NIEUWSBRIEF mei 2013 - nummer 2013-2
Inhoudsopgave Cyber zee
1
Van het bestuur..., Verenigingsgegevens
2
Nieuwsberichten, Impressie ALV NVRB 2013
2
De Pen ... Armand Verweij, Uit de media...
4
Even voorstellen... Harrison Apau en Joost Seesink
5
Wetenschapswaardigheden, Agenda
6
Verslag NVRB lezingenavond Tunnelveiligheid
7
Colofon
8
Cyber zee Het is een hele tijd geleden dat verslagen en rapporten op een eenvoudige typemachine werden uitgewerkt. Inmiddels worden de vele mogelijkheden die het digitale tijdperk te bieden heeft steeds meer benut voor allerlei toepassingen. De mogelijkheden om te komen tot innovatieve oplossingen op dit terrein lijken eindeloos en de voordelen lijken ook groot. Het algemene beeld is dan ook dat automatisering dan ook al snel veel kan besparen. De laatste tijd worden de nadelen echter ook steeds duidelijker. Zo blijkt het niet heel erg moeilijk te zijn internetsites te overbelasten en met beperk te inspanning en kennis in te breken op netwerken om kritische processen te hacken. Ook onze vertrouwelijke gegevens blijken regelmatig vrij een voudig te achterhalen. De mogelijkheden om op deze manier organisaties en personen te frustreren lijken ook eindeloos. Met enkele gerichte acties lijkt het zelf mogelijk een complete samenleving lam te leggen. De gebeurtenissen bij ING in de afgelopen periode laten duidelijk zien dat wij hier als samenleving nog onvoldoende op voorbereid zijn. Hoewel we gebruik maken van alle mooie mogelijkheden die er zijn, lijkt onvoldoende nagedacht over preventieve maatregelen tegen bedreigingen. Ook hier lijkt weer veel aandacht te worden besteed aan het mitigeren en zo snel mogelijk oplossen van de effecten in plaats van het voorkomen van de problemen. Zo was men bij ING trots dat na de vierde aanval de problemen in ieder geval al na 20 minuten waren opgelost. In veel media werden mensen dan ook geadviseerd om zich in de toekomst ook wat beter voor te bereiden op dergelijke storingen en in ieder geval altijd €50 op zak te hebben. Hier zou je het dan een paar dagen mee uit moeten kunnen houden. Bij het horen van deze woorden moest ik direct denken aan het voorbeeld dat Han Vrijling bij de laatste lezing gaf over het overlevingstonnetje dat elke zelfredzame Nederlander zou moeten redden bij een eventuele overstroming of andere grote ramp. Ik zag mezelf al drijven in de cyber zee, zwaaiend met mijn s.o.s. vlag en fluitend op mijn waarschuwingsfluitje…. Ronny van den Heuvel
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Van het bestuur
Verenigingsgegevens
Beste leden,
Het doel van de NVRB is "bijdragen aan de ontwikkeling van de ana
lyse en beheersing van risico's en bedrijfszekerheid alsmede de toe
De Algemene Leden Vergadering (ALV) is weer geweest en met een
passing en kwaliteit daarvan te bevorderen door kennisoverdracht en
vernieuwde bezetting en rolverdeling gaan wij bezig om een mooi, inte
uitwisseling van ervaring."
ressant en vruchtbaar bestuursjaar neer te zetten! Om hier invulling aan te geven mikken wij voor dit jaar op nog 4 lezingen
Aanmelding lidmaatschap en wijziging gegevens leden
en een excursie. Natuurlijk komen ook het Lustrum en ESREL steeds
Secretariaat NVRB
dichterbij. Met Joris ter Heijne in zijn nieuwe functie van voorzitter Pro
Karolina Wojciechowska
gramma Commissie, Raphaël Steenbergen als Algemeen Lid voor de
p/a HKV lijn in water
organisatie van ESREL en ondergetekende als nieuwe Penningmeester
Botter 1129
gaan we hard aan de slag om deze activiteiten tot een succes te maken!
8232 JN Lelystad 0320 - 294 211
Hierbij kunnen we natuurlijk niet zonder jullie, de leden! Zowel in ideeën,
[email protected]
in inhoudelijke bijdragen, in feedback als in participatie. Wij hopen u dan
ook te mogen begroeten bij de inhoudelijke activiteiten en de bijbehoren
Aanmelding en informatie NVRB-bijeenkomsten
de discussies aan de bar!
Secretariaat en/of via de website www.nvrb.nl Financiëel staat de vereniging er zeer gezond voor. Een voorstel om de
Namens het bestuur,
contributie met 21% (de BTW) te verlagen haalde het niet. De vergadering
Leon de Jonge
ziet meer heil in het ontplooien van meer activiteiten. De vergadering
Nieuwsberichten...
verleent decharge aan het bestuur en keurt de begroting voor 2013 goed. Louis Cornelissen volgt Koos Ham op als lid van de kascommissie.
Op de NVRB-site vindt u o.a. de volgende nieuwsberichten: - "Ontplofte fabriek Texas al 28 jaar lang niet gecontroleerd"
In 2012 zijn iets minder activiteiten ontplooid dan gepland. Voor 2013
- ‘Bezuinigingen gevangenissen gaan ten koste van veiligheid’
worden wederom 5 lezingen en een excursie voorzien. Bovendien wordt
- ‘Safety deals’ moeten verkeersveilig gedrag bevorderen
het lustrum georganiseerd. Leden die belangstelling hebben voor de
- Tienduizend bezoekers voor Maintenance Next
programmacommissie kunnen zich opgeven bij Joris ter Heijne. Het be
- Opstelten extra alert op digitale dreiging
stuur roept iedereen op om met voorstellen voor activiteiten te komen.
- De BV Nederland loopt gevaar - ProRail: veiligheid toegenomen door PGO-contracten
In het bestuur zijn twee vacatures. Karolina Wojciechowska wil haar
- Risico op aardbevingen in kleine gasvelden onderschat
werkzaamheden in de zomer neerleggen. Bovendien is de functie van
- Europa moet oppassen: veiligheid eten bedreigd
commissaris Research, Development en Onderwijs vacant. Karolina zal
- BP koos winst boven veiligheid
de werkzaamheden van het secretariaat blijven waarnemen tot een op
- Benoeming Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid
volger beschikbaar is. Belangstellende leden kunnen zich melden bij het
- Oude versie van Stuxnet blijkt erg gevaarlijk
Bestuur.
- Zwaar verouderde risicokaarten vormen groot risico veiligheid Voor alle informatie gaat u naar http://www.nvrb.nl/nieuws.html
Impressie ALV NVRB 2013 Elf leden hadden Meeting Plaza in Utrecht weten te vinden voor de jaar lijkse Algemene Vergadering op 21 maart 2013. Na de opening door voorzitter Bert Knegtering werden de huishoudelijke punten afgewerkt. Bijzondere aandacht is er voor het ESREL congres, dat van 29 september tot 2 oktober in de Beurs van Berlage in Amsterdam gehouden wordt. Er zijn op dit moment al meer dan 600 aanmeldingen binnen.
- pagina 2 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID Na de pauze wordt de bijeenkomst vervolgd met een lezing van prof. Ir. Drs. Han Vrijling over de watersnoodramp van 1953. Na de Tweede Wereldoorlog werd voorrang gegeven aan de wederop bouw boven het herstel van de dijken. Zaterdag 31 januari 1953 begon het rond drie uur 's middags te stormen. De storm had een overschrijdings kans van 1/250 jaar (variërend van 1/300 jaar in Zeeland tot 1/2 jaar in Delfzijl). Doordat de golven over de dijken sloegen, bezweek het binnen beloop van vele dijken. Door het over de kruin stromende water erodeer de het binnentalud. Op een aantal plaatsen vond ook afschuiving van het binnentalud plaats. Alleen de Brielse Maasdam had een hoge kruin. Door de reflectie van golven ontstond hier afslag aan de buitenzijde. In totaal ontstonden 89 stroomgaten. Bij twee doorbraken aan de Hollandsche IJssel dreigde Centraal Holland onder water te lopen. De situatie werd hier gered door het invaren van drie schepen, waardoor de doorbraken binnen een dag gedicht konden worden.
In 2005 liepen grote delen van New Orleans onder water door de orkaan Katrina. Na de ramp bleek dat de keringen een overstromingskans hadden
Bij de ramp verloren meer dan 1800 mensen het leven en ontstond een
van 1/30 jaar, terwijl bovendien stukken ontbraken en aansluitingen ge
materiële schade van 1 miljard gulden. Direct na de ramp begon het
brekkig waren uitgevoerd. De muren langs de canals waren bezweken
herstel van de dijken. Bij de stroomgaten waren diepe geulen gevormd.
door afschuiving op veenlagen en piping. De totale schade bedroeg 30
Daarom werd meestal een ringdijk gebouwd. Eerst werd over de gehele
miljard dollar. 1% van de mensen die in het gebied bleven is verdronken.
breedte zand gestort vanaf schepen tot het zand even snel werd wegge spoeld als het kon worden aangevoerd. Daarna werd de dijk in horizonta
In Nederland werden een aantal merkwaardige conclusies getrokken uit
le richting uitgebouwd. De diepe stroomgaten werden gedicht met de
de ramp: de mogelijkheden van evacuatie werden onderzocht, er kwam
caissons die eerder gebruikt waren voor de landing in Normandië in 1944.
een taskforce management overstromingen en het concept van meerlaag
Bij Serooskerke is het resultaat van zo'n sluiting nog mooi te zien. Op 6
se veiligheid, maar de veiligheidsnormen werden niet geëvalueerd. Vol
november waren de noodsluitingen klaar en begin december was alles
gens Vrijling is het nodig om de resultaten van een dergelijk onderzoek te
weer drooggemalen.
onderwerpen aan een kosten/baten afweging.
Eind januari 1954 lag er al een rapport over de ramp van de hand van Jan
In 2006 werd vast gesteld dat een groot deel van onbekende keringen niet
van Veen. Daarna werd een aanvang gemaakt met de Deltawerken. Deze
voldeed aan de normen. Piping bleek in 1995 en 2011 veel belangrijker
werken werden uitgevoerd van klein naar groot. Een van de eerste slui
dan we dachten. In 2012 bleek 30% onvoldoende. De oplossing van de
tingen was de stormvloedkering in de Hollandsche IJssel. Bij deze sluiting
politiek was simpel: de tijd tussen de toetsingen werd verlengd naar 12
werden nog stoommachines gebruikt. De laatste kering van de Deltawer
jaar; de nadruk werd gelegd op meerlaags veiligheid. De argumenten die
ken was de Maeslantkering. Na voltooiing Deltawerken bleek in 2001 dat
werden aangevoerd waren dat dit de samenwerking stimuleert en het
19% van de dijken onvoldoende was.
inzicht in de werking van waterveiligheid bevordert. Op de verbaasde blikken in de zaal vatte Vrijling zijn betoog samen met "U bent kennelijk te dom om het huidige beleid te begrijpen, ik ook". Tijdens de borrel en het buffet werd er uiteraard nog veel gediscussieerd over het boeiende exposé van Han Vrijling. Eric van Kleef
- pagina 3 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
De Pen ... Armand Verweij Via diverse omzwervingen heb ik nu de pen van
en risico’s alleen maar zien in termen van de bekende project criteria: Tijd
Lonneke Holierhoek gekregen. Als ik terugdenk aan
en Geld voorop en daarna nog een keer Kwaliteit.
de keren dat Lonneke en ik hebben samengewerkt, zij destijds voor HBG en ik voor Ballast Nedam- be
Er is dan misschien veel gedaan de laatste 25 jaar, maar voordat bij
denk ik mij ook dat dat ook alweer even geleden was.
projecten RAMS analyses standaard zijn en als één van de hoekstenen
Als ik dan nog verder terug ga in de tijd ben ik volgens
wordt gezien voor succes zullen er nog vele penverhalen worden geschre
mij al sinds het midden van de jaren 80 bedrijfslid van
ven. Er is dus nog veel ‘zendingswerk’ voor ons te doen want onbekend
de NVRB. Ooit bedrijfslid geworden via de GKN, daarna kwam Ballast
(voor de onwetende) maakt onbemind. Helpt u mee?
Nedam, vervolgens Grontmij en uiteindelijk VectraGroup, waarbij wij in
Armand J.P. Verweij
middels Arcadis zijn gaan heten. Maar wat is er afgezien van de namen van werkgevers in die jaren veranderd aan wat ik, wij doen?
Uit de media...
Als ik nog eens naar de tools kijk is er het nodige in de software gewijzigd
Temperatuur metende kleding
en zijn er veel zwaardere pc’s beschikbaar gekomen. Ik was één van de
Eind 2012 is een prototype gepresenteerd van een combinatie van kleding
eersten die over een Compaq 368 pc beschikte, zowaar 20 MHz en een
en sensoren die de lichaamstemperatuur kan monitoren. Bedrijfstakken,
40 Mb harde schijf voor de mooie prijs van 17000 oude florijnen. Iedereen
zoals steenbakkerijen, staalindustrie, wegenaanleg, kunnen met deze
likte er zijn vingers bij af, maar dat staat in geen verhouding tot de huidige
oplossing hun medewerkers meer veiligheid bieden.
laptops met GHz processoren en Gb aan geheugens.
Bron: TNO Time, voorjaar 2013
We zijn voor de oudgedienden van een MS-DOS omgeving naar een
De rol van voeding
Windows omgeving gemigreerd, maar daar waar mijn oude Compaq de
Gezondsheidzorg zal moeten verschuiven van reactief handelen naar het
hele nacht aan het rekenen was op de foutenboomanalyse van de kern
behouden van de gezondheid. De grootste gezondheidswinst zal te be
energie centrale Dodewaard, doet mijn huidige laptop er ook weer een
halen zijn door het sturen van mensen in de richting van gezond gedrag,
hele nacht over om een RAM analyse van een LNG FPSO door te rekenen.
met gezonde voeding als een belangrijk element daarin. Er ontstaat een
Dus, wat is er veranderd anders dan de MMI? Het ziet er inderdaad alle
nieuwe manier van naar gezondheid kijken en wat de eigen rol daarin kan
maal wat fraaier uit, maar de basis van de tools is nog in essentie nog
zijn. Bewustwording is daarbij essentieel.
steeds hetzelfde en rekenen kost nog steeds veel tijd, vooral als het er
Bron: TNO Time, voorjaar 2013
ook mooi uit moet zien! Musea proactief beveiligen Wat is er dan echt veranderd in de 25 jaar dat ik met RAM en Safety
Met de heropening van het Rijksmuseum zijn ook de beveiligers ver
analyses bezig ben? Ik heb gewerkt aan kernenergiecentrales als Dode
nieuwd. Kern is dat zij afwijkend gedrag van bezoekers snel in de gaten
waard en momenteel werk ik aan iter, een kernfusiereactor, aan proces
hebben en daarop adequaat kunnen handelen: de zogenoemde proactie
installaties als LNG FPSO’s en raffinaderijen, spoorverbindingen van hoge
ve beveiligers. Er is een functieprofiel opgesteld voor dit type beveiliger,
snelheidslijnen tot met metro’s en enkelvoudige lijnen in Kazachstan en
competenties zijn benoemd en er is een meetinstrument ontwikkeld.
projectrisicoanalyses van kleine projectjes tot met HSL en NZ lijnen. Nu
Bron: TNO Time, voorjaar 2013
ik in mijn gedachten weer eens langs al die verschillende projecten loop bedenk ik mij dat er eigenlijk in die 25 jaar in essentie niet zo heel veel is
Waterkamer
veranderd...
Het European Flood Awareness System (EFAS) geeft waarschuwingen af bij overstromingsdreigingen op de Europese rivieren. Nederland ver
Wij als ‘deskundigen’ weten nog steeds maar mondjesmaat ons product
zorgt samen met Zweden en Slowakije de waarschuwingsberichten
met succes te verkopen. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, gelukkig maar,
vanuit EFAS. De hydrologen van Rijkswaterstaat analyseren twee keer
maar hoewel alle bedrijfsniveaus tot en met de CEO’s tegenwoordig
per dag de resultaten van het EFAS-systeem en sturen indien nodig een
zeggen dat ‘risico gestuurd’ de werkwijze zou moeten zijn, krab ik me te
waarschuwing uit.
vaak achter de oren als projecten weer hun eigen wielen gaan uitvinden
Bron: GEEL!, RWS, maart 2013
- pagina 4 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Even voorstellen... Harrison Apau
Joost Seesink
"Things today are the things of yesterday plus any changes. The changes
Beste leden,
are the result of the things of yesterday. Now extend this to tomorrow”
Als nieuw lid wil ik mij graag voorstellen.
(een citaat van William S. Bonnell over System Dy
Ik ben 30 jaar en woon samen met mijn vriendin in Vlaardingen. In mijn
namics). Rekenen aan onzekerheden en scenario’s
vrije tijd ben ik de afgelopen drie jaar druk bezig met
door middel van kwantitatieve modellen waren vaste
een studie Technische Bedrijfskunde aan de Hoge
onderdelen van mijn studie Technische Bestuurskun
school Rotterdam. Momenteel zit ik in de afstudeer
de aan de TU Delft. Hierbij ben ik in aanraking geko
fase en voer samen met een medestudent onderzoek
men met onzekerheden en het kwalitatief en kwanti
uit naar de toekomst van de servicedesk van een
tatief modelleren van complexe systemen.
elektrotechnisch installatiebureau.
Als consultant risico- en asset management ben ik mij, na het afronden
Vanwege de studie heb ik mijn vrijetijdsbesteding op een laag pitje gezet.
van mijn studie in 2009, via Delta Pi onder andere in deze onderwerpen
Voordat ik aan de studie begon hield ik mij voornamelijk bezig met het
verder gaan verdiepen en ontwikkelen. In deze functie houd ik mij bezig
restaureren van klassieke auto’s en motoren, motorrijden, fotografie en
met vraagstukken betreffende risicomanagement en assetmanagement.
het maken van verre reizen.
Deze vraagstukken variëren van het uitvoeren van bedrijfszekerheidana lyses, optreden als risicomanager bij (infrastructurele) projecten, het op
Ik werk nu ruim vier jaar bij Rijkswaterstaat (Haringvliet en Volkeraksluizen)
stellen van prestatiegestuurde instandhoudingsplannen tot het opstellen
en heb diverse functies gehad; Objectinspecteur, Gegevenseigenaar,
en herdefiniëren van de Corporate Safety Requirements van een interna
SCB Toetscoördinator, technisch adviseur en momenteel Faalkansspeci
tionaal bedrijf gespecialiseerd in zwaar hijswerk en multimodaal transport.
alist. Mijn achtergrond is technicus sterkstroominstallaties.
De rode draad in al deze werkzaamheden is het denken vanuit risico’s en In de functie Faalkansspecialist voor de Haringvlietdam en Volkerakslui
het gestructureerd benaderen van vraagstukken.
zen ben ik vorig jaar april gestart. Een volledig nieuw vakgebied voor mij. Nu ik mijzelf mag voorstellen in de NVRB nieuwsbrief zie ik kans om de
Tja, waar begin je dan? Gelukkig word ik goed begeleid door collega’s die
perceptie rond het vakgebied risicomanagement en risicoanalyses onder
al langer meelopen binnen Faalkansbeheer van de stormvloedkeringen.
de aandacht brengen. Als consultant kom ik regelmatig over de vloer bij
Nu een jaar later heb ik veel geleerd, maar ik ben er nog niet. Naast
uiteenlopende organisaties. Daar merk ik hoe simpel en verkeerd vaak
aanvullende cursussen op het gebied van RAMS, ProBO, Faalkans etc.
over het vakgebied gedacht wordt. Risicomanagement wordt geassoci
heb ik ook veel aan mijn studie. Toch merk ik dat naast studeren en
eerd met het maken van standaardlijsten om deze vervolgens zo nu een
werken ook netwerken van belang is. Faalkansbeheer binnen Rijkswater
dan te actualiseren. Verder worden risicoanalisten regelmatig gezien als
staat is een specialistische aangelegenheid die door een handjevol colle
doemdenkers. Persoonlijk zie ik het als uitdaging voor risicoanalisten om
ga’s wordt uitgevoerd. Ik vind het daarom belangrijk de verbinding te
doeldenkers te worden. Zo kunnen we als professionals binnen het vak
zoeken met vakgenoten buiten RWS. Zodoende ben ik bij de NVRB terecht
gebied risicoanalyse en bedrijfszekerheid allemaal een bijdrage leveren
gekomen.
aan het wegnemen van deze onterechte percepties. Wat kan ik de vereniging brengen en wat kom ik halen?
Harrison Apau
Over Faalkansbeheer kunnen mijn collega’s die ook lid zijn veel meer brengen dan ik. Wat mijn inbreng zal zijn moet ik nog even nader aftasten.
Vacature Bestuursleden
Ik wil het lidmaatschap graag benutten om te netwerken, op de hoogte te
Mocht je na deze introductie iets weten wat ik zou kunnen inbrengen dan
De NVRB is op zoek naar versterking van de vereniging: - bestuurslid Research, Development en Onderwijs - webmaster
blijven van ontwikkelingen, deel te nemen aan workshops en lezingen etc. kan je me vinden op Linkedin® en hoor ik het graag. Tot ziens bij de komende bijeenkomst! Joost Seesink
- secretaris Aanmeldingen en vragen via het bestuur!
- pagina 5 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Wetenschapswaardigheden Author: Karolina Wojciechowska HKV LIJN IN WATER, P.O. Box 2120, 8203 AC Lelystad, The Netherlands Tel.: +310320-294211; Fax: +310320-253901; E-mail address:
[email protected] The research “Approaches to modeling dike failure probability and decision making in the operational flood risk context” consists of two parts. The first part is devoted to the concept of operational dike failure probabilities. In the second part, mathematical approaches to decision making in the face of flooding are considered. The annual dike failure probability is applied to indicate whether reinforcements of the dike are necessary. This is a long-term probability as it refers to the period of one year and it is based on information gathered over a long time. For a dike manager, the annual dike failure probability is of little use when a flood wave or a storm is approaching, because then hydraulic loads (water level, waves) at the dike are more specific. In the danger of flooding, evaluation of a dike should be conditioned on the upcoming event leading to derivation of operational dike failure probability. In this research, the operational dike failure probability is defined as the dike failure probability within a future time window (several hours or days ahead). The operational dike failure probability is derived using information that refers to the time window such as probability forecasts for hydraulic loads and/or dike sensor measurements. Two methods for estimation of operational dike failure probabilities are proposed. The first method uses fragility curves and the second method is based on the model Hydra VIJ. Furthermore, a special attention is given to electronic dike sensors, i.e., innovative dike monitoring techniques. Approaches to modeling cost-effectiveness of a dike sensor system are introduced. Decisions about application of emergency flood protective measures (e.g., preventive evacuation) are usually taken under uncertainty: the moment and place of an eventual dike breach are unknown. These uncertainties are, to some extend, captured in the operational dike failure probabilities. In this part, approaches to decision making in the face of flooding are considered using the operational dike failure probabilities as inputs. To assist au thorities in flood-related preventive evacuation decision, probabilistic criteria are derived for main dike-ring areas in the Netherlands. The probabilistic criteria consist of minimal flooding probabilities for which the preventive evacuation decision is cost-effective. Furthermore, the dynamic decision making is considered in this research. Decision problems in the operational flood risk context are dynamic in nature as hydraulic loads are dynamic variables. The loads change in time and so information approximating the future loads to decision makers, e.g., forecasts. In this research, two dyna mic decision models are introduced. In the models, application of one emergency flood protective measure is considered. The models use the minimum expected cost criterion to choose the optimal decision accounting for time-dependency of the hydraulic loads and their forecasts.
Agenda
Intreeredes TU Delft
Food & Safety Event
Op 23 mei houden professor Bas Jonkman (hoogleraar integrale water
18 juni 2013, 13u30 tot 18u30. Locatie: Pilz Vianen.
bouwkunde) en professor Matthijs Kok, (hoogleraar waterveiligheid) hun
Zie Agenda op www.nvrb.nl
inaugurele redes tegelijk met de afscheidsrede van professor Han Vrijling ESREL 2013
(hoogleraar waterbouwkunde) in de Aula van de TU Delft.
Zondag 29 september - woensdag 2 oktober 2013, Beurs van Berlage, 23 mei 2013, 14u00 tot 17u00. Locatie: TU Delft, Aula Congrescentrum,
Amsterdam.
Mekelweg 5, Delft www.aulacongrescentrumtudelft.nl
Zie http://www.esrel2013.org
KLO Nationaal Kabels en Leidingen Congres 6 juni 2013, Orpheus, Apeldoorn. Zie www.klo.nu
- pagina 6 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Verslag Lezingenavond Verslag Lezingenavond “ Tunnelveiligheid in een nieuw licht” Op dinsdag 22 januari stond de eerste NVRB lezingenavond van 2013 in
Bij deze gebeurtenissen wordt ook met een groot aantal factoren rekening
het teken van tunnelveiligheid. Dat tunnelveiligheid een onderwerp is wat
gehouden voor het bepalen van de mogelijke gevolgen (aantallen
de aandacht heeft bleek wel uit de grote opkomst. Ongeveer 50 geïnte
slachtoffers). Verschillende uitstroomgroottes, brandgroottes, de invloed
resseerden waren aandachtig toehoorder bij de lezingen van Tineke
van warmtestraling, rook, zicht en beschikbare tijd om te vluchten zijn daar
Wiersma en Ronald Mante, beide werkzaam voor het Steunpunt Tunnel
enkele voorbeelden van. Daarnaast zijn er een aantal invoerwaarden in
veiligheid van Rijkswaterstaat.
het model die per tunnel moeten worden ingevoerd. Dit zijn onder andere de verkeersintensiteit en de aanwezige voorzieningen. Bij het al dan niet
Lezing “QRA-Tunnels v2.0” – Tineke Wiersma
aanwezig zijn van bepaalde voorzieningen kunnen enkele scenario’s al
Tineke Wiersma startte met haar lezing over QRA-tunnels 2.0, een soft
dan niet optreden.
ware programma voor het berekenen van de interne veiligheid voor wegtunnels. QRA staat voor quantitative risk analysis/kwantitatieve risi
De combinatie van de mogelijke gebeurtenissen geven uiteindelijk een
coanalyse. De oorsprong voor het uitvoeren van een dergelijke risicoana
overzicht van de uitkomsten. In het model worden deze middels een
lyse ligt in de EU-richtlijn voor wegtunnels. In de Nederlandse wetgeving
grafiek gepresenteerd. In deze grafiek wordt de frequentie van een bepaald
wordt tot op heden RWS-QRA v.1.0 voorgeschreven. QRA-tunnels is de
aantal slachtoffers per voertuigkilometer op jaarbasis van een bepaalde
verbeterde versie, welke RWS-QRA v.1.0 in de wet zal gaan vervangen.
tunnel zichtbaar. Deze kan direct met de normwaarde worden vergeleken, aangezien er in de grafiek ook een normlijn is opgenomen. (zie ter illustra
Middels de QRA-tunnels kan het persoonlijk risico en het groepsrisico voor
tie onderstaand voorbeeld). Tineke laat aan de hand van een korte DEMO
de gebruikers van een wegtunnel worden berekend. Met de uitkomsten
zien hoe dit in zijn werk gaat.
kan enerzijds getoetst worden in hoeverre een tunnel aan de vastgestelde criteria voldoet. Anderzijds kan met deze uitkomsten gekeken worden naar verschillende tunnelvarianten en de effectiviteit van de (veiligheids)voor zieningen. Het model berekent de gevolgen van een groot aantal scena rio’s waar sprake is van brand en/of het vrijkomen van gevaarlijke stoffen in combinatie met de kansen op deze scenario’s. Achter het model ligt in feite een enorme gebeurtenissenboom waarin vele verschillende gebeur tenissen achtereenvolgens zijn opgenomen. Via een mooie animatie wordt duidelijk aan welke gebeurtenissen gedacht kan worden.
Uit deze DEMO blijkt ook dat het in- of uitschakelen van bepaalde voor zieningen (bijvoorbeeld ventilatie) niet altijd direct hoeft te leiden tot het niet meer voldoen aan de normwaarde van een tunnel. Het is echter ook weer niet zo dat deze systemen dan in alle gevallen direct uit de tunnel kunnen worden gehaald, aangezien de normwaarde niet het enige crite rium is waaraan voldaan moet worden. Lezing “De verkeersvriendelijke tunnel” – Ronald Mante Ronald geeft aan dat de verkeersvriendelijke tunnel een tunnel is die veilig, beschikbaar en gemakkelijk te onderhouden is. Dit alles uiteraard tegen acceptabele kosten over de gehele levenscyclus van een tunnel. Dat tussen deze kenmerken een spanningsveld zit moge duidelijk zijn. Als een tunnel niet meer veilig is gaat deze dicht wat weer ten koste gaat van de beschikbaarheid.
- pagina 7 -
www.editoo.nl
Indien onbestelbaar retour: Secretariaat NVRB, Botter 1129, 8232 JN Lelystad Ronald laat zien hoe met dit spanningsveld rekening gehouden kan
COLOFON
worden door het toepassen van een RAMS-benadering voor het borgen van zowel veiligheid als beschikbaarheid. Deze RAMS benadering gaat
De NVRB-nieuwsbrief is een periodieke uitgave van de Nederlandse
uit van het feit dat zowel vanuit het perspectief van veiligheid als beschik
Vereniging voor Risicoanalyse en Bedrijfszekerheid.
baarheid prestatie-eisen worden gesteld aan bepaalde functies in tunnels.
Essentie van de benadering is dat een van beide invalshoeken de uitein
Redactie NVRB-nieuwsbrief
delijke maatgevende eis voor een bepaalde functie bepaalt.
Peter Blanker, Ronny van den Heuvel
Vanuit veiligheidsperspectief worden hoge eisen gesteld aan de veilig
Bijdragen aan deze uitgave van:
heidskritische functies (VKF’s) van een tunnel. Het gaat hierbij vooral om
Peter Blanker, Ronny van den Heuvel, Karolina Wojciechowska, Ar
veiligheidssystemen die ingrijpen op basis van bepaalde waarnemingen/
mand Verweij, Eric van Kleef, Leon de Jonge, Ruben Jongejan.
detecties en waarbij hun functie veiligheidskritisch is. Dit laatste wil zeggen
dat het systemen betreffen die met hun functie zorgen voor een aanzien
Redactieadres
lijke reductie van het veiligheidsrisico voor de weggebruikers. Voorbeeld
Peter Blanker
hiervan is (het automatisch inschakelen van) de ventilatie. De eisen voor
p/a RWS Grote Projecten en Onderhoud
deze systemen worden met behulp van een Risk Reduction Factor (RRF)
Postbus 20.000
bepaald.
3502 LA Utrecht T: 06 - 1516 9411
Voor het bepalen van de eisen in het kader van beschikbaarheid speelt
[email protected]
onder andere het belang van doorstroming, gegeven de positie van de
tunnel ten opzichte van het gehele netwerk, een rol. Economische en
Sluitingsdatum kopij voor de volgende nieuwsbrief:
politieke belangen zijn hierbij van belang. De hoeveelheid verkeer per dag
15 juli 2013
die door de tunnel rijdt en de mogelijkheid om als weggebruiker om te
(c) 2013 NVRB
kunnen rijden (indien te tunnel gesloten) is, zijn enkele factoren waar in
dit kader rekening mee moet worden gehouden.
Alle bijdragen in deze nieuwsbrief zijn geschreven op persoonlijke titel, tenzij anders vermeld. Wilt u (delen van) deze nieuwsbrief gebruiken
Op basis van deze factoren wordt onderscheid gemaakt tussen de cate
of heeft u kopij? Neem dan contact op met de redactie en/of bestuur!
gorieën “zeer hoge” of “hoge” beschikbaarheid. Op basis van deze cate gorieën kan een beschikbaarheidseis voor een wegtunnel worden afge leid. (Ronald geeft bijvoorbeeld aan dat bij de categorie “zeer hoge be schikbaarheid” de eis voor volledige beschikbaarheid van de tunnel 93% op jaarbasis is). Hierbij wordt duidelijk welke ruimte er overblijft voor ge pland en ongepland onderhoud en welke prestatie-eisen aan bepaalde functies gesteld moeten worden om binnen deze ruimte te kunnen blijven. Faaldefinities geven hierbij aan wanneer een systeem zodanig stuk dat de veiligheid niet meer is geborgd. Daarmee geven de faaldefinities ook nog richting met welke prioriteit het falen van systemen moet worden opgelost en of afsluiting van de tunnel bij een bepaalde storing noodza kelijk is. Ronny van den Heuvel - pagina 8 -
