Niet-financiële verslaglegging over 2012
Stichting Pension Singelzicht Utrecht
20 maart 2013
Inhoudsopgave
1
VOORWOORD................................................................................................................................. 2
2
INFORMATIE OVER SINGELZICHT ............................................................................................... 3 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
3
DOELGROEP, JONGEREN EN PRODUCTIE .............................................................................. 15 3.1 3.2 3.3 3.4
4
ALGEMENE IDENTIFICATIE- EN KERNGEGEVENS ............................................................................. 3 MISSIE ........................................................................................................................................ 4 BESCHRIJVING AANBOD VAN SINGELZICHT .................................................................................... 4 DE JURIDISCHE STRUCTUUR ......................................................................................................... 8 INTERNE ORGANISATIE EN PERSONELE BEZETTING ........................................................................ 9 GEDRAGSCODES/PROTOCOLLEN ................................................................................................ 12 SAMENWERKINGSRELATIES ........................................................................................................ 13
DE JONGEREN ........................................................................................................................... 15 CONTRA-INDICATIES .................................................................................................................. 17 AANTALLEN JONGEREN IN 2012 ................................................................................................. 18 PRODUCTIE ............................................................................................................................... 19
VERANTWOORDING BELEID 2012 ............................................................................................. 21 4.1 4.2 4.3 4.4
ONTWIKKELINGEN IN 2012 ......................................................................................................... 21 INTEGREREN BEHANDELING IN HET ZORGAANBOD ........................................................................ 22 AANPAK NAV EXTERN ONDERZOEK.............................................................................................. 23 EVALUATIE KWALITEITSDOELSTELLINGEN 2012 ........................................................................... 24
5
MEERJARENBELEID 2013-2016 .................................................................................................. 26
6
BIJLAGE I: UITGANGSPUNTEN VOOR DE ZORG IN HET KORT .............................................. 27
7
BIJLAGE II: DE BELEIDSCYCLUS................................................................................................ 30
1
1
Voorwoord
In de niet-financiële verslaglegging wordt verslag gedaan van de activiteiten over de periode 1 januari tot en met 31 december 2012. Deze rapportage is bedoeld als de verantwoording voor financiers, zorgkantoren, collega-instellingen, andere stakeholders en geïnteresseerden. Voor het verslagjaar 2012 is de formele verplichting tot het opstellen van een Maatschappelijk Verslag door een wijziging in de Regeling verslaglegging WTZi komen te vervallen. Vanwege de toegevoegde waarde als sluitstuk van de Planning en Controlcyclus en vanuit de gedachte dat Singelzicht middenin de maatschappij staat, is er toch voor gekozen om een niet-financieel jaarverslag te maken. Als richtlijn hiervoor is uitgegaan van de normen in de Zorgbrede Governance Code. Daarnaast wordt voldaan aan de nog wel bestaande verplichting om gegevens aan te leveren via DigiMV. De opbouw van dit verslag is als volgt: 1. Algemene informatie over de stichting met een beschrijving van de missie, doelstelling, de activiteiten, de juridische structuur, de interne organisatie, de toepassing van gedragscodes en protocollen en samenwerkingsrelaties 2. Informatie over de doelgroep, de jongeren en de productie 3. Een hoofdstuk waarin het beleid in 2012 wordt verantwoord 4. Een overzicht van het meerjarenbeleid 2013-2016 Voor financiële informatie wordt verwezen naar de Jaarrekening 2012.
Roel Rol Directeur/Bestuurder
2
2
Informatie over Singelzicht
In 2005 opende Singelzicht haar deuren voor zwerfjongeren in de leeftijd van 17 tot 23 jaar. In die tijd jaar is Singelzicht uitgegroeid tot een professionele organisatie die niet meer is weg te denken uit de Utrechtse keten voor dak- en thuisloze jongeren. Singelzicht in Utrecht is nauw gelieerd aan Maaszicht te Rotterdam. Deze laatste stichting bestaat sinds 1994. Tussen beide stichtingen is eenheid van beleid. Daarnaast delen deze stichtingen de directeur / bestuurder, het management en de ondersteunende diensten.
2.1 Algemene identificatie- en kerngegevens Naam rechtspersoon Adres Postcode Plaats Telefoonnummer Telefaxnummer Identificatienummer(s) NZa Nummer Kamer van Koophandel AGB-code Internet pagina
Stichting Pension Singelzicht Wittevrouwenkade 1 3512 CR Utrecht 030 2303760 030 2303761 300-460 30202459 Utrecht 72727382 www.singelzicht.nl
Financiering Singelzicht voert voor de gemeente Utrecht een deel van de WMO uit. Singelzicht heeft een AWBZ toelating van het Ministerie van VWS voor de functies Begeleiding en Verblijf. Daarnaast heeft Singelzicht een toelating van het Ministerie van Justitie voor het uitvoeren van een STP-programma voor jongeren en wordt in incidentele gevallen forensische zorg verleend. Producten/activiteiten van Singelzicht zijn: 24-uurs zorg; begeleiding op locatie (begeleid wonen, Bolwoningen); groepsbegeleiding en activiteiten; begeleiding in buitenzorg (nazorg). De capaciteit bestond in 2012 uit 25 plaatsen in de 24-uurzorg; 11 plaatsen in Begeleiding Op Locatie (BOL) en 10 plaatsen Buitenzorg (= Nazorg). Werkgebied Singelzicht bevindt zich aan de rand van de binnenstad van Utrecht, met alle verleidingen voor de jongeren binnen loopafstand. De BOL woningen bevinden zich elders in Utrecht. Bij hoge uitzondering en alleen met toestemming van de gemeente Utrecht neemt Singelzicht jongeren op van buiten de regio Utrecht. Singelzicht werkt met het sociale netwerk rondom jongeren en een al te grote afstand belemmert dan de zorg. Alleen wanneer jongeren vanwege een ernstige en
3
langer durende bedreiging niet meer in hun eigen omgeving kunnen verblijven, kan Singelzicht deze jongeren opnemen. Locatie De zorg wordt geboden in Singelzicht. Jongeren hebben een eigen kamer en daarnaast zijn er gemeenschappelijke voorzieningen zoals een woonkamer, sanitaire voorzieningen en een centrale keuken. De eigen kamers van de jongeren zijn gemeubileerd en gestoffeerd. Gesprekken vinden plaats in een aparte ruimte die de privacy waarborgt. Indien nodig gaat een begeleider mee naar andere locaties buiten het gebouw / bij andere organisaties.
2.2 Missie Singelzicht biedt jongeren extra kansen en een thuisbasis. Zo legt Singelzicht het fundament voor persoonlijke ontplooiing en maatschappelijk perspectief. Hiermee kunnen de jongeren het zwervend bestaan een halt toeroepen en werken aan een positieve toekomst. Werkwoorden die daarbij horen zijn: zorgen, verzorgen, kansen geven, confronteren, beschermen, ondersteunen, motiveren, uitdagen, beheren, conflicteren, begeleiden, coachen, faciliteren, duwen, trekken, complimenteren, corrigeren en activeren. De behoeftes, talenten en mogelijkheden van de jongeren worden gesignaleerd, en hierop wordt met behulp van het zorgproces ingespeeld. Singelzicht geeft de jongeren een handvat waarmee hij zijn eigen kansen kan vergroten, Singelzicht verlaagt drempels en stelt daarbij de hele mens centraal. Singelzicht vindt dat iedere jongere, ongeacht diens levensovertuiging, sekse, herkomst, leefwijze en geaardheid recht heeft op een eigen identiteit en kansen om die te ontwikkelen om zo een volwaardige plek in de samenleving te verwerven. De missie van Singelzicht is het signaleren van behoeftes, mogelijkheden en talenten van jongeren en daarop inspelen met individuele en groepsgerichte zorg.
2.3 Beschrijving aanbod van Singelzicht Singelzicht biedt intensieve 24-uurs zorg voor dak- en thuisloze jongeren van 17 tot 23 jaar. De bewoners van Singelzicht vallen onder de definitie van zwerfjongeren zoals opgesteld door het Ministerie van VWS. De jongeren verblijven op vrijwillige basis. Voor de jongeren is Singelzicht, na een vaak langdurige hulpverleningsgeschiedenis, veelal een laatste station waar ze terecht kunnen. Methodiek De zorg aan jongeren krijgt vorm vanuit een methodiek waarin de thema’s wonen – leren – werken worden geïntegreerd. Methodisch werken is zorgvuldig werken dat nodig is om zich als instelling tegenover de maatschappij in algemene zin en tegenover de meest betrokkenen in het bijzonder te kunnen verantwoorden. In de praktijk van werken met dak- en thuisloze jongeren gebruikt Singelzicht onderstaande elementen: Er is 24-uur per dag zorg beschikbaar in de directe omgeving De zorg richt zich op het bieden c.q. vergroten van het perspectief van de jongere. Zorgen voor een veilige ‘thuis’ situatie Een gefaseerde aanpak in de zorg van de jongere, inclusief doorstroommogelijkheden naar BOL of Buitenzorg
4
Individuele en groepsgerichte benadering van de jongere Integrale benadering van de problemen van de jongeren op de verschillende leefgebieden Uitgaan van de mogelijkheden van de jongere en van wat ze zelf kunnen en willen. De focus ligt op het hier en nu en de toekomst Jongeren werken actief mee aan het realiseren van zorgdoelen, het verblijf is vrijwillig en ze kiezen er vanaf de intake voor om mee te werken aan het behalen van de zorgdoelen Pedagogische aanpak. Jongeren kunnen leren van vallen en opstaan, jongeren krijgen 2e en meer kansen Veel nadruk op structuur – afhankelijk van wat jongere aan kan wordt de controle geleidelijk losgelaten Durven aangeven wat goed c.q. slecht is voor de jongere – o.a. zich uitend in leefregels en verplichte dagbesteding. Jongeren hebben recht op correctie Het aangaan van conflicten met jongeren is onderdeel van de werkwijze. Het moment van een conflict is een gelegenheid om een jongere te wijzen op zijn keuze voor zijn perspectief Actief en begeleid doorverwijzen naar aanvullende behandeling als dat noodzakelijk is.
Doelen Samen met de jongere doelen worden doelen opgesteld met een daarbij horende stappen om deze te behalen. Zonder deze doelen is het lastig voor de zorgverleners en bewoners om samen te werken. Deze doelen zijn korte- en lange termijn doelen. Het doelgericht werken is gericht op de vooruitgang van de bewoners van Singelzicht en is daarmee gericht op doorstroom. De zorg moet leiden tot de situatie dat de jongere zich (zo) zelfstandig (mogelijk) kan redden, een reëel perspectief heeft, een positieve bijdrage levert aan de samenleving en een geaccepteerde plek krijgt in de maatschappij. Achteruitgang wordt gesignaleerd en gekeerd. De situatie wordt eerst gestabiliseerd, waarna de jongere zich stapje voor stapje kan ontwikkelen in het bij hem/haar passende tempo. De zorg is erop gericht om bij de jongere een realistisch zelfbeeld te creëren, met daarbij respect voor hun eigen identiteit. Zij legt de nadruk op dat wat de jongere wel kan en stelt, in samenspraak met de jongere, reële en concrete doelen. Omdat deze doelen haalbaar zijn raakt de jongere niet gefrustreerd maar juist gestimuleerd. Zo werkt Singelzicht aan de zelfredzaamheid van de jongere en gaan we samen op zoek naar diens talenten, kwaliteiten en ambities. Integraal zorgaanbod en zorg op maat Uit onderzoek is gebleken dat zwerfjongeren zelf een sterke voorkeur hebben voor ‘alle hulp onder één dak’ (Noom & De Winter, 2001). Zwerfjongeren hebben allemaal een andere achtergrond, veroorzaakt door hun specifieke verleden. De kans om hun problemen op te lossen wordt significant groter als het integraal wordt aangepakt. De zorg richt zich op de totale situatie van de bewoners van Singelzicht. De term integraal wil zeggen op alle leefgebieden. De zes leefgebieden worden bij de integrale methode gebruikt als ordeningsprincipe. De onderdelen waarop zorg wordt aangeboden, worden leefgebieden genoemd. Onderscheiden worden: algemeen, wonen en huishoudelijk leven, geld en financiën, leren en werken, persoonlijk en psychisch functioneren, sociaal functioneren en somatiek en medicatie. Belangrijke aandachtsgebieden zijn het leren omgaan met psychische problematiek, het opbouwen van ikbesef/eigenwaarde, het ontwikkelen van een identiteit en het leren van sociale en communicatieve vaardigheden. Voor een structurele aanpak van problemen bekijkt Singelzicht dus de situatie en problemen van een jongere op alle gebieden van het dagelijks leven. De samenhang tussen de problemen is onderdeel
5
van de analyse en weegt mee bij het stellen van prioriteiten in de zorg. Het gaat hierbij om het oefenen van sociale en praktische vaardigheden en het bieden van concrete praktische hulp. De jongeren worden ook getraind op het gebied van psychische en lichamelijke gezondheid, sociale contacten en netwerk, vrije tijdsbesteding en zelfverzorging. Zorgplan Singelzicht biedt zorg op maat aan de hand van een individueel zorgplan dat betrekking heeft op de specifieke individuele situatie en behoefte. De zorg wordt uitgevoerd volgens een zorgplan dat met de jongeren wordt afgesproken en waarin doelen en stappen op alle relevante levensgebieden in voor de jongere begrijpelijke termen zijn verwoord. Middelen die worden ingezet om het zorgplan te realiseren zijn: 1. individuele mentorengesprekken binnenshuis en persoonlijke begeleiding buitenshuis 2. dagelijkse interventies op het gebied van gedrag, sociale zelfredzaamheid, persoonlijke zorg, communicatieve en sociale vaardigheden 3. groepsgerichte begeleiding, trainingen en interventies op groepsprocessen binnenshuis Fasen De zorg verloopt in drie fasen. De eerste fase duurt zes tot acht weken waarin onderzoek wordt gedaan, vertrouwen wordt opgebouwd en de jongere wordt geobserveerd. De tweede fase duurt ideaal gesproken zes maanden waarin wordt gewerkt aan de leer/ en werkdoelen van de jongeren, maar kan onder invloed van het ‘vallen en opstaan’ wat zo kenmerkend is voor deze doelgroep, ook langer duren. De laatste fase duurt drie maanden waarin er een door, of –uitstroom wordt gemaakt. Als de jongere voldoende vaardigheden heeft ontwikkeld, kan hij/zij doorstromen naar BOL (Begeleiding op Locatie). Dit is een vervolg op de 24-uurszorg en maakt onderdeel uit van de ketenbenadering. Na het bereiken van de zorgdoelen in de 24-uurs zorg komt het erop aan om wat bereikt is te consolideren in de praktijk en zo nodig nog extra zorg te geven op specifieke onderdelen. Het is een volgende stap op weg naar zelfstandigheid waarbij indien nodig direct zorg kan worden gegeven. De zorg blijft dus in de nabijheid, al er wordt minder structuur geboden dan in de 24-uur zorg. Veiligheid In het algemeen hebben de jongeren een sterke behoefte aan een combinatie van duidelijke structuur en emotionele verbondenheid. De behoefte aan structuur komt tot uiting in de zekerheid van een woonplek met heldere regels zoals Singelzicht. Zeker zijn van een eigen plaats is essentieel (Noom, Roorda-Honée & Heyedael, 2003). Op het gebied van wonen biedt Singelzicht een stabiele en veilige thuissituatie. Dit is een voorwaarde voor verdere zorg. Er zijn regels waaraan jongeren zich moeten houden, bijvoorbeeld over het gezamenlijk eten, opstaan, bedtijden, omgang met elkaar en de omgang met de woonomgeving. Samenleven betekent rekening houden met elkaar. Omdat iedereen verschillend is, maakt de mentor individuele afspraken met elke jongere. Gaandeweg het zorgtraject kan de jongere meer vrijheden en verantwoordelijkheden aan die hij/zij dan ook verkrijgt. Er is permanent toezicht en mogelijkheid tot direct ingrijpen, elk moment van de dag en nacht kan een beroep worden gedaan op gekwalificeerde medewerkers. De zorg is in de directe nabijheid aanwezig en kan op ongeregelde tijden geboden worden. Daarnaast is er een adequaat alarmeringsysteem aanwezig. In voorkomende (crisis)situaties is direct back-up van collega’s mogelijk.
6
Frequentie en intensiteit Iedere jongere heeft zijn eigen mentor. De individuele zorg wordt afgestemd op de behoefte en vaardigheden van de jongere en de inzichten van diens mentor, de maatschappelijk werker en het hoofd hulpverlening. In de 24-uurs zorg wordt door de mentoren/groepswerkers in de individuele en dagelijkse begeleiding per jongere gemiddeld 12 tot 15 uur per week gestoken. In BOL en Buitenzorg wordt door de mentoren in de individuele begeleiding van de jongere gemiddeld 4 uur per week gestoken. De tijdstippen waarop de begeleiding wordt geboden varieert en wordt afgestemd op de behoefte. In BOL is de individuele begeleiding door de mentoren is gemiddeld 4 uur per week. De tijdstippen waarop de begeleiding wordt geboden varieert en wordt afgestemd op de behoefte. Duur De duur van de begeleiding in de 24-uurs voorziening is gemiddeld 11 maanden. Het BOL-traject, dat daarna mogelijk is duurt gemiddeld 13 maanden. De Buitenzorg/nazorg periode varieert sterk. Activiteiten voor jongeren Een essentieel onderdeel van de zorg is het activiteitenaanbod. Singelzicht organiseert regelmatig activiteiten voor haar bewoners. Daarnaast is er begeleiding in de vorm van gestructureerde groepsactiviteiten of trainingen. Deze vinden ’s avonds plaats, overdag hebben jongeren (voor zover mogelijk) een dagactiviteit in de zin van werk of school. De bewoners kunnen eigen ideeën voor activiteiten aan hun mentor voorleggen. Zo wordt ruimte gegeven voor creativiteit en eigen initiatief. Musea, theater-, toneelvoorstellingen worden bezocht. Singelzicht gaat ervan uit dat hiermee voor de toekomst drempels worden verlaagd en betrokkenheid wordt vergroot. Kennismaken met de ideeën van anderen, de confrontatie aangaan, maar ook zelf dingen doen geeft uitdaging, voldoening en is goed voor de expressie ‘uitlaatklep voor emoties’, emotioneel welbevinden en ontwikkeling. De activiteiten dragen bij aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden, vergroten de lichamelijke en mentale conditie, het plezier en de onderlinge sociale cohesie en verruimen de belevingswereld van jongeren. Specifieke doelen van groepsactiviteiten voor jongeren zijn: Ontwikkelen van eigen interesses op basis van kennis over mogelijkheden en inzicht krijgen in eigen interesses; Het aanbieden van zinvolle vrije tijdsbesteding en het aanleren van de vaardigheden die voor deelname daaraan essentieel zijn; Het aanleren van vaardigheden en het bevorderen van zelfinzicht. Het vergroten van het geloof in eigen kunnen. Het leren participeren in groepen en het eigen belang ondergeschikt kunnen maken aan groepsbelang. Het leren respecteren van de ideeën van anderen; Het verbreden van de horizon van jongeren – laten kennismaken met kanten van de maatschappij die voor hen niet voor de hand liggend zijn. Het normaliseren /trainen van gedrag dat noodzakelijk is om ergens aan deel te nemen; Leren nemen van verantwoordelijkheid voor elkaar en het geheel, leren iets af te maken en ergens aan leren verplichten; Voor sport geldt specifiek het leren incasseren en het bevorderen van de fysieke en geestelijke conditie; Het bevorderen van de sociale participatie. Voorbeelden van activiteiten zijn: Sport structureel: voetballen, fitness, hardlopen en training marathon
7
incidenteel: sporttoernooien, bowlen, en andere sporten Culturele activiteiten structureel: muziek, schilderen en fotograferen incidenteel: culturele uitstapjes en filmbezoeken Themagroepen structureel: sociale vaardigheden en bewonersmeeting incidenteel: meidengroep, voorlichting over relaties, seksualiteit, politiek, maatschappij, e.d. Normaliserend (maatschappelijke betrokkenheid) incidenteel: werkweek Spanje, viering feestdagen Sinterklaas, Suikerfeest, kerst, uitjes Bij de zorg betrokken disciplines Het team bestaat uit professionals met een MBO of HBO-opleiding. Intern: Sociaal pedagogisch hulpverleners, maatschappelijk werkers, nachtbegeleiders, een administrateur voor het beheer van het geld, huishoudelijke krachten (kok en schoonmaak) en een leidinggevende (hoofd hulpverlening). Er wordt actief samenwerking gezocht met externen: medewerkers van de GGZ, reclassering, schuldhulpverlening, sociale zaken en werkgelegenheid, verslavingszorg en leer- werktrajecten. Voor zover mogelijk voeren deze functionarissen hun werkzaamheden op locatie van Singelzicht uit om de drempel voor jongeren te verlagen.
2.4 De juridische structuur Zorgbrede Governance Code Singelzicht werkt met de Zorgbrede Governance Code. Het bestuur van de stichting is opgedragen aan een bestuurder onder toezicht van de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht benoemt en ontslaat de directeur/bestuurder en kan hem schorsen of op non-actief stellen. De Raad van Toezicht stelt de arbeidsvoorwaarden en de honorering van de directeur/bestuurder vast. De directeur/bestuurder en de Raad van Toezicht leggen jaarlijks verantwoording af over het gevoerde beleid in een openbaar verslag. De Raad van Toezicht Volgens zijn statutaire opdracht ziet de Raad van Toezicht toe op het beleid van de directeur/bestuurder en op de algemene gang van zaken in de stichting. Bij de vervulling van zijn taak richt de Raad van Toezicht zich op het belang van de stichting met inachtneming van de strategie en de kaders van het werkverband van de stichting. De Raad van Toezicht staat de directeur/bestuurder met raad terzijde en kan op eigen initiatief advies uitbrengen aan de directeur/bestuurder. Voor de uitoefening van zijn taak ontvangt de raad van toezicht van de directeur/bestuurder alle noodzakelijke gegevens. In 2012 heeft de Raad van Toezicht zijn toezichthoudende taak uitgeoefend door middel van periodiek overleg met de directeur/bestuurder in de vorm van gestructureerde vergaderingen aan de hand van een door de directeur / bestuurder voorbereide agenda en toegezonden vergaderstukken. De leden van de Raad van toezicht worden voor hun activiteiten niet betaald. De samenstelling van de Raad van Toezicht in 2012 is: De heer, Jan Six, voorzitter De heer Willy de Groot, penningmeester
8
De directeur/bestuurder De directeur/bestuurder is bevoegd tot het nemen van alle besluiten betreffende de stichting, voor zover de bevoegdheid tot het nemen van bepaalde besluiten in de statuten van de stichting niet is opgedragen aan de Raad van Toezicht. Dhr. Roel Rol is, net als voorgaande jaren, de directeur/bestuurder van Singelzicht en heeft uit hoofde van zijn functie het overleg met de externe accountant. De verantwoordelijkheden ten aanzien van het interne kwaliteitsbeleid zijn als volgt: Directeur/Bestuurder: De eindverantwoordelijkheid ligt bij de directeur/bestuurder. Manager Zorg: De manager zorg is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het management, de zorgverlening, de werkprocessen en het personeelsbeleid van de organisatie. De Manager Zorg bewaakt, beheert en onderhoudt het kwaliteitsmanagementsysteem inclusief de daarbij behorende (kwaliteits)documenten. Hoofd Hulpverlening en Maatschappelijk Werkers: Het hoofd hulpverlening is verantwoordelijk voor het operationeel management, de zorgverlening en de juiste uitvoering van werkprocessen. De maatschappelijk werkers zijn gedelegeerd medeverantwoordelijk voor het zorgbeleid rondom jongeren. Medewerkers: Medewerkers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het zorgbeleid of de ondersteunende processen. Van medewerkers wordt verwacht dat zij nadenken over de kwaliteit van hun werk en mee werken aan de verbetering ervan. Bewonersvergadering: Voor de organisatie is dit een essentieel onderdeel van het kwaliteitsbeleid. Redenen voor een bewonersvergadering zijn: 1. Het positief beïnvloeden van de sfeer en wisselwerking tussen bewoners en begeleiding; 2. Het voorkomen dat meerdere bewoners met hetzelfde onderwerp individueel bij hun mentor terecht moeten; 3. Het bespreken van zaken die de jongeren direct aangaan en het zoeken van oplossingen.
2.5 Interne organisatie en personele bezetting Over het boekjaar 2012 waren 18 medewerkers in dienst van Singelzicht. Uit dienst gegaan zijn 4 medewerkers. In dienst gekomen zijn 1 medewerker. Enkele medewerkers (manager zorg, facilitair manager, personeelsmedewerker, administrateur) worden vanuit Maaszicht bij Singelzicht gedetacheerd. Het personeelsbeleid van Singelzicht is gericht op het scheppen van de voorwaarden waardoor medewerkers in staat worden gesteld de missie en de visie van Singelzicht volgens de methodische uitgangspunten en binnen de eigen taken en verantwoordelijkheid te realiseren. Om invulling te kunnen geven aan de missie en visie van Singelzicht zijn gekwalificeerde en cliëntgerichte medewerkers een basisvereiste. Vanuit deze gedachte heeft Singelzicht de volgende uitgangspunten geformuleerd: 1. Er is een evenwicht tussen de bedrijfsmatige belangen van Singelzicht en de belangen van individuele medewerkers.
9
2. Medewerkers zijn het belangrijkste ‘instrument’ om de zorg voor jongeren te realiseren. In de missie en visie staat dat Singelzicht de jongeren wil helpen zich te ontwikkelen. Als afspiegeling daarvan en in een omgeving die verandert, is de permanente ontwikkeling van medewerkers cruciaal. Singelzicht ondersteunt dit zoveel als mogelijk, en van medewerkers wordt verwacht dat zij een wezenlijke rol spelen in hun eigen ontwikkeling. 3. Singelzicht werkt met professioneel en gekwalificeerd personeel. Uitzondering kan zijn dat een medewerker een zodanige ervaring heeft dat deze vergelijkbaar is met een opleiding. Medewerkers zijn binnen de grenzen van hun functie zo autonoom mogelijk en van daaruit naar vermogen medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van de uitvoering van de zorg en de ontwikkeling van de organisatie. 4. Singelzicht streeft in de personeelsopbouw naar een zo groot mogelijke diversiteit en aansluiting op de doelgroep. Dit betekent een divers team met medewerkers die kunnen fungeren als rolmodel voor de bewoners. 5. Singelzicht volgt de CAO maatschappelijke ontwikkeling en welzijn. Alle medewerkers hebben dezelfde soort rechten en plichten. Vrijwilligers Vrijwilligers zijn mensen die zich op een geheel ander vlak en beroep aandienen en hun tijd en vakkennis inzetten voor de doelgroep of de organisatie. Deze andere vakgebieden versterken het aanbod. Singelzicht heeft een aantal vrijwilligers. Ze verzorgen o.a. teksten en foto’s voor de nieuwsbrief en de website. In het kader van maatschappelijk betrokken ondernemers zijn wisselende vrijwilligers actief via bedrijven.
Organogram Singelzicht 2012
10
11
2.6 Gedragscodes/protocollen Naast de Zorgbrede Governance Code werkt Singelzicht met een interne gedragscode. Met betrekking tot de aanname van personeel wordt aan iedere nieuwe medewerker gevraagd een Verklaring Omtrent Gedrag te overleggen. Singelzicht is gecertificeerd volgens het HKZ schema ‘Welzijn en Maatschappelijke dienstverlening, onderdeel Maatschappelijke Opvang en Vrouwenopvang versie 2009’. Certificatie is dé manier om zichtbaar te maken dat de organisatie intern de zaken goed op orde heeft, en dat de organisatie voortdurend en systematisch werkt aan verbetering van het aanbod. In december 2007 heeft in Singelzicht een externe audit plaatsgevonden door DNV met als resultaat het HKZ-certificaat. Daarna zijn de jaarlijks externe en interne audits uitgevoerd met als resultaat verlenging van het certificaat. Wel zijn er enkele punten van aandacht geconstateerd. Op basis van verschillende metingen zijn de kwaliteitsdoelstellingen voor 2012 geformuleerd. Deze zijn geëvalueerd in de systeembeoordeling 2012 waarna ze zijn vernieuwd. Certificering betekent ook dat Singelzicht beschikt over de vereiste protocollen met betrekking tot privacy van cliënten, klachtrecht en melding van incidenten. Ook zijn er instrumenten voor kwaliteitsbeleid aanwezig zoals de jaarlijkse cliëntraadpleging, een structurele evaluatie van incidenten en ‘’dingen die mis gaan’’ en afwijkingen. Voorts wordt op de productie jaarlijks een uitgebreide accountantscontrole uitgevoerd waarbij beoordeeld wordt of Singelzicht zich houdt aan het voor de declaratie in de AWBZ controleprotocol. Dit controleprotocol wordt ook gehanteerd voor de controle van de productie van WMO/gemeenten. Ook in 2012 is er door de accountant een goedkeurende verklaring afgegeven. De wettelijke verplichtingen rondom het beheer van de locatie en andere voorwaarden worden strikt nageleefd. Als kritische processen voor de dienstverlening van Singelzicht zijn gedefinieerd: 1. Onderhoud gebouwen en inventaris Preventief / groot onderhoud Correctief / klein onderhoud / afhandeling schades Inventaris 2. Directe fysieke veiligheid Brandmeldcentrale en brandwerende middelen Bedrijfshulpverlening Camaratoezicht Sleutelbeleid Beheer keukenmessen 3. Hygiëne Schoonmaak Afvoer afval Ongediertebestrijding Werken volgens HACCP-norm 4. Maatregelen mbt privacy Toegankelijkheid en opslag van papieren dossiers Toegankelijkheid van dossiers op de server Afvoer van ´´oud´´ papier
12
Back-up netwerk
2.7 Samenwerkingsrelaties Singelzicht heeft in de uitvoering van haar taken te maken met een grote variëteit aan belanghebbenden (of stakeholders). Te noemen zijn de (potentiële) cliënten, de familieleden van jongeren, (potentiële) medewerkers, verwijzers, collega-zorgaanbieders, overheden, financiers, uitvoeringsinstanties, donateurs en maatschappelijk organisaties. Verwijzers en samenwerkingspartners Ketens zijn er om te kunnen voorzien in de ondersteuningsbehoefte van kwetsbare personen – mensen met meervoudige beperkingen en problemen op meerdere leefgebieden – voor wie een samenstel van diensten en voorzieningen nodig is, welke geleverd worden door meerdere partijen. Die diensten moeten soms na elkaar en soms gelijktijdig beschikbaar zijn. Dat vergt een goede afstemming tussen de betrokken partijen. Om die ketens te kunnen laten functioneren is ketensamenwerking nodig. Bij dak- en thuisloze jongeren is er sprake van complexe problematiek en een onzekere, instabiele verblijfssituatie. Om de hulp aan deze jongeren goed te kunnen stroomlijnen is er de noodzaak tot afstemming van en samenwerking tussen voorzieningen die een rol spelen in de hulpverlening aan zwerfjongeren. Twee aspecten zijn van wezenlijk belang: een goede analyse van de problematiek (inhoud) en vaart in de hulpverlening (logistiek). Met andere woorden: de juiste hulp op het juiste moment. Naarmate hulp langer op zich laat wachten haken jongeren af. Singelzicht is op diverse niveaus actief in overleggen in de gemeente Utrecht om ketensamenwerking te realiseren. Doel is een sluitend aanbod te creëren voor alle dak- en thuisloze jongeren in Utrecht. Naast bilaterale overleggen met Centrum Maliebaan, Titan, UMC, de dienst arbeid en inkomen, is een belangrijk overleg het BCT- beleidsoverleg, het BCT-casusoverleg en de zorgconferenties die het BCT organiseert. Medewerkers van Singelzicht participeren actief in de overleggen waarin relevante ketenpartners met betrekking tot de zorg aan dak- en thuisloze jongeren vertegenwoordigd zijn zoals het 18-plus overleg. Singelzicht heeft ook te maken met verwijzers en andere hulpverleners. Met deze betrokkenen worden in alle gevallen op het niveau van de jongere afspraken gemaakt om de zorg af te stemmen. Evaluatie van deze afspraken is vast onderdeel in het dossier. Er is vanuit Singelzicht structurele samenwerking met Back-Up, de vaste huisarts, de apotheek, de wijkagent, de kredietbank, de GGZ (UMC en Altrecht) en verslavingszorg (CMB). Financiers Nederland kent geen speciale financieringsbron voor hulp aan zwerfjongeren. Sinds de start ontvangt Singelzicht AWBZ-gelden voor de zorg voor jongeren. Om in aanmerking te komen voor zorg vanuit de AWBZ moet elke Nederlander voldoen aan bepaalde voorwaarden. De voorwaarden zijn vastgelegd in wet- en regelgeving en uitgewerkt in de beleidsregels en werkinstructies van het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Daarnaast ontvangt Singelzicht subsidie van de gemeente Utrecht van maximaal € 129.454 – dit is een relatief kleiner deel van de totale begroting. Deze financiering is gebaseerd op de verblijfskosten
13
voor jongeren met een AWBZ-indicatie voor extramurale begeleiding in 24 uur zorg of BOL en de nazorg die Singelzicht geeft. Singelzicht ontvangt ook financiering uit particuliere bronnen, zoals giften van particulieren, fondsen en de eigen bijdragen van bewoners. In het bijzonder de activiteiten voor de jongeren vallen buiten subsidieregelingen. Sport, educatie, sociale vaardigheidstrainingen, bedden(goed), maar ook uitstapjes naar theater en sport. Voor individuele noden van jongeren worden ook fondsen aangesproken.
14
3 3.1
Doelgroep, jongeren en productie De jongeren
Dak en thuisloze jongeren combineren praktische en maatschappelijke hulpvragen met ernstige psychosociale of psychiatrische problematiek. De jongeren van Singelzicht hebben, ondanks hun jonge leeftijd, in bijna alle gevallen een langdurige geschiedenis met fikse problemen en een uitgebreide ervaring met (dikwijls mislukte) hulpverlening achter de rug. Dikwijls is er sprake van het mijden van verdere hulpverlening. Hierom besteedt Singelzicht veel aandacht aan de motivatie van jongeren om actief gebruik te maken van het eigen aanbod en het aanbod van andere instellingen, zoals onderwijs, werk en andere vormen van hulpverlening. De bewoners van Singelzicht ervaren problemen waarvoor zij zelfstandig geen oplossing kunnen vinden zoals scholing, werk, financiën, budgetbeheer, sociale- en emotionele vaardigheden, vriendschappen en (familie)relaties, geestelijke en lichamelijke gezondheid, verslaving, juridische zaken, dagstructuur en vrije tijdsbesteding. Dikwijls ontbreekt het al lange tijd aan een stabiele woonomgeving en een opvoedings- cq leeromgeving. Vaak is er sprake van emotionele, affectieve en/of lichamelijke verwaarlozing (zie ook Montfoort & Tilanus, 2007). De maatschappelijke uitgangspositie van de jongeren is dus ronduit slecht te noemen. Hun achtergrond en de noodzaak tot ‘overleven’ leiden dikwijls tot gedragsproblemen. Onderstaand wordt de meest voorkomende problematiek van de jongeren in Singelzicht in willekeurige volgorde weergegeven. De cijfers komen uit onderzoek en zijn voor Singelzicht uit eigen ervaring zeer herkenbaar. Opleiding & inkomen Het opleidingsniveau van zwerfjongeren is lager dan van de jongeren in het algemeen. De helft van de zwerfjongeren heeft alleen basisonderwijs gevolgd en ongeveer 30% heeft een diploma op VMBO niveau op zak. Ongeveer de helft van de zwerfjongeren beschikt over werkervaring. Uit de meeste onderzoeken blijkt dat maximaal 20% van de zwerfjongeren inkomsten heeft uit werk en ongeveer 20% een uitkering ontvangt. Voor ongeveer 20% van de zwerfjongeren zijn illegale activiteiten een belangrijke inkomstenbron (Jeeninga, 2010). Zelfredzaamheid Een kenmerk van zwerfjongeren is hun kwetsbaarheid en het ontbreken van vaardigheden en mogelijkheden om hun leven op eigen kracht weer op orde te krijgen. Het initiëren en uitvoeren van eenvoudige en complexere taken in hun leven, levert problemen op. Zij zijn onvoldoende in staat om informele en formele steun te mobiliseren. Voor de sociale redzaamheid is dagelijks intensieve begeleiding noodzakelijk. Zolang deze redzaamheid nog niet (voldoende) ontwikkeld is kunnen zij niet zelfstandig participeren in de samenleving. Zij zijn niet zelfstandig in staat het hoofd te bieden aan hun problematiek en te participeren in de samenleving, het ontbreekt hen aan mogelijkheden om de regie over hun leven op te pakken en te behouden. Traumatische ervaringen Veel zwerfjongeren hebben het nodige in hun leven meegemaakt. Bij ongeveer de helft van de jongeren die Jeeninga heeft onderzocht heeft een traumatisch incident plaatsgevonden. Bij ongeveer 25% van de jongeren is sprake van meervoudige traumatische ervaringen. Uit onderzoek blijkt dat vooral alcoholverslaving in combinatie met mishandeling of geweld binnen het gezin, drugsverslaving
15
of psychische problemen van ouders, emotionele of lichamelijke verwaarlozing en seksueel misbruik regelmatig voorkomt (Jeeninga, 2010). De jongeren in Singelzicht behoren tot de ‘’zware’’ doelgroep binnen de totale groep zwerfjongeren en bij hen ligt het percentage traumatische ervaringen hoger. Gezinsleven Eén van de belangrijkste redenen waardoor de jongeren van Singelzicht in een zwerfsituatie terechtkomen is een problematische gezinssituatie. Bij de meeste zwerfjongeren is sprake van conflicten en gezinsproblemen, pedagogische onmacht en emotionele verwaarlozing of affectieve verwaarlozing. Bij een aantal jongeren was in het gezin van herkomst sprake van een zeer hachelijke financiële situatie. Dikwijls liggen traumatische ervaringen zoals mishandeling en/of (seksueel) misbruik ten grondslag aan hun problematiek (‘Combating Youth Homelessness’, 2011). Een groot deel heeft gescheiden of overleden ouders, is van huis weggelopen of weggestuurd, heeft contact gehad met de kinderbescherming of heeft een verleden in jeugdzorg en jeugdinternaten gezeten (Planije, Land & Wolf, 2003). Een gebrekkige identiteitsvorming en een laag ik-besef, weinig adequate opvoeding op het gebied van het zelf oplossen van problemen en een laag opleidingsniveau (een kwart volgde speciaal onderwijs) veroorzaken een zwakke maatschappelijke start. Middelengebruik Alcohol en drugs worden door zwerfjongeren dikwijls gebruikt als een vorm van zelfmedicatie. Dit om zo te kunnen omgaan met hun problematiek. Een derde tot ruim de helft van de zwerfjongeren rookt dagelijks wiet of hasj. Het dagelijkse gebruik van harddrugs komt minder vaak voor. Over het algemeen kan worden gesteld dat bij 35 tot 60% van de zwerfjongeren sprake is van drugsmisbruik en/of drugsverslaving. Hoewel driekwart van de jongeren regelmatig alcohol drinkt, geeft slechts 6 tot 10% van de zwerfjongeren zelf aan problemen te hebben met hun alcoholgebruik en/of verslaafd te zijn (Jeeninga, 2010). In MSingelzicht wordt het gebruik ontmoedigd en wordt samengewerkt met de verslavingszorg. Lichamelijke gezondheid De meeste zwerfjongeren beoordelen hun lichamelijke gezondheid als redelijk tot goed. Aanwezige lichamelijke klachten lijken samen te hangen met het alcohol- en drugsgebruik. Ruim 40% heeft recent problemen met het gebit gehad (GGD, 2010). Psychische gezondheid Ruim 40% van de totale groep zwerfjongeren heeft ernstige of langdurige psychische problemen (bij Singelzicht ligt dit percentage veel hoger), waarbij ADHD, manisch depressief, borderline en schizofrenie het meest voorkomend zijn. Eén vierde van de zwerfjongeren is zwakbegaafd of heeft een verstandelijke beperking. Andere veel voorkomende psychische gezondheidsproblemen bij zwerfjongeren zijn: stress (90%), angst (70%), depressie (70%) en slaapproblemen (80%). Ook heeft 40% van de zwerfjongeren gedachten over suïcide of een suïcidepoging ondernomen (‘Combating Youth Homelessness’, 2011). In Singelzicht hebben bijna alle jongeren problemen met hun psychische gezondheid. Binnen het BCT wordt geoordeeld of een jongere 24-uurs zorg en begeleiding in de directe nabijheid nodig heeft. Sociaal netwerk Veel zwerfjongeren hebben een negatief zelfbeeld en een lage eigenwaarde. Als gevolg hiervan gedragen zij zich dikwijls passief, afwachtend en soms vermijdend naar hun sociale omgeving. Dit heeft te maken met de verstoorde ontwikkeling van de hechting met hun opvoeders. Zwerfjongeren hebben een klein sociaal netwerk. Naast de omvang is ook de kwaliteit van hun sociale netwerk minder (Jeeninga, 2010).
16
Contacten met politie en justitie Ongeveer 50% tot 80% van de zwerfjongeren is weleens gearresteerd of is in aanraking met politie of justitie geweest. Daarbij was bij 40% sprake van detentie. Bij 40% van de zwerfjongeren is er sprake van tekortschietende bescherming. Het gaat hierbij veelal om slachtoffers van incest, verkrachting of mishandeling. Jongens komen vaker in contact met politie en justitie en zitten vaker in detentie. De voornaamste redenen voor arrestatie en/of detentie van zwerfjongeren zijn: geweldpleging, diefstal, mishandeling en inbraak (Jeeninga, 2010). Schulden Ruim de helft tot driekwart van de zwerfjongeren heeft schulden, variërend van € 40,- tot € 70.000,-. De schuldenlast ligt gemiddeld tussen de € 3.500,- en € 6.000,-. De praktijk leert dat zolang er geen zicht is op het oplossen van het schuldenprobleem, de pogingen om een zwerfjongere weer naar arbeid of een opleiding toe te leiden, gedoemd zijn om te mislukken (Van Lier, 2009). Bij zwerfjongeren bestaan de meeste schulden uit de premie van de ziektekostenverzekering, schulden bij telefoonmaatschappijen en rood staan bij de bank. Andere veel voorkomende schuldeisers zijn woningcorporaties, familie en vrienden (Jeeninga, 2010). Dit beeld is voor jongeren in Singelzicht zeer herkenbaar. (Toekomstige) zorg- of behandelmijders Het risico op marginalisering, sociaal isolement en criminalisering is voor deze groep jongeren groot. Daarom is een op hun behoefte afgestemde zorg van belang. Zonder adequaat aanbod zou deze groep in de toekomst gerekend kunnen worden tot de groep van zorgmijders. Het cliëntprofiel van de jongeren in Singelzicht bestaat – samengevat – uit een combinatie van onderstaande elementen: 1. het ontbreken van een vaste woon- of verblijfsplaats 2. een tekort vaardigheden om besluiten te nemen en oplossingen te initiëren 3. meervoudige problematiek waaronder gedrags-, psychische en/of psychiatrische problematiek 4. een zeer beperkte sociale zelfredzaamheid en het onvermogen regie te voeren over het eigen leven waardoor het zelfstandig participeren in de maatschappij ernstig bemoeilijkt wordt 5. ernstige risico’s op marginalisering, sociaal isolement of criminalisering 6. het ontbreken van eigen sociaal- of familie netwerk waarop een beroep voor zorg en opvoeding mogelijk is 7. gebrekkige identiteitsvorming en nog te vormen realistisch zelfbeeld 8. het gebrek aan inzicht in beheer eigen financiën.
3.2
Contra-indicaties
Het beleid van Singelzicht is erop gericht alle zwerfjongeren te helpen die zich aanmelden. Ook jongere voor wie de zorgverlening al enkele malen is mislukt of die vanwege hun problematiek nergens terecht kunnen. De medewerkers schrikken niet van forse (gedrags)problematiek of ‘’moeilijke’’ jongeren. Singelzicht is een zorginstelling met weinig contra-indicaties of voorwaarden vooraf. Die gelden alleen als Singelzicht overduidelijk niet de juiste plek is om jongeren te helpen. De ervaring leert dat dit het geval kan zijn bij: Jongeren onder de 17 en boven de 23 jaar. Jongeren onder de 17 jaar zijn beter af op een plek bij de jeugdzorg. Mensen van 23 jaar en ouder kunnen terecht in een voor hun geschikte voorziening in de volwassenenzorg;
17
Jonge moeders met kinderen. Reden: Singelzicht kan de veiligheid van de baby onvoldoende garanderen, de medewerkers zijn niet gespecialiseerd in hulp voor jonge kinderen. Wanneer een meisje zwanger is, gaat Singelzicht in overleg de keten op zoek naar passende hulp en onderdak; Jongeren die een overheersende en hardnekkige harddrugsverslaving hebben zo dat behandeling geëigend is. Singelzicht kan dan niet werken aan een perspectief. Dit betekent niet dat jongeren in Singelzicht geen verslavingsproblematiek hebben. Nadat de verslaving is afgebouwd kan er wel tot opname worden overgegaan, daarom Singelzicht werkt samen met Centrum Maliebaan voor voorafgaande detox; Jongeren zonder verblijfspapieren en die daar ook geen zicht op hebben. Singelzicht kan geen perspectief bieden omdat de jongere niet in Nederland zal mogen blijven; Jongeren met een zodanig overheersende ernstige psychiatrische problematiek dat eerst klinische opname en behandeling nodig. Wel geldt dat Singelzicht een fors aantal jongeren in huis heeft met psychiatrische stoornissen al dan niet in combinatie met andere problematiek. Jongeren met een zodanig laag IQ dat ze in de zorg voor verstandelijk gehandicapten thuishoren. Licht verstandelijk gehandicapten (IQ vanaf ongeveer 65 á 70) neemt de organisatie wel op.
3.3
Aantallen jongeren in 2012
Het totale aantal jongeren in zorg in 2012 is 85 – 54 jongeren in 24-uurs zorg, 13 jongeren in BOL en 18 jongeren in Buitenzorg. Instroom en uitstroom in 24-uurs zorg Op 1 januari 2012 woonden er 25 jongeren in Singelzicht. In de loop van 2012 zijn 29 nieuwe jongeren ingestroomd: 17 jongens en 12 meisjes. In 2011 was de instroom 26 jongeren. De meeste jongeren hebben een jeugdzorgachtergrond. Drie jongeren waren bij opname jonger dan 18 jaar. In 2012 zijn 29 jongeren uitgestroomd, 5 daarvan verhuisden naar een BOL-woning en 7 stroomden in in Buitenzorg.. Instroom en uitstroom in Bolwoningen Op 1 januari woonden er 8 jongeren in een BOL-woning. In de loop van 2012 zijn 5 nieuwe jongeren gaan wonen in een BOL-woning. In 2011 stroomden ook 5 jongeren in BOL. In 2012 zijn 4 jongeren uitgestroomd, 2 daarvan kregen daarna Buitenzorg. Instroom en uitstroom in Buitenzorg Op 1 januari 2012 waren er 9 jongeren in Buitenzorg. In de loop van 2012 kwamen daar 8 jongeren bij en 9 jongeren sloten hun traject in Buitenzorg af. De bezetting in de opeenvolgende jaren is: Bezetting
2012
2011
2010
2009
24-uurs zorg
90%
91%
97%
96%
BOL
87%
80%
85%
87%
BZ
76%
100%
100%
100%
18
De bezetting in 2012 is een punt van zorg. Te weinig jongeren stromen in. De reden voor de lagere bezetting is gelegen in het gegevens dat een AWBZ-indicatie is vereist om te mogen instromen in Singelzicht. Dit is gemeentelijk beleid. Naar de mening van Singelzicht stagneert dit de instroom van jongeren in de zorg omdat het veelal 2 tot 3 maanden duurt eer dat de diagnostiek en de indicatie aanvraag is afgehandeld. Kenmerk van dak- en thuisloze jongeren is dat ze dan doorzwerven en zelf andere oplossingen proberen te zoeken. De zorg is door de drempel van een indicatie vooraf minder toegankelijk geworden voor deze jongeren. Maatregelen om de bezetting te verhogen zijn: 1. Het onder voorwaarden openstellen van rechtstreekse instroom in BOL vanuit het BCT – de 24-uurszorg fungeert daarbij als mogelijkheid voor plaatsing wanneer deze vorm toch niet werkt; 2. Het opnemen van jongeren zonder indicatie en dan zelf een indicatie aanvragen 3. Het opnemen van jongeren uit de forensische zorg.
3.4
Productie
AWBZ Singelzicht valt voor de AWBZ onder verblijf en extramurale zorg. Over de productie 2012 is het nacalculatieformulier van de NZa ingevuld en de productie is door de accountant van een goedkeurende verklaring voorzien. Hieronder is de productie uit het nacalculatieformulier overgenomen. AWBZ Verblijf- ZZP’s exclusief kapitaalslasten 1 C GGZ 2C GGZ 3C GGZ 3C GGZ incl DB 4c GGZ 4C GGZ incl DB 5C GGZ 5C GGZ incl DB 6C GGZ
€
1 VG 2 VG 2 VG incl DB 3 VG 3 VG incl DB 4 VG
61,09
€
98,78
€
109,03
€
132,78
€
131,45
€
156,49
€
143,32
€
168,82
€
65,52
€
82,41
€
115,84
€
96,72
€
130,13
€
109,85
0 1290 3255 943 0 319 326 486 0
€ € € € € € € € €
127.426 354.893 125.212 49.919 46.722 82.047 -
0 396 0 867 72 0
€ € € € € € €
32.634 83.856 9.369 912.078
AWBZ Extramuraal Begeleiding Gespecialiseerde begeleiding
€ €
52,30 89,62
609 € 1936 € €
31.833 173.544 205.377
19
Gemeente Utrecht In de beschikking van de gemeente Utrecht zijn een activiteiten opgenomen met daarbij een aantal plaatsen. De realisatie per activiteit is hieronder opgenomen. Op het totaal is een overproductie gerealiseerd met een waarde van € 1.262
Huisvestingskosten 24-uurs zorg Huisvestingskosten BOL Nazorg
Aantal 7 11 3
Activiteit Bed, bad, brood Bed, bad Woonbegeleiding
Prijs per plek Beschikking Realisatie € 13.013 € 91.091 € 71.463 € 1.219 € 13.413 € 4.501 € 8.317 € 24.950 € 54.751 € 129.454 € 130.716
Verschil € -19.628 € -8.912 € 29.801 € 1.262
20
4
4.1
Verantwoording beleid 2012
Ontwikkelingen in 2012
In 2012 waren een aantal ontwikkelingen van grote invloed op Singelzicht: 1. Singelzicht is als gevolg van het gemeentelijk beleid afhankelijk van derden voor de eerste aanvraag indicaties AWBZ. Jongeren moeten immers een indicatie hebben om in te stromen. In 2012 blijkt dat de door andere organisaties aangevraagde indicaties in veel gevallen te licht zijn om de zorg die de jongeren nodig hebben te financieren. Zo wordt er veelal alleen begeleiding afgeven voor problematiek en beperking waarvoor een ZZP geëigend is (in het BCT is immers besloten dat een jongere het best op zijn plek is in een instelling met verblijf) of zijn de ZZP’s te laag. De noodzaak tot zorg in de directe nabijheid wordt niet geïndiceerd – en dit is het verschil tussen ZZP GGZ 1 of 2 en ZZP GGZ 3 of hoger. Berekeningen wijzen uit dat hiermee over 2012 een bedrag van € 150.000 á € 175.000 te weinig gedeclareerd kon worden. De oorzaak van de te lage indicaties is: De diagnostiek vindt plaats op basis van 1 of 2 gesprekken met de jongere. Observaties van gedrag en diepergaande diagnostiek maken meestal geen onderdeel uit van deze ambulante werkwijze. Daarom komen de beperkingen van de jongere te weinig in zicht en worden onder andere persoonlijkheidsstoornissen te weinig omschreven in de aanvraag De organisatie die de meeste indicatie-aanvragen doet heeft als basistaak om jongeren te binden en te boeien. Deze opdracht wringt met het doen van indicatie-aanvragen waarbij het achterliggende problematiek en de beperking in het gedrag van de jongeren beschreven moet worden. Eind 2012 is door Singelzicht besloten om ook jongeren op te nemen zonder indicatie, voor alle jongeren direct na instroom te beoordelen of verdere diagnostiek nodig is en voor alle jongeren met te lage indicaties vroegtijdig een nieuwe indicatie-aanvraag te doen. Dit beleid zal in 2013 worden voortgezet omdat het succesvol is gebleken – bijvoorbeeld het verschil tussen begeleiding klasse 2 en een ZZP GGZ 5 c. 2. De verdere interne professionalisering in bijzonder rondom diagnostiek, het begeleiden van de psychische problemen van de doelgroep. In het kader van het plan om ook poliklinische behandeling van jongeren in de zorg van Singelzicht te integreren, moet ook het fundament van de begeleiding herijkt. Dit is een veel omvattend project waarvoor in 2012 de voorbereidingen zijn gestart. Naar verwachting zal in de loop van 2013 begonnen kunnen worden met de uitvoering van behandelingstrajecten. 3. Het verminderde aanbod van projecten voor dagbesteding en arbeidsreïntegratie voor jongeren in Singelzicht door het aanscherpen van regels van de overheid/gemeente. Daarom is in 2012 gezocht naar een alternatieve financiering, ingezet wordt op ZZP’s inclusief dagbesteding voor jongeren die niet in staat zijn tot een reguliere dagbesteding of onderwijs . In 2013 zal duidelijk worden of dit voldoende soelaas biedt.
4. De verslechterende inkomenspositie van de jongeren. Veel jongeren kampen met steeds hogere schulden (meer dan € 5.000), het ontbreken van een inkomen en bleken voorafgaand aan de opname in Singelzicht onverzekerd tegen ziektekosten. De schulden belemmeren hen bij een
21
‘normale’ maatschappelijke participatie. Het is steeds moeilijker voor dak- en thuisloze jongeren om een eigen inkomen te realiseren, het aanvragen van een uitkering is te complex geworden om daar zelfstandig in te slagen en ook de weg naar voldoende inkomen uit werk is voor hen te moeilijk. Bij de jongeren van Singelzicht ligt het accent op stabilisatie van de schulden en de leefsituatie. Pas als de jongere stabiel is, dat wil zeggen onderdak en een dagbesteding heeft, kan gewerkt worden aan een schuldenregeling. Singelzicht wordt dikwijls geconfronteerd met jongeren die weinig kleren en andere bezittingen hebben. Zij kunnen daarvoor geen beroep doen op ouders en/of familie. In Singelzicht wordt met de jongere een inkomen geregeld (werk, studiefinanciering of een leerwerktraject met uitkering), maar een vetpot wordt het nooit. Geld voor bijvoorbeeld studieboeken is meestal problematisch. Als de jongeren na een periode in de 24-uurs zorg zelfstandiger gaan wonen, moet er van een zeer beperkt budget van alles worden aangeschaft. Voor deze uitgaven is geen financiering beschikbaar. 5. De noodzaak om fondsen te werven ten behoeve van een sluitende exploitatie ten behoeve van niet-gefinancierde activiteiten.
4.2
Integreren behandeling in het zorgaanbod
De financierbaarheid op korte en lange termijn van de zorg zoals die van Singelzicht was het belangrijkste risico in 2012 en dit zal naar verwachting de komende jaren ook zo blijven. Landelijke ontwikkelingen rondom de AWBZ zoals de overheveling van AWBZ-begeleiding naar de WMO/gemeente, de mogelijke beperkingen in financiering van langdurige zorg en de nieuwe Wet op de jeugdzorg, noodzaken tot strategische keuzes. Daarnaast is het belangrijk om de kwaliteit van de zorg voortdurend te versterken. Deze twee ontwikkelingen komen samen in het plan om naast verblijf, begeleiding en dagbesteding ook behandeling te integreren in het zorgaanbod. Op deze manier is de kwaliteit van de zorg versterkt en krijgen de jongeren wat ze nodig hebben. In de totale zorg wordt behandeling op basis van de ZVW en beschermd wonen en begeleiding op basis van de AWBZ geboden. In 2012 zijn hiertoe de voorbereidingen gestart die naar verwachting in 2013 zullen leiden tot de eerste behandeling van jongeren binnen Singelzicht. Als stappen zijn gezet: 1. Oriëntatie op toelatingseisen en juridisch gezien daaraan voldoen 2. Overleg met zorgkantoren over binnen buiten representatie, wel/niet op contractbasis inkopen van zorgverzekeringswet. Uitslag zonder voorafgaande omzet van E 100.000 op T-1 is zorginkoop op contract niet mogelijk. Besloten is om op restitutiebasis te starten. 3. Zorgconcept ontwikkeld ism psychiater en doorrekening daarvan qua benodigde uren 4. Inventarisatie welke soort medewerkers er nodig zijn voor uitvoering behandeling 5. Financiële doorrekening waarbij de extra inkomsten en extra uitgaven in kaart zijn gebracht 6. Plan voor herinrichten organisatie In voorbereiding zijn: Oprichten nieuwe rechtspersoon voor de toelating de declaratie ZVW volgens eisen Good Gouvernance Code Functieomschrijvingen – aanname van een GZ-psycholoog en SPV-er Programma van eisen automatisering DBC(DOT) -administratie en declaratie en oriëntatie op softewarepakketten
22
4.3
Afspraken met huisarts Singelzicht over verwijzing
Aanpak nav extern onderzoek
In de nazomer van 2012 is Maaszicht onder de loep genomen door een extern bureau. In opdracht van de gemeente Rotterdam is een quick scan uitgevoerd naar toekomstmogelijkheden en een levensvatbare exploitatie. Hierbij is de wijze van financiering van de zorg en de bedrijfsvoering beoordeeld en is ook Singelzicht betrokken. Relevant conclusies voor Singelzicht uit het onderzoek zijn dat: 1. De geboden zorg wordt methodisch onderbouwd ingezet, met grote betrokkenheid van de medewerkers, in samenwerking met partners in de zorg (bij toeleiding, diagnostiek, behandeling en dagbesteding). De zorg die wordt geleverd voldoet aan eisen die vanuit de AWBZ en zorgkantoor daaraan worden gesteld. De kwaliteit van de zorg en van de organisatie staat niet ter discussie. 2. De inrichting van de organisatie is bestuurlijk gezien goed onder ‘control’ en de Planning en Control-cyclus is in orde. Aan de hand van de in het rapport de oplossingsrichtingen en de aanbevelingen is ook voor Singelzicht een plan van aanpak opgesteld en uitgevoerd. Onderdeel van dit plan is het genereren meer inkomsten door middel van: a. Optimaliseren bezettingsgraad. Dit is al sinds jaren een belangrijk element in de planning en controlcyclus van Singelzicht. b. Genereren extra instroom uit Forensische Zorg. Voor 2013 is door Singelzicht geoffreerd als nieuwe zorgaanbieder bij het Ministerie van Justitie voor zorginkoop Forensische Zorg. Ondanks dat Singelzicht een voldoende score heeft om in aanmerking te komen voor een contract, heeft het Ministerie besloten om Singelzicht geen contract te gunnen omdat de doelgroep en de behoefte aan het zorgaanbod te klein zouden zijn. Eveneens is verkend op welke wijze in incidentele gevallen – wanneer de reclassering geen andere plek kan vinden en na toestemming van het Ministerie – er over gegaan kan worden tot plaatsing. Dit heeft geleid tot een positief resultaat, Singelzicht is inmiddels bekend bij de drie plaasters uit het forensische circuit. c. Doorlooptijd tussen opname, diagnostiek en opstellen indicatie-aanvraag verkorten. Het interne werkproces is in 2012 geoptimaliseerd zowel qua doorlooptijden als qua inhoudelijke onderbouwing. Bezwaar/beroep wordt ingediend waar dat mogelijk is. d. Andere financieringswijzen nieuwe producten - Speciaal tarief voor jeugdigen - Inkopen VZ2.5 voor jongeren tm 18 jaar. Voor 2013 zijn in overleg met het zorgkantoor zijn 3 plaatsen (in totaal 1095 dagen) VZ2.5 jeugdigen in RIBW’s ingekocht. - Inkopen LVG-zorg en LVG-behandeling naast AWBZ-zorg. Het zorgkantoor heeft aangegeven deze zorg alleen bij gespecialiseerde instellingen te willen inkopen. De offerte van Singelzicht voor 2013 is op dit punt afgewezen. e. Dagbesteding AWBZ inkopen - Extramurale dagbesteding: Ook op dit punt heeft het zorgkantoor aangegeven deze zorg alleen bij gespecialiseerde instellingen te willen inkopen. De offerte van Singelzicht voor extramurale dagbesteding voor 2013 is afgewezen.
23
-
4.4
Intramurale dagbesteding (dwz ZZP inclusief Dagbesteding): Voor 2013 zijn ZZP’s inclusief dagbesteding ingekocht. In 2012 is begonnen met voor jongeren indicatieaanvragen te doen voor ZZP’s inclusief dagbesteding.
Evaluatie kwaliteitsdoelstellingen 2012
Elk jaar worden in het kader van het kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) kwaliteitsdoelstellingen beschreven en geëvalueerd. Hieronder is de evaluatie daarvan uit de systeembeoordeling 2012 verkort weergegeven. Processen Doelstelling Primair proces 1. Alle dossiers zijn orde
Verantwoordelijk
Realisatie
HH-MW
Doorlopend gerealiseerd
2. Klachten worden geregistreerd
HH-MW
Overdracht en klachtenrapportage Gerealiseerd
3. Bezetting moet gehandhaafd worden op minstens 90%
HH
Beoordeling eind van het jaar met tussentijdse evaluatiemomenten Gerealiseerd
PM en MZ
01-5-2012 Gerealiseerd
MZ
01-11-2012 Deels gerealiseerd
MZ
15-12-2012 Niet gerealiseerd vanwege andere prioriteiten
HH/MZ
15-12-2012 Gerealiseerd
Personeel 1. Opstellen scholingsplan 2012 inclusief begroting
2. KMS bij ondersteunend personeel beter bekend – er wordt met KMS gewerkt. Betrekken bij interne audits
Ketenpartners 1. Ketenpartneronderzoek 2012 is uitgevoerd
2. 5 werkbezoeken externe partners
24
Leveranciers 1. Evaluatie leveranciers – blijkend uit leveranciersbeoordeling wordt gecontinueerd Eisen aan de zorgverlening Doelstelling 1. Jongeren hebben ondanks de wijzigingen in de wetgeving zsm een inkomen
2. Jongeren hebben nog steeds goed inzicht in de doelen van de zorg
Cliëntwaardering Doelstelling 1. Uit de cliëntraadpleging 2012 blijkt dat jongeren op relevante punten even tevreden zijn dan het afgelopen cliëntraadpleging 2. Op onderwerpen die eerder laag scoorden wordt een plus gehaald van 10%.
FM
Gerealiseerd
Verantwoordelij k HH
Realisatie
HH en MZ
Beoordeling op basis cliëntraadpleging 2012 gerealiseerd
Verantwoordelijk HH
Realisatie Beoordeling bij cliëntenraadpleging 2012
Beoordeling eind van het jaar met tussentijdse evaluatie momenten Deels gerealiseerd
Niet te meten wegens verschil in systematiek/vraagste lling tov 2011
25
5
Meerjarenbeleid 2013-2016
Hieronder is puntsgewijs weergegeven wat de onderdelen zijn van het meerjarenbeleid A. Continuïteit van zorg Financieel subsidievoorwaarden veranderen – bij de les blijven en inspelen op nieuwe ontwikkelingen; monitoren AWBZ-financiering – bezetting, indicaties, urenregistratie; andere bronnen van financiering; evenwicht in begroting en exploitatie in evenwicht; begroting en productie monitoren; efficiency – kostprijsbeheer ivm betaalbaarheid en marktwerking. Zorginhoudelijk ontwikkelingen in regelgeving; uniformiteit met behoud eigen creativiteit en transparantie; monitoren kwaliteit primair proces door kwaliteitssysteem en parameters; parameters per jaar bijstellen aan eisen; verbeteringen doorvoeren daar waar nodig; werkwijze overdraagbaar maken en houden; bedrijf(support)processen continu optimaliseren; personeelsmanagement – zorg dragen voor goed geschoold personeel – en scholingsbeleid; effectiviteit – sturen op resultaat. Facilitair huisvesting; arbo-beleid; ICT en automatisering; organisatiebeleid – bedrijfsprocessen. Cliëntenbeleid en veiligheid transparantie; daadwerkelijke invloed. B. Samenwerking met anderen continuering ketensamenwerking; het sluiten en evalueren van convenanten met externe samenwerkingspartners; structurele contacten met maatschappelijk betrokkenen, ondernemers en organisaties. C. Uitbreiding activiteiten Centraal – decentraal; Tempo; Span of control van bedrijfsprocessen; Span of control van sturende processen.
26
6
Bijlage I: Uitgangspunten voor de zorg in het kort
uitgangspunten
uitleg
Afstemming & samenhang
Singelzicht kent een persoonlijke benadering, interesse in de persoon en aansluiting bij wie de jongere is.
Betrokkenheid
De medewerkers ontwikkelen een vertrouwensrelatie met de jongere, tonen persoonlijke interesse en bieden emotionele steun. Singelzicht richt zich niet puur op beheersing en controle, maar biedt de jongere inspraak in het proces. Het zorgplan wordt opgesteld met de jongere. Op deze wijze wordt de betrokkenheid vergroot.
Centraliteit
De missie en visie van Singelzicht is het signaleren van behoeftes en talenten van jongeren en het daarop inspelen met zowel individuele als groepsgerichte begeleiding. Singelzicht stelt het belang van de jongere voorop. Ook geeft Singelzicht handvatten aan de jongere waarmee hij/zij diens eigen kansen kan vergroten, verlaagt drempels en stelt de hele mens centraal.
Continuïteit
De zorg van Singelzicht is consistent en eenduidig. Betrokken partijen worden op de hoogte gebracht van de situatie van de jongere. De zorgverleners weten wie wat doet en moet doen en dit wordt vastgelegd en verantwoord. De nodige zorg continu beschikbaar. Na dit proces wordt de jongere begeleid in BOL woningen en BZ.
Creativiteit & Flexibiliteit
Singelzicht gaat ervan uit gaat van wat wél binnen de mogelijkheden van de jongere ligt. Tevens is Singelzicht creatief in het vinden van oplossingen. Dat biedt de jongeren de tijd die nodig is om hun leven weer op de rails te krijgen. Singelzicht heeft een lange adem, realiteitszin en veerkracht. De zorgverlening sluit aan bij waar de jongere aan toe is en is per situatie gedoseerd en getimed.
Integraliteit
De zorg van Singelzicht sluit aan bij de behoeften van de jongere. De zorg is praktisch en omvattend op diverse leefgebieden gericht.
Laagdrempeligheid
In de praktijk blijkt dat jongeren sneller hulp inroepen als de zorg laagdrempelig is. Het kost vaak al moeite om zich aan te melden. Deze laagdrempeligheid wordt door Singelzicht bereikt door te werken met gespecialiseerde zorgverleners die een gerichte methodiek hanteren. De laagdrempeligheid is veelal bepalend voor de jongeren. Het is daarom van groot belang dat de cliënten zich veilig en serieus genomen voelen.
Motiveren & samenwerken
Singelzicht geeft veel aandacht aan de motivatie van een jongere om actief gebruik te maken van het aanbod van algemene instellingen, zoals onderwijs, werk en andere vormen van hulpverlening. Om dit te bereiken werkt Singelzicht samen met externe organisaties. De zorg is allesomvattend en richt zich op verschillende problemen. De jongere wordt bij al deze problemen zo volledig mogelijk geholpen, al dan niet met behulp van de samenwerkingsverbanden. Wanneer de bewoner zijn
27
motivatie (even) kwijt raakt, zou dat ook niet meteen worden afgestraft door stopzetting van de zorg.
Vertrouwen
De bewoners van Singelzicht hebben in het algemeen weinig vertrouwen in de maatschappij in het algemeen en in hulpverleners in het bijzonder. Het is daarom van belang om tijd en aandacht te besteden aan het opbouwen van vertrouwen.
Positiviteit
Singelzicht hecht veel waarde aan positiviteit, richt zich niet alleen op de problematiek maar op de jongere zelf. Singelzicht uit gaat wat de jongere wel kan. Creatief zijn in het vinden van oplossingen draagt bij aan de positieve instelling van de zorgverleners van Singelzicht. Singelzicht richt zich op positieve eigenschappen en positieve ervaringen.
Prestatie & resultaatgerichtheid
Het algemeen doel is dat de zorg leidt tot de situatie dat de jongere zich (zo) zelfstandig (mogelijk) kan redden, een positieve bijdrage levert aan de samenleving en daar een geaccepteerde plek krijgt. Achteruitgang wordt gesignaleerd en gekeerd.
Respect
De medewerkers tonen respect voor de bewoners. Ze hebben mensenkennis en ervaring en weten van de problemen van de jongeren. Zij houden hier rekening mee en behandelen de jongere met waardering en respect.
Sfeer
Binnen van Singelzicht hangt een gezellige en gemoedelijke sfeer. Dit is onderdeel van de aanpak. Singelzicht is een huis dat leefbaar is en warmte uitstraalt, om zo de jongeren het gevoel van welkom te geven en om te laten zien dat ze het waard zijn.
Toekomstperspectief
Door de zorg worden mogelijkheden gecreëerd voor een maximale sociale participatie in de samenleving, het waarmaken van eigen verantwoordelijkheid en het opbouwen van een reëel toekomstperspectief.
Vasthoudendheid & Vraaggerichtheid
Singelzicht legt nadruk op de emotionele ontwikkeling, persoonlijke groei en de eigenheid van de jongere. Dit is gericht op het doel om bij de jongere een realistisch zelfbeeld te creëren, met daarbij respect voor hun eigen identiteit. Singelzicht laat jongeren hun eigen fouten maken en is er voor ze om ze weer ‘’op te rapen’’.
Verantwoordelijkheid
De zorgverleners zijn verantwoordelijk voor het leggen en onderhouden van contact met de bewoners. Er is voor iedere bewoner een vaste aangewezen persoon waarop zij kunnen terug vallen. De zorgverleners bij Singelzicht hebben tijd voor de jongere.
Zelfstandigheid & Zelfredzaamheid
Singelzicht is een veilige plek op weg naar zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Het is van belang om de zelfredzaamheid te bevorderen. Om dat te bereiken kunnen zorgverleners jongere zoveel mogelijk zelf laten doen en hen daarbij te begeleiden. De jongere wordt
28
pas geplaatst in de BOL woning of BZ als hij/zij zichzelf kan redden in de maatschappij en kan herintegreren. Singelzicht stelt, in samenspraak met de jongere, reële en concrete doelen voor wonen, leren, werken en vrijetijdsbesteding.
29
7
Bijlage II: De beleidscyclus
De belangrijkste ingrediënten voor de besturing van Singelzicht zijn: 1. Het werken met interne prestatie-indicatoren 2. De jaarlijkse planning en controlcyclus met betrekking tot planning, monitoring en verslaglegging Singelzicht gebruikt de beleidscyclus voor de voorbereiding, opstelling, besluitvorming, uitvoering en evaluatie van het beleid. Het doel van de beleidscyclus is de gestructureerde besturing van de organisatie. De beleidscyclus bestaat uit de volgende structuurelementen: 1. Strategisch Plan (Meerjarenbeleid) 2. Jaarlijks beleidsplan (Speerpunten Singelzicht) 3. Begroting 4. Maandelijkse managementrapportage 5. Wekelijkse rapportage van hoofd hulpverlening aan manager zorg 6. Jaarverslag 7. Jaarrekening en maandelijkse monitoring begroting 8. Evaluatie van het Strategisch Plan Om de kwaliteitszorgcyclus te vervolmaken, dienen de opeenvolgende fases als volgt te worden ingevuld: Plan: Strategisch plan, jaarwerkplan en begroting Do: Wekelijkse, maandelijkse en driemaandelijkse verslagen Check: Jaarverslag, monitoring door de Raad van Toezicht, evaluatie van het strategisch plan Act: Bijstelling van de plannen in een nieuw beleidsplan Strategisch Plan Het Strategisch Plan is de beschrijving van de strategische doelstellingen van de organisatie. Het bevat een globale aanduiding van de wijze waarop deze worden nagestreefd inclusief het meerjarenperspectief van de organisatie. Het plan gaat over de hoofdlijnen van beleid en is het koersbepalende document voor de langere termijn. Het plan wordt elke vier jaar geëvalueerd en bijgesteld. Jaarwerkplan In het Jaarwerkplan is vastgelegd wat de speerpunten in het beleid zijn. Per beleidsterrein worden termijnen, verantwoordelijkheden en evaluatiepunten benoemd. Het Jaarwerkplan sluit aan bij het Strategisch Plan het is een concretisering of uitwerking op het niveau van de relevante onderwerpen. Begroting De begroting bevat conform de richtlijnen samenhangende informatie van doelstellingen, producten, activiteiten en middelen (alle geldstromen) van de organisatie voor het betreffende jaar. Maandrapportage/managementrapportage Elke maand stelt de manager zorg een verslag op van de gerealiseerde productie. De manager zorg rapporteert dit aan de directeur / bestuurder. Inhoudelijk informatie gaat over: - omzet in relatie tot productie afspraken - totaal declarabele uren/dagen
30
- in- en uitstroom - indicaties - bezetting Jaarverslag en de Jaarrekening De organisatie legt schriftelijk en digitaal via DigiMV verantwoording af over de uitvoering van het voor het betreffende jaar in de begroting vastgelegde beleid. De realisatie wordt geplaatst tegenover de begrote cijfers.
31
