Netwerk tegen armoede

Nieuwsbrief over armoedebestrijding Nieuwegein

Netwerk tegen armoede SEP 2008, JAARGANG 1, EDITIE 3

Inhoudsopgave

Voorwoord

- Voorwoord

Voor u ligt het derde nummer van de Nieuwsbrief armoedebestrijding Nieuwegein met als thema

- Regelingen en voorzieningen voor ouderen

ouderen. In dit nummer kunt u een interview lezen met Catrien van Arkens over hoe je ouderen attent kunt maken op de gemeentelijke regelingen en voorzieningen waar ze recht op hebben. Verder treft u een vraaggesprek aan met Johan Kok, over het belang van gezonde voeding voor ouderen. Tevens is er informatie over de U-pas, die ook heel aantrekkelijke kortingen voor ouderen

- U-pas - Goedkoop en gezond eten - Oproep nieuwe redactieleden?

oplevert. Deze nieuwsbrief is geschreven voor intermediairs. We willen u met deze nieuwsbrief informeren en hopen dat we met elkaar de armoede in Nieuwegein kunnen terugdringen. Als eerste artikel plaatsen wij graag de ingezonden brief van Herman Troost, Voorzitter Cosbo en Verenigde Senioren Partij. Met vriendelijke groet, De redactiecommissie

Illustratie: Stichting Clip

Ouderen en armoede? Ouderen hebben het niet arm. Of althans, daar zwijgen ze over. Ze gaan met klachten niet naar de dokter, want dan vangen ze - toen dat nog kon - na een jaar het eigenrisico terug van de verzekering. Dan kunnen ze eens een cadeautje kopen voor de kleinkinderen. Ouderen praten niet over armoede, ze leven ermee. Ze groeiden op in een tijd die niet zo welvarend was en waarin ze hun eigen boontjes moest doppen. En dat zijn ze gewend. Dus gaat het licht in de avond vroeg uit, de verwarming wat lager, ze zijn zuinig op hun spullen en een doosje aardbeien in de winter is een gotspe.

Ouderen en armoede is een verhaal apart. Een verhaal over trots, over vooral niet over je problemen praten en een verhaal over eenzaamheid. Dat heeft dus niets te maken met dat dolce far niente waar bekende verzekeringsmaatschappijen over praten. Dat heeft te maken met mensen die hun hele leven de Benelux niet zijn uitgekomen, die van hun AOW-tje leven en zelfs dan niet klagen. Die groep wordt langzamerhand steeds kleiner. Mensen konden na de oorlog profiteren van de economische groei en de daarbij behorende verbetering van onze welvaart. In die groepen is de pijn vaak veel minder of niet eens aanwezig. Het is dan ook niet mogelijk om het gegeven “ouderen en armoede” te generaliseren. Veel jongere senioren zullen het straks heel goed hebben. Waar dat niet zo is, wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheden die regelingen van rijk en gemeente bieden. Dat is een belangrijk gegeven en ook een belangrijke taak. De aller-oudsten zullen hierbij geholpen moeten worden. Al beginnen we maar met het invullen van die lastige papieren. Al beginnen we maar om te luisteren naar vrijwilligers en andere betrokkenen en hun informatie actief te benutten. Daar liggen taken en opdrachten op allerlei niveaus voor overheden en hulpverleners. Nu nog de coördinatie. Daarna rozengeur en maneschijn? Nee hoor, maar ouderen verdienen het om die broodnodige hulp wel te krijgen. En het is aan ons om die mogelijkheden bij hun moeilijkheden aan te passen. Herman Troost

U-pas Wat is het? De U-pas is een gratis kortingspas voor mensen met een laag inkomen. Ook voor senioren is de U-pas heel aantrekkelijk. De pas is geldig in Nieuwegein, Utrecht, Houten, Maarssen, De Bilt en IJsselstein. Leden krijgen het U-pasmagazine toegestuurd waarin alle aanbiedingen staan. Waar krijgt u korting? U-pashouders krijgen korting op allerlei activiteiten in Nieuwegein. Bijvoorbeeld bij het bezoek van concerten, lezingen, de bibliotheek en musea. Het Historisch Museum Warsenhoeck is zelfs gratis voor U-pashouders. Met de U-pas krijgen senioren korting bij de eettafels in Nieuwegein. Ook op sportief gebied kunnen senioren met een U-pas hun hart ophalen. Het aanbod van de sportverenigingen in Nieuwegein is heel divers: zwemmen, badminton, kaarten en biljarten, petanque, dammen, schaken, bridgen, sjoelen en fietstochten voor toerfietsers. Wie komt in aanmerking? Of iemand in aanmerking komt voor de pas, is inkomensafhankelijk. Voor meer informatie kunt u kijken op www.u-pas.nl of bellen met het U-pasbureau, tel. 030 - 286 5050 (ma-vr 9 – 12 uur). Aanvragen De U-pas is uitsluitend schriftelijk aan te vragen. • Dit kan via een aanvraagformulier op internet: www.u-pas.nl. • U kunt telefonisch een formulier aanvragen bij het U-pasbureau in Utrecht, tel. 030 - 286 5050. • Bij de bibliotheken in Nieuwegein, Utrecht, Houten, Maarssen, De Bilt en IJsselstein en de wijkwinkels kunt u een aanvraagformulier ophalen.

Kortingsoverzicht (Het volledige overzicht staat op www.u-pas.nl) • Eettafels 55+ (buurtcentrum De Boog, buurtcentrum Vreeswijk en Restaurant de Barones) • Festivals en evenementen • Uitstapjes en vakantie • Theater, concerten, lezingen • Bioscoop • Volkstuinvereniging

• • • • • • • •

Musea Sportverenigingen Bibliotheek en videotheek Buurtcentra en cursussen Muziekles Kappers Koren Dierenarts bij u thuis

Regelingen en voorzieningen voor ouderen Ouderentoeslag, bijzondere bijstand en langdurigheidstoeslag. Drie voorbeelden van de vele regelingen en voorzieningen waar ouderen met een smalle beurs vaak recht op hebben. Maar veel ouderen weten meestal niet dat deze regelingen en voorzieningen bestaan, dat ze er aanspraak op kunnen maken en hoe ze dat moeten doen. Formulieren zijn te ingewikkeld of de drempel is te hoog. Catrien van Arkens is welzijnsconsulent bij Stichting Welzijn Nieuwegein (SWN). We spraken met haar over hoe je ouderen hiermee kunt helpen. Stichting Welzijn Nieuwegein biedt ouderen diverse diensten aan zoals huisbezoeken, Meer Bewegen voor Ouderen (MBVO) en een informatiepunt waar cliënten terecht kunnen met vragen. Vragen over bijvoorbeeld de verschillende regelingen en voorzieningen. Catrien van Arkens: “Als wij cliënten bij het informatiepunt helpen met het invullen van belastingformulieren, dan blijkt vanzelf dat ze recht hebben op huur- of zorgtoeslag. Ook weten ouderen vaak wel dat ze de U-pas kunnen aanvragen; de gratis kortingspas voor mensen met een laag inkomen. Maar het komt regelmatig voor dat ouderen niet weten dat ze recht hebben op een tegemoetkoming van de gemeente.” Onbekend Catrien van Arkens: “Als je niet bekend bent met een regeling, dan kun je er ook niet naar vragen. Cliënten die geen sociaal netwerk hebben en geen lid zijn van een bond, zijn vaak niet voldoende op de hoogte van alle regelingen. Ben je lid van een ouderenbond, dan krijg je die informatie wel. Hoe we onbekende regelingen bekender kunnen maken? Sinds een paar jaar bezoeken we ouderen tijdens een zogenaamd informerend huisbezoek 75+. Dan bespreken we de gemeentelijke regelingen waar ze recht op hebben.” Drempel Toch is informeren niet altijd voldoende. Zelfs als ouderen van het bestaan van de regelingen afweten en er recht op hebben, ervaren ze vaak een drempel bij het aanvragen. “Natuurlijk, het heeft ook te maken met schaamte”, aldus Catrien van Arkens. “We leggen in zo’n geval uit dat de overheid al die regelingen niet voor niets ter beschikking stelt. We geven mensen informatie en een folder. Zo krijgen ze een stimulans en daarmee helpen we ze echt over de drempel heen.”

Waar kunnen ouderen terecht voor meer informatie? • Informatie Punt ouderen, Activerend huisbezoek en Thuisadministratie tel. 030 – 603 15 40 • Rechtswinkel Nieuwegein, tel. 030 - 6008841, www.rechtswinkelnieuwegein.nl • Folder Rondkomen in Nieuwegein en Lopik, Loket Maatschappelijke Zaken van de Stadswinkel, ma, di, do, vr: 08.30 – 13.00, wo 08.30 – 20.00 uur, Martinbaan 2 • Wijk Servicepunt Jutphaas Wijkersloot Zuilenstein (JWZ), tel. 030 – 600 88 33 • Web Nieuwegein (Doorslag, Stadcentrum), www.webnieuwegein.nl of tel. 06 – 27 27 33 73 (gratis). Vragen over wonen, zorg en welzijn. Regelingen en voorzieningen • • • • • • • • • • •

Collectieve ziektekostenverzekering Ouderentoeslag Tegemoetkoming chronische zieken en gehandicapten Kwijtschelding gemeentelijke belastingen en heffingen Tegemoetkoming bij hoge woonlasten Bijzondere bijstand Wmo-voorzieningen (Wet maatschappelijke ondersteuning) Langdurigheidstoeslag U-pas Schuldhulpverlening Huurtoeslag en zorgtoeslag via www.toeslagen.nl

Goedkoop en gezond eten “Je hoeft met eten echt geen schoonheidsprijs te winnen.” Elke dag twee ons groente en twee stuks fruit. Gezond eten is belangrijk, dat weten we allemaal. Maar hoe doe je dat als je van een uitkering leeft? We stelden Johan Kok, diëtist bij Vitras/CMD, hierover een aantal vragen. Johan Kok: “Je ziet dat sommige ouderen bezuinigen op eten. Soms zelfs onder het mom van ‘het zal mijn tijd wel duren’. Toch is het heel belangrijk dat zij gezond eten en daarmee lichamelijk complicaties voorkomen. Je weet immers nooit hoe oud je wordt.” Waarom is gezond eten voor ouderen zo belangrijk? “Ouderen hebben een lage caloriebehoefte omdat ze niet veel verbruiken. Maar als ze weinig eten, missen ze belangrijke vitamines en mineralen. Ook hebben ze een verhoogde behoefte aan vitamine D vanwege botontkalking. Verder wordt het belang van vocht onderschat. Je huid wordt dunner naarmate je ouder wordt en je verliest meer vocht. Oudere mensen hebben meer behoefte aan warmte, ze zetten de kachel vaak wat hoger en verdampen daardoor ook meer vocht. Oudere dames vinden het vaak vervelend om er ’s nachts een paar keer uit te moeten, zodat ze nog minder gaan drinken. Als je overdag drinkt en een beker neemt in plaats van een kopje, is dat snel opgelost.” Wat doe je als ouderen bezuinigen op eten? “Ik adviseer mensen altijd om twee keer per week vis te eten. Soms reageren cliënten met de opmerking dat vis voor hen te duur is. Maar als je in een goedkopere winkel of op de markt koolvis koopt in plaats van dure kabeljauw, dan is dat net zo gezond. Of kies voor diepvriesvis of vis uit blik of pot, dat is bovendien langer houdbaar. Tonijn op brood of rolmops is een uitstekende keus. En let natuurlijk op aanbiedingen.” En als ze niet kunnen koken of geen zin hebben? “Ga gerust naar de eettafels in Nieuwegein. Daar combineer je gezond eten met een gezellige omgeving. Je kunt ook samen met een buurvrouw of buurman eten. Ik kijk vooral naar de mogelijkheden die cliënten hebben. Wil je niet iedere dag koken, maak dan een grote pan maaltijdsoep en vries hem in porties in. Je hoeft er echt geen schoonheidsprijs mee te winnen. Kun je er moeilijk op uit in de winter, neem dan groente uit blik. Heel gezond.” Waar moeten intermediairs alert op zijn? “Ouderen zullen niet snel zeggen dat hun bloedsuikerspiegel te laag is omdat ze een maaltijd hebben overgeslagen. Of dat ze moeilijk naar het toilet gaan omdat ze te weinig vezels binnen krijgen. Waar je wel alert op moet zijn, zijn algemene klachten. Vaak zijn dat aspecifieke klachten die ouderen aan hun ouderdom wijten of aan de bijwerkingen van medicijngebruik. Denk bijvoorbeeld aan hoofdpijn, vermoeidheid, problemen met de stoelgang of flauwtes aan het einde van de ochtend. Dat kan betekenen dat ze maaltijden overslaan of slecht eten. En dan ben je al een stap verder.” Meer informatie? Er zijn veel websites, folders en boeken met informatie over gezonde en goedkope voeding: www.pen.nl met nieuws over buurthuizen, ouderenbond, recepten. www.nibud.nl geeft informatie over financiële zaken en tips over goedkoper boodschappen doen. NIBUD heeft ook de folder Tips en adviezen over eten en drinken en hoe u verstandig kunt besparen op deze uitgaven. www.voedingscentrum.nl een zeer uitgebreide site met eindeloos veel menusuggesties. www.gezondevoeding.nl met informatie over groente, fruit en vitamines. www.vitras.n voor meer informatie over voeding- en dieetadviezen. Vitras/CMD heeft ook de brochure Wanneer op dieet? www.meerovereten.nl ook met tips hoe u zuinig met energie kunt omgaan bij het koken. www.mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding: veel informatie over gezondheid in het algemeen. De Consumentenbond heeft het boek Gezond eten voor Senioren uitgegeven: www.consumentenbond.nl Voeding voor 50+ers van Marjorie Former, zie ook www.pen.nl onder het kopje Zorg/Welzijn bij Folders en boeken.

Oproep nieuwe redactieleden Deze nieuwsbrief heeft als doel betrokken partijen zo goed mogelijk te informeren over alle activiteiten. Alleen dan kunnen we optimaal met elkaar samenwerken en armoede in Nieuwegein voorkomen en tegengaan. Het is dus noodzakelijk dat zoveel mogelijk instanties deelnemen aan de redactie van deze nieuwsbrief. Vandaar onze oproep voor nieuwe redactieleden. Weet u wat er leeft in het veld? Heeft u ideeën? U bent van harte welkom! Let wel, u hoeft de artikelen niet zelf te schrijven maar uw bijdrage in de vorm van tips en voorbeelden is meer dan welkom. De redactie vergadert een keer per kwartaal.

Colofon Deze nieuwsbrief verschijnt ieder kwartaal. Contactgegevens redactie: Tel. (030) 607 1428 of email: d.radoux@ nieuwegein.nl

Het volgende nummer De volgende nieuwsbrief verschijnt in januari 2009. Het thema van deze nieuwsbrief is preventie. U kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan preventie van schulden of preventief cliënten informeren. Heeft u kopij, ideeën of tips? Wat kan uw organisatie betekenen voor andere partijen op het gebied van preventie? Heeft u vragen over preventie? Laat het ons weten. Stuur uw reactie of vraag naar de redactie, [email protected]. Wij ontvangen uw bijdrage graag voor 1 december 2008.