Nederlands Instituut voor Navigatie (NIN) Jaarverslag 2011 Algemeen Naast de ontwikkelingen in het verslagjaar, die hieronder nader beschreven worden, is op dit moment de organisatie van het European Navigation Conference 2014 één van de bijzondere aandachtspunten. Het evenement zal in dat jaar door het NIN worden georganiseerd en zal in Rotterdam worden gehouden. .Als locatie is het World Trade Centre gecontracteerd. Het thema is TECHNOLOGY – INNOVATION – BUSINESS. Met het oog op dit evenement werd reeds in 2011 vanuit het NIN een organiserend comité opgericht, evenals een sponsor comité en een comité dat de beoordeling van de ingezonden papers zal bezien.. Het spreekt ons inziens voor zich dat de inzet van alle NIN leden bij dit evenement gewenst is. Zoals bijvoorbeeld door het organiseren van één van de ENC-GNSS bijeenkomsten, maar eveneens als sessievoorzitter dan wel als lid van organiserende comités of bij het beoordelen van papers voor deze congressen. Gedurende drie dagen zal in plenaire en parallelsessies aandacht worden besteed aan de ontwikkelingen op navigatiegebied. Daarnaast zullen bedrijven zich kunnen presenteren op de tegelijkertijd te houden expositie. De website van ENC 2014 zal rond het uitkomen van dit verslag ‘live’ gaan en is te vinden op www.enc-gnss2014.com. Hieronder wordt meer specifiek ingegaan op de onderwerpen uit het verslagjaar 2011. Symposia, workshops en lezingen AVIGEN/NAVGENAV Op 18 november 2011 werd onder de titel “Gadgets in de cockpit” een goed bezochte workshop gehouden in samenwerking met de Aircraft Owners and Pilots Association, de LVNL en de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart. Tijdens de workshop werd na een inleiding, waarin door Olav van Bockel stilgestaan bij de ongevals- en veiligheidsanalyse, waarna door middel van presentaties door Frank Moorman (KNVvL) en Melvin Reep (AOPA), ervaringen vanuit de beleving van de schermvlieger en de sportvlieger gepresenteerd werden. Nadat was stilgestaan bij de zogenoemde airspace infringements en de voortgang en ontwikkelingen in de vliegtuigelectronica werd de workshop afgesloten. Wederom een workshop waarvoor alle deelnemende organisaties en organisatoren bijzondere dank verdienen. De presentaties van de bijeenkomst zijn te vinden op onze website www.navnin.nl. Lezing NLR. Voorafgaande aan de jaarvergadering op vrijdag 11 maart 2011 in het Auditorium van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) werd een lezing door Dhr. Arnold Kees van Rongen gehouden over "GNSS Location & Tolling based Vehicle Road metering Services". Daarbij werd onder andere stilgestaan bij de ontwikkelingen op dit specifieke gebied, waarbij zowel het belang van positiebepaling als dat van navigatie en timing aan de orde kwam. Tevens kwamen de privacy aspecten die met het invoeren van tolsystemen samenhangen aan de orde.
Workshop recreatievaart Met ingang van 2010 werd de locatie van de HISWA te water verplaatst van IJmuiden naar de RAI in Amsterdam. De tweejaarlijks gehouden workshop voor de kleine recreatievaart op de locatie van de HISWA te water in IJmuiden kwam daarmee te vervallen. In plaats daarvan werd op 25 november onder de titel ‘Watersport Seminar Navigatie Update 2011’ in samenwerking met de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers, het Watersportverbond en Correct Marine, voor de tiende achtereenvolgende keer dit event gehouden in Rotterdam bij de firma Correct. De bijeenkomst, bedoeld voor zeilers, motorbootvaarders, docenten van vaarcursussen en voor ieder die op de hoogte wil blijven van de laatste ontwikkelingen, werd door circa honderd deelnemers bezocht. Aan de orde kwamen onder andere de ontwikkelingen en updates op het gebied van: Elektronische Navigatiemiddelen (AIS-GPS-Glonas-Galileo), Radar, Meteo, Kaarten en Navigatie opleidingen. Het programma omvatte presentaties en discussies over de huidige apparaten en demonstraties van de nieuwste generaties voor experts, gebruikers en leveranciers Het Watersportverbond presenteerde de veranderingen m.b.t. examens technische kustnavigatie 2012. De presentaties zijn te vinden op onze website www.navnin.nl. Internationaal (IAIN en EUGIN) IAIN IAIN officers meeting 2011 Londen Voorafgaande aan ENC 2011 in Londen kwam het bestuur van IAIN op 28 november bijeen. In deze bijeenkomst werden onder andere de rapporten besproken vanuit de International Civil Aviation Organisation (ICAO), het International Committee on GNSS (ICG), de US National Space-based PNT (Positioning, Navigation and Timing) Advisory Board en de International Hydrographic Organisation (IHO). Daarnaast werd informatie ontvangen over het eerst volgende congres dat in november 2012 in Egypte’s hoofdstad Cairo zal worden gehouden. Het Tsjechische Instituut stond stil bij de organisatie van het congres in 2015 in Praag. Het Japanse Navigatie Instituut zal in 2018 de bijeenkomst organiseren. Dr Refaat Rashad (Arab Institute of Navigation) is voorzitter van IAIN; vanuit het NIN wordt de functie van penningmeester vervuld. Meer informatie is te vinden op http://www.iainav.org/. IAIN en IMO-(NAV 57) Eind 2011 beëindigde de heer Efthimios E. Mitropoulos zijn laatste termijn als Secretaris Generaal van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO). Tijdens de bijeenkomst van de Council in juni werd de heer Koji Sekimizu als opvolger gekozen. De heer Sekimizu was tot dat moment directeur van de Maritime Safety Division. De heer Sekimizu heeft een lange staat van dienst bij de IMO. Hij maakt al sinds 1989 deel uit van het secretariaat nadat hij daarvoor vele jaren deel had uitgemaakt van de Japanse delegatie. Na zijn inauguratie in 2003, na het opvolgen van de heer William O’Neill, gaf de heer Mitropoulos aan dat naar zijn mening de uitdaging voor de organisatie voor de (dan) komende jaren het behouden en uitbreiden van de deskundigheid, geloofwaardigheid alsmede het nastreven van een positie als het meest gezaghebbende maritieme orgaan ter wereld zouden zijn.
Terugkijkend kan men vaststellen dat dit voor het overgrote deel is verwezenlijkt. Bij zijn afscheid werd dan ook terecht dank uitgesproken voor alles dat onder zijn leiding werd verricht De 57e bijeenkomst van het Sub Committee of Navigation (NAV 57) werd gehouden van 6 tot 10 juni in Londen onder leiding van de heer Mike Sollosi (USA). Ongeveer 70 lidstaten en 30 intergouvernmentele en niet-gouvernmentele organisations waren aanwezig. IAIN werd als NGO vertegenwoordigd door ondergetekende. Het volgende is een samenvatting van de belangrijkste items die werden besproken. e-navigation
Tijdens NAV 56 werd besloten om de “correspondence group” het werk te laten voorzetten. De voorstellen voor het ontwikkelen van een zogenoemde Common Maritime Data Structure werden eveneens geaccordeerd. De S-100 standaard van de IHO werd als de basisvoorziening erkend in relatie tot de uitwisseling van data en diensten. MSC werd uitgenodigd om de voorgaande punten te bekrachtigen. Tijdens de werkgroep kwamen verschillende zaken aan de orde. Het realiseren van een robuuste PNT positie werd besproken. Het heeft er de schijn van dat men er (nog) niet van overtuigd is dat deze elementen in samenhang gezien dienen te worden en niet ieder apart bij de ontwikkeling van e-navigation betrokken moeten worden. Er ligt nog steeds een ambitieuze hoeveelheid werkzaamheden te wachten totdat enavigation werkelijkheid is. De “correspondence group” werd wederom ingesteld onder de coördinatie van Noorwegen. De herziene opdracht is het verder ontwikkelen van een zogenoemde ‘gap analysis’ evenals de doorontwikkeling van een plan voor de strategische implementatie van e-navigation. Gedetailleerde kosten en baten analyses zullen eveneens bezien worden. De einddatum waarop men gereed dient te zijn werd vooruitgeschoven naar 2014. Toename van veiligheid en het verminderen van de werkbelasting van degenen die aan boord van de schepen met de navigatie belast zijn blijft hoe dan ook een van de uiteindelijke doelen van de ontwikkeling van e-navigation. Voyage Data Recorders
Tijdens NAV 56 werd een nieuw gewijzigd ontwerp-aanbeveling voor de vereiste werking van voyage data recorders (VDRs) opgesteld. Volgens het werkprogramma zou dit onderdeel dit jaar moeten worden afgehandeld. In overeenstemming daarmee werd het ontwerp door het Sub-Committee bekrachtigd en naar MSC 90 doorgezonden voor goedkeuring. Dit onderdeel werd behandeld in samenhang met het agendapunt ‘Development of performance Standards for Inclinometers’. Aangaande dit onderwerp was men algemeen van mening dat indien een inclinometer aan boord aanwezig was, de gegevens daarvan op de VDR zouden moeten worden geregistreerd. AIS met behulp van satelliet
ExactEarth gaf, als lid van CIRM, een presentatie over de opsporing van AIS signalen met behulp van satellieten. De presentatie is te vinden op https://na1.salesforce.com/sfc/p/30000000kaUc8BR_I5O5kd7wuYFZIFdnMVufWVM =. Mogelijkheid tot inbreng en deelname IMO
IAIN steunt voor een niet gering deel op de inbreng van leden. IAIN leden (waaronder het NIN) kunnen eveneens een bijdrage leveren aan de aanwezigheid van de organisatie bij de IMO.
Zij die meer actief betrokken willen zijn, ofwel door het bezoeken van de bijeenkomsten dan wel door deelname aan de werkgroepen of “correspondence groups”, worden verzocht om contact op te nemen met de voorzitter NIN als vertegenwoordiger IAIN bij de IMO. Een en ander gaarne ruim voordat de betreffende bijeenkomst plaats zal vinden in verband met de noodzakelijke aanmelding en registratie. NAV 58 zal gehouden worden van 2 tot en met 6 juli 2012.Beschikbaarheid van IMO documentatie eveneens op aanvraag. Meer info omtrent IMO is te vinden op www.imo.org. EUGIN - ENC-GNSS 2011, Londen Van 29 november tot en met 1 december november werd in het Grange Tower Hotel in Londen de 15e European Navigation Conference – on Global Navigation Satellite Systems (ENC-GNSS) gehouden. Het congres werd namens EUGIN georganiseerd door het Royal Institute of Navigation (RIN). Daarbij waren circa 300 leden van de navigatiegemeenschap aanwezig en werden rond de 160 papers in verschillende (parallel)sessies gepresenteerd. Bij de openingssessie waren vertegenwoordigers namens het US Space Based PNT Coordination Office aanwezig en o.a. gediscussieerd over de bedreigingen en kwetsbaarheid van satellietsignalen. Ook de noodzaak tot het ontwikkelen van een ERNP kwam daarbij aan de orde. In de parallelsessies, die de daaropvolgende dagen werden gehouden, werd de gelegenheid geboden om nieuws en informatie uit te wisselen omtrent voortgang in de technologie in de navigatiesector met referte aan het satelliet grondsegment en gebruikerstechnologie binnen de verschillende GNSS systemen. Vanuit het NIN werd aan deze bijeenkomst deelgenomen door een aantal bestuursleden en leden van de Raad van Advies. De eerstvolgende ENC bijeenkomst zal namens EUGIN door het Polish Navigation Forum (PNF) worden georganiseerd. Het evenement zal plaatsvinden in Gdansk van 25 tot en met 27 april 2012. Voor meer informatie wordt verwezen naar het uitgebreide verslag van Jac Spaans dat in de EJN is verschenen. EUGIN Council en Assembly Voorafgaand aan de bijeenkomst werd een vergadering van EUGIN Council gehouden. In de bijeenkomst werd naast bespreking van de timing en locatie van de volgende ENC’s onder andere stilgestaan bij de speerpunten van het EUGIN beleid. Daarin nam het doorontwikkelen van het European Radio Navigation Plan (ERNP) eveneens een prominente plaats in. Verwezen wordt naar het betreffende stuk later in dit verslag omtrent dit onderwerp. De voorzitter NIN blijft als voorzitter EUGIN actief tot uiterlijk de bijeenkomst in april 2012 in Gdansk. EUGIN - European Journal of Navigation (EJN) Zoals bekend fungeert het Duitse Navigatie Instituut (DGON) als ‘responsible party’. DGON heeft aangegeven in aanvulling op de reguliere termijn van drie jaar nog een extra jaar de uitgave van het blad te verzorgen. Samenwerking van het EJN met andere uitgaven op navigatiegebied wordt in de toekomst, dan wel na beëindiging van DGON’s termijn, als een reële optie gezien. Als voorheen werd het dringende verzoek gedaan om input te blijven geven zowel op het gebied van artikelen als op advertentiegebied. Het NIN blijft als een van de groep van uitgevende instituten betrokken bij de uitgave.
Bezoek symposia en congressen/deelname aan werkgroepen. In het verslagjaar werden ook verscheidene contacten gelegd alsmede verschillende symposia en congressen bezocht. European Maritime Radio Forum (EMRF) Het afgelopen jaar werden drie bijeenkomsten van het EMRF gehouden. De eerste bijeenkomst op vliegveld Charles de Gaulle bij Parijs en de tweede en derde in het hoofdkwartier van de International Association of Marine Aids to Navigation and Lighthouse Authorities (IALA) in Saint Germain-en-Laye. De voorzitter NIN nam, tevens als voorzitter EUGIN, deel aan de bijeenkomst. Ons lid van de Raad van Advies Jac Spaans nam eveneens aan de bijeenkomsten deel als adviseur van de Confederation of European Shipmasters Associations (CESMA). Jacques Manchard treedt als voorzitter op en Mike Fairbanks is secretaris. Namens het IFN (het Franse instituut voor navigatie) gaf Yves Desnoes een presentatie over de ontwikkelingen op het gebied van e-navigation. Overige onderwerpen raakten aan het European Radio Navigation Plan (zie eveneens later in dit verslag), de ontwikkelingen binnen Europese projecten zoals Interreg, SKEMA and EfficiencSea. De laatste stand van de technologie op het gebied van Radar, een algemeen toepasbare GNSS standaard, opties voor het toekomstig gebruik van DGPS en EGNOS werden besproken. Voor meer informatie wordt verwezen naar de website van het EMRF website http://emrf.eu/ Nationale werkgroep navigatie Op 23 mei werd ter voorbereiding van NAV 57 de bijeenkomst van de nationale werkgroep navigatie gehouden bij Rijkswaterstaat in Rotterdam. De Nederlandse delegatie (onder leiding van Ringo Lakeman) besprak in die bijeenkomst de standpunten met betrekking tot de te bespreken onderwerpen en stemde een en ander met de deelnemers (bestaande uit vertegenwoordigers van vrijwel alle maritieme organisaties in Nederland) af. CIRM Het Comité Internationale Radio Maritime werd in 1928 opgericht in Spanje door 8 organisaties die zich richten op de toepassing van het radioverkeer in de maritieme dienstverlening, CIRM werd in 1947 gegrondvest in België en verhuisde daaropvolgend naar Londen. Het is momenteel de vooraanstaande internationale organisatie voor organisaties en bedrijven die zich bezig houden met maritieme elektronica met een lidmaatschap bestaande uit 75 bedrijven en organisaties uit 21 landen. CIRM stelt zich ten doel om de toepassing van elektronische technologie alsmede de veiligheid en het efficiente gebruik daarvan op zeeschepen te bevorderen. Van 11 tot en met 14 april werd door CIRM een bijeenkomst gehouden in het Kurhaus in Scheveningen. De voorzitter NIN sprak op uitnodiging, mede als vertegenwoordiger van EUGIN, tijdens die bijeenkomst. Verschillende onderwerpen werden tijdens die bijeenkomst besproken, waaronder de ontwikkeling van enavigation, ITU aangelegenheden, ontwikkelingen binnen de IHO en het gebruik van de Electronic Chart Display (ECDIS), Automatic Identification Systems (AIS) en vele andere. Meer informatie aangaande deze bijeenkomst is te vinden op de website van CIRM http://www.cirm.org .
Geo Informatie Nederland (GIN) Halverwege het jaar had een bespreking plaats met het GIN. In een bijeenkomst van Arnold Kees van Rongen en ondergetekende met de toenmalig voorzitter de heer van Eck (inmiddels opgevolgd door Peter Hoogwerf) werd (hernieuwd) onderkend dat zowel NIN als GIN vergelijkbare doelen nastreven en het organiseren van evenementen soms parallellen kent. Een en ander werd in het relatief recente verleden reeds gekenmerkt door samenwerking op het gebied van symposia en dergelijke. In de bespreking werd mede informatie uitgewisseld over het GIN Congres en de daarbij te houden Geo-Info Xchange beurs ( 30 nov. & 1 dec 2011) in de Jaarbeurs te Utrecht. Als concreet resultaat van voornoemd GIN/NIN bespreking, heeft Arnold-Kees van Rongen namens het NIN op 1 dec.2011 tbv. van het GIN Congres programma, 3 sprekers ( KLPD, Mobile Result & Logica) voor Track 6 getiteld: “Location Based Services(LBS) in een Duurzame & Veilige Maatschappij” aangedragen. Besproken werd om de banden op deze en andere gebieden waar mogelijk nauwer aan te halen. TransNav 2011 Op uitnodiging van professor Adam Weintrit nam de voorzitter NIN, tevens als voorzitter EUGIN, deel aan de bijeenkomst TansNav 2011 in Gdynia in Polen. Deze bijeenkomst werd van 15 tot en met 17 juni gehouden. Het symposium werd georganiseerd door de navigatie faculteit van de Gdynia Maritime University in samenwerking met het Nautical Institute. De bijeenkomst had wetenschappers en degenen werkzaam in het maritieme veld als doelgroep met het doel om specifieke kennis, ervaring en onderzoeksresultaten uit te wisselen aangaande alle aspecten de maritieme navigatie betreffende. Een grote hoeveelheid aan onderwerpen passeerde de revue. Na de openingsceremonie vond een ronde tafel conferentie plaats waarbij professor Vidal Ashkenazy als discussieleider optrad. Daarna werden in parallelsessies de ontwikkelingen gepresenteerd op het gebied van Veiligheid op Zee, IJsnavigatie, e-navigation, ECDIS etc. Professor Adam Weintritt verdient respect voor zijn inspanningen om deze twee jaarlijkse bijeenkomst met inmiddels meer dan 250 deelnemers telkenmale tot een succes te maken. Meer informatie is te vinden op http://transnav.am.gdynia.pl/ European Radio Navigation Plan Eind 2010 werd vanuit EUGIN een brief naar DG MOVE gezonden. Een en ander gerelateerd aan de omstandigheid dat in februari van dat jaar het DirectoraatGeneraal voor Transport and Energie werd opgedeeld in twee verschillende eenheden te weten: het Directoraat-Generaal voor Energie (DG ENER) en het Directoraat-Generaal voor Mobiliteit en Transport (DG MOVE). Het European Radio Navigation Plan (ERNP) valt sindsdien onder de verantwoordelijkheid van DG MOVE. De brief bracht (nogmaals) de opvatting van EUGIN onder de aandacht dat overheden, dienstverleners en gebruikers niet langer werkeloos kunnen toezien met betrekking tot het opstellen van een degelijk ERNP. Een formeel antwoord bleef uit. De tussenliggende tijd werd vanuit het NIN onder andere door Arnold Kees van Rongen, Durk van Willigen en ondergetekende gebruikt om het gebrek aan voortgang onder de aandacht van zowel vertegenwoordigers van de Europese Commissie als vertegenwoordigers van de verantwoordelijke ministeries in Nederland (EZ en I&M) te brengen. Eveneens werd het onderwerp tijdens de bijeenkomsten van het EMRF (zie hierboven) besproken.
Een en ander resulteerde uiteindelijk in een contact met de heer Paul Verhoef eindigende in een voorstel om een bijeenkomst in Brussel te houden op 24 augustus. Naast Arnold Kees van Rongen en Dr Sally Basker (per telefoon) was ondergetekende aanwezig bij deze bijeenkomst waarin de algehele stand van zaken met betrekking tot ERNP de revue passeerde. Vanuit EUGIN werd herhaald dat alhoewel men telkenmale vanuit de EC het belang van de ontwikkeling van het ERNP had aangegeven er duidelijk geen enkele voortgang was geweest. Daarbij werd er op gewezen dat er laatstelijk nog informatie ontvangen was dat een gebrek aan prioriteit mede het gevolg zou zijn van gebrek aan financiën. Tijdens de bijeenkomst met de heer Verhoef werd besproken langs welke weg een mogelijke succesvolle herstart van het initiatief plaats zou kunnen vinden. Daarbij werd door hem aangegeven dat ERNP niet van de agenda was verdwenen, maar dat gezocht werd naar een mogelijkheid om tot een goede uitvoering te komen. Sinds die bijeenkomst zijn verdere ontwikkelingen vooralsnog uitgebleven. Een en ander naar verluidt mede door wisseling van personeel dan wel onvoldoende bemanning. Vanuit (leden van) het ERMF (zie eerder) worden momenteel ook initiatieven genomen voor de herstart van het project. Connekt Connekt, de organisatie die zich inzet om te werken aan duurzame verbetering van de mobiliteit in Nederland, trad enige jaren geleden als gastheer van de NIN jaarvergadering op. Onder de titel ‘The Lean and Green Connektion’ werd op 10 november door Connekt een bijeenkomst in de Nieuwe Kerk in Den Haag gehouden. Meer dan 400 aanwezigen namen aldaar onder andere kennis van de visie van Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu met betrekking tot het ‘Lean and Green’ ondernemen voor de Nederlandse economie alsmede de bereikbaarheid. Verder werden bijna 60 ‘Lean and Green Awards’ uitgereikt. In parallelsessies met als onderwerp Personenmobiliteit en ‘Lean and Green Cocreation’ werd het onderwerp van verschillende kanten belicht. Daarbij werd onder andere vanuit de visie van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) stilgestaan bij het rapport ‘Privacy en vormen van ‘intelligente’ mobiliteit’, met als ondertitel ‘de impact van ict-applicaties voor de weg en het spoor’.
Website Beoogd wordt alle nationale en internationale activiteiten op het gebied van plaatsbepaling, navigatie en tijdmeting op de site te vermelden voor zover zij relevant zijn. Voor zover zij relevante informatie, zoals artikelen persberichten, etc. hebben worden leden opgeroepen om deze aan de directeur de heer Rutten te zenden. Hij zal voor verzending naar de webmaster zorg dragen. Op de website zijn eveneens links opgenomen naar zusterinstituten zoals IAIN en EUGIN. Het lid van de Raad van Advies ir S. de Meijer verricht tevens de taak als webmaster. De NIN site http://www.navnin.nl/ beoogt actief te zijn teneinde regelmatig bezoek te bevorderen. Tenslotte Het NIN is mevrouw Van Rhee (binnen de organisatie op part time basis als secretaresse werkzaam) bijzonder veel dank verschuldigd voor hetgeen gedurende het verslagjaar in de beschikbare tijd werd verricht. Daarnaast is er dank aan de vele vrijwilligers die zich gedurende het jaar belangeloos voor de organisatie hebben ingezet.
Het NIN zegt daarnaast wederom dank aan het NLR, het Loodswezen en de VRC voor het ter beschikking stellen van vergaderruimte en ondersteuning met betrekking tot het secretariaat. In het verslagjaar werd vier maal door het bestuur vergaderd (tevens met de Raad van Advies). Het NIN heeft zich ook dit verslagjaar weer ingezet om, overeenkomstig de doelstellingen, een bijdrage te leveren aan het bevorderen van de kennis van en ontwikkeling op het gebied van navigatie in de breedste zin van het woord. Daarbij is waar mogelijk samenwerking gezocht met andere organisaties die zich richten op ontwikkelingen in de navigatie. Het NIN is daartoe onder andere actief binnen de internationale navigatiegemeenschap. Leden van het bestuur en de Raad van Advies spelen waar mogelijk een rol bij bijeenkomsten in het kader van IAIN en EUGIN. Dit vergroot de mogelijkheden tot het signaleren van ontwikkelingen en verbreedt de mogelijkheden tot uitwisseling van kennis. Bestuur en Raad van Advies: De Raad van Advies was in 2011 als volgt samengesteld: Prof. ir J.A. Spaans Prof. dr ir D. van Willigen Ir S. de Meijer Mr K. Polderman Drs S. Storm van Leeuwen Ir J. van Hees Ir P. Dieleman Gedurende 2011 bestond het bestuur uit de volgende personen: Drs R. van Gooswilligen MBA (voorzitter) Dr ir C.D. de Jong (vice voorzitter) Ir R. van de Leijgraaf C.A. Scheele MSc (secretaris) M.Q. Betlem (penningmeester tot 11 maart 2011) Dr ir E. Breeuwer A.K. van Rongen Ir H. Visser J.A.C. Rutten MSc (directeur/waarnemend penningmeester v/a 11 maart 2011) Secretaresse: Mevr. H. van Rhee Meer informatie is te vinden op http://www.navnin.nl/ . Maart 2012 Drs R. van Gooswilligen MBA, Voorzitter
C.A. Scheele MSc secretaris
