Kempens Landschap Geg arandeerd
a p r i l - m e i - j uni 2 0 1 5 | N ieuws b r i ef 31
Doe een portie lentegevoel op in het Kempens landschap
» Pagina 6
Een job met uitzicht » Pagina 5 Laatste schakel van Vremdervoetpad aangelegd » Pagina 7 Toekomst voor de Beddermolen » Pagina 8
Gegarandeerd Kempens Landschap Dit zijn de domeinen in eigendom of beheer van vzw Kempens Landschap, met als doel het behoud van ons erfgoed voor u en de generaties na ons. Er is beslist een interessant domein bij u in de buurt te vinden. Ga er eens kijken!
Vzw Kempens Landschap werd opgericht in november 1997 op initiatief van het provinciebestuur Antwerpen en een veertigtal Kempense gemeentebesturen, mede in uitvoering van een beleidslijn in het provinciaal bestuursakkoord. Vzw Kempens Landschap is actief in een 60-tal gemeenten in de provincie Antwerpen. Als organisatie kan ze voor Vlaanderen uniek en exemplarisch genoemd worden. Het is immers geen natuur- of monumentenvereniging, maar een landschapsvereniging. Vzw Kempens Landschap stelt bij al haar domeinen een multidisciplinaire aanpak voorop. Het landschap heeft immers niet alleen een natuurfunctie, we wonen, werken en ontspannen er ook. Dat alles vraagt een geïntegreerd beheer en juist daarin maakt onze vereniging zich sterk. Momenteel heeft vzw Kempens Landschap zo’n 850 ha in eigendom.
Inga Verhaert
2
Nieuwsbrief 31 Kempens Landschap
Peter Bellens
1 De Poppelaer/Noenheuvel - Brecht 2 Geel-Bel - Geel-Bel 3 De Caters - Schilde 4 Wortel- en Merksplas-kolonie Hoogstraten, Merksplas 5 Heidehuizen - Mol 6 Buitengoor-Meergoren/Berkebossen - Mol 7 Kempische Heuvelrug - Herentals 8 Zwartgoorheide - Vosselaar 9 De Most - Balen 10 Volmolen/Volbergbossen - Mol 11 De Keiheuvel - Balen 12 De Hellekens - Herentals 13 Amocobos - Geel 14 Kalvarieberg - Geel 15 Rijbergerdijk/Gompel - Mol 16 Pelerheide/De Diepte - Beerse 17 Speelbergenbos - Heist-op-den-Berg 18 Ter Speelbergen - Putte 19 Blauwbossen - Hoogstraten 20 Rooise Loop - Oud-Turnhout 21 Blommerschot - Zandhoven 22 Helschot - Laakdal 23 Achterbos - Mol 24 Koude Beek - Borsbeek/Mortsel 25 Roosendael - Sint-Katelijne-Waver 26 De Merode - Westerlo, Herselt, Laakdal 27 Scherpenbergmolen - Malle 28 De Welvaert - Zoersel 29 FRAC - Turnhout 30 Molen ‘In Stormen Sterk’ - Lille 31 Den Ellenboog/Gori.nberg - Retie 32 Laakvallei - Beerse 33 De Schrieken - Ravels 34 Speel- en vredesbos - Boechout 35 Zr. Franciscanessen - Wuustwezel 36 Fort van Duffel - Duffel 37 Nete-vallei - Heist o/d Berg 38 Bouwelse Heide - Grobbendonk 39 Militaire spoorlijn - Kapellen-Brasschaat 40 Bleke Heyde - Wuustwezel 41 Beddermolen - Westerlo 42 Hof Ter Linden - Edegem 43 Kapelletje Celen - Heist-op-den-Berg 44 Kruiskensberg - Herenthout 45 Steenovenbos - Merksplas 46 Redemptoristen - Essen 47 Umicore - Olen 48 Fruythout - Hove
Als het kriebelt… Beste lezer,
Het nieuwe jaar brengt voor Kempens Landschap een vernieuwde webstek. In mei lanceren we de kersverse website op ons vertrouwde adres www.kempenslandschap.be. Hier zal u gemakkelijk informatie terugvinden over onze domeinen, komende activiteiten en het laatste nieuws. De website zal ook vlot te doorzoeken zijn met een tablet of smartphone. Nieuw is ook een digitale e-flash waarop u zich zal kunnen inschrijven. De winterperiode is ideaal om aan het landschap te werken. Op verschillende plaatsen werden de voorbije maanden dan ook beheer- of inrichtingswerken uitgevoerd. Zo werd de vijver op het domein van de Zusters Franciscanessen in Wuustwezel onder handen genomen. Onze domeinen zijn alleszins klaar om de eerste lentebezoekers te begroeten!Blader snel door om inspiratie op te doen voor uw volgende uitstap. De voorbije maanden werden ook belangrijke knopen doorgehakt in twee dossiers. We maakten bekend dat niemand minder dan chef Yannick Van Aeken en zijn team het kasteel en koetshuizen van Hof Ter Linden in Edegem als locatie uitkozen om er hun culinaire droom in te verwezenlijken. Ook de toekomst van het molendomein de Beddermolen in Tongerlo kreeg vorm. Meer hierover lees je verder in deze nieuwsbrief.
Veel leesplezier gewenst, Kempens Landschap
INBRENG EXPERTISE A Ursulinen instituut - Sint-Katelijne-Waver B Kapel - boerderij - Merksplas C Ravenhof - Stabroek D Rangeerstation - Essen E Fort van Lier - Lier F Gestel - Berlaar G Weelde - Ravels H Kerkru.ne Sint-Michiels - Hulshout I Sint-Bernardusabdij - Hemiksem J Jan-Vlemincktoren - Wijnegem K Kerkruïne ter Elst - Duffel Ga voor meer informatie over onze domeinen naar www.kempenslandschap.be.
Nieuwsbrief 31 Kempens Landschap
3
AGENDA ZONDAG 26 APRIL
MOLENWIJK 47 | 2260 TONGERLO (WESTERLO)
Merodepicknick
10.00 UUR - 18.00 UUR (BETALEND, VOORAF RESERVEREN) Schuif mee aan tafel op het molendomein van de Beddermolen voor een Prinsheerlijke Picknick met streekproducten. Doorlopend is er animatie voor klein en groot en worden er streekbieren geserveerd. U kunt vooraf een picknickpakket reserveren bij Toerisme Westerlo. www.toerismewesterlo.be
ZONDAG 17 MEI
DIVERSE LOCATIES
Fortengordel van provincie Antwerpen
09.30 UUR - 17.30 UUR (GRATIS) Bezoek het fort van Duffel en/of het fort van Kapellen tijdens de zevende editie van dit evenement. In Duffel wordt bovendien een tijdelijk kunstwerk ingehuldigd in het kader van het ‘ART FORT/FORT ART’ project. www.fortengordel.be
ZONDAG 7 JUNI
BREDABAAN 737 | 2990 WUUSTWEZEL
Franciscus feest!
Het domein van de zusters Franciscanessen wordt geleidelijk aan opgewaardeerd met de steun van Leader MarkAante Kempen. Zo werd de historische vijver hersteld en de Sint-Franciscusgrot gerestaureerd. Kom zelf het resultaat bewonderen op deze familiehappening. 12.00 UUR - 14.00 UUR FAIRTRADE PICKNICK (BETALEND, VOORAF RESERVEREN) Bestel voor 31 mei een picknick door een e-mail te sturen naar
[email protected] Kostprijs: 8 euro per volwassene, 5 euro per kind 12.00 UUR - 14.00 UUR ANIMATIE (GRATIS) Volg het parcours en luister naar de gidsen. Voor de kleinsten is er kindergrime en ballonplooikunsten in het thema water, eendjes vissen op de vijver, waterdiertjes bestuderen en reuze zeepbellen blazen. De middag wordt opgeluisterd door muzikale acts. www.kempenslandschap.be
4
Nieuwsbrief 31 Kempens Landschap
Luc Verstraeten aan het woord
Centrumverantwoordelijke op Roosendael: een job met uitzicht In Sint-Katelijne-Waver ligt het domein Roosendael, een voormalige abdijsite met landschapspark. In 2004 kocht Kempens Landschap het geheel aan en gaf het in erfpacht aan vzw
Roosendael. Het domein doet dienst als jeugdverblijf maar
verwelkomt ook groepen, bedrijven, fietsers en kampeerders. Dit domein van Kempens Landschap was en is een inspiratie bron voor tal van andere projecten. Daarom vroegen we aan centrumverantwoordelijke Luc Verstraeten om wat meer uitleg te geven over zijn werk.
De lente hangt al in de lucht en overal op het domein duiken sneeuwklokjes op. Alles ligt er rustig bij maar schijn bedriegt. De volgende dag al worden opnieuw twee jeugdgroepen verwacht. ‘We zijn 365 dagen per jaar open. In 2014 logeerden hier maar liefst 18.430 bezoekers’, vertelt Luc ons. ‘Goed voor 250 kg mayonaise’, voegt hij er al lachend aan toe. Want ook voor catering wordt er hier gezorgd. In totaal zijn acht mensen in de weer om het domein Roosendael te onderhouden en de bezoekers te ontvangen.
Sinds 2011 leidt Luc Verstraeten alles in goede banen. ‘Als inwoner van Sint-Katelijne-Waver was ik al vertrouwd met het domein’, legt Luc uit. Het was de groene omgeving en de afwisselende jobinhoud die de schooldirecteur overtuigde om als centrum verantwoordelijke aan de slag te gaan. Luc is positief over de samenwerking met Kempens Landschap: ‘Zij volgen alle veranderingen aan het domein op en geven onze werking een duwtje in de rug. Sinds Kempens Landschap eigenaar werd van domein Roosendael kregen het koetshuis, de kasteelruïne en het landhuis een grondige restauratiebeurt. Ook het groenonderhoud en beheer nemen zij voor hun rekening.’ De uitbating gebeurt met aandacht voor het milieu. In 2014 ontving vzw Roosendael daarom voor de vijfde maal het internationaal milieulabel ‘De Groene Sleutel’. ‘We houden ecologie en energieefficiëntie steeds in het achterhoofd. Zo vervangen we systematisch alle lampen door LED verlichting en installeerden we onlangs nog nieuwe waterbesparende kranen’, legt Luc uit. Wat hij belangrijk vindt in zijn werk? Het unieke karakter van het domein bewaren. Want zeg nu zelf, wie wil er niet van dit uitzicht blijven genieten.
Nieuwsbrief 31 Kempens Landschap
5
Het landschap in!
Borsbeek op vreemde voeten
Doe een portie lentegevoel op in het Kempens landschap
Laatste schakel van Vremdervoetpad aangelegd In de dichtbevolkte gemeente Borsbeek is open ruimte kostbaar. Samen met de provincie en het gemeente bestuur werkt Kempens Landschap daarom al meer dan tien jaar aan de inrichting van het gebied van de Koude Beekvallei. Dit openruimtegebied vormt een groene long in het Zuiden van de gemeente. Via een aangelegd wandelpad van zo’n vijf kilometer kunt u het gebied verkennen. Recent werd de laatste schakel van deze wandelroute ingericht na de aankoop en ruil van enkele landbouwgronden. Hierdoor verwierf Kempens Landschap het laatste ontbrekende puzzelstuk voor het herstel van het historische Vremdervoetpad.
Actief buiten
“Trek erop uit: verken onze domeinen te voet, per (spoor)fiets of zelfs op klompen.”
wandelen en fietsen
Op de fiets met helden en heiligen? Of liever op wandel in het prinsheerlijke platteland van de Merode? Er zijn tal van wandelen fietsroutes die u langs de domeinen van Kempens Landschap brengen. Op www.kempen.be vindt u zeker inspiratie voor een mooie tocht.
spoorfietsen
Vanaf 4 april kan jong en oud opnieuw komen spoorfietsen op een historische spoorlijn tussen Kapellen en Brasschaat. Reserveer nu alvast een rit op www.spoorfietsen.be
op stap? op klompen!
Ook het klompenbelevingspad in Laakdal is vanaf zaterdag 11 april elk weekend open tussen 13.30u en 17.30u. Trek zelf een paar klompen aan en volg het avontuurlijke parcours door het bos. Op www.klompenmuseum.be leest u er alles over.
Laat je leiden
Voor wie graag luistert naar de boeiende verhalen van onze domeinen raden we een gidsbeurt aan. Nieuw in ons aanbod is een gecombineerd dagprogramma waarmee u zowel het fort van Duffel als het domein Roosendael in Sint-Katelijne-Waver ontdekt: twee prachtige sites op een boogscheut van elkaar. Lunchen doet u in Brasserie De Krone
6
Nieuwsbrief 30 Kempens Landschap
pitkamperen in het fort. Kijk voor prijzen en meer info op www.fortduffel.be/praktisch Ook in het Ursulineninstituut in OnzeLieve-Vrouw-Waver kunt u een rondleiding boeken via de vzw Wintertuin. Kijk voor prijzen en meer info op www.olvwaver.be/bezoeken
Kampeerders zonder hoogtevrees kunnen tussen 13 juni en 13 september slapen in een echte boomtent. Ook dit jaar hangen deze kunstwerken langs de hoofddreef op het domein van de Zusters Franciscanessen in Wuustwezel. Overnacht middenin de natuur en geniet de volgende ochtend van een lekker ontbijtje. Een pit reserveren kan (vanaf 15 mei) op www.terranova2015.be!
Het openruimtegebied strekt zich uit over weilanden met verschillende waterlopen, poelen, hagen en houtkanten. Sinds Kempens Landschap 31 ha in dit gebied aankocht is er al heel wat veranderd. Zo schakelden de landbouwers op advies van Kempens Landschap over van hoge naar lage teelt. Hierdoor ontstond een open uitzicht op de omgeving. Ook werden verschillende kleine landschapselementen zoals bomenrijen en houtkanten aangelegd. In 2011 zag het Geboortebos het licht waar elk jaar 24 nieuwe bomen worden geplant als symbool voor alle meisjes en jongens uit Borsbeek geboren in dat jaar. De jaarlijkse plantdag is steeds een feestelijk moment waarbij de jonge ouders zelf een handje toesteken. Kempens Landschap heeft bovendien aandacht voor de ecologische rijkdom van het gebied. Om deze te stimuleren werd een ecologische poel aangelegd. Verder werden de steile oevers van de Grensscheidingsbeek en de Diepenbeek heraangelegd en afgeschuind. Daardoor ontstond een meer geleidelijke overgang tussen de beek en het omringende grasland.
Dit creëert een diverse biotoop met een grotere rijkdom aan planten. Hier voelen amfibieën en allerlei vogels zich thuis. Stapsgewijs legde Kempens Landschap wandel- en fietspaden aan zodat het gebied toegankelijker werd voor bezoekers. Een deel van deze wegen zijn een reconstructie van het historische Vremdervoetpad. Dit pad kon echter niet volledig doorgetrokken worden omdat onze vereniging niet alle gronden in eigendom had. Daar kwam in 2014 verandering in toen Kempens Landschap de eigendom Smits aankocht en een perceel grond ruilde. Dit maakte de aanleg van het sluitstuk van het Vremdervoetpad mogelijk. Begin 2015 werden de werken afgerond en het resultaat mag gezien worden. De omwonenden ontdekten deze nieuwe verbinding algauw en maken er sindsdien lustig gebruik van. Het traject werd recent opgenomen in de uitgebreide wandelkaart van het Landschapspark Zuidrand. Hierin vindt u maar liefst 203 km wandelwegen en 23 bewegwijzerde wandellussen: goed voor uren wandelplezier. De wandelkaart koopt u voor vijf euro in het gemeentehuis of de bibliotheek van Borsbeek.
Nieuwsbrief 31 Kempens Landschap
7
Molendomein wordt noordelijke toegangspoort tot de Merode
Toekomst voor de Beddermolen Vier jaar nadat Kempens Landschap de Beddermolen in Tongerlo aankocht is ook de toekomst van het omringende molendomein veiliggesteld. Gesteund door een aankoopsubsidie van het Landinrichtingsproject de Merode kon de gemeente Westerlo het molendomein aankopen en in erfpacht geven aan Kempens Landschap. De authentieke site wordt de komende jaren gerestaureerd en heringericht als plattelandscentrum en noordelijke toegangspoort tot het Merodegebied. Het waardevolle molendomein vormt al eeuwenlang een baken in het omringende landschap. De eerste windmolen op het domein was een abdijmolen van de nabijgelegen Norbertijnenabdij van Tongerlo. Wanneer de eerste molen werd gebouwd is niet zeker maar het oudste document dat verwijst naar de Beddermolen dateert uit 1535. Op een kaart uit 1655 is de inplanting van het molendomein duidelijk te zien. Het huidige molendomein kreeg haar uitzicht in de achttiende en negentiende eeuw. Het vormt een samenhangend geheel met een molenhuis, koestal, schuur, bijgebouwtje, bakhuis, een tuin, een perceel bos en landbouwgrond. Sinds 1960 is dit molendomein beschermd als monument en landschap. De houten Beddermolen zelf werd in 1981 heropgebouwd nadat hij door een brand was verwoest. In 2011 kocht Kempens Landschap de windmolen aan en gaf deze in erfpacht aan de gemeente Westerlo. De partners hadden toen al de intentie om het molendomein als een geheel veilig te stellen. In 2012 tekenden de gemeente en Kempens Landschap daarom een calloptie van twee jaar voor de aankoop. Om dit te kunnen realiseren werd een aankoopsubsidie aangevraagd bij het Landinrichtingsproject de Merode. Het dossier werd in oktober 2013 ingediend bij minister Joke Schauvliege. In mei 2014 werd het land inrichtingsproject goedgekeurd en de aankoopsubsidies toegekend: een primeur in het Merodegebied. Op 31 maart 2015 kocht de gemeente Westerlo het domein dan ook aan. Kempens Landschap kocht de achterliggende landbouwgronden en nam het volledige domein van de gemeente in erfpacht. Onze organisatie zal de gebouwen en de omgeving de komende jaren restaureren en herinrichten. Nadien zal het domein opleven als plattelandscentrum en noordelijke toegangspoort tot het Merodegebied.
Deze bedrijven en organisaties ondersteunen onze activiteiten: Vito - Mol Sibelco/NZM nv - Dessel NV Luyckx - Brecht KPMG Fiduciaire - Brussel Nike - Laakdal Vanhout nv - Geel Pidpa - Antwerpen Erfgoed & Visie - Oostmalle Greenroad NV - Heusden Antea Group - Antwerpen Groep Van Roey - Rijkevorsel Eandis - Melle Costermans villa projecten nv - Schilde De Kleine Boerderij BVBA - Rijkevorsel Zakenkantoor Gorris - Heist-op-den-Berg DWE bvba - Turnhout
8
Nieuwsbrief 31 Kempens Landschap
Falcade bvba - Antwerpen Arx - Tremelo Tuinarchitectuur Moris - Berlaar OPMS - Malle Deadline Entertainmentgroup - Berlaar Cipal DV - Geel Brouwerij Duvel-Moortgat - Puurs Bertram BVBA - Sinaai Genea Assotiates NV - Antwerpen Maes Elektro - Pulle Verstraete & Vanhecke NV - Wilrijk Havenbedrijf Antwerpen - Antwerpen Lintacker Consulting BVBA - Boechout Bouwmaterialen Van Den Broeck - Lier Lemmens BVBA - Arendonk Borg-Bouw - Lille
Uitgever vzw Kempens Landschap Peredreef 5 - 2580 Putte Tel: 015 / 22.82.30 www.kempenslandschap.be Fotografie James van Leuven Tekst vzw Kempens Landschap
Abonnementen België/buitenland € 10 per jaar. Jaarabonnementen gaan automatisch in na ontvangst van uw overschrijving op rek.nr. 068-2250705-41 t.n.v. vzw Kempens Landschap te Putte. U ontvangt dan drie nummers.
Volg ons op:
