Nieuwe CAO Sociale Voorzieningen in de bouw

D R I E M A A N D E L I J K S

I N F O R M AT I E B L A D

V O O R

W E L Z I J N

E N

M I L I E U

I N

D E

B O U W S E C T O R

Numéro Erkenningnummer: d’agréation: PP404005 404006--Bureau Afgiftekantoor: de dépôt:Namen Namur- -Waarde: Valeur: € 2,80 2,50

e Nieuwteiten i modalublicaties voor p agina 4 Zie p

Nr 42 - 1e trimester 2007

Nieuwe CAO Sociale Voorzieningen in de bouw Onverminderd de bepalingen van de ARABartikels 73 tot 103 en bijlage III – Deel A van het KB van 25.01.01 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, werd tijdens de vergadering van het Paritair Comité voor het Bouwbedrijf van 10.02.05 een vernieuwde collectieve arbeidsovereenkomst over sociale voorzieningen goedgekeurd. Met sociale voorzieningen worden kleedkamers, refters, wasplaatsen, verpozingslokalen, toiletten, urinoirs en drankvoorziening bedoeld. Deze CAO werd algemeen verbindend verklaard bij het KB van 24.09.06 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 09.11.06. De datum van inwerkingtreding van de overeenkomst werd vastgesteld op 01.02.05. In de overeenkomst, die de CAO van 05.01.84 vervangt, werd een hoofdstuk ingelast over specifieke bouwplaatssituaties. Zo voorziet de tekst dat “zéér uitzonderlijk”, omwille van de kortstondigheid van de activiteiten en de materiële onmogelijkheid om de concrete toepassingsmodaliteiten van de CAO Sociale Voorzieningen na te leven, deze toepassingsmodaliteiten aangepast kunnen worden bij bouwwerken van zeer korte duur, bij kleine bouwplaatsen (5 arbeiders) en bij wegenwerken. Deze modaliteiten moeten echter vooraf ter advies voorgelegd worden aan de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Indien het onmogelijk is standaardtoiletten te installeren, kan geopteerd worden voor chemische toiletten en WC-cabines die aan de volgende voorwaarden voldoen: een solide constructie, een lichtdoorlatend

Het woord van de voorzitter De preventieve actiegolf “Dakwerken” loopt stilaan ten einde. Een jaar lang focuste het NAVB op de aannemers van dakwerken en hun medewerkers, om hen te adviseren en bij te staan op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk. Ook verschillende partners hebben hun steentje bijgedragen aan de campagne. We willen iedereen die heeft meegewerkt, dan ook hartelijk danken en de aannemers en werknemers feliciteren die in hun eigen bedrijf actief het welzijn hebben bevorderd. Op 29 maart wordt het officiële startschot gegeven voor de preventieve actiegolf van de campagne “Wegenwerken”. Het NAVB en alle campagnepartners zullen dan op de eerste plaats aandacht besteden aan de welzijnsproblemen van de aannemers van wegenwerken en hun werknemers. U vindt hierover meer informatie verder in dit blad.

dak en/of kunstverlichting, een tochtvrije ventilatie, een slipvrije bodem, een toiletbak met waterspoeling, een afscheiding tussen de toiletbak en het opvangreservoir voorzien van een klep met pedaalbediening, een urinoir met stromend water, een toiletpapierhouder, een klerenhaak, een afvalbakje en een deurvergrendeling. Er moet minstens 1 cabine zijn per 10 arbeid(st)ers, en het opvangreservoir moet volgens de behoeften en ten minste eenmaal per week leeggemaakt worden door een gespecialiseerde onderneming.

Niet onbelangrijk is dat deze CAO verbiedt dat er alcoholische dranken ter beschikking worden gesteld. En, last but not least, iedere werkgever moet voor de toepassing van deze CAO voorafgaandelijk het advies vragen van het comité voor preventie en bescherming op het werk of, bij ontstentenis, van de vakbondsafvaardiging. Bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging moet de werkgever zelf zijn arbeid(st)ers raadplegen over de toepassing van de bepalingen van deze overeenkomst.

Wat gebeurt er ondertussen met de dakdekkers? Voor deze doelgroep neemt de algemene directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO), de vroegere ‘technische inspectie’, de fakkel over. Dat gebeurt volledig binnen het kader van de bevoegdheden die aan TWW toebedeeld zijn. Ondertussen zal ook de balans opgemaakt worden van de preventieve golf “Dakwerken”. Samen met u hopen wij op een positieve balans, want een beter preventiebeleid betekent minder slachtoffers! Joos LOUAGE Voorzitter

© NAVB-CNAC 2007. Overneming met bronvermelding toegestaan.

Nieuw KB Werkkledij In het Belgisch Staatsblad van 15.01.07 is het KB van 19.12.06 tot wijziging van het KB van 06.07.04 betreffende de werkkledij verschenen. Dit KB gaat uit van het basisprincipe dat alle werknemers tijdens hun normale activiteit werkkledij moeten dragen, behalve indien de risicoanalyse heeft aangetoond dat de aard van de werkzaamheden niet bevuilend is. Anderzijds wordt nogmaals bevestigd dat de werkgever de werkkledij ter beschikking moet stellen van zijn werknemers en moet zorgen voor de reiniging, de herstelling en de vervanging ervan. Er wordt expliciet gesteld dat het verboden is de werknemer toe te laten zijn eigen werkkledij aan te schaffen, zelf voor de reiniging, de herstelling en het onderhoud ervan

in te staan, of zelf voor de hernieuwing ervan te zorgen, zelfs tegen betaling van een premie of vergoeding, tenzij (en dat is nieuw) dit wordt toegelaten in een algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst die enkel kan worden gesloten voor zover uit de resultaten van de risicoanalyse blijkt dat de werkkledij geen risico vormt voor de gezondheid van de werknemer en zijn directe omgeving. Bovendien mag de werknemer de werkkledij mee naar huis nemen ingeval een algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst van toepassing is. Het woord is aan de sociale partners!

Opleidingsagenda pagina 4

2 2 3 4

Nieuw KB Ervaringsfonds: de meet- en diagnoseinstrumenten Campagne Dakwerken in de laatste rechte lijn De samenwerking met de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk Het VCA-examen afleggen via het internet

navbinfo

Nieuw KB Ervaringsfonds: de meet- en diagnose-instrumenten Op 1 juli 2006 verscheen een nieuw koninklijk besluit over het Ervaringsfonds, waarin sprake is van werkbaarheid, meetinstrumenten en diagnose-instrumenten. Waarover gaat het? Meetinstrumenten Het conceptuele kader bestaat erin dat de psychosociale belasting, de fysieke arbeidsbelasting en arbeidsveiligheid van het werk in kaart worden gebracht. Dit moet gerelateerd worden aan de gezondheid, de self-efficacy en de blijfintentie bij de mens (45+’er). WERK a. Psychosociale belasting b. Fysieke belasting c. Arbeidsveiligheid relatie (invloed op)

MENS d. Gezondheid e. Self-efficacy f. Blijfintentie

Bij het onderzoek van de psychosociale belasting moeten minstens het werktempo, de sociale steun, de autonomie, de leermogelijkheden, de jobonzekerheid, de verandering in het werk, de herstelbehoefte en het plezier in het werk aan bod komen. Op het gebied van arbeidsveiligheid dient minstens het veiligheidsklimaat onderzocht te worden. Het onderzoek van de gezondheid behelst minstens het onderzoek van het hart, rug en ledematen en de algemene gezondheidstoestand. De vragen bij de evaluatie van self-efficacy gaan over de competenties. Wat betreft de blijfintentie moet onderzocht worden of de wil om te blijven er nog is. Vragenlijst Over Werkbaarheid (VOW) De Vragenlijst Over Werkbaarheid (VOW) beantwoordt aan deze criteria en behandelt al deze concepten. De VOW bestaat uit 6 modules. Er bestaat een uitgebreide, “modulaire” versie en een kernversie, waarin de belangrijkste zaken uit de verschillende modules zijn opgenomen. Het duurt ongeveer 30 minuten om de kernversie in te vullen.

In de toekomst worden nog meer instrumenten verwacht. Om alle aspecten te omvatten, kunnen ze eventueel aangevuld worden met modules uit de modulaire versie van de VOW. De aparte modulaire versie van VOW laat toe om modules te combineren met andere bestaande instrumenten die niet alle aspecten omvatten, zoals de arbeidsmonitor, de vragenlijst Welzijn op het Werk, S-ISW (online: www.isw.be)… Zowel de kernversie als de modulaire versie zal gratis ter beschikking gesteld worden door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO). Deze meetinstrumenten kunnen worden gebruikt door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer van een externe of interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. De eerste module behandelt psychosociale factoren en bespreekt taakeisen, taakbronnen, rolaspecten en jobonzekerheid. De tweede module bevat vragen over de fysieke arbeidsomstandigheden en de derde behandelt veiligheid. Bij de eerste vragen wordt nagegaan of iemand al betrokken is geweest bij of getuige was van een arbeidsongeval. Het veiligheidsklimaat wordt onder de loep genomen en optioneel kunnen ook nog vragen worden gesteld over Veiligheid en gezondheid, Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) en Veiligheidsregels. De overige modules zijn gezondheid, selfefficacy en blijfintentie. Voor de bouwsector wordt voorgesteld om op zijn minst de kernversie te gebruiken, maar het gedeelte veiligheid uit de kernversie te vervangen door de volledige module veiligheid uit de modulaire vragenlijst, omdat daarin meer veiligheidsaspecten aan bod komen. De bouw is immers een risicovolle sector. Op onze website www.navb.be vindt u meer uitleg over het gebruik van deze vragenlijst.

Diagnose-instrument Het woord “diagnose-instrument” uit het KB is wat misleidend en moet eigenlijk geïnterpreteerd worden als “omgevingsdiagnosemethode”. De bedoeling ervan is om de factoren uit de werkomgeving te detecteren die verbeterd kunnen worden. Daarom wordt in het aspect werk ook de analyse gemaakt van de functie-eisen, naast psychosociale belasting, fysieke arbeidsbelasting en arbeidsveiligheid. In het aspect mens wordt het conceptuele kader van het meetinstrument uitgebreid met het onderzoek van kennis en vaardigheden. WERK a. Psychosociale belasting b. Fysieke belasting c. Arbeidsveiligheid d. Functie-eisen relatie (invloed op)

MENS e. Gezondheid f. Self-efficacy g. Blijfintentie h. Kennis en vaardigheden

Bovendien moet de omgevingsdiagnosemethode toelaten de beïnvloeding vast te leggen door minstens één ‘werk’-concept (a-b-c-d) op één of meerdere ‘mens’-concepten (e-f-g-h). Meerdere concepten dienen getoetst te worden. Om in aanmerking te komen voor een toelage van het Ervaringsfonds moeten minstens de psychosociale (a) en fysieke arbeidsbelasting (b) en hun invloeden op de gezondheid (e) gediagnosticeerd worden. Door de aard van het onderwerp dient de werknemer ZÉLF actief betrokken te worden via de participatieve methode. Zijn mening, zijn input is een fundamenteel onderdeel van de data die achteraf bestudeerd moeten worden. Uit het resultaat van de omgevingsdiagnose moet duidelijk blijken wat er moet worden aangepakt of verbeterd op het gebied van WERK. Een voorbeeld van een aanvaarde omgevingsdiagnosemethode is Déparis.

De Déparis-methode De Déparis-methode voor participatieve risico-opsporing sluit naadloos aan bij de Sobane-strategie. De methode is specifiek ontworpen om mensen op de werkvloer toe te laten op een objectieve manier hun alledaagse arbeidssituatie in te schatten. Er worden 18 algemene rubrieken onderscheiden, die elk één bepaald aspect van de arbeidssituatie behandelen. Ze worden hier opgesomd. Op de website wordt verder ingegaan op de rubrieken die specifiek zijn voor de bouwsector. Verdere uitleg over het gebruik van deze methode vindt u op onze website. Algemene rubrieken Déparis 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Werkzones Technische organisatie tussen de werkposten Locatie van de werkplaats Risico’s voor ongevallen Bedieningsapparatuur en signalen Gereedschap en materiaal Repetitief werk Manuele goederenbehandeling Mentale belasting Verlichting Lawaai Thermische omgevingsfactoren Chemische en biologische risico’s Trillingen Arbeidsverhoudingen tussen werknemers Lokale en algemene sociale omgeving Inhoud van het werk Psychologische omgeving

Eind december kregen de aannemers van dakwerken een brief in de bus waarin de laatste rechte lijn van de preventieve campagnegolf werd aangekondigd. Die ging begin 2006 van start in het kader van de campagne van het NAVB die zich richt tot die doelgroep.

Dankzij ons werkinstrument de Preventieatlas kunnen de acties van onze diensten in de ondernemingen sinds het begin van de campagne immers nagegaan worden per sector.

In die brief kregen de aannemers van dakwerken de beste wensen voor 2007 en werden ze ook herinnerd aan de handhavingsgolf van de campagne die de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg zal voeren vanaf begin april 2007. Verder werden de pijnpunten aangehaald waarop TWW zijn acties zal toespitsen (cf. lijst met ernstige inbreuken in Campagnekrant nr. 17, in bijlage bij NAVB info nr. 41).

Tijdens het eerste trimester van 2007 hebben onze adviseurs overigens een tweede bezoek voorzien waar dat nodig bleek, om de stand van zaken op te maken en indien nodig het hoofd te bieden aan eventuele moeilijkheden bij de uitvoering van het actieplan.

Zonder vooruit te willen lopen op het optreden van TWW en op de mogelijke gevolgen voor de aannemers van dakwerken en hun werknemers, wat uitsluitend onder de

2

bevoegdheid valt van TWW en desgevallend van de bevoegde rechtbank, heeft het NAVB benadrukt dat al wie tijdens de preventieve campagnegolf, om goede of om minder goede redenen, nog niet was ingegaan op het aanbod van onze organisatie, daar tijdens het eerste trimester van dit jaar nog de gelegenheid toe kreeg. Voor wie ervoor gekozen heeft een actieplan op te stellen met de hulp van een adviseur van het NAVB om de pijnpunten aan te pakken die uit de auto-evaluatiegids naar voor waren gekomen, zal dat wellicht een niet te onderschatten voordeel blijken, waarmee TWW rekening zou kunnen houden tijdens zijn gerichte interventies.

© NAVB-CNAC 2007. Overneming met bronvermelding toegestaan.

Campagne Dakwerken in de laatste rechte lijn

Tegelijkertijd hebben de beroepsfederaties en vakorganisaties van werkgevers en werknemers het initiatief genomen om voor hun leden infosessies te organiseren over de campagne, zodat we aan het einde van deze preventieve campagnegolf kunnen stellen dat de boodschap zeker het volledige doelpubliek heeft bereikt.

1e trimester 2007 - Nr 42

navbinfo

De samenwerking met de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk Of het nu gaat om een grote of om een kleine onderneming, de aannemer heeft heel wat verplichtingen i.v.m. het welzijn van zijn werknemers. Hij moet zich voor zijn opdrachten laten bijstaan door zijn interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. Wat hij soms echter vergeet, is dat hij ook de medewerking moet vragen van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, en niet alleen voor het medisch toezicht! In de Wet op het Welzijn op het Werk en via twee koninklijke besluiten die allebei verschenen zijn op 27 maart 1998 (BS van 31.03.98) heeft de wetgever immers twee hulpstructuren voorzien: de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPB) en de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPB). De belangrijkste taak van de IDPB bestaat erin de werkgever, de leden van de hiërarchische lijn en de werknemers bij te staan bij de uitwerking en de toepassing van het welzijnsbeleid. De IDPB mag zijn taken echter slechts uitvoeren indien hij beschikt over de vereiste multidisciplinaire bekwaamheden. Met andere woorden, als de onderneming niet beschikt over de vereiste bekwaamheden, is de werkgever verplicht om een beroep te doen op een EDPB. De EDPB werkt samen met de IDPB van de werkgever en staat ter beschikking van de leden van de hiërarchische lijn en van de werknemers, inzonderheid door hen alle nuttige informatie en adviezen te verstrekken. De EDPB bestaat uit twee afdelingen die bemand worden door opgeleid personeel met een beroepservaring in de volgende domeinen: • risicobeheersing: arbeidsveiligheid, arbeidsgeneeskunde, ergonomie, bedrijfshygiëne en psychosociale aspecten, waaronder geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk; • medisch toezicht: het is mogelijk dat sommige ondernemingen beschikken over een afdeling belast met het medisch toezicht, maar voor zover wij weten beschikt geen enkele bouwonderneming over een dergelijke afdeling.

© NAVB-CNAC 2007. Overneming met bronvermelding toegestaan.

Op het gebied van risicobeheer zijn er verschillende mogelijkheden voor wat betreft de keuze of de verplichting om de taken te verdelen tussen de IDPB en de EDPB, afhankelijk van het aantal werknemers en de deskundigheid die in de onderneming aanwezig zijn. De bouwondernemingen zijn onderverdeeld in 4 groepen, afhankelijk van het aantal werknemers: groep A: meer dan 200 werknemers; groep B: 50 tot 200 werknemers; groep C: 20 tot 49 werknemers; groep D: minder dan 20 werknemers. We herinneren er ook aan dat - naast het jaarlijkse grondig onderzoek van de arbeidsplaatsen en van de werkposten door de IDPB - bij werkgevers van wie de werknemers blootstaan aan fysische, chemische of biologische agentia die verantwoordelijk zijn voor beroepsziekten of aandoeningen die hun oorsprong vinden in het beroep, de arbeidsplaatsen elk jaar bezocht moeten worden door een preventieadviseur van de EDPB. We onderstrepen ook nog eens dat onder meer de volgende bedingen in de overeenkomst tussen de werkgever en de EDPB moeten staan: • de opdracht of opdrachten die aan de EDPB worden toevertrouwd;

1e trimester 2007 - Nr 42

• de aard, de omvang en de minimumduur van de prestaties die aan de werkgever zullen worden geleverd om elk van de overeengekomen opdrachten te vervullen; • de wijze waarop samengewerkt wordt met de IDPB. We zouden de situatie kunnen beschrijven van de ondernemingen in alle groepen, maar we zullen ons in dit artikel beperken tot twee voorbeelden: ondernemingen met meer dan 50 werknemers (groep A en B) en ondernemingen met minder dan 20 werknemers (groep D). Raadpleeg voor ondernemingen met 20 tot 49 werknemers (groep C) het overzichtsschema met de verdeling van de opdrachten tussen de IDPB en de EDPB voor de verschillende groepen van ondernemingen. U vindt dat schema op onze website www.navb.be > Advies > Regelgeving > Koninklijke Besluiten > KB Externe Dienst voor preventie en bescherming. In de bouwsector moeten ondernemingen met meer dan 50 werknemers (groep A en B) binnen hun IDPB beschikken over een geschikte structuur die bestaat uit een of zelfs meerdere preventieadviseur(s) van niveau I of II.

•

•

•

•

- het gezondheidstoezicht op de werknede identificatie van de gevaren; advies mers verzekeren; verlenen over de resultaten van de risicoanalyse en de nadere bepaling van - toezicht houden op de organisatie van de risico’s en maatregelen voorstellen; de eerste hulp en dringende verzorging advies verlenen en voorstellen formuvan de werknemers die het slachtoffer leren voor de opstelling, uitvoering en zijn van een ongeval of getroffen worbijsturing van het globaal preventieplan den door ziekte; en het jaaractieplan; - beroepsziekten aangeven. onderzoek verrichten van de arbeidsVoor de andere opdrachten die de IDPB van plaatsen na een arbeidsongeval dat vier deze KMO moet vervullen, kan hij ook of meer dagen arbeidsongeschiktde medewerking vragen van de IDPB? heid heeft veroorzaakt; EDPB, bijvoorbeeld om advies EDPB? opdrachten uitvoeren in geval te verlenen over de opstelvan geweld, pesterijen of ling van instructies voor het ongewenst seksueel gedrag; gebruik van arbeidsmiddelen of van PBM, om voorstellen opdrachten vervullen die te doen voor het onthaal, erop gericht zijn de herhade informatie en de vorming ling van ernstige arbeidsvan de werknemers… ongevallen te voorkomen; De lijst van de EDPB’s kan de preventieadviseurgeraadpleegd worden op de arbeidsgeneesheer moet website van de FOD Werkoptreden voor de volgende gelegenheid, Arbeid en taken: Sociaal Overleg www.werk. - de wisselwerking onderbelgie.be > Welzijn op het zoeken tussen de mens werk > Organisatorische en de arbeid en hierdoor structuren > Externe dienst bijdragen tot een betere voor preventie en bescherafstemming van de mens ming op het werk > Erkenop zijn taak enerzijds en ningen > Externe diensten de aanpassing van het werk voor preventie en bescheraan de mens anderzijds; ming op het werk. (advertentie)

Deze ondernemingen moeten een groot deel van hun opdrachten en taken zelfstandig uitvoeren, maar kunnen een beroep doen, eventueel na advies van het Comité voor Preventie en Bescherming (in de bouw is dat de syndicale delegatie of, bij ontstentenis, de werknemers zelf), op hun EDPB om samen te werken bij de volgende opdrachten: • deelnemen aan het onderzoek van ongevallen en incidenten; • deelnemen aan de analyse van de oorzaken van beroepsziekten; • advies verlenen over de organisatie van de werkposten, de arbeidsmiddelen en de gevaarlijke producten; • andere opdrachten verrichten die worden opgelegd door specifieke reglementeringen; • ernstige ongevallen onderzoeken; • het gezondheidstoezicht verzekeren; • tussenkomen in geval van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag. Een KMO met minder dan 20 werknemers waar de preventieadviseur de werkgever is (groep D), beschikt meestal niet over de geschikte structuur en moet op een meer gepaste manier worden bijgestaan door de EDPB waarmee de onderneming een contract heeft. Voor sommige opdrachten is de tussenkomst van een EDPB (op vraag van de werkgever) wettelijk verplicht, namelijk: • de werkgever, de leden van de hiërarchische lijn en de werknemers bijstaan bij de uitwerking en de implementatie van het welzijnsbeleid; • i.v.m. de risicoanalyse : meewerken aan

3

navbinfo

Het VCA-examen afleggen via het internet

VCA

Het certificeringssysteem VCA (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers) is al vrij goed ingeburgerd. Onder de belangrijkste aspecten van dit systeem bevinden zich ongetwijfeld de opleidingen en de hieraan verbonden examens: “Veiligheid voor operationeel leidinggevenden” (VOL-VCA) en “Basisveiligheid voor operationele medewerkers” (B-VCA). Begin dit jaar werden aan deze examens enkele belangrijke wijzigingen aangebracht. Uiteraard blijft het behalen van het attest “Basisveiligheid” voor alle operationele medewerkers en het attest “VOL” voor alle leidinggevenden een must om het VCA-certificaat te bekomen en te behouden. De toetstermen en bijgevolg ook de meerkeuzevragen werden echter op een ingrijpende manier aangepast. De nieuwe toetstermen houden ook rekening met de verplichte opleiding voor arbeiders die op steigers werken, zoals voorzien in het koninklijk besluit van 31.08.2005. Dat houdt in dat personen die het attest VCA-Basisveiligheid behalen na 1 januari 2007 onmiddellijk de module 2 van de opleiding ‘Bevoegd persoon voor het werken op steigers’ kunnen volgen (zie ook de vorige uitgave van NAVB info).

Open opleidingssessies VCA (Basisveiligheid en Operationeel Leidinggevenden): VCA ‘Basisveiligheid’ Nederlandstalige sessie: 19-20 april 2007 Franstalige sessie: 26-27 april 2007 VCA ‘Operationeel Leidinggevenden’ Nederlandstalige sessie: 5-12-19 maart 2007 - examen 28 maart 2007-10u Franstalige sessie: 7-14-21 maart 2007 - examen 28 maart 2007-10u Maandelijkse examensessies voor VCA ‘Basisveiligheid’ en VCA ‘Operationeel leidinggevenden’: 26/03/2007 om 10u00 23/04/2007 om 10u00 21/05/2007 om 10u00 25/06/2007 om 10u00

Opleidingsagenda

Een andere nieuwigheid sinds begin dit jaar is de mogelijkheid om het examen VCA-Basisveiligheid elektronisch af te leggen. De voordelen hiervan liggen voor de hand: het computerprogramma is voorzien van een audiotekst, zodat de vragen en de mogelijke antwoorden ook kunnen worden beluisterd. Iedereen kan bijgevolg kiezen voor een ‘voorleesexamen’ zonder dat dat een meerprijs inhoudt. Na het examen kent de kandidaat onmiddellijk het resultaat. Het NAVB is het eerste erkende examencentrum in België dat kandidaten de mogelijkheid biedt om het examen VCA-Basisveiligheid af te leggen via het internet, uiteraard onder toezicht van een examinator. Bovendien kan de volledige opleiding VCABasisveiligheid op elektronische wijze worden doorlopen via de website www.b-safe. org. Dit e-learningpakket is momenteel beschikbaar in het Nederlands, het Frans, het Engels en het Duits. Geïnteresseerden kunnen steeds contact opnemen met mevrouw Secelle van het NAVB: tel. 02/552 05 32. E-mail: [email protected]

Module Planning Coördinatie

27/08/2007 om 10u00 24/09/2007 om 10u00 22/10/2007 om 10u00 19/11/2007 om 10u00 10/12/2007 om 10u00 Al deze VCA-sessies (opleidingen en examens) vinden plaats op het NAVB in Brussel.

Nederlandstalige sessies: Binnenkort vindt een nieuwe sessie plaats Franstalige sessies: 11 mei en 25 mei 2007 Deze sessies vinden plaats op het IFAPME-Parc CrealysGembloux (Les Isnes).

Aanvullende vorming voor preventieadviseurs – Niveau II

Coördinator - niveau D Franstalige sessie: Binnenkort vindt een nieuwe sessie plaats

De volgende sessies zijn gepland in oktober 2007.

Niveau III

Coördinator - Niveau B

Nederlandstalige sessie: Van 19 april 2007 tot 31 mei 2007 Deze sessie vindt plaats op het NAVB in Brussel Franstalige sessie: Van 20 april 2007 tot 1 juni 2007 Deze sessie vindt plaats op het NAVB in Brussel

Nederlandstalige sessie: Binnenkort vindt een nieuwe sessie plaats Franstalige sessie: van 16 februari 2007 tot 15 juni 2007 Deze sessie vindt plaats op het IFAPME-Parc CrealysGembloux (Les Isnes).

Publicaties NAVB – Nieuwe verdelingsmodaliteiten De verdelingsmodaliteiten en de volledige lijst met onze publicaties staan op www.navb.be Publicaties NAVB dossiers

x

€ 5*

€ 7,50*

NAVB info (per nummer)

x

€ 2,80*

€ 3,50*

€ 15

€ 20

€ 7,50*

€ 11,20*

NAVB vademecum

€ 30*

€ 40*

De signalisatie van de bouwplaatsen

€ 10*

€ 12,50*

Dvd’s en cd-roms

€ 100*

€ 130*

Abonnement op NAVB info 2007 NAVB experts (Beroepsmonografieën)

Nu gratis op onze website: het nieuwe NAVB dossier

Prijs op papier Andere persoBouw of onder(PC 124) nen nemingen

Wegenwerken van korte duur www.navb.be

Vers van de pers Er is een nieuwe uitgave in onze reeks NAVB vademecums: “De veiligheids- en gezondheidscoördinatie van tijdelijke of mobiele bouwprojecten – Toelichting bij de regelgeving”. Surf naar onze website www.navb.be voor de inhoudstafel. Bouwbedrijven kunnen dit NAVB vademecum bestellen aan € 30; andere bedrijven of personen betalen € 40 (administratiekosten niet inbegrepen).

* Administratiekosten niet inbegrepen

NAVB dossiers

Beroepsmonografieën

Laatste nummers: • dl. 109: Onthaal van nieuwkomers in de bouw • dl. 110: Dakwerken • dl. 111: Onthaalwijzer - Preventiefiches • dl. 112: Lawaai en trillingen

Enkele voorbeelden: • De schilder • De dakdekker • De polyvalente bouwvakker

NAVB vademecums • Gids voor de preventieadviseur van een KMO in de bouwsector

Gebruik deze bestelbon of bezoek onze website: www.navb.be

NAVB

In te vullen en terug te zenden naar het NAVB - Sint-Jansstraat 4 - 1000 BRUSSEL - Fax 02/552.05.05

Colofon

Leveringsadres:

Facturering: Bouw - P.C. 124/Andere sectoren (*)

Naam:..................................................................................................................................................................................

Naam onderneming: ...........................................................................................................................................

✂

Tel.: ................................................................................ Handtekening: ...............................................................

Raymond Brems, Christian Depue, Carl Heyrman, Véronique le Paige, Arlette Moonens, Christelle Schmitz, Emmy Streuve, Isabelle Urbain, Nicolaas Van Leeuwen

Postnummer: ................................ Gemeente: ..............................................................................................

Verantwoordelijke uitgever:

RSZ-nr: ....................................................................................... BTW-nr: ................................................................ Tel.: ...................................................................................... Fax:

.................................................................................

Aantal Gewenste publicatie(s):

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(tegen betaling)

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4

Carl Heyrman - Sint-Jansstraat 4 – 1000 Brussel De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Het redactiecomité van ‘NAVB info’ streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie. Zij kan er echter niet aansprakelijk voor worden gesteld. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en duidelijke bronvermelding.

Informatie en abonnement: ................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(*) Schrappen wat niet past

Redactie:

Adres: ........................................................................................................................................ Nr:................................ Adres: ........................................................................................................................................ Nr:................................ Postnummer: ................................. Gemeente: ................................................................................................

NAVB info is een driemaandelijks informatieblad van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (ook beschikbaar in het Frans onder de titel “CNAC info”).

NAVB – Sint-Jansstraat 4 – 1000 Brussel Tel.: 02/552.05.00 – fax: 02/552.05.05 E-mail: [email protected] Website: www.navb.be

Opmaak en drukwerk:

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1e trimester 2007 - Nr 42

© NAVB-CNAC 2007. Overneming met bronvermelding toegestaan.

Gratis in pdf op www.navb.be

De bouw,

bij Bijlage info NAVB 42 nr.

ons werk, ons leven

DRIEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD OVER VEILIGHEID, GEZONDHEID, WELZIJN EN MILIEU VOOR WERKGEVERS EN WERKNEMERS UIT DE BOUWSECTOR • Nr18

De nieuwe campagne Wegenwerken Met 14,5 kilometer weg per 1000 inwoners of 458 km weg per 100 km² oppervlakte heeft België het dichtste wegennet in Europa1. Nergens vind je meer wegen dan bij ons. Maar al die wegen die we elke dag gebruiken, moeten ook aangelegd en onderhouden worden. De wegenwerkers die deze klus uitvoeren, worden blootgesteld aan ernstige veiligheids- en gezondheidsrisico’s.

15 Oostende

12 11

Gent

Brugge

4 Ieper

Turnhout

8

Antwerpen

2

Mechelen

17

Aalst

Kortrijk

1

5

19 Brussel 3 Bruxelles

Leuven

Hasselt

14 Wavre

Sommige daarvan worden rechtstreeks veroorzaakt door de werkzaamheden (bv. uitgravingen, gebruik van machines, werkmethodes), maar andere hebben te maken met de weggebruikers, die soms aan hoge snelheden vlak langs de werkzone passeren. Een dodelijk ongeval zit in een klein hoekje: één moment van onoplettendheid van een autobestuurder of van de wegenwerker zelf volstaat. Bovendien is de signalisatie soms gebrekkig, waardoor weggebruikers de bouwplaatssituatie niet correct inschatten. Daarom voert het NAVB vanaf april 2007 een doelgroepgerichte campagne om het welzijn bij wegenwerken te bevorderen. Na de campagne “Dakwerken” is het al de tweede doelgroepgerichte campagne van het NAVB en het platform van partners. Ze is in de eerste plaats bedoeld voor de werkgevers en werknemers uit de wegenbouw (NACE-code 4523), maar we willen zeker ook de weggebruikers en de wegbeheerders (de opdrachtgevende en toezichthoudende besturen) erbij betrekken. De campagne wordt gefinancierd door de sector en door de privésponsor Federale Verzekering.

Motivering en doelstellingen Hoewel de arbeidsongevallenindicatoren in de wegenbouw beter zijn dan in de bouwsector als geheel (zie bv. grafiek frequentiegraad), zijn er goede redenen om campagne te voeren voor deze doelgroep: verkeersongevallen in de nabijheid van wegwerkzaamheden halen vaak het nieuws, en de oorzaak wordt nogal snel op de bouwplaats gelegd. Ook lopen de kosten van een ongeval bij wegwerkzaamheden vaak erg hoog op. Ten slotte willen we met deze campagne de volledige wegenbouw bereiken, met 14363 voltijds equivalenten (in 2005) een van de grootste subsectoren in de bouw. Met de campagne willen we het aantal ongevallen en beroepsziekten bij wegenwerkers drastisch verminderen. Uitgedrukt in meetbare cijfers, is de primaire doelstelling van de campagne een daling van de frequentiegraad en van de ernstgraad met 15% op 1 jaar tijd. Secundaire

doelstellingen zijn een verhoging met 15% van het aantal werkmeldingen, van het aantal opleidingsuren welzijn, van het gebruik van collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen en van de conformiteit van de signalisatie.

Het overlegplatform We voeren deze campagne samen met een hele reeks partners, die verenigd zijn in een overlegplatform. Al deze organisaties hebben samen met het NAVB een samenwerkingshandvest ondertekend voor meer welzijn in de bouw en vormen zo een erg breed draagvlak voor de campagne. Het NAVB blijft openstaan voor samenwerking met andere instanties en organisaties. De lijst van organisaties die het handvest al hebben ondertekend, vindt u op www.navbcnac.be. Het gaat onder meer om de sociale partners, verzekeraars, externe diensten voor preventie en bescherming, overheidsdiensten, nutsbedrijven, diverse beroepsfederaties en preventieorganisaties.

Onze aanpak Tijdens de preventieve actiegolf van april 2007 tot april 2008 zullen het NAVB en alle campagnepartners intensief hulp bieden aan de wegenbouwers en hun werknemers, die deze adviezen in praktijk kunnen brengen en eventueel nog bijsturen. De hulp vanuit het NAVB is veelzijdig en bestaat uit: • Persoonlijke adviesverlening door onze adviseurs • Een NAVB dossier over wegenwerken van korte duur • Een Checklist Wegenwerken, op basis waarvan een ondernemingsgebonden actieplan opgesteld kan worden • Een gratis DVD met technische informatie over wegenwerken voor aannemers die het charter van de aannemer van wegenwerken ondertekenen • Infomomenten, tentoonstellingen en opleidingen samen met onze partners

Vergelijking Frequentiegraad (Fg) Wegenbouw - Bouw algemeen Bouw (Nace 45) Wegenbouw (Nace 4523)

60

40

65,7 59 ,6 7

66,5 1 56,6 3

70,9 6 50,5 4

64,0 6 45,6 3

54,1 5 40,2 2

52,9 3 38,8 3

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

De frequentiegraad meet het aantal arbeidsongevallen per miljoen gewerkte uren

www.navbcnac.be

51,0 7 44,0 2

65,5 5 57,8

0

70,2 4 56,6 8

20

74,6 9 57,6 6

© NAVB-CNAC 2007. Overneming met bronvermelding toegestaan.

Fg 80

2005

Ath Nivelles

Tournai

18 Mons

De adviseurs van het NAVB 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 01 11 12 02 13 03 14 04 15 16 05 17 06 18 19 07 20

De Maeyer De Meyer Vander Eeckt

Brussel Antwerpen Brussel Oostende De Rudder Kortrijk Desort Wavre Bertrand Nivelles Deroeck Mechelen Jonet Ardennes Krings Eupen De Maeyer Bruxelles Van Overmeire Gent Maenhout Brugge De Meyer Anvers Scenna Liège Vander Eeckt Bruxelles Plu Leuven Dekocker Ostende Schevelenbos Antwerpen Laidoum Charleroi De Rudder Courtrai Van Hove Hasselt Desort Wavre Leriche Tournai Cockmartin Brussel Bertrand Nivelles Wéry Namur

08 Deroeck

Malines

7

Liège

6

Verviers Huy

13 10

Namur Charleroi

20 0476/60.40.06 0476/60.65.60 0479/98.52.80 02/552.05.41 0496/50.31.23 0479/98.52.70 0479/98.52.64 0479/89.09.59 0479/98.52.72 0479/98.52.73 0476/60.40.06 0479/98.52.62 0479/98.52.76 0476/60.65.60 0479/98.52.61 0479/98.52.80 0479/98.52.78 0479/98.52.68 0475/20.02.76 0479/98.52.74 0496/50.31.23 0479/98.52.79 0479/98.52.70 0479/98.52.75 0479/98.52.65 0479/98.52.64 0479/98.52.60

0479/89.09.59

Behalve op het NAVB kan u ook een beroep doen op uw Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk, op uw arbeidsongevallenverzekeraar, op de veiligheids- en gezondheidscoördinator van uw werven, op uw beroepsorganisatie… Daarbij zullen de partners uit het overlegplatform zoveel mogelijk complementair werken en elkaar versterken. Er komen ook enkele initiatieven in samenwerking met de overheden, zoals een Witboek Wegenwerken en een structurele samenwerking met het Ervaringsfonds en met het Belgische Focal Point van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk. Behalve de actiegolf wordt ook een brede mediacampagne gevoerd, samen met verschillende partners. Op www.navbcnac.be vindt u de campagnewebsite. Na de preventieve golf volgt, vanaf april 2008, een handhavingsgolf door de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO).

16

Dinant

Marche

Bastogne

9 Neufchâteau

Arlon

Ondertekenaars van het charter kunnen rekenen op een aantal voordelen: • Gratis hulp van het NAVB bij het beleid voor de vermindering van arbeidsongevallen en beroepsziekten in uw onderneming • Hulp bij het opstellen van aanvraagdossiers voor subsidiëring door het Ervaringsfonds • Promotiemateriaal in het kader van de campagne • Een vermelding als geëngageerd aannemer op de website www.navbcnac.be

Het Ervaringsfonds Het Ervaringsfonds voorziet steunmaatregelen om 45-plussers langer aan het werk te houden. Het NAVB biedt de ondernemingen hulp aan bij het indienen van een subsidiedossier bij het Ervaringsfonds. Bij de invoering van maatregelen voor oudere werknemers in uw bedrijf kunt u rekenen op een substantiële financiele tegemoetkoming door het Ervaringsfonds. Meer details vindt u op www.navb.be > Advies > Regelgeving > Koninklijke besluiten > Andere KB’s > KB Ervaringsfonds.

Advies

U kan u als bedrijf engageren door het charter van de aannemer van wegenwerken te ondertekenen (zie verderop in dit nummer). Ook werknemers kunnen hun inzet voor meer veiligheid en gezondheid kenbaar maken door het charter van de bouwvakker te ondertekenen. Met uw handtekening engageert u zich om het welzijn van en in uw bedrijf te bevorderen. Concreet vragen wij onder meer dat u van veiligheid en gezondheid een vast onderwerp maakt tijdens alle officiële vergaderingen van uw bedrijf (raden van bestuur, algemene vergadering…).

Een beter preventiebeleid levert niets dan voordelen op: niet alleen wordt er veel leed voorkomen, maar een onderneming die op een veilige en gezonde manier werkt, levert betere kwaliteit en haalt een veel beter rendement. Bovendien hebben ondernemingen die veilig werken, niets te vrezen tijdens de handhavingsgolf van de overheid vanaf april 2008. Tijdens de preventieve golf en de daaropvolgende uitvoering van de geplande maatregelen biedt het NAVB hulp aan alle wegenbouwers die veiliger willen werken. Als u dat wenst, kunt u een van onze adviseurs contacteren, die elk werkzaam zijn in een bepaalde regio (zie kaart). Om precies te weten welke adviseur actief is in uw gemeente of stad, kan u terecht op onze website www.navb.be > Advies > Adviseurs.

Alle charterondertekenaars worden vermeld op de website www.navbcnac.be van de campagne “De bouw, ons werk, ons leven”. Daar vindt u ook informatie over de lopende acties.

1 Bron: Bond Beter Leefmilieu, 2005

Uw engagement

1

C H A R T E R van de aannemer van wegenwerken

Onderteken het charter en ontvang: • Gratis hulp van het NAVB bij het beleid voor de vermindering van arbeidsongevallen in uw onderneming • Hulp bij het opstellen van aanvraagdossiers voor subsidiëring door het Ervaringsfonds • Promotiemateriaal in het kader van de campagne • Een vermelding als geëngageerd aannemer op de website www.navbcnac.be

U kan op mij rekenen! Ik verbind mij ertoe om in mijn onderneming alle middelen in te zetten om de fysieke integriteit van mijn werknemers en hun welzijn op het werk te garanderen

Meer info Telefoon: 02 552 05 00 E-mail: [email protected] Website: www.navbcnac.be

Sinds 2002 voert het NAVB de campagne “De bouw, ons werk, ons leven”. Deze campagne heeft zijn vruchten afgeworpen: het aantal ongevallen op de bouwplaatsen is sindsdien gedaald tot het laagste peil ooit. Dat mag echter geen reden zijn om op onze lauweren te rusten. Daarom heeft het NAVB de campagne uitgebreid met acties die gericht zijn op een specifieke doelgroep. Vanaf april 2007 gaat onze aandacht een jaar lang uit naar de wegenbouwers. Het uitvoeren van wegenwerken is niet altijd een dankbare taak. Om de kwaliteit van onze wegen in stand te houden en waar nodig te verbeteren, zijn dikwijls werken nodig die in eerste instantie hinder meebrengen voor de weggebruikers en de omwonenden. Het uitvoeren van wegenwerken brengt dan ook heel wat bijkomende risico’s met zich mee. Meestal wordt er niet gewerkt op een afgesloten werf en bijgevolg is er veel interactie met de weggebruikers. Als wegenbouwer bestaat uw opdracht er dan ook niet alleen in om zorg te dragen voor de veiligheid van de eigen werknemers, maar ook van de weggebruikers. Bovendien wil men vaak de hinder tijdens het uitvoeren van de werken zoveel mogelijk beperken en worden de risico’s die hierdoor ontstaan, wel eens uit het oog verloren. Om die redenen vormen de wegenbouwers de nieuwe doelgroep van de campagne van het NAVB en zijn verschillende partners. De belangrijkste partners zijn echter de wegenbouwers zelf. Als aannemer van wegenwerken weet u beter dan wie ook hoe belangrijk veiligheid is voor uw medewerkers, voor de rentabiliteit en voor het imago van uw bedrijf. Daarom verzoeken wij u om dit veiligheidscharter te ondertekenen. Door dit te doen verbindt u zich ertoe om binnen uw onderneming initiatieven te nemen in samenwerking met alle betrokken partijen om de veiligheid te bevorderen en op die manier het aantal arbeidsongevallen te verminderen.

Het charter van de aannemer van wegenwerken U kan op mij rekenen! Actieplan voor mijn onderneming in 2007 en 2008 Ik verbind mij ertoe om binnen mijn onderneming het actieplan hieronder in te vullen en uit te voeren in overleg met de preventiestructuren.

Preventiebeleid

Mijn engagementen

• Risicobeheersing (risicoanalyse, jaarlijks actieplan, globaal preventieplan…) • Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (opleiding, middelen…) • Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (aansluiting, taken…) • Opleiding, informatie en instructies over welzijn voor het personeel • Toepassing van de bepalingen van het KB ‘TMB’ (werkmelding, doorstroming van de informatie naar de onderaannemers…) • Andere

Algemene bouwplaatsinrichting

Mijn engagementen

• Sociale voorzieningen (werfkeet, toilet…) • Elektrische werfinstallatie (keuring, conform materieel…) • Orde en netheid (afval regelmatig opruimen…) • Andere

Interactie met het verkeer

Mijn engagementen

• Signalisatieverantwoordelijke (opleiding, aanstelling…) • Aangepaste signalisatie (signalisatieplan, vergunningen, werfcategorieën…) • Gepaste signalisatiekledij (klasse 2, klasse 3…) • Veilige doorgangen (fietsers, voetgangers…) • Extra afschermingen (voldoende brede veiligheidszone tussen de bouwplaats en de weggebruikers, rasters, vangrails, stootkussens…) • Andere

Grondwerken

Mijn engagementen

• Uitgravingen (helling, beschoeiing, signalisatie, evacuatie…) • Kabels en leidingen (opsporing, proefsleuven, gegevens nutsmaatschappijen…) • Andere

Gezondheid

Mijn engagementen

• Lawaai en trillingen (persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen, gezondheidstoezicht…) • Vervuilde gronden (voorafgaande analyse, gezondheidstoezicht, aangepaste beschermingsmiddelen…) • Gevaarlijke producten (persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen, gezondheidstoezicht…) • Aanvaardbare werkdruk voor de werknemers (uitvoeringstermijnen, nachtarbeid, lawaai, verplaatsingen…) • Stof (persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen…) • Andere

Bouwplaatsmachines

Mijn engagementen

• Bouwplaatsmachinist (bevoegdheid, opleiding…) • Onderhoud en keuring • Andere

Meer info? Raadpleeg onze volledige checklist ‘Wegenwerken’ door te surfen naar onze website www.navb.be of www.navbcnac.be of neem contact op met de adviseur van uw streek (zie pagina 1 van deze krant of www.navb.be, rubriek Advies, Adviseurs). Naam van de onderneming: _______________________________________________________

Dit actieplan werd opgesteld in overleg met: • mijn eigen werknemers • mijn Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (preventieadviseur) • mijn Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk • het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk

Ondernemingsnummer en/of RSZ-nr.: ________________________________________________ Straat en nr.: ___________________________________________________________________ Postnummer: _________________Gemeente: _________________________________________ Telefoon: _________________________ Fax: _________________________________________ E-mail: ________________________________________________________________________ Aantal werknemers: _____________________________________________________________

• de plaatselijke adviseur van het NAVB

Naam Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (EDPBW): _________________________________________________

• de veiligheidscoördinator

Naam ondertekenaar: ____________________________________________________________

• mijn arbeidsongevallenverzekeraar

Functie ondertekenaar: ___________________________________________________________ Datum:

Bovendien zullen de vooropgestelde actiepunten regelmatig worden geëvalueerd en zullen nieuwe acties worden gepland om bij te sturen waar nodig.

Handtekening:

U kan het charter ook ondertekenen via onze website www.navbcnac.be * Bij deze geef ik de toestemming om mijn gegevens te laten opnemen op de website van deze veiligheidscampagne. Mijn naam zal nergens anders voor gebruikt worden, conform de wet op de privacy van 8 december 1992.