Nederlandse Woonbond

Jaarverslag 2012

Jaarverslag 2012

Nederlandse Woonbond

Jaarverslag 2012

2012 in vogelvlucht

Januari

September

•• Geschillenregeling Overlegwet van start

•• Woonbond Huurdebat in Utrecht

•• Landelijke kaderdag •• Presentatie Toolkit Participatie

Oktober •• Digitale ledenraadpleging over tijdelijke verhuur

Februari

•• Actieweek Servicekosten (8-12)

•• Minister Spies krijgt ruim 4.000 meldingen

•• Bewonersvereniging tvt uit Amstelveen wint

‘Ik wil ook wonen’ overhandigd

verkiezing beste bewonerscommissie 2012 •• Week van de Energierekening en Servicekosten-

April

week (15-21)

•• Landelijk symposium Scoren in het overleg

November Mei

•• Actie Huuralarm van start

•• Presentatie Wonen 4.0, integraal plan voor

•• Landelijke bewonersdag in Amsterdam Zuid-Oost

hervorming van de woningmarkt •• Bijeenkomsten Zonnepanelen voor huurders: zo geregeld?

•• Landelijk symposium Energiebesparing werkt! •• Start energiecoach-cursus in samenwerking met Rotterdams Milieucentrum

Juni

December

•• Ondertekening van het herijkte

•• Publicatie in Woonbondig en Huurwijzer

Convenant Energiebesparing Huursector •• Feestelijke slotbijeenkomst van Stook je rijk •• Lancering van het Actieplan Ventilatie •• Afsluiting 3-jarig experimentenprogramma Bewoners en Invloed

onderzoek redactie naar aanbod goedkope huurwoningen •• Demonstratie in Den Haag tegen verhuurdersheffing •• De Woonbond vertegenwoordigt 51,5% van de huurders in Nederland

Juli •• Huurverhoging maximaal 2,3 procent (geen gluurverhoging)

Nederlandse Woonbond

Afkortingen amvb

Algemene maatregel van bestuur

ser

Sociaal Economische Raad

awbz

Algemene wet bijzondere

sev

Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting

ziektekosten bbsh

Besluit beheer sociale huursector

veh

Vereniging Eigen Huis

bzk

Ministerie van Binnenlandse Zaken en

vng

Vereniging Nederlandse Gemeenten

Koninkrijksrelaties

vr Verenigingsraad

wbi voormalig wwi, afdeling Wonen,

vtw

cecodhas

Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties

Bouwen en Integratie van het ministerie bzk

vve

Vereniging van Eigenaren

Comité Européen de Coordination

vws

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

de l’Habitat Social cfv

Centraal Fonds Volkshuisvesting

daeb

Diensten van Algemeen

wbi (voorheen wwi) Afdeling Wonen, Bouwen en Integratie van het ministerie van bzk

Economisch Belang dg

Directeur Generaal

wif Wooninvesteringsfonds

dubo

Platform Bewoners

wka

Woonbond Kennis- en Adviescentrum

en Duurzaam Bouwen

wmcz

Wet medezeggenschap cliëntenraden zorginstellingen

ec

Europese Commissie

epbd

Energy Performance Building

wmo

Wet maatschappelijke ondersteuning

Directive

wohv

Wet op het Overleg Huurders Verhuurder (de Overlegwet)

eu

Europese Unie

fnv

Federatie Nederlandse Vakbeweging

wsw

iut

International Union of Tenants

wws Woningwaarderingsstelsel

ivbn

Vereniging van Institutionele

zbo

Beleggers in Vastgoed, Nederland kwh

Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector

loc

Landelijke Organisatie Cliëntenraden

lohv

Landelijk Overleg Huurders Verhuurders

lsa

Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken

pego

Platform Energietransitie Gebouwde Omgeving

pv

Provinciale Vergadering

Waarborgfonds Sociale Woningbouw Zelfstandig Bestuursorgaan

Jaarverslag 2012

Speerpunten uit het meerjarenbeleidsplan 2012 – 2016 De Vereniging Nederlandse Woonbond •• Verhoging organisatiegraad met 1 procentpunt per jaar •• Versterken van het democratisch functioneren van de vereniging •• Actief beleid op instroom, diversiteit en kwaliteit

•• Vergroting van de betrokkenheid van huurders bij gemeentelijk woonbeleid (woonvisie, prestatieafspraken, planvorming bij krimp, wijkaanpak en herstructurering, woonruimte­verdeling) •• Stimuleren van nieuwe vormen van participatie en deze verbinden met de formele zeggenschap

van kaderleden

Energiebesparing Woonbond als partij

•• Beheersbare woonlasten voor huurders

•• Jaarlijks kaders en speerpunten voor wenselijk

•• Energiezuinige woningen; betere kwaliteit

huurbeleid binnen de Vereniging vaststellen: introductie van het huurvoorwaardenbeleid •• Vertaling van het landelijke huurvoorwaarden­ beleid naar lokaal niveau •• Verbeteren van de positie van de lidorganisaties in de lokale en regionale belangenbehartiging

en gezonder binnenmilieu •• Herijking van het convenant Energiebesparing Corporatiesector met bijzondere aandacht voor woonlastenbeheersing, lange termijn visie en lokale aanbevelingen voor prestatieafspraken en duurzame energie

Woonlasten en betaalbaarheid

Wonen en zorg

•• De Woonbond streeft naar een gematigd

•• Versterken van de positie van huurders

huurbeleid, lagere woonlasten en naar een gelijke behandeling van huurders en kopers. •• De Woonbond ontwikkelt een brede visie op de totale woonlasten (integrale woonlasten­ benadering)

die zijn aangewezen op zorgvoorzieningen •• Realiseren van goede randvoorwaarden bij het scheiden van wonen en zorg (bevordering keuzevrijheid en acceptabele woonlasten) •• Huurders in zorgcomplexen moeten dezelfde rechten krijgen als andere huurders

(Toegang tot) de woningmarkt •• Streven naar een integraal hervormingsplan voor huur- en koopsector •• Bevorderen slaagkansen huurders op de woningmarkt, met specifieke aandacht voor

Europa •• De Woonbond is actief lid van de International Union of Tenants (iut) •• Doorgaan met de lobby in Brussel, gericht

middeninkomens, jongeren/starters en ouderen

op behoud van het brede, universele karakter

met een zorgvraag

van de Nederlandse volkshuisvesting •• Beïnvloeden van de Europese regelgeving op het

Zeggenschap

gebied van energiebesparing en duurzaamheid,

•• Versterking van huurdersorganisaties

zodanig dat investeringen in energiezuinigheid van woningen worden gestimuleerd

Nederlandse Woonbond

6

Jaarverslag 2012

Inhoud

Voorwoord ...................................................... 11



Extra woningwaarderingspunten



in schaarstegebieden (‘Donnerpunten’)

21

1

De Vereniging Nederlandse Woonbond ...... 12

Streefhuuronderzoek

22



Groei van de Vereniging ................................. 13

Gluurverhoging

22



Een sterke vereniging ..................................... 13



Nog een gluurverhoging

23



Ledenontwikkeling 1991 – 2012 ..................... 13



Verhuurdersheffing

23



Landelijke kaderdag ....................................... 14



Nieuwe kortingen op de huurtoeslag

24



Digitale ledenraadpleging .............................. 15



Actieweek servicekosten

24

Huurvoorwaardenbeleid ................................. 15



(Toegang tot) de woningmarkt ....................... 26



Inzet en strategie streefhuurbeleid

15



Wonen 4.0

26



Inzet en strategie servicekosten

15



Verruiming tijdelijke verhuur

26



Symposium Scoren in het overleg

15



Inkomensgrens corporatiesector

27



Verkiezing huurdersorganisatie



Herziening Woningwet

28



en bewonerscommissie van het jaar



Vestia en parlementaire enquête

16



Dienstverlening en ondersteuning leden ....... 16

woningcorporaties

28



Bladen en brochures

16



Onderzoek aanbod woningen

29

Website

16



Zeggenschap van huurders(organisaties) ...... 29

Consulenten

16



Ondersteuning huurdersorganisaties

29



17



Toolkit Participatie

29

Kadertrainingen

17



Geschillenregeling Overlegwet

29



17



Raad van Advies huurcommissie

29



Onderzoek vernieuwing participatie

31 31

Commerciële sector Persoonlijke leden

2

Beleid en belangenbehartiging .................... 18



Landelijke Bewonersdag 2012



De Woonbond als partij .................................. 19



Afsluiting experimentenprogramma



Overleg met het ministerie van bzk



sev - Woonbond

32



Politieke ontwikkelingen en aanloop verkiezingen 19



Informatieplicht asbest

32



Het Grote Huurdebat

20



Energiebesparing en duurzaamheid .............. 33



Regeerakkoord Bruggen slaan

20



Herijking convenant Energiebesparing

33



Actie Huuralarm

20



Zonnepanelen

33



Woonlasten en betaalbaarheid ....................... 21

19

Energielabel

34

Warmtewet

34

Nederlandse Woonbond

Woonlasten

34

4

Financieel beleid ........................................... 44

Energieakkoord

Staat van baten en lasten 2012 ....................... 45

34





Bespaar energie met de Woonbond ............... 35



Toelichting op het resultaat ............................ 46



Week van de Energierekening

35



Toelichting op de baten

46

Symposium

35



Toelichting op de lasten

46



Particuliere huursector

35



Balans per 31 december ................................. 47



Stook je Rijk

35

Accountantsverklaring.................................... 48



Actieplan Ventilatie

35

Toekomstverwachting .................................... 48

Klimaatstraatfeest

36



Energieconsulent

36



Energiecoaches

36

5

Woonbond Kennis- en Adviescentrum ........ 50



Wonen en zorg ............................................... 36



Onderzoek huurders in krimpgebieden

Europa ............................................................ 37



in Oost-Groningen

Projecturen ..................................................... 39

Participatie

51



Energiebeleidsplan

51

3

Werkorganisatie en bestuur ......................... 40



Personele ontwikkelingen .............................. 41



Personeelsformatie



Salaris algemeen directeur en

41

Begroting 2013 ............................................... 49

51

Bijlage: verenigingsorganen ................................... 54 Bestuur

54

41



Verenigingsraad

54

Overleggen ..................................................... 41



Provinciale Vergaderingen

Directieoverleg



(voorzitters en vice-voorzitters)

bestuursvergoedingen

41



Personeelsformatie (in fte’s) 41



Werkoverleg regioteams

42



Werkoverleg ledenadministratie

42

Woonbonddagen/studiemiddagen

42

Verenigingsoverleg

42

Directie-Ondernemingsraad

42



42

Interne communicatie

Bestuur

42

55

Jaarverslag 2012

9

10

Jaarverslag 2012

Voorwoord

Het blijven roerige tijden. In 2012 speelden veel

discussies in de Provinciale Vergaderingen stemde

ontwikkelingen op de woningmarkt, zowel maat-

de Verenigingsraad in juni in met het akkoord.

schappelijk als politiek. De Woonbond zet zich in

Na de verkiezingen bleek dat dit hervormingsplan

om de belangen van huurders zo goed mogelijk te

helaas niet opgenomen was in het regeerakkoord

behartigen. Een belangrijk succes was het tegen-

van het kabinet Rutte II. Integendeel, het regeerak-

houden van de inkomensafhankelijke huurverhoging

koord Bruggen bouwen vormt een zeer zware aanslag

in 2012. Mede door de kritiek en tegenargumenten

op de huursector, met inkomensafhankelijke huur­

van de Woonbond lukte het minister Spies niet om

verhogingen en een zeer forse verhuurdersheffing,

de ‘gluurverhoging’ door te voeren. Hierdoor was de

in plaats van een verbetering van het functioneren

huurverhoging per 1 juli 2012 beperkt, namelijk het

van de woningmarkt.

Foto: Bzk-minister Spies (l) en Woonbondvoorzitter Laurier bij de ondertekening van de aangescherpte versie van het Convenant Energiebesparing Huursector. Den Haag, 28 juni 2012

inflatieniveau van 2,3 procent. Alle reden om acties te organiseren. Onder de De periode dat minister Spies de bewindspersoon

noemer Actie Huuralarm startte de Woonbond

voor wonen was bleek kort. Nadat het de regering

activiteiten om de stem van huurders door te laten

Rutte-Verhagen niet lukte om bij de Catshuisonder-

klinken in Den Haag. De petitie Huuralarm werd

handelingen overeenstemming te bereiken over de

massaal ondertekend en huurdersorganisaties

extra bezuinigingen, werden nieuwe verkiezingen

gingen lokaal aan de slag met acties.

uitgeschreven. In het nieuwe kabinet werd Stef Blok de nieuwe minister voor Wonen.

Voor de vereniging was 2012 een goed jaar. Het ledental blijft gestaag stijgen, waardoor de

In mei presenteerde de Woonbond, samen met

Woonbond aan kracht wint. Door discussies en vele

Aedes, Vereniging Eigen Huis en de makelaarsorga-

activiteiten hebben we een levendige vereniging,

nisaties het onderhandelingsakkoord Wonen 4.0, een

waar vele huurders en huurdersorganisaties zich

plan voor integrale hervorming van de woningmarkt.

thuis voelen. Om een sterke vereniging te kunnen

Een baanbrekend plan, dat een einde maakt aan de

blijven, voeren we een toekomstverkenning uit die

problemen op de koop- én de huurmarkt. Na pittige

ons helpt met het bepalen van de juiste koers. Jan Laurier (voorzitter), Ronald Paping (directeur)

11

1

12

De Vereniging Nederlandse Woonbond

Jaarverslag 2012

Groei van de Vereniging

Een sterke vereniging

De Vereniging Nederlandse Woonbond blijft groeien.

De Woonbond betrekt de leden actief bij actuele

In totaal vertegenwoordigde de Woonbond eind 2012

thema’s. Dat gebeurt met themabijeenkomsten,

1.552.226 hurende huishoudens. Dat betekent dat

Provinciale Vergaderingen (pv’s), Verenigingsraad

51,5 procent van alle huurders nu bij de Woonbond

(vr), maar de laatste jaren ook met digitale

is aangesloten. Het aantal persoonlijke leden is,

ledenraadplegingen.

na jaren van daling, weer iets gestegen. De groei ging van 6.357 naar 6.368 (stand per 31 december).

Bij de pv’s en de vr van maart stonden drie

Met een hoge organisatiegraad kan de Woonbond

inhoudelijke onderwerpen op de agenda. Het hoofd-

de belangen van huurders op landelijk niveau op

onderwerp was het huurvoorwaardenbeleid. De vr

een krachtige wijze behartigen. Met het oog op de

stelde op 31 maart de inzet en strategie op de twee

aangekondigde maatregelen uit het regeerakkoord is

speerpunten van 2012 vast: streefhuurbeleid en

het van groot belang om de stem van huurders

servicekosten. Het tweede onderwerp, het scheiden

te laten horen.

van wonen en zorg, leverde in de pv’s een levendige discussie op. De vr stelde de uitgangspunten en randvoorwaarden vast, waarmee de Woonbond de

aantal lidorganisaties

Foto: Bewoners­ commissie tvt uit Amstelveen is uitgeroepen tot beste bewonerscommissie van 2012. De prijs stond in het teken van de servicekosten. Volgens de jury had tvt ‘de meest complete aanpak voor de servicekosten’. Het bestuur kreeg de prijs, een cheque van 500 euro, overhandigd door Woonbonddirecteur Ronald Paping (2e van rechts). Op de foto tevens Woonbondconsulent Frank Agterkamp van regiokantoor West (2e van links). Amstelveen, 12 oktober 2012

aantal leden/ huurwoningen

Ledenontwikkeling 1991-2012 (stand per 31-12)

1.500.000 1.440 1.300.000

1.552.226

1.280

2011: 1.514.462

1.100.000 1.120 900.000

?

960

700.000

944.990

800

2011: 910.591

500.000 640 300.000 548

480

2011: 557

aantal lidorganisaties

aantal leden

12

11

20

20

20 09

20 07

20 05

20 03

20 01

19 99

7 19 9

95 19

93 19

19

91

100.000

aantal huurwoningen dat wordt vertegenwoordigd door lidorganisaties (vanaf invoering nieuw contributiebeleid 2001)

13

Nederlandse Woonbond

concrete plannen om wonen en zorg financieel te

• Noord-Holland: hoe werkt de huursombenadering

scheiden, kan beoordelen. Het derde onderwerp

• Zuid-Holland: alternatieven voor het wws

was de herijking van het energieconvenant. Vastgoed

• Zeeland: servicekosten

Belang sloot zich aan en de ambities van het conve-

• Limburg: streefhuren

nant werden aangescherpt.

• Noord-Brabant: de rol van huurdersorganisaties

De pv’s en de vr van juni stonden in het teken van

Ook de vr van 29 september was een themagerichte

het plan Wonen 4.0 dat de Woonbond samen met

vergadering. Barbara Steenbergen van de Internatio-

Aedes, Vereniging Eigen Huis en de makelaars­

nal Union of Tenants (iut) vertelde over de Brusselse

organisaties afsloot. Het plan moet de vastzittende

actualiteit en gaf meer inzicht in de Mietspiegel,

woningmarkt weer vlottrekken door een integrale

het Duitse systeem van huurregulering, dat markt-

aanpak van de huur- én de koopsector. Wonen 4.0 is

werking combineert met huurprijsbescherming.

een onderhandelingsakkoord waar de achterban van de Woonbond zich over moest uitspreken. In de pv’s

In pv-ronde november en de vr in december werden

vonden stevige discussies plaats over de voor- en

vanzelfsprekend de huurplannen van het nieuwe

nadelen. Toch schaarden alle pv’s, met uitzondering

kabinet uitgebreid besproken. Verder stond de

van de pv Friesland, zich achter het plan. 72% van

notitie over een integrale woonlastenbenadering op

de leden toonde zich voorstander.

de agenda. Om zicht te houden op de betaalbaarheid

De vr stemde op 23 juni in overgrote meerderheid in

wil de Woonbond niet alleen naar de huurhoogte

met Wonen 4.0. 21 Vr-leden stemden voor, 2 tegen

kijken, maar naar de totale woonlasten. Tot slot kwa-

en 2 onthielden zich van stemming. De vr formu-

men de ledenraadpleging over tijdelijke verhuur en

leerde daarbij wel een aantal eigen accenten die de

het concept werkplan en begroting 2013 aan de orde.

Woonbond aanbrengt bij het plan, zoals een zorgvuldig invoeringstraject, koopkrachtgarantie voor huurders met lage en bescheiden middeninkomens, een

Landelijke kaderdag

nivellerende invulling van het plan en handhaving van voldoende huurbescherming.

Op de Landelijke Kaderdag van 28 januari zijn de kaderleden uitgebreid geïnformeerd over de actuele

De pv’s van september hadden zoals gebruikelijk een

ontwikkelingen in de volkshuisvesting, zoals de kabi-

eigen regionale invulling. De diversiteit aan thema's

netsmaatregelen in het huurbeleid, het overleg met

was dit jaar nog groter dan voorgaande jaren.

Aedes en De Vernieuwde Stad over een alternatief

• Groningen en Drenthe: zonnepanelen

huurbeleid, de woningmarkt en verkoop van huur-

• Friesland: schaalvergroting bij corporaties

woningen. ’s Middags werd de Toolkit Participatie

• Overijssel: verkiezingen en huurders

gepresenteerd (zie hoofdstuk 2).

• Gelderland: scheiden van wonen en zorg • Flevoland: gemengde complexen • Utrecht: woningtoewijzing

14

Jaarverslag 2012

Digitale ledenraadpleging

Streefhuurbeleid zou een onderdeel moeten zijn van breder woonlastenbeleid. Huurdersorganisaties

Van 1 tot en met 20 oktober hield de Woonbond voor

moeten verder optimaal gebruik maken van hun

de tweede keer een digitale raadpleging onder zijn

adviesrecht en bij hun verhuurder aandringen om

leden. Dit keer over tijdelijke verhuur en de plannen

te kijken naar de totale woonlasten en de betaalbaar-

van het kabinet om de Leegstandwet aan te passen.

heid van de woningen voor huishoudens met een

1014 Persoonlijke leden en 343 lidorganisaties

lager en bescheiden middeninkomen.

stuurden een volledig ingevulde vragenlijst terug. De uitkomsten van de raadpleging worden beschre-

Inzet en strategie servicekosten

ven in hoofdstuk 2, onder (Toegang tot) de woning-

De Woonbond streeft naar een verlaging van de

markt (Verruiming tijdelijke verhuur). De resultaten

servicekosten. Dit kan bereikt worden door o.a. slim-

zijn in de pv’s van november besproken. De vr stelde

mer inkoopbeleid van de verhuurder. Huurdersorga-

in december hierover het standpunt vast.

nisaties maken gebruik van hun instemmingsrecht bij servicekostenbeleid en maken goede, transparante afspraken. Huurders en bewonerscommissies eisen

Huurvoorwaardenbeleid

goed inzicht in de servicekosten die in rekening worden gebracht, zodat huurders kunnen nagaan welke

In 2012 maakte de Woonbond een start met het

bedrag ze voor welke diensten betalen. Daar waar

huurvoorwaardenbeleid. In dit beleid stelt de Vereni-

huurders geen zicht hebben op de hoogte van hun

ging de speerpunten en de inzet vast die vervolgens

servicekosten worden zij gewezen op de mogelijk-

op landelijk én lokaal niveau gerealiseerd worden.

heid dit voor te leggen aan de huurcommissie.

Een gezamenlijke landelijke inzet versterkt de positie van de huurdersorganisatie in het overleg met de

Symposium Scoren in het overleg

verhuurder. Bovendien kan de Woonbond op basis

Op 20 april hield de Woonbond een landelijk

van de geformuleerde inzet een gericht ondersteu-

symposium voor huurdersorganisaties in de Kuip

ningsaanbod doen aan de lidorganisaties. Voor 2012

(Rotterdam) met als titel Scoren in het overleg. Het

kozen we de speerpunten streefhuurbeleid en

symposium stond in het kader van de speerpunten

servicekosten.

streefhuurbeleid en servicekosten van het nieuwe huurvoorwaardenbeleid. Twee vragen stonden cen-

Inzet en strategie streefhuurbeleid

traal: ‘Hoe kunnen huurdersorganisaties onderhan-

De inzet bij het streefhuurbeleid was een gematigd

delen met de verhuurder over lage streefhuren?’ en

huurbeleid en lagere woonlasten. De streefhuren

‘Hoe kunnen huurdersorganisaties en bewonerscom-

mogen niet verder verhoogd worden en waar ze nu

missies de servicekosten omlaag krijgen?’

te hoog zijn moeten ze omlaag. De extra woning-

Na inleidingen over de achtergrond van het huur-

waarderingspunten in schaarstegebieden (‘Donner-

voorwaardenbeleid en het streefhuuronderzoek gaf

punten’) mogen niet daadwerkelijk benut worden en

vakbondsonderhandelaar Elise Merlijn van Abvakabo

niet leiden tot het liberaliseren van huurwoningen.

fnv handige tips voor succesvol onderhandelen. Ver-

15

Nederlandse Woonbond

volgens werden de praktijkvoorbeelden van geslaag-

brochures is herzien, zoals Servicekosten (augus-

de onderhandelingsstrategieën van de deelnemende

tus), Wijkvernieuwing (augustus) en De Overlegwet

huurdersorganisaties geïnventariseerd. De jury koos

(oktober). Bovendien werd vorig jaar van het boek

daaruit het beste voorbeeld. Huurdersvereniging

Huurdersrecht de zesde herziene druk uitgebracht

De Peel uit Deurne en Asten ging met de beker naar

(augustus).

huis. In de middag konden de deelnemers meer ken-

Zoals de laatste jaren gebruikelijk verschenen tien

nis vergaren en ervaringen uitwisselen in workshops

nummers van Woonbondig, met actueel nieuws voor

over ‘huurprijzen en woonlasten’, ‘onderhandelen

huurdersorganisaties. Daarnaast verscheen Huur-

vanuit belangen’ en ‘verlagen van de servicekosten’.

wijzer vier keer, met nieuws en artikelen gericht op individuele huurders. In 2012 is gestart met een haal-

Verkiezing huurdersorganisatie en bewonerscommissie van het jaar

baarheidsonderzoek gericht op een bredere versprei-

De verkiezing beste huurdersorganisatie en bewo-

voorjaar van 2013 verwacht. De digitale nieuwsbrief

nerscommissie werd in 2012 voor de derde keer

De Particulier, voor huurders in de particuliere sector,

gehouden en stond in het teken van het huurvoor-

verscheen twee keer. Deze gratis nieuwsbrief wordt

waardenbeleid. Daarbij gaat het vooral om afspraken

naar alle lidorganisaties in deze sector verstuurd en

over het servicekostenbeleid. Bewonersvereniging

daarnaast naar 326 abonnees.

tvt uit Amstelveen werd op de laatste dag van de

Daarnaast bracht het regiokantoor Zuid eenmaal de

Actieweek Servicekosten door de Woonbond uitgeroe-

nieuwsbrief BLitZ uit (in april) voor de lidorganisaties

pen tot Beste bewonerscommissie van 2012. Volgens

in Limburg, Noord-Brabant en Zeeland.

ding van Huurwijzer. De resultaten worden in het

de jury heeft tvt ‘de meest complete aanpak voor de servicekosten’. Het bestuur kreeg de prijs, een

Website

cheque van € 500,- op 12 oktober overhandigd door

Op de website van de Woonbond verschijnen vrijwel

Woonbonddirecteur Ronald Paping.

dagelijks korte nieuwsberichten over ontwikkelingen

Hbv Hoogbouwflats Peter Schunckstraat in Heerlen

die huurders(organisaties) raken. Verschillende

werd de winnaar van de aanmoedigingsprijs.

berichten worden door andere media overgenomen. Huurders en huurdersorganisaties kunnen steeds meer informatie op de website vinden. Dat kan op

Dienstverlening en ondersteuning leden

vier niveaus: algemeen toegankelijk, alleen voor persoonlijke leden, voor lidorganisaties of voor

Bladen en brochures

kaderleden toegankelijk.

De Woonbond biedt zijn leden uitgebreide dienstver-

16

lening en ondersteuning. Het moet voor lidorgani-

Consulenten

saties lonen om lid te worden en te blijven. In 2012

De regionale consulenten spelen een belangrijke rol

heeft de Woonbond vijf brochures uitgebracht. Nieu-

in de ondersteuning van lidorganisaties. Zij bezoeken

we brochures waren: Besparen op servicekosten: het

de organisaties regelmatig en informeren hen over

kan! (oktober) en Onderhoud (november). Een aantal

actuele zaken, denken mee en geven tips en advies

Jaarverslag 2012

over de onderwerpen in het overleg met de verhuur-

De huurdersorganisaties in de commerciële sector

der. Voorbeelden zijn het streefhuurbeleid, service-

kwamen viermaal bij elkaar, waarvan tweemaal

kosten en verkoop van huurwoningen. Consulenten

voor Amsterdam en omgeving.

organiseren ook bijeenkomsten, bijvoorbeeld voor

Speciaal voor huurders in de commerciële sector

huurdersorganisaties in de commerciële sector, voor

werd tweemaal de nieuwsbrief De Particulier

de huurdersleden in de huurcommissie en voor grote

uitgebracht.

huurdersorganisaties. Ook schuiven consulenten regelmatig aan bij het overleg tussen de huurdersor-

Kadertrainingen

ganisaties van de vier grootste gemeenten (g4).

In 2012 is gestart met kadertrainingen voor nieuwe bestuursleden van lidorganisaties. In de trainingen

Twee regiosymposia (Noord-Oost en Zuid) behan-

werden zij geïnformeerd over de volkshuisvesting

delden het thema ‘verkoop van huurwoningen’. Zeer

en over de Woonbond. Hiermee wordt de binding

actueel, nu veel corporaties woningen in de verkoop

van de deelnemers met de Woonbond versterkt.

doen. Verder hield regio Noord-Oost een symposium

De waardering was groot.

over participatie, communicatie en samenwerking onder de titel Wind mee of wind tegen?!.

Persoonlijke leden

Er werden twee netwerkbijeenkomsten voor grote

De persoonlijke leden doen vooral een beroep op

huurdersorganisaties georganiseerd (op 3 april en

de Huurderslijn. Huurders bellen de Huurderslijn

30 oktober). Op de agenda stonden de ontwikkelin-

vooral met vragen over onderhoud en renovatie. Af-

gen in het huurbeleid, de financiering van huurders-

gelopen jaar waren er opvallend veel vragen over de

organisaties, gekwalificeerde adviezen en de afspra-

plannen voor het huurbeleid. Dit had te maken met

ken daarover in samenwerkingsovereenkomsten.

de plannen van het kabinet en de ‘Kunduzcoaltitie’.

Commerciële sector

De top 5 in 2012:

De ondersteuning van de huurdersorganisaties in de

1. Onderhoud en renovatie (643)

commerciële sector krijgt speciale aandacht. Huur-

2. Huurbeleid toekomst (326)

ders in deze sector hebben het extra moeilijk omdat

3. Huurprijs/-verhoging (260)

de huren aanzienlijk hoger liggen en de zeggenschap

4. Servicekosten (218)

doorgaans een stuk slechter geregeld is. Er waren

5. Huurcontract (188)

intensieve contacten met het bestuur van het Vesteda Platform, dat de belangen van de huurders van

Het aantal individuele adviesvragen vertoont

Vesteda behartigt. Het platform wordt bedreigd met

al jarenlang een gestaag stijgende lijn. In 2012

een grote korting op zijn budget. Verder waren er

kwamen per post, fax en email 973 (2011: 924)

contacten met het cbre-platform en het gphp (Geza-

nieuwe en vervolgadviesaanvragen binnen bij de

menlijke Particuliere Huurders Platforms). Daarnaast

juridische afdeling. De Huurderslijn is in 2012 in

werd hard gewerkt aan de oprichting van twee nieu-

totaal 3.450 keer gebeld. Dit is ruim 10 procent

we huurdersplatforms, bij Bouwinvest en bij Achmea.

meer dan in 2011 (3.120).

17

2 18

Beleid en belangenbehartiging

Jaarverslag 2012

De Woonbond als partij

de nieuwe minister. In het gesprek kwamen voor de huurmaatregelen uit het regeerakkoord aan de orde,

De Woonbond heeft een sterke positie als belangen-

zoals de inkomensafhankelijke huurverhogingen, de

behartiger van huurders opgebouwd. De belangen-

verhuurdersheffing en de maximumhuren op basis

behartiging richt zich op het uitdragen van standpun-

van de woz-waarde.

ten en inspelen op de actualiteit. Met gesprekken en over onze standpunten. Er vindt regelmatig overleg

Politieke ontwikkelingen en aanloop verkiezingen

plaats met ambtenaren van het ministerie Binnen-

Op 21 april bleek dat Catshuisonderhandelingen over

landse Zaken en Koninkrijksrelaties (bzk). Met het

de extra bezuinigingen mislukt waren. De onderhan-

ministerie van vws is contact over actuele plannen

delingen tussen cda, vvd en pvv leidden niet tot een

rond wonen en zorg. De Woonbond werkt samen met

nieuw bezuinigingsakkoord. Het gevolg was dat er

andere organisaties en is voortdurend op zoek naar

nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer werden

mogelijke coalities. Bij het woningmarktplan Wonen

uitgeschreven.

brieven informeren we het ministerie en Kamerleden

4.0 is intensief samengewerkt met Aedes, Vereniging Eigen Huis en nvm. Verder is er overleg en afstem-

Ondertussen moest wel een begroting voor 2013

ming met vtw, wsw, cfv, Vastgoed Belang, Plat-

gemaakt worden om te voldoen aan Europese regels.

form 31, lsa, loc en fnv en vele anderen.

Op 26 april sloten cda, vvd, d66, ChristenUnie en GroenLinks een bezuinigingsakkoord, waarin in

Overleg met ministerie bzk

totaal 12,3 miljard wordt bezuinigd. Dit akkoord

Met het ministerie van bzk heeft de Woonbond

wordt ook wel het Lente-akkoord of het Kunduz-

structureel overleg. Dit vindt plaats op ambtelijk

akkoord genoemd

niveau, met de Directeur-Generaal en met de minister. In 2012 werd gesproken over actuele

Na de val van het kabinet begonnen de voorberei-

onderwerpen, zoals huurbeleid en de alternatieven

dingen voor de Tweede Kamerverkiezingen op 12

van de Woonbond, hervorming van de woningmarkt,

september. De Woonbond heeft input geleverd voor

inkomensgrens corporatiewoningen en herziening

verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen.

van de Woningwet.

Op basis van doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau heeft

In 2012 heeft de Woonbond maar liefst tweemaal

de Woonbond politieke partijen opgeroepen om de

een kennismakingsgesprek gevoerd met een nieuwe

huren slechts gematigd te laten stijgen en de ver-

minister voor wonen. Op 26 januari vond een kennis-

huurdersheffing te vervangen door een investerings-

makingsgesprek plaats met de nieuwe minister voor

plicht. In de zomer hebben we een vergelijking van

bzk, Liesbeth Spies. Op 5 november werd Stef Blok

verkiezingsprogramma’s gemaakt op voor huurders

als de nieuwe minister voor Wonen en Rijksdienst

relevante thema’s. Dit overzicht is op de website en

benoemd op zijn nieuwe post. Kort na zijn aantreden,

in Woonbondig gepubliceerd.

op 21 november, maakte de Woonbond kennis met

Foto: Presentatie van het ‘onderhande­ laarsakkoord’ voor Wonen 4.0, het geza­ menlijke integrale hervormings­plan voor de woningmarkt, door (v.l.n.r.) Rob Mulder (directeur ledenbelang Vereniging Eigen Huis), Marc Calon (voorzitter Aedes), Ger Hukker (voorzitter nvm) en Ronald Paping (directeur Woonbond). Het akkoord werd op 26 juni officieel ondertekend. Den Haag, 24 mei 2012

19

Nederlandse Woonbond

Het Grote Huurdebat

dige maatregelen die huurders zwaar treffen. Huur-

Op vrijdag 7 september hield de Woonbond in

ders moeten fors meer huur betalen, maar dat leidt

Utrecht het Grote Huurdebat, een verkiezingsdebat

niet tot de voor de woningmarkt zo noodzakelijke

waarin woordvoerders van landelijke politieke par-

investeringen in nieuwbouw, woningverbetering

tijen het vuur na aan de schenen werd gelegd over

en energiebesparing. Het nieuwe kabinet laat de

hun plannen voor de woningmarkt. Onder leiding van

hypotheekrenteaftrek voor een groot deel in stand

publicist (en tegenwoordig wethouder in Amsterdam)

en voert daartegenover voor de huursector een

Pieter Hilhorst gingen de woordvoerders van zeven

huurbelasting in van bijna 2 miljard in 2017, zo’n 15

partijen in gesprek met elkaar en met de huurders in

procent van de totale huursom. De Woonbond vindt

de zaal. Er waren zo'n 150 huurders in de zaal aan-

dit een onevenwichtige benadering en heeft daarom

wezig om te luisteren naar en discussiëren met Betty

opgeroepen de verhuurdersheffing niet in te voeren.

de Boer van de vvd, Gert Boeve van het cda, Sadet

De heffing leidt tot onbetaalbare huren en gebrekkig

Karabulut van de sp, Jacques Monasch van de pvda,

onderhoud, terwijl investeringen in nieuwe wonin-

Kees Verhoeven van d66, Frank Visser van de Chris-

gen en energiebesparing bijna onmogelijk worden

tenUnie en Linda Voortman van GroenLinks. Uit het

gemaakt.

debat bleek dat er – op de vvd na – grote politieke steun was voor het integrale woonakkoord Wonen

Actie Huuralarm

4.0. Al plaatsten sommige politici kanttekeningen bij

In november lanceerde de Woonbond de Actie

het plan, zij erkenden dat de politiek nu zelf ook over

Huuralarm, een grootscheepse campagne tegen het

haar eigen schaduw heen moet springen.

huurbeleid van kabinet Rutte II. Er werd gestart met

De discussie over betaalbaarheid veroorzaakte

de petitie Huuralarm. Onder het motto ‘Houd huren

rumoer in de zaal. Er bleef onduidelijkheid over wat

betaalbaar en trek de woningmarkt uit het slop’ riep

de politici onder betaalbaarheid verstaan, al werden

de Woonbond vanaf eind november op om de petitie

woonquoten van 25 à 30 procent als redelijk ge-

te ondertekenen. De petitie pleit voor goede alter-

noemd. Ook beschouwen een aantal politici iedereen

natieven: evenwichtige hervorming van de woning-

die geen recht heeft op huurtoeslag maar wel in een

markt, betaalbare huren en investeringsafspraken

sociale huurwoning woont, als scheefwoner. Uit de

met verhuurders.

zaal bleek dat het juist vaak gaat om mensen die gewoon vastzitten in hun huis omdat ze geen alterna-

Verder kreeg de actie een eigen website (www.actie-

tief hebben.

huuralarm.nl). Deze website biedt informatie over de kabinetsplannen en de gevolgen ervan, maar vertelt

20

Regeerakkoord Bruggen slaan

ook wat huurders(organisaties) zelf kunnen doen.

Op maandag 29 oktober presenteerde het nieuwe

Veel huurdersorganisaties zijn actief aan de slag

kabinet zijn regeerakkoord. De Woonbond was zwaar

gegaan met Actie Huuralarm en hebben hun huur-

teleurgesteld over de inhoud. Het kabinet heeft niet

ders opgeroepen om de petitie te ondertekenen.

de kans benut om het breed gedragen plan Wonen

Sommige huurdersorganisaties hebben samen met

4.0 in te voeren, maar nam in plaats daarvan eenzij-

hun verhuurder, en in een enkel geval ook met de

Jaarverslag 2012

gemeente, een brandbrief naar Den Haag gestuurd.

Woonlasten en betaalbaarheid

Er zijn vele berichten in de lokale en regionale media en winkelcentra bezocht om handtekeningen op te

Extra woningwaarderingspunten in schaarstegebieden (‘Donnerpunten’)

halen en nog veel meer.

Helaas was het in 2011 niet gelukt om de invoering

verschenen. Er zijn debatten georganiseerd, markten

van de extra woningwaarderingspunten in de Op 18 december demonstreerden huurders en bouw-

schaarstegebieden tegen te houden. Op 1 oktober

vakkers gezamenlijk in Den Haag. Woonbond en fnv

2011 zijn de 15 of 25 extra wws-punten in 140

Bouw luidden de noodklok en legden aan leden van

‘schaarste’-gemeenten doorgevoerd. Begin 2012

de Eerste Kamer uit waarom zij niet moesten instem-

heeft de Woonbond huurdersorganisaties onder-

men met de verhuurdersheffing. Eerste Kamerleden

steund om de ‘Donnerpunten’ uit het huurbeleid van

bleken gevoelig voor het alternatief dat de Woon-

de verhuurders te houden. Huurdersorganisaties

bond en fnv Bouw aandragen: verplicht verhuurders

hebben op basis van de Overlegwet het recht om

tot investeringen, dan zal het rijk minstens zoveel in-

over het huurbeleid gekwalificeerd advies uit te bren-

komsten binnenkrijgen als het nu aan heffing oplegt.

gen. De Woonbond riep alle huurdersorganisaties in

Bovendien leveren investeringen in woningen banen

de schaarstegebieden op om zich uit te spreken te-

in de bouwsector op. Alle aanwezige senatoren

gen de Donnerpunten. In het kader van de actie Houd

zeiden de gevolgen van de verhuurdersheffing zeer

huren betaalbaar in heel Nederland organiseerde de

nadelig te vinden voor zowel huurders, werkgelegen-

Woonbond over dit onderwerp twee regiobijeenkom-

heid en samenleving.

sten in Haarlem en Eindhoven.

Dezelfde avond ging de Eerste Kamer akkoord met

Het Actiecomité Huurders Bedonnerd heeft zich

een heffing van 50 miljoen voor 2013, maar haalde

samen met de Woonbond vanaf het begin tegen de

de verhuurdersheffing vanaf 2014 voorlopig van

Donnerpunten verzet, omdat dit onvermijdelijk leidt

tafel. Dankzij een aangenomen motie van senator Es-

tot het verder vastlopen van de huurmarkt en tot

sers (cda) moet de minister eerst kijken naar alter-

(veel) hogere huurprijzen. Het actiecomité publiceer-

natieven waarbij er wél geïnvesteerd kan worden en

de in augustus de resultaten van het Meldpunt Don-

die recht doen aan de draagkracht van huurders en

nerhuren. Door de extra woningwaarderingspunten

corporaties. De motie kreeg steun van alle partijen,

zijn huurders en woningzoekenden in schaarstege-

behalve van d66. De Eerste Kamerleden verzochten

bieden ernstig in de knel geraakt. Verhuizen naar een

de minister om hen hierover voor 1 maart 2013 te

andere huurwoning is voor velen te duur geworden.

informeren. De Actie Huuralarm had hiermee een

Wie toch verhuisd is heeft vaak grote moeite de huur

eerste resultaat geboekt.

te betalen. Op het meldpunt hebben honderden huurders problemen gemeld.

21

Nederlandse Woonbond

Streefhuuronderzoek

lobby bij Kamerleden ingezet, de website www.

Het Woonbond Kennis- en Adviescentrum (wka)

gluurverhoging.nl gelanceerd en een rechtszaak van

deed in 2012 onderzoek naar de streefhuren van de

huurders ondersteund

verhuurders. De hoofdconclusie is dat de huur van vrijkomende sociale huurwoningen fors omhoog

Het grootste bezwaar dat de Woonbond heeft tegen

gaat. Corporaties zullen hun huren de komende jaren

het wetsvoorstel is de privacyschending. Verhuurders

gemiddeld met ruim 13 procent verhogen. Daarbo-

kunnen inkomensindicaties bij de Belastingdienst

venop neemt bijna eenderde van de corporaties in

opvragen. Het is ongehoord dat verhuurders deze

schaarstegebieden de Donnerpunten volledig mee bij

gegevens al kregen van de Belastingdienst voordat

nieuwe verhuringen. De trend in de grote steden is

de wet fatsoenlijk door de Tweede en Eerste Kamer

om de maximaal toegestane huur te vragen.

is behandeld. De rechter moest er aan te pas komen

De Woonbond voorziet dat de woningmarkt nog

om dit te stoppen. Vier Amsterdamse huurders heb-

meer vast komt te zitten, nu de huurprijs van de

ben, met hulp van de Woonbond, een kort geding

sociale huurwoning dichter bij het maximum komt te

aangespannen. De rechter vond het verstrekken van

liggen. Starters en doorstromers moeten torenhoge

inkomensgegevens een grove (niet op wetgeving

huren betalen voor hun huurwoning. Het huurniveau

gebaseerde) inbreuk op de privacy van huurders. Na

dat corporaties nastreven ligt gemiddeld op 81,4

de uitspraak stopte de Belastingdienst in opdracht

procent van het toegestane wettelijke maximum. Het

van de minister per direct met het verstrekken van de

huidige huurniveau ligt op gemiddeld 72 procent.

inkomensindicaties.

De hoogste streefhuren zijn te vinden in de Randstad en vooral in de vier grote steden Amsterdam, Rot-

Ondanks alle bezwaren stemde de Tweede Kamer op

terdam, Den Haag en Utrecht. De laagste streefhuren

12 april in met de gluurverhoging van 5 procent. Wel

tref je aan in Friesland en Drenthe. Het streefhuur-

werden een paar onderdelen in de wet aangepast.

beleid van de verhuurders in de commerciële sector

Naast het niet volledig meerekenen van het inkomen

is gericht op maximale huren (100 procent of meer).

van inwonende kinderen, is ook besloten dat de extra

Commerciële verhuurders nemen de Donnerpunten

huurverhoging alleen geldt voor huishoudens die niet

overal mee.

alleen twee jaar geleden, maar ook het voorgaande jaar een inkomen boven de € 43.000,- hadden.

22

Gluurverhoging

De Woonbond riep vervolgens de Eerste Kamer op

De Woonbond heeft zich vanaf begin 2012 ingespan-

om de gluurverhoging af te wijzen. Veel partijen zet-

nen om het wetsvoorstel huurverhoging op grond

ten kanttekeningen bij de privacyaspecten en de uit-

van inkomen (al snel als gluurverhoging betiteld) van

voeringsproblemen van de wet. Ook vroeg men zich

tafel te krijgen. Het eerste voorstel betrof een extra

af of deze wet zorgt voor een betere doorstroming

huurverhoging van 5 procent voor huurders met

op de huurmarkt, wat toch de belangrijkste doelstel-

een huishoudinkomen van meer dan € 43.000,-. We

ling van dit voorstel is. Op 19 juni besloot de Eerste

hebben brieven geschreven aan de Tweede Kamer,

Kamer om het besluit over de gluurverhoging uit te

expertise van advocatenbureaus ingeschakeld, een

stellen, waarmee het definitief onmogelijk werd om

Jaarverslag 2012

de gluurverhoging per 1 juli 2012 in te voeren. De

Verhuurdersheffing

maximale huurverhoging werd hierdoor 2,3 procent,

In het Kunduz-akkoord werd een verhuurdershef-

het inflatiepercentage van het vorige jaar. Voor de

fing aangekondigd, waarbij verhuurders met meer

Woonbond was dit een belangrijk succes.

dan tien woningen in de gereguleerde sector vanaf 1 januari 2013 een heffing moeten gaan betalen.

Nog een gluurverhoging

In september werd het wetsvoorstel bij de Tweede

Begin juni kwam minister Spies met een nieuwe

Kamer ingediend. Op basis van het Kunduz-akkoord

gluurverhoging die was afgesproken in het Kunduz-

ging het nog om 5 miljoen in 2013, oplopend tot 800

akkoord. In dit wetsvoorstel werd het mogelijk

miljoen in 2014. Het nieuwe regeerakkoord deed er

gemaakt dat verhuurders de huur met 1 procent

echter een forse schep bovenop. Vanaf januari 2013

bovenop de inflatie zouden kunnen verhogen voor

komt de heffing uit op 50 miljoen, oplopend tot bijna

huishoudens met een inkomen tussen € 33.000,- en

2 miljard in 2017.

€ 43.000,-. Tegen dit plan had de Woonbond dezelfde grote bezwaren als tegen de ‘grote gluurverhoging’

De Woonbond vindt de verhuurdersheffing een

van 5 procent.

gigantische eenzijdige belasting op het huren. De

Het College Bescherming Persoonsgegevens (cbp)

regering schreef dat verhuurders dit bedrag kunnen

tekende in augustus bezwaar aan tegen de gluurver-

ophalen met extra huurverhogingen. De rekening

hoging en bracht er zelfs een negatief advies over

kan dus direct worden doorgeschoven naar de huur-

uit. Zo vond het cbp dat er niet werd aangetoond

ders. Zeker in de schaarstegebieden zal dit leiden

in welke mate het voorstel de doorstroming op de

tot torenhoge huren in de sociale huursector. Het

woningmarkt stimuleert. Ook wordt onvoldoende ge-

geld vloeit naar de staatskas en kan dus niet ingezet

motiveerd waarom de geheimhoudingsplicht van de

worden voor noodzakelijke investeringen. De heffing

Belastingdienst doorbroken mag worden. Het advies

is met andere woorden rampzalig voor de huursector.

ondersteunde de mening van de Woonbond over het

Daarom heeft de Woonbond, samen met Aedes en

wetsvoorstel. Helaas bleek minister Spies niet onder

fnv, de Tweede Kamer meerdere malen opgeroepen

de indruk van het cbp-advies.

om af te zien van deze heffing.

Ondertussen schoof de Eerste Kamer de behandeling van beide gluurverhogingen op de lange baan en be-

De Woonbond stelde een alternatief voor; een plan

sloot om pas verder te gaan met de behandeling als

om de heffing te vervangen door verplichte investe-

de ‘kleine gluurverhoging’ van 1 procent de Tweede

ringsafspraken met verhuurders. Dat is beter voor de

Kamer gepasseerd was. De Woonbond was blij met

woningmarkt, voor de bouwsector en voor de huur-

de kritische houding van de Eerste Kamer.

ders. Bovendien levert het extra inkomsten voor de

Leuk detail: de redactie van de Dikke Van Dale nomi-

staatskas, door extra belastingen (btw, loonbelasting)

neerde het woord gluurverhoging voor de verkiezing

en minder werkloosheidsuitkeringen. Ondanks alle

van het woord van het jaar in de categorie politiek.

protesten ging de Tweede Kamer akkoord met de

Na stemming haalde gluurverhoging de derde plek,

verhuurdersheffing van 50 miljoen voor 2013 en 800

na weglooppoliticus en Kunduzakkoord.

miljoen voor de jaren daarna.

23

24

Jaarverslag 2012

Ook ditmaal bleek de Eerste Kamer kritischer. Op 18

Actieweek servicekosten

december gaf de Eerste Kamer fiat voor een heffing

Van 8 tot en met 12 oktober hield de Woonbond de

van 50 miljoen in 2013, maar niet voor de volgende

Actieweek Servicekosten. Alle lidorganisaties ontvin-

jaren. Door de motie Essers kreeg de minister de

gen vooraf een handleiding waarin stond hoe zij de

opdracht om de plannen zorgvuldiger uit te werken.

servicekostenproblematiek kunnen aankaarten bij

Daarbij moet hij kijken naar alternatieven waarbij er

de verhuurder en hoe zij voor verschillende (service)

wél geïnvesteerd kan worden en die recht doen aan

kostenposten kunnen nagaan of die hoger liggen dan

de draagkracht van huurders en corporaties.

gemiddeld.

Nieuwe kortingen op de huurtoeslag

De Servicekostenbus bezocht groepen huurders die

De ministerraad stemde in juni in met een extra

hoge servicekosten betalen en hielp hen met een ge-

verhoging van de eigen bijdrage in de huurtoeslag

richt besparingsadvies. De resultaten van het bezoek

van € 4,87 per maand vanaf 2013. Deze bezuiniging

werden gepresenteerd aan de verhuurder, die

komt bovenop een al eerder geregelde verhoging van

vervolgens actie kon ondernemen.

de eigen bijdrage met € 3,93 per maand die ook per

Vooruitlopend op de actieweek onderzocht de

2013 ingaat. Totaal gaan huurtoeslagontvangers er

Woonbond ervaringen van huurders. Tweederde (65

in 2013 maandelijks € 8,80 op achteruit. De nieuwe

procent) van de ondervraagde bewonersorganisaties

korting komt bovenop eerdere bezuinigingen op de

denkt dat er bespaard kan worden op servicekosten

huurtoeslag, die de kabinetten Balkenende hebben

en 25 procent denkt dat dit misschien kan. Bijna de

doorgevoerd. Daarbij ging het om een bedrag van

helft (48 procent) vindt dat hun verhuurder weinig tot

€ 18,64. Nu komt het totaal van de korting op € 27,44

niets doet om de servicekosten laag te houden. Om-

per maand.

dat verhuurders niet altijd het belang zien van besparen op servicekosten loont het als bewonersorganisa-

De Woonbond vindt de nieuwe bezuinigingen op

ties zich actief bemoeien met het servicekostenbeleid

de huurtoeslag onacceptabel. In een brief aan de

van hun verhuurder. De Woonbond ondersteunt zijn

Tweede Kamer heeft de Woonbond zijn zorgen geuit

leden daarbij.

over het effect van deze korting op de koopkracht van huurders met de allerlaagste inkomens. Deze huishoudens worden door tal van andere bezuinigingsmaatregelen ook al getroffen. Huurtoeslag is het meest gerichte instrument om de koopkracht van huishoudens met de laagste inkomens te beschermen.

Foto: Samen met gedupeerde woningzoekenden heeft de Woonbond ruim 4.000 ikwilookwonen-meldingen aangeboden aan minister Spies van Binnenlandse Zaken. Den Haag, 2 februari 2012

25

Nederlandse Woonbond

(Toegang tot) de woningmarkt

Al vanaf de eerste dag van bekendmaking heeft Wonen 4.0 veel stof doen opwaaien. Voor- en tegenstan-

Wonen 4.0

ders roeren zich in de media, het politieke debat en

De woningmarkt verkeert in een diepe crisis. Daarom

de kroeg. Maar omdat het om een integraal akkoord

sloegen Vereniging Eigen Huis, Woonbond, Aedes

gaat, was er ook veel inhoudelijke discussie over de

en de makelaarsorganisatie nvm, mede namens vbo

afzonderlijke maatregelen.

en VastgoedPro, de handen ineen. Zij ontwikkelden gezamenlijk een plan voor een integrale hervorming

In de pv’s van juni werd uitgebreid gesproken over

van de woningmarkt.

Wonen 4.0. Er vonden pittige discussies plaats over de huurmaatregelen in het onderhandelingsakkoord.

Wonen 4.0 is een baanbrekend plan dat een einde

Uiteindelijk schaarden alle pv’s zich achter het plan,

kan maken aan de grote problemen waar de woning-

met uitzondering van Friesland. 72 Procent van de

markt al zo lang mee worstelt. Uitgangspunten van

leden toonde zich voorstander van het plan. Zaterdag

het plan zijn een gelijke behandeling van huur en

23 juni ging ook de Verenigingsraad van de Woon-

koop en het betaalbaar houden van het wonen. De

bond akkoord. Van de vr-leden stemden 21 voor, 2

belangrijkste maatregelen hebben een grote onder-

tegen en 2 onthielden zich van stemming.

linge samenhang. De hypotheekrenteaftrek wordt in dertig jaar afgebouwd. De huren van woningen

Steeds meer politici, deskundigen en gemeenten

die onder marktniveau liggen worden geleidelijk

erkenden dat met Wonen 4.0 de werking van de

verhoogd. De jaarlijkse huurinkomsten van een

woningmarkt aanzienlijk verbetert en drongen aan

corporatie mogen stijgen met het inflatiepercentage

op vertaling in beleid. Ook de g4 en g32 (grote en

plus 2 procent. Daarbinnen kunnen corporaties de

middelgrote steden) schaarden zich erachter. Helaas

stijging variëren volgens de zogeheten huursombe-

bleek met het nieuwe regeerakkoord van het kabinet

nadering. Hierdoor ontstaat een betere relatie tussen

Rutte II dat Wonen 4.0 niet door de coalitiepartijen

de hoogte van de huur en de kwaliteit en waarde van

was overgenomen. In plaats van een evenwichtige

de woning. De hogere huren worden ook hier ge-

aanpak die de woningmarkt uit het slop haalt, werd

compenseerd met geleidelijk lagere tarieven voor de

gekozen voor zeer eenzijdige maatregelen die huur-

inkomstenbelasting per belastingschijf. Er wordt een

ders zwaar treffen.

woontoeslag geïntroduceerd als steun voor lagere en bescheiden middeninkomens in zowel de huur- als

Verruiming tijdelijke verhuur

de koopsector. De extra huurinkomsten worden ge-

Minister Spies kondigde in januari aan dat zij de

ïnvesteerd in nieuwe woningen, renovaties en ener-

regels voor tijdelijke verhuur wilde versoepelen. Het

giebesparende maatregelen. Hierover worden met

wetsvoorstel voor wijziging van de Leegstandwet

corporaties niet-vrijblijvende afspraken gemaakt.

stuurde zij in oktober naar de Tweede Kamer. In het voorstel wordt tijdelijke verhuur van te koop staande woningen losgekoppeld van het woningwaarderingsstelsel en de huurprijsbescherming,

26

Jaarverslag 2012

waardoor woningen tijdelijk verhuurd kunnen gaan

Inkomensgrens corporatiesector

worden tegen woekerprijzen. Met name in gebieden

Huishoudens met een bruto-inkomen van meer dan

waar woningen schaars zijn. Verder wil de minister

€ 34.085,- (grens 2012) komen bijna nergens meer in

de maximale periode voor tijdelijke verhuur van

aanmerking voor een sociale huurwoning. Woning­

woningen die in afwachting zijn van sloop of renova-

corporaties mogen maximaal 10 procent van alle

tie, verlengen tot zeven jaar in plaats van vijf. Leeg-

vrijkomende woningen met een huur onder € 664,66

staande kantoorpanden, scholen e.d. mogen straks

toewijzen aan deze huishoudens. De Woonbond

maximaal tien in plaats van vijf jaar tijdelijk verhuurd

heeft vanaf 2010 de (opeenvolgende) ministers en de

worden.

Tweede Kamer diverse malen gewezen op de nadelige consequenties van de maatregel voor huurders

De Woonbond staat kritisch tegenover versoepeling

met een (bescheiden) middeninkomen.

van tijdelijke verhuur en vreest voor een uitholling van de rechtspositie van huurders. Maar tijdelijke

Vanaf maart 2011 staat het Woonbondmeldpunt

verhuur kan ook woningzoekenden met onvoldoende

ikwilookwonen.nl open voor gedupeerden van de

wachttijd helpen aan huisvesting. De Woonbond

nieuwe toewijzingsregels als gevolg van de eu-be-

heeft in oktober de leden, via een digitale ledenraad-

schikking. De Woonbond overhandigde op 2 februari

pleging, gevraagd naar hun mening over de plannen

ruim 4.000 meldingen van gedupeerden aan minister

van de minister.

Spies. Uit de meldingen blijkt dat grote groepen woningzoekenden met een bescheiden middeninkomen

Uit de resultaten blijkt dat veel Woonbondleden niet

in de knel zijn gekomen door de inkomensgrens. Ze

afwijzend staan tegenover maatregelen om de moge-

komen niet meer in aanmerking voor een sociale

lijkheden voor tijdelijk verhuur te verruimen. Maar

huurwoning, maar voor een woning in de vrije sec-

zij stellen wel als voorwaarde dat de positie voor de

tor of een koopwoning verdienen ze niet genoeg.

tijdelijke huurder wordt versterkt. Door bijvoorbeeld

Van de gedupeerde woningzoekenden waren er een

huurders die langdurig tijdelijk wonen of kinderen

aantal aanwezig op het plein in Den Haag om hun

hebben vervangende woonruimte te bieden, door

verhaal kracht bij te zetten. Minister Spies vertelde

verlenging van de opzegtermijn bij een tijdelijk

teleurgesteld te zijn in de lauwe reactie van verhuur-

huurcontract en door verbetering van de rechtsposi-

ders op haar oproep om haar te informeren over de

tie van anti-kraakbewoners. Er is veel verzet tegen de

knelpunten voor middeninkomens. Ze was blij dat de

afschaffing van de huurprijsbescherming van tijde-

Woonbond dat wel doet en zei de meldingen serieus

lijke huurders in te koop staande woningen. Deze

te bestuderen.

huurders moeten beschermd blijven tegen te hoge huurprijzen.

Minister Spies zegde in het debat met de Tweede Kamer toe dat ze de mogelijkheden in Brussel zou verkennen. Na deze gesprekken in Brussel zag de minister mogelijkheden voor een tijdelijke verruiming met 10 procent extra toewijzingsruimte voor

27

Nederlandse Woonbond

maximaal 5 jaar. Deze ruimte is vooral bedoeld voor

prestatieafspraken. Een voorstel om het initiatief-

huishoudens met een inkomen tussen € 34.085,-

recht voor huurders in te voeren heeft het helaas niet

en € 38.000,-. In haar brief aan de Tweede Kamer

gehaald. Vlak voor het zomerreces nam de Tweede

schreef minister Spies echter dat zij de verdere

Kamer de Herzieningswet aan. Het wetsvoorstel is

uitwerking en de nadere besluitvorming aan haar

doorgestuurd naar de Eerste Kamer.

ambtsopvolger overlaat. De Woonbond was verheugd dat er nu een opening

Vestia en parlementaire enquête woningcorporaties

ligt om de strenge ‘Brusselse’ toewijzingsnorm te

In januari werd bekend dat Vestia, de grootste

versoepelen. De verruiming zou een stap in de goede

woningcorporatie van Nederland, aan de rand van

richting zijn, maar een structurele oplossing is het

de afgrond stond vanwege financieel wanbeleid

niet. Daarvoor moet niet de uitzonderingsmarge

en mislukte handel in derivaten. In maart bleek de

worden verruimd, maar de inkomensgrens omhoog.

corporatie de kosten van het falend beleid te willen

Helaas bleek minister Blok onwillig om het resultaat

doorberekenen aan haar huurders. Nog geen maand

van de verkenningen van zijn voorganger om te zet-

daarvoor kregen alle huurders een brief waarin hen

ten in een voorstel.

werd verzekerd dat dit niet zou gebeuren. De Huurdersraad vond het van groot belang dat Vestia eerst

28

Herziening Woningwet

substantiële maatregelen bij haar eigen organisatie

Minister Spies stuurde het voorstel voor de herzie-

neemt, voordat een bijdrage van de huurders wordt

ning van de Woningwet op 12 maart naar de Kamer.

gevraagd. Ook de Woonbond vond het onterecht

De Herzieningswet bepaalt welke activiteiten corpo-

dat huurders toch dreigen op te draaien voor het

raties wel of niet mogen ondernemen. Mede door

financiële wanbeleid en heeft hierover in de media

de inbreng van de Woonbond is in het voorstel de

zijn mening verkondigd. Niet alleen de huurders was

zeggenschap van huurders verbeterd. Zo houden

Vestia zijn gedupeerd, maar door de saneringshef-

huurders hun bindende voordracht voor leden van

fing worden huurders in heel Nederland geraakt.

de raad van toezicht (twee of meer huurderscommis-

De perikelen rond Vestia leidde tot een motie van

sarissen, indien de raad van toezicht uit vijf of meer

cda-kamerlid Van Bochove waarin hij opriep tot

commissarissen bestaat). Corporaties moeten ook

een parlementaire enquête naar de corporatiesec-

hun meerjarenplannen overleggen aan huurdersor-

tor. Deze motie werd unaniem aangenomen door

ganisaties. Heel mooi is dat huurdersorganisaties het

de Tweede Kamer. In de parlementaire enquête zal

enquêterecht krijgen, zoals cliëntenraden dat heb-

onderzoek worden gedaan naar het functioneren van

ben bij zorginstellingen. De positie huurders werd

het systeem van woningcorporaties waaronder het

door een aangenomen amendement van Kamerlid

beheer, het (interne en externe) toezicht op maat-

Voortman (GroenLinks) nog verder versterkt. Via dit

schappelijk gebonden kapitaal, de positie van huur-

amendement werd geregeld dat huurdersvertegen-

ders en de rol van banken, financiers en gemeenten.

woordigers een volwaardige partner worden in het

Nadat het kabinet gevallen was, werd de parlemen-

overleg tussen corporaties en gemeenten over de

taire enquête uitgesteld.

Jaarverslag 2012

Onderzoek aanbod woningen

zoals het organiseren van een benen-op-tafel-groep,

Aan het eind van het jaar voerde de redactie van

een goed bezochte ledenvergadering of een intro-

Woonbondig een onderzoek uit naar het woningaan-

ducébijeenkomst. Daarnaast bevat de Toolkit een

bod en hield vier weken lang in zeven regio’s het

lijst met 1001 ideeën om activiteiten te organiseren,

aanbod aan corporatiewoningen bij. Deze regio’s

een informatieblad over het werven van vrijwilligers,

waren: Amsterdam, Rijnmond, Utrecht, Den Bosch,

voorbeelden van flat-enquêtes en vacatureteksten,

Arnhem/Nijmegen, Zwolle en Drenthe/Zuidoost-

die organisaties zelf kunt aanpassen. In 2012 hebben

Friesland. Nog slechts 8 procent van de woningen

de regioconsulenten al 45 bijeenkomsten in het hele

die door woningcorporaties worden aangeboden kan

land over de Toolkit gehouden. Veel actieve huurders

worden betiteld als ‘goedkoop’ (huur tot € 366,-). In

reageren enthousiast en geven aan dat ze ermee aan

de regio Amsterdam is dat zelfs nog maar 3 procent.

de slag willen.

Het aanbod aan geliberaliseerde woningen stijgt, vooral in de Randstad. De conclusie kan niet anders

Geschillenregeling Overlegwet

zijn dan dat huren voor nieuwkomers in rap tempo

Op 1 januari 2012 is de geschillenregeling wohv

duurder wordt.

(Overlegwet) van start gegaan. De Woonbond heeft jarenlang aangedrongen op deze geschillenregeling. Geregeld hebben huurdersorganisaties onenigheid

Zeggenschap van huurders(organisaties)

met hun verhuurders over de uitvoering van de wet, maar vinden zij de stap naar de kantonrechter te

Ondersteuning huurdersorganisaties

groot. De huurcommissie voert deze taak uit. De

De consulenten hebben in 2012 veel bezoeken afge-

huurcommissie biedt de mogelijkheid een geschil

legd bij lidorganisaties. Vaak werden presentaties

tussen huurdersorganisatie of bewonerscommissie

gegeven of werd meegedacht over het huurbeleid,

en verhuurder door bemiddeling op te lossen. Lukt

zeggenschap en participatie, servicekosten en ener-

dat niet, dan zal de huurcommissie alsnog een hoor-

giebesparing. Bij het huurbeleid gaven consulenten

zitting houden en een uitspraak doen. In de zittings-

vele adviezen. Veel verhuurders willen hun (streef)

commissie zitten twee medewerkers van de Woon-

huurbeleid aanpassen, al dan niet met gebruik van

bond. In 2012 hebben drie zittingen plaatsgevonden.

de extra woningwaarderingspunten in schaarste­ge­bieden (Donnerpunten).

Raad van Advies huurcommissie In 2011 is de huurcommissie in een nieuwe opzet van

Toolkit Participatie

start gegaan, met een Raad van Advies waarin ook

Veel huurdersorganisaties en bewonerscommissies

de Woonbond vertegenwoordigd is. De leden worden

willen graag huurders actiever betrekken bij hun

de minister benoemd. De raad geeft de voorzitter van

werkzaamheden. Om hen hierbij te helpen introdu-

de huurcommissie gevraagd en ongevraagd advies

ceerde de Woonbond begin 2012 de Toolkit Partici-

over de manier waarop uitvoering wordt gegeven aan

patie. Hierin zijn veel concrete ideeën verzameld op

de huurgeschilbeslechting. De adviezen hebben met

twintig inspiratiekaarten met handzame voorbeelden,

name betrekking op (uniformering van) uitvoerings-

29

30

Jaarverslag 2012

beleid en de werkwijze van de huurcommissie.

symposia over vernieuwing van huurdersparticipatie

In 2012 is afgesproken dat gezocht wordt naar meer

en de brochure worden inspirerend gevonden door

gemeenschappelijkheid in het aanbieden van een

ongeveer driekwart van de afnemers. De helft van de

huurprijscheck. Gezien het belang van een goede

deelnemende organisaties is daarmee zelf in staat

puntentelling voor huurder en verhuurder hebben

geweest de eigen organisatie te vernieuwen.

onder meer Vastgoed Belang, de Woonbond en de

Het wka heeft afgelopen jaren 555 huurders gewor-

huurcommissie in het verleden een eigen internet­

ven voor bestuursfuncties bij huurdersorganisaties.

applicatie ontwikkeld om het aantal punten te bere-

Er blijkt echter een veel grotere groep geïnteresseer-

kenen. Ze verschillen echter qua vormgeving, inhoud

den te zijn die niet verder betrokken wordt bij het

en techniek. Daarnaast is door de Raad van Advies

huurderswerk.

op een aantal punten het uitvoeringsbeleid aange-

Een belangrijke succesfactor blijkt de overtuiging

past. Het servicekostenbeleid van de huurcommissie

dat een goed contact met de achterban essentieel

is met ingang van 1 januari 2013 gewijzigd op de

is voor het functioneren van de organisatie en voor

onderdelen huismeester, onderhoud installaties en

effectieve belangenbehartiging. Een tweede succes-

derving door leegstand.

factor is de medewerking van de verhuurder, door huurdersorganisaties serieus te nemen en voldoende

Onderzoek vernieuwing participatie

faciliteiten ter beschikking te stellen.

Sinds 2009 besteedt de Woonbond extra aandacht

De uitkomsten van dit onderzoek gebruikt de Woon-

aan vernieuwing van de participatie van huurders,

bond voor aanscherping van het beleid en de onder-

onder meer door symposia, discussies binnen de

steuning van huurdersorganisaties.

vereniging, brochures over nieuwe vormen van participatie en de ontwikkeling van de Toolkit Parti-

Landelijke Bewonersdag 2012

cipatie. Het wka heeft vele projecten uitgevoerd met

Op 3 november vond de Landelijke Bewonersdag

als doel vernieuwing en verbreding van huurdersor-

2012 plaats in Amsterdam Zuidoost. Op deze dag

ganisaties, zoals No cure, no pay, kwaliteitsmetingen,

werd door ruim 800 actieve bewoners gebrain-

speeddatesessies.

stormd, genetwerkt, gediscussieerd, geluisterd, ge-

Begin 2012 verschenen de resultaten van het on-

vraagd, gelachen en gedanst. Het was een levendige

derzoek dat het wka in opdracht van de Vereniging

dag, vol informatie en amusement over het thema

heeft uitgevoerd naar vernieuwing van de participa-

‘Bedrijvige buurten’ en ondernemende bewoners.

tie bij huurdersorganisaties.

Deze grootste bewonersbijeenkomst van het jaar

Een goed contact met de achterban is een absolute

wordt al ruim 20 jaar georganiseerd door het Lande-

voorwaarde voor politieke participatie (invloed op

lijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (lsa)

beleid), zo blijkt uit het onderzoek. Het onderzoek

en de Woonbond is al jaren partner in de organisatie.

laat tevens zien dat huurdersorganisaties die hierin

Dit jaar werd de dag georganiseerd in samenwerking

in investeren, daar veel voor terug krijgen.

met stadsdeel Amsterdam Zuidoost, de woning­

De waardering voor de inspanningen van de Woon-

corporaties Rochdale en Ymere, het ministerie van

bond om bij te dragen aan vernieuwing is groot. De

bzk, Participatie en Opbouwwerk Zuid-Oost, de

Foto: Lancering van de Actie Huuralarm. Dick Koersel­man (FNV Bouw, links) en Ronald Paping (Woonbond) luiden in bijzijn van leden van de Eerste Kamer de noodklok over het huurbeleid. Den Haag, 18 december 2012

31

Nederlandse Woonbond

Nationale Postcode Loterij en heel veel actieve

van formele medezeggenschap van huurders (mee-

bewonersgroepen uit Amsterdam Zuidoost.

denken) en informele vormen van participatie (mee-

Er waren maar liefst 21 excursies naar diverse loca-

doen), invloed van huurders in gemengde complexen

ties in heel Zuidoost. Zoals naar de Buurtwinkel voor

en community-websites en digitale vormen van

Onderzoek, Onderwijs, en Talentontwikkeling, het

participatie.

Buurtvrouwennetwerk Gaasperdam, het Casa Jepie Makandra activeringscentrum, de voedselbank en

Het experimentprogramma is geëvalueerd door

een kunstwandeling door het Centrum Beeldende

onderzoeksbureau Inicio. Een conclusie was dat for-

Kunst Zuidoost. Ook de Woonbond organiseerde een

mele huurdersorganisaties zorgen voor continuïteit

excursie over energiebesparing in woningcomplex

en betrokkenheid en informele participatie juist ken-

Olympia. ’s Middags waren er ook Bewonerscolleges

nis en korte projecten oplevert en andere groepen

over Bewonersbedrijven, de Buurtwet, Zelfbeheer,

bewoners bereikt. Een tweede conclusie was dat het

Zeggenschap en Woonkosten omlaag brengen. Het

veel tijd kost als corporaties en huurdersorganisaties

laatstgenoemde drukbezochte bewonerscollege werd

samen optrekken in het vernieuwen van participatie,

door de Woonbond verzorgd. Centraal stonden af-

maar dat dat meer dan de moeite waard is.

spraken met de verhuurder over energiebesparende maatregelen. De aanwezige huurders hadden veel

Wat betreft huurdersinvloed in gemengde complexen

vragen over hoe je kunt besparen.

is het belangrijk dat huurders en eigenaar-bewoners zoveel mogelijk gelijke toegang hebben tot infor-

Afsluiting experimentenprogramma sev - Woonbond

matie en besluitvormingsprocessen over hun com-

Het driejarig experimentenprogramma Bewoners &

huurders volledig stemrecht in de Vereniging van

Invloed van de Stuurgroep Experimenten Volkshuis-

Eigenaren (vve’s). Nijestee is zo tevreden over dit

vesting (sev) en de Woonbond werd in het voorjaar

experiment dat zij het model nu in al hun gemengde

geëvalueerd. In juni vond de afsluiting van het

complexen gaat doorvoeren.

plex. Woningcorporatie Nijestee in Groningen gaf

programma plaats met een bijeenkomst waarop de resultaten werden gepresenteerd.

Informatieplicht asbest De gebeurtenissen in de Utrechtse wijk Kanalen­

32

Doel van het experimentenprogramma was om

eiland en de Rotterdamse wijk Hoogvliet laten zien

vernieuwing van bewonersparticipatie te stimuleren,

dat verhuurders hun huurders beter moeten infor-

een belangrijk thema voor de Woonbond. De experi-

meren over asbest in hun woning. Verhuurders zijn

menten die werden uitgevoerd in samenwerking met

volgens de huidige regelgeving niet verplicht om hun

woningcorporaties en huurdersorganisaties waren

huurders te informeren over aanwezig asbest. Behal-

erop gericht zowel in het meedenken (medezeggen-

ve als er een renovatie wordt uitgevoerd. Wel heeft

schap) als het meedoen van bewoners vernieuwing

corporatiekoepel Aedes op verzoek van de Tweede

te stimuleren. Het programma werd onderverdeeld

Kamer een handboek asbest opgesteld. De Woon-

in experimenten op het gebied van het verbinden

bond vindt dit niet voldoende en wil dat alle verhuur-

Jaarverslag 2012

ders, dus ook de particuliere verhuurders, worden

groene labels (d, e, f en g) zijn onacceptabel ver-

verplicht om bewoners op de hoogte te brengen van

klaard en komt er een visie op hoe we daar een einde

de aanwezigheid van asbest. Huurders moeten weten

aan kunnen maken. Ook zal de ontwikkeling van de

of er muren of vensterbanken in hun huis zijn waar

woonlasten (huur, energie, huurtoeslag) van huur-

ze beter niet in kunnen boren. De informatie die een

ders landelijk in kaart worden gebracht en gemoni-

verhuurder heeft over asbest in de woning, moet

tord.

standaard bekend zijn bij de huurder. De kabinetsplannen lijken de investeringen in enerOmdat verhuurders zelf ook niet altijd precies weten

giebesparing door verhuurders in veel opzichten te

of en waar er asbest in een woning zit, wil de Woon-

dwarsbomen. De verhuurdersheffing zorgt ervoor

bond dat verhuurders ook een inventarisatieplicht

dat corporaties minder (geen) middelen overhouden

krijgen. Verhuurders zullen dan moeten onderzoeken

om te investeren in energiebesparing. De invoering

of en waar er asbest aanwezig is. Bij renovatieplan-

van een systeem van maximumhuren op basis van de

nen is zo’n asbestinventarisatie al verplicht.

woz-waarde in plaats van het woningwaarderingsstelsel met het energielabel, zorgt er eveneens voor dat investeringen in energiebesparing niet terug

Energiebesparing en duurzaamheid

te verdienen zijn voor verhuurders. Woonbond en Aedes hebben dit signaal ook afgegeven naar het

Herijking convenant Energiebesparing

ministerie.

Een aangescherpte versie van het Convenant Energiebesparing Huursector is op 28 juni ondertekend door

Met Vastgoed Belang onderzoekt de Woonbond hoe

minister Spies, de Woonbond, Aedes en Vastgoed

de woonlastenwaarborg ingezet kan worden in kleine

Belang. De besparingsdoelstelling voor de corpora-

complexen. Met het rijk zorgt de Woonbond dat

tiesector is aangescherpt. Het oorspronkelijke doel

bewoners een serieuze rol krijgen in de ‘Blok voor

van 20 procent ‘additionele’ besparing in de periode

Blok-aanpak’ (de grootschalige aanpak van het rijk

2008-2018 wordt omgezet naar een totale besparing

om woningen energiezuiniger te maken). Op 10 de-

van 33 procent over de periode 2008-2020. Dat bete-

cember 2012 zijn deze activiteiten in een gezamenlijk

kent dat de huurwoningen van corporaties eind 2020

plan vastgelegd.

gemiddeld op label b uitkomen. Een ander belangrijk winstpunt is dat het convenant door de toetreding

Zonnepanelen

van Vastgoed Belang nu ook geldt voor huurders in

Aedes onderzocht in 2012 samen met 31 corporaties

de particuliere huursector. Voor die sector geldt de

de mogelijkheid om grootschalig zonnepanelen op

doelstelling dat 80 procent van de woningen voor

huurwoningen te plaatsen. Dit initiatief krijgt in 2013

eind 2020 moet worden verbeterd tot label c of beter.

een regionaal vervolg. Ook de Woonbond ziet steeds

Er is in het aangepaste convenant meer aandacht

meer mogelijkheden voor zonnepanelen. Er is een

voor duurzame energie (bijvoorbeeld de toepassing

enquête gehouden onder huurders om te onderzoe-

van zonnepanelen) en gemengde complexen. Niet-

ken wat hun wensen en behoeften zijn. Het blijkt

33

Nederlandse Woonbond

dat maar liefst 86 procent van de huurders graag

Warmtewet

zonnepanelen op het dak wil. Dat bleek ook uit de

De Warmtewet is geagendeerd voor januari 2013.

goed bezochte bijeenkomsten voor huurders die de

Woonbond en Vereniging Eigen Huis hebben het

Woonbond organiseerde. Woonbond en Aedes trek-

onderzoek door het Centrum voor Energievraagstuk-

ken gezamenlijk op richting politiek wat betreft het

ken bij de Kamerleden onder de aandacht gebracht.

financieel aantrekkelijk maken van zonnepanelen.

Uit dit onderzoek bleek dat het maximumtarief te hoog is en dat energiebedrijven mogelijk enorme

Energielabel

overwinsten maken.

Er is overleg met het ministerie van bzk over de waardering van warmtelevering in het energielabel.

Woonlasten

Warmtelevering kan energiezuinig zijn, maar de

In het najaar hebben de Provinciale Vergaderingen

Woonbond, Aedes, de neprom en Vereniging Eigen

het onderwerp ‘integrale woonlastenbenadering’ be-

Huis zijn van mening dat dergelijke maatregelen

sproken. Inmiddels blijkt uit steeds meer onderzoe-

niet mogen leiden tot hogere huren omdat een beter

ken dat een groot deel van de huurders nu al in de

energielabel aan de woning wordt gekoppeld, terwijl

knel zit met de woonlasten. Dit betreft met name de

de huurders geen lagere energielasten hebben door

primaire doelgroep. Voor hen is het ook niet mogelijk

de warmtelevering. Er zijn andere oplossingen die

een huurverhoging te betalen voor energiemaatre-

veel gunstiger uitpakken voor het milieu en de woon-

gelen. Ook laat recent onderzoek zien dat energiear-

lasten.

moede een groeiend probleem is. Huurdersorgani-

De Tweede Kamer heeft de wet afgewezen die het

saties zien in dat woonlasten integraal onderdeel uit

ontbreken van een energielabel bij de verkoop van

zouden moeten maken van prestatieafspraken en dat

een woning had moeten sanctioneren. Bovendien

er beter inzicht moet zijn in de lokale woonlasten.

heeft de Tweede Kamer met een motie het kabi-

Woonbondleden hebben aangegeven extra onder-

net opgeroepen om met een alternatief voor het

steuning en scholing te willen.

energielabel te komen. De Woonbond is hiervan geschrokken. Het energielabel is juist de afgelopen

Energieakkoord

jaren steeds betrouwbaarder geworden, het is in

De Sociaal-Economische Raad (ser) wil tot een

het woningwaarderingsstelsel ondergebracht en de

energieakkoord komen met werkgevers, werk­

meeste corporatiewoningen hebben inmiddels een

nemers, energiebedrijven, partijen uit de bouw,

label. Energielabels worden gebruikt om met huur-

milieuorganisaties en consumentenorganisaties.

ders over energiebesparing te communiceren. Het

De Woonbond neemt deel aan het onderdeel ‘ener-

zal veel tijd en energie kosten om dit systeem aan te

giebesparing gebouwde omgeving’ en zal daar het

passen, terwijl het in de huurmarkt al goed is gaan

belang van energiebesparing voor de woonlasten van

werken. We overleggen regelmatig met het ministe-

huurders benadrukken. Op de korte termijn is daar-

rie en Aedes om mede vorm te geven aan deze ver-

voor nodig dat het puntenstelsel met het energielabel

andering, maar we blijven benadrukken dat we graag

behouden blijft en dat de verhuurdersheffing van

bij het huidige systeem blijven.

tafel gaat. Op de lange termijn is een integrale woonlastenbenadering van belang.

34

Jaarverslag 2012

Bespaar energie met de Woonbond

Particuliere huursector De Woonbond ondersteunt enkele bewonerscommis-

Het project Bespaar energie met de Woonbond loopt

sies in de particuliere sector bij het realiseren van

sinds 2008 om huurders en huurdersorganisaties te

energiebesparing in hun complex. Er zijn drie pilots

ondersteunen op het gebied van energiebesparing.

gestart om in de particuliere sector verhuurders

Ook in 2012 waren de Energiebus en de energiecon-

te bewegen tot het nemen van energiebesparende

sulent actief en werden huurders ondersteund met

maatregelen. Een eerste resultaat is behaald bij een

de Energielijn, second opinions, de website en di-

‘kleine’ particuliere verhuurder in Bunnik.

verse bijeenkomsten en informatiebladen.

Stook je Rijk Week van de Energierekening

In acht steden werden in het voorjaar diverse ron-

Tijdens de Week van de Energierekening (15-21 okto-

detafelgesprekken gehouden onder de naam Stook

ber) zijn speciale acties op touw gezet voor huurders

je rijk, in samenwerking met de milieufederaties.

en woningeigenaren (een samenwerkingsproject van

Daarbij spraken huurdersverenigingen, corporaties

het Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen). Het

en raadsleden over de mogelijkheden, initiatieven en

doel was te laten zien wat de mogelijkheden zijn om

kansen voor versnelling van de energiebesparing in

energie te besparen. Huurders werden doorverwezen

huurwoningen. Op 6 juni was de afsluitende slotbij-

naar een speciale tool op www.bespaarenergiemet-

eenkomst. De Huurdersbond Ede, de Amsterdamse

dewoonbond.nl, waarop zij zichzelf ‘op de kaart

corporatie De Alliantie en de gemeente Rotterdam

konden zetten’ om zo hun buren te laten zien dat zij

werden de winnaars van de Stook je rijk-Trofee.

gezamenlijk willen optrekken voor energiebesparing. Daarbij kregen zij informatie over hoe ze dat het

Actieplan Ventilatie

beste kunnen aanpakken.

Nieuwbouwwoningen krijgen betere ventilatiesystemen voor een gezonder binnenmilieu. Staatssecreta-

Symposium

ris Atsma (Infrastructuur en Milieu) en minister Spies

Op 17 november vond een groot symposium plaats

(Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) hebben

in het kader van herijken van het Energieconve-

daarover met de bouw- en installatiesector, ontwik-

nant. Het programma bood veel ruimte voor lering

kelaars, woningcorporaties en consumentenorgani-

en vermaak. In een filmpje over de activiteiten van

saties afspraken gemaakt. In het kader van het bre-

het energieteam van de Woonbond, kwamen veel

dere actieplan ventilatie is gewerkt aan de inrichting

thema’s en goede voorbeelden aan bod. Deze waren

van het informatiepunt ventilatie. Dit informatiepunt

ook terug te lezen in de nieuwe publicatie Energiebe-

is bedoeld voor alle bewoners van zowel huur- als

sparing werkt van de Woonbond, die iedereen gratis

koopwoningen die vragen hebben over ventilatie.

kon meenemen.

Via een website van Milieu Centraal wordt informatie verstrekt en vervolgens huurders de mogelijkheid geboden om de Woonbond Energielijn te bellen. Eind januari 2013 is het informatiepunt van start gegaan.

35

Nederlandse Woonbond

Klimaatstraatfeest

Het huurbeleid van de nieuwe regering werpt zijn

Bijna 5.100 straten deden afgelopen jaar mee aan het

schaduw vooruit en raakt aan de plannen die corpo-

hier Klimaatstraatfeest, de grootste energiebespa-

raties hebben voor energiebesparing. Met name het

ringswedstrijd van Nederland. Ongeveer de helft van

plan om de woz-waarde als basis voor de huurbepa-

de deelnemers was huurder. De Woonbond schreef

ling in te voeren. Corporaties die bezig zijn met het

een speciale actie uit waarbij huurders zonnepanelen

verbeteren van de energielabels stoppen daar per

konden winnen. Dit najaar organiseerde de hier

direct mee, omdat het puntenstelsel met energielabel

Klimaatcampagne een geheel vernieuwde editie van

dreigt te verdwijnen. Zeer veel corporaties hebben

het Klimaatstraatfeest, meer gericht op huurders. De

ondertussen een renovatie- en nieuwbouwstop inge-

Woonbond is ook partner in deze campagne.

steld. Ze maken alleen de projecten af die al liepen. Sommige corporaties proberen alle verbeteringen te

Energieconsulent

financieren door een kostendekkende huurverhoging

De energieconsulent begeleidt huurdersorganisa-

aan de huurders te berekenen. Deze huurverhoging

ties in onderhandelingen en gesprekken met hun

kan dan al snel hoger zijn dan wat men bespaart op

verhuurder over de aanpak van het energiebeleid.

de energierekening, waardoor het draagvlak voor

In 2012 is bij meerdere corporaties succes geboekt.

verbeteringen onder huurders afneemt.

Een aantal woningcorporaties besloot in 2012 om de huurverhoging aan zittende huurders te verla-

Energiecoaches

gen naar 50 procent in plaats van 100 procent van

De Woonbond is in 2012 begonnen met het opleiden

de theoretische berekende energiebesparing. Ook

van energiecoaches in de huursector. Hierbij wordt

stellen corporaties hun plannen bij naar meer ener-

gebruik gemaakt van de ervaring die het Rotterdams

giebesparende maatregelen bij planmatig onder-

Milieucentrum de afgelopen jaren heeft opgebouwd

houd en renovatie in bestaande woningen in plaats

om milieucoaches op te leiden.

van sloop-nieuwbouw. Steeds meer corporaties, huurdersorganisaties en gemeenten overleggen over energiebesparing in de huursector. De nieuwe

Wonen en zorg

convenantdoelstellingen zijn daarbij voor veel huurdersorganisaties reden om weer met de corporatie te

De plannen voor het financieel scheiden van wonen

overleggen over aanscherping van het beleid. Bij veel

en zorg van het kabinet Rutte-Verhagen werden

corporaties blijkt het verbetertempo nog steeds te

ingehaald door afspraken in het Lenteakkoord. De

laag te liggen (1 procent energiebesparing per jaar in

‘Kunduzcoalitie’ kondigde bezuinigingen in de

plaats van 3 procent). Steeds meer corporaties ge-

langdurige zorg aan. Ouderen moeten langer thuis

ven aan dat zij bij nieuwe verhuringen aan huurders

blijven wonen en kunnen pas naar een verzorgings-

inzicht willen kunnen geven in de verwachte woon-

huis wanneer zij zwaardere zorg nodig hebben. Ook

lasten en zijn op zoek naar goede modellen daarvoor.

cliënten in de gehandicaptenzorg en ggz komen minder snel in een instelling terecht. Nieuwe cliënten met een zorgzwaartepakket 1 en 2 krijgen de zorg

36

Jaarverslag 2012

vanaf 1 januari 2013 thuis en niet in een instelling

specifieke zorgindicaties geldt geen inkomensgrens

(extramuralisering). Voor zorgzwaartepakket 3 in de

meer, waardoor zij ook met een inkomen boven de

verzorging en verpleging geldt dat per 2014. Dit zou

€ 34.085,- (2012) recht hebben op een aangepaste

de overheid een besparing opleveren, want zorg aan

corporatiewoning. De Woonbond heeft bovenstaande

huis is goedkoper dan zorg in een instelling.

punten naar voren gebracht in de klankbordgroep

Naar aanleiding van de bezuinigingsplannen heeft

Extramuraliseren van het ministerie van vws.

de Woonbond zijn zorgen geuit. De Woonbond ondersteunt het principe om mensen zo lang mo-

Samen met de landelijke organisatie van cliëntenra-

gelijk zelfstandig te laten wonen, maar alleen als de

den loc Zeggenschap in Zorg hield de Woonbond in

randvoorwaarden aanwezig zijn om dit verantwoord

het voorjaar regionale themabijeenkomsten over het

mogelijk te maken. Dat betekent bijvoorbeeld dat er

scheiden van wonen en zorg. De belangstelling was

meer levensloopgeschikte woningen moeten komen

groot. Uit de vragen en de discussie bleek dat het

waar mensen naar toe kunnen verhuizen als aanpas-

thema leeft bij huurdersorganisaties.

sen van de woning onvoldoende soelaas biedt, en dat passende zorg aan huis ook echt geleverd moet kunnen worden. Zorgbehoevenden komen ernstig in

Europa

de problemen als hun huisvesting niet voldoet of de zorg aan huis niet geleverd kan worden op het mo-

De Woonbond is actief lid van de International Union

ment dat zij dat nodig hebben.

of Tenants (iut). Woonbondvoorzitter Jan Laurier is vice-voorzitter Europese zaken en directeur Ronald

Aan levensloopgeschikte woningen is op dit moment

Paping zit in het bestuur. In de Europese lobby werkt

al een groot tekort. Als dat niet verandert zal een

de iut nauw samen met cecodhas, de Europese

grote groep zorgbehoevenden straks niet meer fat-

koepel van Sociale verhuurders.

soenlijk kunnen wonen. De Woonbond blijft daarom aandringen op meer haast bij het realiseren van een

Van 23 tot en met 25 maart vond de iut Board Mee-

Actieplan Ouderenhuisvesting.

ting plaats in Parijs. Hier is uitgebreid gesproken over energiebesparing in de huursector. Ondanks

De meeste woningen die voor ouderen of mensen

grote meningsverschillen over energiebesparing

met een handicap geschikt zijn worden door wo-

tussen de iut-leden werd een akkoord bereikt, met

ningcorporaties gebouwd en verhuurd. In de com-

een voorbehoud van Zweden in een voetnoot. De iut

merciële huursector bestaan dit soort woningen

streeft naar betere energiekwaliteit van woningen in

nauwelijks en een woning kopen is voor ouderen

de sociale en private huursector, gecombineerd met

met een bescheiden middeninkomen veelal niet

een woonlastenwaarborg voor huurders. Hiermee

mogelijk. De Woonbond heeft er daarom op gewezen

wordt ook een bijdrage geleverd aan de bestrijding

dat afschaffen van de inkomensgrens voor sociale

van energiearmoede.

huurwoningen noodzakelijk is voor deze groep. Dit heeft succes gehad. Voor mensen met een aantal

37

Nederlandse Woonbond

Eind april heeft de iut ook nog een advies uitge-

Daarnaast gaf ‘Brussel’ veel aanleiding tot discus-

bracht over de financiering van energiebesparende

sie. Anders dan vaak wordt verondersteld, heeft de

maatregelen. De iut bepleit dat er meer subsidie­

eu wel degelijk invloed (zij het soms indirect) op

mogelijkheden komen voor energiebesparende

het huisvestingsbeleid van de lidstaten. Vanwege

investeringen, door een groter deel van de gelden

het staatssteundossier bijvoorbeeld is Nederland

van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

opgescheept met een inkomensgrens voor de sociale

(efro) hiervoor beschikbaar te stellen.

huursector. Soortgelijke staatssteunkwesties spelen in Zweden en recentelijk in Frankrijk en zijn een

Het World Urban Forum (wuf), een tweejaarlijks

bedreiging voor de sociale huursector. Aan de an-

internationaal forum georganiseerd door de Verenig-

dere kant zou er via de eu juist een positieve invloed

de Naties, vond begin september plaats in Napels.

kunnen uitgaan op het bevorderen van betaalbare

Samen met andere lidorganisaties van de iut was de

huisvesting. Namelijk in het kader van de strijd tegen

Woonbond erbij aanwezig.

armoede waar de eu zich op heeft toegelegd.

Het wuf is opgezet door de Verenigde Naties om

Marja Elsinga, hoogleraar volkshuisvesting en

onderzoek te doen naar de razendsnelle verstede-

woningmarkt aan de tu Delft en bestuurslid van

lijking en de impact daarvan op de samenleving, de

de Woonbond, gaf een inleiding over huisvestings­

steden, de economie, klimaatverandering en beleid.

beleid. Hierin presenteerde ze argumenten tegen

Het wuf 6 in Napels kreeg het thema The urban fu-

het eenzijdig bevorderen van het eigen woningbezit

ture (‘De stedelijke toekomst’). De iut nam deel aan

en voor bescherming van huurders.

enkele (van de honderden) bijeenkomsten en hield een warm pleidooi voor huurwoningen, huurbescherming en het recht op betaalbare huisvesting. De iut organiseerde een evenement onder de titel Tenants make cities – cities need affordable rental housing (‘Huurders maken de stad – steden hebben betaalbare huurwoningen nodig’). Discussies gingen onder meer over de neoliberale politieke voorkeur voor eigen woningbezit, een beleidstrend die zich wereldwijd voordoet. Het leidt onder andere tot de massale verkoop van publieke en gemeentelijke sociale huisvesting, al gaan overheden daar ook toe over om hun begrotingstekorten weg te werken.

38

Jaarverslag 2012

Projecturen De Woonbond heeft met zijn activiteiten goede aansluiting bij de agenda van het ministerie van bzk op het terrein van het wonen, zoals verbetering van de woningmarkt, het huurbeleid, de woonlasten (huur, servicekosten, energielasten) en de ontwikkelingen bij wonen en zorg. Het ministerie van bzk heeft de Woonbond verzocht in 2012 de helft van de totale subsidie te besteden aan vier thema’s: ‘Woonlasten en betaalbaarheid’, ‘(Toegang tot) de woningmarkt’, ‘Zeggenschap’ en ‘Wonen en zorg’. Dit betekent 3.743 uur. De Woonbond heeft in 2012 in totaal 7.479,48 uur aan de thema’s besteed. De afspraak is dus ruimschoots gehaald. Het aantal uren is ten opzichte van 2011 (6.732 uur) gestegen vanwege de thema’s ‘Woonlasten en betaalbaarheid’ en ‘(Toegang tot) de woningmarkt’. Er zijn bijvoorbeeld veel uren besteed aan het woningmarktplan Wonen 4.0 en aan actuele ontwikkelingen op het terrein van het huurbeleid.

Projecturen 2012

Thema

Uren

Woonlasten en betaalbaarheid

3.294,48

(Toegang tot) de woningmarkt

1.588,50

Zeggenschap

2.189,75

Wonen en zorg

406,75

 Totaal

7.479,48

39

3 40

Werkorganisatie en bestuur

Jaarverslag 2012

Personele ontwikkelingen

Overleggen

Personeelsformatie

Directieoverleg

Eind 2012 waren er 39 medewerkers in dienst

In dit verslagjaar kwam de directie 13 × bijeen ter

(31,19 fte), exclusief het inschakelen van oproep-

bespreking van financiële- en p&o-zaken en ter

krachten en één detachering bij de Vereniging

voorbereiding van bestuursvergaderingen, directie/

HuurdersBelangen (vhb) in Amersfoort.

or-overleg, gezamenlijke interne studiemiddagen en

Het ziekteverzuim bedroeg 4,6 procent (exclusief

overige relevante overleggen. Het hoofd administra-

zwangerschap) en was daarmee lager dan in 2011.

tie & automatisering (a&a) neemt aan het directie-

Het verzuimpercentage ligt rond het landelijk

overleg deel.

gemiddelde.

Salaris algemeen directeur en bestuursvergoedingen Conform het besluit van de Verenigingsraad van

Personeelsformatie (in fte’s)

3 december 2005 wordt het bruto jaarinkomen van de algemeen directeur in het jaarverslag gepu31-12-2012

31-12-2011*

bliceerd. Het bruto jaarinkomen bedroeg in 2012

Afdeling / functie

€ 87.080,- inclusief vakantiegeld, eindejaarsuitkering,

Automatisering

2.00

2.00

bijdrage van de werkgever aan de ziektekosten en

Belangenbehartiging

2.78

1.78

pensioenpremie. De opslag voor sociale lasten is niet

Bespaar energie met de Woonbond

2.89

2.78

meegerekend.

Communicatie

2.56

1.89

Consulenten

7.90

7.76

Naast een vergoeding van reiskosten heeft de

Directie

1.00

1.00

Woonbond voor zijn bestuursleden een vergoedings­

Facilitaire zaken & beheer

0.86

1.14

regeling. Per bijgewoonde vergadering is een

Hoofd administraties & automatisering

1.00

1.00

vergoeding mogelijk van € 50,-. De voorzitter van

Juridische afdeling

1.81

1.81

het bestuur ontvangt jaarlijks € 1.535 als onkosten-

Ledenadministratie

1.47

1.47

vergoeding voor het bijwonen van (bestuurs)verga-

Redactie & vormgeving

2.57

2.57

deringen en bijeenkomsten plus de reiskosten. Het

Regiosecretariaat

1.11

0.83

bestuur kwam tienmaal bijeen. Aan de bestuursleden

Secretariaat

2.02

2.28

is in totaal € 4.700,- aan vergoedingen uitgekeerd.

Telefonie & receptie

1.22

1.22

31.19

29.53

Totaal * Foto: Deelnemers aan het Woonbond­ symposium Energiebesparing werkt! Driebergen, 17 november 2012

* Op 31-12-2011 stonden er vacatures open voor beleidsmedewerker en regiosecretaresse

41

Nederlandse Woonbond

Werkoverleg regioteams

Directie-Ondernemingsraad

Consulenten en adviseurs werken samen in drie

Directie en Ondernemingsraad (or) kwamen 3 × bij

regioteams: Noord-Oost, Zuid en West. Naast de

elkaar.

onderlinge afstemming werd 5 × vergaderd in aanwezigheid van een directielid. In juni en decem-

Interne communicatie

ber werd in elke regio het Groot Regio Overleg (gro)

Interne berichtgeving vindt voornamelijk plaats via

gehouden. De leden van het regioteam bespreken

intranet.

daar met de directie relevante ontwikkelingen in advies- en consulentenwerk, scholing, ledenwerving

Bestuur

en ledenbinding.

Het bestuur heeft het afgelopen jaar 10 × een reguliere vergadering gehad en 1 × een bijeenkomst

Werkoverleg ledenadministratie

gehouden om na te denken over de toekomst van de

In totaal hield het hoofd a&a 7 × werkoverleg met

Woonbond.

de ledenadministratie. Enkele van de vaste agenda­ punten zijn de werkdruk, de voortgang ten aanzien

In de reguliere vergaderingen werden de Provinciale

van het werkplan en het relatiebeheersysteem.

Vergaderingen en de Verenigingsraad voorbereid. Daarnaast werd ook uitvoerig over het Woonbond­

Woonbonddagen/studiemiddagen

beleid gesproken aan de hand van de politieke ont-

Voor de (directe) medewerkers van de Vereniging

wikkelingen. Langdurig en intensief is gesproken

en het wka zijn in 2012 twee studiemiddagen

over het onderhandelingsakkoord Wonen 4.0 en de

gehouden, te weten:

inzet voor de verkiezingen van september 2012.

• Over de Toolkit Participatie

Ook was er veel aandacht voor het huurbeleid en de

• Over de financiën van corporaties. Dit onder lei-

Brusselse beschikking.

ding van de heer van de Moolen (directeur cfv) en de heer Burgerhout (manager bedrijfsdiensten

Bestuursleden zijn op verschillende fronten actief ge-

van Woningstichting Patrimonium).

weest. In de Verenigingsraad is de rol van bestuursleden bij het behandelen van onderwerpen versterkt.

In juni vond er een personeelsuitje plaats en eind

De voorzitter van het bestuur is steeds aanwezig bij

december de jaarafsluiting voor het personeel.

bestuurlijke overleggen met de minister en heeft namens de Woonbond het nieuwe energieconvenant

42

Verenigingsoverleg

ondertekend. Jan Laurier is daarnaast vice-voorzitter

Het Verenigingsoverleg (vo) vond 4 × plaats. Aan dit

van de iut. Secretaris Miep van Diggelen en pen-

overleg namen de consulenten, de juridische afde-

ningmeester Marco Huijbrechts hebben diverse

ling en de afdelingen belangenbehartiging, redactie

activiteiten verricht uit hoofde van hun functie, zoals

en communicatie deel. Tweewekelijks vond overleg

overleg met de ondernemingsraad en met de accoun-

plaats tussen de directeur en de afdelingen belan-

tant. Marja Elsinga heeft opgetreden in een iut-

genbehartiging en communicatie.

workshop voor het World Urban Forum.

Jaarverslag 2012

De overige bestuursleden Hans Kregting, Manon Pattynama en Theo Bouman zijn ook regelmatig aanwezig bij interne en externe activiteiten van de Woonbond, zoals symposia en themabijeenkomsten.

43

44

4 Financieel beleid

Jaarverslag 2012

Staat van baten en lasten 2012

Baten (€) Diensten en producten – Contributies – Abonnementen bladen – Brochures – Advertenties

Exploitatie 2012

Begroting 2012

1.832.115

1.864.000

1.632.204

Exploitatie 2011 1.727.818

1.581.000

1.498.664

120.994

159.000

147.517

72.892

114.000

79.737

6.025

10.000

1.900

Algemene subsidie

973.065

973.000

987.880

Projectsubsidie *

596.144

600.000

587.846

Rente

31.129

20.000

23.255

Overige

20.061

14.000

17.756

3.452.514

3.471.000

3.344.555

Exploitatie 2012

Begroting 2012

Exploitatie 2011 2.089.364

Totaal

Lasten (€) 2.036.484

2.194.000

Huisvesting

Personeel

158.425

163.000

156.081

Bureaukosten

188.998

187.000

198.221

Organisatiekosten

96.637

100.000

90.301

Activiteitenkosten

699.288

628.000

613.171

Bijdrage Stichting wka

110.000

110.000

110.000

3.763

4.000

8.330

3.293.595

3.386.000

3.265.468

158.919

85.000

79.087

Overige Totaal

Exploitatieresultaat

*

Bespaar energie met de Woonbond

Foto: Woonbond­ studiemiddag Zonnepanelen voor huurders: zo geregeld? Utrecht, 12 mei 2012

45

Nederlandse Woonbond

Toelichting op het resultaat De Nederlandse Woonbond heeft 2012 afgesloten

De overige baten zijn ruim € 6.000,- hoger dan

met een positief resultaat van € 158.919,-. Voor­

begroot, mede door inkomsten van vacatiegelden.

uitlopend op de goedkeuring door de Verenigings-

Deze inkomsten waren niet begroot. Ten slotte is

raad d.d. 29 juni 2013 is dit bedrag aan de algemene

er een meevaller bij de rentebaten. Doordat subsidie-

reserve toegevoegd. Eind 2012 bedroeg het

bedragen grotendeels vooraf worden betaald,

vermogen van de Vereniging € 918.424,-.

kan een deel van de liquide middelen worden weggezet op een spaarrekening. Dit komt de

Toelichting op de baten

rentebaten ten goede.

De baten zijn in 2012 ruim € 18.000,- lager dan begroot. Met name inkomsten uit abonnementen

Toelichting op de lasten

bladen en verkoop brochures zijn lager dan begroot

De lasten zijn in 2012 ruim € 92.000,- lager dan

omdat nieuwe brochures grotendeels in het najaar

begroot. Met name de loonkosten zijn lager vanwege

zijn uitgegeven en omdat steeds meer informatie

de nieuwe cao, die bovendien later is ingegaan dan

(gratis) digitaal verkrijgbaar is. Hier tegenover

verwacht. De huisvestingskosten zijn lager omdat er

staan meer contributie-inkomsten. Ook in 2012 is de

nagenoeg geen (groot) onderhoud heeft plaatsgevon-

doelstelling gehaald om de organisatiegraad met

den. De bureaukosten zijn hoger dan begroot omdat

1 procentpunt te verhogen. 2012 is afgesloten met

meer kopieerkosten en meer kosten aan onderhoud

een organisatiegraad van 51,5 procent (eind 2011

apparatuur/klein materiaal zijn gemaakt. Zo zijn

was dit ruim 50 procent). Dit betekent dat meer dan

meer mailingen intern uitgevoerd, zijn onderhouds-

de helft van de huurders lid is van de Woonbond,

contracten met voornamelijk it-leveranciers afgeslo-

via aangesloten lidorganisaties.

ten, zijn verbeteringen aan het relatiebeheersysteem doorgevoerd en zijn kleine investeringen gedaan

Het ministerie van bzk verstrekte in 2012 een alge-

zoals het aanschaffen van beamers, laptops e.d.

mene subsidie van € 973.065,- (in 2011 € 987.880,-)

Daartegenover staan minder portokosten en kos-

om bij te dragen in de kosten van de activiteiten,

ten voor documentatie. Omdat steeds meer (gratis)

op basis van het werkplan. Per 2012 is de subsidie

digitaal verzonden wordt en verkrijgbaar is nemen

belast met een kortingspercentage van viermaal

deze kosten af. De organisatiekosten zijn in lijn met

1,5 procent. Dit betekent dat de korting oploopt tot

de begroting. De advieskosten van externe bureaus

6 procent in 2015. Naast de algemene subsidie heeft

betreffen een opdracht om te onderzoeken of de vrij-

het ministerie van bzk een subsidie verstrekt van

stelling ten aanzien van btw-afspraken gecontinueerd

€ 599.700,- voor het energieproject ‘Bespaar Ener-

mag worden. De vrijstelling is eind 2012 opnieuw

gie met de Woonbond’. Hiervan is € 596.144,- be-

door de belastingdienst verleend. De activiteitenkos-

steed, waarvan € 367.200,- aan personeelskosten en

ten zijn ruim € 71.000,- hoger dan begroot. De meer-

€ 228.944,- aan activiteitenkosten.

kosten voor landelijke symposia zijn voornamelijk kosten die voortkwamen uit de symposia ‘Scoren in

46

Jaarverslag 2012

Balans per 31 december Activa (€) 2012

2011

vaste activa Materiële vaste activa

189.426

178.039

Financiële vaste activa

235.000

235.000

vlottende activa Voorraden brochures Debiteuren Rekening courant Stichting wka Overlopende activa Kas en banken

19.061

44.747

41.894

46.983

-12.495

-16.594

287.917

291.631

1.228.419

1.125.599

Totaal

1.564.796

1.492.366

1.989.222

1.905.405

2012

2011

Passiva (€) eigen vermogen Algemene reserve

759.505

680.418

Exploitatieresultaat

158.919

79.087 918.424

759.505

voorzieningen Voorziening garantstellingen

15.843

Voorziening jubileum Woonbond

40.000

14.720 20.000 55.843

34.720

kortlopende schulden Crediteuren

53.086

88.294

Loonbelasting, omzetbelasting, premieheffing en pensioenfonds

129.881

111.727

Te betalen kosten

262.984

239.335

Vooruit ontvangen baten

569.004

671.824

Totaal

1.014.955

1.111.180

1.989.222

1.905.405

47

Nederlandse Woonbond

het overleg’ in april en het ‘Huurdebat’ in september. De kostenpost landelijke acties van € 126.018,- is



inclusief een actievoorziening van € 55.000,-. Daar



                                                                                                                                                                      

   





naast is ruim € 70.000,- besteed aan acties tegen de huurverhogingsplannen van het kabinet, Wonen 4.0, de servicekostenweek, het huurdebat, de landelijke bewonersdag, particuliere platforms en de actie Huuralarm. Met name de actie Huuralarm loopt door in 2013. Sinds 2011 wordt jaarlijks € 20.000,- voorzien in de kosten voor het 25-jarig jubileum van de Woonbond in 2015. De reis- en verblijfkosten zijn ruim € 28.000,- hoger dan begroot omdat vanaf 2012 de ov-reiskosten onder deze categorie zijn opgenomen, in plaats van onder woonwerkverkeer (zie onder personeelskosten). Per saldo zijn deze kosten gestegen.

Toekomstverwachting De Woonbond streeft naar een buffer van zes maanden personeelslasten. Door het meevallende positieve resultaat kan deze doelstelling al in 2015 worden bereikt. Wel is er een aantal risico’s. De afgelopen jaren zijn er door ledengroei steeds meevallers geweest bij de contributie-inkomsten. Een verkleining van de huursector door verkoop van woningen en fusies van huurdersorganisaties zouden kunnen leiden tot daling van contributie-inkomsten. De begrote inkomsten uit brochures en abonnementen wordt al een aantal jaren niet gehaald. In de begroting 2013 is hier rekening mee gehouden. Voor het komend jaar wordt gezocht naar nieuwe bronnen van inkomsten.

48

Jaarverslag 2012

Begroting

Het ministerie van bzk belast vanaf 2012 tot 2016 de algemene subsidie jaarlijks met een kortingspercentage van viermaal 1,5 procent. Dit betekent dat de

Baten (€)

subsidie niet meestijgt met de inflatie, maar daartegenover gekort wordt, oplopend tot 6 procent in

Begroting 2013

2015. Voor 2012 is een algemene subsidie verleend

Contributies

van € 973.065,- (€ 987.880,- minus 1,5 procent). Deze

Abonnementen bladen

130.000

korting is op te vangen binnen de exploitatie, maar

Brochures

100.000

als bij verdergaande bezuinigingen besloten wordt

Advertenties

tot hogere kortingen zal de Vereniging scherpe

Basissubsidie bzk

958.000

keuzes moeten maken.

Projectsubsidie bzk *

612.000

In de Verenigingsraad is in juni 2011 de (financiële)

1.685.000

5.000

Rente

25.000

Overige

23.000

toekomst van de Woonbond besproken en zijn meerjarenafspraken gemaakt over het contributiebeleid

Totaal

3.538.000

vanaf 2012. In 2015 zal het contributiebeleid geëvalueerd en zo nodig bijgesteld worden. De contributie-

Lasten (€)

stijging in combinatie met een jaarlijkse ledengroei zorgt hopelijk voor voldoende financiële zekerheid

Begroting 2013

aan de inkomstenkant. Als daarnaast de inkomsten

Personeel

uit producten en diensten niet verder dalen en de

Huisvesting

166.000

kosten beheerst worden is het mogelijk om over

Bureaukosten

183.000

enkele jaren de gewenste vermogensomvang te

Organisatiekosten

103.000

bereiken.

Activiteitenkosten

666.000

Bijdrage Stichting wka

124.000

In 2013 wordt door een externe partij onderzoek

Overige

2.231.000

4.000

gedaan waarin in beeld wordt gebracht wat de toekomstpositie van de Woonbond de komende

Totaal

3.477.000

vijf tot tien jaar is. In de Verenigingsraad van 8 december 2012 is

Exploitatieresultaat

61.000

de begroting voor 2013 vastgesteld. *

Bespaar energie met de Woonbond

49

5

50

Woonbond Kennis- en Adviescentrum

Jaarverslag 2012

Het Woonbond Kennis- en Adviescentrum (wka)

Uit het onderzoek komt naar voren dat gedwongen

heeft 2012 afgesloten met een klein positief saldo

verhuizing door krimp in landelijke gebieden voor de

van € 38,-. In de laatste maanden van 2012 was het

betrokken huurders zeer emotioneel en zwaar blijkt

voor het wka goed merkbaar dat corporaties ‘op de

te zijn. Van belang is dat er een goede communicatie

rem staan’. De uitvoering van opdrachten werd ver-

is met bewoners in de te slopen buurt of wijk zelf

traagd of zelf in zijn geheel gecanceld. De afdeling

zodat ook de laatste bewoners daar nog goed kunnen

Scholing ondervindt tot nu toe de meeste last van de

wonen.

crises omdat opdrachtgevers scholingen uitstellen. De oorzaak is dat corporaties met de dreigende ver-

Naast dit onderzoek zijn er lokaal (Bareveld en

huurdersheffing, het veranderde toetsingskader van

Pekela) projecten uitgevoerd die de leefbaarheid

het Centraal Fonds en het Waarborgfonds een pas op

moeten bevorderen omdat in de nabije toekomst

de plaats moeten maken. Renovaties en sloop/nieuw-

krimp verder zal plaatsvinden. De projecten zijn erop

bouw projecten moeten worden stopgezet omdat de

gericht om bewoners te activeren en om samen met

financiering onzeker is geworden. Intern worden de

hen plannen te ontwikkelen om de gevolgen van de

bedrijfslasten onder de loep genomen zodat hierop

toenemende krimp op te vangen.

kan worden bezuinigd. Deze ontwikkelingen werken door naar de huurders-

Participatie

organisaties die gevraagd worden om ook te bezui-

In januari 2012 is de Toolkit Participatie gepresen-

nigen. Meestal betekent dit dat er minder ruimte is

teerd. In de maanden daarna bleek dat er veel

voor advisering, onderzoek of scholing door het wka.

belangstelling was, zowel bij huurdersorganisaties als bij corporaties. Voor het wka is de Toolkit een

Onderzoek huurders in krimpgebieden in Oost-Groningen

middel om met huurdersorganisaties en corporaties

De onderzoekers van de afdeling Onderzoek en

mogelijkheden om de participatie te verbreden.

het gesprek aan te gaan over nieuwe en andere

Ontwikkeling hebben in 2012 een groot onderzoek uitgevoerd onder de huurders in krimpgebieden in

Energiebeleidsplan

Oost Groningen. Het onderzoek is gefinancierd door

In verschillende opdrachten heeft het wka een

de sev, woningcorporatie Acantus en de provincie

methode ontwikkeld om samen met de huurders­

Groningen.

organisatie en de corporatie een breed gedragen

Aanleiding van dit onderzoek zijn signalen dat

energiebeleidsplan op te stellen. Onderdelen zijn

gedwongen verhuizingen in krimpgebieden andere

een digitale enquête, een huurdersavond en een

gevolgen hebben voor bewoners dan in stedelijke

huurderspanel.

gebieden. Het is landelijk gezien het eerste onderzoek naar de gevolgen van gedwongen verhuizingen in een krimpgebied. Er zijn met 45 huurders interviews gehouden over hun ervaring met gedwongen verhuizing in verband met de sloop van hun woning.

Foto: Een enquêteteam van het wka.

51

Nederlandse Woonbond

52

Jaarverslag 2012

53

Nederlandse Woonbond

Bijlage: verenigingsorganen

Bestuur

Verenigingsraad

J. Laurier (voorzitter)

Groningen

Noord-Holland

M. van Diggelen (secretaris /

S. Bouwman (plaatsvervangend)

G.T. Arp

 vice-voorzitter)

C. van Dijk

H. Hazeweijer

M. Huijbregts (penningmeester)

H. Harms

J.F. Hiwat (plaatsvervangend) R. Reijkers

T. Bouwman (vanaf maart) M. Elsinga

Friesland

H. Kregting

F.J. de Bruin

M. Pattynama

R. Velthuis

J. Th. Sedney Zuid-Holland A. Engbers (2)

Drenthe

T. Lieverst (1)

W. van den Dries

C. Oostindië (2)

J. de Klein – Bekelaar 

W. Waterreus

P.J. Schipper (2)

R. Zijtsel

Overijssel

Zeeland

H. Mulhof

M. van der Plas

H.A. Westerik

R. Wouters

Gelderland

Noord-Brabant

J. van Delft

F. Broek (2)

(1)

H. van Groenesteijn – Swart

A. Ceelie (2)

J. K. Koning  (plaatsvervangend)

M. Gringhuis

J.W. Lenderink

Ch. Kwast – Vastenhoud

B.A. Otten 

 (plaatsvervangend)

(1)

(1)

H. Wolven Utrecht R. Kruijd (1)

Limburg

Y. del Valle (2)

T. van den Hoek F.P. Tiggelman

Flevoland G. van de Rozenberg

54

Jaarverslag 2012

Provinciale Vergaderingen (voorzitters en vice-voorzitters) Groningen

Zeeland

Y.H. de Vries (v)

R. Visser (1) (2) (v)

B. Prak (vv)

A. de Vries (2) (vv)

Friesland

Noord-Brabant

E. Baarda – Bakker (v)

F. Reyner (v) P. van Keulen (vv)

Drenthe H. Oostland (2) (v)

Limburg G. Pouwels (2) (v)

Overijssel C. Verbeten (v) W.J.M. Hofman (vv)

De Verenigingsraad kwam op 31 maart, 23 juni, 6 oktober en

Gelderland

8 december bij elkaar.

P. ter Beek (v) Utrecht J. Mesdag (2) (v) Flevoland A.F. van den Berg (v) Noord-Holland F. Ligtvoet (v) Zuid-Holland J. de Kraker (v)

 (1) Afgetreden in 2012  (2) Nieuw in 2012

55

Colofon

Jaarverslag 2012 Vereniging Nederlandse Woonbond

Uitgever Nederlandse Woonbond Postbus 3389 1001 AD Amsterdam 020-5517700 www.woonbond.nl

Redactie Jannie Komduur

Eindredactie Kees de Jong

Foto’s Josje Deekens: 24 Sicco van Grieken: 18 Jan Reinier van der Vliet: omslag, 10, 12, 30, 40, 44

Vormgeving René Jongeneelen

Drukwerk Roto Smeets GrafiServices Utrecht

© Mei 2013, Nederlandse Woonbond Het is toegestaan gedeelten te vermenigvuldigen en/of openbaar te maken, onder voorwaarde dat de bron duidelijk wordt vermeld en de uitgever tevoren in kennis is gesteld.

© 2013 Vereniging Nederlandse Woonbond Amsterdam