NIEUWSBRIEF DECENTRALISATIE VAN DE JEUGDZORG

NIEUWSBRIEF DECENTRALISATIE VAN DE JEUGDZORG

1 januari 2015 nadert met rasse schreden We hebben nog negen maanden en dan is de decentralisatie van de jeugdzorg naar de gemeenten een feit. Gezien de omvang van de transitie vraagt dit dat alle zeilen worden bijgezet. Gelukkig gebeurt er veel en ontstaat er steeds meer duidelijkheid. De Eerste Kamer heeft ingestemd met de Jeugdwet, het is nu nog wachten op duidelijkheid over de financiën. Na het Regionaal Transitiearrangement 2015 hebben alle gemeenten in Zuid-Limburg ingestemd met het Beleidskader Samenwerking voor de gespecialiseerde jeugdhulp. Op dit moment zijn alle gemeenten en jeugdpartners druk bezig met de nadere invulling van de jeugdhulp per 2015. Er wordt gewerkt aan de beleids- en uitvoeringsplannen, aan de inrichting van de lokale toegang, aan de benodigde omslag in het hulpverleningsaanbod, etc. We staan voor een zeer omvangrijke en complexe opdracht, de tijdsdruk is groot, er zijn veel partijen betrokken en de gewenste duidelijkheid is niet altijd voor handen. Alleen in gezamenlijkheid is het mogelijk om deze klus te klaren. Het vraagt moed en vertrouwen; de moed om nieuwe wegen in te slaan en vertrouwen in elkaars kennis en kunde. Afgelopen periode heeft laten zien dat we prima in staat zijn om in samenspraak, gemeenten, jeugdpartners en betrokkenen zelf, stappen te zetten op weg naar 2015. Het is nu zaak om voortvarend op de ingeslagen weg door te gaan, zodat we per 1 januari onze jeugd de benodigde zorg kunnen bieden. Nog 9 maanden te gaan ………..

Peter van Zutphen Wethouder jeugd Heerlen lid van de Stuurgroep decentralisatie Zuid-Limburg

Maart 2014 – nr. 4 Het totale stelsel van zorg voor de jeugd verandert in de komende jaren fundamenteel. Op dit moment zijn het ministerie van VWS, de provincies, de zorgkantoren en de zorgverzekeraars bestuurlijk en financieel verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Vanaf 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de zorg voor jeugd. Dit noemen we de decentralisatie van de Jeugdzorg. De 18 Zuid Limburgse gemeenten grijpen deze decentralisatie aan om tot inhoudelijke vernieuwing van de jeugdzorg te komen. Ons voornemen: we richten in Zuid Limburg de zorg voor jeugd beter, effectiever en efficiënter in. Dit doen we samen met de jongeren, ouders en professionals. U leest in deze nieuwsbrief over de stand van zaken in dit proces. De Nieuwsbrief verschijnt vier maal per jaar. Bij tussentijdse belangrijke ontwikkelingen, ontvangt u een nieuwsflits.

Wilt u meer informatie of heeft u suggesties stuur dan een mail naar [email protected]. Ook kunt u zich op dit adres aan of afmelden voor deze nieuwsbrief. We hebben het in deze nieuwsbrief wisselend over kinderen, jeugd, jongeren en cliënten. We willen hiermee de leesbaarheid verhogen. Daarnaast gebruiken we ouders voor ouders en/of verzorgers. Ook spreken we soms van hulpverleners en soms van professionals.

ACTUEEL JEUGDWET AANGENOMEN Op 18 februari 2014 is de Jeugdwet aangenomen door de Eerste Kamer. Een nieuwe wet, die veel verantwoordelijkheden met zich meebrengt. Gemeenten krijgen het vertrouwen om de ondersteuning en hulp aan jeugdigen en hun ouders anders te organiseren. De eerste kamer heeft met grote meerderheid ingestemd met de Jeugdwet. Van de zes ingediende moties zijn er drie aangenomen. De Senaat wil dat de regering de Kamer jaarlijks bij de begroting informeert over de kwaliteit en toegankelijkheid van de jeugdhulp in relatie tot het beschikbare gemeentelijke budget. Verder wil de Eerste Kamer een meldpunt waar ouders, beroepskrachten en gemeenten problemen kunnen melden bij de overheveling van de geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen (jeugd-ggz). In de derde aangenomen motie vraagt de regering een regeling om te waarborgen dat de jeugdzorg van landelijk werkende instellingen beschikbaar blijft. Met de overgang van alle zorg voor de jeugd naar gemeenten komt een einde aan de versnippering in de jeugdzorg. De stelselwijziging gaat gepaard met een fikse bezuiniging (450 miljoen euro).

JEUGD -GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG Gemeenten gaan de inkoop van de Jeugd-GGZ toch zelf uitvoeren. Ze worden daarbij ondersteund door zorgverzekeraars. Dat hebben de Zorgverzekeraars Nederland (ZN)en de VNG afgesproken. In eerste instantie lag er een plan waarbij de inkoop de komende drie jaar door zorgverzekeraars gedaan zou worden. De gemeenten gaan in 2014 de geestelijke gezondheidzorg voor jeugdigen inkopen met ondersteuning van de zorgverzekeraars. In de eerste helft van 2014 wordt een gemeentelijke afvaardiging vanuit de regio geschoold over de jeugd- GGZ. Deze scholing is georganiseerd door VNG en ZN. De regio Zuid Limburg heeft al deelgenomen aan deze scholing. Ook worden door de VNG handreikingen en modelovereenkomsten ontwikkeld zodat niet elke regio zelf het wiel hoeft uit te vinden. Daarnaast krijgt elke jeugdhulpregio één zorgverzekeraar aangewezen. Deze zorgverzekeraar stelt 40 uur beschikbaar om de regio te adviseren over de inkoop van de JGGZ. De afgelopen periode hebben de vervolggesprekken plaatsgevonden met de instellingen van Zuid Limburg. Dat betekent dat het inkoopproces in Zuid Limburg al in gang is gezet. Daarnaast hebben VNG en ZN afgesproken dat de gemeenten in ieder geval tot en met 2017 verder gaan met het huidige bekostigingssysteem: zorgzwaarte-prestaties voor de algemene jeugdGGZ en diagnose-behandeling combinaties voor de gespecialiseerde jeugd-GGZ. Uitgezocht wordt om mogelijk eerder op een ander systeem over te stappen. Dit omdat verschillende zorginstellingen in de jeugd-GGZ vraagtekens hebben bij dit systeem. De integraliteit met de andere vormen van jeugdhulp en velden in het sociale domein passen niet in dit systeem. De VNG neemt hier het voortouw in. https://www.vng.nl/onderwerpenindex/decentralisaties-sociaaldomein/decentralisatie-jeugdzorg/nieuws/vng-is-akkoord-met-voorstelinkoop-jeugd-ggz

OPROEP

In 2013 hebben we met de 18 gemeenten van zuid Limburg u op breed vlak zo volledig mogelijk willen informeren over de stand van zaken bij de omvangrijke transitie van de jeugdzorg. Zo zijn er bezoeken bij zorgorganisaties georganiseerd voor wethouders, gemeenteraadsleden en beleidsmakers. Deze nieuwsbrief is een aantal malen verschenen en we hebben tijdens drie drukbezochte conferenties gediscussieerd en van gedachten gewisseld over de decentralisatie van de jeugdzorg. Daarnaast is er in klankbord bijeenkomsten gesproken en zijn er vele één op één gesprekken gevoerd om tot zorgvuldig beleid te komen. Inmiddels is de Jeugdwet aangenomen en zijn we met zuid Limburg goed op weg. We durven te zeggen dat we constructieve afspraken hebben gemaakt met de zorginstellingen ondanks dat er flink bezuinigd gaat worden. De voortzetting van de zorg kunnen we hierdoor waarborgen. Maar we zijn er nog niet. In aanloop naar de datum van 1 januari 2015 werken we hard door aan alle randvoorwaarden die nodig zijn om een zo probleemloos mogelijke transitie naar de nieuwe Jeugdwet te laten plaatsvinden. Onze vraag aan u: Wat kunnen wij als gemeenten doen om de transitiearrangementen te laten landen. Graag willen we met u hierover in gesprek. Heeft u vragen of suggesties mail dan naar [email protected]

Regiovisie Veilig Thuis Zuid-Limburg en de decentralisatie jeugdzorg Op basis van de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) zijn niet alleen centrumgemeenten verantwoordelijk voor de ketenaanpak op het gebied van geweld in afhankelijkheidsrelaties (GIA) maar alle gemeenten zijn hier verantwoordelijk voor. Deze afspraken moeten voor iedere gemeente per 1 januari 2015 zijn vastgelegd in een regiovisie geweld in afhankelijkheidsrelaties. In Zuid-Limburg zijn hiervoor Heerlen en Maastricht de centrumgemeenten, zij hebben besloten om samen met regiogemeenten en ketenpartners een regiovisie geweld in afhankelijkheidsrelaties te schrijven op schaal van Zuid-Limburg. Het doel van regiovisie Veilig Thuis Zuid-Limburg is komen tot een sluitende aanpak voor geweld in afhankelijkheidsrelaties in Zuid-Limburg. De aanpak van GIA moet zowel vanuit het sociaal domein (welzijn/zorg en jeugd) als vanuit veiligheid worden opgepakt. Samenwerking tussen de verschillende domeinen is essentieel. Voor de totstandkoming van de regiovisie Veilig Thuis Zuid-Limburg worden naast de 18 gemeenten in Zuid-Limburg ook de ketenpartners betrokken. In 3 werkgroepen zullen verschillende onderdelen van de regiovisie worden uitgewerkt. De 3 werkgroepen gaan de volgende onderwerpen uitwerken: • Preventie, interventie en nazorg bij geweld in afhankelijkheidsrelaties; • Vorming van het Advies en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling (AMHK); • Vrouwenopvang nieuwe stijl. De werkgroep “vorming AMHK” heeft binnen de realisatie van de regiovisie een zelfstandige rol en temporisering. Het verschil in temporisering van AMHK en regiovisie is dat de regiovisie eind van het jaar gereed is en het AMHK op 01.01.2015 operationeel moet zijn. Met name het proces om de steunpunten huiselijk geweld en het advies en meldpunt kindermishandeling om te vormen tot een Advies en Meldpunt Kindermishandeling raakt de decentralisatie jeugdzorg. De taken zoals die op dit moment uitgevoerd worden door het AMK, zullen vanaf 1 januari 2015 worden overgenomen door het AMHK. http://www.regioaanpakveiligthuis.nl/nieuws/geslaagdestartbijeenkomst-regiovisie-veilig-thuis-zuid-limburg

Transitiearrangement In november 2013 is het zuid Limburgse transitie arrangement goed beoordeeld. Wat is de stand van zaken, vier maanden na deze beoordeling. Het transitie arrangement was een technisch arrangement met weinig inhoud. De inhoud is vastgelegd in een regionaal beleidskader waarin aangegeven is hoe we als 18 gemeenten willen samenwerken op de zware specialistische zorg. Daarbij zijn een zevental taken geformuleerd. Daarnaast heeft elke sub regio deze informatie verwerkt met de overige taken van de jeugdzorg. Zo heeft Parkstad het regionale stuk aangevuld met de ambulante zorg, heeft de Westelijke Mijnstreek een hoofdlijnennotitie gemaakt en heeft de regio Maastricht-Heuvelland de informatie geïntegreerd opgenomen in een beleidsplan. Deze beleidsstukken zijn voorgelegd aan onze raden en alle 18 raden hebben ingestemd met de aan hun voorgelegde documenten. Dat betekent dus dat de richting bepaald is en dat de periode van inrichten begonnen is. Vandaar dat er de afgelopen maand met alle instellingen van het transitiearrangement vervolggesprekken zijn gevoerd. Doel van de gesprekken was om het vervolg in te vullen om tot uiteindelijke afspraken te komen. De nadere afspraken gaan zowel, over inhoud als financiën, maar met één doel voor ogen: de zorg moet gecontinueerd worden. In de maanden februari en maart 2014 hebben de vervolgafspraken met de instellingen plaatsgevonden. Tijdens deze gesprekken zijn verschillende vragen aan de orde gekomen: • technisch: terugblik cijfers regionaal transitiearrangement, opvragen cijfers 2013, doorkijk cijfers 2014 etc; • inhoud: wat kan anders, welke stappen heeft de instelling al gezet, wat verwacht de instelling van gemeenten, innovatie etc; • kwaliteit en cliëntenparticipatie. De komende maanden zal verder worden gesproken met de instellingen als opmaat naar de daadwerkelijke inkoop.

Voorstel met BureauJeugdzorg Limburg Op 19 december 2013 is in een bestuurlijk akkoord tussen Rijk, IPO en VNG afgesproken dat regio's voor 28 februari 2014 met bureau jeugdzorg nadere afspraken moesten maken. Na verschillende constructieve gesprekken is op 27 februari 2014 een voorstel naar staatssecretaris Teeven gestuurd waarmee zowel de regio Zuid Limburg als Bureau Jeugdzorg Limburg hebben ingestemd. In het voorstel is opgenomen dat Bureau Jeugdzorg Limburg vanuit Zuid Limburg 80 % van het budget 2012 ontvangt. Dat is afgesproken in het transitiearrangement. In het voorstel is aangegeven wat dat precies per taak betekent. Zo blijven de taken AM(H)K en Spoed Eisende hulp voor 100 % ten opzichte van het budget 2014 gefinancierd. Veiligheid van jongeren vinden we namelijk erg belangrijk.

Jeugdzorgplus Op 17 maart 2014 organiseerde de VNG samen met het ministerie van VWS een bijeenkomst tussen de 10 regio’s van Zeeland, Brabant en Limburg en de zorginstellingen jeugdzorgplus van deze drie provincies. Doel van deze bijeenkomst was om meer inzicht te krijgen in de huidige werkwijze van de plaatsingscoördinatie en hoe dit in Zuid Nederland plaatsvindt. Daarnaast wordt ook bekeken op welke wijze de VNG op dit onderdeel ondersteuning kan bieden. Daarbij blijft de regio verantwoordelijk voor de inkoop, zoals in het regionale beleidskader van Zuid Limburg is vastgelegd. In de volgende nieuwsbrief zal hier dieper op in gegaan worden.

Verslag bijeenkomst Transitie Kind & Jeugd d.d. 15-01 2014 Op 15 januari vond een bijeenkomst plaats van de Transitie Groep Vrijgevestigden Kind & Jeugd. Doelstelling van deze bijeenkomst was om te komen tot verbinding en samenwerking met de Zuid Limburgse gemeenten. De dagvoorzitter, Leo Sijben, verwoordde dit als volgt: “Samen dienen we de zorg voor kinderen en jeugdigen in het werkveld van de GGZ gestalte te geven. Hij gebruikt hiervoor de metafoor van het spontane en ongedwongen kind dat in zijn onschuld de wereld verkent en intrekt en de verbinding daarmee aangaat. Een nieuw leven en uitdagingen dienen zich aan waarbij tegelijkertijd het belang van een gezonde ontwikkeling van ieder kind wordt onderstreept om zichzelf te kunnen realiseren. Zo ook kunnen wij als TGV-leden de verbinding aan gaan met de gemeenten.” In verschillende bijdragen van zowel vrijgevestigden als van gemeente-zijde is uitvoerig gesproken over de rol die de vrijgevestigden in het totaalplaatje van de decentralisatie in kan nemen. Samenvattend geven de sprekers van de vrijgevestigden aan dat zij zich onderscheiden en na de transitie voor cliënten en gemeenten belangrijk zijn: • • • • • • •

Er is vaak dezelfde week nog een intake; problemen worden snel opgepakt. Behandeling volgt kort hierop en wordt in de regel door dezelfde persoon ter hand genomen die de intake verzorgde. Er wordt makkelijker en sneller een werkrelatie opgebouwd. Intensiever en duurder vormen van behandeling kunnen door de benadering worden voorkomen. Er is sprake van een kortere behandelduur, de cliënt kan het leven snel weer oppakken. Er is sprake van snelle en korte communicatielijnen tussen behandelaar, huisarts, POH, crisisdienst en evt. school en ouders. Vrijgevestigden zijn flexibel in werken en denken, kunnen zich vlot aanpassen aan nieuwe omstandigheden, werken vaak ook ’s avonds en op zaterdag en zijn niet gebonden aan instellingsstructuren.

Van groot belang is het vroegtijdig en met verstand van zaken onderscheiden van problematieken die een specifieke behandeling vragen. Dit is lang niet altijd op het eerste gezicht te herkennen. Inzet van de juiste deskundigheid is noodzakelijk. Slotlied De bijeenkomst werd afgesloten door Chantal Verspaille van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Chantal Verspaille is na haar studie als kindertherapeut in het onderzoeksveld terecht gekomen en werkt sinds 2007 bij de WHO Iedere vier jaar doet de WHO een wereldwijd onderzoek naar de gezondheid, - zowel fysiek als geestelijk-, van 11- 13- en 15 jarigen. Nederlandse kinderen kwamen bij dat onderzoek in 2012 als de gelukkigste kinderen van de wereld uit de bus. Het gaat goed met de Nederlandse jeugd. En daarmee heeft Nederland de bijzondere belangstelling van de WHO getrokken. In een gesprek met Chantal spreekt zij ook haar zorg uit: “En dan kom ik helaas ook direct uit bij het slechte nieuws. Onze ervaring is dat transities, van welke soort dan ook, altijd leiden tot een verslechtering van de hulpverlening. In ieder geval in eerste instantie. Of het nu om transitie in financiering of een fusie, of fysieke verhuizing gaat, altijd loopt de concrete hulpverlening klappen op. Ook al hebben hulpverleners exact dezelfde kwaliteiten als ervoor, ook al zijn de problematieken niet ineens een stuk zwaarder dan voorheen, dan nog veroorzaakt een transitie altijd problemen. Uit alle onderzoeken blijkt dat we bij een grote transitie gemiddeld aan een overgangsfase van 2 à 3 jaar moet denken. Als wij straks in 2016 weer ons onderzoek naar de geestelijke gezondheid van uw kinderen gaan doen, wellicht trekt uw gemeente het landelijk gemiddelde omhoog naar de 97% tevredenheid die we in 2012 haalden? Dat zou mooi zijn.” Chantal Verspaille schreef een lied over de transitie van de Jeugdzorg dat zij heeft voorgedragen tijdens de bijeenkomst Vrijgevestigden Zuid Limburg. Deze relativerende sketch vormde het ludieke en inspirerende sluitstuk van deze bijeenkomst.

De toekomst is nog ongewis Wie staat er aan het roer? Krijg je de wind nog in de zeilen Moet je hozen, of gaan dweilen? Ach, het wordt een hele toer Want waar moet je navigeren Als de wereld zonder noord is, zonder zuid Waar moet je met je vragen heen Wie is de beste therapeut Kleine kinderen, die worden groot Maar niet altijd zonder strijd De grote wereld wordt steeds kleiner Complexer, en vileiner Dat probleem is wijdverspreid Een handje helpen is soms nodig Soms maar even, maar soms ook een leven lang Voorkomen is nog steeds het best Dat is in ieders goed belang Wat de toekomst ons ook brengen zal We streven naar geluk Voor gemeente ambtenaren Therapeuten en ouderparen Maar ook de kinderen kunnen niet stuk Als we strakjes weer gaan vragen Ben je happy, of voel jij je soms alleen Nu, ik hoop voor de bestuurders, maar ook De kinderen staan weer op één

Symposium 3D Brunssum Op 19 februari jl. is in Brunssum een symposium gehouden over de drie decentralisaties. Ook de jeugdzorg kwam aan bod. Goos Kardol, bijzonder lector aan de Zuyd Hogeschool, hield een interessante lezing over de transitie en transformatie van de jeugdzorg. In de middag kregen bezoekers de gelegenheid om actief aan de slag te gaan in diverse workshops. Onder andere de workshop “pilot gezinscoaches” die door de gemeenten Brunssum en Landgraaf gezamenlijk is uitgezet. Verder was er natuurlijk ook aandacht voor de andere decentralisaties onder het motto "Op eigen Kracht" en hebben cliënten van Radar een korte toneelvoorstelling gegeven.

AGENDA •

22 april 2014

Informatie/werkbijeenkomst beleidsmedewerkers 18 Zuid Limburgse gemeenten

•

In afwachting van de te vormen coalities zullen nieuwe wethouders en raadsleden geïnformeerd worden over de decentralisatie van de jeugdzorg, nadere informatie hierover volgt.

Interessante links: • • • • • • •

http://www.jeugdzorginlimburg.nl/home http://www.jeugdzorginlimburg.nl/clienten/nieuwe-portretten-van-kinderen-hier-doen-we-het-voor https://www.klikvoorhulp.nl http://www.maastricht.nl/web/GemeenteLoket/Balie-Zorg-en-Welzijn.htm http://www.vng.nl/onderwerpenindex/decentralisaties-sociaal-domein/decentralisatie-jeugdzorg https://www.vng.nl/files/vng/publicaties/2014/201403_focuslijst_prios_2014_voor_gemeenten_in.pdf Https://www.vng.nl/files/vng/201310_nieuwsbrief_ondersteuningsprogramma_amhk_van_vng_oktober_2013_numm er_1.pdf

Colofon: Projectgroep decentralisatie Jeugdzorg Zuid Limburg E-mail: [email protected]. Website: www.gemeentemaastricht.nl Digitale uitgave; hardcopy op aanvraag