Mag1010
auteur Harrie Heemskerk
Elektrische auto’s laden volgens NEN-EN-IEC 61851 en de nieuwe NEN 1010
Nederland koploper in e-mobility Laadpalen en laadpunten voor elektrische auto’s schieten in ons land als paddenstoelen uit de grond. Op dit moment rijden hier ongeveer 55.000 hybride en vol-elektrische auto’s rond en zijn er minstens evenveel laadpalen en laadpunten. Daarvan wordt 98 procent aangesloten op de NEN 1010-installaties in woningen en gebouwen. Op de daken daarvan liggen ook steeds vaker pv-systemen voor de opwekking van zonnestroom, waarmee auto’s en andere voertuigen worden opgeladen. Daarnaast wil de overheid de komende drie jaar nog 14.000 laadpalen in de openbare ruimte zien verschijnen. Hoe combineren we dit alles? Over de aansluiting van de pv-installatie publiceerde NEN
het antwoord op deze vraag. Hij is lid van normcommissie
kortgeleden een nieuw werkblad in de NPR 5310. Dat is
NEC 69 ‘Elektrische voertuigen’ bij NEN, die een belang-
inmiddels dus duidelijk. Maar hoe gaan we laadsystemen
rijke internationale bijdrage levert aan de ontwikkeling
voor elektrische auto’s installeren volgens de nieuwe
van de mondiale normreeks NEN-EN-IEC 61851. Dat
NEN 1010, die NEN eind deze maand presenteert tijdens de
is de productnorm voor connectieve laadsystemen voor
vakbeurs Elektrotechniek 2015?
elektrische voertuigen (zie kader). Die geldt op de eerste plaats voor de fabrikanten ervan.
Jan den Daas van de Nederlandse fabrikant Alfen - eveneens exposant tijdens Elektrotechniek 2015 - geeft graag
Voor de engineers en installateurs die een laadpunt in passen in een woning- of gebouwinstallatie geldt daarnaast allereerst een aantal specifieke punten, vertelt Den Daas: “Zo moet een laadpunt altijd op een aparte groep worden aangesloten en is een aardlekschakelaar (30 mA) verplicht. Voor het berekenen van de kabeldiktes moet rekening worden gehouden met het feit dat deze voor lange tijd belast kunnen worden met de maximale stroom.” Dit soort aanwijzingen staat overigens ook in de installatie handleiding bij de laadpunten die Alfen ontwikkelt en produceert onder de naam ICU Charging Equipment. Daarnaast voorziet de nieuwe NEN 1010 in een aantal installatie-eisen.
Steeds slimmer Net als de laadsystemen worden ook de transformator Laadsystemen voor e-mobility moeten voldoen aan de eisen in de productnorm NEN-EN-IEC
stations van Alfen steeds intelligenter. Samen met de
61851. Daarvoor zorgen de fabrikanten.
NEN 1010–installaties, aangekoppelde pv-systemen en
28
Mag1010 | 06 | 2015
Mag1010 tief samenwerken met de woning- en gebouwgebonden installaties. Dit niet alleen in het kader van de internationale milieudoelstellingen, maar ook om de kwaliteit van het net te verbeteren. En om economische redenen. Door het afvlakken van piekbelastingen is er namelijk minder over capaciteit in de centrales en op de netten nodig.
Duizenden laadpunten Jan den Daas is specialist in research & development (R&D) van intelligente elektronica voor dit alles bij ICU Charging Equipment. ICU is een onderdeel van Alfen BV en is gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van laadsystemen voor e-mobility, het online management van laadinfrastructuur, en de automatisering ervan. De engineers en installateurs koppelen laadpalen en laad-
Iedereen in de elektrotechniek kent de merknaam Alfen
punten aan woning- en gebouwinstallaties volgens de eisen
van onder meer de transformator- en onderstations in
in hoofdstuk 7-722 van de nieuwe NEN 1010.
de publieke elektriciteitsnetten, zoals de zo herkenbare ‘elektriciteitshuisjes’ die overal in de openbare ruimte in ons
laadstations voor elektrische mobiliteit, worden ze integraal
land te vinden zijn. Dat dit bedrijf ook internationaal actief
onderdeel van duurzame smart grids. Deze intelligente
is bij de ontwikkeling en productie van intelligente laad- en
elektriciteitsnetten zullen de komende decennia ontstaan uit
opslagsystemen voor elektriciteit, is wellicht minder bekend.
de huidige openbare distributienetten, en gaan interac-
Toch heeft het bedrijfsonderdeel ICU Charging Equipment
Normcommissie NEC 69 Het werkgebied van Normcommissie NEC 69 bij NEN, waarvan Alfen lid is, bestaat uit het ontwikkelen van nationale, Europese en mondiale normen voor elektrische mobiliteit, in samenhang met de ontwikkeling van smart grids. Dit doet zij onder meer door namens Nederland actief te participeren in internationale normcommissies en werkgroepen bij IEC en Cenelec. En door de implementatie van mondiale en Europese normen in Nederland.
Nederlands Platform Smart Grids
J. Dammer Honeywell
Deze commissie is vertegenwoordigd in het Nederlands Platform Smart
L. Dietvorst Enexis
Grids dat in bijgaand artikel wordt beschreven. Dit bestaat momenteel
M. Adriaensen
uit de volgende leden:
M. Hagen Alliander
DNV Kema
M. Broekmans Stedin T. de Zwart
Echelon, voorzitter
M. Wijbrands Uneto-VNI
A. Postma Enexis
N. Kerkhof RVO.NL
B. Wijs ABB
O. Bernsen RVO.NL
D. Djairam
P. Hermans Stedin
TU Delft
D. Bakker FME
R. Luiten Movares
F. Campfens Alliander
S. Cobben Alliander
F.J. Rumph TNO
T. Brugmans Stedin
J. Bruinenberg Alliander
W. Strabbing Esmig
J.H. Griffioen Innomet J.J. Smit
TU Delft
Andere partijen die willen deelnemen aan het Platform Smart Grids
J. Jansen v.d. Sligte TenneT
zijn van harte welkom. Zij kunnen zich aanmelden bij de secretaris:
J. Laarakkers TNO
Gerdien van de Vreede, e-mail
[email protected].
Mag1010 | 06 | 2015
29
Mag1010 ICU zet haar expertise op het gebied van hard- en software ook in voor de laadpalen en -punten van andere partijen in de markt.
Nederland koploper ICU ontwikkelt, produceert en levert AC-laadsystemen van 230 en 400 VAC, gekoppeld aan woning- en gebouw gebonden installaties. Of geplaatst in de openbare ruimte door gemeenten en netbeheerders. Dit meest gangbare type vormt momenteel 98 procent van de markt voor laadpunten voor elektrische auto’s, vertelt Den Daas. De vier meest voorkomende configuraties zijn 3.7-kW, 7.4-kW, 11-kW en 22-kW (1- of 3-fasen, 16 of 32-A max). De grote DC-laders, ook wel snelladers genoemd, hebben ingebouwde AC/DC-omvormers. Ze worden op de markt gebracht door fabrikanten als ABB en geïnstalleerd door In de openbare ruimte wil de overheid de komende drie jaar
de netbeheerders en exploitanten zelf. In verband met het
nog eens 14 duizend laadpalen zien verschijnen.
formaat en de aanschafwaarde zijn deze DC-laders minder geschikt voor thuis of bij bedrijven. Zij worden meestal
wereldwijd al duizenden oplaadpunten voor elektrische
geplaatst langs snelwegen en bij tankstations.
vervoermiddelen afgeleverd. De woning- en gebouwgebonden laadpalen en –punten Voor het oog van de eindgebruiker verschijnen deze slimme
worden doorgaans geïnstalleerd door de reguliere instal-
laadpalen in binnen- en buitenland niet alleen op de markt
lateur, en die in de openbare ruimte door de netbeheerder.
onder het merk ICU Charging Equipment (zie internet). Maar
Nederland is zoals gezegd koploper in Europa op het gebied
Veilig omgaan met e-auto’s Voor de eigen veiligheid van elektrotechnische vakmensen
ook door Nederland wordt meegewerkt. Dit gehele stelsel van normen
tijdens hun werk kennen we al sinds jaar en dag de normen
waarborgt de veiligheid van de gebruikers van elektrische mobiliteit.
NEN 3140 en NEN 3840. Maar door de snelle opmars van elektrische auto’s en de laadsystemen daarvoor komen tegen-
Maat werktraining NEN 9140
woordig ook allerlei andere beroepsgroepen in aanraking met
Voor de veiligheid van niet-opgeleide elektrotechnici bij de omgang met
elektriciteit onder hoge spanningen. Voor hen is er sinds kort
elektrische voertuigen, zoals garage- en bergingspersoneel of andere
ook een norm: NEN 9140.
hulpverleners langs de weg, hebben alle betrokken marktpartijen en andere organisaties samen de norm NEN 9140 ontwikkeld. Dat gebeurde
Op de veiligheid, betrouwbaarheid en standaardisatie van elektrische
in een commissie bij NEN onder voorzitterschap van brancheorganisatie
auto’s en de laadsystemen ervoor zijn tal van normen van toepassing.
Focwa.
Lees meer daarover in bijgaand artikel. Bij de aansluiting daarvan op de installaties in woningen, gebouwen en (een deel van) de infrastructuur
NEN Training & Advies biedt bedrijfsgebonden maatwerktrainingen
geldt de laagspanningsnorm NEN 1010.
aan over NEN 9140 en het veilig werken aan elektrische en hybride
Publieke laadinstallaties met geïntegreerde meet- en afrekensystemen
voertuigen.
vallen onder de verantwoordelijkheid en normen van de openbare-
Naast het wettelijk kader komen ook de elektrotechnische risico’s
netbeheerders en elektriciteitsleveranciers.
aan bod. Voor meer informatie of het toesturen van een offerte voor een maatwerk training kunt u contact opnemen met de coördinator
Voor de veiligheid, goede werking en standaard contactdozen van de
bedrijfstrainingen van NEN. Bel 015-2690328 of stuur een e-mail naar
publieke laadpalen zijn er allerlei internationale productnormen, waaraan
[email protected].
Mag1010 | 06 | 2015
31
Mag1010 van elektrisch vervoer. Dat komt onder meer doordat ons
wil als kennisland een voortrekkersrol op dit terrein blijven
land dichtbebouwd is. De afstanden zijn niet groot, het
spelen. Daarom neemt ons land deel aan zowel Europees
openbare elektriciteitsnet is op vrijwel iedere vierkante meter
als wereldwijd strategisch overleg over alle normen op dit
beschikbaar, en bergen hebben we niet.
gebied.
Het rijden in elektrische auto’s – naast scooters en fietsen
In Nederland werken de verschillende commissies voor
- wordt dan ook steeds populairder. Vrijwel ieder bekend
elektrotechnische normen bij NEN, waaronder NEC 69 voor
automerk heeft nu een aantal elektrisch aangedreven
elektrische mobiliteit, samen in het Platform Smart Grids.
modellen in het leveringspakket.
Daar worden de horizontale dwarsverbanden gelegd tussen de verticale normen voor de afzonderlijke deelgebieden
‘Een laadpunt moet altijd op een aparte groep achter een 30-mA aardlekschakelaar worden aangesloten’
binnen de elektrotechniek.
De normen Woningen, gebouwen en delen van de industrie en
De elektrische rijder is geen uitzondering meer. Het aantal
infrastructuur worden zoals bekend elektrotechnisch
laadpalen en laadpunten in ons land stijgt hierdoor snel:
geïnstalleerd volgens de – straks geheel vernieuwde –
bij woningen, bedrijfsgebouwen en als onderdeel van het
installatienorm NEN 1010. Voor de internationale standaar
openbare elektriciteits- en wegennet.
disatie en certificatie van laadsystemen, laadpalen
Daarnaast wordt gebouwd aan het grootste snel-laad
en laadpunten voor elektrische voertuigen is er de norm-
netwerk in Nederland. In dit netwerk is binnen een straal
reeks NEN-EN-IEC 61851, waarvan de komende maanden
van 50 kilometer altijd een laadpaal te vinden. Daar k unnen
weer een aantal vernieuwde delen verschijnt.
elektrische auto’s binnen 15 tot 30 minuten worden opgeladen. Deze snel-laders zijn met name geschikt om
De internationale doorontwikkeling van de diverse delen in
even snel bij te laden voor de resterende kilometers naar de
deze norm vraagt veel tijd en inspanning, zo is de ervaring
eindbestemming.
van Jan den Daas als lid van de Nederlandse norm commissie NEC 69. Er moet immers door tal van belang
Kennisland
hebbende marktpartijen en organisaties wereldwijd, of op
Hierdoor is e-mobility onlosmakelijk verbonden met de
zijn minst binnen Europa, overeenstemming over de nieuwe
ontwikkeling van openbare en gebouwgebonden smart grids,
eisen worden bereikt. Bovendien is de normalisatie van
met als doel een duurzame elektriciteitsvoorziening met
deze systemen technisch/inhoudelijk een complexe zaak.
decentrale opwekking uit hernieuwbare bronnen. Nederland
De commissie zorgt ook voor de implementatie van deze normdelen in Nederland.
De AC-laadsystemen tot 400 V van ICU zijn er in vele
Paraplu-norm
soorten, maten en uitvoeringen. Achter de laadsystemen
NEN-EN-IEC 61851 is een soort overkoepelende ‘paraplu-
gaat veel intelligente elektronica schuil die in Almere wordt
norm’, legt R&D-man Den Daas uit. Hij is van toepassing op
ontwikkeld.
alle laadsystemen, van de kleinste 3,7-kW lader thuis, tot de grote snelladers van 40-kW en hoger. In deze norm wordt allereerst onderscheid gemaakt in drie laadsystemen: EV (Electrical Vehicle), HEV (Hybrid Electrical Vehicle) en PHEV (Plug-in Hybrid Electrical Vehicle). De afzonderlijke delen verwijzen naar een groot aantal meer specifieke normen voor deelgebieden binnen de e-mobility, en leggen de verbanden daartussen. Het totale aantal normen dat raakt aan elektrische mobiliteit en smart grids is namelijk nauwelijks te overzien. Bovendien is dit relatief jonge en brede vakgebied binnen de elektrotechniek nog volop in ontwikkeling. Op tal van deelgebieden zijn de afgelopen jaren bestaande normen herzien en nieuwe ontwikkeld. Daar sluiten de vernieuwde NEN-EN-IEC 61851-delen straks weer helemaal bij aan.
32
Mag1010 | 06 | 2015
Mag1010 Iedereen in de elektro techniek kent de merknaam Alfen van onder meer de zo herkenbare ‘elektriciteitshuisjes’, die overal in de openbare ruimte te vinden zijn. Ook deze transformator- en onderstations worden steeds intelligenter.
Certificatie
‘Laadsystemen’
Den Daas verwacht dat dit voor iedereen die betrokken is
Den Daas spreekt overigens van ‘laadsystemen’, omdat
bij het ontwerp, de installatie, de inspectie en de certificatie
ze niet alleen een 230- of 400-VAC laadspanning leveren
van laadsystemen in de elektrische mobiliteit een stuk meer
die in de aangesloten auto wordt omgezet naar een lagere
duidelijkheid zal scheppen:
DC-spanning. De contactstop van het laadsysteem komt pas onder spanning, wanneer aan een aantal voorwaarden
‘De bekabeling kan gedurende lange tijd worden belast met de maximaal toelaatbare stroom. De dikte moet daarop worden berekend’
catie- en regeltechnieken. Zo gebeurt het laden te allen tijde optimaal veilig en betrouwbaar.
NEN-EN-IEC 61851
internationaal eenduidige certificatie op basis van deze
De norm NEN-EN-IEC 61851 strekt zich alleen uit over
normdelen van groot belang. En dat is uiteraard ook goed
het laden van elektrische voertuigen via een geleidende
voor de installateurs en eindgebruikers hier in Nederland.
verbinding. Hierbij gaat het dus om connectief laden. Voor
Vooral op het gebied van de veiligheid, betrouwbaarheid en
inductief laden, wat bij elektrisch vervoer in de praktijk
eenvoudige toepasbaarheid van laadpalen en laadpunten.
nauwelijks nog wordt toegepast, zijn er andere normen.
Aan de hand van de certificatie weten zij dat de laadsys-
Ook voor de elektrische voertuigen zelf gelden afzonderlijke
temen die ze aansluiten voldoen aan de eisen in alle van
normen. “Dat zijn geen IEC-normen, maar ISO-normen”,
toepassing zijnde normen.”
verduidelijkt Den Daas.
ALWAYS MOVING FORWARD Mag1010 | 06 | 2015
voortdurend bewaakt door de ingebouwde digitale communi-
“Voor onszelf, als exporterende fabrikant, is vooral de
“Kwaliteit en betrouwbaarheid zijn de belangrijkste factoren bij onze keuze voor een aggregaat.”
BN_adv185x60_0529(1).indd 1
is voldaan. Ook tijdens het laden worden deze voorwaarden
DE OPLOSSING VOOR (MOBIELE) STROOM Continuïteit is de belangrijkste doelstelling bij de aankoop van een aggregaat. Met JCB aggregaten bieden wij een hele goede oplossing voor mobiele stroom. Kijk op www.jcb-aggregaten.nl voor meer informatie.
• Eenvoudig in gebruik • Gebruiksvriendelijk • Robuust en duurzaam www.bnmotoren.nl Engelenburgstraat 45, 7391 AM Twello T. 0571-27 69 00,
[email protected]
20-12-2010 11:22:35
33
Mag1010
Laadpalen inspecteren Met de Profitest MTech en MXtra van GMC Instruments kunnen alle veiligheidsaspecten van laadpalen en –aansluitpunten worden getest en gedocumenteerd, zodat daarbij ook een keuringsrapport kan worden afgegeven. Wanneer de Profitest wordt gebruikt in combinatie met een testbox van Mennekes, kunnen alle laad-typen volgens NEN-EN-IEC 61851 (zie bijgaand artikel) worden beproefd. Dit gebeurt via een automatische testsequentie, waarbij de inspecteur door de testprocedure wordt geleid. De Profitest MTech en Mxtra hebben een groot spannings- en frequentiebereik. Het is mogelijk een laag-ohmige meting uit te voeren met automatische ompoling van de meetspanning. De isolatiemeting met nominale gebruiksspanning is variabel en oplopend.
Metingen Verder is een nauwkeurige impedantiemeting mogelijk waarbij de aardlekschakelaars niet worden aangesproken. De aardlekschakelaartest beproeft aardlekschakelaars van het type A, AC, B, B+, F, G/R, SRCD’s en PRCD’s met continu stijgende en intelligent oplopende stromen, en test IMD en RCM. De aardingsweerstand is te berekenen met alle meetmethoden. Ter voorkoming van fouten zijn automatische testsequenties in te stellen. Daarnaast is er een bi-directionele dataoverdracht naar de meegeleverde ETC-software. De meetkabel wordt automatisch gecompenseerd volgens de draadmethode. De Profitest MTech en Mxtra vallen in veiligheidscategorie IV en worden geleverd met een DKD-geaccrediteerd kalibratiecertificaat. Meer info: www.gmc-instruments.nl
De NEN-EN-IEC 61851-reeks is op de eerste plaats bedoeld
Bij de aansluiting ervan op de 230- of 400-VAC installaties
voor de fabrikanten van laadpalen en –stations, inclusief
in woningen, gebouwen of de openbare infrastructuur geldt
de achterliggende ICT-systemen voor onder meer beheer,
voor hen echter ook de nieuwe NEN 1010 die NEN deze
controle en beveiliging. Hiervoor gelden nog tal van andere
maand publiceert (lees meer daarover in een voorgaand
– meer specifieke – normen, waarnaar in de ‘paraplu-norm’
artikel in deze Mag1010).
wordt verwezen. Net als naar de normen voor het mobiele
De moedernorm van onze nieuwe nationale NEN 1010 is
laadgedeelte in de elektrische auto’s.
de internationale IEC 60364. Over het nieuwe deel IEC
De norm definieert nauwkeurig de verbinding en de com-
60364-7-722 daarin, met de titel ‘Bepalingen voor bijzonder
municatie tussen het laadsysteem en de elektrische auto. Zo
installaties, ruimten en terreinen - Laadinrichtingen voor
kan iedere elektrische auto die door de Rijksdienst voor het
elektrische voertuigen’, is kortgeleden op mondiaal niveau
Wegverkeer (RDW) tot het wegennet is toegelaten, in ieder
overeenstemming bereikt. Deze bepalingen zijn verwerkt
land en aan elk type laadsysteem worden gekoppeld. Of dat
in deel 7-722 van de nieuwe NEN 1010 die deze maand
nu bij woningen en gebouwen is, midden in de stad, of bij de
verschijnt.
snel-laadstations langs de buitenwegen. Jan den Daas maakt in het kort alvast duidelijk hoe de
‘Voor ons, als exporterende fabrikant, is de internationaal eenduidige certificatie op basis van normen van groot belang’
Mag1010 | 06 | 2015
laadsystemen dienen te worden aangesloten op laag spanningsinstallaties: “Binnen het kader van NEN 1010 moet zo’n laadsysteem worden beschouwd en beveiligd als een klasse-1 apparaat
Laadsystemen en NEN 1010
(dus met randaarde), met een gedefinieerde maximale
De fabrikanten dienen er aantoonbaar voor te zorgen dat
stroom, en een gelijktijdigheid van 100 procent. Dit laatste is
al hun systemen aan de NEN-EN-IEC 61851 voldoen. De
belangrijk: een laadsysteem zal vele uren lang de maximaal
engineers, installateurs en inspecteurs van laadsystemen
toegestane stroom afnemen. Daarom moet het worden
hoeven alleen aan de hand van de bijgeleverde documen-
aangesloten op een aparte groep. Alle andere specifieke
tatie en/of certificatie te controleren of dat inderdaad het
beveiligingen vallen onder de genoemde productnorm, en
geval is.
worden geregeld in het laadsysteem zelf.”
35
Mag1010 worden beheerd, gecontroleerd, aangestuurd en bediend, ook via slimme apps op de smartphone of tablet. Dat biedt allerlei mogelijkheden om slim om te gaan met onder meer piekbelastingen en variabele stroomtarieven, de beschikbare zonne-energie, en de hoeveelheid elektriciteit in eventuele opslagbuffers.”
PV en buffering Alfen ontwikkelt namelijk tevens intelligente elektronica voor onder meer tijdelijke elektriciteitsbuffers voor pv-systemen in het laagspanningsnet. En ook voor de transformatorstations van Alfen in de openbare elektriciteitsnetten die uitgroeien tot interactieve smart grids. Daartoe worden de transformatorstations voorzien van elektronica in combinatie met ICT, waardoor ze eveneens steeds intelligenter worden. In de smart grids gaan elektrische auto’s en slimme laad/ ontlaad-systemen een rol spelen als buffer, om de variëOnder de naam Sopra ontwikkelt Alfen een duurzaam en autonoom lokaal energienetwerk,
rende vraag en het aanbod van zowel conventionele als
dat volledig zelfstandig – dus los van het openbare net - de energievoorziening van een dorp
sterk wisselende hoeveelheden duurzame stroom in twee
of afzonderlijke fabriek kan verzorgen.
richtingen in balans te houden. Eerder dit jaar bleek die balans al door een zonsverduistering te kunnen worden verstoord.
Smartphone en tablet Maar er zijn daarnaast natuurlijk ook verschillen tussen de
Verder ontwikkelt Alfen onder de naam Sopra het ‘ultieme
op de markt zijnde laadsystemen. Ook daarop moet worden
autonome lokale energienetwerk’, dat volledig zelfstandig
gelet, legt hij verder uit. Sommige bieden boven de eisen in
– dus los van het openbare net - de energievoorziening van
de norm namelijk nog een aantal extra mogelijkheden. De
bijvoorbeeld een geïsoleerd dorp of afzonderlijke fabriek
maximale laadstroom van de laders van ICU bijvoorbeeld is
kan verzorgen. Energie uit duurzame bronnen wordt daarbij
configureerbaar:
geautomatiseerd opgeslagen in een grote accubuffer, om ook bij tekorten een constante beschikbaarheid te waar
‘Door onze deelname aan de normalisatie bij NEN hebben we tevens invloed op nieuwe normen die via de EU op ons afkomen’
borgen. Zo’n geautomatiseerd systeem draait momenteel proef in verschillende praktijkprojecten.
Belang van normen Ook voor dit soort systemen zijn volop nieuwe normen in
“Je kunt op onze systemen softwarematig instellen dat een
ontwikkeling. Want de grensoverschrijdende transitie naar
laadpunt nooit meer dan een bepaalde stroom, bijvoorbeeld
smart grids kan zich niet voltrekken zonder internationale
10-A, afneemt. Dat kun je toepassen als er maar een
standaarden waaraan alle betrokken partijen zich houden.
beperkt vermogen ter beschikking is.”
Alle deelproducten en -systemen binnen de smart grids,
En: “De meeste van onze laadpunten kunnen daarnaast
inclusief e-mobility, van allerlei verschillende fabrikanten,
worden verbonden met een slimme kWh-meter. Met behulp
leveranciers en dienstverleners moeten immers via de ICT
van de informatie uit zo’n P1-meter kan de laadstroom
interactief met elkaar communiceren. Dat vraagt om normen
naar het voertuig naar beneden worden aangepast, als het
die ook onderling met elkaar samenhangen.
gebouw- of huisnetwerk overbelast dreigt te raken. Dat zou
Den Daas: “Daarom nemen wij als fabrikant en ontwikkelaar
bij een standaard aansluiting kunnen gebeuren, wanneer
deel aan de normalisatie bij NEN. Hiermee hebben we tevens
bijvoorbeeld tijdens het opladen van een EV de inductiekook-
invloed op het internationale overleg en de besluitvorming
plaat vol wordt ingeschakeld, terwijl de vaatwasser en de
over bestaande en nieuwe normen die op ons afkomen.”
wasmachine ook al draaien.”
36
Den Daas: “Verder kunnen onze laadpalen en –aansluit-
www.icu-charging-stations.com
punten, vooral bij grotere aantallen, vanuit een ‘backoffice’
n
Mag1010 | 06 | 2015
