van de vraagouders. De GGD controleert dit tijdens het bezoek aan de opvanglocatie. De nieuwe wet schrijft voor dat de gastouder nog slechts op één locatie opvang mag bieden. Indien de opvanglocatie plaatsvindt op het adres van één van de ouders, mag de gastouder daar kinderen van meerdere ouders opvangen (uiteraard in goed overleg met de vraagouders en TintelTuin). Op het eigen adres van de gastouder mag alleen deze gastouder zelf zijn geregistreerd. Op het adres van een vraagouder kunnen wel meerdere gastouders geregistreerd zijn. Die kunnen niet tegelijkertijd actief zijn op dat adres. Wel op verschillende dagen of andere tijden. Het adres dat wordt gekozen, moet voldoen aan onderstaande eisen: 1. De gastouder vangt maximaal 6 kinderen tegelijk op; 2. Er is een aparte slaapruimte voor kinderen jonger dan 1,5 jaar; 3. Er is voldoende speelruimte binnen en buiten; 4. Er is een risico-inventarisatie veiligheid en gezondheid uitgevoerd; 5. Er is sprake van ongevallenregistratie en een protocol kindermishandeling 6. Bij opvang van 4 of meer kinderen is een achterwacht beschikbaar; 7. De locatie waar de kinderen worden opgevangen, is altijd en volledig rookvrij; 8. De locatie waar de kinderen worden opgevangen, is voorzien van voldoende en goed functionerende rookmelders. Hierna volgt een korte toelichting op bovenstaande punten.



Gastouderopvang

Pagina 13 van 14

mei 2010

Ad 1. De gastouder vangt maximaal 6 kinderen tegelijk op Het aantal kinderen dat een gastouder tegelijk mag opvangen, is afhankelijk van hun leeftijd. De eigen kinderen tot 10 jaar tellen ook mee als zij aanwezig zijn tijdens de opvang. Zijn ze op die momenten bij een andere gastouder, in een kindercentrum of op school, dan tellen zij niet mee. Vriendjes die tijdens de opvang aanwezig zijn, tellen wel mee. Het maximum aantal kinderen dat tegelijk aanwezig mag zijn, is hierboven beschreven Ad 2. Er is een aparte slaapruimte voor kinderen jonger dan 1,5 jaar Voor kinderen jonger dan 1,5 jaar moet een aparte slaapruimte zijn ingericht. Die creëert de gastouder bijvoorbeeld door in de eigen slaapkamer of die van de eigen kinderen extra bedjes te plaatsen. Deze ruimte moet wel afgestemd zijn op het aantal kinderen dat daar slaapt. Ad 3. Er is voldoende speelruimte binnen en buiten De opvanglocatie moet voor alle kinderen voldoende speelruimte bieden, zowel binnen als buiten. De hoeveelheid ruimte hangt af van het aantal en de leeftijd van de kinderen die tegelijk worden opgevangen. Hierbij houdt de gastouder vanzelfsprekend ook rekening met de eigen kinderen. Ad 4. Er is een risico-inventarisatie veiligheid en gezondheid uitgevoerd Iedere gastouder is verplicht elk jaar een risico-inventarisatie in te vullen, samen met een bemiddelingsmedewerker van TintelTuin. De bemiddelingsmedewerker heeft meer informatie over de risico-inventarisatie. Op het moment dat de gastouder wordt aangemeld bij de gemeente, mag deze inventarisatie maximaal één jaar oud zijn. Het moet betrekking hebben op de locatie waar de kinderen worden opgevangen en uitgaan van de leeftijd en het aantal kinderen dat daar wordt opgevangen. De gastouder moet de risico-inventarisatie kennen en handelen volgens de afspraken uit het plan van aanpak dat samen met TintelTuin is opgesteld. Wanneer de opvang plaatsvindt in het huis van de gastouder moet de gastouder de huisgenoten van 18 jaar en ouder informeren over de risico’s en de daarbij behorende maatregelen uit het plan van aanpak. Ad 5. Er is sprake van ongevallenregistratie en een protocol kindermishandeling Het is onvermijdelijk dat kinderen zich soms bezeren. De gastouder is verplicht alle ongevallen te registeren. De ongevallenregistratie moet inzichtelijk zijn voor de GGD inspecteur. Per ongeval houdt de gastouder bij: - de aard en de plaats van het ongeval; - de leeftijd van het kind; - de datum van het ongeval; - een overzicht van maatregelen die de gastouder treft om herhaling te voorkomen. Op het opvangadres is het Protocol ‘Omgaan met vermoedens van kindermishandeling Gastouderopvang van TintelTuin’ aanwezig. De gastouder kent dit protocol en handelt er aantoonbaar naar. Ad 6. Bij opvang van 4 of meer kinderen is een achterwacht beschikbaar; Wanneer een gastouder 4 of meer kinderen tegelijk opvangt, inclusief eigen kinderen, moet een achterwacht beschikbaar zijn. Deze achterwacht is telefonisch bereikbaar tijdens de opvangtijden en kan binnen 15 minuten aanwezig zijn op de opvanglocatie. De achterwacht moet 18 jaar of ouder zijn, maar heeft geen diploma of VOG nodig.



Gastouderopvang

Pagina 14 van 14

mei 2010

De gastouder moet bij de inspectie kunnen aantonen wie de achterwacht is. De gastouder kan hiervoor meerdere personen aanwijzen. Voor allen geldt dat ze telefonisch bereikbaar zijn en binnen vijftien minuten aanwezig kunnen zijn. Ad 7. De locatie waar de kinderen worden opgevangen, is altijd en volledig rookvrij De locatie waar de kinderen worden opgevangen is altijd en volledig rookvrij. Vindt de opvang plaats in een woonhuis, dan moet de hele woning rookvrij zijn. Dit geldt ook als de gastouder kinderen in hun ouderlijk huis opvangt. Als de opvang plaatsvindt in een apart gebouw naast het woonhuis, dan moet dat gebouw altijd en volledig rookvrij zijn. Ad 8. De locatie waar de kinderen worden opgevangen, is voorzien van voldoende en goed functionerende rookmelders Voor een optimale veiligheid zijn voldoende werkende rookmelders verplicht in de opvanglocatie. De gastouder kan zelf bepalen waar ze de rookmelders plaatst; per verdieping in de hal, gang of het trapgat. Dit geldt ook als de opvang in de woning van de ouders plaatsvindt. De gastouder kan de plaats van de rookmelders eventueel in overleg met de bemiddelingsmedewerker bepalen.


Nieuwsbrief. Pedagogisch beleid. Gastouderopvang. Inleiding. Pagina 1 van 14 mei 2010

Recommend Documents