Nacht van het Kempens Erfgoed Erfgoedcel Kempens Karakter
24 OKTOBER 2014 19 tot 23 uur
1
2
3
Colofon Teksten: deelnemende organisaties Coördinatie: Erfgoedcel Kempens Karakter Illustraties: Adrie De Kok, Archief Heist-op-den-Berg, Dodendraad.org, Erfgoedbank Kempens Karakter, Historisch Archief Berlaar, Heemmuseum Putte, Jan Van Dijck, Jelle Wouters, Kempens Diamantcentrum en Stad Lier Grafisch ontwerp: Top Creation Druk: Drukkerij Bulckens Verantwoordelijke uitgever: Lieven Janssens, Lepelstraat 59, 2290 Vorselaar Depotnummer: D/2014/12.027/6
Inhoudstafel 4
Inhoudstafel ........................................ 4 Inleiding ............................................. 6 Berlaar.............................................. 9 Tentoonstelling: Berlaar en de Eerste Wereldoorlog Grobbendonk.................................... 11 Tentoonstelling en rondleiding: Kempense wielerhelden Heist-op-den-berg.............................. 13 Tentoonstelling en rondleiding: WOI: De groote Oorlog. Het Heistse Verhaal Lezing: WOI als katalysator voor de Vlaamse literatuur en schilderkunst Herentals......................................... 19 Lezing: Herentals in de letterkunde Herentals-Noordwijk Opendeur: tentoonstelling recent archief Hulshout......................................... 21 Gezellige vertelavond: Hulshoutse fabels en sp(r)ookverhalen Lier ............................................... 23 Film: 50 jaar migratie Filmprojectie: Een filmische tocht door plaatselijk erfgoed
Tentoonstelling: Opening “100 jaar oorlog, 100 verhalen en objecten” Lille ............................................... 27 Lezing: “Op reis naar Spanje!” Compostella vroeger en nu Nijlen ............................................. 29 Rondleiding: uitzonderlijk bezoek van de werf Slijperij Lieckens onder begeleiding van een gids Olen .............................................. 31 Lezing: Hoogspanning en smokkelen aan de Belgisch-Nederlandse grens Interview met Jef Mertens Proefavond Tentoonstelling: Dagelijkse leven tijdens de Eerste Wereldoolog Putte ............................................. 35 Open museumavond: Night at the museum Diavoorstelling: Putte vroeger en nu Fototentoonstelling: Ambachten in woord en beeld. Filmvoorstelling met inleiding: Wannes Raps, dé Kempense levensgenieter! Vorselaar ........................................ 37 Tentoonstelling, voorstelling publicatie, rondleiding, concert: Viering Jubileum 100 jaar Wijding Kloosterkapel
5
Beste erfgoedvriend,
6
Voor de vierde keer kunnen we je trots het
‘de Nacht’ elke voorlaatste vrijdag van oktober zal
programma van Nacht van het Kempens Erfgoed
plaatsvinden.
voorstellen. Zoals gewoonlijk konden we weer rekenen op heel wat inzet van gemeenten,
Dit programmaboekje wijst je de weg doorheen
organisaties en vrijwilligers.
alle activiteiten. Voor de meest actuele info kan je steeds terecht op www.kempenskarakter.be
Dit jaar nemen voor het eerst ook de gemeenten
Ik nodig je graag uit op deze feestelijke avond en
Heist-op-den-Berg, Hulshout en Putte deel, wat
hoop je er te zien,
het programma nog uitgebreider, gevarieerder en uitdagender maakt.
Lieven Janssens voorzitter
De formule om ’s avonds een museum te openen of een activiteit te organiseren kent veel bijval. De inzet van zoveel vrijwilligers en verenigingen speelt
Opgelet: voor een aantal activiteiten moet je op
een grote rol in het succes van ‘de Nacht’. We willen
voorhand reserveren. Je reserveert dan je plaats via
hen hier uitdrukkelijk voor bedanken.
het vermelde telefoonnummer of e-mailadres.
Het gloednieuwe Kempens Diamantcentrum (Nijlen) neemt voor de eerste keer deel. Daarnaast zijn
Op www.kempenskarakter.be kan
er boeiende lezingen, tentoonstellingen en zelfs
je terecht voor de laatste updates.
proefavonden. Je merkt het: het wordt weer moeilijk kiezen tussen alle gratis erfgoedactiviteiten.
Voor meer informatie kan je de erfgoedcel Kempens Karakter contacteren:
Op 24 oktober 2014, van 19 tot 23 uur, heten
Fundatiehuis
we je graag welkom op een van deze prachtige
Begijnhof 27, 2200 Herentals
activiteiten. Noteer ook alvast dat vanaf nu
014 21 97 00,
[email protected]
7
Berlaar 8
Berlaar en de Eerste Wereldoorlog
Tentoonstelling: Berlaar en de Eerste Wereldoorlog
Historisch Archief Berlaar Je ontdekt de Groote Oorlog vanuit het oogpunt van Berlaar en Gestel. Aan de hand van unieke foto’s, documenten en objecten maak je kennis met het Berlaarse oorlogsverhaal. Wanneer arriveerden de Duitsers in het dorp? Welke gebouwen werden er verwoest? Wie ging er naar het front of op de vlucht? En hoe leefde de Berlaarse bevolking tijdens de bezetting? Je komt het allemaal te weten. Dolhuis - Legrellestraat 39 2590 Berlaar in de tuin van WZC St-Augustinus 24/10/2014 van 19 tot 23 uur meer info: erfgoedcel Kempens Karakter, 014 21 97 00,
[email protected]
Tentoonstelling en Voorstelling Speciale avondopening op vrijdag 24oktober van 19 tot 23 u tijdens de Nacht van het Kempens Erfgoed zaterdag 25 en zondag 26 oktober van 14u tot 18u zaterdag 1 en zondag 2 november 2014 van 14 tot 18u
toegang gratis
Locatie: Dolhuis, Legrellestraat 39, 2590 Berlaar, in de tuin van WZC St. Augustinus
ook op: 25, 26/10/2014 van 14 tot 18 uur 1,2/11/2014 van 14 tot 18 uur
9
Grobbendonk Tentoonstelling en rondleiding: 10
Kempense wielerhelden
Kempens Wielermuseum Suske Verhaegen is al jaren een verzamelaar van objecten uit de wielrennerij. Sinds twee jaar bestaat het Kempens Wielermuseum waar een grote verzameling met wielererfgoed te bewonderen is. Suske ontvangt de bezoekers en vertelt de verhalen achter alle voorwerpen. Kempens Wielermuseum Astridplein - 2280 Grobbendonk 24/10/2014 van 19 tot 23 uur www.grobbendonk.be (doorklikken naar Toerisme/Musea) openingsuren museum: elke dinsdag- en donderdagnamiddag: 13 – 17 uur eerste zaterdag van de maand: 10 – 17 uur derde zondag van de maand: 10 – 17 uur of op afspraak: Sus Verhaegen - gsm 0475 29 74 14
11
Heist-op-den-Berg Tentoonstelling en rondleiding: 12
WO I: De Groote Oorlog. Het Heistse Verhaal
Gemeentebestuur Heist-op-den-Berg (CC Zwaneberg), Gemeentelijk Archief, Heemkring Die Swane en dienst Cultuurbeleid Bijna iedereen weet onderhand dat 100 jaar geleden de Eerste Wereldoorlog is uitgebroken en dat deze trieste verjaardag overal te lande wordt herdacht. Weinigen zijn echter op de hoogte van wat er in die oorlogsjaren 1914-1918 zich in Heist precies heeft voorgedaan. Deze expo gaat hierop in en wil een antwoord geven op vragen als: vonden er in Heist-op-denBerg gevechten plaats? Vluchtte de Heistenaar voor het oorlogsgeweld? Hoe hebben onze inwoners deze oorlog overleefd? Hoe streng was de Duitse bezetter voor de plaatselijke bevolking? Hoe groot was de armoede en hongersnood? Met behulp van een reusachtige kaart van België met hierop de portretten van de bijna 100 Heistse gesneuvelde soldaten, wapentuig, loopgraafkunst, foto’s en documenten, ingesproken frontbrieven… probeert deze expo die onzalige oorlogsperiode te evoceren.
13
14
CC Zwaneberg
Lezing: WO I als katalysator voor de Vlaamse
Cultuurplein 1, 2220 Heist-op-den-Berg
literatuur en schilderkunst
24/10/2014 van 19 tot 23 uur
Sprekers: Dieter Vandenbroucke en Dennis Van Mol
rondleiding om 21.30 uur
(lezing vanaf 18 jaar)
toegankelijk voor rolstoelgebruikers de expo is vrij te bezoeken
De historische avant-garde kende een moeizame
reservering nodig (enkel voor de rondleiding)
start in Vlaanderen. De context van WOI speelde een cruciale rol in de politieke en artistieke
contactgegevens
radicalisering van de kunst. Pioniers als Paul van
CC Zwaneberg
Ostaijen, maar ook minder bekende voortrekkers
Cultuurplein 1, 2220 Heist-op-den-Berg
en getuigen komen aan bod. Ook Van Ostaijens
[email protected], 015 25 07 70
tijdsgenoot Victor Brunclair speelde een belangrijke
www.zwaneberg.be
rol tijdens deze periode. Deze journalist en schrijver
max.25 personen
ging de geschiedenis in als de enige Vlaamse martelaar van het vrije woord.
deze expo is ook te bezoeken: van 3/10/2014 tot 11/11/2014
Dieter Vandenbroucke weet alles over Brunclair,
ma, di en vr van 9 tot 17uur
sinds hij een biografie over hem schreef.
wo van 9 tot 20 uur
Ondertussen zal Dennis Van Mol, zonder een
do van 13 tot 17 uur
‘overzicht’ te willen bieden van hoe de avant-garde
za van 10 tot 17 uur
zich in de naoorlogse jaren verder ontwikkelde,
zon- en feestdagen van 14 tot 17 uur
argumenteren dat het einde van WOI, vanuit een
Op zondag is er altijd een suppoost aanwezig.
bepaald perspectief beschouwd, ook het einde impliceerde van een bepaalde avant-gardistische tegenbeweging in Vlaanderen.
15
Erfgoedbank 16
CC Zwaneberg
Heb je nog oude foto’s?
Cultuurplein 1, 2220 Heist-op-den-Berg
Ga naar www.kempenserfgoed.be en help ons
24/10/2014 om 19.30 uur (tot 21.30 uur)
de digitale erfgoedbank verder uit te breiden.
toegankelijk voor rolstoelgebruikers reservering nodig contactgegevens CC Zwaneberg Cultuurplein 1, 2220 Heist-op-den-Berg 015 25 07 70,
[email protected] www.zwaneberg.be max. 40 personen
17
Herentals Lezing: Herentals in de letterkunde 18
Herentalse Geschiedkundige Kring Acteur Isi Bogaerts zal een aantal fragmenten voorlezen uit het letterkundig werk van schrijvers die een band hebben met Herentals. Zowel gerenommeerde auteurs als jonge Herentalse auteurs zullen achtereenvolgens aan de beurt komen. Lakenhal Grote Markt, 2200 Herentals 24/10/2014 om 20 uur Meer info: Cultuurdienst, 014 28 50 50
Herentals-Noorderwijk Opendeur: tentoonstelling recent archief
Sint-Baafskring Dorpshuis ( Zolderkamer) Ring 29, 2200 Noorderwijk 24/10/2014 van 19 tot 23 uur toegankelijk voor rolstoelgebruikers meer info: 014 26 26 25 of
[email protected]
19
Hulshout Gezellige vertelavond: 20
Hulshoutse fabels en sp(r)ookverhalen Hulshout is een gemeente met een boeiende geschiedenis en idyllische plekjes. De boeren hebben er gezwoegd en gezweet, maar er werd ook goed gefeest en gedronken. Voldoende aanleiding voor sagen en legenden over leven en dood, hoeves en kastelen, heksen en spoken. Wil je kennis maken met de duistere verhalen van ons dorp? Luister naar en geniet vooral van gekende en minder gekende volksverhalen en legenden. Oude Molenschuur Kruisveststraat 1, 2235 Houtvenne (Hulshout) 24/10/2014 doorlopend open tussen 19 en 23 uur Groep 1: 19u30 (tot 20u15) Groep 2: 20u30 (tot 21u15) toegankelijk voor rolstoelgebruikers inschrijving verplicht via loket van de bibliotheek, het gemeentehuis of de sportdienst
[email protected], 015 22 40 17 max. 15 per groep (30 plaatsen in totaal)
21
Lier Film: 50 jaar migratie 22
Diversiteitsraad Lier Het is precies 50 jaar geleden dat België met Marokko en Turkije akkoorden sloot om arbeiders naar ons land te halen. Gedurende 50 jaar hebben deze werkers en hun families de samenleving mee gekleurd. Hun invloed maakt deel uit van ons cultureel en sociaal erfgoed. De film neemt je mee op een emotionele reis door het verleden vol nostalgie en doet nadenken over de toekomst. Na de film volgt een gesprek met enkele migranten van de eerste generatie en heb je de kans om vragen te stellen. CC Vredeberg Vredebergstraat 12, 2500 Lier 24/10/2014 om 20.30 uur (tot 21.45 uur) toegankelijk voor rolstoelgebruikers
23
24
Filmprojectie:
Tentoonstelling: Opening tentoonstelling
Een filmische tocht door plaatselijk erfgoed
“100 jaar oorlog, 100 verhalen en objecten”
Lierse Ciné Club
Stedelijke Musea Lier
De Lierse Ciné Club neemt je mee op een filmische
Openingsavond van de tentoonstelling “100 jaar
tocht aan de hand van enkele films over erfgoed in
oorlog, 100 verhalen en objecten”.
en rond Lier.
Sterke verhalen en objecten, al 100 jaar door
In de voorstelling vind je enkele projecten van
mensen gekoesterd, doorgegeven en bewaard,
Kempens Landschap in onze regio terug, impressies
brengen het oorlogsverleden van Lier naar je toe.
van de Pallieterstoet en de kunst processie 1965 en getuigenissen van de dragers van onze Lierse
Timmermans-Opsomerhuis
reuzen.
Netelaan 4, 2500 2500 Lier 24/10/2014
CC Vredeberg
doorlopend open tussen 19 en 23 uur
repetitiezaal 1, Vredebergstraat 12, 2500 Lier
toegankelijk voor rolstoelgebruikers
24/10/2014 om 19, 20.30 en 21.30 uur toegankelijk voor rolstoelgebruikers max. aantal plaatsen: 45
25
Lille Lezing: “Op reis naar Spanje!” 26
Compostella vroeger en nu
Jan Van Dijck ( ‘Janneke’ in de volksmond), rasechte Lillenaar en wereldreiziger, startte begin april een voettocht naar Compostela. Hij voltooide zijn pelgrimsreis einde juli. Heel wat mensen van de Lilse gemeenschap supporterden vanuit het thuisfront. Jan hield een blog bij (www.tangatanga.com/jannaarcompostela), waarin hij zijn wedervaren bijhield. Tijdens de Nacht van het Kempens Erfgoed zal hij ons met sprankelende verhalen en inspirerend fotomateriaal boeien. Jans verhaal wordt vooraf gekaderd door een lezing van Jan van Herwaarden. Hij vertelt ons hoe de bedevaarten ontstaan zijn en wat het betekende in de loop der tijden om een pelgrimstocht te ondernemen. Hij legt de link met onze contreien en ook met de reisgewoontes van de dag van vandaag. Hij kruidt zijn verhalen met anekdotes. Parochiezaal Sint-Pieter Kerkplein 3, 2275 Lille 24/10/2014 om 19 uur toegankelijk voor rolstoelgebruikers max. 300 plaatsen
27
Nijlen Rondleiding: uitzonderlijk bezoek van de werf 28
Slijperij Lieckens onder begeleiding van een gids Bezoek de werf van Slijperij Lieckens. Benieuwd hoe industrieel erfgoed wordt gerestaureerd? Na een vrij bezoek aan het Kempens Diamantcentrum krijg je de kans om de werf van de volledig bewaarde Diamantslijperij Lieckens te bezoeken. Een gids geeft je een korte rondleiding over de werken die worden uitgevoerd om de slijperij te bewaren voor de toekomst. Kempens Diamantcentrum Spoorweglei 42, 2560 Nijlen gedeeltelijk toegankelijk voor rolstoelgebruikers (slijperij is niet toegankelijk) doorlopend open tussen 19 en 23 uur rondleiding in Slijperij Lieckens om 19, 20, 21 en 22 uur reservering nodig (enkel voor rondleiding) contactgegevens
[email protected] 10 mensen per gidsbeurt
29
Olen Lezing, interview, tentoonstelling en de 30
mogelijkheid om echte ‘oorlogskost’ te proeven. Wat schaft de pot? Eten en drinken tijdens de Eerste Wereldoorlog. Lezing: Hoogspanning en smokkelen aan de Belgisch-Nederlandse grens Herman Janssen en Frans Van Gils, twee leden van heemkundige kring van Baarle-Nassau-Hertog vertellen het verhaal van de ‘dodendraad’. De Duitse bezetter sloot destijds de grens af met een elektrische draadversperring van ongeveer 2.000 volt in een ultieme poging om het clandestiene grensverkeer stil te leggen. De dodendraad heeft minstens een duizendtal mensenlevens gekost. Aan de hand van 230 unieke foto’s vertellen deze heren over de Duitse inval, de bezetting, de grensbewaking, over het smokkelen van voedingswaren, … om 20 uur
31
32
Interview met Jef Mertens
Tentoonstelling: Dagelijkse leven tijdens de Eerste
Jef is een geboren verteller en reproduceert de
Wereldoolog
verhalen van zijn ouders over ‘den Groote Oorlog’
Doorlopend tentoonstelling van heemkring de
alsof het gisteren was. Hoe leefden de Olenaars in
Linde over het dagelijks leven tijdens de Eerste
die tijd? En wat aten ze en dronken ze? Kortom …
Wereldoorlog in Olen en omgeving.
het dagelijks leven wordt met de nodig boeiende verhalen uit de doeken gedaan.
Dienstencentrum Komie Geire Herentalseweg 1, 2250 Olen
om 21 uur
24/10/2014 doorlopend open tussen 19 en 23 uur
Proefavond
start om 20 uur
De aanwezigen mogen aanschuiven in de rij voor
toegankelijk voor rolstoelgebruikers
voedselhulp. Met een voedselbon in de hand kan men proeven van echte oorlogskost. De Olense KVLV’s en Femma’s gingen aan de slag met recepten uit deze tijd en zij zullen de aanwezigen laten proeven van de gerechten die tijdens de Eerste Wereldoorlog op het menu stonden. om 21.30 uur
33
Putte Open museumavond: Night at the museum 34
Bezoekers kunnen in een nachtelijke sfeer het Heemmuseum en het Lingerie- & Ondergoedmuseum bezoeken. Diavoorstelling: Putte vroeger en nu Doorlopend worden er beelden getoond van Putte vroeger en nu. Fototentoonstelling: Ambachten in woord en beeld. Tijdens de voorbije ambachtendag werden een 20-tal ambachten van weleer vastgelegd op de gevoelige plaat. De foto’s hiervan zullen voortaan te bekijken zijn in het heemmuseum. Tijdens de
Nacht van het Kempens Erfgoed is deze foto expo in primeur te bekijken. Voor de gelegenheid is er ook een demonstratie weven en spinnen voorzien. Lingerie- & Ondergoedmuseum Heuvel 41B, 2580 Putte 24/10/2014 doorlopend open tussen 19 en 23 uur toegankelijk voor rolstoelgebruikers
35
Vorselaar 36
Filmvoorstelling met inleiding:
Tentoonstelling, voorstelling publicatie,
Wannes Raps, dé Kempense levensgenieter!
rondleiding, concert
De bekende volksroman Wannes Raps van Ernest
Viering Jubileum 100 jaar Wijding Kloosterkapel
Claes kreeg in 2012 een verfilming o.l.v. cineast
Vorselaar
Bruno Boons. Tijdens de Nacht van het Kempens
Erfgoed wordt de film geprojecteerd in de rode
De Vorselaarse kloosterkapel is een waar pareltje
zaal van Ter Speelbergen. Een inleiding met cineast
verborgen binnen het Vorselaarse klooster.
Bruno Boons en acteur Willy Duts zorgt voor een
Naar aanleiding van de 100-jarige wijding van
mooie omkadering.
de kapel, werkten Heemkundige Kring ‘Joris Matheussen’ en het gemeentebestuur een
Heemmuseum Ter Speelbergen
publicatie uit in samenwerking met de Vorselaarse
Peredreef 5, 2580 Putte (Beerzel)
Fotovrienden en de Zusters der Christelijke Scholen.
om 20 uur
Tijdens de Nacht van het Kempens Erfgoed stellen
Niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers
we deze publicatie voor aan het publiek en zetten
(Filmprojectie is op de 1ste verdieping (enkel een
we de mooie kapel op feestelijke wijze in de kijker.
trap)) reservering nodig
We bieden een bescheiden tentoonstelling over de geschiedenis van dit beschermde monument
contactgegevens:
en tonen foto’s van het klooster. Daarnaast is er
Katelijne Weyns, 0495 165 545
gelegenheid om de kapel te bezichtigen met een
[email protected]
gids die een woordje uitleg geeft. Om 20u wordt
max. aantal plaatsen: 50
de avond opgeluisterd met een streepje klassieke
muziek in de prachtige kapel.
37
Vorsarte organiseert daarnaast ook een 38
kunsttentoonstelling. Kloosterkapel Ingang langs het poortje op de hoek van de Markt en de Kerkstraat, 2290 Vorselaar 24/10/2014 toegankelijk voor rolstoelgebruikers erfgoedactiviteit: doorlopend open tussen 19 en 23 uur, met om 20u een muziekconcert kunsttentoonstelling: vrijdag 19 tot 23 uur ook te bezoeken op zaterdag: 13 tot 21 uur en zondag: 10 tot 18 uur meer info: Sofie Vervoort, 014 50 71 25
[email protected]
39
40
