NATIONAAL KEURMERK NATUURLIJK TUINIEREN. Adviezen VTV Nooit Gedacht. Laan van Wateringse Veld 2

NATIONAAL KEURMERK NATUURLIJK TUINIEREN

Adviezen 2011 - 2013

VTV Nooit Gedacht Laan van Wateringse Veld 2 Den Haag

Het Nationaal Keurmerk Natuurlijk Tuinieren is een samenwerkingsproject van het AVVN, het IVN, De Kleine Aarde en de KNNV.

NATIONAAL KEURMERK ‘ NATUURLIJK TUINIEREN ’

VTV NOOIT GEDACHT te Den Haag

1.

INHOUDSOPGAVE

hoofdstuk

pagina

1.

Inhoudsopgave

2.

Gegevens vereniging en advies/begeleidingscommissie

3

3.

Nooit Gedacht : ligging en omgeving

4

4.

Nooit gedacht : de vereniging

5.

Adviezen

6.

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . .

2

. . . . . . . . . . .

5

. . . . . . . . . . . . . . .

7

5A

Beplanting

5B

Kunstmatige broed- en schuilgelegenheid

5C

Hergebruik

5D

Doelgroepentuin

5E

Winkel

. . . .

10

. . . . . . . . . . . . . . .

12

. . . . . . . . . . . . .

13

. . . . . . . . . . . . . . . . .

14

5F

Communicatie . . . . . . . . . . . . . . .

15

5G

Milieu . . . . . .

16

. . . . . . . . . . . .

Traject in beeld : planning bezoeken, workshops, prioriteiten.


17

VTV NOOIT GEDACHT ’11-‘13

-2-

2. GEGEVENS VERENIGING EN ADVIES/BEGELEIDINGSCOMMISSIE

VERENIGING:

VTV NOOIT GEDACHT (aangesloten bij Haagse Bond van Amateurtuindersverenigingen)

Adres / plaats: Postadres (voorlopig):

Laan van Weteringse Veld 2 te Den Haag Okkernootstraat 146 2555 ZK Den Haag

Contactpersonen:

Hanke Boeve Anke van Veen -

voorzitter secretaris

[email protected]

06 - 52 00 12 81

ADVIES- EN BEGELEIDINGSCOMMISSIE

1. Roos Broersen

[email protected] 030 - 252 00 23 06 - 235 66 294

2. Marie José Meertens

[email protected]

3. Herman Vroklage

[email protected] Datum inventarisatie: 9 april 2011 Projectperiode:

2011 – 2013

ORGANISATIE

AVVN Vogelvlinderweg 50 3544 NJ Utrecht T 030 – 670 1331 E [email protected] www.avvn.nl



-3-

3.

VTV NOOIT GEDACHT : LIGGING EN OMGEVING

Nooit Gedacht is een volkstuinencomplex met 96 tuinen, gelegen op de hoek van de Erasmusweg en Laan van Wateringse Veld te Den Haag (zuid-west). Het complex maakt officieel deel uit van de ecologische zone, ingesteld door Gemeente Den Haag. Op een naastgelegen oever aan de Erasmusweg heeft de gemeente een paddenpoel aangelegd. Hier kun je op uitkijken vanaf het volkstuincomplex. Het terrein heeft overwegend kleigrond. De 96 tuinen worden veelal ‘gemengd’ gebruikt: als moes- en siertuin. Het algemeen groen bevindt zich rond verenigingsgebouw het Praethuys, als (erg steile!) oevers langs de sloten en als bosschages op en aan de randen van het complex. In het algemeen groen kan de ecologische zone en het natuurlijk tuinieren meer tot uitdrukking worden gebracht. Ook krijgt het algemeen groen in de toekomst in toenemende mate een openbare functie in recreatie en educatie voor o.a. ouderen, jongeren en mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. De asfalt en gravelpaden zijn goed toegankelijk voor rolstoelen en rollators. Op een aantal plekken staan zitbanken voor de bezoekers. De entree van VTV Nooit Gedacht mag meer herkenbaar zijn, bijvoorbeeld met bloembakken en banieren. Door ook weg-wijs-bordjes elders in de wijk en langs fietsroutes te plaatsen, zouden (potentiële) bezoekers makkelijker de weg naar het complex kunnen vinden.



-4-

4.

NOOIT GEDACHT : DE VERENIGING

Volkstuinvereniging Nooit Gedacht is 24 februari 1969 opgericht en aangesloten bij de Haagse Bond en het AVVN. Er zijn bijna 100 leden, waaronder steeds meer vrouwen en leden van allochtone afkomst. Diversiteit en vrijheid-blijheid staat hoog in het vaandel van de vereniging. Zo’n 20 leden hebben zich enthousiasme getoond voor medewerking aan het traject voor het behalen en behouden van het Nationaal Keurmerk Natuurlijk Tuinieren. Er is een beperkte groep leden actief als vrijwilliger in bestuur en diverse commissies (kantine, redactie / communicatie, tuincommissie, maaien en werkbeurten, inkoop/winkel). Stimuleer het actief deelnemen aan activiteiten door en voor de vereniging door dit als vanzelfsprekend te verwachten van nieuwe en ook al aanwezige leden. Mooi dat het bestuur elke zaterdag spreekuur houdt voor leden! + gratis koffie! Er is een folder voor belangstellenden en nieuwe leden. Informatie wordt ook geplaatst op het infobord rechts van de entree van het complex. Ieder lid werkt 4 maal per jaar 2 uur mee aan het algemeen onderhoud van het complex in de werkbeurten op zaterdag én nog 1 of 2 maal per jaar voor het schoonhouden van het Praethuys. Er is nog geen eigen website, zodat VTV Nooit Gedacht nog geen eigen internetgezicht heeft gekregen; het is echt de moeite waard om hier in te investeren. ‘Tuinpraat’ is de digitale nieuwsbrief van Nooit Gedacht en komt 2x per jaar uit. Leden zonder internet worden ‘geadopteerd’ en van nieuwsbrief voorzien door leden met internet. En sympathieke constructie. Het verenigingsgebouw heeft een centrale plek in het verenigingsleven, maar voldoet eigenlijk niet meer aan de eisen van deze tijd. Nieuwbouw te zijner tijd biedt veel kansen voor milieuvriendelijk bouwen, en allerlei (educatieve) bijeenkomsten. Mede in samenwerking met andere verenigingen worden er een jaarlijkse fietstocht georganiseerd. Ook is er een knutselclub actief in het Praethuys. Er zijn plannen om een jeu de boules-baan aan te leggen. Verstandig om eerst de leden hierover te raadplegen, want een jeu de boules baan kan -afhankelijk van diezelfde leden- een levendige ontmoetingsplek zijn of een verlaten plek vol onkruid. Activiteiten op het gebied van natuur- en milieueducatie (workshops, excursies, cursussen en lezingen) lijken nog weinig aan bod te komen. Met het informeren en raadplegen van de leden kunnen ook de wensen en ideeën op dit gebied geïnventariseerd worden. De belangstelling voor natuur- en milieueducatie lijkt ruimschoots aanwezig bij VTV Nooit Gedacht!



-5-

Goed idee om een werkgroep Natuurlijk Tuinieren te formeren vanuit de al enthousiaste leden. Zo kan het traject naar het Keurmerk Natuurlijk Tuinieren stap voor stap de gewenste invulling en uitvoering krijgen in het openbare groen van het complex en ook doorwerken op de tuinen van de leden. In 2009 heeft (een delegatie van) Nooit Gedacht een ‘bidbook’ geschreven met concrete plannen om de sociale en natuurlijke gebruiksfuncties van het complex de komende jaren te vergroten en verbeteren. Het plan is om recreatieve en educatieve activiteiten te organiseren specifiek voor: - mensen met een geestelijke of lichamelijke beperking - ouderen - jongeren van basis- en voortgezet onderwijs. Ook wil men diverse thematuinen realiseren, zoals ‘vergeten groente’, vlindertuin, een plek voor imker met bijenkasten, natuurlijke oevers en een paddenpoel. Het publiek kan via informatieborden geïnformeerd worden over deze speciale plekken op het complex. Extra zitbanken bieden gelegenheid tot ontspanning en meer genieten van o.a. deze thematuinen. Het lijkt hierbij belangrijk om prioriteiten te stellen en niet alles tegelijk te willen realiseren. Haalbaarheid en concretisering zullen mede afhangen van beschikbare menskracht en financiering. Het project Natuurlijk Tuinieren zal hopelijk een inspirerende bijdrage leveren aan de levendige en natuurrijke toekomst van VTV Nooit Gedacht.



-6-

5.

ADVIEZEN

5A

BEPLANTING

Advies 1 Beplanting rond entree, Praethuys en bijenwand De beplanting rond de entree, het Praethuys en de bijenwand komt wat eentonig over. Dat kan beter. Juist bij binnenkomst kun je al zo goed de schoonheid en waarde van biodiversiteit in beplanting tonen! Breng daarom hier meer variatie aan in de planten, met aandacht voor sier- en natuurwaarde. Deze omgeving is het visitekaartje van het complex. Denk bijvoorbeeld aan de aanplant van Mahonia, Hedera helix Arborescens, Ribes en siergrassen. Wellicht kan de hoeveelheid laurierkers en kerria beperkt worden en vervangen door vuurdoorn, berberis, liguster of andere heesters. De container met gasflessen kan een totaal ander aanzicht krijgen met wilgenvlechtwerk of klimplanten. Op diverse plekken kunnen er aan het hek vuurdoorns of berberis geplant worden als ‘natuurlijk prikkeldraad’. Deze dichtgroeiende bloemen besheesters bieden volop sier- en natuurwaarde voor vogels en insecten (bijen). Ze zijn wintergroen, zodat ze de afvalbakken uit het zicht houden en vergen minder onderhoud als de bramen die er nu staan. Speciaal voor de bijen kunnen er planten aangeplant worden als sedum, zenegroen en longkruid. Denk ook eens aan een wilde bloemenveldje! Deels kunnen er meer soorten planten toegepast worden, zodat er het hele jaar door iets te beleven valt! Denk aan: kattenstaart, lavatera, herfstaster, rudbeckia, phlox, (vaste) zonnebloem, koninginnekruid, malva, agastache, herfstanemoon, rode spoorbloem etc. De hortensia’s voelen zich waarschijnlijk beter thuis aan de waterkant dan onder de berk. Zorg dat er een gevarieerd en door het jaar heen aantrekkelijk beeld ontstaat. Via workshops als ‘Boeiende borders Creëren’ is dit goed te realiseren.



-7-

Advies 2 Oever- en watervegetatie De beschoeide sloten en oevers op het complex bieden mogelijkheid voor een interessante water- en oevervegetatie. Een flinke baggerbeurt zal de sloot uitdiepen en het water koeler en levendiger houden. Door middel van trapjes kunnen allerlei dieren eenvoudig in en uit het water komen. Plaatselijk kunnen de steile en beschoeide oevers ingericht worden met oeverplanten, zodat hier dan niet of nauwelijks gemaaid hoeft te worden. Als eerste valt te denken aan de sloot achter het Praethuys. Suggesties voor oeverplanten aan het water: adderwortel, moerasspiraea, kattenstaart, moerasvergeet-meniet, pinksterbloem, kievitsbloem, beekpunge, koekoeksbloem, slanke sleutelbloem. Suggesties voor oeverplanten op droge en/of zonnige delen: - goed te snoeien kleine (half)heesters als: lavendel, muurbloem, salie, tijm, Potentilla fruticosa en Spiraea japonica ‘Little Princess’, - droogteminnende of -verdragende vaste planten zoals: Armeria, Campanula, Geranium macrorhizum, Iris siberica, kruipende Phlox, Sedumsoorten, Symphytum grandiflorum. Suggesties voor de schaduwstukken: Lamium, Pachysandra, Brunnera, Vinca en Waldsteinia. Breng in de sloten ook onderhoudsarme, mooie moeras- en waterplanten aan. Water- en moerasplanten bieden schuil- en broedplek voor allerlei dieren en zullen ook de opwarming van het water, voedselrijkdom en zuurstofgebrek tegengaan. Uiteraard mag de beplanting de waterdoorstroming niet hinderen. Kies daarom niet-woekerende soorten en maak moerasbakken en drijvende eilandjes die eenvoudig te onderhouden zijn. Suggesties voor moerasplanten: zwanenbloem, pijlkruid, waterweegbree, wateraardbei, gele dotterbloem, waterdrieblad. Suggesties voor waterplanten: hoornblad, kikkerbeet, krabbescheer, waterranonkel, aarvederkruid en een enkele dwergwaterlelie.



-8-

Advies 3

Maaien – wilde bloemen weide

Op de grote grasstrook langs het water aan de Laan van Wateringse Veld zou het grasmaaien verminderd kunnen worden naar 2 maal per jaar. Het gras en de overige beplanting kunnen dan uitgroeien. Al aanwezige wilde planten krijgen zo meer kans en er ontstaat spontaan een wilde bloemenwei. Dit geeft een verrijking in flora en fauna en ook een natuurlijke uitstraling die past bij de ecologische zone waarin het complex ligt.

Advies 4 Stinzenplanten Het stuk rechts van de huidige parkeerplaats leent zich bij uitstek voor stinzenplanten. Deze uitgebreide groep van veelal voorjaarsbloeiende bollen, knollen en vaste planten zijn daar nu al deels aanwezig en bieden een prachtig lentebeeld voordat de bomen in het blad komen. Ze zijn bovendien een belangrijke voedselbron voor de eerste hommels en bijen. Soorten: sneeuwklokjes (Galanthus nivalis), aronskelk (Arum), akelei (Aquilegia vulgaris), winteraconiet (Eranthis hyemalis), bosanemoon (Anemone nemerosa) longkruid (Pulmonaria officinalis), zenegroen (Ajuga reptans), lievevrouwenbedstro (Galium odoratum), kleine maagdenpalm (Vinca minor), maarts viooltje (Viola odorata), vogeltje-op-het-krukje (Corydalis solida), sterhyacint (Scilla bifolia), slanke sleutelbloem (Primula elatior), voorjaarszonnebloem (Doronicum), look-zonder-look (Allaria petiolata), fluitekruid (Anthriscus sylvestris).



-9-

5B

KUNSTMATIGE BROED- EN SCHUILGELEGENHEID

Advies 5

Hout

Van het snoeihout zijn reeds indrukwekkende takkenwallen gemaakt, die veel leven herbergen. De gesnoeide takken kunnen nog meer op één lijn neergelegd worden, zodat het nergens een ‘takkenzooi’ wordt. De takkenwallen bieden ruime broed- en schuilgelegenheid voor egels, insecten en kleine vogels als het winterkoninkje. Het zou mooi zijn als er vanaf Nooit Gedacht zicht blijft op de paddenpoel aan de oever van de Erasmusweg. Maak de takkenwal of haag hier dus liever niet te hoog en plaats eventueel een informatiebord dat naar de paddenpoel verwijst. Op diverse plekken op het complex zouden liggende boomstammen, losse of gestapelde stronken aangebracht kunnen worden om nog extra schuilgelegenheid te bieden. Een goed idee om nog stevig staande dode bomen met gaten te handhaven voor ‘holbewoners’ als de boomklever.

Advies 6

Nestkastjes en schuilplekken

Wees royaal met het aanbrengen van nestkastjes op het complex, bijv. voor diverse vogelsoorten en vleermuizen. In de beschoeide sloten kunnen meer trapjes of boomstammetjes aangebracht worden zodat dieren makkelijker uit de sloot kunnen komen (zie advies 2) . Er kunnen ook drijvende eilandjes gemaakt worden (van hout en piepschuim, bekleed met jute, met touwen bevestigd aan de kade) waarop broedende watervogels en planten zich kunnen vestigen en waaronder waterdieren zich kunnen schuilhouden. Oorwurmen en lieveheersbeestjes kunnen hun taak als ongediertebestrijders makkelijker uitvoeren met voldoende nest- en schuilplekken. Een workshop voor bijenblokken, mezenkastjes en oorwormpotjes etc. mag op de agenda staan!



-10-

Advies 7

Bijenwand, vlindertuin en kruidentuin

Geweldig dat er al een bijenwand gebouwd is die mensen kunnen bezoeken. Wel de geteerde bielzen hier verwijderen! De beplanting aanpassen / aanvullen met bijenplanten (zie advies 1). Een infobord kan de bezoekers ter plekke informatie verschaffen (bijvoorbeeld over het feit dat solitaire bijen niet steken). Op de hoeken tussen tuin 109 en 110 zou een vlindertuin ingericht kunnen worden, met allerlei waardplanten en nectarplanten. Maak hier bijvoorbeeld ook een verhoogde kruidentuin van gestapelde stenen, dat veel voedsel, maar ook schuil- en nest- en een opwarmplek biedt voor vlinders. Een zogenaamde ‘nectarbar’ met overrijp fruit maakt het vlinderfeest compleet. Met een zitbank en het goed berijdbare pad (i.v.m. rollators en rolstoelen) kunnen tuinders en bezoekers volop van zo’n natuurrijke stuk tuin kunnen genieten. Tevens kan zo’n stuk tuin deel uit maken van een eco-speurtocht voor scholieren.

Advies 10

Amfibieën

Er kan in de toekomst een stapelmuur van steen en hout met schuilplek voor salamanders, kikkers en padden aangelegd worden. Bouw stapelmuren in zon en schaduw met hun eigen soortenrijkdom aan planten en dieren. Er kan met snoeihout en gras een broeihoop voor de (ongevaarlijke) ringslangen aangelegd worden op een stil stuk van het complex (bij het vogelbos / in de verwilderingstrook naast tuin 201). Dit lijkt overigens ook een uitstekende en rustige plaats voor kasten met honingbijen. Met de aanwezigheid van de paddenpoel aan de oever van de Erasmusweg, lijkt het aanleggen van een paddenpoel op het eigen terrein niet van hoge prioriteit. De investering in moerasbakken en meer trapjes ( zie advies 2) is van groter belang.



-11-

5C

HERGEBRUIK

Advies 11 Compost De composthoop aan het einde van het hoofdpad is zeker nog niet wat het zou kunnen zijn. Dit waardevolle begin- en eindpunt van Natuurlijk Tuinieren vraagt een duidelijker inrichting en beheer. Heldere en doorgaande informatie naar de tuinders hoe met de compostplek om te gaan is hierbij essentieel. Uiterste suggestie: Overweeg desnoods om –tijdelijk- de compostplek af te sluiten en op vastgestelde tijden –als er toezicht is- open te stellen. Maak duidelijk waar tuinders met hun onverteerbare groenafval (bijv. kerstbomen) en restafval naar toe kunnen. Laat de compostplek geen dump- of afvalplek zijn! Maak er een gemeenschappelijk actie van om compost te oogsten en over het complex te delen.

Advies 12 Vraag en aanbod Bied mensen de gelegenheid om planten, potjes etc. uit te wisselen via een prikbord vraag- en aanbod. Via kaartjes op een prikbord in de kantine kunnen wellicht nog veel meer zaken hergebruikt worden zoals tijdschriften, tuinboeken, stenen voor een pad of stapelmuur en bamboestokken als plantensteun.



-12-

5D

DOELGROEPEN en THEMATUINEN

Advies 13

Doelgroepen en Thematuinen

Een mooi idee om minder-validen, ouderen en jongeren te laten genieten van alles dat VTV Nooit Gedacht te bieden heeft, zoals beschreven in het bidbook van 20092010. Het lijkt een goed idee om voorafgaand aan de concrete inrichting van thematuinen de tuinders zelf en ook de doelgroepen te polsen wat zij zouden willen en waar ze behoefte aan hebben. Wil men een jeu de boules-baan? Wil men een ‘vergeten groente’tuin aanleggen en onderhouden? Wil men dahlia’s kweken? Of een bloemen/insectentuin om alleen maar van te genieten, of waar men ook kan meewerken aan het onderhoud? Bezoek eens tuinen die ervaring hebben met dergelijke projecten. Ouderentuin, tuin voor minder-validen en eco-speurtocht voor scholieren kunnen wellicht prima gecombineerd worden. Voor ouderen en minder-validen is het in ieder geval belangrijk dat de paden goed toegankelijk zijn met wandelstok, rolstoelen en rollators. Voldoende zitgelegenheid en een openbare wc zullen zeker bijdragen aan het slagen van zo’n project.



-13-

5E

WINKEL

Advies 14

Winkel

De winkel is nogal basic en weinig aantrekkelijk. Ook voordat er een nieuw gebouw verschijnt is er de kans om het roer milieuvriendelijk om te gooien en de complexwinkel nieuw leven in te blazen! De inkoop zal vanaf nu alleen milieuvriendelijke producten moeten bevatten (natuurlijke meststoffen, beendermeel i.p.v. superfosfaat, liever geen tuinturf, potgrond bij voorkeur met RHP-keurmerk, en verder koolkragen, nestkastjes, beestjeshotels etc.). De winkel zal op regelmatige tijden geopend moeten zijn (bijv. op zaterdag van 10.00-11.30 als er spreekuur en werkbeurten zijn?). De complexwinkel heeft de potentie om een ook informatiecentrum voor natuurlijk tuinieren te zijn, met zaaikalenders, informatie over flora en fauna, informatie over meststoffen, folders over activiteiten en excursies, verenigingsfolders, etc. Dit is echter sterk afhankelijk van de tijdsinvestering en het enthousiasme van de winkelbeheerder(s).



-14-

5F

COMMUNICATIE

Advies 15

Commissie Natuurlijk Tuinieren en communicatie

VTV Nooit Gedacht wil vorm geven aan het natuurlijk tuinieren, mede door het verkrijgen en behouden van het Nationaal Keurmerk Natuurlijk Tuinieren. Globaal is dit reeds beschreven in het ‘bidbook’. Als eerste zal er een commissie Natuurlijk Tuinieren geformeerd moeten worden die het komende traject wil starten en uitvoeren. Ook verdient het aanbeveling om de natuurvriendelijke stappen van Nooit Gedacht (visie, activiteiten, planning, enz.) vast te leggen in een beleidsplan en communicatieplan, zodat dit voor alle partijen inzichtelijk en toetsbaar is. Het handboek Natuurlijk Tuinieren geeft hierover handreikingen en advies. Meet ook de activiteiten en successen van de commissie Natuurlijk Tuinieren breed uit! Informatie schept nieuwsgierigheid en betrokkenheid. Onbekend maakt echt onbemind. Wellicht zijn de kwaliteiten van leden te benutten en is het tijd voor een commissie communicatie?

Advies 16

Nieuwsbrief, informatieborden, huisstijl, website

De nieuwsbrief is nog niet gezien en beoordeeld. Hopelijk bevat het blad veel verenigingsnieuws en interessante groeninformatie. Het informatiebord bij de entree ziet er goed maar gedateerd uit. Houd de informatie up to date, anders lopen mensen er zo aan voorbij. Laat de informatie rustig nogmaals terugkomen op een bord in het Praethuys en in de nieuwsbrief. Met verschillende middelen bereik je soms weer verschillende leden. Te zijner tijd zouden er diverse informatieborden over natuurelementen in de tuin geplaatst kunnen worden (bijv. over vlinders, bijenwand, compost, stinzenplanten, etc.) Er is een aardig en functioneel visitekaartje van de vereniging. Toch lijkt Nooit Gedacht nog geen eigen logo en huisstijl te hebben. Doen! Dit vergroot de herkenbaarheid van de verenigingsinformatie aan leden en naar buiten enorm. Het zou ook geweldig zijn als Nooit Gedacht binnen afzienbare tijd op internet te vinden is middels een eigen website.



-15-

5F

MILIEU

Advies 17

Ideeën – foto’s

Stimuleer het ‘natuurlijk meedenken’ door de leden door het instellen van een ideeënbus of rubriek in de nieuwsbrief. Een ‘pluimencommissie’ kan het beste NT-idee van dat jaar belonen met een passende pluim of cadeau. De gouden tips kunnen te zijner tijd op de website gepubliceerd worden. Ook natuurfoto’s van de eigen tuin of natuurwaarnemingen van vlinders of vogels kunnen in een mini-tentoonstelling in de kantine en in de nieuwsbrief gepubliceerd worden.



-16-

6.

TRAJECT MARIAHOEVE IN BEELD: BEZOEKEN, WORKSHOPS, PRIORITEITEN.

Data bezoeken advies en begeleidingscommissie: 1e bezoek = e

2 bezoek =

9 april 2011 april/mei 2013

Data bezoeken begeleider : (1,5 uur per bezoek) 1e bezoek =

. . mei / juni 2011? > bespreken adviezen, vaststellen workshops

e

2 bezoek = 4e bezoek = e 5 bezoek =

6e bezoek =

Data / thema’s workshops : (onderwerpen en data in overleg te bepalen) 1e

augustus ’11

‘Boeiende borders creëren’ - Roos Broersen

2e

oktober

‘Kundig snoeien + compost’ - Roos Broersen

3

e

4e 5

e

‘11

november ‘11 ‘Natuurlijk moestuinieren’ – Marie José Meertens februari

’12

‘Natuurrijke oevers – Roos Broersen

maart

‘12

‘Planten voor vlinders en bijen’ - ?

Prioriteiten: 1. commissie Natuurlijk Tuinieren en communicatie nu + doorlopend 2. doelgroepentuin > onderzoek wensen / ervaringen zomer 2011 3. meer variatie in (heester)borders rond Praethuys najaar 2011 4. oever- en waterbeplanting voorjaar 2012 5. vlindertuin > onderzoek mogelijkheden / wensen voorjaar 2012 6. opruimen en herinrichten compostplaats nu+voorjaar 2012 7. stinzenbosje najaar 2012 8. natuurleerroute > onderzoek mogelijkheden voorjaar 2013 9. nest- en schuilgelegenheid vogels/vleermuizen najaar 2013 NB. tijdens het traject Natuurlijk tuinieren worden 5 workshops (van 2 uur) aangeboden. Het is echter van groot belang dat de Nooit Gedacht ook zelf lezingen, workshops, excursies, tentoonstellingen etc. gaat organiseren. Dit geeft punten voor het keurmerk.



-17-

NATIONAAL KEURMERK NATUURLIJK TUINIEREN. Adviezen VTV Nooit Gedacht. Laan van Wateringse Veld 2

Recommend Documents