Hospice winter 2011 22-11 DEF_Nieuwsbrief 12-04-12 13:03 Pagina 1
In vogelvlucht
nieuws brief nummer 19 - winter 2011/2012
Hospice De Vier Vogels: Een huis met liefde en aandacht voor stervenden
Jaar van groot onderhoud In november 2011 is het twaalf jaar geleden dat hospice De Vier Vogels haar deur opende aan de Mathenesserlaan. Sinds die tijd zijn er veel mensen voor korte of langere tijd in het huis geweest. Een huis waarin intensief wordt geleefd, in vele opzichten. Het hospice staat er voor het mogelijk te maken dat mensen zich ‘bijna thuis’ voelen. Leven op het scherpst van de snede wordt wel gezegd. Juist die gerichtheid op het leven, in het zicht van de naderende dood, wordt achteraf door menigeen als een bijzondere periode ervaren. Niet altijd gemakkelijk, maar veelal wel waardevol. Alle betrokkenen van het hospice zetten zich dan ook onvoorwaardelijk in om een sfeer van vriendelijkheid, liefdevolle aandacht en respect te creëren. Hiervoor is in twaalf jaar tijd een stevig fundament gelegd. Een hecht team van vrijwilligers zet zich nog altijd belangeloos in om dit dagelijks mogelijk te maken. Een huis waarin zo intensief wordt geleefd heeft ook onderhoud nodig. In 2011 vond na een grondige voorbereiding, een project van groot onderhoud plaats. De renovatie aan de voor- en achtergevel van het pand was zo ingrijpend, dat er geen bewoners in het hospice konden verblijven. Dat was een heel vreemde ervaring! Het voelde alsof het hart uit het huis was verdwenen. De normale sfeer van rust en sereniteit was veranderd in die van een ‘bouwomgeving’. De serre was schaftlokaal geworden, mannen liepen in en uit, van boven naar beneden, de geur van gebakken tosties was onmiskenbaar aanwezig, de radiomuziek klonk door het geboor en geklop heen en in het hele huis was stof, stof en nog eens stof. Ongelooflijk veel werk is in die periode verzet en dankzij inzet van velen, was het dan ook mogelijk om na zes weken de eerste bewoner weer te ontvangen. Wat waren we blij dat we konden beginnen in een schoon en opgeknapt huis. Tijdens de sluiting is steeds contact gebleven tussen coördinatoren en vrijwilligers. Zo waren er diverse werkbezoeken georganiseerd naar collega organisaties die palliatieve zorg bieden in Rotterdam. We zijn bij allen zeer gastvrij ontvangen. Daarnaast waren er ontmoetingsmomenten tijdens avonden waarin mandala’s getekend werden en er was een trainingsbijeenkomst in het geven van voetmassage. Deze contactmomenten waren belangrijk, alleen al om met elkaar vast te stellen dat het werk voor bewoners zo gemist werd!
Deze nieuwsbrief is een uitgave van de Stichting Hospice Rotterdam Mathenesserlaan 424-b 3023 HE Rotterdam telefoon 010 244 95 52
[email protected] www.hospicerotterdam.nl ING 35254 tnv Stichting Hospice Rotterdam Bestuur: W.A. Corbeth, voorzitter M. van den Heuvel, penningmeester
Is het onderhoud van het huis nu voorbij? Nee, zeker niet. In november start de volgende renovatie. Het dak van de serre wordt hersteld vanwege ernstige lekkage. Ook de komende jaren zal onderhoud nodig blijven. Met vertrouwen willen we de komende jaren tegemoet treden, in de wens dat anderen ons werk van belang blijven vinden en het financieel mede mogelijk maken dat het huis aan de Mathenesserlaan een huis kan blijven met Liefde en Aandacht voor stervenden.
Mr. M. van der Lugt, secretaris R. Hooijen (huisarts) M. Vierhout - De Vries Redactie Nieuwsbrief: PR-groep Hospice Fotografie: Barbara Gen, Lionsclub Rotterdam Lay-out: Tan en de Jong
1
Hospice winter 2011 22-11 DEF_Nieuwsbrief 12-04-12 13:03 Pagina 2
Van de Penningmeester Eind 2010 heeft Ewoud Pierhagen zijn penningmeestertaken overgedragen aan Marc van den Heuvel. De nieuwe penningmeester werd naast financiële activiteiten meteen al betrokken bij twee grote projecten.
Gevelrenovatie
Al dit werk is uitgevoerd door de firma Prins uit Bergambacht in
Het zal niemand zijn ontgaan dat ons pand en dat van de twee bovenburen
opdracht van de Lions Club. Op zondagmiddag 9 oktober heeft
grondig is aangepakt in de zomermaanden. Gevels, kozijnen, daken,
een delegatie van de Lions de gerenoveerde tuin officieel overgedragen aan het hospice.
terrassen, gootwerk, schoorstenen zijn schoongemaakt, gerepareerd of vernieuwd om de komende jaren de tand des tijds weer te kunnen
Aanwezig was ook Suzanne van Westenbrugge die als coördinator vanaf het begin betrokken is
doorstaan. de overdracht
Al met al een ingrijpende situatie die – zoals reeds vermeld - ertoe heeft geleid dat we zelfs een tijdje geen bewoners in huis hebben gehad. Gelukkig is het project al met al goed verlopen dankzij de inzet van aannemer Hans Ouwendijk. Recent zijn de laatste discussiepunten rondom meer- en minderwerk in goed overleg tussen de buren, de hospice en de aannemer afgesloten. De vrijwilligers hebben een geweldige klus geklaard om na het vertrek van alle bouwvakkers de hospice weer spic en span te krijgen, klaar voor de ontvangst van nieuwe bewoners.
Alweer leeuwen in de tuin In onze vorige Nieuwsbrief werd melding gemaakt van de geweldige actie van de leden van Lions Club Rotterdam Host. Ook dit jaar konden deze Leeuwen er niet genoeg van krijgen, en hoe! Dankzij hun zeer royale gift werd onze tuin eind derde kwartaal grondig aangepakt en omgetoverd tot een stadstuin van allure. Niet alleen zijn vaste constructies vervangen zoals het tuinhuis (duurzaam red cedar)en de omheining maar ook de indeling van de tuin werd rigoureus veranderd. Hierdoor lijkt de tuin nu veel groter en lichter.
geweest bij het project. Zij heeft de aanwezigen bijgepraat over de ontstaans-geschiedenis van het eerste schetsontwerp van de herindeling en renovatie. Onder het genot van overheerlijke taart en koffie en thee, aangeboden door het hospice, is in de serre een plaquette overhandigd door de voorzitter van de Lions Club aan de penningmeester van het bestuur. Voortaan kunnen onze bewoners weer genieten van deze oase van groen en rust aan de Mathenesserlaan. Marc van den Heuvel
Dat de renovatie vlot en conform planning is verlopen is mede te danken aan de inzet van Dick Wilschut, die als vrijwilliger vanaf het eerste uur betrokken is geweest bij dit project. Hij heeft de lijntjes richting aannemer strak gehouden, de kostenverdeling tussen buren en hospice voortdurend bijgehouden en ook de technische toetsing van het geleverde werk voor zijn rekening genomen. Als penningmeester maar ook als vertegenwoordiger van het bestuur ben ik hem daar zeer dankbaar voor.
stadstuin met allure
2
Hospice winter 2011 22-11 DEF_Nieuwsbrief 12-04-12 13:03 Pagina 3
Dick Wilschut
“Laat mij maar lekker klussen” Dick Wilschut heeft als vrijwilliger een bijzondere inbreng in het hospice: als uitvoerend technisch adviseur draagt hij zorg voor diverse reparaties en verbeteringen. En bij grotere projecten zoals renovaties of verbouwingen, die door externe mensen worden gerealiseerd, is hij degene die daarin meedenkt en adviseert.
Hoe ben je bij het hospice betrokken geraakt?
Het bijzondere van het werk in het hospice is voor mij dat de sfeer hier
pand in kaart te brengen: hoe werkt alles? Moet er iets veranderen?
”Ongeveer 2 jaar geleden was de vorige klusjesman gestopt.
zo anders is. Ik vind het altijd wel gezellig in huis met al die vrijwilligers. Ook geeft het voldoening dat je iets
Kunnen we dat dan zelf of moeten we daar een externe deskundige bij
Annelies, mijn vrouw die al jaren als vrijwilliger in het hospice werkzaam is, had bedacht dat dat misschien wel iets voor mij was. En zo ben ik begonnen: eerst met diverse reparaties en onderhoud, zoals een kapot lampje of een kapotte stoel. In zo’n oud pand aan de Mathenesserlaan is er voortdurend wel iets dat aandacht behoeft. Een van de eerste dingen die ik gedaan heb, was een klok ophangen in de kamer van een bewoner. Hij had deze van thuis meegenomen. Ik moest toen vrij snel opdraven omdat hij die graag aan de muur wilde hebben. Het klussen heb ik al jong geleerd: mijn vader was ook erg handig. In zijn vrije tijd vond hij het leuk om met zijn handen bezig te zijn en dat heb ik overgepakt. In ons eigen huis heb ik ook het nodige gedaan. Dan leer je snel. Bij grotere projecten, waar een aannemer voor wordt ingeschakeld, zoals recent met de renovatie van de gevels, denk ik daarin mee. Ik ben bij alle bouwbesprekingen aanwezig. Tijdens de uitvoering en ook na afloop inspecteer ik nauwlettend of alles is uitgevoerd conform de gemaakte afspraken. Dan is het meer een kwestie van adviseren, regelen en vastleggen dan dat je zelf wat aan het doen bent. Maar dat is eigenlijk niet waarvoor ik hier kom. Ik pak liever zelf een hamer of een schroevendraaier. Als ik gewoon aan het klussen ben, voel ik me het prettigst hier.
kan betekenen. En het brengt contact met een hele andere wereld en heel andere mensen dan waar ik in mijn dagelijkse werk mee te maken heb. Het is een mooi tegenwicht voor
inschakelen? Recent is het plan ontstaan om een onderhoudsteam te vormen bestaande uit 5 mensen die elk een eigen invalshoek hebben. Zo kan je elkaar mooi aanvullen.”
Heb je nog andere hobby’s behalve klussen?
Dick aan het klussen
mijn gewone werk als geo-technicus, waar ik voortdurend met techneuten te maken heb. Wanneer er iets op een kamer van een bewoner gedaan moet worden, informeer ik tevoren altijd even hoe de situatie is en of het op dit moment wel schikt. En ook voor andere werkzaamheden in huis geldt dat: je kunt natuurlijk niet ergens gaan boren of timmeren, als er net iemand is overleden of wanneer er iemand uitgedragen wordt. Als ik weet dat een kamer tijdelijk leeg is, benut ik dat om daar eens even rustig rond te kijken of alles nog goed functioneert. Op dit moment zijn we aan ’t bekijken hoe het met de Cv-ketel is: of er na 12 jaar aan vervanging gedacht moet worden. En verder ben ik bezig de noodverlichting in het
3
“Ja zeker: fietsen met Annelies, we gaan graag samen op fietsvakantie; verder zing ik als tenor in een koor; thuis heb ik een aquarium en sinds een aantal jaren ben ik bezig met fotografie: zo heb ik als jaarthema 52 weken lang op 2 dezelfde plekken in de tuin iedere week een foto gemaakt: een hele serie van wat er in het jaar verandert.”
Wat brengt het werken in het hospice jou? “Het besef van de betrekkelijkheid van een heleboel zaken. Het heeft geen zin om je druk te maken over dingen die over 5 of 10 jaar aan de orde zijn. Geniet er nu maar van, want voor je het weet zit je in een heel andere situatie. Het doet me nadenken over de essentie van het leven en het houdt me bij het hier en nu. Het bezig zijn met zaag, hamer en stucspaan geeft me ook rust en ontspanning. Laat mij maar lekker klussen!“ Anita Richters
Hospice winter 2011 22-11 DEF_Nieuwsbrief 12-04-12 13:03 Pagina 4
Uit het oog, niet uit het hart.
Afscheid Suzanne van Westenbrugge en Birgit Janssen Op de langste dag van het jaar, dinsdag 21 juni, namen we feestelijk afscheid van Suzanne en Birgit. Beiden waren al vanaf het allereerste begin van De Vier Vogels met hart en ziel aan het hospice verbonden. Allebei begonnen zij als vrijwilliger en gastvrouw, maar na drie respectievelijk vijf jaar kwam daar verandering in. Suzanne werd coördinator. Aanvankelijk aangesteld als plaatsvervangend coördinator nam ze na vier jaar in het team van coördinatoren de algemene leiding op zich. Birgit, die naast haar gastvrouwschap altijd al de administratie had gedaan van het huis en in die hoedanigheid de penningmeester had geassisteerd, moest na haar verhuizing naar Zuid-Limburg de zorg voor de bewoners van het hospice loslaten en kon zich nog alleen bezig houden met haar administratieve taken. Beiden gaven na 12 jaar nu op deze zonnige dag in juni het stokje over aan hun opvolgers en zij mochten hun ‘vogeltje van verdienste’ in ontvangst nemen. Wat hebben die 12 jaar Vier Vogels voor hen betekend? We laten hen graag aan het woord:
Suzanne “ Het zo dichtbij mee mogen maken van het sterven (bijna 400 keer in die 12 jaar) maakt dat ik veel geleerd heb over het leven: Haal voldoening uit het Hier en Nu, zodat als het zover is dat ik afscheid moet nemen ik terug kan kijken op een leven waarin ik mijn hart gevolgd heb, licht heb mogen brengen en met getob heb leren leven. Heel belangrijk voor mij was de SAMENwerking, in alle aspecten van het werk in het Hospice. Vrijwilligers, coördinatoren, huishoudelijke hulpen, verpleegkundigen en aanvullende zorgers,
Birgit en Suzanne
administratief medewerkster, wetend dat allen voor dezelfde taak staan, namelijk er ZIJN. Samen de zorg hebben voor de bewoners in hun laatste levensfase, samen zorgen dat er goed afscheid genomen kan worden van het leven en van elkaar, van familie en dierbare achterblijvers. Ik koester mijn afscheidsboek vol herinneringen en foto’s, en wens het Hospice een goede toekomst in de wetenschap dat het een prachtig huis is en zal blijven voor de mensen die er aan toe zijn en voor de werkers die zich dagelijks weer inzetten en afstemmen op dat wat nodig is.” Birgit kijkt met voldoening en dankbaarheid terug op de afgelopen jaren. “De zorg voor de bewoners, de samenwerking met de collega gastvrouwen en -heren, de gezamenlijke intensieve maar ook intense opleiding, mijn aandeel in de laatste zorggroep, wat heb ik daarin veel mogen ervaren als persoonlijk groeiproces. Daarnaast was er die andere poot van mijn werk: de zorg voor alle administratieve trajecten in het huis, en dat alles in nauwe, collegiale samenwerking met coördinatoren en
4
penningmeester. Ik had echt het gevoel dat ik mocht meebouwen aan het stevige fundament waarop het hospice van nu is gebouwd. Het loslaten van mijn taken en taakjes ging me aanvankelijk niet gemakkelijk af, maar nu kan ik toch uit de grond van mijn hart zeggen: ik ben blij dat ik bij De Vier Vogels mijn werkzame leven heb mogen afsluiten!” Het werd een vrolijk en zonnig afscheid, met zang en toespraken, met heerlijk eten door veel vrijwilligers zelf bereid, met terugzien en vol vertrouwen vooruit blikken. Suzanne laat een prachtig opgeknapt huis en mooie tuin achter. En Birgit verzekerde ons dat de kas klopte. Zij werden tot op straat uitgeleide gedaan met een uit volle borst gezongen ‘Wij zullen doorgaan...’. Met een gerust hart konden ze allebei vertrekken.
uit volle borst
Hospice winter 2011 22-11 DEF_Nieuwsbrief 12-04-12 13:03 Pagina 5
Van de Vrijwilligers Het belang van een liefdevolle omgeving
het huis betrokken was, zo’n enorm cadeau erbij waren! Wat een mooie
schone handdoek op het toilet, van de met zorg uitgezochte bloemen tot
Twee jaar geleden ging ik naar een informatiemiddag in hospice “De Vier Vogels”, omdat ik een
mensen, bewust in het leven staand, lief en zorgzaam, ieder met hun eigen verhaal en achtergrond, ieder met
de zelfgemaakte maaltijd. Het werken vanuit de vraag: “Wat is er nu nodig, in dit moment?”, maakt ons huis uniek in de palliatieve zorg! De aandacht, die wij geven aan de bewoners, geven
hartenwens had om vrijwilliger te worden in een huis waar mensen hun laatste levensfase meemaken. Deze wens kwam voort uit een enorme behoefte om mij op een zinvolle manier voor mijn
een ander motief om zich in te zetten voor onze bewoners en naasten. Ik leerde dat juist ook deze mensen mij zeker wat te bieden hadden, maar de grootste ontdekking was nog wel het belang van de liefdevolle omgeving, het huis zelf!
wij ook aan ons huis. het aangename huiskamergevoel, de ongedwongenheid, de openheid, dat alles draagt bij aan dit bijzondere huis.
medemens in te zetten. En ja, juist in die laatste fase van het leven, die
Het scheppen van een aangenaam
Deze bedding, waarin wij onze bewoners en hun naasten ontvangen
zo belangrijk is. Ik stapte de hal in: er brandden twee
klimaat in huis, wat er voor zorgt dat iedereen zich in ons hospice goed
en waarin wij zelf werken, is van groot belang voor het welbevinden
kaarsjes, de rustgevende kleuren in de gang, twee indrukwekkende bossen bloemen, ik ging de trap op en kwam in de huiskamer en vrijwel meteen kwam in mij op: “Hier voelt
voelt, zich welkom voelt, bijna thuis voelt. Die liefdevolle omgeving, die door ons allen geschapen wordt, van het branden van een kaarsje tot een
en het welzijn van ons allemaal!
het goed, hier wil ik zijn!” Ik was onder de indruk van de sfeer, die het huis uitstraalde. Net als veel van mijn collegavrijwilligers, wilde ik vooral graag er zijn voor de bewoners en hun naasten. Dat was waar het mij om ging. Al snel ontdekte ik, dat niet alleen de bewoners en hun naasten belangrijk waren, maar dat ook mijn collegavrijwilligers, de coördinatoren, de verpleegkundigen, onze huishoudelijke hulpen en iedereen die bij
Winifred van den Berg
Voor Wim Zacht mild Op het laatst Je schuld bekend: Te veel voor jezelf Te weinig voor de ander Tranen Het verleden gehuild Zacht en mild De bolster verdwenen Opluchting? Ja! Eindelijk zeggen Wat je niet kon liefdevolle aandacht
Ben je toe aan een nieuwe uitdaging? Heb je steeds al het gevoel dat je vrijwilligerswerk wilt doen, maar heb je de stap nog niet gezet? Heb je belangstelling voor werk waarbij alle tijd is om vanuit je hart, maar mét hoofd en handen een ander tegemoet te treden. De ander die in de laatste periode van zijn of haar leven verkeert. Werk waarbij je altijd samen werkt met een maatje, zodat je er niet alleen voor staat. Wij zijn op zoek naar mensen die zich willen verbinden aan ons huis en nodigen je van harte uit om je aan te melden als vrijwilliger. Het gaat in dit werk vooral om ‘er zijn’. Levenservaring die je hebt opgedaan vinden wij belangrijker dan genoten opleidingen. Kom naar één van de maandelijkse informatiemiddagen en wij vertellen graag over het werk van vrijwilligers
Ruwheid verdwenen Zacht en mild Op het laatst Toen: Verstopt je ziel Tierend boos vloekend Onmacht! Je verleden gehuild Nu: Jij sprak Getoond je ziel Huilend lachend zingend Niet te laat Zacht en mild De dood nabij Getoond je ziel. 29 september 2010 Petra van Mil
Zie ook onze website www.hospicerotterdam.nl
5
Hospice winter 2011 22-11 DEF_Nieuwsbrief 12-04-12 13:03 Pagina 6
Dank Dank Dank Dank Dank Aan al onze donateurs! Ook dit jaar weer hebben vele trouwe donateurs ons bedacht met hun goede gaven. Daardoor was het mogelijk ook de deur van ons huis open te blijven houden voor bewoners die niet de middelen hebben een eigen bijdrage voor hun verblijf te betalen. Wij zijn onze donateurs zeer erkentelijk voor hun niet-aflatende steun!
Aan al onze Sponsors! Het was een jaar van vele projecten: renovatie en restauratie pand, aanpassingen binnenshuis; automatisering administratie, opwaarderen website, reparatie serre. Al deze projecten zouden nooit gerealiseerd kunnen worden zonder de royale bijdragen van: G.Ph.Verhagen-Stichting,
Stichting Bevordering Maatschappelijke
Pasmanstichting ’s Gravenhage, Remonstrantse Kerk Rotterdam,
Dienstverlening Rotterdam, Stichting Het Heilige Geest Huis,
SKANfonds, Sophie Rosenthal Vereeniging,
Stichting Job Dura Fonds, Stichting Van Leeuwen Van Lignac,
Stichting Coolsingel, Stichting Bevordering Volkskracht,
Van Capellen Sichting, Vrouwe Groenevelt’s Liefdesgesticht.
Van de coördinatoren In het hospice hangt een klein en onopvallend schilderijtje, waar je gemakkelijk aan voorbij loopt. In de maand november halen we het te voorschijn. Er staat een afbeelding op van Sint Martinus. De naamdag van deze heilige valt op 11 november. Hij was een Romeins soldaat, die op een van zijn tochten, bij de poort van een stad een arme man zag. Het was winter en ijzig koud, Martinus had niets anders te geven dan zijn rode mantel. Hij deed deze af en sneed hem door midden en gaf vervolgen de helft aan de bedelaar. Later werd hij bisschop en werd hij geroemd om zijn menslievendheid. Nog steeds wordt op de 11de van de 11de Sint Maarten gevierd en hebben wij er in huis ook even aandacht voor. Het geven van de helft van je mantel aan iemand die in de kou staat is een krachtig en mooi beeld, ook nu nog. Al vanaf de zomer hebben er een groot aantal korte opnames plaatsgevonden. Dat geeft een intense beweging in huis. Het intakegesprek, opname, het overlijden, de laatste Zorg, het uitdragen en de uitvaart vinden allemaal in een korte tijdsspanne plaats. Een bewoner kwam op maandag binnen en overleed dinsdag. Ook al is dit erg kort, in het bijstaan van de familie kwam duidelijk naar voren hoe betekenisvol deze twee dagen voor hen waren. Op onze gezamenlijke inzet om in korte tijd alles voor elkaar te krijgen, kunnen wij met tevredenheid en dankbaarheid terugkijken. Onze huishoudelijke hulpen maken de kamers weer blinkend schoon voor een volgende bewoner. Van de families ontvangen we woorden, bloemen en andere tekenen van hun dankbaarheid voor de steun die zij ervaren hebben. Ook tijdens een korte opname kan het verblijf in een hospice bijdragen aan een stukje rust voor bewoner, familie en dierbaren tijdens die kwetsbare tijd van afscheid nemen.
Wijsheid is een beetje minder treuren om het verleden, een beetje minder hopen op de toekomst, en een beetje meer liefhebben van het heden. (SENECA) Bestuur, coördinatoren, vrijwilligers en alle andere medewerkers van Hospice De Vier Vogels wensen u veel liefde en wijsheid voor het nieuwe jaar.
6
