nieuwsbrief Maatschappelijke Zorg (OGGZ)

Jaargang 2 nummer 1, oktober 2007

Nieuwsbrief voor medewerkers en bestuurders van organisaties en gemeenten die zijn betrokken bij de Maatschappelijke Zorg inclusief de aanpak van Huiselijk Geweld in de regio Zuid-Holland Zuid

nieuwsbrief Maatschappelijke Zorg (OGGZ) In deze nieuwsbrief vindt u informatie over de regionale projecten voor Maatschappelijke Zorg, waaronder het meldpunt Zorg en Overlast en de preventie van Huiselijk Geweld. • Minimabeleid in de Drechtsteden

• Gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere groepen

• Regionaal projectleider Huiselijk Geweld Politie Zuid-Holland Zuid stelt zich voor • Wet op het Tijdelijk Huisverbod • Eén jaar meldpunt Zorg en Overlast

Woord vooraf Geachte lezer, Voor u ligt de nieuwste editie van de OGGZ-

Speciale aandacht vraag ik voor de inhoudelijke

nieuwsbrief bestemd voor professionals werk-

ontwikkelingen op het terrein van huiselijk

zaam op het terrein van Maatschappelijke Zorg.

geweld en de beleidsontwikkeling Maatschap-

Veel is in beweging! Dit merkt u aan het nieuws

pelijke Zorg. Op deze terreinen dringen we door

in deze uitgave. Er zijn nieuwe gezichten bij

tot in de haarvaten van de samenleving.

politie en gemeente. Dick Korporaal vervulde

Een pool van meertalige voorlichters gaat

in mei voor het laatst de voorzittersrol van de

huiselijk geweld bespreekbaar maken tot achter

Stuurgroep Kwetsbare Groepen. Wij zetten

de voordeur. Binnenkort verschijnt de eerste

zijn vruchtbare inspanningen voort in het

monitor met een (getalsmatige) beschrijving

directieoverleg Maatschappelijke Zorg. De

van de OGGZ doelgroep in Zuid-Holland Zuid.

Stuurgroep Huiselijk Geweld is voor beleidsmatige

Dit beeld gaat ons helpen bij het formuleren

ontwikkelingen en samenwerking opgegaan in

van het beleid Maatschappelijke Zorg (Wet

dit directieoverleg. Deze was al versterkt met

Maatschappelijke Ondersteuning/Ambulante

structurele deelname van het Openbaar Ministerie

Verslavingszorg, Maatschappelijke Opvang en

en de Sociale Dienst Drechtsteden. Daar komen

Vrouwenopvang, bestrijding Huiselijk Geweld

Bureau Jeugdzorg en de reclassering nu bij. Voor

en OGGZ) waaraan Dordrecht werkt vanuit haar

de bewaking van de voortgang blijft een kleine

rol als centrumgemeente. Centrale opgave is

operationele Stuurgroep Huiselijk Geweld bestaan

versterking van de regie op dit terrein. We hebben

van Politie, Justitie, GGD Zuid-Holland Zuid en de

hoge ambities voor een sterke keten van zorg voor

gemeente Dordrecht.

de meest kwetsbare burgers in onze regio.

Wethouder Kamsteeg

Aaike Kamsteeg

(foto door Jarko de Witte van Leeuwen)

wethouder Volkshuisvesting, Welzijn en Zorg

1

Minimabeleid in de Drechtsteden door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht

De Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) wil het bereik van de bijstands- en minimaregelingen vergroten, met specifieke aandacht voor ouderen, chronisch zieken, gehandicapten en gezinnen met kinderen. De in 2007 gestarte acties om het niet-gebruik

die schulden hebben of in grote financiële

van de regelingen tegen te gaan, worden in 2008

problemen dreigen te raken. Schulden kunnen

voortgezet en geïntensiveerd. Naast publiciteit

een belemmering zijn op weg naar werk.

via diverse media en het aanbieden van voor-

Schuldbemiddeling en budgetadvies worden waar

lichtingen aan verenigingen en samenwerkings-

mogelijk gekoppeld aan een re-integratietraject

partners, krijgen twee aspecten extra aandacht:

naar werk.

De nadruk ligt op vergroten van de zelfredzaamheid

• Door landelijke afspraken is het mogelijk om gegevensbestanden te koppelen. Daardoor

Om een afname van het aantal burgers met

betrokken, die zorg verlenen aan en te maken

kunnen rechthebbende burgers pro-actief,

problematische schulden te realiseren, zet de

hebben met kwetsbare doelgroepen. Oplevering

direct en persoonlijk worden benaderd.

Sociale Dienst Drechtsteden meer in op preventie-

van de onderzoeksresultaten is voorzien in

• Procedures en correspondentie worden

beleid. Voorbeelden zijn het actief benaderen van

november 2007.

vereenvoudigd. Burgers van wie gegevens

risicogroepen, een integrale aanpak samen met

bij de Sociale Dienst Drechtsteden bekend

partners en tijdelijke ondersteuning met een

Meer informatie

zijn, zullen ook via internet een beroep op de

educatief karakter. Hierbij wordt de nadruk

Over het minimabeleid belt of mailt u met Arie van

regelingen kunnen doen.

gelegd op de zelfredzaamheid van de cliënt.

der Stelt, Sociale Dienst Drechtsteden, 078 639 88

Voor een specifieke kwetsbare groep biedt dit

47 of [email protected].

In de minimamonitor staan de resultaten van het

geen oplossing. De groep heeft permanent

minimabeleid. Deze verschijnt ieder kwartaal.

ondersteuning nodig.

Over budgetadvies en schuldbemiddeling belt u

Op deze manier kan tijdig worden bijgestuurd.

Voor deze groep met beperkte vaardigheden en

met Minka van der Rhee, Sociale Dienst Drecht-

grote kans op terugval worden mogelijkheden

steden, 078 639 88 65 of Koos Timmers, Sociale

Budgetadvies en schuldbemiddeling

voor structurele ondersteuning onderzocht.

Dienst Drechtsteden, 078 639 60 36. •

De Sociale Dienst Drechtsteden is het centrale

Daarbij worden ook de organisaties in de om-

meldpunt voor alle inwoners van de Drechtsteden,

geving van de Sociale Dienst Drechtsteden

Energie op maat in oktober van start.

Energie op maat Op initiatief van de Sociale Dienst Drechtsteden

Het project ‘Energie op maat’ is bedoeld om

Meer informatie

en de gemeente Dordrecht is deze maand de

minima over te halen om het energiegebruik te

Over de pilot ‘Energie op maat’ belt of mailt u met

pilot ‘Energie op maat’ gestart. Voor dit project

beperken waardoor hun besteedbaar inkomen

Frank Moesman, Sociale Dienst Drechtsteden,

gaan speciaal opgeleide consulenten de wijk

hoger wordt. Voor inwoners met een minimum

078 639 89 53 of [email protected].

Oud-Krispijn in om huishoudens te motiveren

inkomen is niet alleen het energie advies gratis,

om energie te besparen.

maar ook een aantal middelen, dat nodig is om snel energie te besparen.

2

Wethouder Spigt (rechts) in gesprek met preventiemedewerker Minka van der Rhee (midden) van de

7, 8 en 9 helder in beeld door monitor Maatschappelijke Zorg

Sociale Dienst Drechtsteden en twee genodigden.

door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht en Anneke Verbraak, GGD Zuid-Holland Zuid

Voorlichtingsbijeenkomst Sociale Dienst Drechtsteden Op maandag 24 september heeft de Sociale Dienst Drechtsteden op verzoek van de zorginstellingen een voorlichting gegeven aan

Vooruitlopend op een landelijke monitor start GGD Zuid-Holland Zuid met een onderzoek naar de OGGZ-doelgroepen in opdracht van de gemeente Dordrecht als centrumgemeente van de regio Zuid-Holland Zuid. De monitor geeft inzicht in het constant veranderende werkveld van de Wmo. De gemeente wil meer specifiek en getalsmatig in beeld hebben hoeveel mensen in de OGGZ-regio met meervoudige en OGGZgerelateerde problemen te maken hebben. Ook wordt onderzocht of het aanbod voor de doelgroepen op dit moment voldoende aansluit bij de behoefte aan behandeling, begeleiding en huisvesting (zie artikel ‘gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere doelgroepen’ op de volgende pagina).

professionals die met doelgroepen van de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ)

Met de monitor worden ook ontwikkelingen in de aard en omvang van de diverse

werken. Preventiemedewerker Minka van

doelgroepen in de toekomst gevolgd. De uitgangspunten zijn de gegevens die

der Rhee van de Afdeling Budgetadvies en

beschikbaar zijn uit de literatuur, de gegevens die verschillende ketenpartners

Schuldbemiddeling (ABS) van de Sociale

in rapporten en jaarverslagen presenteren en de registraties van de organisaties die

Dienst Drechtsteden verzorgde een

binnen de regio Zuid-Holland Zuid betrokken zijn bij OGGZ-cliënten.

presentatie over hun werkzaamheden en de uitvoering van schuldregelingstrajecten.

De OGGZ-monitor beschrijft in eerste instantie de huidige stand van zaken. Dit vormt een nulmeting. Door middel van monitoren (jaarlijks of tweejaarlijks meten)

De discussie ging vooral over de strenge

kunnen trends of veranderingen waargenomen worden, die de centrumgemeente

eisen die gesteld worden aan mensen die

in beleid voor kwetsbare groepen vertaalt.

vaak niet in staat zijn aan de voorwaarden te voldoen. Andere belangrijke aandachts-

Eind 2007 is de definitieve rapportage gereed.

punten waren de gevolgen van schulden voor opgroeiende kinderen én voor jonge

Meer informatie

studenten met kinderen die moeilijk rond-

Voor meer informatie over de monitor Maatschappelijke Zorg belt of mailt u met

komen. Schuldhulpverlening is voor hen

Ben de Haan, GGD Zuid-Holland Zuid, 078 632 18 32, [email protected]. •

niet mogelijk omdat zij studiefinanciering ontvangen. Er werd ook aandacht gevraagd voor structurele budgetbegeleiding voor sociaal zwakkeren, nadat zij een schuldentraject hebben doorlopen. •

3

Advies RMO werkgroep Sociaal Isolement door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht

In de Tweelingen- en Stierstraat in de wijk Sterrenburg in Dordrecht hebben mensen veel problemen op het gebied van psychiatrie, verslaving en ouderdom. Dit signaleerde de RMO (Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling) werkgroep tijdens het project ‘Niet alleen in Sterrenburg’. Naar aanleiding hiervan is door de Dordtse WelzijnsOrganisatie (DWO) een project opgezet om het sociaal isolement van de bewoners in beide straten te signaleren en aan te pakken. De DWO werkt hierbij samen met de gemeente Dordrecht, Bouman ggz, de Grote Rivieren ggz, GGD ZuidHolland Zuid, Leger des Heils, Opmaat en Internos.

Achter de voordeur 'Achter de voordeur’ in Wielwijk is een samenwerkingsproject van gemeente Dordrecht, Woonbron Dordrecht, De Stromen Opmaat Groep, Dordtse Wel-

Het project is gebaseerd op het opzoeken van de bewoners in de eigen woon-

zijnsOrganisatie, GGD Zuid-Holland Zuid

omgeving en op deze wijze achter de voordeur te komen. Professionals van de

(meldpunt Zorg en Overlast en het lokale

samenwerkende organisaties verzamelen informatie over de persoonlijke leef-

zorgnetwerk) en Bureau Jeugdzorg Zuid-

situatie, de mate van en behoefte aan sociale contacten en de bereidheid zich in

Holland. Om het leefklimaat in Wielwijk te

te zetten voor hun eigen buurt. Bewoners die niet in staat zijn om de professionals

verbeteren is met de bewoners aan een

op eigen initiatief te ontmoeten, worden naar aanleiding van signalen uit de buurt

sociaal programma gewerkt.

thuis bezocht.

Het project ‘Achter de Voordeur’ is één van de speerpunten daarvan. Medewerkers van de organisaties zijn van deur tot deur

Bevorderen van onderlinge

gegaan bij 215 huishoudens om er zo achter te komen wat er leeft in de wijk. Het doel van

betrokkenheid in de buurt

het project is: • het versterken van het systeem van vroegsignalering;

Resultaten De samenwerking tussen de organisaties is door het project intensiever geworden. De deelnemende professionals denken niet alleen vanuit het eigen aanbod, maar richten zich meer op de vraag en de mogelijkheden van andere organisaties.

• het verbeteren van de individuele problematische situaties van huishoudens; • het bevorderen en versterken van de onderlinge betrokkenheid; • het creëren van een meer vitale buurt door

De werkgroep heeft geconstateerd dat het noodzakelijk is om meer achter de

het in kaart brengen en mobiliseren van de

voordeur bij mensen te komen en om meer contactfunctionarissen te laten

talenten en vaardigheden die in Wielwijk

signaleren en ze daarvoor te faciliteren. Inmiddels is een eerste project 'Achter de voordeur' in Wielwijk als interventieteam van start gegaan (zie artikel hiernaast).

aanwezig zijn; • het inbedden van de aanpak in de bestaande structuren en werkwijze van de

Het bevorderen van burgerschap vraagt nog extra aandacht. Het aantal aan-

organisaties en daarmee de wijkstructuur

meldingen van bewoners die mensen in een sociaal isolement willen helpen,

versterken.

valt tegen. Uit gesprekken met bewoners blijkt wel dat er meer aandacht is voor sociaal isolement bij buurtbewoners. Tevens blijken bewoners regelmatig en op

Meer informatie

veel verschillende manieren wat te betekenen voor hun buurtgenoten. Bood-

Over het project ‘Achter de voordeur’ kunt

schappen meenemen voor een buur wordt vrij normaal gevonden.

u bellen of mailen met Jori de Saint Aulaire, gemeente Dordrecht, 078 639 63 46,

Meer informatie Over het project Stierstraat/Tweelingenstraat kunt u bellen met Hedy van der Kant, Dordtse WelzijnsOrganisatie, 078 616 43 33. * 4

[email protected]. •

Gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere groepen door Martine den Ouden, gemeente Dordrecht

Het project ‘gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere groepen’ vloeit voort uit de prestatieafspraken tussen woningcorporaties en Drechtstedengemeenten en is onderdeel van het Manden maken programma Sociale Ontwikkeling. Daarnaast maakt het project deel uit van een Wmo-proeftuin die in opdracht van het ministerie van VWS in Drechtstedenverband wordt uitgevoerd. Twee projectsporen

De belangrijkste conclusie van dit rapport

Het doel is een positieve bijdrage te leveren aan

is dat de doelgroep behoefte heeft aan

de positie op de woningmarkt van de bijzondere

ondersteuning bij het vinden en houden van

groepen en het realiseren van een integraal

woonruimte. Deze behoefte is sterker naar

spreidingsbeleid voor bijzondere doelgroepen

mate iemand zich meer aan de onderkant van

in de Drechtsteden. Er zijn twee projectsporen. In het eerste spoor staat vooral het aanbod van

de woonladder bevindt. 3. Factsheet model voor vraagcriteria.

huisvesting en zorg centraal. Het tweede spoor

Een algemene set van vragen die in een

richt zich op de vraag naar huisvesting en zorg

programma van eisen meegenomen kan

van de doelgroep.

worden bij de ontwikkeling van een nieuwe voorziening. Hierover zullen diverse

Convenant In januari 2007 is het eerste product van het project opgeleverd: een convenant getekend

focusgroep-sessies plaatsvinden met cliënten van diverse zorgaanbieders. 4. Factsheet model voor vergroten draagvlak/

door alle gemeenten en woningcorporaties van

draagkracht.

de Drechtsteden en zeven zorgorganisaties.

Er wordt onderzocht op welke wijze de

Met de ondertekening van het convenant

draagkracht van een buurt gemeten kan

committeren de partijen zich aan een actieve

worden en op welke wijze draagvlak van de

bijdrage aan de oplossing van de vier knel-

buurtbewoners voor een nieuwe voorziening

punten: gebrek aan aanbod, verstopping van het

in hun buurt gekregen en gehouden kan

aanbod, gebrek aan spreiding van voorzieningen

worden.

en een weinig effectieve procedure van locatiekeuze voor voorzieningen.

In de volgende nieuwsbrief komen wij terug op de factsheets.

Doelstelling vanuit het ministerie van VWS is dat het project overdraagbare kennis voor

De huidige projectleider Arne Mellaard werkt

andere gemeenten rond de Wmo moet

inmiddels bij de GGD Zuid-Holland Zuid en draagt

opleveren. Het project moet de volgende

het project over aan een andere projectleider

producten opleveren:

voor de Drechtsteden.

1. Factsheet spreidingsmethodiek.

Meer informatie

De projectgroep heeft in een notitie een

Voor meer informatie over het project ‘gespreide

model voorgesteld op basis waarvan in de

huisvesting en zorg voor bijzondere groepen’

toekomst binnen de regio een locatie gezocht

belt of mailt u met Martine den Ouden,

kan worden wanneer een nieuwe voorziening

gemeente Dordrecht, 078 639 66 15,

wordt ingericht.

[email protected]. •

2. Factsheet behoefteonderzoek. Eind 2006 is het onderzoeksrapport: ‘leefsituatie en hulpbehoefte daklozen en GGZcliënten in de Drechtsteden’ opgeleverd. 5

Lesley Holstein, Martine den Ouden en Tonia Ruybroek.

Even voorstellen: Martine den Ouden en Tonia Ruybroek door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht

Martine den Ouden neemt de taken van Lesley Holstein over. Daarnaast neemt zij werkzaamheden op het gebied van de bestrijding van huiselijk geweld over van Hermien Janssen. Lesley Holstein, senior beleidsmedewerker bij gemeente Dordrecht, hield zich de afgelopen tien jaar bezig met maatschappelijke opvang, verslavingszorg en vrouwenopvang. Nu stapt hij over op een andere tak van sport, namelijk... Sport & Recreatie binnen de sector Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente. Qua inhoud is dit beleidsveld niet nieuw voor

voor gedifferentieerde woonvoorzieningen

Vervelen hoeft Martine zich niet. “Er is al veel

Martine. Zij heeft vierenhalf jaar bij gemeente

voor verslaafde daklozen en het werken met

gedaan, maar er is ook nog veel te doen. Vooral

Bergen op Zoom gewerkt, waarvan de laatste

individuele en sluitende trajectplannen voor

op de laatste drie prestatievelden van de Wmo

jaren als adviseur zorg. Zij hield zich toen ook

mensen die zorg of begeleiding nodig hebben.

is er nog een flinke slag te slaan. Het is een zeer

bezig met OGGZ, maatschappelijke opvang

Dit kan niet gerealiseerd worden zonder de

dynamisch werkveld met boeiende doelgroepen,

en verslavingszorg. Lesley: “Ik heb er alle

samenwerking met bijvoorbeeld collega’s van

dat er voor zorgt dat geen dag hetzelfde zal zijn”.

vertrouwen in dat Martine het er goed af gaat

het gezondheidsbeleid of het wijkgericht werken,

brengen. Ze is erg vlot en inspirerend en pikt

maar ook niet zonder een goede samenwerking

Tonia Ruybroek, junior beleidsmedewerker sport,

de dingen snel op”.

met instellingen en organisaties in de stad.

recreatie en gezondheidszorg, onderschrijft dit.

Ik heb in mijn eerste week al kennis gemaakt

Enerzijds werkt zij voor sport en recreatie,

met veel kundige en enthousiaste mensen van

anderzijds is zij beleidsvoorbereider- en onder-

onder andere Stichting de Hoop, Bouman ggz,

steuner binnen de Wmo prestatievelden 7, 8 en

de politie en de Grote Rivieren. Ik kijk er erg naar

9. “Ik ga niet uit van moeilijkheden op bepaalde

uit om samen met deze en andere organisaties

terreinen, maar van uitdagingen. De uitdaging

te zorgen voor een sluitende aanpak met oog voor:

is om de dwarsverbanden te zien en aan elkaar

preventie, signalering, opvang van mensen die

te koppelen”, zegt Tonia. Voordat Tonia bij

het niet alleen redden en de doorstroom en het

gemeente Dordrecht aan de slag ging, heeft zij

herstel terug naar zelfstandig wonen”, vertelt

een jaar bij gemeente Hendrik-Ido-Ambacht

Martine.

gewerkt als junior beleidsmedewerker onderwijs.

"Ik heb al kennis gemaakt met veel kundige en enthousiaste mensen" Martine heeft de ambitie om een meer integrale aanpak te realiseren. Maatschappelijke zorg

Dat Lesley al een stevige fundering heeft gelegd,

Stichting Ridderkerk Sport. “Het is moeilijk om

zijn binnen de maatschappelijke opvang, het

komt hierbij goed van pas. Martine: “Er zijn

bij een gemeente aan de slag te kunnen op het

verslavingsbeleid en bestrijding huiselijk geweld

goede relaties met de samenwerkingspartners

beleidsveld Sport. Deze functie is op mijn pad

veel ontwikkelingen, die de komende periode

en er is een aardig omvangrijk, gevarieerd en

gekomen en ik ben er dus erg blij mee’, vertelt

samen zullen komen. Voorbeelden hiervan zijn

vraaggericht zorgaanbod”.

Tonia. •

de aandacht voor verslavingspreventie, de zorg 6

Daarvoor was zij zeven jaar werkzaam bij

raakt heel veel andere beleidsvelden. “Er

Meer mogelijkheden naadloze aansluiting

Eén nummer centraal

werk politie en hulpverleners

in landelijke campagne tegen huiselijk geweld

Wet op het Tijdelijk Huisverbod door Nathalie Troost, Politie Zuid-Holland Zuid

De wet op het Tijdelijk Huisverbod geeft de politie een instrument in handen om escalatie van huiselijk geweld te voorkomen. Dit wetsvoorstel houdt kort gezegd in dat het mogelijk wordt om een pleger van huiselijk geweld gedurende tien dagen de toegang tot zijn/haar woning te ontzeggen. Ook bij dreiging van kindermishandeling kan het tijdelijk huisverbod worden opgelegd. Het huisverbod dient als afkoelperiode voor beide partijen. In die tien dagen wordt een hulpverleningstraject gestart waarbij de integrale aanpak voorop staat: voor zowel degene die uit huis geplaatst is, als voor de partner en eventueel hun kinderen. Een Hulpofficier van Justitie bij de politie

interventieteams die aansluiten op het werk

bepaalt ter plaatse aan de hand van een

van de politie. Het interventieteam biedt direct

aantal criteria (het zogenaamde risico-taxatie-

hulp aan slachtoffers en eventuele kinderen.

instrument huiselijk geweld) of een huisverbod

Opvangvoorzieningen voor de plegers moeten

opgelegd kan worden. Het huisverbod wordt

voldoende beschikbaar zijn.

0900 126 26 26 door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht

In de in april gestarte landelijke campagne ‘Nu is het genoeg. Help jezelf. Help de ander.’ staan het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) en één telefoonnummer centraal. In veel Nederlandse gezinnen en huishoudens komt huiselijk geweld voor. Dit varieert van fysiek geweld, zoals schoppen en slaan, tot seksueel misbruik en stalking. Ook financiële uitbuiting komt voor. Professionele hulp van buiten is vaak noodzakelijk om huiselijk geweld te stoppen. Daarom is de overheid gestart met een landelijke campagne gericht op iedereen die hulp zoekt of advies wil. Met het landelijke telefoonnummer wil het Advies-

formeel opgelegd door de burgemeester, die hiervoor mandaat kan verlenen aan de Hulp-

Meer informatie

en Steunpunt Huiselijk Geweld het eenvoudiger

officier van Justitie. Overtreding van het ver-

Voor meer informatie over de pilot in Groningen

maken om zo vroeg mogelijk hulp te bieden.

bod is een strafbaar feit.

kunt u kijken op www.ashg-groningen.nl.

Het landelijk telefoonnummer verbindt de beller

Pilots

Voor meer informatie over de wet op het Tijdelijk

Geweld in hun eigen regio. In onze regio is dat het

Vanaf oktober 2006 zijn drie pilots gestart in

Huisverbod kunt u bellen met Gerda Welleman,

meldpunt Zorg en Overlast bij de GGD. Tegelijk met

Groningen, Venlo en Amsterdam. Gedurende

Politie Zuid-Holland Zuid, 078 630 89 81. •

de landelijke campagne is ook een nieuwe website

door naar het Advies en Steunpunt Huiselijk

een jaar wordt in deze steden geoefend met

gelanceerd: www.steunpunthuiselijkgeweld.nl.

de uitvoering van de wet. De wet is nog niet van kracht en plegers werken mee op vrij-

Bij alle opgelegde

De gemeente Dordrecht heeft de folders en

willige basis. Tot nu toe zijn in Groningen en Venlo bij alle opgelegde huisverboden ook

huisverboden zijn hulpverleningstrajecten

aantal vragen en telefoontjes naar het Adviesen Steunpunt Huiselijk Geweld ZHZ inmiddels

informatie op voor de ketensamenwerking en het risico-taxatie-instrument. Ook zal

posters van de landelijke campagne breed verspreid. Als gevolg van de campagne is het

hulpverleningstrajecten gestart. Naar verwachting leveren de drie pilots belangrijke

Drukte

gestart

aanzienlijk gestegen: op 1 juni lag het aantal

blijken of de opleiding voor politie en hulp-

bellers al ruimschoots boven het totaal aan

verleners in voldoende mate aansluit bij de

telefoontjes over heel 2006. Ook het meldpunt

praktijk.

Zorg en Overlast zelf en de politie krijgen veel meer meldingen. •

Rol van politie en gemeente Bij het treffen van voorbereidingen is het voor de politie van belang de Hulpofficieren van Justitie tijdig op te leiden en alle betrokken politiemensen goed te informeren. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het samenstellen van In april ging de landelijke campagne ‘Nu is het genoeg. Help jezelf. Help de ander’ van start.

7

Wat doet de Dordtse regio tegen huiselijk geweld?

Op weg naar de sluitende keten door Marianne Eussen, projectleider huiselijk geweld, gemeente Dordrecht

Als vervolg op het convenant huiselijk geweld uit 2002 hebben de betrokken ketenpartners de afgelopen zomer hard gewerkt aan een verbetering van de aanpak van huiselijk geweld. In een gezamenlijk opgesteld en onderschreven document worden ambitieuze doelstellingen voor de komende periode benoemd. Er wordt gewerkt vanuit een gezamenlijke visie. De regiogemeenten in de Drechtsteden en Alblasserwaard/Vijfheerenlanden en met name

Gezamenlijke visie

Te weinig plegers

de centrumgemeente Dordrecht zullen strakker regie moeten voeren. Huiselijk geweld is een

van huiselijk geweld

Huiselijk geweld wordt gezien als een

onderdeel van de prestatievelden 7-8-9 van de

openbaar gezondheid- en veiligheids-

Wmo. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor

probleem. Het is een onacceptabele

de samenhang van dit beleid met de overige

situatie waarin vroegtijdig ingrijpen

prestatievelden, specifiek gericht op informatie

geoorloofd is, zodat plegers, slachtoffers

en ondersteuning en op jeugd, ouderen,

en getuigen (meestal kinderen) de kans

gezondheidszorg, leefbaarheid en veiligheid.

van het alarmeringssysteem Aware (‘Abused

krijgen de situatie te verbeteren.

Betere ketensamenwerking moet leiden tot

Women’s Active Response Emergency’).

integraal en effectief beleid .

Het systeem is ontwikkeld om mishandelde lastiggevallen door een ex-partner, sneller en

een transparant en toegankelijk aanbod

Integratie van het ASHG

beter te kunnen beschermen. Bij Aware werken de vrouwenopvang in Dordrecht en de politie

De strafrechtelijke en hulpverleningsketen werken nauwgezet samen. •

• De regio beschikt over mobiele aansluitingen

vrouwen (en eventuele kinderen) die worden

Hiertoe ontwikkelen betrokken partijen met adequate ambulante hulpverlening.

krijgen nu zelf hulp

met meldpunt Zorg en Overlast is spil

nauw samen. • Er zijn in onze regio te weinig plegers die een hulpverleningstraject krijgen aangeboden.

in de aanpak

Ervaring in andere regio’s leert dat een outreachende, minder vrijblijvende benadering tot meer resultaten leidt. De GGD maakt met

Concrete stappen naar een sterke keten:

betrokken partijen passende afspraken om de

• Integratie van het meldpunt Zorg en Overlast

plegerhulpverlening te verbeteren.

Schilderij gemaakt door kind in hulpverleningstraject

met het ASHG is de spil in de aanpak huiselijk

door getuige van huiselijk geweldincident.

geweld en moet uitgroeien tot het meld- en

• Het terugdringen van het aantal recidivisten

informatieknooppunt zoals bedoeld in de wet

kan alleen als de justitiële partners en de

Tijdelijk Huisverbod.

zorginstellingen elkaar feilloos vinden.

• Invoeren van het kindspoor waarin is vast-

• Het opleggen van daderhulpverlening als

gelegd welke stappen gezet worden bij

onderdeel van het strafrechtelijk proces is

huiselijk geweldincidenten waarvan kinderen

ook voor verbetering vatbaar. Het intensiveren

getuige zijn. Doel is de risico’s op verstoring

van de daderhulpverlening is een belangrijk

van de ontwikkeling te verkleinen.

onderwerp binnen het arrondissementaal justitieel beraad (AJB).

• In wekelijks screeningsoverleg worden alle meldingen multidisciplinair besproken en

Er is meer tijd en geld nodig om huiselijk

aangepakt. Het regionale hulpverleningsteam

geweld tegen te gaan. Niet voor niets is in de

behandelt de complexe zaken.

rijksbegroting de komende jaren meer geld voor de bestrijding van huiselijk geweld vrijgemaakt. •

8

VetVerkeerd; da’s niet verkeerd! Gerda Welleman,

door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht en

Regionaal Projectleider Huiselijk

Sandra ter Horst, Openbaar Ministerie Dordrecht

Geweld Politie Zuid-Holland Zuid.

"Ik geloof niet in het oplossen van huiselijk geweld vanachter bureaus of vergadertafels."

Regionaal Projectleider Huiselijk Geweld Politie ZHZ stelt zich voor

Het Openbaar Ministerie (OM) is een organisatie waar doorgaans alleen overtreders van de wet mee te maken krijgen. Toch doet het OM meer dan alleen criminelen aanklagen. Voor de jeugd is het moeilijk voor te stellen wat het OM precies doet en wat het kán doen. Hiervoor is de VetVerkeerd site opgezet en wordt een paar keer per jaar de VetVerkeerd krant uitgegeven. Elke keer is er een ander thema speciaal gericht

door Nathalie Troost, Politie Zuid-Holland Zuid

op de jeugd. Deze thema’s zijn actueel en gaan over zaken die voor jongeren relevant zijn zoals

In januari 2007 is Gerda Welleman gestart als regionaal projectleider Huiselijk Geweld

huiselijk geweld, seks, loverboys en –girls, maar

bij de politie ZHZ. Gerda heeft in verschillende managementfuncties bij de gemeente

ook discriminatie of ontvoering. Op een leuke

Rotterdam gewerkt. De afgelopen twee jaar heeft ze daarnaast onderzoek gedaan,

ongedwongen manier wordt verteld wat het OM

onder andere naar de aanpak van huiselijk geweld. Haar belangstelling gaat uit naar

zoal doet aan deze zaken en wat de positie van

die maatschappelijke vraagstukken waarbij politie, gemeente en hulpverlening samen

de jongere is in dit geheel.

moeten werken om tot oplossingen te komen. Op de website www.vetverkeerd.nl kunnen

Onderzoek

jongeren informatie opzoeken over het OM, over

Op het onderwerp huiselijk geweld is ze als bestuurskundige afgestudeerd.

strafzaken die betrekking hebben op jongeren,

Ze concludeerde in haar afstudeeropdracht dat huiselijk geweld nog steeds een

maar ze kunnen ook juridisch jargon opzoeken

onderschat probleem is. De aandacht die het bestuurlijk krijgt en de plaats binnen

en discussiëren over de thema’s die op de web-

het veiligheidsbeleid kan steviger, gezien de ernst en omvang van de problematiek.

site worden aangesneden. De VetVerkeerd krant

Huiselijk geweld kan bovendien alleen effectief bestreden worden als de strafrecht-

wordt uitgedeeld aan verschillende instanties en

en hulpverleningsketen op elkaar aansluiten. Nu zijn het nog te vaak gescheiden

scholen die zich daarvoor hebben geabonneerd.

werelden. Daarnaast is het van belang dat aansluitend op het werk van de politie de hulpverlening zo snel mogelijk ter plaatse is zodat de hulp aan alle betrokkenen

U kunt zich aanmelden voor een abonnement

zo spoedig mogelijk kan starten. Het gaat daarbij om het slachtoffer en de pleger

op de VetVerkeerd krant op de website www.

van huiselijk geweld. Specifieke aandacht voor kinderen is noodzakelijk. Ook zij zijn

vetverkeerd.nl. •

slachtoffer als ze getuige zijn van geweld en de kans op overdracht van gedrag tussen generaties is groot.

Ga op huisbezoek Gerda gelooft niet in het oplossen van huiselijk geweld vanachter bureaus of vergadertafels. Hulp aanbieden per brief of slachtoffers en plegers uit-nodigen voor een gesprek werkt niet. Hulp moet actief worden aangeboden. Bewustwording is noodzakelijk bij inwoners

Het OM informeert

en professionals: huiselijk geweld is niet normaal en melden ervan noodzakelijk. Huiselijk

jongeren.

geweld stopt namelijk niet vanzelf. In samenwerking met verschillende partners hoopt ze een dergelijke ontwikkeling in onze regio verder op gang te helpen. •

9

Eén jaar meldpunt Zorg en Overlast door Nance de Graaf, GGD Zuid-Holland Zuid

In april 2007 bestond het meldpunt Zorg en Overlast één jaar en werd het eerste jaarverslag gepresenteerd.

In 2006 kwamen er bijna 1250 meldingen binnen die direct werden uitgezet

In de veertien lokale zorgnetwerken en de

1250 meldingen binnen die binnen twee weken

specialistische teams werken de ketenpartners

werden uitgezet bij de zorgnetwerken, de

die maatschappelijke zorg verlenen op lokaal

specialistische teams of rechtstreeks bij een van

en wijkniveau gestructureerd en op basis van

de ketenpartners. De melders werden steeds

concrete casussen samen.

op de hoogte gebracht van de vervolgactie en er werd een heldere registratie gemaakt van de

Het meldpunt

meldingen. De registratiegegevens worden ook

Het meldpunt Zorg en Overlast wordt vijf dagen

gebruikt om, gevraagd en ongevraagd, advies te

per week bemenst door vier vaste medewerkers

geven aan gemeenten. Er wordt gewerkt aan een

van de afdeling Vangnet en Advies van de GGD

verder verspreidde eenduidige registratie van

ZHZ. In 2006 kwamen er bij het meldpunt bijna

meldingen en acties bij de partners.

Het signaleringsinstrument Het signaleringsinstrument is ontwikkeld voor mensen die via (vrijwilligers)werk in aanraking komen met zorgmijders en plegers en slachtoffers van huiselijk geweld.

Het signaleringsinstrument bestaat uit; • De signaleringskaart; deze kaart is te gebruiken als hulpmiddel bij het signaleren. Er worden diverse uiteenlopende voorbeelden van zorgwekkende signalen vermeld. • Het formulier signaleren en melden; dit formulier wordt gebruikt om waarnemingen vast te leggen en relevante gegevens over zorgwekkende situaties te verzamelen. • Een stappenplan; dit plan geeft snel inzicht in de procedure van signaleren en melden. • Een handleiding; deze handleiding kan gebruikt worden als informatiebron en naslagwerk.

De signaleringskaart De handleiding

10

De ketenpartners brengen hun deskundigheid in bij de aanpak van meervoudige en complexe problematiek

Halfjaarcijfers • Signaleringsinstrument

een zorgnetwerk of bij een specialistisch team

De Grote Rivieren heeft, in samenwerking

moet worden ondergebracht, gaat de afdeling

met het Trimbos Instituut een signalerings-

Vangnet en Advies van de GGD Zuid-Holland

instrument ontwikkeld voor maatschappelijke

Zuid de melding nader inventariseren en

zorg. Het signaleringsinstrument is het hand-

wordt er een plan van aanpak opgesteld.

meldpunt Zorg en Overlast

vat voor professionals en anderen om signalen van uitval, verloedering, vereenzaming en

• Voorlichting

Meldingen specialistische teams

huiselijk geweld te herkennen en te melden

Door de medewerkers van de afdeling

Huiselijk geweld

bij het meldpunt ZO.

Vangnet en Advies werd in 2006 aan diverse

Vervuilingen

organisaties voorlichting gegeven over de

Laatste kans op wonen

20

werkwijze en de aandachtspunten van het

Vangnet en advies

76

Met de uitbreiding naar veertien zorgnet-

meldpunt en de zorgnetwerken. Begin 2007

Gezinscoaching

65

werken over de hele regio is een sluitende

werd een nieuw voorlichtingsplan gemaakt

Team extreme overlast

11

aanpak gerealiseerd voor de OGGZ proble-

en in april zijn de medewerkers van het

Project Achter de voordeur

84

matiek. Bestaande netwerken werden

meldpunt actief van start gegaan met het

omgevormd naar een zorgnetwerk waarin

voorlichten.

• Lokale zorgnetwerken

134 29

Meldingen in zorgnetwerken

221

Totaal aantal meldingen

640

een aantal ketenpartners participeren. Indien nodig worden de zorgnetwerken

• Deskundigheidsbevordering

aangevuld met plaatselijke ketenpartners.

Er wordt een methodiek genaamd ‘Ziende®

Deelnemende ketenpartners zijn GGZ, AMW,

Ogen’ ontwikkeld om de deskundigheid van

Woningcorporaties, politie, verslavingszorg,

de medewerkers van het meldpunt en van

thuiszorg, welzijn en in een aantal zorgnet-

de zorgnetwerken te vergroten. Centraal

werken de sociale dienst. De GGD ZHZ

aandachtspunt is het vroegtijdig oppakken

coördineert de netwerken en biedt

van signalen en het resultaatgericht aansturen

administratieve ondersteuning.

en coördineren van de samenwerking. De cliënt staat daarbij centraal. In de methodiek

• Specialistische teams

wordt veel aandacht besteed aan het

De specialistische teams zijn; het Regio-

vergroten van taakverbondenheid van alle

naal Hulpverleningsteam Huiselijk

betrokken instellingen en het optimaliseren

Geweld, Gezinscoaching Drechtsteden/

van de samenwerking tussen de leden van

Gorinchem en Sliedrecht, Laatste kans

de zorgnetwerken en hun instellingen.

op wonen, het Overlast team en het team

Dit alles met als doel de hulpverlening aan

Woningvervuilingen. Binnen de specia-

de doelgroep te verbeteren.

listische teams brengen de ketenpartners hun deskundigheid in voor complexe en

Meer informatie

meervoudige problematiek.

Ben de Haan, GGD Zuid-Holland Zuid, 078 632 18 32, [email protected]. •

• Vangnet en advies Als bij de melding niet duidelijk is of deze bij 11

Nieuwsbrief Maatschappelijke Zorg wordt digitaal

Partners van de OGGZ zijn Bouman ggz Leger des Heils De Grote Rivieren ggz Stichting De Hoop Stichting Blijf van m'n Lijf Stichting Opmaat Rivas Zorggroep Woningbouwcorporaties Reclassering Nederland Stichting Jeugdzorg GGD Zuid-Holland Zuid Zorgkantoor Waardenland Politie Zuid-Holland Zuid Cliënten Belangen Bureau Openbaar Ministerie regio Zuid-Holland Zuid Gemeente Alblasserdam Gemeente Dordrecht Gemeente Giessenlanden Gemeente Gorinchem Gemeente Graafstroom Gemeente Harindinxveld-Giessendam Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Gemeente Leerdam Gemeente Liesveld Gemeente Nieuw Lekkerland Gemeente Papendrecht Gemeente Sliedrecht Gemeente Zwijndrecht Gemeente Zederik

De nieuwsbrief die nu voor u ligt, gaat vanaf 2008 over de gehele Maatschappelijke Zorg en de Wmo prestatievelden 7, 8 en 9. Voortaan verschijnt de nieuwsbrief digitaal en wordt via de e-mail verstuurd. Als u de nieuwsbrief Maatschappelijke Zorg 7, 8 en 9 wilt blijven ontvangen, kunt u zich aanmelden op [email protected]. •

Voor meer informatie • Integraal Wmo-beleid voor Maatschappelijke Zorg Karin Vosters, Strategisch beleidsadviseur Sector Maatschappelijke Ontwikkeling, gemeente Dordrecht. [email protected], 078 639 88 94

• Maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, huiselijk geweld en verslavingszorg Martine den Ouden, Senior beleidsmedewerker Sector Maatschappelijke Ontwikkeling, gemeente Dordrecht. [email protected], 078 639 66 15

• Meldpunt Zorg en Overlast Ben de Haan, Hoofd AGZ, GGD Zuid-Holland Zuid. [email protected], 078 632 18 32

Colofon Deze nieuwsbrief is een gezamenlijke uitgave van de convenantpartners OGGZ. De deadline voor de volgende editie is 1 maart 2008. Redactie • Marjon van Schie, gemeente Dordrecht • Belinda Baan, Stichting Blijf van m’n Lijf • Sandra ter Horst, Openbaar Ministerie Dordrecht • Nathalie Troost, Politie Zuid-Holland Zuid • Nance de Graaf, GGD Zuid-Holland Zuid Eindredactie • Marjon van Schie, afdeling Communicatie, gemeente Dordrecht, [email protected] • Karin Vosters, sector Maatschappelijke Ontwikkeling, gemeente Dordrecht, [email protected] Vormgeving Studio Raaf, Breda Druk Van Dongen, Dordrecht Oplage 900 Oktober 2007

12