Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom Jaarverslag 2013 Inhoud: 1. Inleiding 2. Bestuur 3. Levisson Instituut 4. CJO 5. Sja’ar 6. Arza 7. CIO 8. Geestelijke Verzorging bij Justitie en Defensie 9. Nieuw Verbondsblad 10. Bijzondere gebeurtenissen 11. Verslagen van diverse kehillot
pag.1 pag.1 pag.2 pag.2 pag.2 pag.3 pag.3 pag.3 pag.3 pag.3 pag.4
1.Inleiding De progressief joodse gemeenschap in Nederland, bestaand uit 10 gemeenten: Amsterdam, Brabant, Den Haag, Flevoland, Gelderland, Heerenveen, Noord Nederland, Rotterdam, Twente en Utrecht, is een moderne, krachtige gemeenschap. De samenwerking tussen rabbijnen, besturen en leden is intensief en het bestuur van het NVPJ houdt intensief contact met de 10 gemeenten. Het Verbond vertegenwoordigt de tien gemeenten landelijk in het Centraal Joods Overleg (CJO), het Ojec, internationaal in de WUPJ en in de EUPJ. Naast de tien gemeentes kent het Verbond vier gelieerde stichtingen: de Stichting Robert A. Levisson, Stichting Sja’ar, Stichting Levend Joods Geloof (tot halverwege 2013)en ARZA. Deze stichtingen zijn vertegenwoordigd in het Hoofdbestuur. Terug naar inhoud
2.Bestuur: In juni 2013 nam Willem Koster afscheid als voorzitter van het NVPJ. Willem Koster werd opgevolgd door Ron van der Wieken, tot die tijd voorzitter van de LJG Amsterdam. Tevens trad Lex Levisson af. Tot het bestuur traden toe: Ellen Schrijver-Stokvis (secretaris) en Rudi Querido (lid DB). Het Dagelijks Bestuur bestaat uit:
1
Ron van der Wieken, voorzitter; Stefan Pinkus, penningmeester; Ellen Schrijver-Stokvis, secretaris; Chanan Aronson, lid; Hanna Verhulst, lid; Harry Polak, lid; Henri Heijmans, lid; Lena Herman-ten Cate, lid; Rudi Querido, lid. Het Hoofdbestuur heeft 5 maal vergaderd (er was 1 ingelaste vergadering) en het Dagelijks Bestuur heeft 8 maal vergaderd. Terug naar inhoud
3.Levisson Instituut: 3 februari 2013 vond het afscheid van David Lilienthal als decaan van het Levisson Instituut plaats in de vorm van een drukbezocht afscheidssymposium. David is met echtgenote en oudste dochter op alya gegaan. Het Levisson Instituut heeft een gabbai cursus georganiseerd waaraan 40 deelnemers uit diverse gemeenten participeerden. Dit zal veel enthousiasme en versterking in de diverse gemeenten geven. Terug naar inhoud
4.CJO activiteiten: Het Centraal Joods Overleg (CJO) is een paraplu organisatie van 6 grote Nederlands Joodse organisaties, opgericht in 1997 om de belangen te behartigen van de joodse gemeenschap bij derden. Het NVPJ wordt in het CJO vertegenwoordigd door de voorzitter Ron van der Wieken. Aandacht heeft het toenemend anti-semitisme door recente uitlatingen van Turkse jongeren. De taak van het CJO is om dit politiek en in het onderwijs bespreekbaar te maken. De Raad van Europa heeft de staten opgeroepen zich uit te spreken tegen de brith milah: in Nederland is dit nog geen politiek issue, maar het CJO houdt de vinger aan de pols. De Protestantse Kerk Nederland (PKN) is een belangrijke steun in de strijd tegen boycot van brith milah en rituele slacht. Een andere aandachtspunt is de rol en functie van herdenken: het CJO heeft overleg gevoerd met het 4/5 mei comité om de 4 mei herdenking te beperken tot de 2 e wereldoorlog. Er is een klankbordgroep ingesteld waarin leden van het Verbond zitting hebben. Terug naar inhoud
5.Sja’ar: eind 2013 zijn de educatieve taken van Sja'ar ondergebracht bij het Levisson instituut. Dit kon gerealiseerd worden nadat alle kehillot hebben bijgedragen aan de door de St. Levisson vereiste financiële bijdrage van €14.000,- in totaal. Sja'ar gaat verder als uitgever van boeken en blijft een instituut dat op zich zelf staat en onder het NVPJ blijft vallen. Terug naar inhoud
2
6.Arza: In 2013 is Arza het bar/bat mitswa projekt gestart: een middel om liberale joden van Israël en Nederland te verbinden en kinderen in achtergestelde situaties in Israël toch een ceremonie te geven. Bovendien kunnen kinderen en hun families kennismaken met de liberale jodendoms beleving. Terug naar inhoud
7.CIO: Het Verbond is vertegenwoordigd in het Contact in Overheidszaken. Deze commissie heeft contact met de overheid over zaken als o.a. onderwijs en financiële situatie van de kerkgenootschappen. In 2013 is er aandacht besteed aan de ANBI’s. Terug naar inhoud
8.Geestelijke Verzorging bij Justitie en Defensie: In opdracht van Defensie is een behoefte-onderzoek naar de Joodse Geestelijke Verzorging uitgevoerd. Dit onderzoek is in december 2013 opgeleverd en naar aanleiding hiervan zal een herverdeling van het aantal FTE’s plaatsvinden. De samenwerking met Defensie is onveranderd goed. Een ander verhaal bij Justitie: het Verbond heeft het vertrouwen in het hoofd van de afdeling Joodse Geestelijke Verzorging opgezegd. Naar aanleiding hiervan is de positie van deze persoon onhoudbaar geworden. Justitie heeft toestemming gegeven een opvolger te zoeken. Wij hopen en werken eraan dat de vrijgekomen 12 uren naar de LJG gaan. Terug naar inhoud
9.Nieuw Verbondsorgaan: De besprekingen tussen Stichting Joods Geloof en de LJG Amsterdam (Kol Mokum) hebben in december 2013 geresulteerd in de uitgave van het eerste nummer van het nieuwe Verbonds orgaan: het zg “Tussennummer”. Nadat het bestuur van de Stichting Joods Geloof was afgetreden, is er een Task Force ingesteld die tot taak heeft de totstandkoming van het nieuwe blad te verwezenlijken. Er lijkt nu vaart achter te zitten. Terug naar inhoud
10.Bijzondere gebeurtenissen in 2013 waren o.a.: Maart 2013: de website van het Verbond is gemoderniseerd en op initiatief van Chanan Aronson is dit jaar een Nieuwsbrief gemaakt die vier keer per jaar digitaal verspreid zal worden. 13 april: was er een landelijke Oneg Sjabbat in Utrecht met als thema muziek. Er was een groot aantal deelnemers en de workshops werden druk bezocht. 3
30 april 2013: vond in Amsterdam de kroning van koning Willem-Alexander plaats. Voorzitter Ron van der Wieken en rabbijn Menno ten Brink waren uitgenodigd om de kroning bij te wonen. 2 juni 2013, Utrecht: De themadag, georganiseerd door het College van Rabbijnen, was een vervolg op de themadag in 2012. Het thema was: “De sjoeldienst, en in het bijzonder het gebed”. Dit onderwerp is gekozen n.a.v de vraag meer te leren over de praktijk van de dienst en het gebed. Na een inleiding en kennismaking werden er twee maal vier parallelle workshops aangeboden. De dag werd besloten met een mincha-dienst waarin de diverse onderwerpen van de workshops werden toegepast. Het aantal deelnemers viel tegen, de oorzaak hiervan was de te late bekendmaking. Augustus 2013 Joman: Ook dit jaar is er weer een Joman uitgebracht voor de jaren 5774 en een deel van 5775, nl augustus 2013 t/m december 2014. Het thema is deze keer “Judaicabenaderd uit verschillende gezichtpunten”. Inmiddels is deze Joman niet meer uit Progressief Joods Nederland weg te denken. Per 1 oktober 2013: na overleg met Netzer en de Sochnoet in Israel is er een nieuwe jongerenwerker (sjlicha), Yuval ben-Horin, gekomen. Zij zal zich landelijk bezighouden met jeugdwerk en onderwijs. Terug naar inhoud
11.In 2013 vonden de volgende speciale gebeurtenissen plaats in onze diverse gemeenten: Twente: 2013 was een goed jaar. Regelmatig sjoeldiensten en een succesvolle seider. Tisja be-Av was een dag gevuld met gebed, studie en eten o.l.v. rabbijn Albert Ringer. Tijdens de Jamiem Noraiem overvolle sjoeldiensten met goede derasjot. Als kehilla op 5 km van de Duitse grens is er een speciale band met de Kristallnacht. Ook dit jaar was er een indrukwekkende herdenking met als bijzondere spreker mw. Sanne Terlouw. Er is een lichte toename van het ledenaantal. LJG Den Haag Op sjabbat 16 februari vierde de gemeente dat haar emeritus rabbijn, Awraham Soetendorp, op die dag 70 jaar was geworden. In juni werd voorzitter Frank Cohn opvolgd door Ohad Topper. Deze werd de eerste, in Israel geboren en getogen voorzitter van een Liberaal Joodse Gemeente. Tijdens de Maccabiade in Israel wonnen de dames van het veldhockeyteam goud. Twee van de speelsters kwamen uit de Haagse gelederen. Op de vierde dag Chanoeka kwamen ongeveer honderd leden, jong en oud, naar de gemeente voor een uitgebreide High Tea. Na de spelletjes, de muziek en de nasj werden gezamenlijk op alle meegebrachte chanoekiot en de grotere chanoekia van de gemeente de vijf kaarsjes ontstoken. 4
De gemeente mocht zich verheugen in drie choepot en werden er door het jaar heen veel activiteiten georganiseerd door de culturele commissie. LJG Amsterdam Fred Salomon volgt Ron van der Wieken op als voorzitter. Jongerenprijs 2013 van Kerk en Wereld voor ons project ‘Leer je buren kennen’ Grootschalige feesten voor jong- en oud op Poeriem en Chanoeka Toename aantal leerlingen Talmoed Tora (meer dan 160 leerlingen) en start Engelstalig onderwijs Talmoed Tora Onthulling nieuw kunstwerk: ’10 bewaarde berichten’ van Martijn Sandberg. Daarnaast interessante tijdelijke exposities, waaronder Babette Treumann PJ’21: publicatie en mini-symposium over toekomst van Liberaal Jodendom Veel culturele activiteiten met als hoogtepunt muziekspektakel Maria Nunez, met 500 bezoekers. Lezingencyclus van het Studiecentrum: ‘de Essentie’ De maandelijkse Onagiem Sjabbat, met gemiddeld 130 deelnemers Start maandelijkse Sjoelgasten, met interviews van o.a. Louise Fresco en Hans Jansen Succesvolle start Tikoen Olam project LJG Flevoland: De belangrijkste gebeurtenis in 2013 was haar 15 jarig bestaan te vieren in de 30 jaar jonge stad Almere. Het is een gebied dat 50 jaar geleden een onderdeel van het IJsselmeer was en ingepolderd is. LJG Gelderland: Vierde op 9 vierden dat hun chazaniet Petra Katzenstein 25 jaar dienst doet als chazan en 20 jaar officieel verbonden is aan de gemeente. Petra kwam met een speciaal cadeau aan de gemeente: een geweldigen muzikale erev sjabbatviering op 7 juni jl. met als heel speciale gast chazaniet, lerares en boezemvriendin van Petra, Josee Wolff. Dit jaar zijn de kinderlessen sinds lange tijd weer officieel gestart met 10 leerlingen. Aanvankelijk in de gang, daarna een eigen leslokaal en dit jaar een eigen ruimte in de nieuwe vleugel van de sjoel. 5 personen volgen ook de Joodse Basis Cursus (Gioer cursus). De kille is verheugd deze nieuwe (jonge) leden en hun gezin te mogen verwelkomen. Na de zomer vakantie is begonnen met de aanbouw van een nieuwe vleugel waarvan het inmetselen van "eerste steen" plaatsvond op 13 november. 15 februari zal de opening zijn van de nieuwe vleugel. LJG Utrecht : In het jaar 2013 zijn er 32 sjoeldiensten gehouden meestal om en om op de vrijdagavond en op shabbesmorgen en de chagiem. Het grote evenement van het jaar was natuurlijk de Oneg shabbat die op 13 april plaatsvond met als thema muziek. Nog maar net pasten alle deelnemers in sjoel, alhoewel bij een groter aantal deelnemers er ook een parallel dienst gehouden kon worden in een extra ruimte. De interessante workshops waren goed gekozen en werden druk bezocht. 5
Eén keer werd er een bar- en eenmaal een bat-mitswah gevierd met de passende feestelijkheden. In Utrecht is een actieve lerngroep onder de bezielende begeleiding van Tiny Middleton en Navah Tehila Livingstone, met 15 deelnemers. De lerngroep is 4 keer bijeengekomen. In het Joods cultureel centrum MerkAz werd een aantal cursussen gegeven, sommige in eigen beheer of in samenwerking met Crescas. Er worden prachtige concerten met een joods karakter georganiseerd. Hier is veel belangstelling voor. De groep van vrouwen is actief en wordt als bijzonder hartelijk ervaren. Er was een workshop challes bakken met aansluitend een gezamenlijk vrijdagavond eten, men organiseerde een filmavond en een excursie naar “joods” Gouda met partners. Het Talmoed Torah onderwijs wordt op verschillende niveaus op zondagochtend gegeven. In de afgelopen periode echter een paar maal met een gezamenlijke maaltijd, vooraf aan een dienst, zodat ouders met kinderen makkelijk naar sjoel konden komen, dit was succesvol en zal zeker worden herhaald. Terug naar inhoud Maart 2014 Ellen Schrijver-Stokvis
6
