Natuur&Milieu info. I Dossier: natuur...zit in ons. Klimaatwijken. Winkel verstandig, koop minder afval. Niveau 3-projecten

september 2006 I Natuur & Milieu info

Natuur&Milieu info

I Dossier: natuur...zit in ons I Klimaatwijken I Winkel verstandig, koop minder afval I Niveau 3-projecten

I N H O U D S TA F E L

Voorwoord Dossier: Natuur … zit in ons! Domein in de kijker -Zeebos Ecologisch bermbeheer Klimaatwijken

Natuur… zit in ons!

2 3-8 9 10-11 11

Wandelkalender

12-13

Leievallei, Interfluvium en Oudlandpolder

14-16

Nieuw bezoekerscentrum Bulskampveld MOS Aanvraagformulier

17 18-19 19

Winkel verstandig, koop minder afval

20-21

Vluggertjes

22-23

De Provincie steekt al haar energie in u!

Via haar natuurbeleid doet de Provincie een ferme duit in het zakje. Soms doet ze dit op grote schaal zoals bij de inrichting van een (nieuw) provinciedomein, maar veelal gebeurt dit met kleinschalige realisaties zoals houtkanten en houtwallen, hagen en bomenrijen, poelen en meanders.

Na veel jaren provinciaal natuur- en landschapsbeleid achtten we de tijd rijp voor een terugblik. Daarom werd in het voorjaar van 2006 veel werk en energie gestopt in de overzichtspublicatie “Natuur… zit in ons”. U leest er meer over in het uitgebreide dossier van deze NMInfo.

Verder vindt u een artikel over het Zeebos, het nieuwste provinciedomein. Dit domein ligt op het grondgebied van Brugge en Blankenberge en werd onder grote belangstelling geopend op 14 mei 2006. Lippensgoed-Bulskampveld in Beernem is dan weer een van de oudste provinciedomeinen. Daar belichten we de recente renovaties en de opening van het bezoekerscentrum.

24

De Provincie werkt momenteel een gebiedsgericht en geïntegreerd project uit voor drie gebieden. Na een grondige voorbereiding en overleg met diverse partners werd in juni gestart met de uitvoering van de projecten Leievallei (tussen Wervik en Kortrijk) en het Interfluvium. In het artikel leest u meer over de acties die op stapel staan in de Leievallei en het Interfluvium, en u krijgt ook een stand van zaken in het project van de Oudlandpolder.

Afvalarm winkelen is niet enkel goed voor het milieu. Ook uw portemonnee vaart er wel bij. Op jaarbasis kunnen tientallen euro’s bespaard worden. Dit najaar is er rond dit thema een grote West-Vlaamse campagne. U leest er alles over in het artikel op de pagina’s 20-21.

Veel leesplezier!

2

Jan Durnez, Gedeputeerde voor Leefmilieu

N AT U U R

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

2 0 0 6

Dossier:

Natuur … zit in ons! Na vele jaren provinciaal natuur- en landschapsbeleid, was de tijd rijp voor een terugblik. Daarom werd in het voorjaar van 2006 veel werk en energie gestopt in wat u gerust een ‘review’ mag noemen. Deze overzichtspublicatie kreeg de naam ‘Natuur… zit in ons’. Bij deze voor u de korte versie... Vleermuizen in het licht van een straatlantaarn… Salamanders en kikkers in een drenkpoel… Stekelbaarsjes in de beek… Wulpen in nat weiland… Struik- en dopheide die herinneren aan het veld van weleer… Knotwilgenrijen en ‘waaipopulieren’ die de einder tekenen… Dit zijn allemaal basisingrediënten van een attractief landschap met een grote biodiversiteit. Tot voor enkele decennia was dit de regel, vandaag veeleer uitzondering. Na vele jaren van ‘verschraling’ zijn we al een tijdje aan herstellen toe.

Collage van drie foto’s Geelgors p11 Struikheide p 9

Via haar natuur- en landschapsbeleid doet de Provincie ook haar duit in het zakje: soms op grote schaal zoals bij de inrichting van een nieuw provinciedomein (vele hectares jong bos, hoogstamboomgaarden, schrale graslanden enz.); veelal echter met kleinschalige realisaties zoals houtkanten en houtwallen, hagen en bomenrijen, poelen en meanders. Maar vele kleintjes ...

West-Vlaanderen projectmatig rond bepaalde thema’s gewerkt wordt. Soortenbescherming en water (vernatting, ecologische inrichting en beheer van waterlopen) zijn de voornaamste. Soortenbescherming Hoe meer zielen, hoe meer vreugd. Zo is dat ook met de soortenrijkdom. Helaas kende onze ijverige, dichtbevolkte regio de laatste halve eeuw een verschraling van het soortenaanbod. Verdroging, verontreiniging, verzuring, versnippering enz. zijn boeman van dienst. Hoog tijd om het tij te keren door concrete acties te ondernemen om de kwetsbare soorten te beschermen. Campagne ‘Buiten-gewone vogels’ Huis- en boerenzwaluwen, huismussen en spreeuwen, merels, gierzwaluwen, kievieten, kerkuilen, bruine kiekendieven vinden de mensen en hun activiteiten best leuk. Daarom worden ze soms ook ‘cultuurvolgers’ genoemd. Maar vandaag de dag slaat de vooruitgang hard toe. Stallen en kerktorens gingen dicht. Huizen en andere gebouwen verloren hun gaten en kieren. Gras en graan werden sneller en vroeger geoogst. Kerkuilen werden schaars. Huiszwaluwen verdwenen uit ons zwerk. Zelfs het huismussenbestand maakte een forse duik. In 2000 zette de Provincie West-Vlaanderen de campagne ‘Buiten-gewone vogels’ op, in een samenwerkingsverband tussen besturen en vrijwilligersorganisaties.

Een overzicht van de projecten …

Themagericht natuurbeleid I Een eerste belangrijke pijler van het provinciale natuurbeleid is de thematische pijler. ‘Thematisch’ staat tegenover ‘gebiedsgericht’ en betekent dat er over heel

Kerkuil

3

De campagne mikt op eenvoudige beschermingsmaatregelen zoals stallen, schuren en kerktorens weer toe'vlieg'lijk maken voor boerenzwaluwen en kerkuilen. Nesten in wei- en hooilanden worden gelokaliseerd én daarna beschermd (door rond de nesten te werken of nestbeschermers te plaatsen). Bij (ver)nieuwbouw maakt men ruwe stroken onder de dakranden waaraan huiszwaluwen hun nesten kunnen hechten. In daken en muren wordt een beetje ruimte gelaten voor de eieren en het kroost van de gierzwaluwen. Poelenproject Boomkikker De boomkikker is bedreigd in Nederland en Vlaanderen.

Boomkikker foto: Jeroen Speybroeck

Op het kiembed van eerdere initiatieven van natuurverenigingen sloegen ook overheden de handen in elkaar en stelden een grensoverschrijdend actieplan op om de boomkikker te redden. De Provincie WestVlaanderen focuste samen met de Stad Damme en Natuurpunt Damme op de as van de Damse Vaart. Dit resulteerde in de voorbije tien jaar in niet minder dan vijftig nieuwe poelen in de hele Zwinstreek. Hopelijk is mede daarmee de toekomst van de boomkikker gegarandeerd! Heideherstel voor de levendbarende hagedis Heide is het habitat voor de enige twee reptielensoorten die West-Vlaanderen nog rijk is: de hazelworm en de levendbarende hagedis. Heideherstel is dus automatisch habitatherstel. Maatregelen als ontbossen, plaggen, afgraven van de bodemtoplaag, die alle heideherstel kunnen betekenen, houden dus onrechtstreeks ook potenties in voor zijn bewoners, waaronder de levendbarende hagedis.

4

Akkervogels, vleermuizen en weidevogels Het is algemeen geweten: in heel West-Europa gaat het niet goed met de akkervogels, de “landbouwspecialisten” onder de vogels zoals de patrijs, de veldleeuwerik, de geelgors, de ringmus en de grauwe gors. Zo vinden de akkervogels 's winters op de 'lege' velden nauwelijks nog voedsel en in de zomer nauwelijks insecten of broedgelegenheid. Een resem experimentele maatregelen

zoals overwinterende graanstroken (voedsel!), puntsgewijze aanplantingen, braakleggingen of de kweek van v o g e lv o e d s e l g e w a s s e n moeten momenteel bewijzen of ze een oplossing voor het probleem kunnen betekenen. Vleermuizen zijn een goede graadmeter voor een attractief landschap, doorspekt met dreven, houtkanten (als richtingaanwijzers) en waterpartijen (als jachtgebieden). Naast een actieve werking voor meer van dergelijke landschappen werkt de Provincie ook aan de ‘bouw’ van winterverblijven. Op het Lippensgoed-Bulskampveld werd zowaar een nieuwe ijskelder gebouwd, niet om ijs te bewaren, maar wel voor onze ‘gevleugelde griezels’. In eigen provinciedomeinen proberen we het de weidevogels ook naar de zin te maken. Het Zeebos in Blankenberge omvatte een stukje poldergrasland tegen de kust, dat zich perfect leende tot het uitwerken van depressies en poelen. Dat is ideaal voor weidevogels, die vochtige weilanden nodig hebben om met hun snavel in de grond te kunnen jagen. Ecologische inrichting en beheer van waterlopen ‘Verdroging’ is een belangrijke oorzaak van biodiversiteitsverlies in Vlaanderen. Water brengt immers leven, of het nu gaat om stromend, stilstaand of grondwater. Daarom is ‘ruimte voor water’ (en dus voor waterleven) voor de Provincie sowieso een speerpunt. Waar het terrein het toelaat proberen we zones waterrijker te maken door middel van poelen, grondwateropstuwingen, plagwerken, bufferen van regenwater enz. Mooie voorbeelden hiervan vindt u in diverse provinciedomeinen: Zeebos (herstel waterrijke zones in poldergrasland), Tillegem (opstuwing afwateringssloot tegen Expressweg), De Gavers (in de zone tussen de E17 en de plas) en in Bergelen (waterrijke zones langs de Heulebeek), Wallemote-Wolvenhof (baggeren oude siervijver, aanleg nieuwe siervijver, aanleg moerasbiotoop naast bestaande poel) enz.

Een stuw van 1,5 meter werd vervangen door een kunstmatige bedding, overbrugbaar voor vissen

N AT U U R

Waterlopen kunnen op verschillende manieren ecologisch beter ingericht worden. Denk maar aan het aanleggen van bufferstroken, natuurtechnische oeverversterkingen (bijvoorbeeld met beplanting), de (her)aanleg van oevers met een natuurtechnisch profiel en het herstellen van oude meanders. Het lijstje van reeds uitgevoerde projecten oogt al mooi: Vleterbeek tussen Abele en Poperinge, Robeek in Kachtem, Corversbeek in Houthulst, Onledebeek in Beveren-Roeselare, Bornebeek in het Bulskampveld, Lindebeek op het domein de Kemmelberg, Merlebeek in Beernem enz. Ecologische inrichting en beheer van bufferbekkens De aanleg van waterbufferbekkens past in de reguliere werking van de Provinciale Technische Dienst Waterlopen en is uiteraard primair gericht op het aanpakken van probleempunten inzake wateroverlast. Waterbeheersing dus in de eerste plaats. Maar wanneer ze oordeelkundig ontworpen worden, kunnen waterbekkens ook een ecologische meerwaarde opleveren. De Technische Dienst Waterlopen en de dienst Milieu, Natuur en Waterbeleid streven dan ook naar de best mogelijke consensus tussen waterbeheersing en ecologie. Voorbeelden van dergelijke aanpak zijn er zoveel als er waterbufferbekkens zijn (Geluwebeek-Menen, Keibeek-Zwevegem, Steenbeek-Langemark, HazelbeekLichtervelde/Torhout, Babilliebeek-Roesleare, ’t Jampensbeek-Anzegem, Kerkebeek-Zedelegem enz).

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

2 0 0 6

Goed beheerde bermen: bronnen van leven

begrip werd geïntroduceerd in andere provinciediensten. Op basis van dit plan worden sinds 2003 de provinciale bermen zo maximaal mogelijk ecologisch beheerd. Ook in samenwerkingen met de dienst Cultuur komt ecologie soms op de voorgrond. Bijna alle projecten rond de ‘forten en dijken’ als relicten van de tachtigjarige oorlog getuigen daarvan. In 1997 werkten Natuurpunt en de Provincie West-Vlaanderen een project uit om de Stadswallen gedeeltelijk hun oorspronkelijke uitzicht terug te geven. Door de heraanleg van de buitengracht ontstonden nieuwe waterpartijen. Kort na het herstel verschenen al verschillende waardevolle waterplanten zoals mattenbies, pijlkruid, glanzig fonteinkruid en gele plomp. De oevers van de gerestaureerde gracht zijn een geschikte pleisterplaats voor tal van vogels zoals waterhoen, ijsvogel, witgatje en grote gele kwik. En wie weet verwelkomen we er ooit de boomkikker…

Al zijn het qua oppervlakte veelal kleine gebieden, het zijn stapsteentjes voor watergebonden natuur in een cultuurlandschap. De snelle ontwikkeling van oevervegetatie ontgaat zeker de vogels niet: de kleine karekiet, de bosrietzanger en de rietgors vinden er een broedplaats. Als er open water en een rietkraag zijn, komen hier ook futen, wilde eenden en meerkoeten tot broeden. De waterkwaliteit bepaalt of en welke waterplanten en ongewervelden, zoals libellen, er kunnen voorkomen.

Doelgroepgericht natuurbeleid I Dit is de tweede pijler in het provinciale natuurbeleid. Informatie, sensibilisatie en educatie zijn de sleutelwoorden. Doelgroep: provinciediensten De totstandkoming van het provinciaal wegbermbeheersplan, in samenwerking met de provinciale Dienst Wegen, is een prima voorbeeld van hoe ecologie als

Damse Vaart

5

Doelgroepgerichte subsidies Tal van gemeenten, verenigingen en scholen kregen al subsidie voor projecten zoals poelenprojecten, educatieve schooltuintjes, de inrichting van lokale natuurgebieden, soortenbescherming enz. Ook aankopen van grond werden van oudsher al gesubsidieerd. Van 1990 tot en met 2005 kende de Provincie voor zo’n 1.250.000 euro subsidies toe voor de aankoop door verenigingen van bijna 600 ha natuurgebied. Van 1998 tot 2002 werd zo’n 470.000 euro toegekend aan lokale besturen voor de aankoop van in totaal 144 ha natuurgebied. Deze subsidie bestaat nu niet meer.

De Provincie probeert gemeenten ook actief mee te trekken in campagnes, zoals de campagne ‘botanisch graslandbeheer’ (gemeenten en anderen ‘leren beheren’ was hier de hoofdbetrachting) of de campagne ‘plantgoed’ (in essentie een pleidooi voor meer streekeigen groen). Daarnaast organiseert de Provincie regelmatig vormingsmomenten met als doel nieuwe thema’s aan te brengen, wettelijke verplichtingen toe te lichten enz. Voorbeelden zijn de reductie van bestrijdingsmiddelen en het groenbeheer.

Het provinciaal subsidiebeleid (vrijwilligers, scholen en lokale besturen) werd in 2003 vrij grondig herschreven. De teneur van de wijzigingen was dat projecten pas ondersteund werden voor zover ze ingepast konden worden in het provinciaal natuur- en landschapsbeleid. Sterker gefocust dus... Doelgroep langdurig werklozen Met de start van een eigen provinciale werking rond landschap ontstond onmiddellijk de vraag naar arbeid voor landschapsinrichting en –beheer. Voor dergelijke kleinschalige en arbeidsintensieve groenbeheerswerken wordt al jaren samengewerkt met sociale tewerkstellingsinitiatieven.

Landschapszorg, een veelzijdige bezigheid

Doelgroep gemeentebesturen De gemeentebesturen zijn een zeer prominente doelgroep voor het provinciebestuur.

6

Via zogenaamde regiovergaderingen proberen we ze in te lichten over nieuwe evoluties en aandachtspunten met betrekking tot concrete milieu-thema's.

Cursisten pesticidenvrij groenbeheer

Doelgroep burgers De campagne “de ecologische siertuin ontstond vanuit de vraag hoe we de burger zover konden krijgen om in zijn leefwereld te denken en te werken rond natuur. Het antwoord leek evident: via zijn tuin! Een uitgebreide campagne over de ‘ecologische siertuin’ werd opgezet. Via vrijwillig opgeleide lesgevers, een didactische brochure, voordrachten en ecotuinteams wordt geprobeerd zoveel mogelijk mensen te bereiken. De Dag van de Natuur, waar de Provincie sinds 1996 mee haar schouders onder plaatst, is een jaarlijks terugkerend succesevenement. Ontstaan binnen de natuur- en milieubeweging is deze dag intussen een samenwerking tussen natuur- en milieuverengingen, socioculturele verenigingen en overheden. Doel van de dag blijft om de doorsnee burger te leren dat natuur niet ‘gratuit’ is, ze vergt inrichting en beheer, hard werken dus. De Gezinsbond werkt traditioneel rond geboorteprojecten (een boom voor iedere pasgeborene).

N AT U U R

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

2 0 0 6

Doelgroep landbouw In 1993 werd het Provinciaal Centrum voor Landbouw en Milieu (Proclam) opgericht als structureel overlegorgaan tussen de sectoren landbouw en milieu. Vandaag is Proclam, naast een volwaardig overlegplatform, uitgegroeid tot een kenniscentrum met een pak expertise met betrekking tot water, agrarisch natuurbeheer en erosie.

Landbouwers zijn de belangrijkste doelgroep voor de Provincie op het vlak van het beleid rond kleine landschapselementen (zoals hagen, houtkanten, knotbomen en dreven). Via een zogenaamde inrichtingsovereenkomst kan de landbouwer een ‘landschapsbedrijfsplan’ laten uitvoeren op kosten van de Provincie en de gemeente. Concreet betekent dit dat de landbouwer de overheid toelaat om werken (zoals beplantingen en poelen) uit te voeren op zijn grond. De Provincie, de gemeenten en hun partners zorgen voor de organisatie, de uitvoering en de betaling van de werken. In het geval van nieuwe aanplantingen staat de Provincie gedurende twee groeiseizoenen in voor de nazorg. Verenigingen die zich inzetten voor langdurig werklozen verrichten het uitvoerende werk. Sinds 1994 zijn er ruim 200 plannen getekend én uitgevoerd.

Beplantingen op landbouwbedrijven: steeds in overleg met de landbouwer

Doelgroep vrijwilligers

Oranjetipje Vlinders, dankbaar om te monitoren

Gebiedsgericht natuurbeleid I De derde pijler van het provinciaal natuurbeleid houdt in dat we onze projectmatige werking durven beperken tot delen van West-Vlaanderen, om allerlei redenen. Gebiedsgericht natuurbeleid is steeds projectmatig samenwerken met lokale besturen rond natuur en landschapszorg. Dé oorsprong van het gebiedsgerichte natuurbeleid zijn de Regionale Landschappen. Een Regionaal Landschap is een duurzaam samenwerkingsverband dat opgezet wordt om in hoofdzaak te werken rond een bestaande landschappelijke kwaliteit, en dit vooral via de sporen van draagvlakverbreding en projectwerking. Momenteel zijn er in West-Vlaanderen drie Regionale Landschappen: RL West-Vlaamse Heuvels, RL Houtland en RL IJzer/polder. Buiten de RL zijn er diverse samenwerkingsprojecten met gemeenten zoals de Oudlandpolder (Blankenberge, Zuienkerke en De Haan), de Leievallei (Wervik tot Kortrijk), de Midden-West-Vlaamse heuvelrug (Esen, Klerken, Houthulst, Staden, Zonnebeke, Zillebeke), drevenlandschap omgeving Houthulstbos enz. De concrete samenwerkingen slaan telkens op een set van acties; soortenbescherming, waterprojecten, KLE-werking bij boeren, planologisch initiatief enz. Kortom, een mix dus van aanbod en gebod, die moet resulteren in een grotere zorg voor het landschap.

De knowhow van de talrijke natuurvrijwilligers wordt met als tussenpersoon de provinciale medewerker op het instituut voor bos- en natuuronderzoek -met veel plezier ingezet voor ‘monitoring’ in de provinciedomeinen en daarbuiten. In ruil krijgen ze ‘inspraak’ in het beheer/beleid én hopelijk méér en betere natuur in hun omgeving. De Provincie ondersteunt ook de provinciale natuurstudiedagen (2003, 2005) en natuurbeheersdagen (2004), die alternerend worden georganiseerd.

7

Drevenlandschap in Houthulst

De provinciedomeinen Het provinciebestuur investeert al lang in multifunctionele groengebieden met de nadruk op zachte recreatie en natuur. In totaal beheert de Provincie in 2006 1.408 ha domeinen (een verdubbeling in oppervlakte en aantal domeinen sinds 1994). Sinds 1994 plantte het provinciebestuur ook maar liefst 142 ha nieuw bos aan.

gemaaid mét afvoer van het maaisel. Voor de Damse Vaart en op de Frontzate (Diksmuide-Nieuwpoort) wordt ook gewerkt met begrazing door schapen. Vooral de Groene 62 Torhout-Oostende bezit een boeiende, heel gevarieerde flora. Deze groene assen fungeren excellent als droge natuurverbindingsassen.

Overzichtkaart Provinciedomeinen en Groene assen

"Groene 62” Torhout -Oostende

Besluit I In alle bescheidenheid … u zult moeten toegeven dat er het voorbije decennium veel gerealiseerd is bij de Provincie. Niet enkel op papier maar ook en vooral op het terrein. Tussen de mensen dus. Dit alles is te zien in het West-Vlaamse landschap en te vermoeden in de geesten van de mensen die er wonen, want velen werkten eraan mee, waarvoor dank!

8

Nieuwe bossen worden aangelegd met inheemse bomen.

Wilt u een duidelijker ‘beeld’ krijgen via de talrijke foto’s en wenst u deze gratis uitgebreide exemplarische bloemlezing van provinciale initiatieven te ontvangen, dan bezorgen we u graag de 70 pagina’s tellende brochure.

De Provincie beheert ook 115 km of 271 ha groene assen, en dit volgens het wegbermdecreet, dit wil zeggen: op ecologische wijze. Deze groene assen zijn de Damse Vaart en negen vroegere spoorwegbeddingen. De grazige bermen worden er meestal tweemaal per jaar

Provinciaal Informatiecentrum Tolhuis Jan Van Eyckplein 2, 8000 Brugge T 0800 20 021, F 050 40 74 75 E [email protected] W www.west-vlaanderen.be

N AT U U R

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

2 0 0 6

Domein in de kijker:

het Zeebos Onder grote belangstelling werd op 14 mei 2006 het provinciedomein Zeebos opengesteld. Dit nieuwe provinciedomein ligt op het grondgebied van Brugge en Blankenberge. Het sluit aan bij de bebouwing van de stad Blankenberge en vormt een visuele buffer t.a.v. de Zeebrugse haven.

In 1996 sloot de Provincie West-Vlaanderen een erfpachtovereenkomst af met de stad Blankenberge, eigenaar van de grond. In de winter 1997-1998 werd de bebossing op een oppervlakte van 20 ha uitgevoerd. Nooit eerder werd er zo dicht bij de kustlijn en in zware polderklei een bos geplant. Na een trage start en met de nodige aanpassingen kwam het bos gedurende de laatste jaren volop in groei. Nu vormt het een afgewisseld loofbos waar de els en de witte abeel weliswaar de hoofdmoot vormen maar waar ook veel andere bomen en struiken groeien. Ongeveer 15 ha van het Zeebos werden niet beplant. Een zone voor speelruimte en een natuurgebied maken er deel van uit. In beide delen werden de nodige inrichtingswerken uitgevoerd. Door het Zeebos loopt een fietsas die de kustfietsroute met de polders verbindt. Een deel van de wandelwegen is halfverhard en toegankelijk voor rolstoelgebruikers. De overige wegen bestaan uit gras en kunnen bij nat weer modderig zijn. In het bosgedeelte van het Zeebos heeft de natuur een nieuwe stek gevonden. In de lente en de zomer siert een kleurrijk gezelschap de wegen, paden en bospercelen.

Van de fietsas die doorheen het domein loopt, heeft u zicht op de natte weiden en het bos in de verte

Voor het geel zorgen de dubbelkelk, het jacobskruiskruid en het heelblaadje. Oranje is de kleur van het koninginnenkruid en het harig wilgenroosje. De wilde peen en de braam kleuren wit. Met wat geluk ziet u er ook zeldzamere soorten als de aardaker of de moerasandoorn. Het gelach van de groene specht is er regelmatig te horen. Zowel de sperwer als de bruine kiekendief komen er jagen. Ook de patrijs en de haas vinden er een gevarieerd landschap. Het tegenaan de kust gelegen weidegebied kent zowel winter- als zomergasten: bergeenden, scholeksters, slobeenden, kievieten, kolganzen, tureluurs, kluten en veel andere geven er geregeld rendez-vous. Meer info Uitgebreide informatie over het Zeebos vindt u in de brochure “Wandelgids provinciedomein het Zeebos” die u voor 0,50 euro kunt kopen bij de VVV Blankenberge of in het Provinciaal Informatiecentrum Tolhuis (gegevens zie achterflap). Een soortgelijke brochure werd uitgegeven voor het provinciaal domein Baliekouter in Wakken-Dentergem.

Jacobskruiskruid

9

Johan Mahieu

Een stand van zaken

Ecologisch bermbeheer in West-Vlaanderen Het Bermbesluit (goedgekeurd door de Vlaamse regering in 1984) houdt in dat bermen slechts tweemaal per jaar gemaaid mogen worden: na 15 juni en na 15 september. Bovendien werd de afvoer van het maaisel verplicht. Doel van het besluit was in de eerste plaats ecologie. De maaidata zijn zo gekozen dat het gros van de bermplanten tussendoor kunnen opschieten en zaad zetten. De afvoer van het maaisel verarmt ook de bodem zodat grassen minder dominant worden en kruiden meer kans krijgen.

Het bermbesluit bleek in al die jaren mooie theorie maar moeilijke praktijk. Het besluit zette wél het ecologisch belang van bermen voor het eerst in de kijker. Sindsdien maakten diverse overheden (Vlaanderen, provincies en gemeenten) werk van ecologie in de wegberm. Ook de Provincie West-Vlaanderen kan ruim 20 jaar na ‘het bermbesluit’ op een en ander terugblikken.

Provinciale bermen I Met het milieubeleidsplan 2000-2004 werd besloten werk te maken van een ecologisch beheer van de provinciale wegbermen (zo’n 200 km, incl. Damse Vaart). In 2000 werd gestart met de opmaak van een wegbermbeheersplan. Er werd een beroep gedaan op de deskundigheid van de West-Vlaamse Intercommunale en de bermen werden opgedeeld in drie prioriteitsklassen.

Provinciaal fietspad

10

Uitgaande van de resultaten van deze studie werd in 2002 een overleg met de Provinciale Technische Dienst Wegen opgestart. Het Noordelijk District van deze dienst zorgde eind 2002 voor de opmaak van een nieuw bestek. Voor het uitvoeren van het ‘specifieke’ beheer werd een afwijking op het bermbesluit gevraagd. De bevoegde minister gaf goedkeuring voor deze afwijking die, met het oog op een betere bloei en zaadvorming van zeldzame soorten, onder meer voorzag in een derde maaibeurt. Deze extra maaibeurt werd gecompenseerd door een lagere maaifrequentie van de sloten zodat het ecologisch wegbermbeheer een financiële nuloperatie werd. Het Zuidelijke District opteerde voor het duurdere uitbesteden. Om die kosten te drukken (ook al de forse stortprijs van het maaisel), werd de derde maaibeurt geschrapt en vielen de wegbermen met de laagste prioriteit uit de boot. Sinds 2003 wordt dus het gros van onze provinciale bermen ecologisch beheerd. In 2006-2007 volgt een eerste evaluatie.

Ondersteuning van gemeenten I Na een proefproject in de Westhoek, werden in 2005 in de regio Roeselare-Tielt een 30-tal vrijwilligers opgeleid voor berminventarisatie. De vrijwilligers adviseren en ondersteunen hun gemeentebestuur bij het lokale bermbeheer. Ze duiden de prioritaire bermen aan, bepalen welk maairegime ‘beter’ geschikt is voor bepaalde (stukken) bermen. Gemeenten worstelen van oudsher ook met de zuivere ‘praktijk’ van het wegbermbeheer. Er zijn verschillende mogelijkheden: beheer door eigen diensten (met bijbehorende beperkingen van tijd, mankracht, machines en middelen), integraal uitbesteden tot zelfs het inschakelen van aangelanden in het bermbeheer. Aangelanden zijn eigenaar van een stuk land dat aan een weg grenst (meestal landbouwers). Zo schakelt Gistel landbouwers via een subsidiesysteem in het beheer in. De filosofie hierachter is dat maaisel ook bruikbaar kan zijn in de landbouwbedrijfsvoering. Vooral voor de maaibeurt in juni is dit een succes (voor 60% van de bermen vindt Gistel een bereidwillige landbouwer). Voor de maaibeurt in september worden minder landbouwers bereid gevonden omdat het hooi dan onvoldoende kan drogen. Het resterende deel bermen wordt beheerd door aannemers

Bermbeheer: maaien en opzuigen

N AT U U R

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

2 0 0 6

seerden) met als hoofdthema het betrekken van aangelanden in het bermbeheer. De avond werd in hoofdzaak een praktijkgetuigenis van de gemeente Gistel. Het provinciebestuur van zijn kant had een verhaal klaar over alle mogelijke juridische manieren (contractvormen) die mogelijk zijn om aangelanden een rol te kunnen laten spelen in het bermbeer.

via een overheidsopdracht. In 2006 organiseerde het provinciebestuur een informatieavond over botanisch bermbeheer (voor milieuraadsleden, milieuambtenaren en andere geïnteres-

Voor een aantal ‘klassieke’ problemen met bermen en bermbeheer (waar naartoe met het maaisel, de hoge prijs van het composteren, zwerfvuil in de berm enz.) heeft de Provincie jammer genoeg ook niet steeds de gepaste oplossing. Tekst: Sytske Bellengé, Bart Van Eygen, Wouter Vuylsteke

Tweede editie West-Vlaamse Klimaatwijken opnieuw een succes! Deelnemers besparen 7,3% energie op vijf maanden tijd. Onder impuls van de Bond Beter Leefmilieu, Dialoog vzw, de Provincie West-Vlaanderen, KWB, Eandis en WVEM hebben acht West-Vlaamse gemeenten in november 2005 hun inwoners uitgedaagd om in groep energie te besparen. Het project liep reeds voor de tweede keer in West-Vlaanderen. Op 2 juni 2006 werd de campagne afgesloten met een provinciaal slotmoment waar de resultaten bekend gemaakt werden. In totaal bespaarden 246 gezinnen uit acht West-Vlaamse gemeenten (De Panne, Ieper, Kortrijk, Kuurne, Middelkerke, Bellewijk Poperinge, Torhout en Zwevegem) meer dan zeven procent energie ten opzichte van vorig jaar. Hoe besparen?

De balans 20 groepen, samen 246 gezinnen, hebben 7,3% energie bespaard. Negen groepen bespaarden zelfs 8% en meer. De zuinigste groepen wonen in Leffinge, Kortrijk en Zwevegem. Zij bespaarden 16,42%, 13,44% en 13,17% op hun energiefactuur. Derde keer West-Vlaamse Klimaatwijken In november 2006 starten we met de derde West-Vlaamse Klimaatwijken. Naast de ‘vaste waarden’ doen dit jaar ook enkele nieuwe gemeenten mee, met name Anzegem, Houthulst, Koksijde en Wingene. Meer info bij Marie De Winter, Provincie West-Vlaanderen, T 050 40 34 90 [email protected] of op www.west-vlaanderen.be/klimaatwijken

Elke groep kreeg persoonlijke begeleiding van een energiemeester, d.i. een vrijwilliger die tips geeft om energie te sparen. De groepen noteerden vijf maanden lang de meterstanden van gas en elektriciteit. Deelnemers van klimaatwijken letten op de kleine dingen van elke dag. Ze besparen energie door spaarlampen te installeren, radiatorfolie te hangen, spleten en kieren te dichten, te koken met het deksel op de pot en het stand-byverbruik van toestellen uit te schakelen. Hieruit blijkt dat de Kyotodoelstellingen zelfs zonder grote investeringen haalbaar zijn op vijf maanden tijd. Door te isoleren en hoogrendementsbeglazing toe te passen zou de energiebesparing nog heel wat hoger kunnen liggen.

Energiemeesters begeleidden de deelnemers bij hun energiebesparing Foto F. 11Proot

ACTIVITEITEN PROVINCIEDOMEINEN SEPTEMBER-DECEMBER 2006 In samenwerking met: De Torenvalk, Groendienst, Mycologia Zuid-West-Vlaanderen, Natuurfonds Westland, Natuurgidsen Oostkamp, Natuurgidsen Tilia, Natuurpunt afdelingen Gaverstreke, Kortrijk, Middenkust, Westland, Wevelgem-Menen, natuurwerkgroep De Gavers, provinciediensten sport en cultuur, Regionale Landschappen Houtland en West-Vlaamse Heuvels, Vleermuizenwerkgroep, Vogelwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen.

BERGELEN -afspraak aan de Ponyhoeve, Hemelhofweg 25 in Gullegem Zondag 3 september

Kruiden op hun mooist (met wedstrijd kruiden proeven) (Jozef Bousse)

Zondag 3 december

Water’wild’

(Tom Gheskiere)

D’ AERTRYCKE Zondag 3 september

Zondag 15 oktober

DE GAVERS

(9.30 uur)

-afspraak parking Zeeweg in Torhout

Bomen van het kasteelpark

DE BALIEKOUTER

(15.00 uur)

(Franky Kimpe)

(14.30 uur)

- afspraak parking Ommeganckstraat in Wakken

Paddenstoelen bewonderen (Frank Vandendriessche)

(14.00 uur)

-afspraak parking Zuid (Koutermolen), Eikenstraat 131 in Harelbeke (niet op 18 november)

Zondag 1 oktober

Vogels op weg naar het Zuiden (Natuurwerkgroep De Gavers)

(9.00 uur)

Zondag 8 oktober

Onder dakjes: paddenstoelen (Lucrèce Vannieuwerburgh)

(9.30 uur)

Zaterdag 18 november Dag van de natuur (o.l.v. Natuurpunt Gaverstreke)

(9.30 en 14.00 uur)

Afspraak aan parking Oost - Meersstraat, 8530 Harelbeke

Zondag 3 december

Overwinterende watervogels

(Natuurwerkgroep De Gavers)

(9.00 uur)

DE PALINGBEEK/GASTHUISBOSSEN -afspraak bezoekerscentrum Palingbeek, Vaartstraat 7 in Ieper-Zillebeke (behalve op17 sept.)

Zaterdag 2 september Vleermuizen (Luk Dombrecht en Mark Vandesype) Zondag 17 september

(20.00 uur)

Provinciale gezinsdag i.s.m. de Gezinsbond

(10.00 tot 17.00 uur)

Allerhande boeiende en leuke activiteiten van 10 tot 17 uur, wandeling om 14 u en 15.30 uur Afspraak aan de parking cafetaria, Palingbeekstraat. Wandelingen starten aan het bezoekerscentrum.

Zondag 1 oktober

Hakselen in de milieuboerderij

Zondag 15 oktober

Zinspelen op de herfst (Paul Wittevrongel (domeinbrigadier))

HET STERREBOS

12

Zondag 8 oktober

(14.00, 15.00 en 16.00 uur) (14.00 uur)

-afspraak parking Sterrebosdreef in Roeselare-Rumbeke

Mossen, paddenstoelen en muurvegetatie (Christine Hanssens)

(10.00 uur)

LIPPENSGOED-BULSKAMPVELD

-afspraak bezoekerscentrum (kasteel) Bulskampveld, Bulskampveld 9 in Beernem

Zondag 17 september t.e.m. 22 september

Tentoonstelling ‘Westkunst’ (Danny Boussauw)

Zondag 17 september

Heide in volle bloei (Luc Vanpaemel)

(14.30 uur)

Zondag 15 oktober

Muizen (Bob Vandendriessche)

(10.00 uur)

Zondag 19 november

Dag van de natuur (o.l.v. Natuurpunt Beernem) Afspraak aan parking Het Aanwijs, Reigerlostraat in Beernem

(14.30 uur)

Zondag 17 december

Keltische bomenwandeling (Heks Epona)

(14.30 uur)

Op zondag 17 september: kunstenaars aanwezig en randanimatie voorzien

RAVERSIJDE - afspraak Walraversijde, museum, Nieuwpoortsesteenweg 636 in Oostende Zondag 17 september

Eiwitbommen voor trekvogels

(10.00 uur)

TILLEGEMBOS -afspraak parking langs de Witte Molenstraat in Brugge (Sint-Michiels) Zondag 10 september

Paddenstoelen (Danny Boussauw)

(14.30 uur)

Zondag 8 oktober

Spinnen: octopussen van het land (Bryan Goethals)

(14.30 uur)

’T FORT VAN BEIEREN Zondag 24 september

-afspraak Gemene Weidestraat in Koolkerke

Geschiedenis van het Fort (Mathieu De Meyer)

‘T VELD

(14.30 uur)

-afspraak cafetaria ‘De Keunepupe’ in Ardooie

Zondag 10 september

Libellen en andere vliegende insecten (Philip Recour)

(14.00 uur)

Zondag 8 oktober

Tips voor natuurfotografen (Patrick Keirsebilck)

(14.00 uur)

Zondag 12 november

Daar zijn de paddenstoelen (Christine Hanssens en Frank Vandendriessche)

(14.00 uur)

Zondag 10 december

Hoe overwinteren planten en dieren? (Catherine Priem)

(14.00 uur)

WALLEMOTE-WOLVENHOF

-afspraak parking Kokelarestraat in Izegem

Zondag 10 september t.e.m. 15 september

Tentoonstelling ‘Westkunst’ (Danny Boussauw)

Zondag 19 november

Over kabouterhuisjes en elfenbankjes

Op zondag 10 september: kunstenaars aanwezig en randanimatie voorzien (Frank Vandendriessche)

(10.00 uur)

Voor up-to-date info: www.west-vlaanderen.be/leefomgeving/domeinen/activiteiten.htm Of contacteer: Dienst Natuur- en Milieueducatie Christine Van Rie, T 050 40 32 51, [email protected]

13

Leievallei, Interfluvium en Oudlandpolder

Drie West-Vlaamse niveau 3projecten van hoog niveau Al drie opeenvolgende jaren diende het provinciebestuur een niveau 3-projectvoorstel in bij het Vlaams Gewest. Deze ambitieuze projecten passen binnen de samenwerkingsovereenkomst ‘Milieu, opstap naar een duurzame ontwikkeling’ en zijn gebiedsgerichte projecten die inzetten op de diverse clusters (thema’s) uit deze overeenkomst.

Het startschot voor de Leievallei tussen Wervik en Kortrijk en voor het Interfluvium werd gegeven op 15 juni 2006. Deze projecten duren twee jaar en worden gerealiseerd dankzij financiële steun van de Vlaamse Gemeenschap.

Niveau 3-projecten Leievallei en Interfluvium I De Provincie, intercommunale Leiedal en de gemeenten Wervik, Menen, Wevelgem en Kortrijk werkten samen een actieplan voor de regio uit. Het document kreeg de naam ‘geïntegreerde gebiedsvisie op de Leievallei tussen Wervik en Kortrijk’. Een van de hoofddoelstellingen is de Leievallei te laten fungeren als een groene oase binnen de verstedelijkte omgeving, met verweving van natuurlijke elementen, landbouwactiviteiten en recreatieve ontsluiting. In 2004 zette de provinciale gebiedswerking een geïntegreerd gebiedsgericht programma op. Het actiegebied Interfluvium valt samen met de 23 dorpen waar in 2001 een leefbaarheidsonderzoek1 werd gevoerd. Het gaat om alle kernen van de gemeenten Avelgem, Spiere-Helkijn, Zwevegem, Deerlijk en Anzegem, en de kernen in het buitengebied van de stad Kortrijk (Aalbeke, Rollegem, Bellegem en Kooigem). Het programma spitst zich toe op ‘kwalitatieve open ruimte’, ‘duurzame mobiliteit’ en ‘kwalitatief wonen’.

1

14

‘Leefbaarheid op het Vlaamse platteland vanuit het perspectief van jonge bewoners’, Verslag van een onderzoek in de dorpen tussen Leie en Schelde, Frans Thissen & Wouter Linseele, AME Universiteit van Amsterdam & Provincie West-Vlaanderen, 2001.

Foto: Marc De Schuyter

Landschap en natuur blijven de hoofdthema’s Landschapsbedrijfsplannen worden een belangrijk instrument in de projecten Leievallei en Interfluvium. Naast de klassieke aanplantingen wordt er gewerkt aan het nemen van gebiedsgerichte en soortengerichte maatregelen. In de Leievallei kunnen landbouwers bovendien intekenen op beheersovereenkomsten ‘overgang naar agrarisch natuurbeheer’ en ‘omzetten van akker naar grasland’. Via de “landschapsmeester” wordt ook de mogelijkheid aangeboden om plannen op te maken bij niet-landbouwers.

Enkele specifieke acties nader toegelicht In de Leievallei werden vier zones aangeduid waar een landschapspark kan worden ontwikkeld. Het zijn gebieden die fungeren als nabije groene aantrekkingspool voor zachte recreatie in een verstedelijkte omgeving. Landbouw is er ondergeschikt, maar wel mogelijk. Toegankelijkheid voor de recreant en beheer volgens de principes van harmonisch park- en groenbeheer zijn hier cruciaal. Voor een van de vier zones, namelijk de resterende open ruimte in Wevelgem tussen de Guldenbergabdij en het Leiebos, aangevuld met het Bie-

N AT U U R

zenveld in Lauwe, wordt een inrichtings- en beheersplan opgemaakt. Een inrichtingsplan ‘beeldkwaliteit’ vormt de basis voor een strategie tot het ontwikkelen en versterken van de identiteit van de vallei. Elementen van het plan zijn bebording en meubilair, kwalitatieve afsluitingen en begrenzingen, inrichting van bruggen, voorstellen tot het introduceren van nieuwe identiteitsversterkende elementen, inkleding van bedrijven(terreinen), gebruik van ecologisch verantwoorde duurzame materialen enz. Er wordt ook een lichtplan opgemaakt met een inventaris van bestaande punt-, vlak- en lijnbronnen van licht. De Reutelbeek-Geluwebeek en de Neerbeek monden allebei uit in de Leie. Het zijn als het ware twee aders die natuur in de stad kunnen binnentrekken. De aanleg van beekbegeleidende beplanting en gericht oeverbeheer moeten deze functie nog versterken. Er wordt ook gewerkt aan de recreatieve ontsluiting: investeringen in de aanleg van een nieuw fietspad langs de Reutelbeek en van wandelpaden langs beide beken. Het niveau 3-project ‘interfluvium’ is dan weer de aanleiding om een ambitieus soortenprogramma op te starten rond amfibieën, akkervogels en de eikelmuis. De Provincie ondersteunt het klassieke recept van inventarisatie-actie-monitoring door begeleiding via de medewerker aan het INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek), vorming van vrijwilligers en vooral het vooruitzicht op de inzet van middelen voor concrete beschermingsmaatregelen. De Amfibieënwerkgroep (HYLA) Zuid-West-Vlaanderen (ZWVL) startte dit voorjaar met de inventarisatie van poelen in het projectgebied. Ondertussen wordt gezocht naar kandidaten voor proefprojecten met betrekking tot de aanleg van of het opschonen van nieuwe poelen. Voor akkervogels wordt vooral langs de spoorwegbedding Avelgem-Moeskroen gewerkt. We bouwen hier verder op de positieve samenwerking met de vogelwerkgroep ZWVL en de wildbeheerseenheden. In het gebied tussen Leie en Schelde gaan we samen met de zoogdierenwerkgroep ZWVL op zoek naar de voor velen onbekende eikelmuis, door middel van enquêtes en aangepaste inventarisatietechnieken. Er zijn heel wat signalen die er op wijzen dat deze soort sterk achteruit aan het gaan is in Europa én in onze provincie waar ze vooral in het zuiden nog werd waargenomen. Later wordt dan overgegaan naar specifieke beschermingsmaatregelen zoals de aanplant van fruitboomgaarden en houtwallen of het installeren van speciale nestkasten. Bij alle acties gaat veel aandacht naar de sensibilisatie, educatie en communicatie door middel van vorming, publieksactiviteiten, brochures, streekgidsen en educatieve routes. Deze routes belichten het historische maar ook het huidige landschap, de natuurwaarden en de cultuurhistorische elementen van het landschap.

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

Wat staat er nog op stapel? Een schriftelijk leefomgevingsonderzoek voor de Leievallei peilt bij de bewoners naar eventuele hinderproblemen zoals stof-, geur-, lawaai- en lichthinder en moet leiden tot een concreet actieplan. In samenwerking met de Hogeschool West-Vlaanderen, departement PIH, wordt een proefproject uitgewerkt rond afkoppeling en retentie van regenwater in het bekken van de Scheebeek. Langs een ‘stapstenenlijn’ in het interfluvium worden de nog resterende bosjes in de Scheldevallei en op de getuigenheuvels via trage wegen verbonden voor recreant én natuur. NME en landbouweducatie sporen samen in de kinderboerderij Het Bokkeslot in Deerlijk. Bij het dagcentrum de Feniks in Avelgem wordt de schuur van de educatieve zorgboerderij ‘het Ganzenhof’ duurzaam verbouwd tot een educatieve DEMO-ruimte. Hierover leest u mogelijk meer in het volgende NM-Info nummer. Meer info bij: Frank Petit-Jean ([email protected]) en Tim Denutte ([email protected])

De Oudlandpolder Niveau 3 I In het poldergebied werken de gemeenten De Haan, Zuienkerke, Blankenberge en de Provincie West-Vlaanderen sinds enkele jaren samen aan de ontwikkeling van de recreatieve mogelijkheden en de versterking van de landschappelijke kwaliteit en de natuurwaarden. We vertellen u wat meer over de concrete acties die sinds 2004 werden uitgevoerd.

Houtave Foto Misjel Decleer

2 0 0 6

“Typisch poldergrachtje zonder betonverharding”

In de eerste fase wordt gewerkt aan de verbinding tussen de dorpskernen Klemskerke, Vlissegem (De Haan) en verder richting Nieuwmunster (Zuienkerke). Ook in Zuienkerke wordt een wandelcircuit voorbereid. De route verbindt de landelijke dorpjes Meetkerke en Houtave en sluit aan op de wandelpaden in de Meetkerkse Moeren.

Landschap

Samenwerking met landbouwers In de Oudlandpolder werden intussen 33 landbouwbedrijfsplannen uitgevoerd. Zo’n plan omvat voorstellen voor aanplantingen en verbeteringen van het bestaande groenbeheer op de boerderij. Bedoeling is om de landbouwbedrijven beter te integreren in het open polderlandschap. De Landschapswachten zorgen voor de aanplantingen .

Poelen vormen typische landschapselementen in het polderlandschap en dienen als veedrinkplaats en als belangrijk biotoop voor amfibieën, vogels en kleine waterorganismen. In kader van het project werden al 30 poelen opgeschoond en 3 nieuwe poelen aangelegd. Dit najaar volgen er nog.

Toeristen en recreanten Een goed onthaal van de bezoekers vraagt de nodige inrichting. Zo zullen de kleine parkeerruimten aan de rand van het gebied (Uitkerke, Meetkerke, Klemskerke e.a.) opgewaardeerd worden. Ze krijgen een infobord of een picknickbank (met steeds aandacht voor de landschappelijke kwaliteit en de milieuaspecten). In de Uitkerkse Polder versterkt Natuurpunt vzw de poortfunctie aan de randen van het natuurgebied (met steun van het Europese Life-project). De Provincie en de gemeente De Haan speelden hierop in door de inrichting van een onthaalpunt en park&walk ter hoogte van de Neptunuslaan tussen Wenduine en Blankenberge. Ook in Meetkerke (Zuienkerke) werd een onthaalpunt ingericht met een infoluifel en picknickruimte. Ze vormen een ideaal vertrekpunt voor wandelingen en fietstochten in de Oudlandpolder.

16

In De Haan werd een proefproject ‘Trage Wegen’ opgestart. De Provincie werkt hier samen met de gemeente en met de vzw Trage Wegen. Er is overleg met de lokale natuur- en wandelverenigingen en landbouwers om te kijken welke voetwegen in een recreatief netwerk van rustige en veilige wegen kunnen worden ingeschakeld.

Speciale aandacht wordt geschonken aan het versterken van de belevingswaarde van het polderlandschap. Deze zomer werd de actie ‘veekralen’ opgestart. Oude veevangkooien worden vervangen door nieuwe eikenhouten constructies. Verspreid over het projectgebied worden kleine landschapselementen zoals heggen en knotbomenrijen hersteld en aangeplant. De inrichting van een educatieve poel tussen de dorpjes Klemskerke en Vlissegem vormt een ideale stopplaats voor fietsers en wandelaars. Voor bepaalde aandachtsgebieden in de Oudlandpolder wordt een landschapsplan opgemaakt door een landschapsarchitectenbureau. Zo wordt voorgesteld om de Blankenbergse Dijk weer op te waarderen en verder uit te bouwen als een recreatieve groene as die Brugge met Blankenberge verbindt. Ook voor het gebied ten westen van de Zeebrugse Haven wordt een plan opgemaakt. Het versterken van de landschappelijke kwaliteiten die het gebied herbergt, moet de visuele impact van het havengebied op het polderlandschap verzachten. Voor de Oudlandpolder wordt ook een lichthinderinventaris opgemaakt door het Platform Lichthinder. Alle lichthinderpunten in het gebied worden in samenwerking met vrijwilligers in kaart gebracht. Dan wordt er een actieplan opgemaakt. Wouter Goffin Projectcoördinator Niveau 3-project

Blankenbergse dijk Foto: Misjel Decleer

N AT U U R

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

2 0 0 6

De schildersezels in De Landschapskamer

Nieuw bezoekerscentrum Bulskampveld Op zaterdag 10 juni 2006 nam de Provincie het gloednieuwe Bezoekerscentrum Bulskampveld in gebruik. Het kasteel in het domein Lippensgoed-Bulskampveld werd grondig gerenoveerd en biedt nu onderdak aan een natuur- en milieueducatief centrum en een toeristisch onthaalpunt voor het Houtland. Het project past deels in een grensoverschrijdende samenwerking met Zeeland en Oost-Vlaanderen en het kreeg steun van Europa en Toerisme Vlaanderen.

Renovatie in twee fasen I Het eerste deel van de verbouwing was al langer klaar en toegankelijk. Dat voorzag in een moderne aanbouw bij het kasteel en de renovatie van de kelder. Zo kon u er al terecht aan de balie voor fiets- en wandelkaarten, voor het reserveren van een activiteit of het lenen van veldwerkmaterialen. Het voorbije jaar stond het kasteel volledig in de steigers voor de tweede fase van de renovatie. Het kasteel kreeg een nieuw dak, dubbele beglazing, een nieuwe verwarmingsinstallatie en nieuwe elektrische voorzieningen. Nu is het hele gebouw klaar en kan het publiek genieten van de tentoonstellingen in praktisch alle ruimtes van het kasteel. Met de vernieuwbouw voldoet het 19e-eeuwse kasteel nu aan de wensen voor een modern bezoekerscentrum.

NME-centrum I

ingericht klaslokaal, een heus atelier en verschillende ruimtes voor workshops beschikbaar. Ook voor ‘buitenwerk’ zijn er nieuwe educatieve voorzieningen gemaakt. Op verschillende plaatsen in de kruidentuin of het kasteelpark zijn er natuurobservatiepunten.

Toeristisch onthaalpunt I Op de eerste verdieping is er de tentoonstelling van het streekonthaal. Op die manier wordt een toeristisch onthaal voorzien voor bezoekers die de zandstreek ten zuiden van Brugge willen ontdekken. U belandt er terug in de tijd, in de salons van de kasteelheer. Zijn schildersezels staan er nog, zijn zetel ook. Elke ruimte (zoals de erfgoedkamer en het rariteitenkabinet) vertelt op een eigenzinnige manier een aspect van het Houtland. Het bezoekerscentrum is ook een van de toegangspoorten tot het Brugse Ommeland. Het is vrij centraal gelegen in het Houtland, dat deel uitmaakt van de toeristische regio ‘Brugse Ommeland’. Bezoekerscentrum Bulskampveld Bulskampveld 9, 8730 Beernem T 050 78 91 76 • E [email protected] www.west-vlaanderen.be/bezoekerscentra Contactpersonen: Bart Decrop, [email protected] Artikel: Tom Vermeersch

Op de benedenverdieping van het bezoekerscentrum vindt u het natuur- en milieueducatief centrum (NMEcentrum) met een interactieve tentoonstelling over het domein. U ziet er een film over de ontstaansgeschiedenis van het domein, maakt er kennis met de werking van de organisaties, er is een animatie over kringlopen in de natuur en een oriëntatietafel voor het domein en de omgeving. Het is vooral een actief centrum waar beleven centraal staat. Met zoekkaarten en thematische natuurdocumentatie kunt u zelf ook aan de slag om paddenstoelen, insecten of bladeren van de bomen van nabij te onderzoeken. Ook groepen kunnen terecht in het NME-centrum. Zo kunnen verenigingen of schoolgroepen er reserveren voor een dagvullend programma. In het kasteel zijn een

17

Natuurobservatiepunt aan de poel

Er groeit nog steeds MOS in de West- Vlaamse scholen Het MOS-schooljaar 2005-2006 was weer vruchtbaar! I MOS in het basisonderwijs De MOS-jurering is weer achter de rug. MOS heeft het schooljaar 2005-2006 met een positieve balans kunnen afsluiten. Ongeveer even veel scholen als vorig jaar dienden een logoaanvraag in. Heel wat scholen die voor het derde logo gingen, beslisten om de aanvraag te spreiden over twee jaar. Andere kregen het advies om het nog even rustig aan te doen zodat de werking geleidelijk aan, maar dan wel duurzaam, kan worden opgebouwd. Sommige scholen kregen dan weer hun dossier niet tijdig klaar. Dit zijn in absolute cijfers de resultaten van het voorbije schooljaar: 29 scholen krijgen het logo 1, 22 scholen het logo 2 en 14 scholen het logo 3. Vandaag heeft ruim 54% van de West-Vlaamse basisscholen (ofwel 419 scholen) al een milieubeleidsverklaring ondertekend. Hiervan hebben 213 scholen inmiddels een MOS-logo (1, 2 of 3) aan de schoolpoort hangen. Dit bewijst dat binnen de schoolmuren aan integrale milieuzorg doen geen buitenmenselijke inspanningen vraagt. Meer zelfs, het toont aan dat een meetbare milieuwinst een gemakkelijk haalbare kaart is als alle actoren binnen een school (leerlingen, leerkrachten, ouders, directie en personeel) hun schouders onder het milieu zetten. Maar het blijft natuurlijk hard werken, daarom: Werken rond het thema water: ons groene hoedje af voor deze scheppen in de poel scholen! MOS blijft ondertussen ook verder werken aan een inspirerend, praktijkgericht vormingsaanbod. In het najaar van 2006 kunnen leerkrachten, directies, gemeentebesturen en compostmeesters terecht in de nascholing “Afval, Anders Bekeken”. We bieden er een heleboel ideeën en praktijkvoorbeelden om te werken rond afvalpreventie in het basisonderwijs. Gedetailleerde info vindt u op www.west-vlaanderen.be/mos (zie vormingsaanbod). 18

MOS in het secundair en hoger onderwijs Van de secundaire scholen in West-Vlaanderen hebben er het afgelopen schooljaar 5 het derde MOS-logo behaald. Zij zijn niet de enige die milieuzorg hoog waarderen en daarvoor veel inspanningen doen met hun Natuur op school. Leerlingen aan de slag leerlingen en hun schoolpersoneel, want nog 3 andere scholen haalden het tweede logo en 14 het eerste. Het totale aantal secundaire scholen en hogescholen mét een logo (1, 2 of 3) komt daardoor op 91 (op een totaal van 266). Vandaag heeft 68% van de West-Vlaamse secundaire scholen (ofwel 171 op een totaal van 254) een milieubeleidsverklaring ondertekend. Het blijft voor de scholen een uitdaging om activiteiten te bedenken die aansluiten bij de leefwereld van de leerlingen en die hen ertoe aansporen om ook hun eigen gedrag kritisch te bekijken. Milieuzorg op school is meer dan een nette speelplaats, een gezond ontbijt of een veilige fiets. Heel de leer- en leefomgeving heeft met milieuzorg te maken en nodigt uit om keuzes te maken die een duurzame wereld ondersteunen. Om de secundaire scholen daarbij te helpen komen er volgend schooljaar pakketten uit voor het secundair onderwijs over ‘energie’ en ‘afval’. Meer informatie daarover kunt u vanaf september krijgen bij de MOSbegeleider van het secundair en hoger onderwijs.

Logo-uitreiking Na al dat hard werk is het ook hoog tijd voor wat vertier én de uitreiking van het welverdiende logo. De logo’s 1 en 2 voor het basis- en secundair onderwijs worden uitgereikt op woensdag 27 september 2006 in Cultuurcentrum De Spil in Roeselare. De uitreiking van het derde en laatste luik van het MOSlogo gaat door in Anderlecht op dinsdag 24 oktober.

N AT U U R

Twee nieuwe MOS-begeleiders voor het basisonderwijs I Twee vertrouwde gezichten bij MOS West-Vlaanderen trekken naar andere oorden. Bart Decrop wordt verantwoordelijke voor het bezoekerscentrum Bulskampveld in Beernem en Kristin Kino neemt dezelfde functie op in het bezoekerscentrum De Palingbeek in Ieper-Zillebeke. Vanaf september worden dit hun contactgegevens: • Kristin Kino, [email protected] of 057 23 08 40 in De Palingbeek, Vaartstraat 7, IeperZillebeke • Bart Decrop, [email protected] of 050 78 91 76 in NME-Centrum Bulskampveld, Bulskampveld 9, Beernem www.west-vlaanderen.be/domeinen De twee nieuwe begeleiders zijn Peter Grymonprez voor Noord-West-Vlaanderen en Hilde Veldeman voor Zuid-West-Vlaanderen.

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

2 0 0 6

Met wat tijd en een flinke hap volkorenbioboterhammen zullen ze hun taak op een even gedreven manier als hun voorgangers opnemen. Lieve Maes blijft trouw op post als MOS-begeleider voor het secundair en hoger onderwijs.

Het MOS-project -Milieuzorg op School- biedt een milieuzorgsysteem op maat van het onderwijs. Het stappenplan in de MOS-handleiding dient als leidraad om milieuzorg op elke school duurzaam uit te bouwen. Voor elk MOS-thema wordt een overzicht van milieuvriendelijke schoolacties, bestaande leermiddelen en bovengemeentelijke MOS-schakels uitgewerkt in een themabundel (enkel voor het basisonderwijs). Een MOS-school kan die gratis verkrijgen. Voor het secundair is er een handleiding en een boek met goede praktijkvoorbeelden. Tweemaal per jaar verschijnt ‘MOSterd’. Deze nieuwsbrief staat boordevol tips en praktijkvoorbeelden. Kent u een school die zin heeft om te gaan MOSsen? Vraag de MOS-handleiding of bezoek de website: www.milieuzorgopschool.be.

Meer info MOS-BEGELEIDING • DIENST NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE Provinciehuis Boeverbos, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries • Hilde Veldeman [BASISONDERWIJS] • T 050 40 33 80 • F 050 40 34 03 • E [email protected] • Peter Grymonprez [BASISONDERWIJS] • T 050 40 32 66 • F 050 40 34 03 • E [email protected] • Lieve Maes [SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS] • T 050 40 32 83 • F 050-40 34 03 • E [email protected] www.milieuzorgopschool.be of www.west-vlaanderen.be/mos

Aanvraagformulier NM-info VRAAG UW GRATIS ABONNEMENT AAN! Naam & adres: Organisatie (optioneel): Ik ontvang NM-Info nog niet en wens (inclusief deze editie)

exempla(a)r(en) van NM-Info per post te ontvangen.

Ik ontvang NM-Info reeds, maar wens vanaf volgende editie

exempla(a)r(en) van NM-Info per post te ontvangen.

T N E M E N N O B A S I T A GR

Ik wens NM-Info niet langer te ontvangen omdat ik voor de papiervriendelijke digitale versie kies. Ik wens NM-Info niet langer te ontvangen.

Kleur het gewenste vakje en stuur dit formulier naar Provinciaal Informatiecentrum Tolhuis, Jan Van Eyckplein 1-2, 8000 Brugge.

Campagne

Winkel verstandig, koop minder afval Dit najaar lanceert de Provincie West-Vlaanderen -in samenwerking met de afvalintercommunales en de lokale besturen - een grote campagne rond afvalarm winkelen. In het groene kadertje onderaan vindt u meer uitleg over de geplande acties. In dit artikel gaan we dieper in op de vele voordelen van afvalarm winkelen. Minder (verpakkings)afval betekent minder verbranding en minder storten. Waar mogelijk wordt recyclage nagestreefd, maar toch is ook dit niet helemaal onschuldig. Want vergeet niet dat ook daarbij nog altijd milieuhinder ontstaat en heel wat energie verbruikt wordt (alleen al voor het noodzakelijke transport van de selectieve inzameling). Zoals het spreekwoord luidt: ‘beter voorkomen dan genezen’. Maar niet enkel het milieu, ook uw portemonnee heeft baat bij afvalarm winkelen.

Afvalrijk winkelen

• klassieke wasverzachter • sinaasappelsap (5 x 20 cl) • een plastic fles cola • afzonderlijk voorverpakte koekjes • boter in een plastic vlootje • yoghurt (5 x 200 g) • voorverpakte tomaten • vloeibare zeep (250 ml) • afzonderlijk verpakte suikerklontjes (4 x 250 g) • dit alles in 3 plastic wegwerpzakjes

Wie zijn winkelkarretje volgens de macht van de gewoonte volstouwt met oververpakte goederen moet, eenmaal thuis, zo’n 70% van het aangekochte gewicht aan verpakkingsafval weggooien. Maryse en Katleen namen de proef op de som en gingen op een woensdagnamiddag samen naar dezelfde winkel met hetzelfde boodschappenlijstje. Maryse kocht producten die haar achteraf zo weinig mogelijk afval zouden bezorgen. Katleen deed dit niet. Achteraf bleek dat door afvalarm winkelen Maryse maar liefst 70% minder afval weggooide en bovendien 30% minder betaalde dan Katleen! Bovendien levert afvalarm aankoopgedrag u ook een extra kostenbesparing op aangezien de dure restafvalzak en de PMD-zak minder snel vol zijn. Verpakkingsafval vertegenwoordigt immers 30% van het gewicht en 50% van het volume van het totale huishoudelijke afval.

AfvalARM winkelen

30% minder betaald 70% minder afval 20

bron: IOK

• een geconcentreerde wasverzachter • sinaasappelsap (1 liter) • een glazen fles cola met statiegeld • niet afzonderlijk verpakte koekjes • boter in een wikkel • yoghurt (1 kilo) • losse tomaten • zeep (2 x 125 g) • suiker (1 kilo) • dit alles in een herbruikbare plastic tas

N AT U U R

Voorbeeld: een restafvalzak kost tegenwoordig 1 à 1,5 euro. Een gezin dat wekelijks een tweetal restafvalzakken (dus jaarlijks ca. 100 zakken = 150 euro) buitenzet, kan met een afvalbewuster aankoopgedrag ook een mooie besparing doen. Het is duidelijk: op jaarbasis kan afvalarm winkelen tientallen euro’s winst opleveren!

Afvalarm winkelen: zo doet u het! I • Gebruik een stevige boodschappentas of een plooikrat. In ons land worden er naar schatting 3 miljard plastic zakken in de vuilnisbak gegooid. Dit stemt overeen met ca. 19.000 ton plastic of 6 miljoen liter aardolie. Een deel wordt gelukkig nog nuttig gebruikt in de vuilnisemmer. Het merendeel verdwijnt echter rechtstreeks in de restafvalzak.

• Koop los fruit en groenten. Verse, los aangeboden groenten en fruit veroorzaken minder afval dan voorverpakte producten. Aan de zelfbedieningsafdeling kan de consument gerust verschillende soorten groenten of fruit samen in één zak opbergen en er alle prijsetiketten op kleven.

• Koop glazen flessen met statiegeld. Meestal rijdt u toch met een (leeg) voertuig naar de winkel. Waarom dan niet kiezen voor flessen met statiegeld? Verwar dit echter niet met wegwerp glazen flessen: die zijn zeker geen milieuZ I EEZZ O , V EERSE R S E MEL M E L K EN EN GGEEN EEN AF A FVA V ALL MEER ! vriendelijk alter-

Campagne afvalarm winkelen: laat je niet inpakken (23 september -4 november 2006) Om afvalarm winkelen een stevige duw in de rug te geven, wordt van 23 september tot 4 november 2006 een grote campagne georganiseerd met affiches, folders en een spot op de regionale televisie. In sommige gemeenten loopt er ook een spaaractie: al wie in de campagneperiode op een afvalarme en milieuvriendelijke manier boodschappen doet, krijgt in ruil voor een volle spaarkaart een duurzame boodschappentas.

&

M I L I E U

I N F O

I

s e p t e m b e r

2 0 0 6

natief voor PMD-verpakkingen.

• Koop herlaadbare batterijen. Lege batterijen zijn gevaarlijk afval en geven bij storten of verbranden aanleiding tot uitstoot van giftige zware metalen, zoals kwik, lood, cadmium, zink en nikkel. Herlaadbare batterijen zijn een veel beter alternatief. De aankoopprijs van herlaadbare batterijen ligt uiteraard hoger dan die van wegwerpbatterijen, maar ze gaan dan ook honderden keren langer mee. Op langere termijn zijn herlaadbare batterijen dan ook beduidend goedkoper (de aankoop van een laadstation meegerekend).

• Koop navulverpakkingen. Verschillende producten bestaan in een navulbare versie. De bekendste zijn de navulbare wasmiddelen, zowel in poedervorm als vloeibaar. Schrijfgerei bestaan eveneens in navulformaat. De betere winkels van kantoormaterialen bieden navulbare balpennen of vulpennen, vulpotloden en navulbare stiften aan in plaats van wegwerpbalpennen en -stiften. Meer tips en info: surf naar www.afvalarmwinkelen.be Björn De Grande, T 050 40 34 91

Daarenboven maakt u dan ook kans op fanTAStische prijzen. De deelnemende handelaars herkent u aan de campagne-affiche en vindt u -samen met nog meer info- ook terug op www.afvalarmwinkelen.be. Andere gemeenten delen tassen uit via een bon. Doe met deze tas uw boodschappen op een afvalarme en milieuvriendelijke manier. Zeker meedoen dus. Maar denk eraan: met afvalarm winkelen wint u altijd!

21

Interne Milieuzorg -een blik OP het scherm Na de “zet ‘m op”-campagne: zet ‘m AF! Meer dan de helft van het energiegebruik van een pc komt voor rekening van het beeldscherm. Elk uur dat een scherm aanstaat, verbruikt het evenveel energie als een laserprinter die 100 A4’tjes uitprint. Hoe groter het scherm, hoe meer elektriciteit het slikt.

Vraag nu de gratis screensaver aan!

Zeker in een kantooromgeving maakt het energieverbruik door computers dikwijls het leeuwendeel van de energiefactuur uit. Daarom werd bij de Provincie onlangs een interne campagne gelanceerd waarbij aan het personeel gevraagd werd om ten minste het scherm uit te schakelen bij afwezigheid of non-activiteit. Ook het afsluiten van printers werd gepromoot, samen met andere vormen van rationeel energiegebruik.

Om alle computergebruikers op een efficiënte manier te bereiken, werd een screensaver ingezet: wanneer de computer een tijdje onaangeroerd blijft, floepen er allerhande tips op het scherm. Let wel: een screensaver op zich bespaart eigenlijk geen energie! Integendeel, soms verbruikt die meer dan wanneer de computer gewoon bezig is. De screensaver werd dan ook maar tijdelijk ingezet om verschillende boodschappen met betrekking tot rationeel energiegebruik te verspreiden.

Op termijn komt er een centrale instelling waardoor de schermen automatisch op stand-by zullen vallen. Opgelet: een scherm uitdoen bespaart sowieso altijd meer energie dan de stand-bymodus. Dit was dan ook het voornaamste streefdoel van de campagne.

Vraag nu de gratis screensaver aan. Computertips voor thuis of op kantoor: • Een LCD-scherm gebruikt minder energie. • Draagbare computers zijn zuiniger dan gewone pc's. • In sommige huishoudens blijft de computer dag en nacht 'aan' staan. Geen wonder dus dat hun energierekening de pan uitswingt! Beperk dan ook de tijd dat uw computer stand-by staat. Schakel uw computer dus regelmatig uit, ook als u een uurtje pauze neemt. Het is een fabeltje dat het regelmatig uitschakelen van computers slecht zou zijn voor het toestel. Uit onderzoek blijkt dat met deze tips jaarlijks tientallen euro’s per computer bespaard kunnen worden! Ter vergelijking: een simulatie bij de Provincie gaf een potentiële besparing van maar liefst 15.000 euro. De Provincie stelt de screensaver nu ook gratis ter beschikking van gemeenten en bedrijven. Voor meer info over de screensaver en de campagne: [email protected]. Björn De Grande, T 050 40 34 91

Goedkoop op kot met kring(loop)goederen: studentenactie zomer 2006!

22

Deze zomer is er -net als vorig jaar- een actie speciaal gericht op studenten. Als u uw studentenkaart toont, geniet u in de periode van 1 augustus tot 15 oktober maar liefst 20% korting op alle artikelen. Wetende dat de kringloopcentra sowieso hun waren aan een spotprijsje aan de man brengen, is dit dus echt wel een buitenkansje! Bovendien krijgt u als student bij uw aankoop een gratis gadget mee, namelijk een stickervel met vijf cartoons van de bekende cartoonist Lectrr. Maar dit jaar hebben we extra lekkers voor u in petto: bij een aankoop van minimaal 10 euro ontvangt u immers een gratis cd van het West-Vlaamse rockconcours Westtalent (zolang de voorraad strekt)! Deze exclusieve cd staat boordevol talent van eigen bodem, waaronder enkele groepen die ook potten gebroken hebben op de befaamde HUMO's Rock Rally: Rye Jehu behaalde er een bronzen medaille en Balthazar wist de publieksprijs te strikken.

Alle studenten zijn welkom, maar er wordt vooral gemikt op laatstejaars uit het secundair onderwijs die van plan zijn om volgend schooljaar op kot te gaan. Bij het inrichten van uw kot kunt u in een kring(loop)winkel zeker heel wat inspiratie opdoen: van eenvoudige kastjes en tafels, over gereanimeerde koelkasten en (microgolf)ovens, tot hippe sixties-lampen. Er staat echt van alles in de aanbieding. Sommige winkels doen tijdens de campagne nog enkele aanvullende acties of richten hun winkel speciaal in met allerhande kotspulletjes. Kom dus zeker een kijkje nemen! Voor een overzicht van de winkels en meer info: www.west-vlaanderen.be/kringloopcentra Björn De Grande, T 050 40 34 91

Waterkronkels 2006 Tussen 17 april en 15 juni 2006 konden de lagere scholen binnen het Regionaal Landschap IJzer en Polder voor de tweede keer deelnemen aan het natuur- en milieueducatief programma ‘Waterkronkels’. Het gaat om lagere scholen uit Alveringem, Diksmuide, Houthulst, Kortemark, Langemark-Poelkapelle, Lo-Reninge en Veurne. ‘Waterkronkels’ biedt een brede waaier van activiteiten rond waterkwaliteit en waterleven. De scholen kiezen een activiteit die hen aanspreekt en worden door professionele gidsen begeleid. Zo kropen de kinderen voor ‘Moord in de poel’ in de huid van een detective die de verdachte dood van een van de poelbewoners moest oplossen. Bij een bezoek aan de Paddenpoel in Vleteren werden de verschillende waterbewoners onder de loep genomen in het natuuratelier. Daarna mochten de kinderen zelf op ontdekking, uitgerust met een schepnetje, een observatiebakje en zoekkaarten. Er was ook een activiteit rond ‘Kleinschalige waterzuivering’ waarbij de kinderen leerden hoe afvalwater op een eenvoudige manier gezuiverd kan worden.

gemeentebesturen van de regio en tal van regionale natuurgidsen.

Voor meer info: Bellengé Sytske Gebiedswerking natuur, milieu en educatie Westhoek Provinciebestuur West-Vlaanderen Esenkasteel Woumenweg 100 8600 Diksmuide T 051 51 93 64 E [email protected]

Vanwege de grote interesse dit jaar (maar liefst 840 kinderen waren ingeschreven) wordt in 2007 een derde editie van ‘Waterkronkels’ georganiseerd. ‘Waterkronkels’ werd georganiseerd door het Regionaal Landschap IJzer & Polder en de Provincie West-Vlaanderen in samenwerking met Natuurpunt vzw, vzw De Boot, vzw De Paddenpoel, Aminal afdeling Natuur, de

Afvaleilanden voor selectieve inzameling van afval op evenementen In het kader van het vernieuwende project kustafval werd in 2005 in De Haan, Wenduine en Nieuwpoort een proefproject gestart met betrekking tot selectieve inzameling van afval op het strand tijdens het toeristische hoogseizoen (fracties restafval en PMD). Vanaf dit jaar worden naast afvaleilanden voor de selectieve inzameling op het strand - ook afvaleilanden voor op evenementen ter beschikking gesteld. Afvaleilanden voor op evenementen zijn in het oog springende inzamelplaatsen voor de selectieve inzameling

van afval, waar ook duidelijk meegedeeld wordt wat wel en niet bij de fractie hoort. Per afvaleiland kunnen naar keuze één tot drie fracties ingezameld worden (restafval, PMD, papier en karton of bekers). De Provincie West-Vlaanderen beschikt in totaal over tien afvaleilanden en stelt die gratis ter beschikking van gemeenten, organisatoren van evenementen enz. De kustregio krijgt wel voorrang. Diegene die de afvaleilanden wil gebruiken, zorgt zelf voor het transport ervan en voor de inzamelrecipiënten (120 L of 240 L) die erbij geplaatst worden. Meer info Alexandre Lefebvre T 050 40 31 18 [email protected]

23

De Provincie steekt al haar energie in u!

COLOFON Werkten mee aan dit nummer: Sytske Bellengé, Misjel Decleer, Björn De Grande, Tim Denutte, Marc De Schuyter, Marie De Winter, Wouter Goffin, Peter Grymonprez, Alexandre Lefebvre, Johan Mahieu, Wim Mestdagh, Frank Petit-Jean,

Met deze slogan trekken we op 8 oktober naar de provincieraadskiezingen.

Ann Vandamme, Pieter Vandevoorde, Bart Van Eygen, Christine Van Rie, Anita Vanscheeuwyck, Tom Vermeersch, Ria Verweirder en Wouter Vuylsteke.

Op 1 oktober kunt u kennismaken met de werking van de provincieraad. Hoe verloopt een zitting van de provincieraad? Wie zijn de kandidaat-beleidsvoerders voor de volgende legislatuur en wat willen zij voor u realiseren? Wij lichten een tip van de sluier op. Omdat de Provincie de schakel is tussen de gemeenten en Vlaanderen is zij het best geplaatst om de regio verder te ontwikkelen en als blijver op de kaart van Europa te plaatsen. Onze kustprovincie heeft daartoe de gepaste troeven in handen: als recreatieve topregio voor toerisme, cultuur en sport, als economische groeiregio voor bedrijven, KMO´s en landbouw en als regio met een hoge levenskwaliteit. Bij het uitbouwen van deze troeven gaat de Provincie niet over één nacht ijs. Levenskwaliteit draagt zij hoog in het vaandel! Onder meer door haar energievriendelijk beleid maakt uw Provincie van West-Vlaanderen een regio waar het goed is om te leven. De Provincie West-Vlaanderen heeft de voorbije decennia heel wat kennis verzameld en expertise opgebouwd. Deze kennis heeft zij in praktijk omgezet: subsidies voor duurzaam bouwen of verbouwen, ondersteuning van projecten zoals ´Met belgerinkel naar de winkel´, promoten van woon-werkverkeer met de fiets, fietspoolen voor schoolgaande kinderen en uitdokteren van een functioneel fietsroutenetwerk zijn een greep uit de energievriendelijke beleidsitems van ons bestuur. Energievriendelijkheid is voor de West-Vlaming géén modewoord!

Op 1 oktober kunt u voor tips en advies terecht in het provinciehuis Boeverbos.

24

Provinciehuis Boeverbos Koning Leopold III-Laan 41, 8200 Sint-Andries T 050 40 34 13, F 050 40 31 20 [email protected] www.west-vlaanderen.be

Eindredactie: Björn De Grande en Marie De Winter Foto cover: Marc De Schuyter (Blankaart) Lay-out: Grafische Dienst, Provincie West-Vlaanderen Druk: Drukkerij Delabie, Moeskroen Aanvraag abonnement: Provinciaal Informatiecentrum Tolhuis Jan Van Eyckplein 1-2, 8000 Brugge T 050 40 74 74 of T 0800 20 021 F 050 40 74 75 [email protected] Oplage: 10.000 exemplaren Periodiciteit: viermaandelijks Verantwoordelijke uitgever: Peter Norro, dienst MiNaWa Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries NM-Info wordt uitgegeven in opdracht van de bestendige deputatie van de provincieraad van West-Vlaanderen: Paul Breyne (gouverneur), Jan Durnez, Patrick Van Gheluwe, Gabriël Kindt, Dirk De fauw, Gunter Pertry, Marleen Titeca-Decraene (gedeputeerden), Hilaire Ost (provinciegriffier) Voor de digitale versie: surf naar www.west-vlaanderen.be (ga naar e-loket en dan 'klik hier als je op één of meerdere e-zines een gratis abonnement wil nemen')