Nieuwe Maas Parcours
B
F E
A
C
G
Printversie
D
Under construction Het Nieuwe Maasparcours heeft op diverse punten nog kleine aanpassingen nodig, zoals het plaatsen van een fietsgoot, het weghalen van een hek of het plaatsen van een verkeersbord. Daarnaast zijn grote verbeteringen noodzakelijk zoals het veilig oversteken van het Stieltjesplein en het toegankelijk maken van de kades bij enkele bedrijven.
B B
F
E
A A G
A
B
•
B
C C
D D
Maastunnel - Willemsbrug, 3,4 km
Vanuit de Maastunnel rechtsaf over de Parkkade en via de Westerkade langs de beelden van zeegod Poseidon en tsaar Peter de Grote om de Veerhaven heen. Over de Willemskade naar het Willemsplein met aanlegsteigers van Aqualiner, Waterbus en Spido en onder de Erasmusbrug door. Fietsers gaan bovenlangs. Na de Nieuwe Leuvebrug voor het Oorlogsmonument voor Zeevarenden de trap af naar het Leuvehoofd, fietsers nemen de helling naar beneden, en verder over de Boompjeskade. Over het Bolwerk, onder het bruggenhoofd van de oude Willemsbrug door en langs het Maasbeeld, bijgenaamd ‘De Waslijn’, van Auke de Vries.
• •
• •
C
Willemsbrug - de Esch, 3,7 km
Over de Oosterkade en de Boerengatbrug, de trap af naar de Rhijnspoorkade, fietsers langs het voormalig zwemparadijs Tropicana en via de helling onderlangs de Maasboulevard. Voor het tankstation rechtsaf naar beneden naar de Oude Plantage. Voor roeivereniging Nautilus linksaf, naar rechts via de kop van de Watertorenhaven, de trap op naar de Watertorenweg en via het pad op de dijk, de Buitenbassinweg, naar het werkhaventje. Fietsers linksaf via de Rijsakkerlaan, de Oude Plantagedreef en de Watertorenweg naar de Buitenbassinweg.
C
•
D
de Esch - IJsselmonde, 4,9 km
Via de Nesserdijk en de Schaardijk, wandelaars halverwege het talud, onder de Van Brienenoordbrug door, dan linksaf en via het fietspad de brug over. Voor wandelaars is er op beide oevers een trap. Aan de zuidzij de trap af en rechtsaf, tunneltje door, fietsers richting fietsknooppunt 63.
Routebeschrijving
Informatie over route en omgeving zie pagina 5
D
•
E
IJsselmonde - Mallegat, 4,9 km
Na het tunneltje linksaf, bij het stoplicht rechtsaf de Willem van Gelderstraat in via de dijk, fietsers nemen het fietspad. Linksaf de Bovenstraat in, over het asfalt onder de brug tot het Zuiddiepje, fietsers direct na de brug naar rechts. Het water volgen, wandelaars kort voor het einde het trapje af en de punt ronden via de kade, rechtsaf langs de Kreeksehaven en rechtsaf bij de Burgemeester van Slijpelaan, fietsers kunnen het fietspad op de dijk volgen. Via de Stadionweg langs een bedrijventerrein, dat vanwege de rommelige aanblik ‘Klein België’ wordt genoemd. Bij het Hoendiep rechtsaf tot de brug naar het Eiland van Brienenoord. Linksaf via het Boterdiep en de Piet Smitkade, voorbij het parkeer-terrein om de vangrail heen, langs de radarpost en verder langs de rivier. Linksaf bij de Klinkerstraat, rechtsaf via de Korte Stadionweg. Voorbij het tankstation rechtsaf door het Mallegatpark naar de rivier. Bij het hek linksaf de Passerstraat in.
B
FF
C E E
A A G G
D D
• •
E
•
F
Mallegat - Erasmusbrug, 3,5 km
Via Persoonshaven en Schietloodstraat om het zorgcentrum De Steenplaat heen. Via de Piekbrug naar de Piekstraat en langs het complex van Hunter Douglas. Bij de Feijenoorddijk rechtsaf, via het parkje naar de rivier en linksaf over de Feijenoordkade, wandelaars kunnen direct naar de kade via de helling. Bij de Feijenoordhaven via een smalle brug naar de overkant, fietsers om de haven heen, en verder langs de Feijenoordkade. Bij de Nassauhaven de kade volgen en rechtsaf over de Nassaubrug, een ophaalbrug, de Roentgenstraat in. Ter hoogte van de Nassaustraat (links) rechtsaf langs het terrein van Unilever tot de Koningshaven. Linksaf onder de voormalige spoorbrug met heftorens (De Hef) door tot de Koninginnebrug, wandelaars direct aan het water, trapje omhoog bij de Koninginnebrug. Via zebra oversteken naar het Stieltjesplein (fietsers afstappen), rechtsaf naar de Stieltjesstraat en via zebra terug naar de waterkant, wandelaars trapje omlaag en direct op de kade lopen. Langs kinderkunsthal Villa Zebra, hotel Pincoffs, Poortgebouw en Kindermonument via het Wilhelminaplein met de Maastoren en brugwachtershuis, wandelaars direct langs de rivier, naar de Erasmusbrug.
• •
F
•
G
Erasmusbrug - Maashaven, 5 km
Oversteken bij de Erasmusbrug naar de Wilhelminapier, rechts naar het water en over de Holland Amerikakade langs het KPN-gebouw, de drie geschakelde torens van De Rotterdam, de cruiseterminal, het World Port Center naar het sculptuur Lost Luggage en Hotel New York. Aan het einde van de Wilhelminapier de kade volgen en via de Rijnhavenbrug naar het Deliplein op het schiereiland Katendrecht (De Kaap). Bij de Veerlaan rechtsaf en bij de Linker Veerdam terug naar de rivier en links af het water volgen tot de Maashaven met aan de kade het s.s. Rotterdam. Via Maashavenkade en Maashaven Nz. rechtsaf naar Maashaven Oz. Fietsers bovenlangs, wandelaars volgen een pad halverwege het talud tot voorbij de steiger voor de watertaxi, daarna via een trap omhoog en onder het metroviaduct verder tot de Maassilo.
• •
G
A
Maashaven - Maastunnel, 5 km
Zz. voor de Maassilo rechtsaf langs de kade en na 900 m • Maashaven bij de Gerrit Broerszstraat linksaf. Bij de Brielselaan rechtsaf, fietsers via
fietspad, wandelaars over de dijk en over de Doklaan, langs de wand met rozen en de stalen gevel van de voormalige vuilverbranding rechtsaf naar het Charloisse Hoofd. Via de ingang tot de Maastunnel voor wandelaars en fietsers met de roltrap naar beneden. Door de tunnel naar de overkant van de rivier.
•
A
B
Maastunnel – Willemsbrug
e Euromast en Het Park behoren tot de bekendste attracties van Rot• Dterdam. De Parkkade is een vrije ligplaats voor zeeschepen. Langs de
Westerkade en rond de Veerhaven staan imposante panden uit de 19de en vroege 20ste eeuw, zoals het Westerkadehuis, het Atlantic-Huis, het Wereldmuseum en het gebouw van de Koninklijke Roei- en Zeilvereniging De Maas. De Veerhaven is een jachthaven voor zeegaande, historische schepen. Op de kop staan vijf borstbeelden van prominente Rotterdammers, voormalige bewoners van de Parklaan en het Westplein. Op het halfronde plein aan de Veerkade staat het monument voor ir. Pieter Caland, ontwerper van de Nieuwe Waterweg. Aan de overkant zien we de wolkenkrabbers van de Kop van Zuid met daartussen Hotel New York en de cruiseterminal. In de Leuvehaven liggen historische vaartuigen van het Havenmuseum, waaronder RDM-stoomslepers, een graanelevator en een drijvende bok. Langs de Boompjes wappert de Internationale Vlaggenparade. Aan de overzijde, op het Noordereiland staat karakteristieke, laat-19de-eeuwse bebouwing. Bij het oude bruggenhoofd bevindt zich een bord met het getal 1000, de afstand in kilometers tot het begin van de bevaarbare Rijn. Bij de oprit van de Willemsbrug zijn we ter hoogte van Het Witte Huis, ooit het hoogste kantoorgebouw van Europa. De Oudehaven, met historische werf, biedt ligplaats aan vele historische binnenvaartschepen.
• •
B
C
Willemsbrug - de Esch
In voormalig zwemparadijs Tropicana zijn nu café-restaurant Aloha, paddenstoelenkwekerij Rotterzwam en verspillingsbevechter Kromkommer gevestigd. Aan de Maasboulevard liggen passagiersschepen, die in Duitsland reisjes langs de Rijn maken. Aan de overkant zien we De Brug, een indrukwekkend kantoorgebouw op poten uit 2005, boven het bestaande gebouw van Unilever uit 1891. De Watertoren uit 1873 hoorde bij het Gemeentelijk Drinkwaterleidingterrein (DWL-terrein). In de toren bevinden zich nu woningen, kantoren en horeca. Op het DWL-terrein werd een nieuwe woonwijk gebouwd, waarbij veel karakteristieke elementen van ‘het Waterwerk’ behouden zijn.
•
C
•
D
de Esch – IJsselmonde
Achter de Nesserdijk ligt het natuurgebied de Esch (lees meer bij ‘Extra rondes’). Vanaf het ‘balkon’ op de pilaar van de Van Brienenoordbrug die op het eiland staat zien we aan de noordoever hoe de Hollandsche IJssel uitmondt in de Nieuwe Maas. Op de zuidoever ligt het oude dorp IJsselmonde, voor het eerst genoemd als Islemunde in 1072.
Info bij route
Routebeschrijving zie pagina 4
D
E
IJsselmonde – Mallegat
n 1941 werd het agrarische dorp IJsselmonde met zijn kapitale • Iboerderijen door Rotterdam geannexeerd. In de vruchtbare polders
verrezen, vanaf de jaren zestig, nieuwbouwwijken die samen Groot IJsselmonde vormen. De Veranda, de wijk aan de Piet Smitkade, is gebouwd op het voor malige terrein van scheepswerf en machinefabriek Piet Smit Jr. Vanwege de nabijheid van stadion ‘De Kuip’ zijn de straten vernoemd naar personen uit de geschiedenis van de voetbalclub Feyenoord. De halve bollen en de watertoren in het Mallegatpark zijn een restant van de gasfabriek Feijenoord.
• •
F
•
G
Erasmusbrug – Maashaven
De Wilhelminapier maakt deel uit van de Kop van Zuid en was decennialang het grondgebied van de Holland-Amerika Lijn (HAL), die in 1873 werd opgericht. Op de pier bevonden zich kantoren, werkplaatsen, loodsen, vemen en aankomst- en vertrekhallen. Hotel New York, op de kop van de pier, is gevestigd in het voormalige hoofdkantoor van de HAL, die het imposante gebouw in 1984 verliet. Het schiereiland Katendrecht ligt ingeklemd tussen de Rijn- en Maashaven. Aan het begin van de 20ste eeuw verdween door het graven van de Maashaven het oude dorp grotendeels, aan het einde van de eeuw verdween het havenbedrijf van Katendrecht. Op de vrijgekomen terreinen verrezen moderne woningen en het Deliplein kreeg een facelift. ‘De Kaap’ begon aan een derde jeugd met restaurants, theater Walhalla en de Fenix-loodsen met de Food Factory, Circus Rotjeknor en de circusopleiding van Codarts. Het s.s. Rotterdam werd in 1958 bij de RDM-werf te water gelaten. Na vele omzwervingen en een grondige restauratie keerde het schip terug naar haar thuishaven en begon in 2010 een nieuw leven als toeristische attractie in de Maashaven. Aan boord bevinden zich onder meer een hotel, restaurants en bars. De Maashaven werd gegraven als graanhaven. Het silhouet van de Maassilo beheerst het beeld. De haven lag in het verleden vol graanschepen, elevatoren en rijnaken. Bij de Watersnoodramp van 1953 liep de kade langs de Maashaven over, waarna deze werd verhoogd tot Deltahoogte. Het pad ligt op de oorspronkelijke hoogte van de kade.
•
•
E
F
Mallegat - Erasmusbrug
angs de Piekstraat staat oude, industriële bebouwing die voor een deel • Lwordt hergebruikt door jonge bedrijven. V oorbij sociale woningbouw op het voormalige terrein van scheeps• sloperij deSimons komen we bij de herenhuizen aan de Feijenoordkade
waarvan de gevels zijn gerestaureerd en de woningen erachter nieuw zijn gebouwd. Aan de overkant van de rivier staat de voormalige watertoren op het DWL-terrein. ‘De Hef’ werd in 1928 in gebruik genomen en is een ontwerp van Pieter Joosting. Sinds de opening van de spoortunnel in 1993 is de spoorbrug buiten gebruik. Het imposante bouwwerk werd als industrieel monument gespaard. Het beweegbare deel, ‘het val’, is tot halverwege 2016 voor grootschalig onderhoud verwijderd. De Koninginnebrug dateert uit 1929 en werd ontworpen door A.H. van Rood. Het Poortgebouw werd in 1879 gebouwd als kantoor van de Rotterdamsche Handelsvereeniging van Lodewijk Pincoffs. Het Joods Kindermonument bij het restant muur om het voormalige Gemeentelijk Haventerrein werd in 2013 onthuld. Daarop staan de namen vermeld van alle 686 Rotterdamse Joodse kinderen die vanaf deze plek zijn gedeporteerd en nooit zijn teruggekeerd. De Maastoren uit 2009 is met 161,2 meter het hoogste gebouw van Nederland. Links staat het gerechtsgebouw.
• •
G
•
A
Maashaven – Maastunnel
Voor de Maassilo staat een kantoorgebouw van architect Herman Haan op palen in het water. De elevatortorens en de bruggen zijn de laatste restanten van de graanoverslag. Aan de Brielselaan staan behalve de Maassilo, fabrieken van Quaker Oats en Meneba. Achter de Brielselaan ligt de Tarwebuurt met straatnamen die verwijzen naar het graanbedrijf: Gerststraat, Roggestraat, Speltstraat, Stoppelstraat en Tarwestraat. Het Charloisse Hoofd biedt een mooi uitzicht op het s.s. Rotterdam, de Erasmusbrug, de Euromast, Het Park, het Scheepvaart- en Transportcollege met overhangende collegezaal, de kranen van de Waalhaven en de ventilatiegebouwen van de Maastunnel op beide oevers. De Maastunnel was de eerste autotunnel in Nederland en kwam in 1942 gereed. De tunnel is nu een Rijksmonument.
•
2
3
5
Een rondje om de Rijnhaven toont de enorme transformatie die dit voormalige havengebied onderging. Op de Wilhelminapier staat een aantal markante gebouwen. New Orleans, met onderin het filmtheater LantarenVenster, is de hoogste woontoren van ons land. In Las Palmas is het Nederlands Fotomuseum gevestigd. Tussen New Orleans en theater Luxor wordt druk gebouwd aan de woontorens Boston en Seattle. Aan de waterkant staat het beeld De Lastdrager van Han Rehm.
4 1
6
3
7
1
2
3
4
5
4 6
7
Extra rondes Vooral voor wandelaars
Het Park, 2 km
Het Park werd halverwege de 19de eeuw aangelegd door de Haarlemse tuinarchitecten Zocher. In 1875 werd het landgoed De Heuvel aangekocht en bij Het Park gevoegd. Met grond uit de nieuw gegraven Tweede Katendrechtsehaven werd in 1896 langs de rivier de ‘Bult van De Jongh’ of Parkheuvel opgeworpen, vanwaar men een prachtig uitzicht heeft over de rivier.
2
Waterstad, 3,5 km
Waterstad is het gebied tussen de oorspronkelijke rivierdijk en de Nieuwe Maas. Het werd omstreeks 1600 bij de stad gevoegd. Bij een wandeling door dit stadsdeel langs de binnen-havens Leuvehaven, Wijnhaven, Oudehaven, Haringvliet en Scheepmakershaven passeren we het Maritiem Museum, het beeld van Zadkine, de Regentessebrug, Het Witte Huis, werf De Koningspoort en de Spanjaardsbrug.
Binnenhaven, 2 km
Een rondje rond de Entrepot- en Binnenhaven gaat over historisch terrein. Het voormalige havengebied op de Kop van Zuid is omgetoverd tot een moderne woonwijk. De Entrepot-haven bij het Vrij-Entrepot, een voormalig douanegebied, en de Binnenhaven doen nu dienst als jachthaven.
5
1
Rijnhaven, 2 km
Noordereiland, 3 km
Het Noordereiland wordt bereikt via de Koninginnebrug of de Willemsbrug. Een wandeling over de kades rond het eiland biedt een bijzondere kijk op de rivier en de omringende stad. Het eiland zelf herbergt vele schatten op het gebied van beeldende kunst en architectuur.
6
De Esch, 2 km
Het poldertje De Esch is een fraai natuurgebied. Er staan twee boerderijen. De Rozenhof dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw, is gerestaureerd en geeft onderdak aan diverse instellingen. Er waren plannen het poldertje te gebruiken als baggerdepot of geheel af te graven, zodat de duwvaart makkelijker de bocht in de rivier kon ronden. Dat noodlot kon worden afgewend.
7
Eiland van Brienenoord, 3 km
De brug over het Zuiddiepje vormt de toegang tot het Eiland van Brienenoord, het laatste riviereiland bij Rotterdam met getijdekreken aan de oostkant. Het eiland ontstond aan het begin van de 19de eeuw en dankt zijn naam aan baron Van Brienen van de Groote Lindt, die er in 1845 een zalmvisserij vestigde.
Rotterdam en de rivier De Rotterdamse zeeofficier Christiaan Louis Schepp (1876-1948) was ook dichter, waarvoor hij het pseudoniem Jan Prins koos. Hij werd geboren en groeide op in Rotterdam. Over zijn geboortestad schreef hij in 1937 het gedicht Rotterdam. De stad had hij jaren eerder al verlaten, maar langs de rivier kwamen de herinneringen in volle hevigheid terug. Het gedicht werd in 1946 gepubliceerd in de bundel De stad waar men is kind geweest. Prins weet de verknochtheid van stad en rivier in dit gedicht prachtig te verwoorden. Dat blijkt al meteen in de eerste twee regels: ‘Te Rotterdam ben ik geboren / onder den adem van de Maas.’ In de regels zeven en acht schrijft hij: ‘Door heel de stad heb ik gezworven, / maar aan de kaden toch het meest.’ In het tweede couplet beschrijft Prins wat hij daar ervoer en vooral... rook. Het Nieuwe Maasparcours is als een eerbetoon aan de dichter Jan Prins. Het roept niet dezelfde, wel vergelijkbare emoties op.
Naar koffie rook het bij de Draaisteeg aan ’t Oude Hooft naar teer en touw naar copra langs de Spoorweghaven naar reuzel bij het Poortgebouw naar huiden op den Terwenakker en aan den Haringvliet naar kaas. Dan was de geur van gist of olie en dan van jute weer de baas. Dan waren het de specerijen uit Bombay of Batavia. Naar schapen rook het in de Boompjes, naar uien op de Spaansche Ka. Aan ’t Nieuwe Werk geurden citroenen en bij het Entrepôt tabak. Kortom, er valt geen reuk te ruiken, die aan dit havenbeeld ontbrak.
