Nieuwsbief van het Forensisch Medisch Genootschap Eerste jaargang nummer 1, februari 1999, verschijnt tweemaal per jaar Inhoud 1 Van de voorzitter: De eerste FMG Nieuwsbrief (Frits Buijze) 2 Van de vice-voorzitter: Kwaliteit en PR (Aernout Tenhaeff) 3 Van de secretaris: Administratie, RAC-rap port en Registratie van forensisch genees kundig geschoolde artsen (Daan Botter) 4 Van de tweede secretaris: Ledenbestand (Frithjof Kroon) 5 Van het bestuurslid vanuit de Commissie Wetenschap en Onderwijs: W&O, Beroeps profiel en Congressen en symposia (Ina Topman) 6 Van de penningmeester: de financiën (Eric Ruiter) 7 Vacature bestuurslidmaatschap 8 Aankondiging symposia 9 Folder 10 Ingezonden brieven 1 Van de voorzitter, Frits Buijze De eerste FMG-Nieuwsbrief Na een lange voorbereiding ziet uiteindelijk de eerste FMG-nieuwsbrief het licht. Geleidelijk aan vindt het Forensisch Medisch Genootschap in den lande erkenning als vertegenwoordiger van de beroepsgroep voor de forensisch geneeskundigen. Dit ging niet vanzelf; door bestuursleden van het FMG, maar zeker ook door individuele leden, is veel energie gestoken in de ontwikkeling van het vakgebied forensische geneeskunde. Veel activiteiten zijn ontplooid in gremia zoals, onder meer de werkgroep forensische geneeskunde van het Ministerie van Justitie en de vakgroep forensische geneeskunde van de LVGGD. Steeds meer aandacht wordt aan het vakgebied geschonken door de KNMG en de LVSG, hetgeen om overleg vraagt. Het onderwijs in het vakgebied maakt een verdere ontwikkeling door, de postacademische opleiding aan de NSPH wordt steeds aangepast en verdiepende modules worden gegeven aan cursisten die de postacademische opleiding met succes hebben voltooid. Ook de forensisch geneeskundige onderwerpen in de opleiding van politiefunctionarissen aan de Rechercheschool worden steeds geactualiseerd. Daarnaast wordt de cursus forensische geneeskunde voor studenten aan de Rijksuniversiteit van Groningen verzorgd door Professor Uges. Ook collega Udo Reijnders geeft colleges in de forensische geneeskunde in het kader van onderwijs aan de VU en de UVA in Amsterdam. Dit alles draagt in belangrijke mate bij aan de ontwikkeling van het vakgebied. Om meer bekendheid te geven aan het vakgebied en het FMG is het FMG-bestuur van mening dat de Public Relations van het FMG beter gestructureerd en verder uitgebouwd moeten worden. Ook de band met de leden dient te worden versterkt, met andere woorden, de interne communicatie dient te worden verbeterd. Op zich is dit voor u geen nieuws, al eerder heeft u deze woorden gehoord. Door de omstandigheid dat de forensisch geneeskundige taken, enkele uitzonderingen daargelaten, worden uitgeoefend door artsen en tandartsen die dit doen naast hun dagelijkse werkzaamheden, moeten extra activiteiten in het kader van het genootschap steeds in de vrije tijd gebeuren. De realisatie van veel plannen komt daardoor regelmatig in de verdrukking. Voor u ligt dan uiteindelijk het eerste nummer van de FMG-nieuwsbrief. Een dergelijke stap betekent dat er ook continuteit moet zijn. Daarom gaat het FMGbestuur er vooralsnog van uit dat de nieuwsbrief in 1999 twee maal zal verschijnen. Of het mogelijk is de nieuwsbrief vaker te laten verschijnen is afhankelijk van zowel de voortgang van diverse ontwikkelingen als de respons van de leden. Het is de bedoeling dat u middels deze nieuwsbrief wordt geïnformeerd met betrekking tot ontwikkelingen in het vakgebied en u op de hoogte wordt gehouden van hetgeen beleidsmatig binnen het FMG aan de orde is. De voorzitterscolumn in MODUS is daartoe niet meer het juiste instrument. MODUS is een samenwerkingsproduct van een aantal organisaties die op het gebied van de forensische wetenschappen actief zijn; de diverse artikelen in MODUS moeten daarom voor diverse lezersgroepen interessant zijn. Vanzelfsprekend moet de nieuwsbrief ook de mogelijkheid bieden voor leden om onderwerpen aan de orde te stellen welke het vakgebied aangaan. Het karakter van de nieuwsbrief moet niet alleen informatief zijn, maar vooral ook informeel, zodat de lezers niet behoeven te schromen om hun vragen, commentaren of berichten in te zenden voor publicatie.
Er zijn veel ontwikkelingen die de aandacht vragen, zoals de beroepsopleiding, het beroepsprofiel, registratie (als bijzondere deskundigheid), accreditatie van opleidingen, de intercollegiale toetsing en organisatie van de eerstelijns forensische geneeskunde, om de belangrijkste items te noemen. In dit nummer wordt door de daarvoor verantwoordelijke bestuursleden verslag gedaan. 2 Van de vice-voorzitter, Aernout Tenhaeff Kwaliteit Een van de belangrijkste thema's voor het FMG is kwaliteit. Sinds de oprichting staan opleiding, wetenschap en het zich op een andere wijze bekommeren om de beroepsuitoefening hoog in het vaandel. Er is een opleiding forensische geneeskunde die door de NSPH wordt georganiseerd, waarvoor opleidingsdoelen zijn vastgesteld en die door de toetsingscommissie wordt begeleid. Het FMG organiseert zelf (mini)symposia en via de Commissie Wetenschap en Onderwijs en de Commissie Forensische Hypnose worden nieuwe ontwikkelingen gesignaleerd. Kwaliteit schrijdt voort, ook de opvattingen daarover. De werkgroep forensische geneeskunde van het Ministerie van Justitie, die het rapport van de recherche Advies Commisie nader heeft uitgewerkt, vraagt om een hoger kwaliteitsniveau (zie ook onder 3, RACrapport). Onze secretaris Daan Botter heeft zitting in deze werkgroep en heeft onder andere meegewerkt aan een nota over accreditatie van de opleiding, terwijl tevens een beroep wordt gedaan op het FMG-bestuur voor de (her-)registratie van forensisch geneeskundigen. Zie hiervoor ook onder 3. Het bestuur werkt nu op een aantal fronten aan kwaliteit verder, waarvoor eerder fundamenten zijn geslagen. Naast accreditatie is dat de registratie op basis van de gevolgde opleiding. Naast de opleidingsdoelen is dat het beroepsprofiel. Dit laatste omschrijft wat de beroepsbeoefenaar (lees: eerstelijns forensisch geneeskundige) doet. Toevalligerwijs werd het FMG eind 1998 uitgenodigd door de LVSG om in een project Kwaliteitszorg Community Medicine te participeren. Weliswaar is forensische geneeskunde niet zonder meer communitymedicine, maar de inhoudelijke raakvlakken met kwaliteit zijn volop aanwezig. Kortom uitdagingen en kansen genoeg om verder beleid uit te breiden. De rol van de gemeentelijk lijkschouwer bij euthanasie Samen met de LVGGD (E. van Luipen en C. Das) werd de rol van de gemeentelijk lijkschouwer verduidelijkt. Niet alleen op het symposium van Medilex over de nieuwe meldingsprocedure bleek er nogal wat onrust en vrees onder de lijkschouwers bij de GGD-en ten aanzien van hun eigen rol daarin. Ook werd bezorgdheid uitgesproken over de uitvoering van de procedure door de groep "onbekende lijkschouwers". De ministeries hadden er niet direct een antwoord op. Gelukkig bleek het mogelijk na twee gesprekken een tekst samen te stellen die goed ontvangen werd door de ministeries. Publicatie in Medisch Contact en een brief naar alle GGDen werd reeds verwacht, maar was bij het ter perse gaan van deze tekst nog niet ontvangen! Het bestuur is attent op de ontwikkelingen rond de procedure van de late zwangerschapsafbreking (na de 24ste week). PR Het FMG blijkt nogal eens onbekend, daarom is er een nieuwe folder ontwikkeld, bedoeld voor potentieel genteresseerden op symposia, opleidingen en cursussen. Tevens kan deze folder worden toegezonden aan diegenen die op enigerlei wijze kenbaar maken belangstelling te hebben voor de activiteiten van het FMG. Hoewel deze nieuwsbrief in eerste instantie bestemd is voor de FMG-leden, zal worden bezien in hoeverre deze ook geschikt kan zijn als informatiemedium voor instanties waarmee het FMG met betrekking tot het vakgebied relaties onderhoudt. Hierover moet nog nader beraad plaatsvinden. Tevens zijn - in het kader van een betere PR – posters en programmaboekjes ontworpen voor bijeenkomsten. Deze hebben dezelfde "huisstijl" als de folders. Bij het eerstvolgende voorjaarssymposium zult u de eerste aantreffen. Overigens wordt er een groot adressenbestand aangelegd, een gedeelte bestaat uit externe relaties van het FMG, waaronder de GGD-en, de ministeries en de collega-beroepsverenigingen. Ook zullen aankondigingen van FMG-activiteiten verzonden worden naar meerdere tijdschriften. 3 Van de secretaris, Daan Botter RAC-rapport Naar aanleiding van het in 1993 uitgebrachte rapport van de Recherche Advies Commissie "Forensische geneeskunde, een vak apart", is op initiatief van de Minister van Justitie, begin 1997 een werkgroep geformeerd die de implementatiemogelijkheden diende te onderzoeken van de in dit rapport opgestelde aanbevelingen. De werkgroep is gevormd door vertegenwoordigers van de betrokken Ministeries van Justitie, Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, Volksgezondheid, Welzijn en Sport alsmede de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de Vereniging van Nederlandse gemeenten, de Landelijke Vereniging voor GGD-en en het Forensisch Medisch Genootschap. Begin 1999 zal het eindrapport worden aangeboden aan de ministers van bovengenoemde Ministeries. Een van de aanbevelingen zal inhouden dat de term "gemeentelijk lijkschouwer" in de Wet op de
Lijkbezorging zal worden vervangen in "forensische geneeskundige of forensisch geneeskundig geschoolde arts". Uiteindelijk doel van deze nieuwe formulering is, dat op termijn forensischgeneeskundige handelingen uitsluitend mogen worden uitgevoerd door artsen die de opleiding "Forensische Geneeskunde" met goed gevolg (gecertificeerd) hebben afgerond. Registratie van forensisch geneeskundigen Tijdrovend onderzoek m.b.v. het (oud-)cursistenregister van de opleiding Forensische Geneeskunde aan de SSG, resp. de NSPH, heeft een voorlopig bestand van gecertificeerde forensisch geschoolde artsen opgeleverd. Veel gegevens hiervan zijn niet meer up-to date, aangezien veel cursisten adreswijzigingen e.d. niet hebben doorgegeven aan de NSPH of aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Op korte termijn zullen alle artsen die de opleiding hebben gevolgd worden aangeschreven door de Inspectie teneinde de gegevens van dit bestand bruikbaar te kunnen maken voor de toekomst: forensisch geneeskundige taken door uitsluitend forensisch geschoolde artsen. Het definitieve bestand zal worden beheerd door de secretaris van het FMG als vertegenwoordiging van de beroepsgroep. 4 Van de tweede secretaris, Frithjof Kroon Ledenbestand In 1998 hebben zich 25 nieuwe leden bij het FMG aangemeld. Daarnaast werden een aantal opzeggingen ontvangen, die voornamelijk veroorzaakt werden door veranderingen van werkkring. Samenvattend was er wederom een toename in het aantal FMG-Ieden. Per 1 januari 1999 werden 259 gewone leden geteld, 4 ereleden, 11 begunstigers en 12 rustende/studerende leden. Veel aandacht werd besteed aan controle en correctie van de verzendlijsten van het tijdschrift MODUS. Hierin worden regelmatig fouten ontdekt. Het is gebleken dat niet iedereen wijzigingen in bijvoorbeeld (werk-)adres doorgeeft aan de secretaris van het FMG. Hierdoor levert ook correcte verspreiding van MODUS problemen op. Daarom wordt u gevraagd om alle wijzigingen aangaande het FMG lidmaatschap door te geven aan de secretaris. 5 Van het bestuurslid vanuit de Commissie Wetenschap en Onderwijs, Ina Topman W&O In het kader van de professionalisering van het vak forensische geneeskunde speelt de Commissie Wetenschap en Onderwijs (Cie W&O) een belangrijke rol: de scholing en bijscholing in de forensische geneeskunde en het verbeteren van de kwaliteit zijn de voornaamste doelstellingen van de Cie W&O. Verbetering van de professionaliteit is het sleutelwoord. De Cie W&O is zo samengesteld, dat niet alleen de eerstelijns forensische geneeskunde aan bod kan komen, maar ook de forensische specialismen. Tevens kan onderlinge afstemming plaatsvinden. In de Cie W&O wordt regelmatig melding gemaakt van signalen dat de kwaliteit van het forensisch geneeskundig handelen in Nederland nog vaak te wensen overlaat. Gelukkig gebeurt er al wel veel, maar de commissie probeert ook zicht te krijgen op alle activiteiten die in dit kader plaatsvinden, zodat afstemming kan plaatsvinden tussen de verschillende activiteiten op het gebied van onderwijs en bijscholing. Het krijgen van zo'n overzicht van scholing en bijscholingsactiviteiten is een proces. Veel van het werk als gemeentelijk lijkschouwer hangt af van een melding van een behandelend arts, die in pricipe het verschil moet kennen tussen een natuurlijke en een niet-natuurlijke dood. Op diverse universiteiten wordt het vak forensische geneeskunde inmiddels gegeven; aan de VU in Amsterdam geeft Udo Reijnders een aantal colleges in het basiscurriculum aan alle studenten en op de UVA en de VU in Amsterdam aan de huisartsen in opleiding. In Groningen doceert Professor Uges al verscheiden jaren forensische geneeskunde als keuzevak tijdens de coschappen. Het streven is dat uiteindelijk alle basisartsen tijdens hun opleiding in het vak forensische geneeskunde zijn onderwezen. De Cie W &0 onderzoekt momenteel de mogelijkheden en noodzaak om een website op te zetten. Ook worden er plannen ontwikkeld om een forensisch geneeskundig expertise centrum op te zetten; uiteraard is het noodzakelijk om hiervoor gelden beschikbaar te krijgen om dit op professionele wijze te kunnen realiseren. Voorlopig valt er nog veel te doen. Het is een langzaam proces, maar het ziet er naar uit dat het wel de goede kant op gaat. Gelet op alle dingen die er gedaan moeten worden is het nodig dat enthousiaste leden zitting nemen in de diverse werkgroepen ter realisatie van de plannen. Congressen en Symposia In 2001 zal in Nederland het zevende Cross-ChannelConference worden gehouden. De eerste ideeën zijn al ontwikkeld. De Cie W &0 heeft daarbij een belangrijke taak voor de inhoudelijke kant. Eerder aan de orde geweest is de inhoud van het voorjaarssymposium. De voorbereidingen hiervoor zijn in volle gang. Zie ook onder 8. Beroepsprofiel Naast de werkzaamheden t.b.v. de Cie W&O heb ik mij bezig gehouden met meer algemene zaken het FMG
aangaande. Samen met Aemout Tenhaeff wordt een concept beroepsprofiel opgesteld. In het beroepsprofiel wordt beschreven wat een eerstelijns forensisch geneeskundige doet. Een beroepsprofiel wordt altijd opgesteld door de beroepsgroep zelf (in casu het FMG) en vormt vervolgens weer de basis voor een opleidingsprofiel: wat moet een forensisch geneeskundige kunnen om te doen wat hij doet. Vervolgens kunnen op basis hiervan de opleidingseisen worden aangepast. Naar aanleiding van de opleidingseisen zal de cursus aan de NSPH waarschijnlijk worden bijgesteld, maar zover is het nog niet. Het concept beroepsprofiel zal aan de leden worden voorgelegd; waarschijnlijk zal hieraan een speciale ledenvergadering worden gewijd. Na voorlopige vaststelling zal het concept beroepsprofiel met diverse deskundigen worden besproken en zonodig bijgesteld. Vervolgens zal het beroepsprofiel in definitieve versie aan de ALV worden voorgelegd ter vaststelling. 6 Van de penningmeester, Eric Ruiter De financiën Het jaar 1998 is voor uw penningmeester wederom een redelijk druk jaar geweest. Het bestond uit de volgende activiteiten: 1. Het uitsturen van circa 270 giro-acceptformulieren en aansluitend versturen van circa 90 herinneringsnota's naar FMG-leden; na 2 herinneringen bleken op 30 december nog 5 leden helaas hun contributie voor 1998 nog niet te hebben voldaan. Begin 1999 zullen dus nog indringender herinneringsbrieven worden verstuurd. Deze leden zullen voorlopig wel verstoken zijn van toezending van MODUS; 2. Het inboeken van circa 390 financiële posten in het geautomatiseerd FMG-datasysteem; gelukkig waren er dit jaar minder "onbekende" boekingen die veel speurwerk vereisten om uiteindelijk correct te kunnen worden ingeboekt; 3. Het verwerken van een kleine 30 aanvragen door GGD-en of politie-organisaties t.b.v. de verzending van circa 7500 arrestantenformulieren; 4. Het opmaken van een jaarverslag penningmeester over 1997 voor de ALV /FMG, welke in het afgelopen jaar is gehouden; aansluitend is steun verleend aan de controle werkzaamheden van de FMG-verificatiecommissie; 5. Het mede ondersteunen van het PR-plan, welke het FMG-bestuur zich had voorgenomen om in 1998 mee aan te vangen en uit te voeren; daarbij zijn FMG-folders, flyers en posters ontworpen door enkele leden van het bestuur en zijn deze uiteindelijk gedrukt door een drukkerij in Amersfoort; 6. In nauwe samenwerking met de 2e secretaris is wederom veel energie gestopt in het actualiseren van het FMG/MODUS-ledenbestand, waarbij wederom bleek dat de administratie van de VUGA veel te wensen overlaat. Mocht u na het lezen van dit verslag tot de ontdekking komen dat u het blad MODUS niet ontvangt, dan verzoek ik u hierbij om dit zo spoedig mogelijk schriftelijk te melden aan de secretaris. Wij gaan hiermee dan naar de betreffende uitgever; 7. Het overdragen van de activiteiten binnen de FMGdeelredactie MODUS aan de tweede secretaris ES. Kroon. De uiteindelijke financiële situatie 1998 van het FMG zal door uw penningmeester begin 1999 worden samengevat in een voorlopig jaarverslag en ter goedkeuring worden aangeboden aan het FMG-bestuur en vervolgens aan de ALY. Alles bij elkaar dus een dynamisch (financieel) jaar. 7 Vacature bestuurslidmaatschappen Wegens het aanvaarden van een ander dienstverband moest Hans Loer zijn functie helaas neerleggen, waardoor tussentijds een vacature is ontstaan voor het zevende lid van het bestuur. Door het bestuur is overwogen deze vacature zo snel mogelijk in te vullen vanwege de vele werkzaamheden, maar het leek toch praktischer eerst na te denken over de samenstelling van het bestuur als geheel. Omdat Frits Buijze in april aftreedt als voorzitter komen er in totaal twee vacatures. Op de bestuursdag op 22 januari heeft het bestuur hierover verder van gedachten gewisseld. Voor de Algemene Ledenvergadering op 22 april 1999 zal het bestuur een voordracht doen voor de samenstelling van het FMG-bestuur. 8 Aankondiging symposia Op donderdag 22 april 1999 zal het voorjaarssymposium worden gehouden in de Jaarbeurs te Utrecht. Het programma zal besteed worden aan de lijkschouw binnen intramurale instellingen, zowel in ziekenhuizen als in verpleeghuizen. De titel van dit dagssymposium is: "Overlijden in de kliniek: natuurlijk?". Aan de orde zal komen wat de rol is van de gemeentelijk lijkschouwer, van de Officier van Justitie en van de Inspecteur voor de Gezondheidszorg. Tevens wordt de rol en de werkwijze van de politie besproken. Ook wordt het onderwerp belicht vanuit de klinische pathologie en vanuit de gerechtelijke pathologie. Middels casuïstiek komen probleemsituaties aan de orde. Begin maart zal het definitieve programma worden vastgesteld en kan men inschrijven voor het symposium. Aansluitend vindt de Algemene Ledenvergadering plaats van het FMG.
Van 6 t/m 8 mei 1999 vindt het jaarlijkse symposium plaats van de Association of Police Surgeons, plaats op het eiland Jersey (inlichtingen bij de secretaris van het FMG). Het naja ars symposium van het FMG is gepland op 5 november 1999. In het voorjaar van 2001 zal de Cross-ChannelConference in Nederland worden gehouden. 9 Folder Ook de folder van het Forensisch Medisch Genootschap heeft nu het licht gezien; de folders zijn te bestellen bij de secretaris van het FMG. Eén exemplaar is bijgevoegd. 10 Ingezonden brieven Uiteraard nog geen ingezonden brieven. Wij hopen dat de nieuwsbrief zoveel reacties oproept dat de rubriek "ingezonden brieven" kan gaan functioneren als discussiemiddel. Wellicht zal de frequentie van verschijning dan moeten worden opgevoerd, maar dat is alleen maar toe te juichen. En verder... Er zijn momenteel zoveel zaken in beweging binnen het vakgebied van de forensische geneeskunde dat het nodig is meer en betere communicatie met de leden te krijgen. Deze nieuwsbrief is de eerste aanzet daartoe. In deze eerste nieuwsbrief komen alle bestuursleden aan het woord om verslag te doen van hun ervaringen en plannen. In het vervolg zullen ook vaste rubrieken worden opgenomen. Eén daarvan zal bestaan uit een bijdrage van Kees Das, die zich daartoe bereid heeft verklaard. Er zijn nog meer plannen, maar deze zijn nog niet volledig uitgekristalliseerd. Wij zijn dan ook naarstig op zoek naar enthousiaste leden die hieraan een bijdrage willen en kunnen leveren. Hopelijk leest u deze nieuwsbrief met veel plezier. Wij zijn ervan overtuigd dat een nieuwsbrief van het FMG in een leemte voorziet en betekenis kan hebben voor de verdere ontwikkeling van het vakgebied. Graag willen wij reacties op deze nieuwsbrief. U kunt deze richten aan de secretaris van het FMG. Ook kunt u tijdens de ALV uw reactie op de nieuwsbrief geven. Colofon: De FMG-nieuwsbrief is de nieuwsbrief van het Forensisch Medisch Genootschap, verschijnt tweemaal per jaar en wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het bestuur van het FMG. De eindredactie van het eerste nummer werd gevoerd door Mw RW. Topman, forensisch geneeskundige. Artikelen, brieven e.d. bedoeld voor publicatie in de FMG-nieuwsbrief kunt u sturen aan de secretaris van het FMG. Het secretariaat van het FMG, tevens secretariaat van de Nieuwsbrief wordt gevoerd door D. Botter, forensisch geneeskundige P / A GG&GD Amsterdam, Divisie GHR Postbus 2200 1000 CE Amsterdam Telefoon: 020 - 5555513 Fax: 020 - 5555106 Girorekening: 4320962 Bank: 53 4125921 Bij overmakingen op giro of bank gaarne vermelden t.n.v. Forensisch Medisch Genootschap te Zeist. Verenigingsregister: KvK Rotterdam nr. 40343291 Bestuurssamenstelling: Voorzitter: E Buijze Vice-voorzitter: A.G. Tenhaeff Secretaris: D. Botter 2e secretaris: ES. Kroon Bestuurslid W&O: mw. B.W. Topman Penningmeester: E. Ruiter Alg. Bestuurslid: vacature
