MUSEUMFICHES PARCOURS MASSA
1
2
LEES EERST DIT • • • • • • •
In dit boekje vind je een museumparcours rond het thema ‘massa’. Jullie werken in kleine groepjes. Elk bezoek start met de introfilm. Als je die nog niet zag, gebruik dan de audioguides op het gelijkvloers om de film op de zuilen te bekijken. Schrijf of leun niet tegen de panelen. Aan de balie kan je schrijfplankjes verkrijgen. De lift is heel langzaam en bedoeld voor minder mobiele mensen. Doe daarom zoveel mogelijk verplaatsingen met de trap. In het museum vind je plooistoeltjes. Deze zijn gereserveerd voor wie echt moeilijk ter been is. Vergeet niet dat dit een plaats van herinnering is. Hou rekening met onze andere bezoekers.
VUL HIER JULLIE NAMEN IN :
DIT IS DE DATUM VAN VANDAAG :
3
5
4 3 2
1 4
9 7
8 8
7
6 5
11
12
13
14
15 10
6
De massa op verdieping I
De massa zweept op en sleept mee. Je eigen ‘ik’ verdwijnt. De menigte maakt muziek, speelt, viert feest. Ze kan een ongelofelijke kracht ontwikkelen. De dictatuur gebruikt en stuurt de massa. Allen één achter de grote Leider. De eenheid wordt aangewakkerd door het creëren van een Vijand.
1
Op de eerste verdieping zullen we zien hoe mensen lijken te veranderen als ze zich in een massa bevinden. Deze enorme foto van de massa op het festival Tomorrowland roept vast iets bij je op. Hoe zou je je eigen gevoelens omschrijven als je te midden van zo’n massa staat? Duid aan. O O O O 0
2
3
Verbonden en één Claustrofobisch en angstig Sterk en machtig Euforisch en blij ...
Ga nu een kijkje nemen in de eerste gang. Bijna tegen de witte zuil, vind je een documentaire uit 1935. Bekijk de film, de tekst en de foto’s errond (9.1 - 9.3). Dit is de massa die gestuurd wordt door de nazi’s. Vergelijk deze massa met de massa op het festival Tomorrowland. Wat is volgens jou het grootste verschil?
In dezelfde gang vind je aan de overzijde een paneel over Kristallnacht: “November 1938: de losgeslagen massa”. •
Lees de tekst over Kristallnacht en noteer hier de drie woorden of begrippen die jou het belangrijkst lijken. 1. 2. 3.
•
De grote foto hieronder (13.2) toont de stukgeslagen ramen van Joodse winkels. Op de voorgrond wandelt een lachend koppel. Wat zou je hen vragen als je hen kon ontmoeten?
7
Foto 13.2: Maagdenburg, na de Kristallnacht van 9-10 november 1938. Een koppel loopt lachend voorbij ingeslagen winkelramen.
4
Ga nu naar de tweede gang. Hou halt bij het document uit 1939: Appel aux réfugiés (Oproep aan de Joodse vluchtelingen, 16.1). Welke houding tegenover vluchtelingen spreekt uit dit document?
5
Wandel nu naar de foto’s rond migratie vandaag (aan de voet van de trap omhoog). Tegenover de massa die uniform is, gelijk denkend, gelijk lopend, staat onze samenleving die steeds diverser wordt, vol individuen met verschillende afkomsten, andere wereldbeelden en soms botsende meningen. Kies één foto uit en lees het bijbehorende verhaal op het scherm. Welke informatie kan je vinden over volgende elementen: naam geslacht leeftijd (indien vermeld) land van herkomst reden om naar België te komen ontvangst in België 8
De massa op verdieping II Op deze verdieping zullen we zien hoe in elke massa, ondanks de angst, steeds individuen opstaan die niet zomaar meedrijven met de stroom. Zij komen op voor hun principes en idealen, soms tegen beter weten in.
6
7
8
Op de tweede verdieping aangekomen, spreekt de grote foto je aan: wie is die man? Wat doet hij toch? •
Schrijf hier het eerste woord dat bij je opkomt als je deze foto ziet.
•
Als je meer wil weten over wat er op deze grote foto gebeurt, kan je de tekst bij de foto lezen.
Loop rond de modules naar de witte zuilen. •
Bekijk de foto’s op de middelste zuil. Op Paasmaandag 1941 gebeurt er in de Antwerpse Jodenbuurt iets onvoorstelbaars. Wat?
•
Bekijk nu op het scherm het interview met Michel Goldberg. Noteer hier een uitspraak waaruit blijkt dat hij de massa omstanders medeplichtig beschouwt aan het geweld.
Ga nu de middelste kamer binnen. Neem een audiogids, stel hem in en luister naar ‘Stille helden’ (16) of naar ‘Een voorbeeld met weerklank’ (09). Op welke manier pleegt de hoofdpersoon in jullie verhaal verzet tegen de nazi’s?
9
9 Begeef je naar de mensenrechtenmuur met de foto’s rond uitsluiting. •
Bekijk uiterst links op dezelfde muur de foto met de twee opgehangen mannen aandachtig. Beschrijf wat je opvalt aan de massa: hun leeftijd, geslacht, kledij, gelaatsuitdrukking, …
Foto Lawrence Beitler – © Getty Images
•
Lees hier
nu de tekst ‘Als een staat gaat discrimineren…’. Haal drie elementen uit die bijdragen tot massageweld.
1. 2. 3. •
“Wees op je hoede voor groepsdruk!” Beschrijf een situatie waarin je zelf al met negatieve groepsdruk te maken kreeg. 10
De massa op verdieping III Op de derde verdieping zullen we zien hoe uitsluiting en discriminatie kunnen uitgroeien tot massaal geweld. De grote foto van het uitroeiingcentrum Auschwitz-Birkenau staat daarvoor symbool.
10
Voor de Joden uit België begint de weg naar Auschwitz op de plek die je nu bezoekt: Dossin. •
Bekijk de vitrines en panelen over Dossin. Som twee stukken op waaruit blijkt dat Joden en ‘zigeuners’ in Dossin van mensen evolueren naar nummers, naar schimmen. 1. 2.
•
Waarom was dit voor de daders zo belangrijk?
11 Hou nu halt bij de portrettenmuur. Dit zijn alle mensen die uit Dossin zijn weggevoerd. Gebruik het aanraakscherm om enkele personen op te zoeken en het schema aan te vullen: naam een man een vrouw een kind een overlevende
11
transport
12
Ga nu naar de mensenrechtenmuur (‘uitroeiing’). Lees de tekst ‘Ook vrouwen en kinderen worden gedood…’ en vul hier de stadia van de geweldsspiraal aan: 3e stadium: 2e stadium: 1e stadium:
13
Vervolg je weg en loop door de lange gang in het midden, in de richting van de grote wandfoto van Auschwitz-Birkenau. Bekijk de foto’s en de teksten aandachtig.
14
Als je uit de gang komt, draai je links om en ga je naar de nis rond onderduiken. •
Wat verstaan we onder ‘onderduiken’?
•
Over mensen die Joden tijdens de oorlog redden, zegt men vaak: ‘Wie één mens redt, redt de hele mensheid’. Wat wordt daarmee bedoeld?
•
Bekijk de kaart met onderduikplaatsen en zoek uit in welke gemeentes in jullie buurt mensen verstopt werden. (Let op: niet alle verstopplaatsen staan op de kaart).
12
De massa op verdieping IV Ga naar de vierde verdieping. Volg het glazen looppad tot aan het grote venster dat uitkijkt op de oude Dossinkazerne.
15
Wist je dat... •
... na de oorlog bijna niemand meer wist wat er zich in de Dossinkazerne had afgespeeld? In de jaren ‘80 werd de kazerne bijna gesloopt. Uiteindelijk werd ze gerenoveerd tot woonapartementen.
•
... architect bOb Van Reeth die verdringing van de geschiedenis tot uitdrukking wilde brengen in het gebouw? Daarom besloot hij niet aan de gerenoveerde kazerne te raken, maar aan de overkant een nieuwbouw te plaatsen.
•
... de nieuwbouw van Kazerne Dossin 27 meter hoog is? Zo wilde de architect het gezellige karakter van de omgeving verstoren met een aanklacht, een confrontatie met de verantwoordelijkheid van de zwijgende massa.
•
... de oorspronkelijke kleur van het museum gitzwart was maar dat na overleg met de buurtbewoners voor wit werd gekozen?
•
... het uitzicht dat je nu ziet zo bedacht is dat je enkel de achtergevel van de Dossinkazerne kan zien zonder de vernieuwde binnenplaats?
•
... de architectuur van het museum vol zit met symbolische verwijzingen? Zo zou het volume van het museum een verwijzing zijn naar het volume van al de treinwagons die hier vertrokken zijn. De ramen zijn dichtgemetseld met evenveel bakstenen als er gedeporteerden waren en de inkompoort doet denken aan de schuifdeuren van een treinwagon.
Tracht nu op basis van al het voorgaande, de conclusie over de massa in te vullen.
13
Conclusie over de massa Vul aan: discriminatie destructieve solidariteit dodelijke vrijheid en gelijkheid overleg en compromis
De dictatuur gebruikt en stuurt de massa, smeedt ze om tot een machtig politiek projectiel. Zo kan de massa een ___________________________________________________ en
________________________________________________________
die
niets
of
niemand
ontziet.
De
kracht
democratie
ontwikkelen
gelooft
in
de
___________________________________________________________________________________________________ van de mens, ze is tegen _____________________________________________________________ en
voor ____________________________________. Het zijn bouwstenen voor de moderne
samenleving In
de
vrije
die wereld
gegrondvest is
de
massa
is
op
veelkleurig,
de
mensenrechten.
verscheiden,
multicultureel.
Vanuit __________________________________________________________________________ wil de democratie
een
pluralistische
samenleving
uitbouwen
De massa op Tomorrowland 2012 - © www.tomorrowland.be
14
en
versterken.
MIJN NOTA’S :
15
