Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen
PROGRAMMA EERSTE HALFJAAR 2016 NVBS - AFDELING DEN HAAG
De NVBS Trein en tram zijn voor veel mensen niet anders dan een vervoermiddel. Maar anderen hebben er meer dan gemiddelde belangstelling voor. Zij zijn gefascineerd door de techniek van het materieel of de regelmaat van de dienstregeling. Of zijn geboeid door de sfeer die de tram in de stad geeft, de passie voor lange treinreizen, de variatie aan locomotieven en treinstellen of de verschillen in trams. Wie zich verder in het railverkeer verdiept ontdekt steeds weer andere aspecten die de interesse wekken. Overal wonen mensen met belangstelling voor spoor en tram. Alleen al in Nederland zijn dat er vele duizenden. Een kleine 5000 van hen zijn lid van de NVBS, de grootste vereniging op dit gebied in ons land. Het lidmaatschap, inclusief het fraaie maandblad “Op de Rails”, kost bij automatische incasso € 55,- per jaar. (Voor jongeren t/m 24 jaar € 28,-). Nadere informatie over het lidmaatschap is te vinden op www.nvbs.com of te verkrij-gen via het bestuur van onze afdeling. NVBS-afdeling Den Haag In de maanden september t/m mei zijn er op de 2e, 4e en eventueel 5e maandag bijeenkomsten in de grote zaal van de Christus Triumfatorkerk, Juliana van Stolberglaan 154 te Den Haag. De zaal is geopend vanaf 19.00 uur, het programma begint altijd om 19.45 uur en eindigt omstreeks 22.30 uur. Te laat komen of te vroeg weggaan wordt door velen als storend ervaren. U wordt dus dringend verzocht tijdig aanwezig te zijn. Roken in het gebouw is niet toegestaan en mobiele telefoons dienen tijdens de presentatie uitgeschakeld te zijn. Ter dekking van de zaalhuur en overige kosten bedraagt de entreeprijs € 3,50 voor NVBS-leden. Niet-leden betalen € 4,-. Inleidende foto Excursietramstel 58-779 tijdens een rit voor de afdeling Den Haag op 10 oktober 2015, Wateringen; foto: Erik Herbschleb
Bereikbaarheid Vanaf station Den Haag Centraal (12 min.) of Laan van Nieuw Oost Indië (8 min.). HTM: tramlijnen 2 en 6, halte Oostinje RandstadRail 3, 4 en E: Station LvNOI, 8 min. lopen. HTMbuzz: buslijn 23, halte Juliana van.Stolberglaan HTMbuzz: buslijn 24, halte Laan van NOI Veolia: buslijn 43, halte Laan van NOI De Christus Triumfatorkerk ligt tegenover de haltes van de HTM-lijnen 2, 6 en 23. Er is ook altijd voldoende parkeergelegen- heid rondom en achter de kerk. Bestuur - Voorzitter: Paul Muré, tel. 070 - 3864734 - Secretaris: Hans Haije, Juliana van Stolberglaan 182, 2595 CM Den Haag, tel. 070 - 3478983 - Penningmeester: Erik Herbschleb - Bestuurslid: Kees Bal
E-mailadres:
[email protected] IBAN rek.nr.: NL53 INGB 0000 605 219 t.n.v. NVBS-afd. Den Haag te Rijswijk. Nieuws van de afdeling Den Haag Leden die de verenigingsavonden bezoe-ken krijgen het halfjaarlijkse programmaboekje van de afdeling gratis digitaal (of op papier) toegezonden. Niet-leden en overige belangstellenden kunnen het programma ontvangen na vooruitbetaling van € 1,25 op onze bankrekening (zie boven). Ook is het programma te downloaden van www.nvbs.com. Tentoonstelling tijdens de avonden Om de aantrekkelijkheid van de NVBS-avonden extra te verhogen kunnen leden in overleg met het bestuur kleine tentoonstellingen uit eigen collecties inrichten. Hiervoor zijn twee à drie tafels beschikbaar. Op deze wijze komen vaak verrassende collecties aan bod, die een beeld geven van een bedrijf of onderwerp, dat anderen niet kennen.
Van het bestuur Het bestuur van de afdeling Den Haag vormt een enthousiast team. Wij blijven ons inzetten om aantrekkelijke programma’s te bieden. In 2015 is het bezoekersaantal zelfs gestegen tot gemiddeld meer dan 50 per avond! Ook in het eerste halfjaar van 2016 bieden wij weer een gevarieerd programma, met onderwerpen uit binnen- en buitenland, zowel spoor als tram. Naast interessante presentaties proberen wij er ook voor te zorgen dat u elkaar in een prettige sfeer kunt ontmoeten en contact met andere belangstellenden kunt onderhouden. In 2016 zal het 85-jarig bestaan van de NVBS (opgericht op 28 febr. 1931) op bescheiden wijze gevierd worden. Ook de afdeling Den Haag zal zich inzetten om daar een bijdrage aan te leveren. Wij nodigen u van harte uit om onze avonden te bezoeken! Natuurlijk mag u ook vrienden, kennissen of familieleden meebrengen als zij een keer een bijeen-komst willen bijwonen. En tot slot: Als u zelf eens iets wilt presenteren of suggesties hebt, laat het gerust weten! Samen met u maken wij er iets moois van! Onze afdelingsbijeenkomsten worden gehouden in de Christus Triumfatorkerk Juliana van Stolberglaan 154 2595 CL Den Haag
Parkeergelegenheid achter het kerkgebouw, ingang via de De Carpentierstraat
Programmawijzigingen? Kijk voor het laatste nieuws regelmatig op www.nvbs.com Programmagegevens 11 januari 2016 Trams in Brussel (en in de Ardennen) en de SNR-schatkamer in Amersfoort Bert van Raaij. Deze avond beginnen we met de MIVB, de Brusselse stadstram. Tot in de jaren 60 bezat Brussel een zeer omvangrijk tramnet, dat alle stadswijken bediende. Vanaf de jaren 70 werd het tramnet sterk ingekrompen, deels door het samenvoegen van tramlijnen en deels door het omzetten ervan in buslijnen. Ook ging een deel van het tramnet ondergronds: de prémetrotunnels. Vanaf de jaren 80 werd deze “pré-metro” omgezet in een echte metro en verdween er een groot aantal tramtrajecten. Desondanks valt er ook nu nog veel te genieten op tramgebied. Weliswaar is de bovengrondse tram grotendeels uit het stadscentrum verbannen, daarbuiten kunnen er nog steeds lange tramritten gemaakt worden.
Brussel, jaren ’60, 5007 op lijn 35, foto Bert van Raaij
Het enorme net van buurttrams in de regio Brussel krijgt ook uitgebreid aandacht. De laatste trams verdwenen hier in 1978. Daarna maken we nog even een uitstapje naar de Ardennen, waar we de dieseltjes van de TTA en bij de grotten van Han bekijken. Als afsluiting van de avond bezoeken we het archief van de SNR in Amersfoort. De nadruk zal hierbij vooral liggen op dia's van Nederlandse trams in de jaren zestig. --------------------25 januari 2016 Per trein door Laos, Thailand en Maleisië naar Singapore Dia-presentatie door Cor de Vos Een van de spoorwensen die de presentator van vanavond al lange tijd had, was om eens met de trein in Singapore aan te komen. Hoewel het originele station van Singapore tegenwoordig niet meer wordt aangedaan, is het nog steeds mogelijk met de trein in de Zuidoost-Aziatische stadsstaat aan te komen. Een andere wens was om met de trein over de zogenaamde “Vriendschapsbrug” van Thailand naar Laos te treinen. In januari 2013 ontstond vrij onverwacht de mogelijkheid beide
wensen te combineren. Vanavond ziet u het “dia-grafische” verslag van een treinreis door Zuidoost Azië, van Vientiane in Laos, via Ayuthaya en Bangkok in Thailand en door Maleisië, via o.a. Kuala Lumpur en Malakka, naar het letterlijke eindpunt van de lijn: Singapore. Een kleurrijk reisverslag met aandacht voor trein én cultuur. Als uitsmijter van de avond zien we nog een korte impressie van suikerrietstoom op Java.
Malakka-centrum, 2013, foto Cor de Vos
--------------------8 februari 2016 Jaaroverzicht 2015 Geert Wessels, Thijs de la Vieter en Rinse Kooiman In dit jaaroverzicht probeert dit drietal presentatoren u een zo compleet mogelijk beeld te geven van alle veranderingen in het trein- en tramvervoer in Nederland en daarbuiten. Dit doen zij d.m.v. een uitgebreide film- en digitale presentatie. ---------------------22 februari 2016 Meterspoor - 1994-2005 – en trams in Frankrijk Filmprogramma van Fred Hofman,resp. foto’s van Erik Herbschleb en Paul Muré. Vóór de pauze films van achtereenvolgens SNCF St. Gervais - Chamonix, St. Georges-de-Commiers - La Mure (dus nog vóór het rotsblok viel), Oradour-sur-Glane (alleen spoor en bovenleiding), ‘Le Canarie’ en ten slotte Chemin de Fer du Vivarais. Na de pauze dia’s van trams in diverse Franse steden. Een enkele spoorwegfoto is niet uitgesloten ….
Parijs, 2006, foto Erik Herbschleb
---------------------29 februari 2016 NS-Dieselvijven van 1940 tot 1974 Daan Viergever en Ed Janssen Op 22 april 1940 vond de presentatie plaats van de DE5. Plan was deze treinen in te zetten voor een snelle verbinding van het westen naar Noord- en Oost-Nederland. Ook zouden ze op middelgrote trajecten naar het buitenland kunnen rijden. De stellen waren geschikt voor een snelheid tot 160 km/h. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en de daarop volgende schaarste van vloeibare brandstof kwam van al die mooie plannen niets terecht. De door het oorlogsgeweld zwaar beschadigde stellen werden deels hersteld. In totaal zijn veertien stellen weer opgebouwd. Enkele reden nog als exprestreinen naar Groningen en Leeuwarden, maar door de elektrificatie in 1952 kwam daaraan een einde. Van 1950 tot 1958 kwamen ze goed tot hun recht tussen Nijmegen en Vlissingen en op Enschede - Roermond. Na de elektrificatie van de Zeeuwse lijn en door instroom van de Blauwe Engelen in Oost-Nederland verhuisden de vijven naar secundaire baanvakken. We zagen ze op de lijn naar Enkhuizen, tussen Dordrecht en Arnhem, bij Winterswijk en tussen Zwolle en Emmen. De NVBS kon in 1973 afscheid nemen met een rit naar Groningen. Een jaar later ontfermde sloper Koek in Mijdrecht zich over de stellen. Wat rest zijn nog enkele onderdelen, foto’s, filmpjes en vooral herinneringen. Het Spoorwegmuseum ’had al een dieseltrein’.
-------------------14 maart 2016 Spoorwegherinneringen op foto en film Kees van de Meene
Losser, Gronausestraat, maart 1959, ‘Sik’ met voorm. NCS-rijtuig
Het programma van de bekende spoorwegfotograaf Kees van de Meene begint met het ophalen van een aantal fotografische spoorherinneringen met een licht quizgehalte onder het motto ’Wat, waar, waarom?’. Daarna volgen video-opnamen van de NVBS-winterreis van 1997 naar Oekraïne en tot besluit opnamen van de NVBS-reis in 2008 naar Syrië en Jordanië toen het in Syrië wel heel anders was dan nu. -----------------11 april 2016 La grande vitesse Française Ambrosius Baanders In Frankrijk is op dit moment ruim 2.000 km hogesnelheidslijn in exploitatie met een kleine vijfhonderd treinstellen. Een indrukwekkend netwerk, waarop dagelijks met snelheden tot 320 km/h wordt gereden en dat toonaangevend is in Europa en de wereld. In 2010 werden er 98,5 miljoen passagiers vervoerd. Het idee om veel sneller te gaan rijden kreeg vorm in de jaren ’70, nadat in de jaren ’50 de eerste technische proeven hadden geleid tot het wereldrecord in 1955 van 331 km/h. Deze ontwikkeling had tot doel markt terug te winnen op de auto en het vliegtuig. Dat leidde uiteindelijk tot de eerste lijn tussen Parijs en Lyon in 1981-’83 en vervolgens de opbouw van een indrukwekkend net. Het snelheidsrecord staat nu op 575 km/h.
In het begin was het vooral een initiatief van de spoorwegmaatschappij SNCF, later was vooral de Franse staat de stuwende kracht achter die uitbreidingen. Een presentatie met een bespreking van de impact op het vervoer en de regionale ontwikkeling in Frankrijk en de invloed op de ontwikkelingen in andere landen, waaronder Nederland. -----------------25 april 2016 Buurtspoor in zwart-wit en kleur Paul Koster en Edward Kuijper De Belgische buurtspoorwegen hebben met hun trams tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw dagelijks grote reizigersstromen verwerkt. Op de diverse netten in het land kon je het karakteristieke materieel aantreffen, meestal vierassers, in de spits versterkt met aanhangrijtuigen. Gelede wagens deden (te) laat hun intrede. Vanzelfsprekend heeft dit bedrijf altijd grote aantrekkingskracht op railliefhebbers gehad. De beide presentatoren van vanavond bleken - zonder het van elkaar te weten - ook al jaren lang buurtspoorfan en fotograaf te zijn. Vóór de pauze neemt Edward Kuijper ons mee naar de tramnetten rond Antwerpen, Brussel, naar de kustlijn en de Borinage, met gedigitaliseerde zwart-witfoto’s, gemaakt tussen 1966 en 1974. Na de pauze vertoont Paul Koster kleurendia’s van andere delen van het Henegouwse net, gemaakt in de jaren tachtig.
NMVB-trams zijn rond 1970 nog in beeld in het Brusselse gewest
---------------9 mei 2016 RET Tram en Metro, 1970-2013 Cor Engelbert Vanavond gaan we met de tram door Rotterdam en hier en daar ook door de randgemeenten waar de RET railvervoer verzorgt. In het eerste deel van het programma worden zoveel mogelijk beelden vertoond van opgeheven en soms volledig verdwenen begin-/eindpunten en routes waar in de normale dienst niet meer gereden wordt. Voorts is er aandacht voor tijdelijke routes en bijzondere ritten met in veel gevallen museummateriaal. Later in het programma wordt de aandacht verlegd naar het alledaagse patroon, waarbij het opvalt dat de straatbeelden door de jaren heen soms flink zijn veranderd. Tot slot een aantal opnames van de metro. Hier zijn eerdere begin-/eindpunten vaak niet meer als zodanig in gebruik omdat het lijnennet regelmatig is uitgebouwd en daardoor nieuwe eindpunten verderop ontstonden. Net als bij de tram het geval is, kan ook de metro soms niet meer komen op plaatsen waar dit eerder, jarenlang of enige jaren wel het geval was.
RET 235-3 en 632-9, Ln van Nooitgedacht, mei ‘77
----------------23 mei 2016 Door Lapland en langs de fjorden van Stockholm naar Oslo Gerrit Nieuwenhuis Gerrit Nieuwenhuis doet verslag van zijn reis in de zomer van 2013 door Zweden en Noorwegen. De reis begon in de Zweedse hoofdstad Stockholm en begon met een rit over de Inlandsbanan naar Lapland. Via de ertsspoorlijn werd Narvik in Noorwegen bereikt. Vanuit Narvik weer zuidwaarts naar Trondheim en door het fjordengebied naar Bergen. Bekende spoorlijnen als de Raumalijn en de Flåmlijn komen aan de orde. De laatste etappe
gaat van Bergen naar de Noorse hoofdstad Oslo. Van zowel Stockholm als Oslo zal het veelzijdige railvervoer met tram, metro en trein besproken worden. Delen van de reis werden veertig jaar geleden ook al gemaakt. Beelden van 1973 wisselen de foto’s van 2013 af.
Zweedse Inlandsbanan van Ostersund naar Galiivare. Sorsele, zomer 2013, foto Gerrit Nieuwenhuis
-----------------------------------------6 juni 2016 (NB. i.p.v. 30 mei!) Varia in vakantiesfeer! Diverse presentatoren Bezoekers kunnen zich aanmelden voor een korte presentatie (foto, film of anders-zins) van zonnige of besneeuwde oorden, het geeft niet wat, als we maar in de juiste vakantiesfeer worden gebracht op deze laatste avond van ons presentatieseizoen, vlak voor de zomervakantie!
Vakantie-oord Porto, najaar 2015, foto Erik Herbschleb
----------------------------------12 en 26 september 2016 Eerste bijeenkomsten van het tweede halfjaar 2016. Programmagegevens volgen te zijner tijd.
Programmawijzigingen? Kijk voor het laatste nieuws regelmatig op www.nvbs.com
