Naastenbeleid Who cares about the carers?
Drs. Hanneke Claassens
Bert Ernest
Fontys Hogeschool Sociale Studies WMO werkplaats/promotie onderzoek
Familieraadslid
[email protected]
Promotor: Prof. Dr. Ph. Delespaul Lector: Dr. L. Linders
[email protected]
Ground control to Major Tom…. Take your protein pills and put your helmet on. […] Though I'm past one hundred thousand miles. I'm feeling very still. And I think my spaceship knows which way to go. Tell my wife I love her very much, she knows […] Ground control to Major Tom. Your circuit's dead, there's something wrong. Can you hear me Major Tom? ~David Bowie
2
Waarom bent u hier? • • • •
Vanuit welke rol bent u hier gekomen? Welke andere rollen heeft u? Wie zijn voor u de belangrijkste personen in uw leven? Wanneer er vandaag iets vervelend zou gebeuren, wie zou u dan willen spreken?
3
Cliënten met een ernstige psychische aandoening (epa) • Cliënten met epa worden gekenmerkt door een psychiatrische stoornis die zorg en behandeling noodzakelijk maakt. Tevens hebben deze cliënten als gevolg van hun stoornis ernstige beperkingen in het sociaal en/of maatschappelijk functioneren. De stoornis is niet van voorbijgaande aard en de professionele zorg dient een behandelplan op te stellen (Delespaul, 2013, p. 429 - 430).
4
Verandering in visie op herstel bij epa 1. Reductie van symptomen; terugkeren naar de ‘staat’ waarin iemand verkeerde voor de openbaring van de ziekte. 2. Volgens Anthony (1993) is herstel een intens persoonlijk en uniek proces van verandering in iemands houding, waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen in het leven:
“Het is een manier van leven, van het leiden van een bevredigend, hoopvol en zinvol leven met de beperkingen die de psychische klachten met zich meebrengen” 5
Werken in triade • Wmo: initiëren van informele zorg • 75% van alle zorg aan cliënten met een ernstig psychische aandoening wordt (al) gegeven door eigen gezin, familie of vriendenkring (trimbos, 2012). • Klein sociaal netwerk (gemiddeld met 2-3 personen contact per week (Pernice-Duca, 2010). • Vergroot risico op overbelasting voor naasten (Mueser, 2009). • Naasten zijn van grotere invloed op herstel dan de hulpverlener (wilrycx, 2013)
6
Landelijk platform GGZ 2011
Perspectief van de naasten (familie) We nemen een kijkje onder de oppervlakte…
Rollen en rolspanningen De eisen van de ene rol conflicteren met de eisen van een andere rol. - vader - partner - collega - vriend - zoon - vrijwilliger - mantelzorger
zorgverlener, mede-diagnosticus, zorgvrager, crisismanager, belangenbehartiger
9
Rolbelasting • Rolbelasting vindt plaats wanneer de bekwaamheid van een individu om verschillende rollen op zich te nemen, wordt overschreden door de eisen die de opgenomen rollen aan het individu stellen. Dit gebeurt wanneer het individu wordt blootgesteld aan teveel rolverwachtingen.
10
Rolconflict • Vindt plaats wanneer de betrokkenen in interactie tegenstrijdige rollen opnemen en vertolken (Goffman, 1959)
Voettekst
11
Rolambiguïteit
• Ontstaat wanneer er onduidelijkheid bestaat omtrent de verwachtingen en het gedrag van opgenomen rollen. Dit komt omdat onvolledige of onduidelijke rolverwachtingen kunnen leiden tot onovereenkomstig gedrag • Rolambiguiteit zal door transities steeds meer plaats gaan vinden. Wie doet wat in de samenwerking tussen cliënt, naasten en hulpverlener? 12
Goede samenwerking is noodzakelijk • Rolspanningen leiden tot hevige emoties! Heb oog voor de vicieuze cirkel. • Uit onderzoek van Linders (2010) blijkt dat mensen zich beter voelen wanneer ze hulp krijgen/kunnen vragen van formele zorg. “In zorgrelaties zitten al snel
eigenschappen als autoriteit, macht en afhankelijkheid verweven. Wie zich laat helpen kan het gevoel hebben in een afhankelijke positie te zitten.” (Linders, 2010, p192). • Kennis voor de naasten op het concept herstel is noodzakelijk. • Naasten hebben zelf ook een herstelproces, ze kunnen niet alleen maar geven.
13
Door het verschuiven van de poppetjes verandert het spel (“das logisch!” Zou Cruijff zeggen)
14
Ground control to Major Tom…. Take your protein pills and put your helmet on. […] Though I'm past one hundred thousand miles. I'm feeling very still. And I think my spaceship knows which way to go. Tell my wife I love her very much, she knows […] Ground control to Major Tom. Your circuit's dead, there's something wrong. Can you hear me Major Tom? ~David Bowie
15
Hartelijk dank voor uw aandacht
[email protected] [email protected] 16
