Natuur- & Milieu Educatiecentrum Amsterdam

Natuur- & Milieu Educatiecentrum Amsterdam

Gaasterlandstraat 3 1079 RH Amsterdam t +31 20 688 03 17 f +31 20 488 02 42 [email protected] www.bureausla.nl iban: NL48 ABNA 0489 3072 72 btwnr: NL1410.61.923.B01 handelsregister: 34177770

bureau SLA we are architects

beelden - 1

Natuur- & Milieu Educatiecentrum - bureau SLA

beelden - 2


beelden - 3


beelden - 4


tekst Alle basisscholen in Amsterdam hebben een speciaal onderwijsprogramma over natuur en milieu. In dit lesprogramma onderhoudt ieder kind gedurende een half jaar een eigen schooltuintje en krijgt het aanvullend les in een speciaal hiervoor gemaakt natuur- en milieu educatiecentrum (NME). Het nieuwe NME in Amsterdam-Noord vervangt twee noodlokalen die gedurende 5 jaar op dezelfde locatie stonden. Het gebouw is uniek, omdat het zelf fungeert als lesmateriaal: alle (energetische) duurzaamheidsmaatregelen zijn zichtbaar en beleefbaar. Het nieuwe Natuur- en Milieu Educatiecentrum is energieneutraal. Dit is op zich oninteressant. Het niet-verbruiken van fossiele brandstoffen is een vanzelfsprekende eigenschap van ieder nieuw gebouw, of zou dat moeten zijn. Wat de energiehuishouding van het nieuwe schoolgebouwtje interessant maakt, is dat de duurzaamheid zichtbaar, voelbaar en beleefbaar is. Zo komt de bijzondere vorm van het dak door een optimale orientatie op de zon. En de grote betonnen platen met glas ervoor verwarmen frisse lucht voordat die de klaslokalen instroomt. Het gebouw staat op een voorgeschreven rechthoekig kavel van ongeveer 9 bij 18 meter, midden op de schooltuinen. De locatie was precies goed: bij de entree van het terrein en optimaal georienteerd op de tuinen. Alleen, de lange gevel lag nét niet op het zuiden. Door de nok van het dak precies oost-west te leggen kwam het dakvlak recht op het zuiden - optimaal voor de zonnepanelen - en kreeg het gebouwtje zijn karakteristieke vorm. Bijkomend voordeel is dat het dak tot bijna op de grond komt, zodat ook kleinere kinderen de zonnepanelen goed kunnen zien. De entree van het natuurcentrum zit in het midden van de lange gevel. Het gebouw is vrijwel puntsymmetrisch, in volume, indeling en gevels. Op de begane grond bevinden zich de klaslokalen en op de eerste verdieping twee identieke ruimten die als kantoor en kantine dienen. Door de glazen entree heen kijk je recht naar de schooltuinen die erachter liggen. De langsgevels bestaan van boven tot onder uit raamkozijnen van een meter breed. Te openen ramen zijn aangebracht achter wit gelakte houten panelen, zodat het patroon van de lange verticale raampartijen niet wordt onderbroken. Aan de zuidkant zitten acht donkere betonnen platen tegen de gevel. Voor het beton is een grote plaat glas gemonteerd en bovenin is een lange en smal houten klapraam te zien. Dit zijn de zogenoemde Trombewanden, naar de Franse ingenieur Felix Trombe (1906 – 1985), die deze passieve zonne-opwarmers in de jaren ‘60 perfectioneerde. De donkere betonnen plaat warmt door zonlicht op en accumuleert – door zijn massa – de warmte. In de ruimte tussen de glazen plaat en het warme beton wordt door middel van natuurlijke trek frisse ventilatielucht geleid, zodat ook die opwarmt. Het klapraam zorgt ervoor dat de frisse, voorverwarmde ventilatielucht in het klaslokaal komt. In de warme maanden van het jaar staat het klapraam dicht en kunnen andere delen van de gevel open. De Trombewand heeft nooit vaste voet aan de grond gekregen bij het ontwerpen van duurzame gebouwen, op een handvol zelfbouwprojecten van wat fanatiekere ecologische bouwers na. Dat is jammer. Het Natuur- en Milieu Educatiecentrum laat zien dat de Trombewand niet alleen heel goed werkt, maar dat het ook een architectonisch interessante stijlfiguur kan zijn. Om het oppervlak van de betonnen wanden te vergroten is een patroon van verdiepte halve bollen aangebracht. Het patroon laat zich met enige moeite lezen als een bloemlezing van gedichten uit de Nederlandse natuurpoezie: de bolletjes zijn een patroon in braille. Het dak en de kopgevels zijn bekleed met houten latten. De bekleding is niet de waterkering, maar bedoeld om de bitumen dakbedekking aan het zicht te ontrekken. Ook de zonnepanelen worden zo vanzelfsprekend onderdeel van het dakvlak, in plaats van dat ze er op liggen (wat meestal lelijk is). In de meeste gebouwen met houten bekleding, ook als deze niet de waterkerende laag is, loopt het patroon uitsluitend horizontaal of verticaal. Juist doordat het hout een puur decoratief element is zijn veel meer mogelijkheden. Vergelijk het bijvoorbeeld met houten vloeren: hier is een rijke waaier aan legpatronen voorhanden, met al even exotische namen: van visgraat, blokmotief, tot Hongaarse Punt of Versailles. In het Natuurcentrum bestaat de houten gevelbekleding uit een blokmotief van telkens drie planken, waarvan de maatvoering is afgestemd op de de zonnepanelen. Op de kopgevels zijn 21 design-vogelhuisjes aangebracht: 20 voor gierzwaluwen en 1 voor een vleermuis.


model

Trombe-wand donker gekleurd beton voor goede opslag van warmte Om het oppervlak naar de zon te vergroten zijn in het beton halve bollen uitgespaard.

glaswand warme lucht BUITEN

koude lucht


BINNEN

plattegronden

11

12

plattegrond dak

9 10

8

7

6

plattegrond verdieping

1 lokaal 2 lokaal 3 hal 4 toilet 5 toilet 6 kantine 7 overloop 8 toilet 9 technische ruimte 10 kantoor 11 zonnepanelen 12 houtpatroon

5 2

4

3

1

plattegrond begane grond

0


1

2

5

10 meter

KROP AAR

AT

STRA

EG


PAPA VERW

G EG NKW

G

WE

EN

G

RWE

Z RO

P

KLA

A GER HEG

RWE VLIE

VLIE

KA

EG IEW L OE RF E MP

G HE

R GE

AN

EG KW

AK K

EG

IN DE W

ER W

situatie N

schooltuinen

detail


factsheet project: Natuur- en Milieu Educatiecentrum Amsterdam start ontwerp: juli 2013 start bouw: september 2014 oplevering: juni 2015 bruto vloeroppervlak: 281 m2 bouwkosten: ca. € 400.000 ex. btw ontwerp: bureau SLA - we are architects projectteam SLA: Peter van Assche, Ninja Zurheide, Ane Arce Urtiag, Joti Weijers Coghlan opdrachtgever: Stad Amsterdam adres: Heggerankweg 87, 1032 JC Amsterdam programma: 2 klaslokalen, kantoor, kantine, sanitair aannemer: JC Nieuwenhuizen BV, Amsterdam c onstructeur: Van Zuilen Constructie Advies, Nieuwegein. duurzaamheid: Van der Weele Advies, Groningen fotograaf: Filip Dujardin, Gent Beelden zijn alleen te gebruiken na toestemming fotograaf. Meer beelden op aanvraag. Contact: Peter van Assche bureau SLA Gaasterlandstraat 3 1079 RH Amsterdam e: [email protected] t: +31 20 688 03 17 m: +31 6 4132 3676 twitter: @bureauSLA FB: facebook.com/bureauSLA Links: www.bureauSLA.nl


Natuur- & Milieu Educatiecentrum Amsterdam

Recommend Documents