7
Nachtelijk toerisme & recreatie in de Westhoek, een verrijking voor de streek?
Studiegebied Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Opleiding Bachelor in het Toerisme en recreatiemanagement Academiejaar 2013-2014 Interne begeleider Mevrouw Vicky Van Den Heede Lector Student Rémi Boeyaert
Nachtelijk toerisme & recreatie binnen de Westhoek
Studiegebied Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Opleiding Bachelor in het Toerisme en recreatiemanagement Academiejaar 2013-2014 Interne begeleider Mevrouw Vicky Van Den Heede Lector Student Rémi Boeyaert
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
Inhoud 1
Inleiding ...................................................................................................................................... 9
2
Wat is nachtelijk toerisme & recreatie? ................................................................................... 11 2.1
Welke zoekresultaten levert de term “nachtelijk toerisme en recreatie”? ..................... 11
2.2 Kan nachtelijk toerisme & recreatie onderverdeeld worden in diverse vormen en waarin onderscheiden deze zich van elkaar? .................................................................................. 17 2.2.1
De stedelijke omgeving ........................................................................................... 17
2.2.2
De natuur................................................................................................................. 20
2.2.3
Evenementen .......................................................................................................... 22
2.2.4
Attracties ................................................................................................................. 22
2.3
3
2.3.1
Trends in toerisme................................................................................................... 24
2.3.2
Binnen welke trends situeert nachtelijk toerisme en recreatie zich? ..................... 34
2.3.3
Besluit: ..................................................................................................................... 38
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten bestaat er vandaag op wereldvlak?....................... 39 3.1
De diverse vormen onder de loep… ................................................................................. 39
3.1.1
De stedelijke omgeving ........................................................................................... 39
3.1.2
De natuur................................................................................................................. 46
3.1.3
Evenementen .......................................................................................................... 53
3.1.4
Attracties ................................................................................................................. 56
3.2 4
Hoe past nachtelijk toerisme & recreatie binnen de trends in toerisme van vandaag? . 24
Besluit: .............................................................................................................................. 60
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten vinden we tot op heden in de Westhoek? ............ 63 4.1
Wat verstaan we onder “de Westhoek” en waar situeert dit gebied zich?..................... 63
4.1.1
Ligging...................................................................................................................... 63
4.1.2
Geschiedenis............................................................................................................ 63
4.1.3
Kenmerken .............................................................................................................. 64
4.1.4
Gemeenten .............................................................................................................. 64
4.2
Hoe profileert de Westhoek zich als toeristische regio? ................................................. 65
4.2.1
Hoofddoelstelling van de Westhoek ....................................................................... 65
4.2.2
Nevendoelstellingen van de Westhoek ................................................................... 66
4.2.3
Besluit ...................................................................................................................... 70
4.3
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten heeft de Westhoek vandaag? ........................ 71
4.3.1
Diksmuide ................................................................................................................ 71
4.3.2
Heuvelland............................................................................................................... 73
4.3.3
Houthulst ................................................................................................................. 74
4.3.4
Ieper ........................................................................................................................ 74
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
4.3.5
Langemark-Poelkapelle ........................................................................................... 76
4.3.6
Mesen ...................................................................................................................... 76
4.3.7
Poperinge ................................................................................................................ 77
4.3.8
Veurne ..................................................................................................................... 78
4.4
Besluit: .............................................................................................................................. 79
Conclusie .......................................................................................................................................... 81 5
Bijlagen ..................................................................................................................................... 83
6
Bronnen…………………………………………………………………………………………………………………………….. 84 6.1
Boeken.............................................................................................................................. 84
6.2
Websites ........................................................................................................................... 84
6.3
Mondelinge bronnen........................................................................................................ 88
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
WOORD VOORAF Allereerst wil ik een woord van dank richten aan mijn interne begeleider binnen de opleiding Toerisme & recreatiemanagement. Deze persoon heet mevrouw Vicky Van Den Heede. Samen met haar kwam ik tot een degelijk projectplan. Ook gaf zij mij kwalitatief advies bij de aanpak en onderverdeling van de te behandelen deelvragen binnen de researchpaper. Vervolgens wil ik graag de heer Peter Cleenewerck hartelijk bedanken. Hij was de externe begeleider die mij hielp bij het verwezenlijken van de researchpaper. Door regelmatig contact onderhielden wij een goede relatie en hielp hij mij op het juiste pad te blijven bij het werken aan de researchpaper. Bovendien kwam ik via zijn expertise in contact met nieuwe contactpersonen die mij een handje toestaken bij mijn eindwerk. Ook de heer Dirk De Ridder verdient een woord van dank. Hij was bereid mij van de nodige raad en tips te voorzien bij de bouw van een natuurlijk product rond nachtelijk toerisme & recreatie. Via hem kon ik ook in contact komen met enkele natuurgidsen die mij op weg konden helpen bij het ontwikkelen van een natuurlijk product. Daarnaast wil ik de toeristische diensten binnen de Westhoek bedanken. Zij gaven mij concrete informatie omtrent het aanbod aan nachtelijke activiteiten in de Westhoek. Hierbij wil ik in het bijzonder mevrouw Cindy Bakeland van toerisme Diksmuide bedanken. Zij was bereid mij te helpen bij eventuele moeilijkheden tijdens de bachelorproef. Tot slot nog een woord van dank gericht aan mijn moeder en broers. Door de nood aan hoge concentratie bij het werken aan mijn researchpaper was er meerdere malen absolute stilte aan te treffen ten huize Boeyaert. Daarnaast gaven mijn broers Patrice en Glen enkele goede tips bij de opbouw van mijn researchpaper. Daarnaast lieten ze mij een kijkje nemen in hun bachelorproeven van toen zij afstudeerden en daar kon ik heel wat zaken uit leren.
Rémi Boeyaert Poperinge, West-Vlaanderen 19 mei 2014
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
ABSTRACT Deze scriptie over nachtelijk toerisme & recreatie binnen de Westhoek beschrijft welk soort nachtelijk product een meerwaarde kan betekenen voor de Westhoek. Het bestaande aanbod aan nachtelijk toerisme & recreatie binnen de Westhoek vormt een geheel aan occasionele activiteiten. Bij deze scriptie is het mijn bedoeling een nachtelijk product te ontwikkelen dat op regelmatige basis georganiseerd kan worden en een antwoord kan bieden aan de nood aan onthaasting bij de toerist en recreant. In deze bachelorproef vorm ik een eerste beeld rond het onderwerp nachtelijk toerisme & recreatie door middel van internetresearch. Vervolgens verdeel ik dit ruim thema onder in diverse vormen. Om dit thema goed te kunnen plaatsen binnen de actuele trends in toerisme raadpleeg ik relevante bronnen. Vervolgens licht ik elke vorm van nachtelijk toerisme & recreatie toe door middel van concrete voorbeelden gegrepen uit het bestaand wereldaanbod. Tot slot onderzoek ik de positionering van de Westhoek en het bestaande aanbod. Hierna ga ik na welke vorm van nachtelijk toerisme en recreatie het meeste mogelijkheden biedt binnen de Westhoek waarna ik tot slot een kwalitatief product ontwikkel dat een meerwaarde kan vormen voor de Westhoek.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
WOORDENLIJST WOORD
VERKLARING
ABTO
Association of Belgian Tour Operators
BBP
Bruto Binnenlands Product
BNG
Bruto Nationaal Geluk
Een audioguide
Audio apparaat dat uitleg geeft bij bezoek aan bepaalde plaatsen
Een bronstexcursie
Een wandeling door natuurgebied in het paarseizoen van de dieren
Een nocturne
Een nachtelijke activiteit
Een paragnost
Een helderziende. Iemand die oplossingen vindt op basis van vermoedens1
Een trage weg
buurtweg, veldweg, kerkwegel, holle weg, oude spoorbedding of jaagpad2
KLJ
Koninklijke Landelijke Jeugd
OESO
Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling
PAM
Provinciaal Archeologisch Museum
Papier-mâché
Een materiaal op basis van papier in combinatie met natte lijm3
perifeer
Aan de rand, omtrek
Urban Exploring
Het bezoeken en fotograferen van verlaten gebouwen en omgevingen die doorgaans voor het publiek niet opengesteld zijn4
1
Encyclo.nl. Paragnost. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.encyclo.nl/begrip/paragnost Encyclo.nl. Trage wegen. Geraadpleegd op 18 mei 2014 via http://www.encyclo.nl/begrip/Trage%20Wegen 3 Encyclo.nl. Papier-mâché. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.encyclo.nl/begrip/papiermach%C3%A9 4 Encyclo.nl. Urban Exploring. Geraadpleegd op 11 maart 2014 via http://www.encyclo.nl/begrip/Urban%20exploring 2
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
9
1
Inleiding
Hoe komt een student toerisme & recreatie in godsnaam tot het thema “nachtelijk toerisme”? Zelf ben ik een avontuurlijk ingesteld persoon en maak ik maar al te graag tochten na het vallen van de avond en het aanvatten van de nacht. Wekelijks trek ik ’s avonds op pad om wandelingen of fietstochten te maken doorheen steden, landschappen en bossen. Het weerklinken van dierengeluiden diep in het bos, de absolute stilte die heerst over de verlaten akkers, de feeërieke verlichting van de steden en de volle maan die weerspiegelt op de meren. Dit zijn allemaal redenen waarom ik wekelijks op pad ga. Deze passie deel ik uiteraard met enkele vrienden om onze veiligheid te garanderen. Vandaar is het idee gegroeid te werken rond dit thema. Het is een algemeen gegeven dat toerisme & recreatie zich hoofdzakelijk afspeelt op klaarlichte dag. Maar wat als de toerist of recreant het nu eens over een andere boeg wil gooien? Wat als hij de Westhoek vanuit een ander daglicht wil ontdekken? In dit geval zullen we over “nachtlicht” spreken. Als laatstejaarsstudent Toerisme & Recreatiemanagement steek ik mijn zaklamp aan en verdiep ik me binnen het thema “Nachtelijk toerisme & recreatie binnen de Westhoek”. In onderstaande alinea’s licht ik de structuur van mijn bachelorproef nader toe. Wat is nachtelijk toerisme & recreatie? Met dit eerste hoofdstuk ga ik van start in deze bachelorproef. Via deze vraag kom ik te weten waarmee nachtelijk toerisme & recreatie in verband wordt gebracht en of dit thema een hoog zoekresultaat oplevert. Daarnaast wil ik weten of dit thema een pasklare definitie oplevert. Hiermee kan ik mij al een eerste beeld schetsen van het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Aansluitend geef ik antwoord op de vraag of nachtelijk toerisme en recreatie onderverdeeld kan worden in diverse vormen. Via deze vraag ga ik na of het mogelijk is dit ruim omvattend thema te onderscheiden aan de hand van duidelijke kenmerken. Vervolgens verdiep ik me binnen de allernieuwste trends in toerisme en recreatie. Ik selecteer alle relevante trends en toon aan op welke manier deze trends kansen kunnen bieden voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Tot slot besluit ik deze eerste hoofdvraag door samen te vatten waarbinnen het thema nachtelijk toerisme en recreatie past tussen deze trends. In het tweede hoofdstuk neem ik het aanbod aan nachtelijke activiteiten op wereldvlak onder de loep. Aan de hand van concrete voorbeelden toon ik aan hoe het thema nachtelijk toerisme en recreatie ingevuld kan worden. Daarnaast wil ik via deze voorbeelden het onderscheid tussen diverse vormen beter aantonen.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
10 Via het derde hoofdstuk spits ik mij toe op het hoofdthema, namelijk “Nachtelijk toerisme en recreatie binnen de Westhoek”. Eerst en vooral toon ik aan waar de Westhoek zich geografisch bevindt en welke uiterlijke kenmerken deze streek kent. Vervolgens consulteer ik het strategisch beleidsplan van de Westhoek. Via deze weg kom ik te weten op welke manier de Westhoek zich profileert en zich wil onderscheiden van andere regio’s binnen België. Daarnaast krijg ik op deze manier een beter inzicht in de vraag of nachtelijk toerisme en recreatie kansen biedt voor de Westhoek. Tot slot neem ik het huidige aanbod aan nachtelijke activiteiten binnen de Westhoek onder de loep. Mijn vierde en laatste deelvraag handelt over een innovatief product waarbij nachtelijk toerisme en recreatie een verrijking voor de Westhoek kan betekenen. Aan de hand van vorige deelvragen en de daaruit verworven kennis toon ik aan welk soort product rond nachtelijk toerisme en recreatie kansen kan bieden voor de Westhoek. Dit product kan het mogelijk maken om de Westhoek te onderscheiden van andere regio’s binnen België. Tijdens mijn scriptie maakte ik gebruik van een groot aantal bronnen om op deze manier een kwalitatief onderzoek te kunnen verrichten. Via zoekresultaten door middel van de zoekmachine kreeg ik een eerste beeld van het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Daarnaast zorgden de sectormagazines Infotravel, Travel Express en Travel Magazine voor concrete voorbeelden van nachtelijk toerisme en recreatie. Het strategisch beleidsplan toerisme en recreatie voor de Westhoek gaf mij een betere kijk op de manier waarop de Westhoek zich wil profileren. Tot slot nam ik contact op met de toeristische diensten van alle 15 gemeenten uit de Westhoek. Via deze weg kreeg ik een beter inzicht in het huidige aanbod aan nachtelijke activiteiten binnen de Westhoek. Hierbij zette Mevrouw C. Bakeland van toerisme Diksmuide mij op de goede weg en was zij bereid mij te ondersteunen waar nodig.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
11
2
Wat is nachtelijk toerisme & recreatie?
Wat is nachtelijk toerisme en recreatie? In dit eerste hoofdstuk ga ik na welke resultaten de term “nachtelijk toerisme en recreatie” oplevert. Door middel van diverse sleutelwoorden vorm ik een eerste algemene indruk omtrent dit thema en ga ik na of dit thema kan samengevat worden in één concrete definitie. Daarnaast breng ik een algemeen overzicht van welke vormen van nachtelijk toerisme en recreatie er vandaag bestaan. Vervolgens breng ik de actuele wereldtrends in toerisme en recreatie in beeld en schets ik ten slotte binnen welke trends dit thema past.
2.1
Welke zoekresultaten levert de term “nachtelijk toerisme en recreatie”?
“Wat is nachtelijk toerisme en recreatie”? Het antwoord hierop ligt op het eerste zicht zeer voor de hand. “Dit is iedere vorm toerisme en recreatie die plaats vindt bij het vallen van de avond”, denk ik spontaan. Ik ga van start met het vormen van een eerste beeld rond nachtelijk toerisme en recreatie. Daarvoor jaag ik eerst en vooral deze term door de zoekmachine google.be. Het eerste resultaat draagt de titel “recreatiedruk5”. Dit vind ik terug op de online encyclopedie van Wikipedia. Recreatiedruk wijst op de negatieve aspecten van toerisme en recreatie op de inwoners van desbetreffende steden en de omgeving ervan. Het ene gebied is het andere niet, waarmee duidelijk gemaakt wordt dat toeristen niet overal zeer welkom zijn. De stroom aan toeristen en recreanten brengt veel geld in het laatje dat hard nodig is in bepaalde landen en steden. Volgend fragment uit de tekst over recreatiedruk zet meteen een negatieve toon neer: De confrontatie van bezoekers van elders maakt de lokale bewoners bewust van de waarde van de eigen streek. Het negatieve effect van toerisme en recreatie vertaalt zich in een vergrote kans op criminaliteit en vandalisme. De verschillende dagritmes van bezoekers en bewoners leiden tot irritatie (geluidsoverlast in nachtelijke uren). Men verliest het gevoel thuis te zijn in de eigen woonomgeving. Hieruit leid ik af dat nachtelijk toerisme en recreatie het snelst wordt geassocieerd met het uitgaansleven in de stad. Dit fragment vertelt me op een duidelijke manier dat er spanningen en ergernissen kunnen ontstaan tussen de toerist en recreant enerzijds en de lokale bevolking anderzijds. Wederzijds respect is in vele gevallen ver te zoeken. Het moet mogelijk gemaakt worden dat beide partijen kunnen genieten van een desbetreffend land, stad of gebied met minimale negatieve invloeden. Beide partijen moeten elkaar begrijpen en indien nodig water bij de wijn doen.
5
Wikipedia. Recreatiedruk. Geraadpleegd op 3 december 2013 via http://nl.wikipedia.org/wiki/Recreatiedruk
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
12 Ik ga verder met de zoekterm “Tourism by night”. Nog voor ik de term volledig kan intypen krijg ik volgende suggestie: Tourism nightlife and violence. Hier opnieuw krijg ik te maken met een negatieve connotatie verbonden aan nachtelijk toerisme. Het pdf bestand handelt over de overlast waarvoor het nachtleven kan zorgen. Allereerst wordt het cultureel en economisch belang van toerisme toegelicht. Hierbij wordt nachtelijk toerisme en recreatie van dichtbij bekeken. Vervolgens worden de problematische aspecten van nachtelijk toerisme naar voren gebracht, hierbij worden de onderwerpen druggebruik, seksualiteit, geweld en internettoegankelijkheid aangesneden. Tot slot wordt er gewerkt aan een veiliger nachtleven voor iedereen, waarin alle bevoegde instanties worden aangespoord maatregelen te treffen hieromtrent. Zoals het fragment over recreatiedruk wijst ook dit document op de negatieve aspecten van nachtelijk toerisme en de gevolgen die het met zich meebrengt. Deze eerste en verrassende zoekresultaten zetten mij alvast aan het nadenken. Het is dan ook zaak deze pijnpunten in het achterhoofd te houden bij de ontwikkeling van een eigen product rond nachtelijk toerisme en recreatie binnen de Westhoek. Bovenstaande zoekresultaten wijzen erop dat nachtelijk toerisme en recreatie nog niet bekend staat als een positief concept. Nochtans kan nachtelijk toerisme en recreatie ook positieve eigenschappen met zich meebrengen. Het is dan ook mijn bedoeling een product te ontwikkelen waarbij nachtelijk toerisme en recreatie een positieve connotatie oproept bij de toerist en recreant. Nachtelijk toerisme en recreatie in een stad of gemeente worden in meeste gevallen onvermijdelijk geassocieerd met geluidsoverlast. Natuurgerelateerde activiteiten zullen heel wat minder met dit probleem worstelen en zullen de relatie tussen bezoeker en bewoner heel wat minder verstoren. Bovendien kan een dergelijk product bijdragen tot een positieve beeldvorming van het concept “nachtelijk toerisme en recreatie”. Ik vervolg mijn zoektocht. Wat volgt is een gamma aan voorbeelden van nachtelijk toerisme en recreatie. Het eerste voorbeeld brengt me bij toerisme Jeruzalem, meerbepaald het nachtleven6. Jeruzalem is de hoofdstad van Israël. Deze hoofdstad is gelegen in het centrum van het land. Naast het profileren als een stad met een rijk nachtleven wil Toerisme Jeruzalem zich ook differentiëren als een stad met mooie landschappen. Deze landschappen komen in de vroege avond helemaal tot hun recht met behulp van de adembenemende zonsondergang. Volgens toerisme Jeruzalem ga ik het best in de vroege avond op pad, net voor zonsondergang. Zij beschrijven dit moment als een speciaal tijdstip waarin Jeruzalem haar pracht en praal onthult zoals de oude stadsmuren, de westelijke muur, de Olijfberg en de talloze kerken. Deze elementen worden op dat moment van de dag overgoten door een “gouden zonnegloed”.
6
Reizen en recreatie. Toerisme – Jeruzalem XI: Nachtleven. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://reizen-en-recreatie.infonu.nl/steden/14384-toerisme-jeruzalem-xi-nachtleven.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
13 Bij het gebruik van de zoekterm “Tourism by night” tref ik de website “Discover Hongkong7” aan. Hongkong is gelegen in het zuidoosten van China. Deze website biedt een reeks van gegidste bezoeken aan doorheen Hongkong. Onder de diverse categorieën tref ik de categorie “Touring by night” aan. The Big Bus Company (HK) biedt een nachtelijke rondrit door Hongkong aan in een halfopen bus. Tijdens deze rondrit worden de highlights van Kowloon aangedaan. Deze rondrit duurt ongeveer één uur en kan gegidst worden in 10 verschillende talen door middel van een automatische gids aanwezig op de halfopen bus. Voorgaande voorbeelden van nachtelijk toerisme en recreatie laten de klant op een aangename en leerrijke manier kennis maken met de stad en het nachtleven. Bovenstaande activiteiten willen vooral inspelen op de zogenaamde citytrips en zijn vaak niet erg goedkoop. Hierop kom ik later terug in hoofdstuk 2.2, waarin ik de diverse vormen van nachtelijk toerisme in kaart breng. Deze zoekresultaten leren me dat steden een geheel andere dimensie en sfeer kunnen creëren bij het vallen van de avond en het inzetten van de nacht. De toerist en recreant beleeft de bestemming op een andere manier. In de voorgaande zin gebruikte ik het woord “beleving” niet toevallig. Avond- en nachtelijk toerisme en recreatie is een vorm van toerisme die inspeelt op de beleving van de toerist en recreant. De locatie is dezelfde gebleven als overdag, maar de sfeer is veranderd. Ik vind het persoonlijk zeer fascinerend hoe een bepaalde locatie een totaal ander gevoel kan opwekken bij de mens door enkel en alleen het zonlicht weg te nemen. Hierbij wil ik nog graag even verwijzen naar “Het lichtplan Gent”8. Lichtplan Gent brengt sinds 1998 lichtaccenten aan op elementaire Gentse monumenten, gebouwen, toegangspoorten, verkeersassen, handelsstraten, parken en pleinen. Dit actieplan verhoogt niet enkel de beleving van de stad, maar ook het veiligheidsgevoel bij zowel bewoner als bezoeker. Daarnaast heeft Gent de intentie de lichthinder en het energieverbruik te laten zakken met minstens 20% tegen 2020. Voor de nieuwsgierigen is er zelfs de “Lichtplanwandeling”. Dit kan onder leiding van een gids gebeuren indien gewenst. Volgend voorbeeld verwijst naar sport en vrije tijd in de gemeente Barneveld9. Barneveld is gelegen in het midden van Nederland, in de provincie Gelderland. Hier ontdek ik een ander type avond- en nachttoerisme, een meer natuurgerichte vorm. De activiteit in kwestie draagt de naam “Edelherten op het liefdespad”. Hier snijden we zonder twijfel het avontuurlijke verhaal aan 7
Discover Hongkong. The big bus night tour. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://www.discoverhongkong.com/eng/see-do/tours-walks/guided-tours/night/the-big-bus-night-tour.jsp 8 Gent.be. Lichtplan Gent. Geraadpleegd op 11 maart 2014 via http://www.gent.be/ecache/the/4/158.cmvjptezmjq0oq.html 9 Gemeente Barneveld. Sport en vrije tijd. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://www.barneveld.nl/sport-vrije-tijd/toerisme-en-recreatie_44921/item/edelherten-op-liefdespad-50bronstexcursies-bij-staatsbosbeheer-op-de-veluwe_54119.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
14 waar de bezoeker een gezonde portie spanning kan beleven en zich één zal voelen met alles wat de natuur te bieden heeft. De activiteit gaat als volgt: De gemeente Barneveld organiseert 50 bronstexcursies bij het Staatsbosbeheer op de Veluwe. De bronsttijd van de edelhert gaat rond september van start en blijft duren tot begin oktober. In de vroege avond laat het edelhertmannetje zijn lokroep (meerbepaald “het burlen”) horen aan ieder edelhertvrouwtje dat het horen wil. Deze edelhertmannetjes gaan dan ook frequent het gevecht aan met elkaar voor de verovering van hun vrouwtje naar keuze. In het donkere uitgestrekte bos van de Veluwe gaan de deelnemers op zoek naar de edelherten. Deze vorm van avond- en nachtelijk toerisme laat de bezoeker genieten van de pure en onversneden natuurelementen zoals de zonsondergang, de uitgestrekte bossen en natuurlijk het dierenrijk dat zorgt voor het nodige spektakel en spanning. Het volgende resultaat brengt mij bij “Wonderful Malaysia10”. Deze website brengt wederom een nieuwe vorm van toerisme naar voren, namelijk evenemententoerisme. Maleisië organiseert een jaarlijkse internationale bloemenparade die zich vooral gaat richten op de toerist. Maleisië wil het beste van haar landschappen en de bloemenindustrie naar voren brengen met de nacht als decor. Hiermee wil het land haar rijkdom aan cultuur, natuur en traditie delen met de toerist op een sfeervolle en aparte manier. De internationale bloemenparade is een uniek concept en wil inspelen op de belevingszin van de toerist en recreant. Door dit evenement in de avond te organiseren krijgt de bloemenparade een geheel andere dimensie. Ontelbare kleuren, vuurwerk, versierde boten en dans kleuren letterlijk dit nachtelijk evenement. De exotische bloemen spelen hier uiteraard de hoofdrol. Er wordt ieder jaar rond een ander thema gewerkt. Aan dit evenement is er ook nog een wedstrijd gekoppeld. In deze wedstrijd is het de bedoeling de mooiste boot te creëren door middel van versiering en lichtjes. Bij dit nachtelijk evenement zijn meerdere landen betrokken om de organisatie tot een goed einde te brengen. Tot slot bevind ik me in Jordanië, meerbepaald in Petra. “Jordan Tourism Board11” stelt Petra by night voor. De historische stad Petra bevindt zich in het zuiden van Jordanië en was de vroegere hoofdstad van de Nabateeërs. Deze stad wordt dagelijks door talloze toeristen bezocht. Maar de verloren stad kan ook bij het vallen van de avond bezocht worden. De stad Petra wordt tijdens de nacht door duizenden kaarsen verlicht waardoor het decor nog magischer wordt dan overdag al het geval is. Als toerist volg je het pad aangegeven door de vele kaarsen en kun je genieten van typische Bedoeïnenmuziek op de achtergrond. Daarnaast is het mogelijk de nacht door de brengen in een 10
Wonderful Malaysia. International Tourism Night Floral Parade. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://www.wonderfulmalaysia.com/attractions/international-tourism-night-floral-parade.htm 11 Jordan Tourism Board. Petra by night. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://www.visitjordan.com/default.aspx?tabid=85
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
15 Bedoeïnenkamp. Daar kan genoten worden van de lokale muziek, dans en uiteraard de keuken. De toerist mag rekenen op moderne faciliteiten zoals comfortabele bedden en douches met stromend water. Kortom, je wordt er volledig ondergedompeld in de Petrasfeer. Deze twee bovenstaande voorbeelden maken gebruik van nachtverlichting in de vorm van vuurwerk, kleurrijk versierde attributen en kaarsen. Deze troef is dan ook een sterk opkomende trend, namelijk lichtfestivals en lichtactiviteiten. Hier kan terug verwezen worden naar “Lichtplan Gent”, waar het kunstlicht zorgt voor sfeer en veiligheid. Door het feit dat er een lichtplanwandeling aangeboden wordt in Gent wil dit zeggen dat deze trend zonder twijfel aanslaat bij het publiek en nieuwsgierigen lokt.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
16 Tot zover de zoekopdracht rond dit thema. Mijn eerste algemene indruk is het feit dat nachtelijk toerisme en recreatie naast positieve blijkbaar vooral negatieve aspecten met zich mee kan dragen. Daarnaast levert dit thema geen pasklare definitie op in de zoekmachine. Bij deze deelvraag hoopte ik door middel van basisinformatie al een eerste beeld te kunnen vormen van nachtelijk toerisme en recreatie. Dit ruim thema is moeilijk samen te vatten in één goede definitie. Toch waag ik mij aan een poging: Nachtelijk toerisme en recreatie houden alle toeristische en recreatieve activiteiten in die plaats vinden vanaf het vallen van de avond tot het opkomen van de ochtendzon met de intentie in te spelen op de variabele factoren sfeer en beleving in de stedelijke en natuurlijke omgeving. In de plaats van basisinformatie en definities rond nachtelijk toerisme krijg ik een opsomming van nachtelijke activiteiten van over de gehele wereld aangeboden. Deze activiteiten vormen geen samenhangend geheel en differentiëren zich op diverse manieren. Nachtelijk toerisme en recreatie is de hoofdnoemer met daaronder de diverse manieren waarop aan nachtelijk toerisme gedaan kan worden. Hierbij voel ik de nood aan een duidelijke onderverdeling van alle activiteiten met betrekking tot nachtelijk toerisme. Dit leidt mij naadloos tot mijn volgende vraag: “Kan nachtelijk toerisme en recreatie onderverdeeld worden in diverse vormen en waarin onderscheiden deze zich van elkaar?”
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
17
2.2
Kan nachtelijk toerisme & recreatie onderverdeeld worden in diverse vormen en waarin onderscheiden deze zich van elkaar?
Kan nachtelijk toerisme & recreatie onderverdeeld worden in diverse vormen en waarin onderscheiden deze zich van elkaar? In bovenstaande zoekopdracht leerde ik alvast enkele vormen van nachtelijk toerisme en recreatie kennen. Zoals eerder vermeld is nachtelijk toerisme en recreatie een zeer ruim begrip dat onderverdeeld kan worden in diverse types. In deze deelvraag geef ik een zo compleet mogelijk overzicht van alle vormen van toerisme en recreatie die betrekking hebben op nachtelijk toerisme. Deze vormen worden op algemene wijze beschreven zonder uitvoerige bespreking van concrete voorbeelden. Dit gebeurt pas in hoofdstuk 3.1, waarin ik door middel van voorbeelden de diverse vormen met betrekking tot nachtelijk toerisme nader toelicht. Door middel van de W-vragen breng ik een algemeen overzicht van de diverse vormen nachtelijk toerisme. Een lijn trekken tussen deze diverse vormen is niet gemakkelijk. Hierdoor kunnen meerdere vormen onder eenzelfde noemer geplaatst worden. Ik merk op dat nachtelijk toerisme en recreatie kan onderverdeeld worden in 4 grote categorieën, namelijk: De stedelijke omgeving, de natuur, evenementen en attracties. Onder deze 4 categorieën kunnen diverse vormen voorkomen die betrekking hebben tot de hoofdcategorie. Tot slot wil ik hier nog even vermelden dat de vormen goktoerisme en sekstoerisme ook behoren tot nachtelijk toerisme en elk een publiek hebben. Daar deze twee vormen buiten mijn focus vallen zal ik hier niet verder op ingaan.
2.2.1
De stedelijke omgeving “Het nachtleven”
Stedelijk toerisme en cultuurtoerisme zitten aardig in de lift. Hierbij ga ik van start met de meest algemene vorm van nachtelijk toerisme, namelijk het klassieke nachtleven. Het spreekt voor zich dat dit een zeer ruim thema is. Nachttoerisme richt zich op iedere persoon die amusement wil beleven tijdens het vallen van de avond en het aanvatten van de nacht. Elke stad met een bepaalde populatiegrootte heeft te maken met het nachtleven. Café’s, restaurants en discotheken worden bezocht, alsook evenementen en concerten. Ik stel vast dat de steden op zoek gaan naar toegevoegde waarde en beleving. Dit doen ze door gerichte avondlijke en nachtelijke activiteiten te ontwikkelen en aan te bieden aan de toerist en recreant. Visit Malta12 voorziet
12
Visit Malta. Nightlife. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.visitmalta.com/nl/enjoy-the-nightlife
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
18 op haar website bijvoorbeeld een apart tabblad om het nachtleven in de kijker te zetten. Dit nachtleven kan in het weekend zijn hoogtepunt bereiken, maar kan ook permanent het straatbeeld kleuren. Grootsteden bijvoorbeeld kunnen rekenen op een permanent nachtleven. Dit kan zoals eerder vernoemd overlast met zich meebrengen en zorgen voor spanningen tussen inwoners en toeristen.
Citytrips, erfgoedtoerisme en themawandelingen
De citytrip is een zeer toegankelijke vorm van toerisme. Hier wil de toerist een bepaalde stad beter leren kennen op een leerrijke maar vooral boeiende en ontspannende manier. Hij wil de toeristische bezienswaardigheden van de desbetreffende stad meepikken, maar tegelijk ook de vrijheid hebben te gaan en staan waar hij wil. Een citytrip duurt meestal hoogstens 3 dagen. Hier is duidelijk dat de citytrip wil inspelen op de trend van de eerder vernoemde korte vakanties. Een citytrip wordt adembenemender wanneer de avond valt. Steden verkennen tijdens de nacht zijn steeds meer in trek en steden worden vindingrijker in het aanbieden van activiteiten om de stad op een magische en onvergetelijke manier te verkennen. In hoofdstuk 3.1 leren we enkele nachtelijke citytrips kennen. Bij het verhaal van de citytrips sluiten ook erfgoedtoerisme en avondlijke themawandelingen zich aan. Erfgoedtoerisme is een vorm van toerisme die in de eerste plaats de toerist aanspreekt die een zwak heeft voor cultuur en erfgoed. Deze vorm van toerisme focust op overblijfselen uit het rijke verleden van desbetreffende landen, gebieden of steden. Toeristen die op zoek zijn naar erfgoed vinden dit vaak in de vorm van: - Oude historische bouwwerken zoals kastelen, burchten en vestingen; - Volledige steden; - Musea en tuinen. Veel van deze historische parels worden overdag voorgesteld onder gegidste begeleiding. Maar ook bij het vallen van de avond kunnen sommige van deze bouwwerken bezocht worden door middel van speciale belichting op de bouwwerken. Dit zorgt voor een adembenemend effect en een ongeëvenaarde ervaring met eenzelfde bezoek overdag aan hetzelfde bouwwerk. Hierbij denk ik spontaan aan het kasteel van Edinburgh in Schotland. Het kasteel wordt op een indrukwekkende manier verlicht wanneer het donker wordt. Hierdoor wordt een unieke sfeer en spanning gecreëerd voor de toerist en recreant. Bovendien worden er avondwandelingen georganiseerd met het kasteel van Edinburgh als decor. In hoofdstuk 3.1 ga ik dieper in op dit voorbeeld.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
19 Avondlijke themawandelingen zijn misschien wel één van de meest voorkomende vormen. Wandelingen worden georganiseerd onder begeleiding van een gids rond een bepaald thema. Maar deze hoeven niet altijd onder begeleiding te gebeuren. Je kunt er ook zelf op uittrekken en op ontdekking gaan. In volgend hoofdstuk beschrijf ik een sluitend voorbeeld hiervan om deze stelling kracht bij te zetten. Themawandelingen kunnen zowel stadsgericht als natuurgericht zijn. Dit kunnen jaarlijks wederkerende wandeltochten zijn, of occasionele wandelingen. Avond-, nacht- en ochtendwandelingen zijn steeds meer in trek door de hoge belevingsfactor. De toerist en recreant leert de bestemming kennen op een niet alledaagse manier. Deze vorm van nachtelijk toerisme en recreatie biedt een goed potentieel voor de uitbouw van een innovatief product.
Urban Exploring13
Urban Exploring is een sterk opkomende vorm van toerisme en recreatie die de avontuurlijke mens aanspreekt. Tussen de diverse types waarin nachtelijk toerisme en recreatie kan voorkomen is dit type het buitenbeentje. Urban Exploring kan zowel onder de stedelijke omgeving als de natuur thuishoren. Urban Exploring gebeurt zowel overdag als tijdens de nacht. Bij Urban Exploring is het de bedoeling verlaten bouwwerken of gebieden te bezoeken die niet opengesteld zijn voor publiek. Als bezoeker trek je op avontuur en ontdek je verlaten locaties. Het zijn plekken waar je van vergane glorie kunt proeven bij bouwwerken die door de tand des tijds afgetakeld en verwaarloosd zijn. Locaties waar aan “Urbexen” gedaan kan worden, mogen niet zomaar te grabbel gegooid worden. Het is de bedoeling dat de toerist en recreant zelf op verkenning trekt en op eigen gevoel de bestemming bereikt. Deze vorm van toerisme en recreatie is natuurlijk niet zonder enig gevaar. Een persoon die aan Urban Exploring doet moet zich voorbereiden en zich bewust zijn van de mogelijke risico’s zoals verrotting van vloeren, insluiting door het ontbreken van klinken of elektriciteitsvoorzieningen in lamentabele toestand.
City games
Ook city games kunnen ’s avonds of ’s nachts aangeboden worden aan de toerist. City games zorgen ervoor dat de toerist en recreant een bepaalde stad beter leert kennen op alternatieve en spannende manier. De factoren sfeer en beleving zijn de hoofdingrediënten van deze city games. Via de website “Meetin-Oostende.be ” leer ik het nachtspel “The Target” kennen. Dit misdaadspel kan zowel overdag als tijdens de nacht gespeeld worden. In hoofdstuk 3.1 verklaar ik nader waarover dit spel gaat.
13
Urban Exploration. Locaties. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://urbanexploration.be/category/locaties/
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
20
2.2.2
De natuur
Ook de natuur oefent een grote aantrekkingskracht uit op de toerist en recreant. Zowel de drang naar natuurbeleving als avontuur zijn hierbij belangrijke factoren. Meerdere doelgroepen kunnen aangesproken worden, zoals medioren en jongeren. Natuurlijk is het zaak het product aan te passen aan de beoogde doelgroep. Avondlijke en nachtelijke activiteiten met de natuur als decor kennen een groeiende interesse bij de toerist en recreant. In verder verloop van dit eindwerk maak ik aan de hand van concrete voorbeelden duidelijk welk soort activiteiten in natuurlijke omgeving georganiseerd kunnen worden en populair zijn bij het grote publiek.
Avontuur- en natuurtoerisme14
Avontuurlijk toerisme is bedoeld voor iedere persoon die op zoek is naar fysieke uitdagingen en zijn conditie wil onderhouden en zelfs verbeteren. Sportieve activiteiten zoals mountainbiken, raften en bungeejumpen zijn nog maar een greep uit de talloze mogelijkheden. Extreme activiteiten zijn steeds meer in trek. Een gezonde levensstijl wordt belangrijker en daarom grijpt de avontuurlijke toerist en recreant steeds sneller naar een natuurgebonden activiteit. Hierbij worden ontwikkelingslanden in een razendsnel tempo populairder. Andere culturen, de exotische fauna en flora, de lokale infrastructuur, zijn redenen waarom de avontuurlijke toerist voor een dergelijke bestemming opteert. Ook koudere gebieden zoals de Scandinavische landen komen steeds meer in trek. Het aanbod aan nachtelijke activiteiten is dan ook zeer uiteenlopend. Zoals eerder vermeld is de lijn tussen diverse vormen van toerisme zeer dun en dan ook vaak moeilijk te trekken. Natuurtoerisme leunt zeer sterk aan bij het avontuurlijk toerisme. Natuurtoerisme bereikt een zeer uitgebreid publiek en brengt mensen samen, dit bijvoorbeeld door middel van avondwandelingen of fietstochten. De natuur gaat terug naar de essentie van ons bestaan en brengt ons tot rust. Een voorbeeld hiervan zijn de avondwandelingen die worden georganiseerd in Barneveld, Nederland. Het wild, te vinden in elk bos van een welbepaald formaat, laat zich zien aan de rand van het bos bij het vallen van de avond. Dit is het moment wanneer de dieren op zoek gaan naar voedsel voor zichzelf en hun familie. Door middel van een avondwandeling kunnen deze dieren gespot worden en levert dit adembenemende beelden op. De ondergaande zon staat in voor de prachtige achtergrond. Maar niet enkel de avond is hiervoor een geschikt moment. Ook bij het opkomen van de zon kan van deze sfeer geproefd worden. Niet enkel bossen en natuurgebieden kunnen bezocht worden, ook avondlijke safari’s behoren tot het luik natuurtoerisme en avontuurlijk toerisme. Kortom, ieder gebied met bijzondere
14
Reizen en recreatie. De toekomst van Adventure Tourism. Geraadpleegd op 26 december 2013 via http://reizen-en-recreatie.infonu.nl/diversen/70746-de-toekomst-van-adventure-tourism-avontuurlijktoerisme.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
21 natuurfenomenen zoals natuurparken, watervallen, bergen en vulkanen kunnen in de avond of nacht bezocht worden.
Nachtelijke spelen
Nachtelijke spelen worden heel vaak geassocieerd met allerhande jeugdbewegingen zoals de Chiro, Scouts, KSA en KLJ. Nachtelijke spelen roepen spontaan herinneringen op bij het overgrote deel van de bevolking. Ook één van de lectoren aan Howest Kortrijk met name mevrouw Van Slambrouck dacht spontaan terug aan de tijd van de jeugdbewegingen bij mijn eerste plenaire feedbacksessie. Voorbeelden als bosspelen, droppings en ruiltochten zijn hier de absolute koplopers. Zijn nachtelijke spelen enkel en alleen verbonden aan jeugdbewegingen, of is er meer? Ik neem de proef op de som. Het voorspelbaar resultaat laat niet lang op zich wachten. Het internet leidt me in de eerste plaats naar de jeugdbewegingen zoals de Chiro en de Scouts. Het eerste resultaat heeft betrekking tot Chirojeugd Vlaanderen15. Deze website is in de eerste plaats gericht aan de monitoren van de desbetreffende leeftijdscategorieën binnen de Chiro. Monitoren worden er aangeraden nachtspelen te organiseren waarin het bewaken van de juiste sfeer een absolute prioriteit vormt. Nachtelijke spelen kunnen ook voorkomen als teambuildingactiviteit. Deze spelen zorgen ervoor dat de band in een groep personen versterkt wordt. Events On The Move16 biedt het nachtspel “The Sixth Sense” aan. Dit spel kan zowel bij het aanvatten van de nacht als in de vroege ochtend gespeeld worden. In hoofdstuk 3.1 leg ik dit voorbeeld nader uit.
Nachtelijk wintersporten
Meer en meer ski resorts bieden nachtelijk skiën en snowboarden aan. Door middel van kunstverlichting worden de diverse pistes verlicht. Dit verhoogt de zichtbaarheid en veiligheid. In de eerste plaats is nachtelijk wintersporten bedoeld voor mensen die overdag niet de tijd hebben hieraan deel te nemen; dit door hun werk of andere prioritaire taken. Ook de hoge toeristenstroom tijdens de wintersportvakanties kunnen het vlot wintersporten bemoeilijken. Tijdens de avond en nacht zijn minder pistes beschikbaar. Gevaarlijke parcours zoals de zwarte pistes worden afgesloten uit veiligheidsoverwegingen. Tot slot een niet onbelangrijk detail. De sneeuwkwaliteit stijgt wanneer de avond valt. Door het zakken van de temperatuur en het verdwijnen van zonlicht worden de pistes kwaliteitsvoller. Maar ski resorts bieden meer aan dan enkel skiën en snowboarden. In volgend hoofdstuk meer hierover. 15
Chirojeugd Vlaanderen. Nachtspelen. Geraadpleegd op 27 december 2013 via http://www.chiro.be/infovoor-leiding/veiligheid/tijdens-activiteiten/veilig-organiseren/nachtspelen 16 Events on the Move. The sixth sense. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.events-on-themove.be/teambuilding/thesixthsense.php
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
22
2.2.3
Evenementen Evenementen
Deze vorm van toerisme en recreatie gaat zich over het algemeen meer gaan toespitsen op een bepaalde doelgroep, dit naar gelang het doel van het desbetreffend evenement. Aan nachtelijke evenementen is er op wereldvlak geen gebrek. Het aangehaalde evenement van de jaarlijkse internationale bloemenparade in Maleisië is daar een uitstekend voorbeeld van. Evenementen gaan over het algemeen door in de avond, maar nu gebeurt dit ook meer en meer door het bewust zoeken en creëren van sfeer. Hierbij is de duisternis de grootste aantrekkingskracht. Een evenement kan naast de factor beleving ook de bedoeling hebben een locatie op een andere manier te leren kennen. Bij dit gegeven wil ik even verwijzen naar het Lichtfestival van Gent17 dat in 2015 aan zijn derde editie toe is. Een geslaagd evenement zal zorgen voor herhaalbezoeken en nieuwe nieuwsgierige bezoekers. Naast evenementen komen ook avondmarkten voor. Sfeer en amusement spelen hierin een grote rol. De themamarkt is een type avondmarkt die frequent terugkomt en het decor van de stad kleurt. Hierin is kerstmis ongetwijfeld het belangrijkste thema. De klassieke kerstmarkt staat garant voor winterse gezelligheid. Mensen slaan een praatje met elkaar in de Après Ski Bar terwijl de kinderen de tijd van hun leven beleven op de schaatsbaan. Deze markt gaat begin december van start en blijft duren tot nieuwjaar. Sommige steden zien het uitermate groots en voegen zelfs speciale elementen zoals kermisattracties toe aan de kerstmarkt. Dit gebeurt uiteraard niet zonder reden. In deze periode van het jaar heeft elke stad een kerstmarkt. Door middel van het toevoegen van speciale elementen worden kerstmarkten gedifferentieerd van andere markten.
2.2.4
Attracties Pretparktoerisme
Het pretpark is een puur toeristisch en recreatief product. Pretparken willen de bezoeker zo lang mogelijk bij zich houden en voorzien zelfs accommodatie in het pretpark zelf. Pretparken zijn vooral gericht naar de jeugd. Deze proberen zo goed als mogelijk in te spelen op de leefwereld van de kinderen; dit door het doelgericht adverteren zodat de reclame de doelgroep bereikt, namelijk de kinderen. Het bezoek aan een pretpark is voor de kinderen al een avontuur op zich. Voeg daar de duisternis aan toe, gekoppeld aan een bepaald thema en hun weekend kan niet meer stuk. Themafeesten zoals Pasen, Halloween, Kerst en Nieuwjaar zorgen voor pieken in de verkoopcijfers van pretparken die avondopeningen houden. Parken worden volledig getransformeerd in functie 17
Gent.be. Lichtfestival. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.gent.be/eCache/THE/4/125.cmVjPTE4MzcwMQ.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
23 van het te vieren thema. Wanneer de duisternis zijn intrede doet verzorgen talloze lichtshows en vuurwerkspektakels de avond. Deze magische momenten zullen kinderen niet snel vergeten.
Nachtelijke museumbezoeken
Deze titel maakt voor het overgrote deel duidelijk met welke vorm van toerisme we hier te maken hebben. Museumnocturnes zijn jaarlijkse evenementen waarbij musea in de avond hun deuren openen voor het grote publiek. Ook tijdens de nacht zijn gegidste museumbezoeken mogelijk. Deze avondopeningen kunnen van de gelegenheid gebruik maken optredens te organiseren.
In bovenstaand hoofdstuk gaf ik u een algemeen overzicht van de diverse vormen die het thema nachtelijk toerisme en recreatie kunnen bekleden. Hierbij besefte ik bij het schrijven meerdere malen dat een lijn trekken tussen de diverse vormen amper mogelijk was. Enerzijds zijn er duidelijke afbakeningen voelbaar, zoals stedelijke activiteiten, natuurgerichte activiteiten, evenementen en attracties. Maar anderzijds zijn sommige vormen niet uitsluitend onder één noemer te categoriseren. Hierbij denk ik aan Urban Exploring, dat te plaatsen valt onder de stedelijke omgeving als de natuurlijke omgeving.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
24
2.3
Hoe past nachtelijk toerisme & recreatie binnen de trends in toerisme van vandaag?
2.3.1
Trends in toerisme
Hoe past nachtelijk toerisme en recreatie binnen de trends in toerisme van vandaag? In wat volgt bespreek ik de trends in toerisme anno 2013. Hiervoor consulteer ik meerdere bronnen om een zo compleet mogelijk overzicht te brengen van welke trends er spelen in toerisme en recreatie vandaag de dag. Hierbij selecteer ik enkel de trends die aan het thema nachtelijk toerisme en recreatie gekoppeld kunnen worden. Mijn eerste bron is niet internationaal. Deze brengt het trendrapport van toerisme in 2013 van Vlaanderen. Daarnaast consulteer ik een internationale bron die de wereldtrends van 2013 op een rijtje zet. Hierbij maak ik een overzicht van de macro trends binnen toerisme en recreatie die relevant zijn voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Ik combineer beide trendrapporten tot één algemeen overzicht. Na dit overzicht schets ik waar nachtelijk toerisme en recreatie geplaatst kan worden tussen deze trends. Het eerste trendrapport van Toerisme Vlaanderen18 licht de invloed van de macrotrends op toerisme toe. Er zijn heel wat evoluties voelbaar op wereldvlak, zoals communicatietechnologie, de verouderende bevolking en de economische ontwikkeling van nieuwe markten. Toerisme Vlaanderen is zich bewust van deze veranderingen en wil en zal daarop inspelen, want dit creëert kansen. Het tweede trendrapport van ABTA19 richt zich op de belangrijkste wereldtrends van 2013. Dit rapport brengt concrete trends naar voren die in komende jaren bepalend zullen zijn voor toerisme en recreatie. Demografische ontwikkelingen Het eerste thema handelt over de wereldbevolking en haar trends. Een eerste trend is het feit dat in België de groep van de 50-plussers zal blijven groeien, wat kansen biedt. Deze doelgroep heeft namelijk veel tijd en geld beschikbaar om te spenderen aan toerisme en recreatie. Daarnaast speelt de vergrijzing een belangrijke rol. Er is een wereldwijde groei van 60-plussers waar te nemen. Dit komt door de stijgende levensverwachting en een lager geboortecijfer. Hierdoor stevenen we af op een omgekeerde driehoek met meer ouderen aan de top en minder jongeren aan de basis. Dit zal grote economische gevolgen met zich meebrengen. Maar de stijgende groep van de 18
Toerisme Vlaanderen. Trendrapport. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/assets/publication/Trendrapport%2 02011.pdf 19 ABTA. The Travel Trends Report 2013. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://67d8396e010decf37f335facf23e658215b1771a91c2df41e9fe.r14.cf3.rackcdn.com/publications/Travel_trends_report_2013.pdf
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
25 60-plussers biedt ook voordelen. Door het minder belastende werk in vergelijking tot leeftijdsgenoten uit vorige generaties, een gezondere levensstijl en een betere verzorging worden mensen op een gezondere manier oud. Hun vrije tijd kan dus als gevolg hiervan op een actieve manier ingevuld worden. Deze invulling kan gebeuren met toerisme en recreatie. De diverse generaties hebben vanzelfsprekend elk hun eigen waarden, normen en behoeften. Hieronder volgt een overzicht van wat zij echt belangrijk vinden! Deze informatie is dan ook zeer nuttig. Hier kan getoetst worden of nachtelijk toerisme en recreatie al dan niet bepaalde generaties zal aanspreken en in welke richting er gewerkt moet worden om dit thema te doen aanslaan bij een desbetreffende doelgroep. De Babyboomers (1945 - 1960) dragen waarden als betrouwbaarheid, gezondheid, comfort, gemak en veiligheid hoog in het vaandel. Zij zullen sneller kiezen voor een cruise, wellnessvakantie, zorgvakantie, rondreis of een golfvakantie. In het kader van het thema nachtelijk toerisme en recreatie is deze doelgroep minder interessant. De Post-Babyboomers zijn in tegenstelling tot de Babyboomers een zeer interessante doelgroep. Zij staan voor vernieuwing en beleving. Daarnaast heeft deze generatie minder vrije tijd en vindt ze luxe belangrijk. Daarbovenop is deze leeftijdsgroep zeer kritisch. Deze groep opteert voor citytrips, gezinsvakanties of single reizen. Daar nachtelijk toerisme en recreatie een thema is dat de kaart trekt van sfeer en beleving is het zeer interessant deze doelgroep nauwgezet in het oog te houden en op te volgen. Nachtelijk toerisme en recreatie kan mits een goede uitwerking ervan een innovatief product worden en een uniek karakter dragen. Daarnaast kan een innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie inspelen op de nood aan vernieuwing. Hun behoefte aan beleving, dichtbij vakanties, korte vakanties en gezinsvakanties sluit perfect aan bij dit onderwerp. Bij de ontwikkeling van een innovatief product zal het vooral zaak zijn in te spelen op hun waarden en behoeften. Tot slot de jongerengroep. Naast de Post-Babyboomers is ook deze doelgroep een interessant mikpunt. Zij zullen in de eerste plaats op langere termijn kapitaalkrachtiger worden en hierdoor meer geld besteden aan toerisme en recreatie. Daarom is het zeer interessant herhaalbezoeken te stimuleren bij deze doelgroep. Onderstaande zin die de identiteit van de jongeren toelicht sluit zeer goed aan bij het thema nachtelijk toerisme en recreatie. “De jongeren zijn actief, avontuurlijk en belevingsgericht. Daarnaast zijn ze zeer vatbaar voor hypes en trends die via multimedia tot bij hen zijn geraakt.”
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
26 Actief, avontuurlijk en belevingsgericht. Dit is bijna de perfecte beschrijving waar nachtelijk toerisme en recreatie voor staat. Zoals eerder vermeld kan dit thema mits een kwalitatieve uitwerking ervan een innovatief product worden waar zelfs een hype rond gecreëerd kan worden. Daar jongeren zeer vatbaar zijn voor hypes, zal dit thema door middel van goede communicatiekanalen zeker tot bij hen geraken. ABTO-onderzoek toont aan dat vooral de jonge reizigers over het algemeen meer reizen. De leeftijdscategorie 15-24 jaar nam gemiddeld 5 vakanties per jaar in het binnen- en buitenland. Vorig jaar stond dit gemiddelde op 4 vakanties. Jongeren vormen een steeds belangrijkere doelgroep omdat zij meer gaan reizen dan vroeger. Dit is te wijten aan het feit dat jongeren kapitaalkrachtiger worden. Daarnaast hoort reizen meer en meer tot het leerproces van elke jongere. Ook het gemiddelde steeg bij de leeftijdscategorie tussen 25-34 jaar van 3,5 reizen in 2011 naar 4,5 reizen in 2012. Dit is tegelijk ook de leeftijdscategorie waarin het meest naar het buitenland gereisd wordt. Korte vakanties zoals muziekfestivals zijn vooral populair bij de jonge reizigers. 15% van deze leeftijdscategorie gaf aan een dergelijke korte vakantie ondernomen te hebben. Economische ontwikkelingen Dit thema licht de economische wereldtrends nader toe. Volgende trends zullen een belangrijkere rol spelen en invloed hebben op het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Er is een sterk verband te merken tussen de economische groei, welvaart en persoonlijk inkomen enerzijds en het internationaal reisgedrag anderzijds. Door de verhoogde welvaart kunnen meer en meer mensen op reis. Hierbij zijn internationale reizen in de Westerse wereld allang geen luxe meer. Waar internationale reizen op maat van de klant vroeger enkel was weggelegd voor de rijken, ligt dit soort reizen nu ook binnen handbereik van het grote publiek. Door de groeiende populariteit van dit soort vakanties is de prijs gezakt en kan zo goed als elke toerist zich een reis op maat veroorloven. Dit komt omdat het besteedbaar inkomen per persoon in Europa en Amerika vrij hoog is. Het vele werken en de hoge tijdsdruk zijn de oorzaken van het hoge besteedbare inkomen dat voorhanden is. Hierdoor willen mensen op regelmatige wijze ontsnappen aan de hoge tijdsdruk door middel van meerdere korte vakanties in plaats van de traditionele lange vakantie. Volgend fragment uit het trendrapport verklaart op een klaar en duidelijke manier waar de hardwerkende mens van vandaag nood aan heeft: “Drukbezette mensen met weinig tijd gaan in hun vrije tijd steeds meer op zoek naar intensieve en betekenisvolle belevingen en ervaringen. In dit kader kent de toeristische belevingseconomie een enorm succes.”
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
27 Opnieuw komt de term “beleving” voor in dit trendrapport. Bovenstaand interessant fragment wijst erop dat er nood is aan activiteiten en uitstappen van kortere duur. De klassieke lange vakantie van voorheen verliest aan belang. De drukbezette hardwerkende mens wil op regelmatige basis ontsnappen aan de hoge tijdsdruk. Dit wil zeggen dat er een verhoogde interesse zal zijn voor uitstappen of activiteiten die permanent georganiseerd kunnen worden. Deze permanente activiteiten kunnen op deze manier inspelen op de flexibele vakantiebehoeften. Bovendien moet deze uitstap of activiteit betekenisvol zijn en een meerwaarde brengen. De toerist en recreant wil geestelijk rijker zijn na het beoefenen van de activiteit. Dit gegeven moet ik zeker in het oog houden bij de ontwikkeling van een eigen product. Het moet een product worden dat op regelmatige basis georganiseerd kan worden en de bezoeker geestelijk verrijkt. Een goed product rond nachtelijk toerisme en recreatie kan hier antwoord op bieden. Daarnaast zorgt het razendsnelle tempo van het dagdagelijkse leven voor een toename van de nood aan avontuurlijke reizen en activiteiten. De mens wil ontsnappen aan het alledaagse. Strandvakanties waar twee weken aan het strand wordt gelegen en niets bezocht wordt verliezen aan populariteit. De reiziger wil zijn vakantie beleven op een actieve manier. Volgens een onderzoek van ABTA verwacht men dat 5% van de consumenten een avontuurlijke reis zal ondernemen dit jaar. Touroperators spelen hierop in en zorgen voor een breder aanbod. Vanaf hier doet het thema nachtelijk toerisme en recreatie terug zijn intrede. Door deel te nemen aan een nachtelijke activiteit verhoogt ongetwijfeld het gevoel voor avontuur en wordt de dagelijkse routine ongetwijfeld doorbroken. Wanneer reizigers ervoor kiezen een avontuurlijke vakantie te ondernemen, wordt hen aangeraden ervoor te zorgen op een correcte manier verzekerd te zijn. Sommige activiteiten op het gebied van sport en avontuur kunnen een verhoogd risico inhouden. Ook dit gegeven dient in acht genomen te worden wanneer ik overga tot de ontwikkeling van een innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie. Avond-, nacht- en ochtendactiviteiten houden immers een hoger risicogehalte in. We zijn in een tijd gekomen waarbij we een beleid voeren een zo hoog mogelijke productie en consumptie te bekomen. Als gevolg hiervan worden andere zaken zoals het behoud van het milieu en grondstoffen verwaarloosd. Het BBP (Bruto Binnenlands Product) wordt steeds minder relevant, want het is uitsluitend op welvaart gericht en niet op het welzijn. Er zal een verschuiving plaatsvinden waarbij BNG (Bruto Nationaal Geluk) belangrijker wordt dan het BBP (Bruto Binnenlands Product). Het principe van het BNG houdt in dat elk individu streeft naar geluk. Daarbij is niet alleen economie belangrijk, maar ook emotionele en spirituele factoren. Het individu zoekt meer en meer naar betekenis en zingeving in het leven. Een algemene formule rond het BNG bestaat nog niet. Indien het BNG kan doorbreken als
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
28 indicator van de graad van ontwikkeling, zal het aspect “vrije tijd” aan belang winnen, wat op zijn beurt kansen biedt voor nachtelijk toerisme en recreatie. Een verhoogde levensstandaard zorgt ervoor dat de mens evenveel kan blijven consumeren en er minder voor hoeft te werken. Als gevolg hiervan komt er meer vrije tijd vrij. Deze vrije tijd kan ingevuld worden met toeristische en recreatieve activiteiten. Op deze manier zal toerisme zich verder ontwikkelen en aan belang winnen. Toerisme zal bijdragen aan een verhoogd geluksgevoel zowel bij de toerist als bij de bewoners van het gastland. Deze trend kan wel in vraag gesteld worden en minder optimistisch zijn dan aangegeven in het trendrapport. Door de politieke debatten omtrent het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd bestaat de kans dat de mens langer zal moeten werken in de toekomst en minder pensioengeld zal krijgen. Hierdoor heeft hij minder vrije tijd en minder financiële middelen om te besteden aan toerisme en recreatie. Hierdoor zal onze welvaart niet langer toenemen. Socio-culturele ontwikkelingen Dit derde thema handelt over de sociale- en culturele trends van elk individu. Dit thema bevat heel wat bruikbare informatie die gekoppeld kan worden aan nachtelijk toerisme en recreatie. Volgende informatie zal me helpen betere inzichten te krijgen in de behoefte van elk individu. Hierdoor zal ik in verder verloop van de bachelorproef mijn product beter kunnen afstellen op de noden van de doelgroep. Sinds 1980 speelt vrije tijd een belangrijkere rol in de individuele identiteit. De beschikbare vrije tijd is de laatste jaren ongeveer hetzelfde gebleven, maar er is wel een flexibilisering van de arbeidstijd waar te nemen. De tijden waarin “9 to 5 jobs” normaal waren, zijn voorbij. Hierdoor raakt de beschikbare vrije tijd versnipperd. Door deze versnippering is het niet meer vanzelfsprekend om over een jaarlijkse lange vakantie te beschikken. De kleinere deeltjes vrije tijd krijgen hierdoor een grotere waarde en worden op een betekenisvollere manier gespendeerd. De mens gaat er zijn identiteit mee vormen, afhankelijk van de activiteiten die hij/zij onderneemt. Het massatoerisme groeit jaar na jaar. Hierdoor gaan klanten steeds vaker op zoek naar individuele vakanties enkel met familie en vrienden. Touroperators spelen hierop in en breiden hun aanbod aan reizen op maat van de klant uit. Op deze manier willen zij een antwoord bieden aan de alsmaar groeiende vraag van de consument naar flexibele vakanties. Hierbij wil de klant dat veiligheid gegarandeerd blijft. Deze trend toont aan dat de toerist en recreant van vandaag nieuwe paden wil bewandelen en zich op deze manier wil differentiëren van andere toeristen. Dit biedt kansen voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie! Een kwalitatief product rond dit thema zorgt ervoor dat toeristen nieuwe locaties kunnen ontdekken op een niet-alledaagse manier. Uiteraard moet de veiligheid van de toerist en recreant zoals aangegeven gegarandeerd worden bij een product met “de nacht” als hoofdingrediënt.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
29 Hieruit leid ik af dat de invulling van de vrije tijd een grotere taak op zich moet nemen dan vroeger. Enerzijds moet de invulling van deze vrije tijd voldoende “onthaasting” bieden aan het individu om de hoge werkdruk voldoende te compenseren. De periodes van vrije tijd zijn immers korter en zullen hierdoor intenser beleefd worden om er extra te kunnen van genieten. Anderzijds moet de beschikbare vrije tijd op een goede manier gespendeerd worden zodat deze zo betekenisvol mogelijk is. Ook dit gegeven is interessant te noemen voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Een dergelijk product kan ten eerste zeker inspelen op de behoefte aan onthaasting. Avondlijke-, nachtelijke- of ochtendactiviteiten bieden de kans te ontsnappen aan de dagelijkse “rush” van het leven en in rust te genieten van al wat er te zien en beleven valt in een nachtelijk kader. Ten tweede kan een product rond nachtelijk toerisme en recreatie betekenisvol zijn omdat het de bezoeker de kans geeft elementen waar te nemen die hij in het dagelijkse leven over het hoofd zou zien door de drukte die heerst in een stad of natuurgebied. Daarnaast is er een globale stijging van het opleidingsniveau waar te nemen. De OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) geeft dit duidelijk aan. In 1995 genoot 37% van de jongeren een opleiding hoger onderwijs, terwijl dit in 2007 al 56% was. Door de hogere scholingsgraad zal de vraag naar cultureel toerisme stijgen. De hoger geschoolden vertonen bredere interesses in lokale cultuur, geschiedenis, levensstijl, natuur en milieu. Ze gaan op zoek naar informatie en zingeving. Men verwacht meer van de gidsen en de interactieve middelen om zo meer inzicht te krijgen. Deze bredere interessevelden bieden kansen voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie en kunnen de mogelijkheid bieden om in te spelen op wat de toerist en recreant echt wil. Door het gebruik van goede gidsen met een brede kennis kan de behoefte aan het verzamelen van informatie gecombineerd worden met de nood aan onthaasting en zingeving. Bovendien heeft de vakantieganger van vandaag veel meer ervaring. Hij heeft een zeer duidelijk beeld van welk soort bezienswaardigheden hij wil bezoeken en welke niet. Hij wil zo veel mogelijk waarde uit de vakantie halen door enkel de bezienswaardigheden te bezoeken waarin hij het meest geïnteresseerd is. De toerist en recreant wil zijn vakantie intenser beleven door te bezoeken wat hem echt boeit. De belevingseconomie ondergaat een verschuiving en wordt een betekeniseconomie. De materiële behoeften zijn inmiddels bevredigd in de Westerse wereld. Hierdoor gaat de toerist en recreant meer waarde gaan hechten aan belevenissen. “Beleving” wordt hierdoor de belangrijkste pushfactor bij de consument. Deze factor is gericht op het bevredigen van emotionele behoeften van de mens. Vandaag moet consumeren naast amusement ook een bijdrage leveren aan de persoonlijke ontwikkeling van elk individu. Hierbij worden aspecten als duurzaamheid, authenticiteit, gezondheid en welzijn belangrijker. Vakanties krijgen een diepere betekenis. Toeristen
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
30 willen minder “zien” en meer “doen”! Vooral de meer ervaren toerist zoekt diepgang en verrijking in zijn reizen. Een product rond nachtelijk toerisme en recreatie is in de eerste plaats gericht op beleving. Dit gegeven zet mij aan het denken. Ik moet proberen erin te slagen een product te creëren dat de Westhoek een uniek karakter geeft en volledig beantwoordt aan de nood aan beleving en zingeving. Maar naast beleving kunnen ook de factoren duurzaamheid, authenticiteit, gezondheid en welzijn kansen bieden. Vervolgens is er een groeiend gezondheidsbewustzijn. Hoe ouder men wordt, hoe belangrijker de gezondheid wordt. Ouderen doen er alles aan om jong te blijven en daar slagen zij ook in. Een goede gezondheid wordt dus meer en meer een voorwaarde om gelukkig te zijn. Deze trend zal zich verderzetten, maar een verschuiving ondergaan. In plaats van de klassieke wellnesszorg zal er meer aandacht besteed worden aan spirituele en emotionele zorg. Als gevolg is er een verhoogde vraag naar gezonde vakantiebestemmingen en gezonde activiteiten. Ouderen blijven langer fit en gaan op zoek naar een actieve en gezonde invulling van hun besteedbare vrije tijd. Deze doelgroep kan zeer interessant zijn voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie naargelang het product. Dit gegeven zorgt voor een verbreding van mijn doelgroep. Daarnaast worden waarden en zekerheden belangrijker. Door de steeds sneller veranderende maatschappij is er nood aan traagheid, bezinning en authenticiteit. De Westerling wil “back to basics”. Hij wil waarden en tradities die hij tijdens het leven onderweg is verloren herontdekken. Hierbij grijpt hij terug naar de eenvoudige dingen des levens. Waarden zoals “gezin” en “natuur” worden binnen dit gebeuren centraal gesteld. De Westerling wil ontsnappen aan de dagelijkse high-tech maatschappij. Multimedia brengt vele verplichtingen en beperkingen met zich mee. De mens dient altijd en overal beschikbaar te zijn en snel te antwoorden op boodschappen en oproepen. Dit biedt mogelijkheden voor nachtelijk toerisme en recreatie. De waarden gezin en natuur kunnen mits een goede aanpak gecombineerd worden tot één krachtig en innovatief product. Dit gegeven toont aan dat een product rond nachtelijk toerisme en recreatie in een natuurlijke omgeving antwoord kan bieden op deze noden. In de natuur kan de toerist en recreant door het opzettelijk thuis laten van multimedia meer tijd spenderen met de familie. De familie kan samen genieten van de natuur en van elkaars gezelschap. Om te ontsnappen aan de dagelijkse sleur moeten authentieke producten een tegenbeweging vormen tegen de geglobaliseerde wereld van vandaag. Eigen cultuur, regionale producten en dichtbij vakanties worden belangrijker. Maar binnen deze trend schuilt ook een paradox. De mens wil terug naar de authenticiteit en eenvoud van vroeger zonder in te boeten aan comfort. Deze
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
31 nood aan onthaasting en eenvoud is te voelen in de reissector. Er is een verhoogde vraag naar groene vakanties en vakanties waarbij gezinsbeleving centraal staat. Ook hier komen de termen “natuur” en “gezin” terug. Lokale producten, gemoedelijkheid en kleinschaligheid worden belangrijker. Ecologische ontwikkelingen Er is een groeiende behoefte aan natuur waar te nemen. Ongerepte natuur wordt zeldzaam en daardoor waardevoller. De verhoogde behoefte aan rust en ruimte zorgt voor een stijging van de bezoeken aan natuurgebieden. Bijgevolg genieten natuurbehoud en duurzame natuurinrichting een verhoogde aandacht. Platteland en ongerepte gebieden worden door hun schaarste steeds meer een luxegoed. De Westhoek beschikt over een groot aantal natuurgebieden en bossen verspreid over de gehele regio. Toeristen en recreanten kunnen de Westhoek bezoeken omdat er bij hun woonplaats weinig natuur te vinden is. Hierdoor stijgt de aandacht voor deze regio. Een innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie met natuur als hoofdingrediënt kan inspelen op de verhoogde aandacht voor natuur. Dit gegeven toont aan dat er mogelijkheden zijn tot het ontwikkelen van een goed product waarbij de Westhoek deze troef beter kan uitspelen. Transport is nadelig voor het klimaat. Grote besparingen in CO2 zullen nodig zijn om het klimaat te redden. Milieubelastingen maken het vervoer duurder, wat remmend kan werken op het internationaal toeristenverkeer. Hierdoor zullen nieuwe ontwikkelingen, technieken en maatregelen op vlak van transport een invloed hebben op de keuze van bestemming en reisbeleving van de toerist. Investeren in duurzaam en recreatief vervoer zal de trend van morgen worden. Het aanbod aan elektrische wagens wordt groter en populairder. Ook elektrische fietsen kennen een opmars; dit vooral in de lage landen. ABTO (Association of Belgian Tour Operators) merkt een lichte stijging in de vraag naar trein- en bus vakanties. 9% van de ondervraagden zei een busreis te plannen in 2013. Dit in vergelijking tot 2012, waar 8% een busreis ondernam. 9% van de ondervraagden plant een treinreis in 2013. In het jaar 2012 ondernam amper 6% een treinreis. De stijging van de vraag naar reizen met één van deze transportmiddelen kan toe te wijzen zijn aan het feit dat mensen op zoek gaan naar alternatieven voor de klassieke vluchten. Ook het toenemende aanbod aan hogesnelheidstreinen is een belangrijke factor die zorgt voor een verhoogde reiskwaliteit. De zoektocht naar alternatieve transportmiddelen kan enerzijds toe te wijden zijn aan het verhoogd milieubewustzijn. Anderzijds wil de toerist en recreant voor goedkopere transportmiddelen kiezen. De trend duurzaamheid is een component die steeds meer toeristen en recreanten hoog in het vaandel dragen. Daarom is
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
32 het belangrijk mijn product aan duurzaamheid te linken om op deze manier een breder interesseveld aan te spreken. Daarnaast wint het reizen per trein voor dichtbijvakanties aan belang. Ook dit gegeven kan in verband gebracht worden met het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Door het feit dat de toerist en recreant langzaam maar zeker meer rekening zal moeten houden met beperkingen in transportmogelijkheden door extra kosten, zal hij op zoek gaan naar ontspanning dicht bij huis. Hierdoor kunnen inwoners van de Westhoek een belangrijke groep worden waarop er gericht kan worden tijdens de vermarkting van een innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie. Tot slot is er een hoger consumentenbewustzijn door het veranderende klimaat en de schaarste aan natuurlijke bronnen. Er wordt gezocht naar een betere balans tussen de 3 P’s (People, Planet, Profit). Er wordt vastgesteld dat hoe hoger de persoonlijke kosten voor een milieubewust gedrag zijn, hoe meer het blijkt dat milieu niet op de eerste plaats komt. Maar langzamerhand is er toch een verandering voelbaar. Het toegenomen bewustzijn omtrent milieu geldt ook voor de toerist. Voor accommodatie aanbieders wordt het belangrijker om steeds duurzamer te ondernemen en duurzame activiteiten aan te bieden aan de klant. De toerist wil zelf ook meer en meer bijdragen tot het behoud van de natuur en hiermee kennis vergaren. Verdergaand op het feit dat er een verhoogde interesse is in natuur, zal het belangrijk zijn duurzaamheid niet uit het oog te verliezen. Ik heb de intentie een product te ontwikkelen waarbij ontspanning en beleving kan leiden tot een verhoogd consumentenbewustzijn; dit door te wijzen op de groter wordende schaarste aan natuur en wat hieraan gedaan kan worden. Concrete acties zoals bomen planten en onderhoud van bossen en natuurgebieden zijn mooie voorbeelden tot wat een verhoogd milieubewust gedrag kan leiden. Technologische ontwikkelingen Het laatste thema toont aan dat de technologische ontwikkelingen aan een hoog tempo zorgen voor nieuwe distributiekanalen. Door een breder palet aan keuzemogelijkheden inzake distributie kan de vermarkting van een bepaald product efficiënter en gerichter verlopen. Ten eerste wordt internet mobieler. Door het alsmaar toenemende succes van de smartphone stijgt het mobiel internetgebruik pijlsnel. De nieuwste vorm van mobiel internet verloopt via de zogenaamde computertablets. Bijgevolg zullen smartphones en tablets vaker gebruikt worden bij het plannen van een reis of vakantie. Dit gegeven wijst me erop dat de vermarkting van een innovatief product aangepast moet zijn aan distributiekanalen zoals smartphones en tablets om op deze manier gebruiksvriendelijker te zijn voor de gebruiker. Informatie op een correcte en duidelijke manier verstrekken wordt hierdoor belangrijker. Door het feit dat internet sneller en makkelijker toegankelijk wordt zullen last-minute beslissingen stijgen.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
33 Daarnaast stijgt de online verkoop en wordt informatie op maat belangrijker. Door het overaanbod aan ICT-toepassingen en informatie is het moeilijk voor de lezer het overzicht te bewaren. Hierdoor zullen goede prijszettingen en toegevoegde waarden de beslissingsfactoren worden. Ook de ontwikkeling van distributiekanalen staat niet stil. Hierbij wil ik verwijzen naar de QR-code (Quick Response- code). Het is een steeds vaker opkomend fenomeen waarmee op een snelle manier extra informatie over een bepaald product verstrekt kan worden. Ook navigatiesystemen worden intelligenter en kunnen naast routebegeleiding ook toeristische trekpleisters aanduiden. Er is een hogere behoefte aan maatwerk voelbaar bij de toerist en recreant. De toerist wil zijn reis aanpassen naar eigen behoeften. De hedendaagse overrompeling aan informatie zorgt hiervoor. De reisagent van de toekomst kan hierop inspelen. Intussen slinkt de interesse in pakketreizen. E-commerce wordt belangrijker maar is niet goedkoop voor de toeristische aanbieders. Ecommerce biedt wel het voordeel dat advertenties gemakkelijker aanpasbaar zijn bij eventuele wijzigingen. Daarnaast verwacht men dat de QR-codes een hoog succes zullen kennen omdat de mogelijkheden eindeloos zijn. Sociale media worden machtiger. Het internet zorgt enerzijds voor vrijetijdsbesteding en anderzijds voor sociaal verkeer. Vooral het sociaal verkeer stijgt zeer snel. Maar de sociale media zijn een tweesnijdend zwaard. Hypes kunnen snel gecreëerd worden, maar ook snel afgebroken worden. Sociale media hebben een sterke invloed op de toeristische sector. Toeristen gaan op zoek naar tips en ervaringen en consulteren daarbij meer en meer de sociale media. De toerist van vandaag wil weten wat hij mag verwachten van zijn bestemming. Dit zorgt ervoor dat de toeristische marketing verandert. De inbreng van reizigers wordt vergroot door de sociale media. Hierdoor krijgen de reizigers meer macht. Maar liefst 83% laat zich beïnvloeden door beoordelingen van andere reizigers. 70% deelt graag zijn mening met familie en vrienden. Bovenstaande trends tonen aan dat er heel wat gelijkenissen aan te treffen zijn op nationaal- en internationaal vlak. Ik merk vooral op dat de socioculturele en ecologische ontwikkelingen trends bevatten die ik in het oog moet houden in verder verloop van de bachelorproef, met name het productgedeelte in het bijzonder. De zoektocht naar toegevoegde waarde en avontuur door de toerist en recreant zullen aandachtspunten worden die ik in acht moet nemen bij de verdere ontwikkeling van een duurzaam en innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie. Daarnaast tonen deze trends aan dat een innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie past binnen de actuele trends en behoeften van de toerist en recreant.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
34
2.3.2
Binnen welke trends situeert nachtelijk toerisme en recreatie zich?
Binnen welke trends situeert nachtelijk toerisme en recreatie zich? In voorgaand hoofdstuk nam ik de macrotrends binnen toerisme en recreatie onder de loep. Hierbij selecteerde ik alle trends die relevant waren voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Hierdoor is het voor mij heel wat duidelijker geworden hoe en waar we het thema nachtelijk toerisme en recreatie kunnen plaatsen binnen de actuele trends op wereldvlak. Graag geef ik u een overzicht. Wie? Om te beginnen geef ik u een opsomming van de diverse doelgroepen20 die zich aangesproken kunnen voelen door het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Ik ontdekte dat dit thema een zeer wijd publiek kan aanspreken. Een eerste groep, de jongeren tussen 15-24 jaar, reizen over het algemeen meer dan vroeger en hebben een hoger besteedbaar budget in vergelijking met leeftijdsgenoten van vorige generaties. Reizen is een deel geworden van de educatie en zelfontplooiing van de jongere in kwestie. Daarnaast zijn jongeren zeker te vinden voor wat spanning en avontuur21 in hun leven. Jeugdbewegingen spelen in op deze twee factoren en organiseren onder andere nachtspelen om de beleving te prikkelen bij de jeugd. Vervolgens kom ik tot de groep van de volwassenen. Deze groep draagt het vele werken mee als ziekte van deze tijd. Ook de tijdsdruk is ontzettend hoog geworden. Maar de arbeidsuren zijn flexibeler geworden. Hierdoor versnippert de beschikbare vrije tijd. Dit zorgt voor meerdere korte vakanties naast de gebruikelijke lange vakantie. Deze groep wil zijn korte vakanties zeer intens en kwalitatief beleven en dit door middel van citytrips, uitstapjes of weekendarrangementen. Het thema nachtelijk toerisme en recreatie kan inspelen op deze noden, bijvoorbeeld door het (her)ontdekken van een stad tijdens de avond of nacht of een andere nachtelijke activiteit. Binnen de groep van de volwassenen concentreer ik me tot slot op de leeftijdscategorie van de medioren en senioren. Door de verbeterde gezondheidstoestand en gezondheidszorg in vergelijking tot vorige generaties worden medioren en senioren op een gezondere en fittere manier ouder. Daarnaast was hun job in de meeste gevallen minder belastend in vergelijking met leeftijdsgenoten uit vorige generaties. Hierdoor blijven ze langer gezond 20
Toerisme Vlaanderen. Trendrapport. Demografische ontwikkelingen. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/assets/publication/Trendrapport%2 02011.pdf 21 ABTA. The Travel Trends Report 2013. In search of adventure. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://67d8396e010decf37f335facf23e658215b1771a91c2df41e9fe.r14.cf3.rackcdn.com/publications/Travel_trends_report_2013.pdf
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
35 en mobiel. Dit biedt mogelijkheden voor de toeristische en recreatieve sector. De senioren van vandaag en morgen blijven niet stilzitten en vullen hun vrije tijd het liefst in met reizen. Daarnaast hebben medioren en senioren een hoog tot zeer hoog besteedbaar inkomen of vermogen dat kan besteed kan worden aan toerisme en recreatie. Deze doelgroep kan kansen bieden bij het aanbieden van unieke nachtelijke activiteiten. Aangezien medioren en senioren actiever hun vrije tijd kunnen invullen biedt dit mogelijkheden een sportief product rond nachtelijk toerisme en recreatie aan te bieden. Hierdoor kan een breder doelpubliek aangesproken worden. Waarom en wat? Daarnaast wil ik aantonen waarom en waarmee het thema nachtelijk toerisme en recreatie antwoord kan bieden aan de noden van de voorgaande doelgroepen. Door middel van volgende argumenten verduidelijk ik mijn stelling. Ten eerste kan nachtelijk toerisme en recreatie een product zijn waaraan meer dan ooit nood is. In onze “razendsnelle veranderende wereld”22 waar we onszelf meerdere malen voorbijlopen per dag groeit stilaan het besef en de behoefte hier op tijd en stond aan te ontsnappen en terug te grijpen naar de eenvoudige dingen in het leven, zoals gezin, vrienden en natuur. De toerist en recreant wil zich onthaasten samen met de gehele familie en terugtrekken naar de basis van ons bestaan, de natuur. In de natuur komt de mens tot rust en kan hij in alle kalmte nadenken over het leven en de stress van het hedendaagse leven even loslaten. In verder verloop van dit hoofdstuk leg ik beter uit waarom ik kies voor natuur als locatie. Ten tweede kent onze Westerse maatschappij een verzadiging van de materiële behoeftes. Alles wat we wensen kan in principe onmiddellijk aangekocht worden of hebben we al in ons bezit. Hierdoor gaat de mens meer gaan verlangen naar de ontastbare zaken in het leven zoals beleving en betekenis. De toerist en recreant gaat hier dan ook stilaan meer waarde aan hechten. Beleving wordt belangrijker dan materiële behoeftes. Dit gegeven is simpel te verklaren. Materiële zaken zijn immers in de meeste gevallen louter tijdelijk en dus vergankelijk. Factoren zoals beleving en betekenis kennen geen vervaldatum en kunnen voor altijd meegedragen en gekoesterd worden. Ook factoren zoals persoonlijke ontwikkeling, authenticiteit, duurzaamheid, gezondheid en welzijn zitten duidelijk in de lift. Dit zijn factoren waar het thema nachtelijk toerisme en recreatie antwoord op kan bieden. 22
Toerisme Vlaanderen. Trendrapport. Economische ontwikkelingen. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/assets/publication/Trendrapport%2 02011.pdf
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
36 Aan persoonlijke ontwikkeling kan gewerkt worden, maar je moet er tijd voor maken! Door middel van een product rond het thema nachtelijk toerisme kan de toerist en recreant even afstand nemen van zijn dagelijks bestaan en is er ruimte voor zelfreflectie. “Ben ik goed bezig en kan ik mezelf nog verbeteren?” Authenticiteit doet teruggrijpen naar de traditionele waarden en producten. De toerist en recreant kan de eenvoudige zaken in het leven (her)ontdekken. Hierbij is het misschien een goed idee een natuurgericht product te combineren met het degusteren van authentieke streekgerechten. De factor duurzaamheid is in de eerste plaats onlosmakelijk verbonden met natuur. Een natuurgericht product kan ook de aandacht voor een milieubewust gedrag versterken door concrete acties te ondernemen zoals natuurgebieden opruimen en bomen aanplanten. Aangezien een breed doelpubliek aangesproken kan worden kan een actief product rond nachtelijk toerisme en recreatie bijdragen tot een betere gezondheid van elke deelnemende toerist en recreant. Tot slot kan een innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie het welzijn bevorderen door middel van zinvolle activiteiten en belevenissen. Elke deelnemer moet zich geestelijk rijker voelen na deelname aan de activiteit. Daarnaast kan door een goed sociaal contact met andere toeristen en recreanten het welzijn versterkt worden. Een goed natuurgericht product kan elk van deze bovenstaande factoren in verband brengen met elkaar en perfect inlossen waar de toerist en recreant van vandaag naar verlangt. Waar? Zoals eerder aangegeven biedt een natuurgericht product het meeste mogelijkheden. Enerzijds kunnen alle behoeften van de toerist en recreant ingelost worden door aanwezigheid van natuur. Anderzijds zorgt een natuurlijk product rond nachtelijk toerisme en recreatie voor heel wat minder overlast23 in vergelijking tot een stedelijk product rond nachtelijk toerisme en recreatie. Hierbij is het wel belangrijk de natuur niet te belasten afval te storten of het leven van de dieren te verstoren. Bij dit gegeven wil ik graag nog even verwijzen naar de term recreatiedruk waarmee ik werd geconfronteerd als eerste zoekresultaat rond de term nachtelijk toerisme. De groeiende behoefte voor natuur is vooral te verklaren door het feit dat bossen, landschappen en natuurgebieden langzaam maar zeker schaarse goederen worden. De toerist en recreant wordt zich hier stilaan van bewust en
23
Wikipedia. Recreatiedruk. Geraadpleegd op 3 december 2013 via http://nl.wikipedia.org/wiki/Recreatiedruk
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
37 gaat meer en meer op zoek naar deze gebieden. Een product rond nachtelijk toerisme en recreatie past perfect binnen deze trend. Daarnaast opteert de hardwerkende mens sneller voor natuur dan een stad om zich te ontspannen. In de natuur krijgt hij de kans beter tot rust te komen en kan hij ontsnappen aan de dagelijkse drukte waarmee hij wordt geconfronteerd. Hoe? De hoge technologische ontwikkelingen kunnen de vermarkting van een innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie ongetwijfeld ondersteunen op een kwalitatieve manier. Door het breder aanbod aan distributiekanalen kan een product rond nachtelijk toerisme gerichter vermarkt worden. Hierdoor kan elke beoogde doelgroep aangesproken worden via het distributiekanaal dat zij het meeste aanwenden. Aangezien technologie hypes creëert, past nachtelijk toerisme en recreatie zeker bij deze trend. Dit thema kan ook voor een hype zorgen; dit vooral bij het jongere publiek. Jongeren zijn gevoeliger voor hypes. Deze trends bereiken hen hoofdzakelijk via internet en sociale media. Ook mobiel internet kan een grote rol spelen. Door de lay-out van websites aan te passen aan smartphones of computertablets wordt de informatie toegankelijker en gebruiksvriendelijker. Tot slot kan ik concluderen dat internet het ideale distributiekanaal is voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie. Internet heeft het voordeel zeer flexibel te zijn. Mogelijke veranderingen in het programma zijn onmiddellijk aanpasbaar op een overzichtelijke manier. Ik verduidelijk dit gegeven met een fictief voorbeeld. Er wordt op zondag 4 mei een avondlijke boottocht op het Ieperleekanaal georganiseerd. De boottocht start aan de kaai te Ieper en loopt tot in Steenstrate. Op de website van Ieper staat vermeld dat de boottocht om 19u30 van start gaat. Maar door omstandigheden kan de kapitein pas om 20u vertrekken. Deze tijdswijziging kan zonder problemen tijdig uitgevoerd en vermeld worden op de website van Ieper. Op deze manier zijn alle deelnemers tijdig verwittigd en komen zij niet tot verrassingen te staan de dag zelf. Bij analoge vermarkting zoals brochures is een dergelijke wijziging veel moeilijker communiceerbaar.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
38
2.3.3
Besluit:
In de voorgaande deelvraag verduidelijkte ik binnen welke trends nachtelijk toerisme en recreatie zich situeert. Hieronder vat ik op een duidelijke manier samen welke factoren belangrijk zullen zijn bij de ontwikkeling van een innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie. Wie?
Volwassenen;
Waarom?
Onthaasting, Beleving, Zingeving;
Wat?
Ontwikkeling kwalitatief, permanent, innovatief, product rond nachtelijk toerisme en recreatie;
Waar?
Vooral natuurlijke landschappen);
Hoe?
Vermarkting via internet en sociale media;
locaties
(bossen,
duurzaam
natuurgebieden,
Wanneer? Avond, nacht, vroege ochtend.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
39
3
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten bestaat er vandaag op wereldvlak?
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten bestaat er vandaag op wereldvlak? In hoofdstuk 2 bracht ik onder andere een algemeen overzicht van de diverse vormen waarin nachtelijk toerisme en recreatie kan voorkomen. In het volgende hoofdstuk licht ik per vorm enkele concrete voorbeelden toe. Daar het volledige wereldaanbod voorstellen ons te ver zou leiden kies ik ervoor bij elke vorm 3 tot 4 concrete voorbeelden op te sommen en toe te lichten. Ik licht toe waar elke activiteit zich situeert en wat er op deze locatie aangeboden wordt. Ik poog de verschillende activiteiten niet al te gedetailleerd te beschrijven om een oneindig lange opsomming te vermijden. Om het overzicht te bewaren kies ik ervoor dezelfde volgorde van de diverse vormen aan te houden zoals beschreven in hoofdstuk 2.
3.1
De diverse vormen onder de loep…
3.1.1
De stedelijke omgeving “Het nachtleven”
Ik ga terug van start met de meest algemene gedaante die nachtelijk toerisme en recreatie kan aannemen, namelijk het nachtleven. Zoals eerder vermeld is deze vorm van nachtelijk toerisme zowat overal aan te treffen. Het nachtleven dekt een zeer brede waaier aan locaties en activiteiten. Concrete voorbeelden van “het nachtleven” binnen een bepaalde stad of locatie zijn dan ook moeilijk af te bakenen. Daar het algemene nachtleven niet de richting is waar heen wil met dit eindwerk ga ik niet verder in op deze vorm van nachtelijk toerisme en recreatie.
Citytrips, erfgoedtoerisme en themawandelingen
Citytrips, erfgoedtoerisme en themawandelingen zijn stuk voor stuk vormen van toerisme die overdag georganiseerd kunnen worden. Hier is het mijn bedoeling enkele voorbeelden te selecteren waarbij de avond en nacht een onmisbaar component van de activiteit vormen. Het zijn activiteiten die zouden inboeten aan sfeer en beleving indien deze overdag zouden georganiseerd worden.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
40 London by night24 Land:
Verenigd Koninkrijk
Locatie:
Londen
Activiteit:
Avondrit met een halfopen bus doorheen Londen.
Doelgroep: Toerist die een citytrip onderneemt en de stad wil leren kennen. Een citytrip na het vallen van de avond wordt door zo goed als elke grootstad aangeboden. De bezienswaardigheden worden op een indrukwekkende manier verlicht om een aparte sfeer te creëren. Dit soort activiteiten wordt in de meeste gevallen op de eerste avond van de citytrip ondernomen. Op deze manier leert de toerist de stad beter kennen en weet hij welke buurten het bezoeken waard zijn de komende dagen. Door speciale avondactiviteiten te organiseren voor de toerist en recreant kan de grootstad zich onderscheiden van andere grootsteden. De eerste citytrip bevindt zich in Londen, hoofdstad van het Verenigd Koninkrijk. Door middel van een halfopen bus ontdekt de toerist en recreant Londen tijdens een 1,5u durende rit. Hierin worden de hoofdattracties van de hoofdstad bezocht, zoals: The Big Ben, London Eye, Harrods en Westminster Abbey. Onder leiding van een gids leert de toerist interessante feiten over de stad kennen. Daarnaast kunnen de tips van de gids de toerist leiden naar verborgen plekken in de hoofdstad. De toerist stapt op de halfopen dubbeldekker bij Green Park in centraal Londen. De eerste stop is gepland bij Piccadilly. Daarna gaat de dubbeldekker richting Westminster, waar de Big Ben, Houses of Parliament en Westminster Abbey bezichtigd kunnen worden. De verlichte bootjes die varen op de rivier Thames brengen de nodige sfeer op de achtergrond. Ook de tweede grootste kerk van het land, St. Paul’s Cathedral wordt bezocht. Wanneer de bus over de rivier Thames rijdt ziet de toerist de London Eye, het grote reuzenrad dat verlicht wordt bij het vallen van de avond. De Tower Bridge, landmark van Londen, zorgt door zijn verlichting voor een gouden gloed op de rivier tijdens de nacht. De tour zet zich verder en gaat richting Knightsbridge. Dit is een klassevolle buurt waar Harrods gevestigd is. Tot slot geeft de gids nog enkele goede tips waar de toerist mooie concerten kan bijwonen en waar het natuurhistorisch museum is gelegen. De rondrit eindigt waar deze is gestart, namelijk bij Green Park in centraal Londen. Afhankelijk van het seizoen worden de tijdstippen van vertrek bepaald. Van oktober tot april vertrekt de dubbeldekker vanaf 19u30 en 21u20. Vanaf mei tot september is de frequentie hoger. Vanaf 19u30 tot en met 22u15 worden er continu rondritten georganiseerd. De prijs is afhankelijk van de periode
24
Viator. London Night Sightseeing Tour. Geraadpleegd op 2 februari 2014 via http://www.viator.com/tours/London/London-Night-Sightseeing-Tour/d737-3858EE337
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
41 waarin je de rondrit plant. De toegangsprijs voor deze activiteit start vanaf €18,50. Prague dinner river cruise & city tour25 Land:
Tsjechië
Locatie:
Praag
Activiteit:
Rondrit door de stad met luxueuze minibus en een bootdiner doorheen Praag.
Doelgroep: Toerist die tijdens zijn citytrip de stad wil leren kennen. Deze avondexcursie laat de stad Praag zien, hoofdstad van Tsjechië. De avondexcursie brengt een combinatie van een bootdiner doorheen Praag met een korte tour door de stad door middel van een luxueuze minibus. De gehele activiteit gebeurt onder leiding van een professionele gids. De activiteit gaat van start met een excursie per bus langs de belangrijkste monumenten van Praag. Vervolgens wordt de groep verwacht aan de oever van de rivier, waar men aan boord gaat van een cruiseschip. Op de rivier kunnen bouwwerken zoals de Karelsbrug, het kasteel van Praag en het Nationaal Theater aanschouwd worden. Tijdens deze rondvaart kan de toerist genieten van een warm en koud buffet waarin de traditionele Tsjechische keuken gepresenteerd wordt. Afhankelijk van het seizoen waarin deze trip georganiseerd wordt kan de toerist kiezen om op het dek te dineren. Het dineren gebeurt onder begeleiding van een live band die typisch Tsjechische muziek brengt. De professionele gidsen praten Engels. Indien er een andere taal gewenst wordt moet dit vooraf bij de boeking gecommuniceerd worden. Deze 4 uur durende activiteit loopt het hele jaar door en start dagelijks vanaf 18u15. Elke deelnemer wordt door middel van een bus opgepikt bij zijn accommodatie. Indien de accommodatie moeilijk bereikbaar is, begeleidt de gids de deelnemer tot aan de bus. Een volwassene of student betaalt € 167,44. Een kind betaalt € 132,61. Peking per fiets26 Land:
China
Locatie:
Peking
Activiteit:
Avondlijke fietstocht doorheen Peking.
25
Prague experience. Prague Dinner River Cruise & City Tour in Prague. Geraadpleegd op 2 januari 2014 via http://www.pragueexperience.com/places.asp?PlaceID=1165 26 Get Your Guide. Peking nacht tour per fiets van 3 uur. Geraadpleegd op 2 januari 2014 via http://www.getyourguide.nl/beijing-l186/peking-nacht-tour-per-fiets-van-3-uur-t39024/
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
42 Doelgroep: Toerist wil de stad leren kennen op een actieve manier. Peking, de hoofdstad van China. Door middel van volgende activiteit leert de toerist Peking kennen per fiets tijdens een 3-uur durende rit. Deze fietstocht start aan de Tower Drum. De toerist fietst langs meren en de typische kleine steegjes van Peking, namelijk de “hutongs”. In deze hutongs kunnen hapjes geproefd worden. Daarnaast worden monumenten zoals het Nationale Theater en het grootste plein ter wereld genaamd het Tienanmen-plein bezocht. Deze monumenten worden door avondverlichting tentoongesteld. De gids leidt de toerist per fiets rond door de 100 jaar oude hutongs. Deze steegjes vormen samen één groot labyrinth en maken deel uit van het historische stadscentrum van Peking. Vervolgens wordt de fietstocht verder gezet richting de meren van Shichahai. Deze locatie staat bekend om zijn talloze koffiehuizen. Op weg naar de Verboden Stad zorgt de voormalige keizerlijke tuin van Jingshanpark voor een tussenstop. De keizerlijke monumenten worden op een adembenemende manier verlicht. Om de rustige wegen langs de Verboden stad te verkennen fiets je langs de keizerlijke muur en gracht. Tot slot kan er na de fietstocht geproefd worden van de beste hapjes van Peking, te vinden in de Nanluoguxiang hutong. In deze avondactiviteit zijn gids, fiets en drinkwater inbegrepen. Fooien voor de gids zijn niet inbegrepen. Prijzen zijn afhankelijk van beschikbaarheid van de activiteit. Ghost and Gore Walking Tour of Edinburgh27 Land:
Verenigd Koninkrijk
Locatie:
Edinburgh
Activiteit:
Avondwandeling doorheen de oude binnenstad van Edinburgh.
Doelgroep: Toerist of recreant wil Edinburg ontdekken op een spannende manier. De hoofdstad van Schotland biedt het hele jaar door een avondwandeling aan die loopt doorheen de oude binnenstad van Edinburgh. De gids Alex Clapperton (overleden) was er in de 19e eeuw kerkhofdirecteur. Vandaag begeleidt hij door middel van een audioguide de toerist doorheen de duistere geschiedenis van Edinburgh. Hij geeft uitleg over martelingen, straffen, invasies en hekserij. De toerist leert doorheen de wandeltocht ook alle duistere personen uit deze tijd kennen. Onderweg zijn demonstraties van marteltuigen voorzien. 27
Viator. Ghost and Gore Walking Tour of Edinburgh. Geraadpleegd op 28 april 2014 via http://www.viator.com/tours/Edinburgh/Ghost-and-Gore-Walking-Tour-of-Edinburgh/d7393830WITCHERY1
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
43 De gehele wandeling duurt 1 uur en 20 minuten en start om 19u. Dit tijdstip varieert van seizoen tot seizoen. Aangepaste kledij en stevige schoenen zijn vereist daar het merendeel van de wegen uit kasseien bestaat. De toegangsprijs voor een volwassene (16+) bedraagt € 10,48 euro. Een kind (0-15 jaar) betaalt € 7,40. De gegidste wandeling en het boek “Wictchery Tales van Adam Lyal” zijn inbegrepen in de prijs. Fooien, transport van en naar het hotel en voedsel zijn niet inbegrepen. Urban Exploring
Land:
Vrij te kiezen
Locatie:
Onbekend
Activiteit:
Bezoeken en fotograferen van verlaten locaties.
Doelgroep: Toerist of recreant wil verlaten locaties ontdekken. Urban Exploring of “Urbexen” is zoals aangegeven een vorm van nachtelijk toerisme en recreatie die thuis kan horen in de stedelijke of natuurlijke omgeving; dit in functie van de te bezoeken locatie. Urban Exploring draagt als voornaamste kenmerk dat locaties niet zomaar prijsgegeven mogen worden. Het is immers de bedoeling zelf op pad te trekken en op zoek te gaan naar verlaten locaties. Op deze manier worden de locaties niet overrompeld door toeristen en recreanten. Concrete activiteiten rond Urban Exploring zijn er dus niet. Wel bestaan er enkele gespecialiseerde websites waarbinnen mensen die aan Urban Exploring doen hun ervaringen en bevindingen kunnen delen met elkaar. Urban Exploration28 en Urban Adventures29 zijn beiden websites waar de “urbexer” terecht kan om alles over Urban Exploring te weten te komen. Leden laten door middel van foto’s zien welke locaties zij bezochten en welke avonturen ze meemaakten. Hierbij merk ik dat de schrijvers uiterst voorzichtig zijn om de locatie niet te verklappen. De diverse locaties worden onderverdeeld in categorieën, zoals: industriële gebouwen, kastelen, militaire domeinen, religieuze locaties en ziekenhuizen. Naast locaties krijgt de urbexer raad en advies welk materiaal vereist is alvorens de nacht in te trekken en hoe hij zijn foto’s eigen kan maken door het toevoegen van een watermerk. Op deze websites wordt ook telkens verwezen naar het feit dat Urban Exploring gevaarlijk is en in de meeste gevallen illegaal. Variabele factoren
28 29
Urban Exploration. Home. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://urbanexploration.be/ Urban Adventures. Info. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.urbanadventures.eu/info.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
44 zoals dieren (honden), verrotte vloeren, gif of andere bewoners kunnen voor verrassingen zorgen. Tot slot nog even dit. Urban Exploring wordt aanzien als een aparte levenswijze. De nieuwsgierigheid om het verhaal te ontdekken achter de verlaten locaties en gebouwen typeert de urbexer. Ik citeer nog even het motto van elke Urban Explorer: Laat slechts voetstappen achter, neem slechts foto’s mee. City games
City games zijn in de eerste plaats bedoeld om relaties tussen een groep mensen te versterken (teambuilding). Daarnaast leren de deelnemers de desbetreffende stad aan de hand van het spel beter kennen op een interactieve en unieke manier. Het creëren van sfeer en spanning kent absolute prioriteit. Het tijdstip waarop deze spelen gespeeld kunnen worden kunnen in meeste gevallen vrij gekozen worden. Hierbij is de avond en nacht het meest gekozen tijdstip. City games zijn over het algemeen zeer gelijkaardig en vergelijkbaar met elkaar. Door middel van multimedia zoals smartphones en gps systemen trekken de deelnemers door de stad en wordt het spel gespeeld. City games spreken een breed doelpubliek aan en zijn op maat te maken indien gewenst. The target30 Land:
België en het buitenland
Locatie:
Vrij te kiezen
Activiteit:
GPS-spel doorheen de stad naar keuze.
Doelgroep: Toerist of recreant wil samen met vrienden of collega’s werken aan de groeps- of familieband. The target is een populair gps-spel dat reeds meer dan 10.000 keer werd gespeeld. In het spel is een gangster ontsnapt. Verdeeld in drie politieteams gaan de deelnemers door middel van een gps en satellieten boven de stad op zoek naar de gangster. Het is de bedoeling dat de politieteams de gangster vinden voor hij een groot bedrag aan geld kan stelen. Dit spel kan de hele dag door georganiseerd worden. De avond is hierbij het meest gekozen tijdstip. Er kunnen 3 tot 60 spelers deze citygame spelen. Het spel heeft een speelduur van 2 uur.
30
Lamosca.be. The target. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://lamosca.be/games/the-target/
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
45 De kostprijs is afhankelijk van de formule die gekozen wordt. Voor het standaardpakket betaalt de toerist en recreant € 18,00. Bij dit pakket kan “The target” gespeeld worden in 20 Belgische steden en zijn maximum 30 spelers toegelaten. Bij het pakket op maat betaalt de toerist en recreant een bedrag tussen de € 25,00 en € 50,00. Deze prijs is afhankelijk van het aantal deelnemers. Dit pakket maakt het mogelijk het spel in iedere stad naar wens te spelen. Zelfs het buitenland is mogelijk. De groepsgrootte is hier onbeperkt. The spy game31 Land:
België
Locatie:
Antwerpen, Brussel en Gent
Activiteit:
Het oplossen van een missie in teams.
Doelgroep: Toerist of recreant wil samen met vrienden of collega’s werken aan de groeps- of familieband. The spy game is een city game waarin kleine teams op pad trekken en op zoek gaan naar tips om de verkregen missie op te lossen. Hierbij kan alles en iedereen de spelers op het verkeerde been zetten. Andere spelers kunnen niet te vertrouwen zijn en eventuele tips kunnen onbruikbaar zijn bij het oplossen van de missie. Dit spel heeft een flexibele tijdsduur die loopt van 2,5 uur tot 2 volledige dagen. Een niet onbelangrijk gegeven is dat het spel weersonafhankelijk is en dus ten alle tijden gespeeld kan worden. The spy game kan door een breed doelpubliek gespeeld worden (16 t.e.m. 86 jaar), want het vereist geen zware fysieke inspanningen van de deelnemers. 20 tot 500 personen kunnen aan dit spel deelnemen. Bij interesse kan een vrijblijvende prijsofferte aangevraagd worden. Naast België kan the spy game ook in Nederland gespeeld worden; dit in de steden: Maastricht, Eindhoven, Den Bosch, Breda en Vlissingen. Indien geïnteresseerden the spy game in een andere stad willen spelen moet hiervoor een aanvraag ingediend worden.
31
Weg met de baas.be. De spy game. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.wegmetdebaas.be/bactive-de-spy-game-109.html?origin=Citygames
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
46 Codecrackers32 Land:
België
Locatie:
Oostende
Activiteit:
Detectivespel doorheen Oostende.
Doelgroep: Toerist of recreant wil samen met vrienden of collega’s werken aan de groeps- of familieband. Codecrackers is een city game waarbij de deelnemers een bedrijf vertegenwoordigen waarin een belangrijk prototype werd gestolen door dieven. Via de ingeschakelde spion komen de deelnemers al te weten dat het prototype in een koffer met code wordt bewaard. Maar het contact met de spion werd verbroken. Het is de bedoeling dat de deelnemers van het spel zelf op zoek gaan doorheen Oostende naar de koffer. De deelnemers worden onderverdeeld in detectiveteams om de koffer te vinden. Tegelijk lopen er leden van de dievenbende rond door Oostende om de detectiveteams te hinderen bij hun zoektocht. Het is de bedoeling om op basis van de verkregen tips de koffer te vinden en te ontcijferen. Door middel van een gps gaan de deelnemers op zoek naar de koffer in Oostende. Op de gps verschijnt de kaart van Oostende en enkele gekleurde bolletjes en ballonnetjes. Op deze locaties kunnen de deelnemers hints verzamelen die hen kunnen helpen bij het oplossen van de misdaad. Tijdens het spel kunnen er pauzes ingelast worden om diverse streekproducten te proeven. Bij dit spel is het aantal spelers onbeperkt en is er geen leeftijdsgrens. Dit wijst terug op het feit dat city games een zeer toegankelijke vorm van nachtelijk toerisme en recreatie zijn. Het spel heeft een duur van 3 uur. Na afloop wordt er een groepsfoto genomen. De prijs kan op aanvraag verkregen worden. Ook hier is het spel volledig aanpasbaar op maat van de klant en kunnen eventuele andere locaties vrij gekozen worden.
3.1.2
De natuur Avontuur- en natuurtoerisme Nachtsafari Kruger Nationale Park
Land:
Zuid-Afrika
32
Ichallenge.be. Codecrackers. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.ichallenge.be/?page=spel&spel=codecrackers
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
47 Locatie:
Kruger Nationale Park
Activiteit:
Nachtsafari doorheen nationale park met avonddiner.
Doelgroep: Toerist of recreant wil het nachtleven van het wild observeren. Een nachtelijke safari gecombineerd met een diner in het nationale park, de ideale manier om in te spelen op de belevingszin en het gevoel voor avontuur van de toerist en recreant. We trekken naar het Kruger Nationale Park33, gelegen in het noordwesten van Zuid-Afrika. Deze activiteit is een absolute aanrader voor iedereen die een neus heeft voor avontuur en spanning. De toerist krijgt de mogelijkheid te genieten van het actieve nachtleven van de dieren, de zonsondergang onder begeleiding van een aperitief en de sterrenhemel. Dieren zoals leeuwen, neushoorns, giraffen en wildebeesten kunnen gespot worden. Het spotten van de dieren gebeurt vanop een veilige afstand om de veiligheid van de toerist te garanderen. Na deze nachtelijke safari kan de toerist bij het kampvuur genieten van een avondmaal in het veilige deel van het Kruger Nationaal Park. Om het echte Afrikaanse gevoel op te wekken zijn de 4X4 wagens uitgerust met grote schijnwerpers om zo het nachtleven beter te kunnen waarnemen. De “Ranger” haalt de groep op bij de accommodatie nabij het Kruger Nationaal Park. Afhankelijk van het seizoen waarin de nachtelijke safari ondernomen wordt kunnen de uren verschillen. Gewoonlijk start deze activiteit in de late namiddag (17u) en eindigt hij in de avond (19u30), waarna het avondmaal genuttigd kan worden tot omstreeks (21u). De aanwezigheid van een ranger is onontbeerlijk. Hij deelt informatie over de verschillende soorten dieren en kent het gedrag van de dieren beter dan wie ook. De toerist heeft volgende zaken nodig bij de uitvoering van deze activiteit: Neutrale kledij voorzien van lange mouwen (kleurrijke kledij afgeraden), zonnecrème, afweermiddel tegen insecten, eventuele medicatie, lichte jas en hoofddeksel. Uiteraard is een fototoestel toegelaten. De kostprijs van deze activiteit is op aanvraag en afhankelijk van de grootte van de groep waarin deze activiteit ondernomen wordt. Volgende zaken zijn inbegrepen in de prijs: Transport naar het startpunt van de activiteit, toegang, aperitief en avonddiner. Dranken bij het avonddiner dienen apart gekocht te worden.
33
Krugerpark. Kruger Park Night Safari. Geraadpleegd op 2 februari 2014 via http://greater.krugerpark.co.za/Kruger_Park_Game_Viewing_Activities-travel/kruger-night-gameviewing.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
48 Penguin parade Phillip Island34 Land:
Australië
Locatie:
Phillip Island
Activiteit:
Avondlijke pinguïnparade aan het strand.
Doelgroep: Toerist of recreant wil een natuurfenomeen dat eigen is aan Philip Island bezoeken. Phillip Island, een eiland ten zuiden van Australië. Op dit eiland is het mogelijk één van de populairste attracties van Australië te bezichtigen. Iedere avond bij zonsondergang keren de pinguïns terug naar hun slaapplaats na een dagje vissen. Door middel van deze activiteit is het mogelijk de kleinste pinguïns ter wereld te zien in hun natuurlijke habitat. Educatieve en interactieve borden zijn te vinden in het bezoekerscentrum en geven de toerist meer informatie over de leefwijze van deze dieren. Er bestaan diverse formules voor het bezoeken van dit natuurfenomeen. De meest genomen formule voor het bezoeken van de pinguïns is de “Penguins Plus Viewing Platform”. Op diverse fora wordt deze formule door toeristen warm aanbevolen. Deze formule laat de bezoekers toe een meer persoonlijke ervaring te hebben. Door middel van een platform is het mogelijk de pinguïns van dichtbij waar te nemen. Dit platform laat maximum 150 bezoekers per bezoek toe uit veiligheidsoverwegingen. Bij deze ervaring hoort ook een ranger die duidelijke informatie verstrekt over de diertjes en hun levenswijze. Binnen deze formule wordt ook een drankje naar keuze aangeboden. Het fotograferen of filmen van de pinguïns is in tegenstelling tot bovenstaande nachtelijke safari niet toegelaten. Belangrijk om weten is dat de pinguïnkolonie arriveert bij valavond. Het is dus aangeraden wat vroeger aanwezig te zijn om zo niets te missen. De “Penguin Parade” duurt ongeveer 50 minuten. Hier is duidelijk dat er vooral gefocust wordt op families. Een volwassene (vanaf 16 jaar) betaalt 46 dollar (€ 33,25). Een kind (4-15) betaalt 23 dollar (€ 16,63). Naast de Penguin Parade is ook een drankje inbegrepen in de prijs. Avondlijke ballonvaart Brugge Land:
België
Locatie:
Brugge
Activiteit:
Avondlijke ballonvaart over Brugge en deelgemeenten.
34
Phillip Island. Penguin Parade. Geraadpleegd op 2 februari 2014 via http://www.visitphillipisland.com/listing/penguin-parade/
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
49 Doelgroep: Toerist of recreant wil Brugge en deelgemeenten leren kennen door middel van een ballonvaart. (kan ook als verjaardags- of huwelijksgeschenk tussen een koppel) Bruges Balloon flights35 biedt naast ochtendvluchten ook avondvluchten aan. In de zomerperiode wordt het tussen 21u en 23u donker. Deze avondvluchten gaan van start vanaf 19u en zijn sterk afhankelijk van het weer. De deelnemers worden opgepikt bij hun hotel, bed & breakfast of het centrum van Brugge. Na afloop worden de deelnemers teruggebracht naar hun accommodatie. Wanneer je als toerist een ballonvaart plant houd je het best de hele dag vrij, want de voorbereidingen nemen heel wat tijd in beslag. De piloot geeft een “pre-flight safety briefing” aan de groep voor de ballonvaart van start gaat. De één uur durende ballonvaart laat Brugge zien bij zonsondergang met haar Brugse reien, torens, pleinen en windmolens. Na Brugge kan de toerist en recreant genieten van een typische mix van Vlaamse landschappen, boerderijen, koeien, landelijke huizen en kleine dorpjes. Na de ballonvaart kan er nagepraat worden met champagne en typische Belgische bieren. Deze activiteit duurt in totaal 4 uur en neemt groepen mee tussen 4 tot 10 personen. Tijdens de vlucht fungeert de piloot ook als gids. Iedere deelnemer wordt ook verzekerd tijdens de ballonvaart. Na de vlucht wordt elke deelnemer een vluchtcertificaat op naam toegekend. Een volwassene betaalt € 170,00. Een kind betaalt € 100,00.
Nachtspelen
Nachtspelen hebben op het eerste zicht heel wat gemeen met city games die ik enkele pagina’s geleden besprak. Toch is er een verschil merkbaar. Daar city games louter gespeeld worden in de binnenstad van een locatie naar keuze kunnen nachtspelen ook ver daarbuiten georganiseerd worden. Bij nachtspelen wordt de natuur vaker verkozen om de factor spanning naar een hoger niveau te tillen. Volgende voorbeelden maken duidelijk wat ik precies bedoel. The sixth sense36 Land:
België
Locatie:
Diverse mogelijkheden
Activiteit:
Nachtspel (teambuilding).
35
Bruges Ballooning. Morning and evening balloon flights over Bruges. Geraadpleegd op 2 februari 2014 via http://www.bruges-ballooning.com/en/flights 36 Events on the move. The sixth sense. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.events-on-themove.be/teambuilding/thesixthsense.php
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
50 Doelgroep: Toerist of recreant wil samen met vrienden of collega’s werken aan de groeps- of familieband. The sixth sense is een uniek nachtspel dat gaat over een fictief verhaal waarbij een Nederlandse paragnost aan de hand van 10 foto’s van personen moest analyseren wie nog leefde en wie is gestorven. De paragnost haalde hierbij een score van 9 op 10. Het spel gaat als volgt: Die ene persoon waarbij de paragnost zich had vergist of zij nog leefde of niet komt tijdens de nacht tot leven en kruipt uit haar graf. Het is aan de deelnemers om in team op zoek te gaan naar de paragnost en deze diezelfde nacht te “vermoorden”. Tijdens de nacht krijgen de teams diverse opdrachten om zo tips te verzamelen die leiden naar de verscholen paragnost. Dit concept kan ook voor zonsopgang georganiseerd worden indien gewenst. Het spel heeft een onbepaalde tijdsduur en kan de hele nacht door gespeeld worden. Hierbij zijn meerdere locaties mogelijk. 25 tot 50 personen kunnen deelnemen aan dit nachtspel. Ook hier is de prijs op aanvraag verkrijgbaar. Lasergame by night37 Land:
Nederland
Locatie:
Unieke locaties (duinen, bossen, verlaten gebouwen, …)
Activiteit:
Nachtelijke outdoor lasergame.
Doelgroep: Toerist of recreant wil samen met vrienden of collega’s werken aan de groeps- of familieband. Lasergame Outdoor biedt als enige in Nederland nachtelijke lasergames aan. De toerist en recreant kan er vanaf zonsondergang tot de nacht terecht om dit spel te spelen. Daarnaast biedt Lasergame Outdoor unieke locaties aan zoals duinen, bossen en verlaten gebouwen. Het is hun bedoeling de populaire oorlog gerelateerde videogames tot leven te brengen. Ze spelen in op de beleving van de toerist en recreant. Dit doen ze door te verwijzen naar het beperkte zicht in het donker, de stiltes en de fysieke en mentale uitdaging om dit spel tot een goed einde te brengen. Dit spel is toegankelijk voor personen vanaf 16 jaar en ouder. De prijs is op aanvraag verkrijgbaar alsook de locatie.
37
Lasergameoutdoor.nl. Lasergames. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.lasergameoutdoor.nl/lasergames/
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
51 Dropping38 Land:
Nederland
Locatie:
Omgeving van Braamt (provincie Gelderland)
Activiteit:
Nachtelijke winterdropping.
Doelgroep: Toerist of recreant wil samen met vrienden of collega’s werken aan de groeps- of familieband. Ook deze activiteit is een goed voorbeeld van hoe je kan inspelen op het gevoel voor spanning en avontuur bij de toerist en recreant. De nacht beïnvloedt zonder twijfel deze factoren op een positieve manier. De winterdropping start na een kop koffie of thee en een korte uiteenzetting van de inhoud van de activiteit. Vervolgens wordt de groep in kleinere teams onderverdeeld. De teams worden door middel van busjes gedropt in de omgeving van Braamt. Bij de start van de dropping krijgt ieder team een bepaalde geldsom mee. Het is de bedoeling zoveel mogelijk van dit bedrag over te houden aan het eind van de dropping en indien mogelijk zelfs geld bij te winnen. Dit kan door niet opgemerkt te worden door de rondrijdende busjes tijdens de dropping en het correct uitvoeren van opdrachten. Voor deze nachtelijke winterdropping zijn er minstens 16 deelnemers nodig met een leeftijd vanaf 15 jaar. Het spel duurt 3 uur en kost € 18,50 per persoon. Uitgebreidere arrangementen zijn mogelijk indien de toerist en recreant iets wil eten na de dropping.
Nachtelijk wintersporten
Nachtelijk skiën is een opkomende trend. Volgend artikel “skitocht in het donker”39 gaat over het steeds populairder worden van nachtelijk skiën en de voordelen ervan. Nachtelijk skiën wordt aanzien als een unieke ervaring en meer en meer skistations worden zich daarvan bewust. Skigebieden willen zich van elkaar onderscheiden en zijn voortdurend op zoek nieuwe manieren om dit te doen. Hierbij is nachtelijk skiën de nieuwste trend. De stad Trysil, gelegen in het oosten van Noorwegen, wordt aanzien als de grondlegger van het nachtelijk skiën. Deze vorm van wintersport wint aan populariteit. Elk jaar bieden meer en meer regio’s de mogelijkheid tot nachtelijk wintersporten aan. 38
Markant-Outdoorcentrum. Winter-dropping. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.markantoutdoorcentrum.nl/arrangementen/arrangement/114/winter-dropping.html 39
Hln.be. Skitocht in het donker. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.hln.be/hln/nl/2/Reizen/article/detail/1571825/2013/02/20/Skitocht-in-het-donker.dhtml
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
52 Voor het vallen van de avond worden de pistes die voorzien zijn voor het nachtelijk skiën glad gemaakt. Nachtelijk skiën is over het algemeen minder druk. Hierdoor zijn de pistes rustiger en hebben de nachtelijke wintersporters meer ruimte. Meestal zijn het de gevorderde skiërs die er ’s nachts op uittrekken om zo de drukte van overdag te vermijden en zo weinig mogelijk belemmerd te zijn door beginnende skiërs. Bovendien biedt nachtelijk skiën het voordeel dat er amper wachttijden zijn aan de skiliften. Een nadeel is wel dat er vaak een extra skipas vereist is om er ’s avonds op uit te trekken. Een avondticket kost doorgaans tussen € 10,00 en € 20,00 per persoon. Meer en meer skistations bieden verlichte pistes aan door de verhoogde interesse in nachtelijk wintersporten. Ook de kwaliteit van de verlichting en de sneeuwkanonnen gaan jaar na jaar vooruit. Concreet uitgewerkte activiteiten rond nachtelijk wintersporten zijn moeilijk te vinden. Daarom bespreek ik 2 landen waarbij de skigebieden nachtelijk wintersporten aanbieden aan de toerist en recreant. Nachtelijk skiën in de Franse Alpen40 Land:
Frankrijk
Locatie:
De Franse Alpen
Activiteit:
Nachtelijk skiën (onder leiding van een gids).
Doelgroep: Toerist of recreant wil nachtelijk wintersporten. De toerist en recreant wordt erop gewezen dat nachtelijk skiën gelijk staat met een uniek en intens moment; dit al dan niet samen met de familie. Ook het gevoel op de skilatten is anders tijdens de avond en nacht door de gewijzigde sneeuwoppervlakte. In de Franse Alpen zijn diverse pistes voorzien van goede verlichting om sfeer en veiligheid te garanderen. Les Arcs, SerreChevalier en Les Saisies zijn de bekendste pistes van Frankrijk waar nachtelijk skiën een mogelijkheid is. Geïnteresseerden kunnen op afspraak de ervaring van het nachtelijk skiën beleven. Avondtochten zijn mogelijk onder leiding van een gids. Deze gids kent het skigebied uit het hoofd en kan de deelnemers behoeden voor eventuele gevaren tijdens het skiën. Nachtskiën wordt vaak gekoppeld aan een avondmaal als afsluiter in één van de vele bergrestaurants.
40
France-montagnes.com. Nachtskiën. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://nl.francemontagnes.com/activite/nachtskien
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
53 Nachtelijk skiën in Oostenrijk41 Land:
Oostenrijk
Locatie:
meerdere regio’s in Oostenrijk (7 regio’s)
Activiteit:
Nachtelijk skiën.
Doelgroep: Toerist of recreant wil nachtelijk wintersporten. Oostenrijk staat op de eerste plaats in Europa wat betreft wintersport. Dit land heeft onder andere een zeer ruim aanbod aan nachtelijke wintersportactiviteiten. Zo goed als elke regio binnen Oostenrijk biedt nachtelijk wintersporten aan, namelijk: Oberösterrreich, Niederösterreich, Tirol, Voralberg, Steiermark, Salzburgerland en Karinthië. Hierbij heeft iedere regio tal van skigebieden waar nachtelijk wintersporten mogelijk is voor de toerist en recreant. Ter illustratie pik ik er één regio tussenuit, namelijk de regio Steiermark. Steiermark is gelegen in het centrum van Oostenrijk. Deze regio kent 3 belangrijke skigebieden, namelijk: Hebalm, Hochwurzen en Semmering Hirschenkogel. In het skigebied Hebalm kan de toerist en recreant de hele dag door skiën en snowboarden. Installaties zoals sneeuwkanonnen, schijnwerpers en liften blijven open tot 21u. In Hochwurzen is nachtelijk skiën toegelaten op de 3 km verlichte pistes. In dit skigebied is wel een avondkaart vereist alvorens te mogen skiën of snowboarden. Sporters met een skipas krijgen een korting van 20% op hun avondkaart. Ook Semmering Hirschenkogel heeft een groot aanbod aan verlichte pistes beschikbaar. Er zijn diverse moeilijkheidsgraden voorzien. Naast de familiepiste en de middelzware pistes is er ook de wereldbekerpiste die mag gebruikt worden. Daarnaast wordt het funpark geopend voor de meer gevorderde sporters die stunts willen oefenen. Dit skigebied biedt ook een verlichte rodelbaan van 3 km aan.
3.1.3
Evenementen Evenementen
Evenementen starten doorgaans tijdens de dag en lopen in de meeste gevallen door wanneer de avond valt. Tijdens de avond is namelijk het sfeergevoel bij de toerist en recreant heel wat hoger en unieker dan overdag. Hierbij denk ik aan evenementen zoals festivals en kerstmarkten. Daarnaast kan de avond en nacht het hoofdingrediënt van een evenement vormen. Het zijn evenementen die een bepaalde sfeer willen oproepen en dit enkel kunnen mogelijk maken wanneer het donker wordt. Onder deze categorie ga ik op 41
Austria.info. Skiën na zonsondergang. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.austria.info/nl/winter-in-oostenrijk/skien-na-zonsondergang-1208134.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
54 zoek naar enkele goede voorbeelden van evenementen die van start gaan bij het vallen van de avond. GVA Santa Run Antwerpen42 Land:
België
Locatie:
Antwerpen
Activiteit:
Gazet Van Antwerpen Santa Run doorheen de binnenstad van Antwerpen.
Doelgroep: Toerist of recreant wil op een sportieve manier meedoen aan een jaarlijks evenement. Op 21 december 2013 werd de 7e editie van de GVA Santa Run georganiseerd. Deze editie lokte 6000 kerstmannen en kerstvrouwen naar het centrum van Antwerpen. De opbrengst van dit evenement gaat integraal naar goede doelen. Bij dit jaarlijks evenement is het de bedoeling 5 kilometer te lopen doorheen het stadscentrum van Antwerpen. Hierbij is het verplicht verkleed te zijn in eender welk kostuum dat te maken heeft met het thema kerst. De deelnemers lopen onder meer langs de Meir, de Groenplaats en de grote markt van Antwerpen. Start en aankomst is voorzien in de Waagnatie. Tijdens de Santa Run is een bevoorrading voorzien. Elke deelnemer krijgt 2 glaasjes jenever. Na afloop krijgt elke deelnemer ook een flesje water. Daarna is er een Santa Party voorzien verzorgd door live muziek. De Santa Run start om 19u30 in de Waagnatie. Inschrijven voor dit evenement kost € 20,00 per deelnemer. Voor dit bedrag krijgt de deelnemer een kerstpak, jenever en flesje water, een gepersonaliseerd borstnummer en een chip die de looptijd van de deelnemer registreert. Amsterdam Light Festival43 Land:
Nederland
Locatie:
Amsterdam
Activiteit:
Lichtfestival in de binnenstad van Amsterdam.
Doelgroep: Toerist of recreant wil de stad op een unieke manier leren kennen. Het Amsterdam Light Festival is een jaarlijks terugkerend festival tijdens de wintermaanden. Dit evenement loopt van eind november tot begin januari. Dit jaar zal het festival aan zijn derde editie toe zijn. Tijdens het lichtfestival wordt 42 43
GVA Santa Run. Geraadpleegd op 29 april 2014 via http://www.gvasantarun.be/ Amsterdam Light Festival. Geraadpleegd op 29 april 2014 via http://www.amsterdamlightfestival.com/
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
55 de historische binnenstad van Amsterdam gedurende 50 dagen verlicht. Elk jaar wordt er rond een nieuw thema gewerkt. In 2014 wordt het thema “A bright city”. Binnen dit thema is het de bedoeling dat kunstenaars de opdracht krijgen een ode te brengen aan het leven in de grootstad en hoofdstad Amsterdam. Tijdens het festival worden tal van nachtelijke activiteiten georganiseerd voor de toerist en recreant. Ten eerste is er de vaarroute “Water Colors”. Hierbij bieden diverse rederijen uit Nederland rondvaarten aan langs de Amsterdamse grachten en de Amstel. Hierbij kunnen de kunstwerken en verlichte gebouwen vanuit een ander perspectief bekeken worden. De toerist en recreant kan aan boord gaan van een rederij naar keuze bij het centraal station. De rondvaart duurt 1 uur en 15 minuten. De diverse rederijen varen dagelijks uit tot omstreeks 21u30. Prijzen zijn afhankelijk van rederij tot rederij. Ten tweede wordt de wandelroute “Illuminade” aangeboden. Deze wandeling loopt doorheen de Amsterdamse binnenstad en laat kunstwerken zien van zowel jonge als gevestigde kunstenaars. Dit kunnen projecties op historische gebouwen zijn, installaties langs de straat of kunstwerken waar de toerist en recreant doorheen kan lopen. Deze wandeling wordt gratis aangeboden. De nacht van San Juan44 Land:
Spanje
Locatie:
Alicante, in de regio Valencia (Zuidoost Spanje)
Activiteit:
Viering van de start van de zomer.
Doelgroep: Toerist of recreant wil het begin van de zomer vieren op een unieke manier. “De nacht van San Juan of midzomernacht” wordt aanzien als het symbool van Alicante. Dit meerdaags avondevenement viert sinds 1928 het begin van de zomer door middel van kampvuren, kunstwerken uit papier-mâché, muziek en parades. Het evenement gaat jaarlijks van start op 19 juni. De verlichting en talloze kleuren beïnvloeden de sfeer en beleving van het avondevenement op een positieve manier. Op 24 juni kent het evenement zijn hoogtepunt. Een groot aantal kampvuren wordt gebouwd op het strand. Dit avondevenement trekt jaarlijks tal van toeristen naar Alicante. Inwoners zijn het hele jaar door bezig om dit nachtelijk evenement voor te bereiden. Kleurrijke kunstwerken en figuren worden gemaakt uit papier-mâché en worden op 24 juni verbrand op het strand. Dit avondevenement wordt gecombineerd met een avondmarkten en muziekoptredens. 44
Spain.info. Las Hogueras de San Juan. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.spain.info/nl_BE/reportajes/las_hogueras_de_san_juan_un_simbolo_de_alicante.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
56
3.1.4
Attracties Pretparktoerisme Nocturnes in Bellewaerde45
Land:
België
Locatie:
Zillebeke (provincie West-Vlaanderen)
Activiteit:
Diverse nocturnes onder een bepaald thema.
Doelgroep: Toerist of recreant wil met familie en vrienden het pretpark bezoeken op een uniek moment. Bellewaerde park biedt doorheen het jaar enkele nocturnes aan voor de toerist en recreant. Halloween is de eerste periode waarrond Bellewaerde park nocturnes organiseert. Vanaf midden oktober tot begin november wordt het gehele pretpark omgebouwd in de sfeer van Halloween. Attracties worden aangepast om een unieke beleving te creëren bij de toerist en recreant. In deze periode blijft het pretpark uitzonderlijk open tot 21u. Naast Halloween zijn er ook de zomernocturnes waarmee Bellewaerde park wil uitpakken. Iedere zomer werkt het pretpark rond een nieuw thema. Hierdoor kan de toerist en recreant elk jaar opnieuw iets nieuws verwachten. Lichtshows, vuurwerk en tal van optredens worden tijdens deze zomerperiode georganiseerd. Op zaterdagen tijdens de zomervakantie is het pretpark open tot 22u. Een toegangsticket kost € 30,00. Een kind (<1m40) betaalt € 26,00. Nocturnes in Bobbejaanland46 Land:
België
Locatie:
Lichtaart (provincie Antwerpen)
Activiteit:
Diverse nocturnes onder een bepaald thema.
Doelgroep: Toerist of recreant wil met familie en vrienden het pretpark bezoeken op een uniek moment. Ook Bobbejaanland organiseert een Halloweennocturne; dit telkens in het laatste weekend van oktober. Deze avond wordt afgesloten met een vuurwerk. Vanaf midden oktober tot begin november wordt het pretpark helemaal aangepast aan de Halloweensfeer. Tal van illusieshows worden opgevoerd tijdens de halloweenavonden. In deze periode wordt de prijs uitzonderlijk 45
Bellewaerde.be. Halloween-zoorrror. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.bellewaerde.be/nl/halloween-zoorrror 46 Bobbejaanland.be. Evenementen. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.bobbejaanland.be/be/evenementen
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
57 verlaagd en kost een toegangsticket € 25,90 per persoon. Bobbejaanland biedt naast de Halloweennocturne ook 3 zomernocturnes aan. Deze worden telkens op het einde van juli georganiseerd. Het pretpark sluit dan pas zijn deuren om 22u. Op deze nocturnes wordt animatie voorzien zoals muzikale optredens in het park, straatacts en diverse gelegenheidskraampjes. Verder biedt Bobbejaanland ook “de Campnights” aan op het einde van Augustus. Optredens van artiesten en bekende Vlamingen worden gecombineerd met een barbecue en kampvuur. Op het eind van de avond heeft de toerist en recreant de mogelijkheid om te overnachten in een tent in het pretpark. Winter in de Efteling47 Land:
Nederland
Locatie:
Kaatsheuvel (provincie Noord-Brabant)
Activiteit:
Winternocturnes
Doelgroep: Toerist of recreant wil met familie en vrienden het pretpark bezoeken op een uniek moment. De Efteling organiseert in tegenstelling tot Bellewaerde en Bobbejaanland nog geen Halloweennocturnes, al laat de Efteling weten dat er eventuele plannen zouden zijn om vanaf 2014 ook Halloweennocturnes te organiseren. De Efteling organiseert wel winteropeningen in het pretpark. Op 6 november 2014 gaat deze themaperiode terug van start. Naast de pretparkverlichting is er een schaatsbaan en zijn er tal van kampvuren voor de toerist en recreant. De Efteling biedt ook enkele occasionele winterattracties aan, zoals: Een schaatsbaan, een sneeuwglijbaan en de mogelijkheid tot langlaufen in het pretpark. Ook illusieshows tijdens de avond waarbij gebouwen en attracties verlicht worden kunnen bezocht worden. Daarnaast biedt de Efteling ook watershows tijdens de avond aan. De toerist en recreant kan indien gewenst blijven overnachten in de Efteling. Tijdens deze periode is het mogelijk een abonnement te kopen dat € 15,00 kost per persoon per maand.
Nachtelijke museumbezoeken Museumnacht Amsterdam48
Land:
Nederland
Locatie:
Amsterdam
47
Efteling.com. Winter Efteling. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.efteling.com/Winter_Efteling 48 Iamsterdam.com. Museumnacht Amsterdam. Geraadpleegd op 13 mei 2014 via http://www.iamsterdam.com/nl-NL/experience/de-stad-in/uit-in-amsterdam/maandagenda/november/museumnacht-amsterdam
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
58 Activiteit:
Museumnacht waarbij tal van musea hun deuren openen.
Doelgroep: Toerist en recreant wil zijn interesse voor geschiedenis, kunst en cultuur combineren met de nachtelijke sfeer. De museumnacht van Amsterdam is een jaarlijks evenement dat telkens op de eerste zaterdag van november georganiseerd wordt. 50 musea in totaal openen op die dag hun deuren vanaf 19u en sluiten pas om 2u ’s nachts. Tijdens deze museumnacht worden zowel vaste als tijdelijke collecties voorgesteld aan de toerist en recreant. De Hermitage van Amsterdam en het Stedelijk Museum stellen hun vaste collectie voor. Naast het bezoeken van de collecties zijn er ook muziekoptredens, workshops en speciale rondleidingen voor de toerist en recreant. Met het toegangsticket voor deze nocturne kunnen alle 50 deelnemende musea bezocht worden. Daarnaast zorgen trams en nachtbussen ervoor dat de bezoeker zich gemakkelijk kan verplaatsen tussen de verscheidene musea. Museumnacht Ename49 Land:
België
Locatie:
Ename (provincie Oost-Vlaanderen)
Activiteit:
Museumnacht waarbij het Provinciaal Archeologisch Museum zijn deuren opent.
Doelgroep: Toerist en recreant wil zijn interesse voor geschiedenis, kunst en cultuur combineren met de nachtelijke sfeer. In samenwerking met VZW Museumnacht opent het Provinciaal Archeologisch Museum (PAM) ’s avonds en ‘s nachts zijn deuren op 5 juli 2014. Dit evenement bestaat sinds 2002 en is dit jaar toe aan zijn 13e editie. Dit jaar werkt het museum rond de thema’s: Woord, muziek en beeld. Het PAM heeft de intentie cultuur toegankelijker te maken voor iedereen. Dit wil het museum realiseren door een unieke nocturne te organiseren voor de toerist en recreant. Het museum wil een zo ruim mogelijk publiek aantrekken met deze museumnacht. Jaarlijks trekt deze nocturne 5000 bezoekers aan. Tijdens deze museumnacht kunnen alle leeftijdsgroepen in contact komen met cultuur en erfgoed op een toegankelijke en aangename manier. Deze nocturne wordt door steun van enkele partners gratis aangeboden aan de toerist en recreant. Hierdoor wordt de toegankelijkheidsdrempel nog een stuk lager gelegd.
49
Museumnacht-ename.be. Museumnacht Ename. Geraadpleegd op 13 mei 2014 via http://museumnachtename.be/nl/home
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
59 Antwerpse Museumnacht50 Land:
België
Locatie:
Antwerpen
Activiteit:
Museumnacht waarbij tal van musea hun deuren openen.
Doelgroep: Toerist en recreant wil zijn interesse voor geschiedenis, kunst en cultuur combineren met de nachtelijke sfeer. Tijdens de jaarlijkse Antwerpse Museumnacht openen 16 musea in de stad hun deuren tot 1u ’s nachts. Dit jaar gaat de museumnacht door op 6 augustus vanaf 19u. Naast het bezoeken van de diverse collecties kan de toerist en recreant deelnemen aan extra activiteiten en muziekoptredens bijwonen. Alle musea zijn toegankelijk door middel van 1 toegangsticket. In voorverkoop kost een toegangsticket € 7,00. Aan de deur kost een ticket € 8,00. Om snel en efficiënt transport tussen de 16 musea te garanderen voor de toerist en recreant voorziet Antwerpen extra pendelbussen. Deze bussen vertrekken met een interval van 15 minuten aan één van de 7 voorziene haltes. De toerist en recreant kan zich naast de bus ook met de fiets verplaatsen tijdens deze museumnacht. De bezoeker kan tijdens de avond en nacht een A-velo huren en kost € 2,00. Een fietsdagpas kan online besteld worden of op de dag zelf gekocht worden. Daarnaast voorziet de firma Hendriks uit Antwerpen gratis vervoer voor rolstoelgebruikers.
50
e
Anieuws.be. 7 Antwerpse museumnacht. Geraadpleegd op 13 mei 2014 via http://www.anieuws.be/kalender/7e-Antwerpse-Museumnacht
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
60
3.2
Besluit:
In voorgaand hoofdstuk gaf ik u bij elke vorm van nachtelijk toerisme en recreatie enkele concrete voorbeelden van activiteiten. Daarbij maakte ik gebruik van het aanbod op wereldvlak. In deze voorbeelden zag ik telkens terugkerende elementen die nachtelijk toerisme en recreatie karakteriseren. Daarnaast leerde ik de diverse ingrediënten van een product rond nachtelijk toerisme beter kennen. Deze elementen kunnen nuttig zijn bij de creatie van mijn eigen innovatief product rond nachtelijk toerisme en recreatie. Eén ding is zeker: Nachtelijke activiteiten zouden niet hetzelfde zijn als deze activiteiten overdag georganiseerd zouden worden. Nachtelijk toerisme en recreatie staat gelijk aan een ongeëvenaard gevoel van sfeer en beleving bij de toerist en recreant. Bij enkele vormen van nachtelijk toerisme en recreatie zijn concrete programma’s van activiteiten reeds uitgewerkt voor de klant. Hierbij denk ik spontaan aan de city games, nachtspelen en het natuur- en avontuurtoerisme, waarbij alles georganiseerd is en de toerist of recreant zich enkel nog hoeft in te schrijven. Deze vormen van nachtelijk toerisme en recreatie vragen weinig moeite van de toerist of recreant. Daarnaast zijn er ook vormen waarrond geen concrete programma’s bestaan en de toerist of recreant vrije keuze heeft. Urban Exporing is hierbij een zeer goed voorbeeld. De toerist of recreant kan terecht op websites en tijdschriften voor informatie, maar moet er zelf op uit trekken en zijn eigen activiteit maken. Ten tweede vervult de verlichting een belangrijke rol binnen nachtelijk toerisme en recreatie. Voorbeelden hiervan zijn de talrijke lichtshows op gevels van historische gebouwen, vuurwerken en kampvuren. Het zijn stuk voor stuk sfeermakers die enkel thuishoren bij nachtelijk toerisme en recreatie. Niet alleen komt deze verlichting het beste tot zijn recht tijdens de avond en nacht, ook de activiteit op zich wordt heel wat aangenamer en intenser beleefd bij de toerist en recreant. Een niet onbelangrijk detail is het feit dat avondverlichting ook bijdraagt tot de veiligheid van de deelnemers aan de nachtelijke activiteiten. Ten derde leerde ik dat toeristen en recreanten een verhaallijn nodig hebben om extra spanning op te wekken. Tijdens de avond en nacht is het immers gemakkelijker om zich in te leven in een bepaalde rol of verhaal. Daarnaast zijn mensen gemakkelijker te beïnvloeden en daardoor wordt de geloofwaardigheid van de activiteit sterker. Bij dit gegeven wil ik graag even terugverwijzen naar het voorbeeld van de avondwandeling doorheen de oude binnenstad van Edinburgh, terug te vinden op pagina 40. De overleden kerkhofdirecteur uit de 19e eeuw, Alex Clapperton, fungeert vandaag door middel van een audioguide als gids. Hij gidst de groep doorheen de oude binnenstad van Edinburgh door middel van een avondwandeling. Hij laat de toeristen en recreanten kennis maken met duistere personen en marteltuigen
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
61 uit deze tijd. Diezelfde activiteit dreigt overdag zijn geloofwaardigheid gedeeltelijk te verliezen en in te boeten aan sfeer en beleving. Bovendien wordt het voor de toeristen en recreanten heel wat moeilijker om zich in te leven in de situatie. Mysteries en raadsels oefenen een grote aantrekkingskracht uit op de toerist en recreant. Urban Exploring, city games en nachtspelen zijn hier grotendeels op gebaseerd. Bij Urbexen gaat de toerist en recreant zelf op zoek naar de bestemming (mysterie). Bij city games en nachtspelen zorgt een fictieve verhaallijn voor een raadsel dat opgelost moet worden door de toerist en recreant. Vervolgens is het belangrijk een activiteit te creëren met tal van unieke elementen. Hierbij zijn de avond en nacht alvast een goede basis. Daarnaast kan de activiteit aan populariteit winnen wanneer deze eerder occasioneel georganiseerd wordt en er dus een bepaalde schaarste gecreëerd wordt. De pretparknocturnes tonen dit fenomeen goed aan. De Halloweenperiode komt maar één keer per jaar voor en de pretparken spelen daarop handig in door het gehele pretpark om te vormen naar de sfeer van Halloween. De pretparken creëren het gevoel bij toeristen en recreanten dat ze er moeten geweest zijn alvorens het te laat is en ze terug een heel jaar moeten wachten. Toeristen en recreanten zouden het gevoel hebben dat ze een unieke kans gemist hebben. Indien een unieke activiteit zoals de Halloweennocturnes in pretparken aanslaan bij het publiek, zullen herhaalbezoeken gestimuleerd worden. Daarnaast gebruiken toeristische bestemmingen nachtelijke activiteiten om zich te onderscheiden van andere locaties. Nachtelijk wintersporten is een opkomende trend. Meer en meer skigebieden worden zich daarvan bewust en nachtelijk wintersporten wordt opgenomen in het aanbod. Daar nachtelijk wintersporten vandaag door praktisch elke ski regio aangeboden wordt gaan de skistations op zoek naar nieuwe unieke elementen om zich te onderscheiden, zoals nachtelijk sleeën of een rit op de rodelbaan. Natuurlijke en avontuurlijke activiteiten tijdens de avond en nacht zijn een ideale kans om het nachtleven van de dieren te observeren. De toerist en recreant wil dit nachtleven zo goed en zo dicht als mogelijk beleven. Vooral de pinguïn parade, beschreven op pagina 44, toont dit gegeven goed aan. Phillip Island zorgde voor de constructie van een “Special Viewing Platform” om de toerist en recreant de kans te geven de dieren tijdens de avond beter te kunnen zien en een persoonlijker contact te hebben.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
62 Tot slot proberen organisators van nachtelijke activiteiten de toegangsdrempel tot de activiteiten zo laag mogelijk te houden voor de toerist en recreant. Dit gegeven leerde ik kennen bij het verhaal van de museumnocturnes. Op deze manier kan een breed doelpubliek aangesproken worden. Daarnaast worden maatregelen getroffen om ook mensen met lichamelijke beperkingen de kans te geven deel te nemen aan de activiteit en een mooie ervaring te beleven.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
63
4
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten vinden we tot op heden in de Westhoek?
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten vinden we tot op heden in de Westhoek? Om een goed en degelijk antwoord te kunnen geven op deze vraag schets ik binnen dit hoofdstuk eerst wat de Westhoek is en waar deze regio zich situeert. Daarnaast licht ik de belangrijkste kenmerken uit deze regio toe. Vervolgens consulteer ik het strategisch beleidsplan van de Westhoek. Ik analyseer de manieren waarop de Westhoek zich wil profileren naar de toerist en recreant toe. Via het strategisch beleidsplan kan ik het thema nachtelijk toerisme en recreatie schetsen binnen het profiel van de Westhoek en onderzoeken of dit thema binnen het beoogde profiel past.
4.1
Wat verstaan we onder “de Westhoek” en waar situeert dit gebied zich?
Wat verstaan we onder “de Westhoek” en waar situeert dit gebied zich? Om een degelijk antwoord te kunnen geven op deze vraag maak ik gebruik van één van de meest complete en recente boeken rond de Westhoek, namelijk “De Westhoek XL51”. Het is mijn bedoeling een algemeen overzicht te brengen van de regio zonder al te diep in detail te gaan. In dit hoofdstuk is vooral de positionering van de regio en het aanbod aan nachtelijke activiteiten belangrijk.
4.1.1
Ligging
De Westhoek is gelegen in het uiterste Westen van de provincie WestVlaanderen. Deze regio is grensoverschrijdend en omvat naast het gedeelte Vlaams-Vlaanderen ook een deel Frans-Vlaanderen, waar onder meer het arrondissement Duinkerke toe behoort. De term “Westhoek” wordt minder gebruikt in Frans-Vlaanderen. Deze regio kent als grenzen: De Ijzer, de Ieperlee, de Ieperboog met de West-Vlaamse heuvels, de Franse Leie, de Aa en de kust. De kust hoort niet bij de Westhoek omdat deze andere kenmerken heeft en dus een aparte aanpak vereist. De Westkust wordt aanzien als een toeristische regio die losstaat van de Westhoek. Ik zal mij vooral toespitsen op het Vlaamse gedeelte van de Westhoek om mijn gebied af te bakenen.
4.1.2
Geschiedenis
Het België zoals wij het nu kennen werd getekend door zijn vele bezetters doorheen de geschiedenis, zoals de Bourgondiërs, Habsburgers, Spanjaarden, Fransen en Nederlanders. Hierdoor werd België een verzamelbaken van gewoontes en specialiteiten die werden vergaard doorheen de tijd. Onze “Bourgondische levensstijl” is een kenmerk waarmee België vaak geassocieerd 51
Yperman, J. (2009). De Westhoek XL. Leuven: Davidsfonds.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
64 wordt. Maar de Westhoek ademt extra geschiedenis. Dit komt omdat deze regio een groot deel van het decor vormde van de Eerste Wereldoorlog. Vandaag de dag haalt de Westhoek het grootste deel van zijn omzet via het oorlogstoerisme. Hierdoor vormt de Westhoek een zeer belangrijke toeristische regio binnen België en de provincie West-Vlaanderen.
4.1.3
Kenmerken
Geografie De Westhoek is een regio met heel wat afwisseling op geografisch vlak. Deze regio wordt gekenmerkt door grote landschapsvlaktes, polders, heuvelruggen en bossen. Tussen deze heuvels zijn tal van interessante historische steden en rustige dorpen te vinden. Zoals de heer Yperman vermeldt in zijn boek heeft de Westhoek: Een rijk verleden, een boeiend heden en een beloftevolle toekomst. Via mijn product rond nachtelijk toerisme en recreatie wil ik maar al te graag meewerken aan die beloftevolle toekomst van de Westhoek. Aantrekkingsfactoren bij de toerist en recreant Daarnaast kent de Westhoek een rijke oorlogsgeschiedenis. Duizenden historische gebouwen, monumenten en beschermde sites kunnen door de toerist en recreant bezocht worden. Maar de Westhoek is meer dan oorlog alleen. De regio staat ook bekend om zijn groot aanbod aan ambachtelijke streekproducten. Typische streekbieren, kazen en vleesbereidingen zijn nog maar een kleine greep uit het zeer diverse aanbod. In het projectgedeelte van de bachelorproef kom ik hierop terug en bespreek ik het aanbod op een uitgebreidere manier. Ook op het vlak van natuur heeft de Westhoek heel wat te bieden aan de toerist en recreant. Naast diverse natuurgebieden met de Blankaart als bekendste, zijn er ook tal van bossen terug te vinden in de Westhoek. Het aanbod aan bossen concentreert zich hoofdzakelijk in het zuidelijk gedeelte van de Westhoek in de gemeenten Ieper, Poperinge en Heuvelland. Dit luik is een interessant gegeven in het verdere vooruitzicht van mijn productontwikkeling.
4.1.4
Gemeenten
De Westhoek bestaat uit 15 gemeenten: Alveringem, Diksmuide, Heuvelland, Houthulst, Ieper, Koekelare, Kortemark, Langemark-Poelkapelle, Lo-Reninge, Mesen, Poperinge, Staden, Veurne, Vleteren en Zonnebeke.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
65
4.2
Hoe profileert de Westhoek zich als toeristische regio?
Hoe profileert de Westhoek zich als toeristische regio? Hiervoor neem ik het strategisch beleidsplan van de Westhoek 2008-201352 erbij. Dit strategisch beleidsplan licht de toekomstperspectieven van de Westhoek toe. Ik selecteer alle doelstellingen die betrekking hebben tot het thema nachtelijk toerisme en recreatie binnen de Westhoek. Daarnaast verklaar ik waarom het thema nachtelijk toerisme en recreatie in de Westhoek een plaats verdient tussen de diverse doelstellingen.
4.2.1
Hoofddoelstelling van de Westhoek
Authenticiteit, beleving en eigentijdse traditie De Westhoek heeft als hoofddoel zich verder te ontwikkelen en vermarkten als een belevenisregio en een bestemming van hoge kwaliteit. Deze regio wil aan de top blijven binnen het aanbod van groene regio’s in Vlaanderen. De Westhoek wil een regio zijn met waarden zoals authenticiteit en een eigentijdse traditie. De regio wil zich in de eerste plaats profileren als een belevenisregio die op een actieve manier beleefd kan worden door de toerist en recreant. Voorbeelden hiervan zijn de natuur- en landschapsbelevingen via wandel-, fiets-, ruiter- en autoroutes. Daarnaast kunnen tal van attracties en evenementen binnen deze regio het belevingsgevoel vergroten. De eigentijdse ervaring van tradities, levenswijzen, natuur en geschiedenis zijn van groot belang. De beleving van het verleden moet gecombineerd worden met het comfort van het heden, de infrastructuur en de informatietechnologie. Het unieke karakter van de Westhoek mag hierbij niet vergeten worden. Hierbij kunnen tal van elementen benadrukt worden, zoals: -
De rust en het natuurlijk gevoel van ruimte;
-
De Westhoek is het buitenland in eigen land omdat de regio anders is;
-
De authenticiteit, respect voor tradities (streekgerechten, taal, muziek), de echtheid van de streek.
Het is de bedoeling dat de toerist en recreant zich aangetrokken voelt tot deze regio. De bovenstaande boodschap moet de regio bij voorkeur op een originele manier brengen. Deze positionering is vooral gericht aan de Vlaamse en Nederlandse markt. Bij de Britten blijft het verhaal van de oorlog het hoofdthema. De toerist en recreant krijgt de belofte dat hij in de Westhoek in een andere wereld terecht komt waar hij tot rust kan komen en even kan stil staan bij de 52
Strategisch beleidsplan toerisme en recreatie voor de Westhoek. (2008-2013) Brugge: Lowyck drukkerij bvba.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
66 essentie van het leven. Daarnaast kan hij inspiratie en levenslust vergaren in deze regio. Nachtelijk toerisme en recreatie sluit dus perfect aan bij het hoofddoel van de Westhoek. Ten eerste kan een product rond dit thema zeker een antwoord bieden op de doelstelling om de Westhoek te profileren als een belevenisregio. Ten tweede wil de Westhoek een toppositie bekleden binnen de groene regio’s in België. Een uniek natuurlijk product rond nachtelijk toerisme en recreatie kan de positie van de regio dus versterken en de regio unieker maken. Ten derde wil de Westhoek beleving aanbieden op een actieve manier. Een natuurgericht product rond nachtelijk toerisme en recreatie blijkt dus meer en meer de beste optie te zijn.
4.2.2
Nevendoelstellingen van de Westhoek
Naast het hoofddoel om de Westhoek te profileren als een belevenisregio van hoge kwaliteit met eigentijdse tradities heeft de regio tal van nevendoelstellingen om een sterkere regio aan te bieden aan de toerist en recreant. Hierbij selecteer ik alle doelstellingen die betrekking kunnen hebben tot het thema nachtelijk toerisme en recreatie in de Westhoek. Zorgzame omgang met het landschap De Westhoek heeft de opdracht te werken aan de landschapsontwikkeling, het herstel van het landschap, de bescherming van erfgoed en de bebouwde omgeving te stimuleren. Hierbij vormt overleg met Westtoer een zeer belangrijke schakel. Ten eerste is een degelijke begeleiding van logies- en horeca uitbaters van groot belang. Dit kan door de uitbaters advies te verstrekken inzake milieu, natuur in eigen streek en aangepaste architectuur. Ook het gebruik van milieuvriendelijke materialen moet gestimuleerd worden. Visuele vervuiling, zoals bewegwijzering in niet-natuurlijke materialen moet zoveel als mogelijk vermeden worden. Ten tweede moeten zowel Westtoer als de toeristische diensten tijdens hun communicatie met de toerist en recreant meer de nadruk leggen op het belang van een milieubewust gedrag en respect voor de omgeving in het algemeen. Ten derde wil Westtoer de ondersteuning van landschapsontwikkeling versterken. Hiervoor is financiële steun nodig. Dit kan bijvoorbeeld door de verkoop van route- en netwerkkaarten. Aansluitend is het van belang het grote aanbod aan trage wegen in de Westhoek opnieuw te ontsluiten voor het grote publiek. Een natuurgericht product rond nachtelijk toerisme en recreatie kan de mogelijkheid bieden om samen met de deelnemers te werken aan een milieubewuster gedrag. Dit gegeven kan onrechtstreeks gekoppeld worden logies- en horeca uitbaters. Door een verhoogd milieubewustzijn kunnen
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
67 deelnemers bijvoorbeeld tijdens hun bezoek aan een restaurant of hotel hun gedrag aanpassen ten voordele van het milieu. Hierbij is het belangrijk dat zowel de bezoekers als de uitbaters aan hetzelfde zeil trekken. Hierbij vormt Westtoer een belangrijke speler om beide partijen milieubewuster te doen denken. Het aanbod aan attracties verbeteren De Westhoek heeft een ruim aanbod aan attracties voor de toerist en recreant. Het is belangrijk om dit aanbod verder uit te diepen en te versterken. Door middel van een product rond nachtelijk toerisme kan het aanbod versterkt worden. Met mijn product rond nachtelijk toerisme en recreatie in de Westhoek wil ik de regio een extra troef geven. Daarnaast is er ruimte voor enkele nieuwe kwalitatieve en kleinschalige attracties. Recreatiedomeinen in de Westhoek verder uitbouwen en versterken Natuur- en landschapsbeleving zijn elementen die centraal staan in de positionering van de Westhoek. Hierrond zijn een aantal acties voorzien. Ten eerste wordt er een nieuw provinciedomein aangelegd aan de IJzer in Diksmuide. Dit domein zal voornamelijk uit parklandschap bestaan. Ten tweede moeten de bestaande domeinen dringend uitgebreid worden. Op deze manier kan toerisme en recreatie beter gespreid worden en kan de druk op het reeds bestaande aanbod verlaagd worden. Hierbij wil ik verwijzen naar het domein de Palingbeek, waar bijvoorbeeld nood is aan uitbreiding. Ook moet er gestreefd worden naar een verbetering van de recreatieve activiteiten in de provinciedomeinen. Wel moet er ruimte blijven voor natuurontwikkeling. Ten derde moet er gestreefd worden naar de uitbreiding van natuur in en om de stad. Er is nood aan belevingspaden en avonturencircuits voor jongeren en volwassenen. Nogmaals blijkt dat een natuurlijk nachtelijk product de beste keuze is daar natuur- en landschapsbeleving hoekstenen zijn bij de positionering van de Westhoek. Nieuwe wandelingen, wandelroutes en netwerken Wandelen wint aan populariteit in de Westhoek. Westtoer speelde daarop in door de ontwikkeling van twee wandelnetwerken en meerdere landschapswandelroutes. In de toekomst is het belangrijk deze wandelproducten verder uit te bouwen. Westtoer denkt eraan het bestaande aanbod aan wandelingen uit te breiden door erfgoedwandelingen aan te bieden aan de toerist en recreant. Hierbij kunnen nieuwe wandelroutes gecreëerd worden, of kunnen bestaande routes aangepast worden. Dit gegeven toont aan dat er zeker ruimte is voor nieuwe natuurlijke producten zoals wandelingen. Aangezien wandelen meer en meer in trek is, zal een dergelijk product rond nachtelijk toerisme en recreatie in principe moeten aanslaan bij de toerist en recreant.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
68 Daarnaast moet er aandacht gaan naar belevingsgerichte wandelroutes. Dit kan door middel van verhalenvertellers. Deze gidsen maken van een gewone wandeling een boeiende beleving. Hierbij kan ook gebruik gemaakt worden van nieuwe technologie zoals smartphones en Ipads. Ook specifieke belevingstochten zoals blote voetenpaden behoren tot de mogelijkheden. Nogmaals wordt er gewezen op het belang van belevingselementen in activiteiten zoals wandelingen. Dit element neem ik zeker mee in verder verloop van de bachelorproef, met name de productontwikkeling. Ik moet op zoek gaan naar een goede gids die beleving kan brengen in het product. Verder is er terug behoefte aan trage wegen in de Westhoek. Hierbij wil ik graag verwijzen naar “voetweg 54”, gelegen in Reningelst nabij Poperinge. Doorheen de tijd ging deze trage route verloren. Boeren stelden vast dat deze trage routes weinig tot niet gebruikt werden en besloten daarom deze stukken grond mee om te woelen en te bewerken als landbouwgrond. Strikt gezien zijn deze boeren dus geen eigenaar van deze grond. Door de vernieuwde interesse in trage wegen wordt er binnen het bewonersplatform van Reningelst gewerkt rond de herontsluiting van deze trage wegen. De ontsluiting van deze wegen is vooral de taak van de gemeenten zelf. Maar er wordt begeleiding aangeboden vanuit de provincie met grote betrokkenheid van Westtoer. Deze trage routes bieden mogelijkheden voor een product rond nachtelijk toerisme en recreatie. Bij een wandelproduct kunnen deze trage routes bijvoorbeeld geïntegreerd worden in de georganiseerde wandelingen. Deze routes kunnen een nieuw element vormen die de toerist en recreant wil en kan ontdekken. Bovendien kunnen deze trage routes bijdragen tot een verhoogde veiligheid van de toerist en recreant. Deze wegen kunnen ervoor zorgen dat natuurgebieden met elkaar raken. Hierdoor moet er dus minder gebruik gemaakt worden van de openbare weg. Couleur Locale van de Westhoek beklemtonen Het rijke aanbod aan hoeveproducten, streekproducten, streekgastronomie en typische cafeetjes met volksspelen bepalen de typische couleur locale van de Westhoek. Deze unieke sfeer is belangrijk voor de eigentijdse tradities en de beleving van het verleden bij de toerist en recreant. Vooral tijdens fietsroutes worden couleur locale-elementen ingeschakeld, maar dit kan ook bij wandelroutes. Hierbij voel ik potentieel om de couleur locale op een unieke manier te combineren met wandelingen. Daarnaast kan de aandacht voor streek- en hoeveproducten nog versterkt worden door bezoeken te brengen aan aanbieders van streekspecialiteiten. Aangezien er nog ruimte is om de aandacht voor deze streekproducten te versterken, is dit goed nieuws voor het thema nachtelijk toerisme en recreatie in de Westhoek. Dit gegeven biedt mogelijkheden om een nachtelijk product te combineren met streekgastronomie. Zo kan de toerist en recreant de streek op een nog intensere manier ervaren. Tot slot is een goede communicatie van de openingstijden van restaurants en aanbieders van streekspecialiteiten erg
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
69 belangrijk voor de toerist en recreant. Vooral restaurants gelegen nabij fietsen wandelroutes dienen hiermee rekening te houden. Dit niet onbelangrijk aandachtspunt houd ik zeker in het achterhoofd met betrekking tot de creatie van een eigen product. Imago als kwaliteitsbestemming verbeteren De regiowerking van Westtoer moet de Westhoek profileren als de bestemming die inspeelt op de behoeften van de toerist en recreant. Elementen zoals verlangen naar rust, delen en ontdekken zijn hierbij de absolute hoofdkenmerken. Rust, delen en ontdekken. Deze 3 elementen kan een nachtelijk product perfect uitspelen. Ten eerste is het tijdens de avond, nacht en vroege ochtend heel wat rustiger dan overdag. Dit geeft de toerist en recreant de gelegenheid even te ontsnappen aan de dagelijkse drukte en te bezinnen. Ten tweede kunnen typische streekelementen zoals streekgastronomie in groep geproefd en gedeeld worden met elkaar. De toerist en recreant deelt niet enkel streekgastronomie met elkaar, maar ook sfeer, beleving en vriendschap. Ten derde kan de toerist en recreant nieuwe locaties ontdekken. Hierbij zorgt het nachtelijk decor voor een onvergetelijke ervaring. Om zich als regio van topkwaliteit te kunnen profileren, is een kwalitatief en overzichtelijk aanbod voor toerisme en recreatie essentieel. Maar ook de positionering is cruciaal en kan aan de hand van volgende elementen versterkt worden. -
De echtheid, authenticiteit, gemoedelijkheid en respect voor tradities benadrukken;
-
Nieuw en aantrekkelijk beeldmateriaal;
-
Het bestaande Westhoeklogo frequenter gebruiken;
-
Bestaande slogan “Pure verwondering” meer uitspelen;
-
Dezelfde huisstijl gebruiken in alle presentaties met betrekking tot de Westhoek;
-
De beoogde positionering communiceren met derden zoals attracties, horeca uitbaters en logiesverstrekkers. Op deze manier wordt de Westhoek beter vertegenwoordigd.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
70
4.2.3
Besluit
Tot zover de positionering van de Westhoek. Wat mij vooral opviel is het feit dat de term “beleving” nogmaals enkele malen aan bod kwam. Dit wijst me erop dat een nachtelijk product zeker in aanmerking komt om de nood aan beleving van de toerist en recreant in te lossen. Daarnaast speelt natuur een grote rol in de positionering van de Westhoek. Een groot deel van de doelstellingen die de regio stelt, zijn in het belang van de natuur en het behoud ervan. Dit toont aan dat een natuurlijk nachtelijk product zeker een plaats kan vinden binnen de positionering van de Westhoek.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
71
4.3
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten heeft de Westhoek vandaag?
Welk aanbod aan nachtelijke activiteiten heeft de Westhoek vandaag? In volgend hoofdstuk geef ik u een overzicht van het bestaand aanbod aan nachtelijke activiteiten in de Westhoek. Om deze vraag te beantwoorden nam ik schriftelijk contact op met alle toeristische diensten uit de gemeenten die gelegen zijn in de Westhoek. De gemeenten met een aanbod aan nachtelijke activiteit worden alfabetisch opgesomd.
4.3.1
Diksmuide
Contactpersoon:
Cindy Bakeland
Functie:
Administratief medewerkster evenementen, public relations en protocol
Diksmuide biedt tal van nachtelijke activiteiten aan voor de toerist en recreant. Dienst evenementen organiseert volgende activiteiten: Lasershow tijdens de Paasfoor Op 19 april 2014 werd voor het eerst het traditionele vuurwerk vervangen door een 20 minuten durende lasershow. 3D-projecties worden geprojecteerd en verzorgd door bijpassende muziek op de grote markt van Diksmuide. Op het einde van de show verschijnt een groot doorzichtig scherm voor de aansluitende animatieshow. Deze lasershow start om 22u. Slotfeest Baloise Belgium Tour De Baloise Belgium Tour is een meerdaagse wielerwedstrijd dat doorgaat van 27 mei tot en met 1 juni 2014. Op vrijdag 30 mei plant Baloise Tour een tijdrit doorheen Diksmuide. In de avond is er voor de geïnteresseerden een groot avondfeest voorzien op de markt van Diksmuide. Omtrent deze avondactiviteit kon mevrouw Cindy Bakeland nog niet veel informatie verstrekken. Zomerse vrijdagen Dienst evenementen organiseert gratis sfeervolle optredens op diverse locaties nabij de terrasjes van het stadscentrum van Diksmuide. Deze optredens starten telkens vanaf 21u. Dit jaar worden er op volgende data zomerse vrijdagen georganiseerd: 4 juli, 11 juli, 18 juli, 1 aug, 8 aug en 22 aug. Park op stelten Park op stelten is een parktheaterfestival met aansluitend de “zwoele zomerse avond”. Er zijn foodcourts en optredens van Latin bands, Latin danseressen, cocktails en randanimatie. Park op stelten gaat door op 15 augustus 2014 van Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
72 13u tot 23u en wordt georganiseerd in het stadspark van Diksmuide. De toegang is gratis. Behekst Diksmuide (anno 1089) Behekst Diksmuide is een jaarlijks avondevenement dat georganiseerd wordt in het centrum van de stad, de diverse pleinen en het Begijnhof. Dit avondevenement gaat door op 31 oktober 2014 en wordt georganiseerd naar aanleiding van Halloween. Diksmuide krijgt een middeleeuws decor en zorgt voor animatie voor elke leeftijd, zoals: jongleurs, vuurspuwers, poppenspelers, drakendansers en zwaardvechters. De avond wordt afgesloten door middel van een groot volksfeest. Dit evenement kent een groot succes en lokt jaarlijks duizenden geïnteresseerden. Ontmoeting in de tuin van de eeuwigheid In het Vladslose Praetbos worden van 23 oktober tot en met 26 oktober 2014 theaterwandelingen georganiseerd door de heer Peter Kollwitz. Hij neemt de toerist en recreant mee in de leefwereld van een 18-jarige Duitse frontsoldaat. Tijdens de avondwandeling worden 4 historische plaatsen bezocht waar telkens een stuk van het verhaal gespeeld wordt door enkele acteurs. Op het einde bezoekt de groep de begraafplaats. Naast de dienst evenementen zijn er andere organisaties die niet verbonden zijn aan de toeristische dienst die nachtelijke activiteiten aanbieden aan de toerist en recreant, zoals volgend voorbeeld. Vroegmorgen boottocht in de Blankaart Natuurpunt IJzervallei organiseert elke lente een vroegmorgen boottocht in de Blankaart. Vanop een fluisterboot op de Blankaartvijver kan de toerist en recreant luisteren hoe de dieren ontwaken. Deze tochten starten telkens een uur voor zonsopgang. Dit jaar worden de boottochten georganiseerd op 20 april (5u20), 26 april (5u10) en 4 mei (5u) 2014. De deelname aan deze activiteit is gratis. Wel moeten de deelnemers zich vooraf inschrijven, want de plaatsen zijn beperkt. Nacht van de Geschiedenis Davidsfonds evenementen organiseert jaarlijks de Nacht van de Geschiedenis. Dit avondevenement wordt in meerdere steden en gemeenten in Vlaanderen georganiseerd. Elk jaar wordt er een ander thema gekozen. Dit jaar was het thema het dagelijkse leven tijdens de Eerste Wereldoorlog. Diverse lezingen, tentoonstellingen en rondleidingen werden georganiseerd voor de toerist en recreant. Dit jaar ging de Nacht van de Geschiedenis door op 25 maart 2014. In Diksmuide werd een lezing gehouden door Gwynnie Hagen over de Chinese gemeenschap in de Westhoek tijdens de Eerste Wereldoorlog. Deze lezing
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
73 startte om 20u. Niet-Davidsfondsleden, Davidsfondsleden en kinderen jonger dan 18 jaar betaalden respectievelijk € 7, € 5 en € 4,50 per persoon.
4.3.2
Heuvelland
Contactpersoon:
Sara Barthier
Functie:
Directrice toeristische dienst Heuvelland
Zomerse avondwandelingen De Zomerse avondwandelingen worden georganiseerd in de zomermaanden juli en augustus. Elke donderdagavond van 19u tot 22u kunnen toeristen en recreanten onder leiding van een gids een avondwandeling maken in de Heuvellandse natuur. Deze avondwandelingen worden georganiseerd door De Bron vzw. Niet-leden betalen € 2,00 per persoon of € 5,00 per gezin voor een avondwandeling. Leden mogen gratis deelnemen. Ook leden van Pasar en VVV Heuvelland mogen gratis deelnemen aan deze activiteit. “Dit concept werkt zeer goed. Hier komt veel volk op af!” zei mevrouw Sara Barthier. Fakkeltochten georganiseerd door muziekcentrum Dranouter Op diverse data tussen eind november tot eind februari worden jaarlijks fakkeltochten georganiseerd door het muziekcentrum van Dranouter. Deze fakkeltochten gaan van start om 18u aan het muziekcentrum. Een verteller/muzikant fungeert als gids die elk jaar rond een nieuw thema werkt. Dit jaar wordt het thema “smokkelen”. Tijdens de fakkeltocht wandelen de deelnemers over de grens met Frankrijk. De wandelingen worden ondersteund door verhalen, anekdotes en muzikale optredens. Na de fakkeltocht krijgen de deelnemers de mogelijkheid om een winterse maaltijd te eten. De fakkeltocht kost € 8,00 per persoon. De winterse maaltijd kost € 20,00 per persoon. Borellefeest Dit feest is gebaseerd op een traditie die sinds 1976 terug werd opgenomen door Dranouter. Tijdens een avondtocht werd toen een vuur aangestoken op de Waaienberg, een zijheuvel van de Monteberg. Het vuur werd vervolgens binnengedragen in het dorp Dranouter. Op 15 maart 2014 werd de 39e editie van het Borellefeest gehouden. Aan de hand van een familiewandeling onder muzikale begeleiding trekken de toeristen en recreanten doorheen het dorp Dranouter. Bij het vallen van de avond worden tal van stropoppen in brand gestoken in het dorp. Daarna trekt de groep traditiegetrouw naar de zijkant van de Monteberg waar een groot lentevuur ontstoken wordt om het begin van de lente te vieren. Na de wandeling volgt een avondfeest op de markt van Dranouter.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
74
4.3.3
Houthulst
Contactpersoon:
Greet Desodt
Functie:
Medewerkster afdeling toerisme
Avondwandelingen met gids in het Vrijbos In de gemeente Houthulst worden amper avondlijke activiteiten georganiseerd. Mevrouw Greet Desodt gaf aan dat er enkel avondwandelingen georganiseerd worden met gids in het Vrijbos van Houthulst. Een voorbeeld hiervan is de Verhalenwandeling van de Boskanters op 3 augustus 2014. Onder leiding van een gids maakt de toerist en recreant een avondwandeling door het Vrijbos. Onderweg vertelt de gids verhalen en legendes over de Boskanters, een volk dat vroeger in dit bos woonde. Na de wandeling kunnen de deelnemers aanschuiven voor een avondmaal. Deze activiteit kost € 20,00 per persoon (inclusief avondmaal en een streekbier).
4.3.4
Ieper
Contactpersoon:
Peter Slosse
Functie:
Diensthoofd toerisme
Last Post De Last Post, misschien wel de belangrijkste avondlijke activiteit van Ieper en waarschijnlijk ook van de gehele Westhoek. Elke avond om 20u wordt onder de Menenpoort de laatste groet gebracht door de klaroenblazers aan alle gesneuvelde soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Dit gebeuren lokt dagelijks grote groepen toeristen uit binnen- en buitenland. Muzikale dinsdagen De jaarlijkse muzikale dinsdagen van Ieper bieden op 4 dinsdagen in de zomermaanden juli en augustus gratis optredens aan in de binnenstad van Ieper op het Sint-Maartensplein. Dit jaar zijn 15 juli, 22 juli, 29 juli en 5 augustus de data waarop de muzikale dinsdagen georganiseerd worden. De optredens starten vanaf 19u. Dit jaar vullen grote namen zoals Gorki en Kings of Leon het podium. Avondwandeling “De Nachtwacht” De Nachtwacht is een reeks van avondwandelingen waarbij de toerist en recreant minder bekende Middeleeuwse plaatsen in Ieper leert kennen. De avondwandelingen worden georganiseerd elke zaterdag vanaf half november tot eind februari. Deze wandelingen starten om 17u30 aan de Menenpoort. Vooraf inschrijven is noodzakelijk. Iedere deelnemer betaalt € 2,50.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
75 Nocturnes Bellewaerde De avondnocturnes van Bellewaerde werden zoals u al hebt gelezen vermeld in hoofdstuk 3, waar ik een aantal voorbeelden gaf van pretparknocturnes. Ik herhaal nog even de avondactiviteiten van dit pretpark. Halloween is de eerste periode waarrond Bellewaerde park nocturnes organiseert. Vanaf midden oktober tot begin november wordt het gehele pretpark omgebouwd in de sfeer van Halloween. In deze periode blijft het pretpark uitzonderlijk open tot 21u. Naast Halloween zijn er ook de zomernocturnes van Bellewaerde. Iedere zomer werkt het pretpark rond een nieuw thema. Lichtshows, vuurwerk en tal van optredens worden tijdens deze zomerperiode georganiseerd. Op zaterdagen tijdens de zomervakantie is het pretpark open tot 22u. Een toegangsticket kost € 30,00. Een kind (<1m40) betaalt € 26,00. Intrede Sint-Maarten en speciale editie van de Last Post Op de avond van 10 november doet Sint-Maarten zijn intrede in Ieper. De Sint komt aan met de boot op de Westkaai van Ieper omstreeks 18u30. Duizenden ouders en kinderen wachten de sint op. Wanneer de sint met zijn entourage is gearriveerd, trekken de toeschouwers samen met de Sint en tal van drumbands en jeugdbewegingen naar de markt van Ieper. Daar houdt de Sint zijn jaarlijkse toespraak aan de Lakenhallen, gericht aan de kinderen. Tegelijk is er omstreeks 20u een speciale editie van de Last Post onder de Menenpoort van Ieper. Tijdens deze laatste avond voor 11 november brengen muziekbands uit binnen- en buitenland hulde aan de gesneuvelde soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Na de huldiging onder de Menenpoort trekken deze muziekbands doorheen het centrum van Ieper en kunnen alle geïnteresseerden hen volgen. Shakedown Ypres Historic Rally Jaarlijks vindt in de deelgemeente Boezinge de shakedown van de Ypres Historic Rally plaats. Duizenden toeristen en recreanten trekken op deze avond naar de Ieperse deelgemeente om de testritten van de rallywagens bij te wonen. Tussen 19u en 22u mogen de piloten hun wagens testen op een aangelegd rallyparcours net buiten het centrum van Boezinge. Een toegangsticket kost € 10,00 per persoon. Na deze testritten kunnen de toeristen en recreanten een kijkje nemen in het servicepark van de wagens dat gelegen is in het centrum van Boezinge. Tijdens en na de testritten zijn tal van optredens voorzien voor een groot avondfeest in het dorp.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
76
4.3.5
Langemark-Poelkapelle
Contactpersoon:
Jo Lottegier
Functie:
Toeristisch deskundige dienst vrije tijd
Herdenkingsplechtigheid voor de Welshe slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog Op iedere eerste maandagavond van de maand wordt aan het Welsh Monument een herdenkingsplechtigheid gehouden voor alle Welshe slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog. KLAPZ! vertelwandelingen KLAPZ! is een initiatief van de gemeenten Langemark-Poelkapelle en Zonnebeke. Volgende wandelingen gaan door tijdens de zomer. Tijdens een avondwandeling doorheen Langemark-Poelkapelle krijgen de toeristen en recreanten het verhaal van de familie Depoorter-Vanlerberge te horen. Deze familie sloeg in 1918 op de vlucht uit Langemark-Poelkapelle voor de Eerste Wereldoorlog. 2 Westhoekvertellers brengen het verhaal vanuit het oogpunt van de familie en van de Duitse soldaten. De wandeling is 2,5 km lang en duurt ongeveer 2 uur. Onderweg wordt er tijd gemaakt om iets te eten en te drinken. Avondlijke fietstocht (in de schaduw van de Tour de France) Op 9 juli 2014 fietst het peloton van de Tour de France doorheen Poelkapelle. Het dorp zal tijdens deze periode Poelkapelle volledig onderdompelen in de Franse sfeer. Tal van activiteiten staan op het programma, met onder meer een avondlijke fietstocht. Deze fietstocht gaat door op de avond van 8 juli. Onderweg zijn er enkele rustplaatsen voorzien om iets te eten en te drinken. De avondlijke fietstocht wordt afgesloten met een Picon in het centrum van Poelkapelle.
4.3.6
Mesen
Contactpersonen: Steven Reynaert; Gwenn Dejaegere Functie:
Cultuurbeleidscoördinator en bibliothecaris; Medewerkster Peace Village Mesen
Fakkeltocht “March of the Phoenix” De fakkeltocht wordt georganiseerd door Peace Village. Dit is een landelijke hostel gelegen in Mesen. Hier kunnen schoolgroepen, verenigingen, gezinnen en indiduele bezoekers terecht om de grensstreek te verkennen. De fakkeltocht leidt de toeristen en recreanten langs diverse kerkpaden in Mesen
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
77 om vervolgens stille getuigen te bezoeken uit de Eerste Wereldoorlog. De groep bezoekt onder andere het Ierse Vredespark en het Flanders Peace Field. De 1,5 uur durende fakkeltocht kost € 2,50 per persoon en is 2,5 km lang. Daarnaast voorziet Peace Village Mesen op regelmatige tijdstippen een kampvuur in de tuin voor de bezoekers. Night @ the museum Deze avondactiviteit is nog in de ontwikkelingsfase. Night @ the museum zou doorgaan in het nieuwe bezoekerscentrum van Mesen.
4.3.7
Poperinge
Contactpersoon:
Peter Cleenewerck
Functie:
Stafmedewerker Hopmuseum Poperinge
Klank- en lichtspektakel “Hommel de Lux” Tussen 14 en 22 december werd het klank- en lichtspektake “Hommel de Lux” georganiseerd. Dit was een éénmalig evenement ter ere van het 30 jarige bestaan van de Kernbroederschap De Witte Ranke. Hommel de Lux vond plaats op de gevel van het hopmuseum van Poperinge en bestond uit een reeks van 49 voorstellingen. De toegang was gratis. De Blauwerstocht Blauwen is een activiteit die dateert van het begin van de 20e eeuw en bestond uit het smokkelen van producten over de grens zonder invoerkosten te betalen. De Blauwerstocht is een jaarlijks nachtspel doorheen Haringe waarbij elke deelnemer zo snel mogelijk een bepaald product zoals tabak voorbij de grens moet smokkelen en enkele keren moet stoppen aan controleposten. Ondertussen gaan de “kommiezen” (Franse douaniers) op zoek naar de smokkelaars om ze tegen te houden. De winnaar is de persoon die het eerste aankomt aan het blauwerscafé d’Heybeke in Haringe met zijn smokkelproduct. Deze persoon wordt vervolgens tot de nieuwe Karel De Blauwer gedoopt. De Blauwerstocht gaat telkens door op het einde van de maand september. Reeënwandeling in de vroege ochtend Tijdens een vroege ochtendwandeling deelt de gids Guido Quaghebeur zijn kennis over het leven van de reeën. Deze dieren laten zich gemakkelijker zien in de vroege ochtend. Dit is het tijdstip wanneer ze op zoek gaan naar voedsel aan de rand van het bos. Deze wandeling start om 7u aan de ingang van het Helleketelbos. Aangepaste kledij en schoenen zijn een vereiste. Leden van
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
78 natuurpunt kunnen gratis deelnemen. Niet-leden betalen € 1,00. Deze wandeling ging door op 16 maart 2014.
4.3.8
Veurne
Contactpersoon:
Françoise Vanfleteren
Functie:
Verantwoordelijke groepsarrangementen
Culinaire tocht kant-en-klaar De culinaire tocht kant-en-klaar is een verwentocht onder leiding van een aantal gidsen. De activiteit is een stadswandeling waarin de gids plaatselijke anekdotes en legendes vertelt in combinatie met een aperitief, voorgerechten, hoofdgerecht en een typisch dessert in een aantal restaurants in Veurne. Het is de bedoeling de hele stad te doorkruisen met deze wandeling. Indien de groep te groot is, wordt deze opgesplitst in kleinere groepen en krijgen deze elk een gids toegewezen. Het is de bedoeling dat alle groepen op het einde van de wandeling terug samenkomen voor het dessert. Deze formule kan zowel in de namiddag als ’s avonds georganiseerd worden. Ook de data zijn vrijblijvend voor deze activiteit. Deze culinaire tocht duurt 4 uur en kost € 50,00 per persoon. Minimum 25 personen dienen deel te nemen aan deze tocht. Veurne by night Veurne by night is een avondwandeling doorheen het stadscentrum van Veurne. Een gids begeleidt de toerist en recreant bij het bezoeken van de historische bouwwerken. Deze gebouwen zijn veelal voorzien van avondverlichting. De avondwandeling duurt 1,5 uur. Indien de groep maximum 30 personen telt, kost de gids € 50,00. Wanneer er meer dan 30 personen deelnemen aan de avondwandeling is een tweede gids nodig. Tot slot is er een toeslag van € 2,00 per persoon indien de groep het stadhuis van Veurne wil bezoeken.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
79
4.4
Besluit:
Hierboven las u welke nachtelijke activiteiten de Westhoek vandaag aanbiedt. Hierbij vielen mij onmiddellijk een aantal zaken op. Eerst en vooral kreeg ik over het algemeen een goede respons van de toeristische diensten binnen de Westhoek. Ik merkte op dat er vanuit bepaalde gemeenten toch wel een zekere interesse is in het onderwerp. Een aantal toeristische diensten vroegen mij om mijn bachelorproef na afloop naar hen door te sturen. Ik stelde vast dat niet elke gemeente in de Westhoek nachtelijke activiteiten aanbiedt. Hierbij denk ik aan de gemeenten Koekelare, Kortemark, Staden en Lo-Reninge. Dit in tegenstelling tot gemeenten zoals Diksmuide en Ieper, waar er al een degelijk aanbod aan nachtelijke activiteiten bestaat voor de toerist en recreant. In deze gemeenten vormen een aantal activiteiten al een vaste waarde binnen het aanbod. Verder merkte ik duidelijk de diverse vormen van nachtelijk toerisme en recreatie op. Deze vormen besprak ik eerder in de bachelorproef in hoofdstuk 2.2 op pagina 16. Evenementen zijn het sterkst vertegenwoordigd, kort gevolgd door natuurlijke activiteiten en attracties. Vervolgens zag ik dat de elementen die nachtelijk toerisme en recreatie versterken op wereldvlak ook terug te vinden waren in het aanbod aan activiteiten binnen de Westhoek. Deze elementen besprak ik op pagina 60 van de researchpaper. Graag geef ik enkele voorbeelden: -
Gebruik van verlichting tijdens de klank- en lichtshow “Hommel de Lux” in Poperinge, de winterse fakkeltochten in Dranouter en de lasershow tijdens de Paasfoor in Diksmuide;
-
Creatie van een verhaallijn tijdens de Blauwerstocht in Poperinge en het Borellefeest in Dranouter;
-
Unieke elementen tijdens de reeënwandeling in Poperinge, de Last Post in Ieper en de vroegmorgen boottochten in de Blankaart in Diksmuide;
-
Creatie van schaarste tijdens de Halloween- en zomernocturnes van Bellewaerde Park in Ieper en de Ypres Historic Rally;
-
Samenhorigheidsgevoel versterken tijdens evenementen zoals muzikale dinsdagen in Ieper en Park op Stelten in Diksmuide;
-
Een volledig uitgewerkt programma voor de toerist en recreant tijdens de culinaire tocht kant-en-klaar in Veurne en Veurne by night.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
de
2013-2014
80 Ook werd ik vriendelijk aangespoord om discreet om te springen met de verkregen informatie omtrent de nachtelijke activiteiten. Dit is nodig omwille van de concurrentie door andere gemeenten uit de Westhoek. Jammer genoeg deelden de toeristische diensten hun cijfermateriaal omtrent deze activiteiten liever niet mee. Hierdoor kan ik moeilijk achterhalen welke concepten het meest succesvol zijn.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
81
Conclusie Tot zover het researchgedeelte van mijn bachelorproef omtrent nachtelijk toerisme en recreatie in de Westhoek. Tijdens mijn onderzoek leerde ik tal van interessante producten kennen met betrekking tot nachtelijk toerisme en recreatie. Hierbij denk ik onmiddellijk terug aan het nachtelijk wintersporten. Deze nachtelijke activiteit wil ik zeker en vast ooit eens beoefenen en beleven. “Beleving”. Dit woord vormde de rode draad doorheen dit eindwerk. Naarmate de researchpaper vorderde, boeide dit onderwerp mij meer en meer. Dit bevestigt mijn interesse voor dit onderwerp. In wat volgt breng ik u een overzicht van wat ik leerde doorheen de researchpaper omtrent dit thema. Dit overzicht verloopt in dezelfde volgorde zoals de hoofdstukken in deze researchpaper voorkwamen. Uit de researchpaper leerde ik eerst en vooral dat er voor nachtelijk toerisme en recreatie op vandaag nog geen pasklare definitie en omschrijvingen bestaan. Hierdoor besloot ik mij te wagen aan een eigen definitie. Nachtelijk toerisme en recreatie houden alle toeristische en recreatieve activiteiten in die plaats vinden vanaf het vallen van de avond tot het opkomen van de ochtendzon met de intentie in te spelen op de variabele factoren sfeer en beleving in de stedelijke en natuurlijke omgeving. Deze definitie maakt duidelijk dat voor nachtelijk toerisme en recreatie vooral het tijdstip bepalend is. Dit tijdstip wordt zeer ruim genomen, gaande van het vallen van de avond, de nacht en het ochtendgloren. Gedurende dit tijdstip krijgen de hoofdfactoren sfeer, beleving en zingeving een extra dimensie. Dit wordt maximaal uitgespeeld naar de toerist en recreant toe. Niettegenstaande het belang van een goede combinatie van activiteit en locatie zijn deze factoren in strikte zin eigenlijk ondergeschikt aan het tijdstip. Ten tweede blijkt uit de researchpaper dat nachtelijk toerisme en recreatie onderverdeeld kan worden in 4 concrete categorieën: de stedelijke omgeving, de natuurlijke omgeving, evenementen en attracties. Hierbij besefte ik meerdere malen dat het niet evident is om een duidelijke afbakening te maken tussen deze categorieën onderling, want er bestaan meerdere activiteiten die kunnen behoren tot één of meerdere categorieën. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan Urban Exploring dat zowel in de stad als in de natuur kan plaatsvinden. Vervolgens blijkt uit de analyse van de huidige trends binnen toerisme en recreatie dat nachtelijk toerisme en recreatie wel degelijk zijn plaats heeft en een meerwaarde kan bieden omdat het in eerste instantie een antwoord biedt op het hedendaagse verwachtingspatroon van de toerist en recreant met een extra dimensie als troef. Op deze manier kan een gemeente, streek of regio zich op een unieke wijze onderscheiden van het omliggende gebied.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
82 Verder gaf ik u concrete voorbeelden van activiteiten bij de diverse vormen van nachtelijk toerisme en recreatie. Hierbij blijkt dat aan een minimum aantal voorwaarden moet voldaan worden om het welslagen van de activiteit te garanderen, onder andere: -
de belichting (in de vorm van spots, vuurwerk of lichtshows op gebouwen);
-
een volledig uitgewerkt programma om de toegangsdrempel zo laag mogelijk te houden;
-
een degelijke of spannende verhaallijn om het inlevingsgehalte naar een nieuw niveau te tillen;
-
het voorleggen of creëren van een mysterie of raadsel dat opgelost dient te worden;
-
unieke elementen om differentiatie te garanderen;
-
het creëren van “schaarste” om de vraag aan te wakkeren;
-
het versterken van vriendschapsbanden).
het
samenhorigheidsgevoel
(familie-
en
Tot slot spitste ik mij toe op het hoofdthema, namelijk nachtelijk toerisme en recreatie binnen de Westhoek. Hiervoor nam ik schriftelijk contact op met alle toeristische diensten van de 15 gemeenten die tot de Westhoek behoren. Zoals u kon lezen, was de respons vrij hoog. Het bestaande aanbod dat zeker nog voor verruiming vatbaar is concentreert zich hoofdzakelijk in het zuidelijk gedeelte van de Westhoek, met name Ieper, Poperinge en Diksmuide. Jammer dat concrete details zoals cijfermateriaal niet werden vrijgegeven omwille van het onderlinge concurrentiegevoel dat hieromtrent leeft.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
83
5
Bijlagen
Lijst met bijlagen: -
Bijlage I: Buurtwegen in de gemeente Poperinge.
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
84
6
Bronnen
6.1
Boeken
-
Yperman, J. (2009). De Westhoek XL. Leuven: Davidsfonds
-
Strategisch beleidsplan toerisme en recreatie voor de Westhoek. (20082013). Brugge: Lowyck drukkerij bvba
-
De Roo, N. (Red.). (2000). De verbeelding van de Westhoek. Tielt: Lannoo nv
-
Van Remoortere, J. (1995). Wandelen door Westvlaamse bossen. Tielt: Lannoo nv
-
Dujardin, G., Hardeman, P., Nolf, D., Perneel, J. & Van Meirvenne, J. (2012). Dagstappergids West-Vlaanderen. Tielt: Lannoo nv
-
Weymeis, C. (2004). De Westhoek. Leuven: Davidsfonds
6.2
Websites
-
Encyclo.nl. Paragnost. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.encyclo.nl/begrip/paragnost
-
Encyclo.nl. Trage wegen. Geraadpleegd op 18 mei 2014 via http://www.encyclo.nl/begrip/Trage%20Wegen
-
Encyclo.nl. Papier-mâché. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.encyclo.nl/begrip/papier-mach%C3%A9
-
Encyclo.nl. Urban Exploring. Geraadpleegd op 11 maart 2014 via http://www.encyclo.nl/begrip/Urban%20exploring
-
Wikipedia. Recreatiedruk. Geraadpleegd op 3 december 2013 via http://nl.wikipedia.org/wiki/Recreatiedruk
-
Reizen en recreatie. Toerisme – Jeruzalem XI: Nachtleven. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://reizen-enrecreatie.infonu.nl/steden/14384-toerisme-jeruzalem-xinachtleven.html
-
Discover Hongkong. The big bus night tour. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://www.discoverhongkong.com/eng/seedo/tours-walks/guided-tours/night/the-big-bus-night-tour.jsp
-
Gent.be. Lichtplan Gent. Geraadpleegd op 11 maart 2014 via http://www.gent.be/ecache/the/4/158.cmvjptezmjq0oq.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
85 -
Gemeente Barneveld. Sport en vrije tijd. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://www.barneveld.nl/sport-vrije-tijd/toerisme-enrecreatie_44921/item/edelherten-op-liefdespad-50-bronstexcursies-bijstaatsbosbeheer-op-de-veluwe_54119.html
-
Wonderful Malaysia. International Tourism Night Floral Parade. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://www.wonderfulmalaysia.com/attractions/international-tourismnight-floral-parade.htm
-
Jordan Tourism Board. Petra by night. Geraadpleegd op 25 december 2013 via http://www.visitjordan.com/default.aspx?tabid=85
-
Visit Malta. Nightlife. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.visitmalta.com/nl/enjoy-the-nightlife
-
Urban Exploration. Locaties. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://urbanexploration.be/category/locaties/
-
Reizen en recreatie. De toekomst van Adventure Tourism. Geraadpleegd op 26 december 2013 via http://reizen-enrecreatie.infonu.nl/diversen/70746-de-toekomst-van-adventuretourism-avontuurlijk-toerisme.html
-
Chirojeugd Vlaanderen. Nachtspelen. Geraadpleegd op 27 december 2013 via http://www.chiro.be/info-voor-leiding/veiligheid/tijdensactiviteiten/veilig-organiseren/nachtspelen
-
Events on the Move. The sixth sense. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.events-on-the-move.be/teambuilding/thesixthsense.php
-
Gent.be. Lichtfestival. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.gent.be/eCache/THE/4/125.cmVjPTE4MzcwMQ.html
-
Toerisme Vlaanderen. Trendrapport. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/as sets/publication/Trendrapport%202011.pdf
-
ABTA. The Travel Trends Report 2013. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://67d8396e010decf37f335facf23e658215b1771a91c2df41e9fe.r14.cf3.rackcdn.com/publications/ Travel_trends_report_2013.pdf
-
Toerisme Vlaanderen. Trendrapport. Demografische ontwikkelingen. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/as sets/publication/Trendrapport%202011.pdf
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
86 -
ABTA. The Travel Trends Report 2013. In search of adventure. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://67d8396e010decf37f335facf23e658215b1771a91c2df41e9fe.r14.cf3.rackcdn.com/publications/ Travel_trends_report_2013.pdf
-
Toerisme Vlaanderen. Trendrapport. Economische ontwikkelingen. Geraadpleegd op 29 december 2013 via http://www.toerismevlaanderen.be/sites/toerismevlaanderen.be/files/as sets/publication/Trendrapport%202011.pdf
-
Viator. London Night Sightseeing Tour. Geraadpleegd op 2 februari 2014 via http://www.viator.com/tours/London/London-Night-SightseeingTour/d737-3858EE337
-
Prague experience. Prague Dinner River Cruise & City Tour in Prague. Geraadpleegd op 2 januari 2014 via http://www.pragueexperience.com/places.asp?PlaceID=1165
-
Get Your Guide. Peking nacht tour per fiets van 3 uur. Geraadpleegd op 2 januari 2014 via http://www.getyourguide.nl/beijing-l186/pekingnacht-tour-per-fiets-van-3-uur-t39024/
-
Viator. Ghost and Gore Walking Tour of Edinburgh. Geraadpleegd op 28 april 2014 via http://www.viator.com/tours/Edinburgh/Ghost-and-GoreWalking-Tour-of-Edinburgh/d739-3830WITCHERY1
-
Urban Exploration. Home. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://urbanexploration.be/
-
Urban Adventures. Info. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.urbanadventures.eu/info.html
-
Lamosca.be. The target. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://lamosca.be/games/the-target/
-
Weg met de baas.be. De spy game. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.wegmetdebaas.be/b-active-de-spy-game109.html?origin=Citygames
-
Ichallenge.be. Codecrackers. Geraadpleegd op 8 mei 2014 via http://www.ichallenge.be/?page=spel&spel=codecrackers
-
Krugerpark. Kruger Park Night Safari. Geraadpleegd op 2 februari 2014 via http://greater.krugerpark.co.za/Kruger_Park_Game_Viewing_Activitiestravel/kruger-night-game-viewing.html
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
87 -
Phillip Island. Penguin Parade. Geraadpleegd op 2 februari 2014 via http://www.visitphillipisland.com/listing/penguin-parade/
-
Bruges Ballooning. Morning and evening balloon flights over Bruges. Geraadpleegd op 2 februari 2014 via http://www.brugesballooning.com/en/flights
-
Events on the move. The sixth sense. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.events-on-the-move.be/teambuilding/thesixthsense.php
-
Lasergameoutdoor.nl. Lasergames. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.lasergameoutdoor.nl/lasergames/
-
Markant-Outdoorcentrum. Winter-dropping. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.markantoutdoorcentrum.nl/arrangementen/arrangement/114/winterdropping.html
-
Hln.be. Skitocht in het donker. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.hln.be/hln/nl/2/Reizen/article/detail/1571825/2013/02/20/ Skitocht-in-het-donker.dhtml
-
France-montagnes.com. Nachtskiën. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://nl.france-montagnes.com/activite/nachtskien
-
Austria.info. Skiën na zonsondergang. Geraadpleegd op 9 mei 2014 via http://www.austria.info/nl/winter-in-oostenrijk/skien-nazonsondergang-1208134.html
-
GVA Santa Run. Geraadpleegd op 29 april 2014 via http://www.gvasantarun.be/
-
Amsterdam Light Festival. Geraadpleegd op 29 april 2014 via http://www.amsterdamlightfestival.com/
-
Spain.info. Las Hogueras de San Juan. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.spain.info/nl_BE/reportajes/las_hogueras_de_san_juan_un _simbolo_de_alicante.html
-
Bellewaerde.be. Halloween-zoorrror. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.bellewaerde.be/nl/halloween-zoorrror
-
Bobbejaanland.be. Evenementen. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.bobbejaanland.be/be/evenementen
-
Efteling.com. Winter Efteling. Geraadpleegd op 12 mei 2014 via http://www.efteling.com/Winter_Efteling
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
88 -
Iamsterdam.com. Museumnacht Amsterdam. Geraadpleegd op 13 mei 2014 via http://www.iamsterdam.com/nl-NL/experience/de-stad-in/uitin-amsterdam/maand-agenda/november/museumnacht-amsterdam
-
Museumnacht-ename.be. Museumnacht Ename. Geraadpleegd op 13 mei 2014 via http://museumnacht-ename.be/nl/home
-
Anieuws.be. 7e Antwerpse museumnacht. Geraadpleegd op 13 mei 2014 via http://www.anieuws.be/kalender/7e-Antwerpse-Museumnacht
6.3
Mondelinge bronnen
-
Bakeland, C. (2014/04/07). (Aanbod aan nachtelijke activiteiten in Diksmuide). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Barthier, S. (2014/04/07). (Aanbod aan nachtelijke activiteiten in Heuvelland). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Boeyaert, G. (2014/01/04). (Eindwerk industrieel ingenieur om de structuur van een eindwerk beter te begrijpen). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Bouttry, M. (2014/05/19). (Mogelijkheid tot gebruik van een gids aftoetsen). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Cauwenberg, Y. (2014/04/15). (Vroegmorgen boottochten op de Blankaart). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Dejaegere, G. (2014/04/10). (Aanbod aan nachtelijke activiteiten in Peace Village Mesen). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
De Ridder, D. (2013/10/20). (Advies inzake natuurgerichte producten). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
De Ridder, D. (2013/11/06). (Voorstel van een aantal gidsen uit de streek die kunnen bijdragen tot de productontwikkeling). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Desodt, G. (2014/04/10). (Aanbod aan nachtelijke activiteiten in Houthulst). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Lottegier, J. (2014/04/08). (Aanbod aan nachtelijke activiteiten in Langemark-Poelkapelle). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Reynaert, S. (2014/04/07). (Aanbod aan nachtelijke activiteiten in Mesen). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Slosse, P. (2014/04/07). (Aanbod aan nachtelijke activiteiten in Ieper). Persoonlijke communicatie [e-mail].
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
89 -
Vanfleteren, F. (2014/04/08). (Aanbod aan nachtelijke activiteiten in Veurne). Persoonlijke communicatie [e-mail].
-
Vansteenhuyse, A. (2014/04/09). (Toelichting eigen productconcept rond nachtelijk toerisme en recreatie in de Westhoek). Persoonlijke communicatie [e-mail].
Howest TRM
Rémi Boeyaert
2013-2014
