MUSICI KIEZEN ENCORE VOOR COMPONEREN EN PUBLICEREN

Snel aan de Slag Encore en MusicTime Deluxe gebruiken

MUSICI KIEZEN ENCORE VOOR COMPONEREN EN PUBLICEREN

‘Snel aan de slag’ versie 2.6 NL bij Encore 5.0 en MusicTime Deluxe 4.0 Voor Mac OSX, Windows XP en Vista

2

Inhoud

Inhoud

Hoofdstuk 0:

Hoofdstuk 1: Over dit document. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Credits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Hoofdstuk 2: Installeren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Onder Windows. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Encore 5.0.0 opruim en. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Op een CD, W indows. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Opgehaald van Internet, W indows .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Onder Mac OSX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Op een CD, Mac OSX.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Opgehaald van Internet, Mac OSX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Registreren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Hulpprogramma's Installeren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Bestanden in oude indeling veilig stellen .. . . . . . . . . . . . . . 20

Hoofdstuk 3: W at Is Nieuw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Sneller en gemakkelijker werken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meer mogelijk in de notatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meer mogelijk bij opnemen en afspelen.. . . . . . . . . . . . . . . Oude bestanden gebruiken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Veranderde bediening. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Veranderde m enu’s.. . . . . . . . . Transponeren. . . . . . . . . . . . . . Voortekening W ijzigen. . . . . . . Instrum enten Kiezen. . . . . . . . . Partijen uittrekken. . . . . . . . . . . Akkoordsym bolen. . . . . . . . . . . Opnem en en Afspelen. . . . . . . Metronoom . . . . . . . . . . . . . . . . Liedteksten. . . . . . . . . . . . . . . . Legatoboog, Crescendo-teken. Ook Handig. . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

23 24 24 25 26 26 27 27 28 29 29 30 30 31 31 31

Hoofdstuk 4: Gebruik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Voer noten in met de muis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Invoeren met MIDI-klavier. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Stapsgewijs invoeren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Inhoud

3

Bewerken.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Wizard Nieuwe Partituur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Hoofdstuk 5: Actiebalk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Hoofdstuk 6: Paletten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Legenda voor sneltoetsen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Basis- opdrachten voor noten en rusten. . Basis- opdrachten voor drum s. . . . . . . . . Stapsgewijs noten invoeren. . . . . . . . . . . Met QW ERTY noten Invoeren. . . . . . . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

42 42 42 42

Noten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Sleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Teken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Vier soorten tekstelementen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Vier soorten vormen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Extra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Dynamiek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Ornamenten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Articulatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Symbolen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Gitaar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Termen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Kleur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Hoofdstuk 7: Gereedschap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Gereedschapsbalk Inrichten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Hoofdstuk 8: Pictogrammen, Sneltoetsen. . . . . . . . . . . 57 Bestand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Nieuwe standaardpartituur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Exporteren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Partijen Uittrekken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdrukken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

57 57 57 57 Inhoud

Bewerken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Noten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Vorm Wijzigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stem Wijzigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toevallige Tekens wijzigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stokrichting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Articulatietekens. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bogen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Groeperen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Klank. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tablatuur Maken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59 59 59 59 60 60 60 60 61

Tekst.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Maten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Tempo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Maatsoort.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Toonsoort. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Partituur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Partituur Opmaak.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 MIDI-Instellingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 VST-Speler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Beeld. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Vensters. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Instellen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Help. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Hoofdstuk 9: Encore Virtuele Studio.. . . . . . . . . . . . . . . 71 Virtuele Studio, VSTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Uw eigen studio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pakketten voor de Virtuele Studio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Plug-in VST-Apparaat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aansluitpaneel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

72 72 73 73

De Gvox VST Player. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Overige bedieningsorganen per module. . . . . . . . . . . . . . . 75 Inhoud

5

Vier VST-apparaten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Knoppen ‘Setup’ en ‘Recording’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Venster ‘Recording’.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Venster ‘Setup’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Samenvatting bediening Gvox VST Player. . . . . . . . . . . . .

76 76 76 77

VST stelt eisen aan de computer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Muzikale waarnemer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Exacte tim ing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Vaste vertraging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Wat doet die computer.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Onderbrekingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Geluid sputtert, onnatuurlijke tim ing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Instellingen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Samenvatting Encore Virtuele Studio.. . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Meer informatie op internet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Hoofdstuk 10: MIDI Yoke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Wat is MIDI Yoke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Installeer MIDI Yoke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 MIDI Yoke en Encore instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Hoofdstuk 11: Speciale Tekens. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Tabellen met tekens.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Speciale tekens invoeren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Num eriek toetsenbord.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 W indows ‘Speciale tekens’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Hoofdstuk 12: Becijferde Bas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Beknopt Overzicht Becijferde Bas Notatie. . . . . . . . . . . . . . Speciale Symbolen Voor Becijferde Bas. . . . . . . . . . . . . . . Combinaties invoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Becijferde Bas Invoeren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91 92 92 93

Hoofdstuk 13: Index. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

6

Inhoud

Inhoud

7

8

Over dit document

Over dit document

Hoofdstuk 1: Titel:

Snel aan de Slag

Ondertitel:

Encore en MusicTime Deluxe gebruiken

Auteur:

Mw. Ir. E.D.A.S. Bernard

Copyright:

Denkster

Publicatiedatum: 17 december 2009 Versie:

2.6 NL

Doel:

Beknopte handleiding voor gebruikers bij Encore 5.0 en MusicTime Deluxe 4.0, muzieknotatieprogramma’s van GVox.

Bronnen:

De hoofdstukken ‘Installeren’, ‘Gebruik’ en ‘Gereedschap’ zijn losjes gebaseerd op ‘Quickstart 5.0.1’ voor Encore, gepubliceerd door GVox in juli 2009. De hoofdstukken ‘Speciale Tekens’ en ‘Becijferde Bas’ zijn gebaseerd op de lessen geschreven door Nor Eddine Bahha (Marokkaans lettertype-ontwerper). U vindt de originelen daarvan in de map ‘Symbolen’ van de CD waar dit document op geleverd werd.

Speciale dank:

Nor Eddine Bahha, de ontwerper van de lettertypen ‘Anastasia Extended 1’, ‘Anastasia Extended 2’, ‘Anastasia Extra’, ‘Anastasia Figured Bass’, Anastasia Heavy’, ‘Anastasia Pitch Names’, ‘Anastasia Rehearsals’, ‘Anastasia Time’, ‘Encore NorMusic’, en alle ‘Encore NorScript’ fonts, voor het beschikbaar stellen van zijn lessen (tutorials).

Credits The chapters ‘Speciale Tekens’ (special symbols) and ‘Becijferde Bas’ (figured bass) are based on the tutorials written by Nor Eddine Bahha (Font Designer from Morocco), who also designed the fonts ‘Anastasia Extended 1’, ‘Anastasia Extended 2’, ‘Anastasia Extra’, ‘Anastasia Figured Bass’, Anastasia Heavy’, ‘Anastasia Pitch Names’, ‘Anastasia Rehearsals’, ‘Anastasia Time’, ‘Encore NorMusic’, and all ‘Encore NorScript’ fonts, that come with the Encore 5 program. The original tutorials for use of these special fonts - which can be found in the folder ‘Symbols’ on the CD with the document you are reading - are all written and copyright by Nor Eddine Bahha, who kindly released them for publication by Denkster. The chapters ‘Installeren’ (install), ‘Gebruik’ (use) and ‘Gereedschap’ (toolbar) of this document are loosely based on ‘Quickstart 5.0.1’ for Encore, published by GVox in July, 2009. Over dit document

9

10

Installeren

Hoofdstuk 2:

D • •

• • • •

Installeren

it zijn de stappen om het muzieknotattieprogramma op uw computer te installeren en de omgeving gebruiksklaar te maken.

Encore 5.0.0 voor Windows opruimen (indien aanwezig) Bestanden naar de juiste plaatsen op uw computer kopiëren Programma installeren Sleutel invoeren Hulpprogramma's installeren Belangrijk: uw bestanden in de oude indeling veilig stellen. De installatiemethode is verschillend per soort systeem. Klik op het systeem dat u heeft.

• •

Onder Windows Onder Mac OsX

Onder Windows Start Uw PC, log in met ‘Administrator’ rechten. Dit is onder Vista niet de standaard inlogmethode, maar is wel vereist voor correct installeren!

Encore 5.0.0 opruimen Vóór u Encore 5 installeert is het absoluut noodzakelijk dat u een eventueel aanwezige resten van Encore 5.0.0 voor Windows (demo, bèta, of wat dan ook) opruimt. • Encore 4.5, MusicTime DeLuxe 3.5 en ouder mogen blijven staan. • U raakt geen instellingen en geen muziek kwijt. 1. Kies Start, Alle Programma's, de map van Encore 5. In de startmenu-map van Encore 5.0.0 zit een deïnstallatie-programma.

Installeren

11

2. Klik op het deïnstallatie-programma van Encore 5.0.0, volg de instructies op het scherm. Dit speciale programma ruimt nu Encore 5.0.0 op. Als u het deïnstallatie-programma van Encore 5.0.0 niet kunt vinden kunt u Encore 5.0.0 verwijderen met een hulpprogramma, bijvoorbeeld CCleaner. 3. Start de computer opnieuw op. Als de computer opnieuw is opgestart, is Encore 5.0.0 in principe geheel verwijderd. 4. Controleer of er geen verdwaalde pictogrammen van Encore 5 zijn achtergebleven, op uw bureaublad of in het Startmenu. Verwijder die, als ze er zijn, door er met de rechter muisknop op te klikken en dan 'Verwijderen' te kiezen. De verdere aanpak hangt af van de manier waarop u het programma heeft aangeschaft. Kies uw manier: • •

Op een CD Opgehaald van Internet

12

Installeren

Op een CD, Windows 1. Doe de CD met Encore of MusicTime Deluxe in de CD-speler van de PC. Op veel PC’s met Windows XP verschijnt na een seconde of tien vanzelf de inhoud van de CD in beeld. Sla dan stap 2 over, ga verder met 3. 2. Als W indows niet automatisch de inhoud van de CD toont: Klik dubbel op ‘Deze Computer’, klik dubbel op het pictogram van de CD-speler. De lijst met bestanden en mappen op de CD is nu zichtbaar. 3. Klik dubbel op het bestand index.htm. Bestudeer de beschrijving, kopieer de benodigde bestanden naar uw PC. Het bestand index.htm opent zich in uw internetbladerprogramma. Het getoonde document beschrijft wat op de CD staat. Ga verder met punt 4, Installeren.

CD-Inhoud

Installeren

13

Opgehaald van Internet, Windows 1. Open de ‘W indows Verkenner’ en lokaliseer de bestanden, die u van internet heeft opgehaald (zie figuren hieronder). Plaats ze in een geschikte map, bijvoorbeeld uw map Documenten.

U heeft enkele ‘zip’ bestanden; gecomprimeerde archieven met daarin een ingepakte installatie, de namen daarvan eindigen op ‘.zip’, en zijn herkenbaar aan de map met ‘ rits ’. 2. Klik met de rechter muistoets op elk ‘zip’ bestand en kies voor ‘Alles uitpakken...’, ‘Pak hier uit’ of woorden van gelijke strekking. De archieven bevatten voorbeelden, muziek en documentatie in het Engels, zoals • • • • • • • • • •

‘EULA_2009.rtf’, de licentie-overeenkomst, Engelstalig. ‘READ ME.rtf’, de meest recente nformatie van de ontwikkelaars, Engelstalig. ‘Encore5_MTD4_NewFeaturesChart.pdf’, lijst van nieuwe functies, Engelstalig. ‘QuickStart501.pdf’, Snel aan de slag met Encore, Engelstalig. ‘Encore5Manual_V3.2.pdf’, handleiding bij Encore, Engelstalig. ‘What's New In Encore 5.pdf’, lijst met nieuwe functies, Engelstalig. ‘VST Player README.rtf’, handleiding voor de GVOX VST Player, Engelstalig. ‘QuickStart_MTD4.pdf’, Snel aan de slag met MTD, Engelstalig. ‘MTD_Manual_4.0.pdf’, handleiding bij MTD, Engelstalig. ‘What'sNewInMTD4.pdf’, lijst met nieuwe functies, Engelstalig.

3. U heeft de archieven op uw hard disk uitgepakt, de benodigde bestanden staan op uw hard disk. Het programma is nu gereed voor installatie.

14

Installeren

4. Installeren. Klik dubbel op het (uitgepakte) bestand: e502w_full.exe c.q. MusicTimeDeluxe_4.0.2_Setup. msi. Windows toont een waarschuwing, die moet u negeren. Klik op Run (Uitvoeren).

De installatie-hulp (Setup Wizard) van het programma start. Klik op Next (Volgende).

Nu kunt u bepalen of u het programma op de standaardlocatie of in een andere map wilt laten plaatsen. Laat de map (Folder) ongewijzigd, tenzij u zeker weet dat u het programma in een andere map wilt installeren. Klik op Next (Volgende).

Installeren

15

Een venster “Setup is now ready to begin installing Encore on your computer”(Het installatieprogramma kan nu Encore op uw computer gaan installeren) verschijnt. Klik op Next (Volgende).

Het venster ‘Please wait while Setup installs Encore on your computer', c.q. ‘Installing MusicTime Deluxe 4’, verschijnt. Klik op Next (Volgende). Nu gaat het installatieprogramma zelf aan de slag, met het aanmaken van mappen, plaatsen van bestanden, aanpassen van het Windows register en startmenu’s. Wacht terwijl u de blauwe balk ziet groeien. Als de installatie klaar is verschijnt het venster Completing the Encore Setup Wizard. Klik op Finish (Voltooien). Start uw PC opnieuw.

In het menu Start, onder Alle Programma’s (All Programs) zult u nu een map kunnen vinden met Encore, c.q. MusicTime Deluxe. Klik op Start, dan op Alle Programma’s (All Programs), dan op de naam van het programma. Het programma start. Ga verder met punt 5, Registreren. 16

Installeren

Snelkoppelingen maken naar documenten in Program Files!

Installeren

17

Onder Mac OSX U kunt het programma op uw Mac plaatsen waar u wilt, maar dit is de aanbevolen werkwijze: Maak in uw map ‘Toepassingen’ een sub-map met de naam ‘Encore5’ c.q. ‘MTD4’, daar gaat u uw programma en bijbehorende documentatie plaatsen. De verdere aanpak hangt af van de manier waarop u het programmapakket heeft aangeschaft. Kies uw manier: • •

Op een CD Opgehaald van Internet

Op een CD, Mac OSX 1. Doe de CD met Encore 5 in de CD-speler van de PC. Open de ‘Finder’ en lokaliseer de CD-speler. De bestanden en mappen op de CD zijn nu zichtbaar. 2. Klik dubbel op het bestand index.htm. Dit bestand opent zich in uw internet-bladerprogramma. Het getoonde document beschrijft wat op de CD staat en geeft instructies voor installatie.

3. Bestudeer de beschrijving en sleep de volgende mappen naar uw nieuwe sub-map in de map ‘Toepassingen’ op uw Mac: • Bach (alleen bij Encore) • Manuals • Oefeningen • Symbolen • Voorbeelden (waarin een map MTD_4 Example Files, voor MusicTime Deluxe). 18

Installeren

Gebruik de ‘Finder’ om op de CD het installatiebestand te lokaliseren. U vindt het op de CD in de map ‘Encore5’ c.q. ‘MTD4’, in de sub-map ‘Mac Installer’. Sleep dit installatiebestand Encore_UB_5.0.5.dmg, c.q. MTD_UB_4.0.2.dmg, ook naar uw nieuwe sub-map in de map ‘Toepassingen’ op uw Mac. Nu is de installatie klaar. 4. Klik in de linker kolom van het venster van de ‘Finder’, naast het pictogram van de schijf, op de knop ‘Uitwerpen’. Berg de CD op. Ga verder met punt 5, Registreren.

Opgehaald van Internet, Mac OSX 1. Open de ‘Finder’ en lokaliseer de bestanden, die u van internet heeft opgehaald. U heeft een installatiebestand: Encore_UB_5.0.5.dmg, of MTD_UB_4.0.2.dmg, en een reeks archieven, de ‘zip’-bestanden. 2. Sleep het installatiebestand: Encore_UB_5.0.5.dmg, of MTD_UB_4.0.2.dmg, naar uw nieuwe sub-map voor het programma in de map ‘Toepassingen’ op uw Mac. De inhoud van de ‘disk image’ met het programma staat nu op uw Mac. 3. Pak alle archieven (de ‘zip’-bestanden) uit naar uw nieuwe sub-map voor het programma, in uw ‘Toepassingen’. De archieven bevatten voorbeelden, muziek en documentatie in het Engels, zoals • • • • • • • • • •

‘EULA_2009.rtf’, de licentie-overeenkomst, Engelstalig. ‘READ ME.rtf’, de meest recente nformatie van de ontwikkelaars, Engelstalig. ‘Encore5_MTD4_NewFeaturesChart.pdf’, lijst van nieuwe functies, Engelstalig. ‘QuickStart501.pdf’, Snel aan de slag met Encore, Engelstalig. ‘Encore5Manual_V3.2.pdf’, handleiding bij Encore, Engelstalig. ‘What's New In Encore 5.pdf’, lijst met nieuwe functies, Engelstalig. ‘VST Player README.rtf’, handleiding voor de GVOX VST Player, Engelstalig. ‘QuickStart_MTD4.pdf’, Snel aan de slag met MTD, Engelstalig. ‘MTD_Manual_4.0.pdf’, handleiding bij MTD, Engelstalig. ‘What'sNewInMTD4.pdf’, lijst met nieuwe functies, Engelstalig. De installatie is klaar.

4. Klik in de linker kolom van het venster van de ‘Finder’, naast het pictogram van de schijf, op de knop ‘Uitwerpen’. De ‘disk image’ verdwijnt uit beeld.

Installeren

19

Registreren 5. Ga naar Start, (Alle) Programma’s (W indows) of ‘Toepassingen’ (Mac) en klik op het pictogram van het programma Encore c.q. MusicTime Deluxe. Het programma opent zich, met in het partituurvenster een lege partituur. 6. Kies onder W indows in het menu ‘Help’ of op de Mac in het menu ‘Encore’, c.q. ‘MusicTime Deluxe’ de optie ‘About ...’ (Over ...). 7. Als u een e-mail heeft waarin uw licentiesleutel (license key, serienummer) staat, kopieert u deze code en plak hem in het venster ‘About ...’. Heeft u de code alleen op papier, neem deze dan zorgvuldig over, let op hoofd- en kleine letters. Uw programma is nu geregistreerd en klaar voor gebruik. Als u de CD heeft, of ze van internet ophaalt, kunt u nu nog Add-ons (hulpprogramma’s) installeren.

Hulpprogramma's Installeren Kopieer de map Add-Ons van de CD naar uw PC , of download de bestanden van internet. Installeer, naar behoefte één of meer van de volgende (gratis) Add-Ons (hulpprogramma's). Klik op de naam hieronder, voor nadere instructie. •

•

• •

PDF Creator, om PDF-bestanden te maken vanuit Encore. Iedere computer kan PDF-bestanden lezen en op de juiste manier afdrukken, dus zulke bestanden kunt u sturen naar drukkers en mensen die geen Encore of MusicTime Deluxe hebben. MIDI Yoke, ‘schakelbord’ om onder Windows Virtuele MIDI-instrumenten (VSTi) aan te sluiten op de VST-Player van Encore. Virtuele instrumenten (VSTi) bieden alle mogelijke instrument-geluiden en akoestische effecten, die bruikbaar zijn voor afspelen van uw partituren. Audacity, om MIDI-bestanden om te zetten in audio: au, wav, mp3 etcetera. Foxit PDF Reader, snel, klein, veelzijdig programma voor het lezen, afdrukken en zoeken in PDF bestanden (vervanger voor Adobe Reader).

Bestanden in oude indeling veilig stellen Opent u een oudere partituur in Encore 5, verzeker u dan van een kopie onder een andere naam of in een andere map, want: • •

eenmaal opgeslagen door een nieuwe versie kunt u het bestand niet meer openen met oudere versies van Encore- of MusicTime Deluxe, een oud bestand bewerken in Encore 5 of MusicTime Deluxe 4 geeft minder problemen als u het eerst met de nieuwe versie heeft opgeslagen. 20

Installeren

Installeren

21

22

Wat Is Nieuw

Hoofdstuk 3:

Wat Is Nieuw

Dit hoofdstuk is zowel voor nieuwe gebruikers als voor ervaren gebruikers belangrijk. De verbeteringen in Encore en MusicTime Deluxe bestaan in drie soorten: • • •

Sneller en gemakkelijker werken, Meer mogelijk in de notatie, Meer mogelijk bij MIDI opnemen en afspelen.

Tip: De blauwe woorden zijn verwijzingen. Klik er op!

Let op! Sommige vernieuwingen brengen veranderingen in de werkwijze mee. Bekijk dus in ieder geval Oude bestanden gebruiken en Veranderde bediening. Benut de nieuwe functies en de uitbreidingen van bestaande functies om uw productiviteit te verhogen en om nog mooiere resultaten te bereiken. Nu volgt eerst een opsomming van vernieuwingen, met verwijzingen naar meer uitleg, verderop.

Sneller en gemakkelijker werken • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Help-tips verschijnen bij alle pictogrammen en opties. Zet een nieuwe compositie op in een wip, met de Wizard Nieuwe Partituur. Ruim 30 model-partituren bijgeleverd, onbeperkt eigen modellen toevoegen. Ook de standaard-partituur is makkelijk naar eigen model aan te passen. Music XML, voor uitwisselen van notatie met andere programma’s. Met één klik voortekens vereenvoudigen van een selectie. De aanslagsterkte nu ook instelbaar via context-menu aan noot. Met één toetsaanslag modus (pijl, pen gum) omschakelen naar elke andere mode. Verplaatsen van maatstrepen en balken makkelijker door grotere ‘gevoelige plek’. Verticaal verplaatsen is beveiligd tegen overlappen, beveiliging opheffen kan. Voorkeuren opslaan gaat voortaan automatisch. Afmetingen, zoom, cursorpositie enz. zijn opgeslagen in partituur. Bladeren: [PageUp], [PageDown] en [Home], kan nu ook met voetpedalen. Verticaal en horizontaal scrollen ondersteund. Lange bestandsnamen met Unicode-tekens erin is toegestaan. Aanpassingen om te voldoen aan de richtlijnen voor OS-X en Vista-programma’s. Aanpasbare gereedschapsbalk is er nu ook in MusicTime DeLuxe 4. Aanpasbare gereedschapsbalk heeft nu pictogrammen voor bijna alle functies. Voor bijna alle functies zijn er nu sneltoetsen. Wat Is Nieuw

23

• • • • • • • • • • • •

Meer sneltoetsen voor invoeren van akkoordsymbolen. Makkelijker akkoordsymbolen invoeren en wijzigen, op 8 regels per balk. Makkelijker liedteksten invoeren op 8 regels per balk, onafhankelijk van stemkiezer Makkelijker MIDI-apparaat, kanaal en instrument voor stemmen en balken kiezen. De menu’s zijn uitgebreid, alle functies zijn nu ook via de menu’s toegankelijk. Nieuwe opties Remove All Marks, Voortekens Vereenvoudigen, Octaveren. Partijen uittrekken (Extract Parts), namen geven en opslaan nu in één opdracht. Legatobogen maken, verplaatsen en afspelen is verbeterd. Automatisch spatiëren en groeperen (met waardebalken) werkt beter. Instelling voor tablatuurnotatie heeft voorkeuzes voor gebruikelijke stemmingen. De aanpak van transponeren is nu muzikaler. Wijzigen van voortekening (toonsoort aanduiding) is herzien.

Meer mogelijk in de notatie • • • • •

Handgeschreven (Hand written) effect mogelijk. Veel meer muzikale symbolen beschikbaar. Becijferde Bas-notatie ondersteund. Instelling van vier verschillende marges mogelijk. Maatnummering is flexibeler.

Meer mogelijk bij opnemen en afspelen • • • • • •

GVOX VST Player maakt gebruik van ‘VSTi’ - Virtual Studio Instruments - mogelijk. Schuifregelaars voor nagalm en balans. ‘Humanize’ afspelen. Afspelen van per stem verschillende dynamiek. Afspelen van crescendo- en decrescendo-tekens en articulatie is beter instelbaar. Opnemen (spelend noten invoeren) van MIDI is makkelijker door Auto -Align optie en uitgebreidere metronoom-instellingen.

24

Wat Is Nieuw

Oude bestanden gebruiken De indeling van de bestanden van Encore 5 en MusicTime Deluxe 4 is veranderd. Let op! U kunt partituren van Encore 5 en MusicTime DeLuxe 4 niet openen in oudere versies! •

•

•

•

•

Als u een partituur opent, die is gemaakt in een andere versie, vragen Encore 5 en MusicTime DeLuxe 4 u direct deze op te slaan onder een nieuwe naam. U kunt wel uw oudere versie van uw notatieprogramma op dezelfde computer blijven gebruiken, naast de nieuwe versie. Bewaar van al uw partituren een versie in de oude bestandsindeling, als u oude versies wilt blijven gebruiken. De ingrijpende wijziging van de bestandsstructuur was onder meer nodig om Unicode te kunnen ondersteunen. Unicode maakt een veel groter aantal tekens per lettertype mogelijk, zodat ook niet-westerse schriftsoorten en meer symbolen gebruikt kunnen worden. Partituren, die in een eerdere versie zijn opgeslagen zonder marge-instelling (de marge-instelling bleef dan ‘printer default’), krijgen in de nieuwe versie marges met breedte nul. Gebruik File, Page Setup, om waarden groter dan nul in te stellen. Voorzover de oude partituur instellingen van papierformaat, marges en vergrotingsfactor bevat, neemt de nieuwe versie deze over. De vier marges zijn nu, via File (Bestand), Page Setup (Pagina Instellen), afzonderlijk instelbaar. De keuze van de eenheid (millimeter of inch) bepaalt u via View, Show/Hide, bij de instelling voor Ruler (liniaal).

Wat Is Nieuw

Tip: Maak een map “Oude versie”, kopieer daar al uw partituren naar toe. U kunt met de nieuwe versie verder werken aan de originelen en de kopie bewaren. Tip: Kijk altijd naar de instellingen voor papier en marges, zodra u een oude partituur opent. Sluit dan Page Setup met OK.

25

Veranderde bediening Ervaren gebruikers kunnen direct veel voordeel hebben van de informatie over de veranderde bediening in dit hoofdstuk. Nieuwe gebruikers kunnen dit hoofdstuk zien als een aanvulling op de bestaande zéér uitgebreide handleiding bij Encore 4.5, die ook ‘Lessen’ bevat.

Veranderde menu’s •

•

• •

•

De opties ‘Nudge’ (Duwtje) van het menu Edit (Bewerken) verplaatsen objecten, beheerst, in kleine stapjes, binnen hun maat. Met de ‘Nudge’-opties kunt u alleen de indeling van de notatie veranderen, niet de muzikale inhoud. Met Nudge Up en Nudge Down kunt u dus geen noten naar boven of naar onder verplaatsen, maar wel rusten, tekstblokjes, liedtekst, akkoordsymbolen en alle symbolen, die niet op een vaste afstand aan noten zijn gekoppeld. De opties Nudge Left en Nudge Right verplaatsen ook al dat soort objecten en bovendien noten, naar links of rechts. In het menu Notes zijn nieuwe opties voor het stapsgewijs omhoog en omlaag verplaatsen en octaveren van noten: Move Up a Half Step, Move Down a Half Step, Move Up Octave, Move Down Octave. Deze opties werken alleen op noten, niet op rusten of andere objecten. Encore 5 heeft in het menu Notes een nieuwe functie voor Alle Tekens Verwijderen (Remove All Marks). Bepaalde opties, die vroeger alleen via veel muisklikken, Staff Sheet (Balkenblad), dubbelklikken in een palet, of sneltoetsen bereikbaar waren, staan nu ook in de menu’s. Bijvoorbeeld handvatten aan- en uitzetten, instrumenten kiezen, MIDI Playback Settings (MIDI afspelen van dynamische tekens instellen). Met de nieuwe functie Simplify Accidentals (Voortekens Vereenvoudigen) vervangt u noten met dubbelmollen en dubbelkruisen snel door hun minder complexe enharmonische. Deze functie kunt u ook aanroepen vanuit dialoog Change Pitch / Transpose (Toonhoogte Wijzigen / Transponeren).

26

Wat Is Nieuw

Transponeren Transponeren doet u voortaan bij voorkeur met de optie Change Pitch / Transpose (Toonhoogte Wijzigen / Transponeren) uit het menu Notes (Noten). •

•

• •

De toonafstanden zijn nu benoemd met de gangbare muzikale termen: “Binnen het octaaf, Secunde, Grote”, naast de oude methode met aantal halve toonafstanden (2 half-steps). De functie transponeert desgewenst ook voortekening (Transpose Key Signature) en akkoordsymbolen (Transpose Chord Symbols). Onopzettelijke enharmonische verwisseling bij transponeren is verholpen. Met de optie Simplify Accidentals (Voortekens Vereenvoudigen) kunt u noten met dubbelkruisen of dubbelmollen omzetten in noten zonder voorteken. Deze functie is ook in het menu Notes (Noten) beschikbaar. Let op! Gebruik voor transponeren zoveel mogelijk de dialoog Change Pitch / Transpose uit het menu Notes; die verandert ook de voortekening, indien nodig en gewenst.

Voortekening Wijzigen De dialoog Set Key Signature (Voortekening Wijzigen) werkt anders dan voorheen, gebruik deze alleen als u de voortekening in alle balken wilt wijzigen. •

In de lay-out van de Mac-versie is de kwintencirkel te herkennen.

Voortekening Wijzigen Windows

Wat Is Nieuw

Voortekening Wijzigen Mac-versie

27

Instrumenten Kiezen •

• • •

•

Het Staff Sheet (Balkenblad) is opnieuw opgezet; transpositie van transponerende instrumenten is nu benoemd met gangbare muzikale termen (‘secunde’, ‘sext’, ‘kwint’). De Wizard Nieuwe Partituur stelt geheel automatisch kanalen, instrumenten en transpositie in. Als u een balk toevoegt aan uw partituur kent het programma deze automatisch het eerste vrije MIDI-kanaal toe. Met een klik in een van de kolommen Prg (Programma) of Chnl (Kanaal), zowel in smalle als in brede toestand, roept u het dialoogvenster Staff MIDI Device and Instrument Settings (Per Balk MIDIapparaat en Instrument Instellen) op, waarmee u instrumenten, MIDI-apparaten en MIDI-kanalen per balk en per stem kunt instellen.

De dialoog Staff MIDI Device and Instrument Settings (Per Balk MIDI-apparaat en Instrument Instellen) is ook opnieuw opgezet. • Nu zijn schuiven voor nagalm en stereo-balans beschikbaar. • Instrumenten kiezen is makkelijker geworden, doordat u met een klik op een instrumentnaam in de Staff MIDI Device and Instrument Settings dialoog een willekeurig toon met het geluid van dat instrument kunt laten klinken.

28

Wat Is Nieuw

Partijen uittrekken •

•

•

•

Een partituur die u heeft gewijzigd, of die gemaakt is in een andere versie van Encore, moet u eerst opslaan in de nieuwe indeling, voordat u Partijen uittrekken (Extract Parts) kunt gebruiken. Daarna kunt u bepalen of u één uittreksel wilt maken van één of meer balken of uittreksels van alle balken afzonderlijk. De uittreksels krijgen direct namen; u kunt die zelf bepalen of ze laten genereren. Encore slaat de uittreksels direct op.

Akkoordsymbolen De dialoog voor invoeren van akkoordsymbolen is beter georganiseerd. Er is veel gedaan om akkoordsymbolen sneller te kunnen invoeren. •

•

Omschakelen naar akkoordsymboolmodus kan met een klik op C of G van palet Graphics (Teken) en daarna op een noot, maar Dialoog Choose Chord (Akkoordsymbool kiezen) verschijnt nu ook direct, door dubbel te klikken op akkoordsymbool in partituur. Selectie van akkoordsymbolen in deze dialoog is mogelijk met de muis, maar ook met de letters a-g (voor de root), hoofdletters A-G (voor de bas), cijfer 3 (voor #), cijfer 4 (voor ), de cijfers 5, 6, 7, 9 , 11 (voor respectievelijk 5de trap, 7de trap, 9de trap, 11de trap), het teken + (voor vermeerderd) en - (voor verminderd). Akkoordsymbolen invoeren kan ook met het MIDI-klavier, zie “Akkoorden Sneltoetsen” in de uitgebreide handleiding. Akkoordsymbolen kunt u op 8 regels met verschillende afstanden van hun balk zetten. Met het nummer bij de gele instelpijl kiest u welke regel u de akkoordsymbolen zet. De afstand tot de balk bepaalt u door de pijl te slepen.

b

• •

Wat Is Nieuw

29

Opnemen en Afspelen •

Encore 5 beschikt over de GVOX VST Player en heeft daarmee volledige ondersteuning voor ‘SoundFonts’ en op de Mac ook voor DLS.

•

•

Een nieuwe optie ‘Auto-Align’ is beschikbaar om na opnemen van MIDI de starttijdstippen van de noten te corrigeren. U kunt opnemen starten met een klik op rode stip en stoppen met een klik op zwart vierkant in de actiebalk. Sneller is opnemen starten en stoppen met de [Enter]toets, maar u kunt die functie van de [Enter]-toets ook uitschakelen. • Het effect bij MIDI-afspelen, van dynamische tekens, crescendo en decrescendo, accenten en articulatietekens, op volume en aanslagsterkte, is nu beter instelbaar. • Het effect van dynamische tekens (p, mf, f etc. van het palet Dynamics) op MIDI afspelen kunt u nu per stem instellen en hoorbaar maken. Voorwaarde is dat aan ieder van die stemmen een eigen kanaal toegewezen is. • Met de ‘Humanize’ optie kunt u uw notatie minder mechanisch laten klinken.

Metronoom •

De instelling van de metronoomklik heeft - naast de standaard-instelling: elke maat een maatklik en evenveel tel-klikken als er tellen zijn - twee nieuwe opties: • Een maat aftellen vóór het afspelen (Pre-roll Playback Click) en • Alleen tijdens opnemen de klik gebruiken (Only Use Click When Recording).

30

Wat Is Nieuw

• •

De schuif van de metronoom (Tempo-venster) ‘pakt’ makkelijk in posities bij veel voorkomende metronoomgetallen. De cursor, die meeloopt tijdens opnemen is nu rood, terwijl die tijdens afspelen groen is.

Liedteksten • • •

Regels hebben een ‘glazen plafond’; ze kunnen niet per ongeluk over elkaar of over de balk schuiven. Hef beperking op over elkaar slepen van regels op, door [Alt] (Windows), of ^ (Mac), ingedrukt te houden. Kiezen van versregel in liedteksten via nummer bij instelpijl.

Legatoboog, Crescendo-teken •

• • •

Legatoboog tekenen kan nu op drie manieren: • selecteer noten, dan [Ctrl]+[l] of • kies legatoboog uit palet en klik-sleep of • houdt [Shift] ingedrukt terwijl u drie keer klikt met het legato-symbool. Legatobogen blijven aan de noot zitten, als u deze verplaatst. Haarspelden tekenen verbeterd; door [Shift] in te drukken verandert u een crescendo in een decrescendo. Haken tekenen verbeterd; door [Shift] in te drukken verandert u een linker haak in een rechter haak.

Ook Handig • • •

•

• •

‘Glazen plafond’ verhindert onopzettelijk over bovenmarge of over andere objecten schuiven. Hef de beperking naar de bovenmarge op door [Ctrl] (Windows) of ^ (Mac) ingedrukt te houden. Hef beperking op naast elkaar slepen van systemen op door [Alt] (Windows) of ^ (Mac) ingedrukt te houden. De functie voor het instellen van de stemming van de snaren, voor tablatuurnotatie, biedt een nieuw menu met voorkeuzes voor gebruikelijke stemmingen. Met één druk op de toets [Enter] plaatst u de cursor aan het begin van uw partituur. Bij het verplaatsen van maatstrepen of noten zal het programma automatisch de tussenruimten aanpassen. U kunt dit automatisme onderdrukken, door tijdens het verslepen de [Ctrl]-toets ingedrukt te houden. Wat Is Nieuw

31

•

•

Maatnummering kan nu beginnen vanaf een willekeurig punt in de partituur (Measure Numbers, Number Offset, mag een negatief getal zijn). Dat maakt het mogelijk enkele ongenummerde maten te tonen voordat de werkelijke partituur begint. Encore 5 Beschikt over speciale tekensets (fonts), waarmee u uw partituur een Handgeschreven (Hand written) effect geeft. U kunt dit effect inschakelen bij het opzetten van uw partituur - in de Wizard Nieuwe Partituur of later, met de optie in het menu View (Beeld).

•

32

Encore 5 ondersteunt import en export van notatie in Music XML-indeling. Import en export van liedtekst en tekstblokjes is nog niet beschikbaar.

Wat Is Nieuw

Gebruik

Hoofdstuk 4:

D

it hoofdstuk laat u kort kennismaken met de belangrijkste werkwijzen en gereedschappen van Encore en MusicTime Deluxe.

1. Kies onder W indows via Start, Programma’s, of op uw Mac uit de map Programma’s, het programma Encore c.q. MusicTime Deluxe. Het programma opent zich, met in het partituurvenster een lege partituur.

Voer noten in met de muis 2. Klik in het palet Noten (Notes) op de noot met de gewenste waarde. De cursor krijgt de vorm van een noot met de gekozen waarde. 3. Klik met de noot-cursor in de partituur. De noot verschijnt in de partituur.

Invoeren met MIDI-klavier Als u een MIDI-klavier heeft aangesloten en ingesteld kunt u noten invoeren door ze in te spelen op het klavier.

Actiebalk op de Mac

1. Klik in de actiebalk van Encore c.q. MusicTime Deluxe op het symbool voor Opnem en (rood rondje). Encore c.q. MusicTime Deluxe telt één maat vooraf. 2. Speel uw muziek op uw MIDI-klavier. Encore c.q. MusicTime Deluxe registreert (onzichtbaar) de MIDI-signalen van uw klavier. 3. Stop het opnemen met een klik in de werkbalk op het symbool voor Stoppen (zwart vierkantje). Encore c.q. MusicTime Deluxe toont het notenbeeld van uw zojuist opgenomen spel.

Stapsgewijs invoeren Snel en nauwkeurig invoeren kan door MIDI-klavier en computertoetsenbord samen te gebruiken: kies de noothoogte met het MIDI-klavier, de nootwaarde met de cijfertoetsen (lees bij paletten meer over sneltoetsen voor noten invoeren). Gebruik

33

Bewerken U kunt uw invoer bewerken, bijvoorbeeld door met de pijl uit de werkbalk erop te klikken en te slepen, te selecteren en toepassen van functies van: • • • • •

menu-opties, die u bijna allemaal ook kunt bedienen met sneltoetsen, die verderop in een tabel staan, actiebalk, waarvan u hierboven een voorbeeld zag, en verderop meer paletten, die u in een volgend hoofdstuk vindt, gereedschapsbalk, die u zelf kunt samenstellen, zoals we verderop bespreken. Tip: Klik met de muis op een blauw woord van deze handleiding, dan springt het programma naar dat onderwerp.

Een geeltje met ‘tip’ bij alle knoppen en dialoogvensters

Nieuw in Encore c.q. MusicTime Deluxe zijn de help-tips, die informatie geven over de betekenis van de pictogrammen. Ook nieuw in Encore c.q. MusicTime Deluxe is een krachtig hulpmiddel voor het opzetten van een nieuw werkstuk: de Wizard Nieuwe Partituur.

Wizard Nieuwe Partituur Met de WIZARD NEW SCORE (WIZARD NIEUWE PARTITUUR) maakt u snel een opzet voor een nieuwe partituur. MusicTime Deluxe heeft maximaal 39 modellen, in Encore kunt u onbeperkt modellen toevoegen. 1. Kies uit Programma’s de optie Encore c.q. MusicTime Deluxe. Encore c.q. MusicTime Deluxe opent zich, met in het partituurvenster een lege partituur. 2. Kies uit het menu Edit (Bewerken) de optie New Score (Nieuwe Partituur). Het venster New Score (Nieuwe Partituur) verschijnt. 3. • • • • •

Kies een model als uitgangspunt (Starting Tem plate), of specificeer zelf: Aantal Balken per Systeem (Staves per System), Systemen per Pagina (Systems per Page), Maten per Systeem (Measures per System), Getransponeerde of C-partituur (Make a C-Score), Alleen in Encore: Handschrift Stijl Toepassen (Use Handwritten Style). 34

Gebruik

4. Klik op de knop ‘Create, then open W izard W indows’ (Maken en W izard Starten). De Wizard leidt u door alle menu’s met keuzes voor het maken van de partituur. 5. Als u, in plaats van de W izard, meteen de partituur van een bepaald model wilt gebruiken, volgt u stappen 1 t/m 3 en klikt u op Create (Maken). De lege model-partituur verschijnt en u kunt aan de slag.

‘Wizard’ nieuwe partituur Windows Vista

‘Wizard’ nieuwe partituur Mac OSX

Een eigen model in deze lijst beschikbaar stellen: Kies File, Export, Score Template. De standaard-partituur (Default Score) vervangen: Kies File, Export, Current Score Settings To Default Score Template.

Gebruik

35

Actiebalk onder Mac OSX

Actiebalk onder Windows XP

36

Actiebalk

Actiebalk

Hoofdstuk 5:

D

e actiebalk - hiernaast afgebeeld - vindt u altijd bovenaan elke geopende partituur. De actiebalk geeft u de gereedschappen voor alle acties: aanwijspijl , pen

en gum

en MIDI doorvoeren , bladeren

, knoppen voor opnemen

, afspelen

, opties voor kiezen van de stem , springen naar een maat

en stoppen , zoomen

.

Ook leest u van de knoppen van de actiebalk de belangrijkste informatie over de actie van het moment: • • • • • • • • • •

nummer van de actieve stem (-men) (Voice), aanwijzen en verplaatsen in- of uitgeschakeld (pijl), wissen in- of uitgeschakeld (gum), schrijven in- of uitgeschakeld (pen), opnemen in- of uitgeschakeld (rode stip), afspelen in- of uitgeschakeld (groene driehoek), stop in- of uitgeschakeld (zwart vierkant), de instelling van MIDI doorvoeren in- of uitgeschakeld (Thru), nummer van de maat waarin de invoegcursor staat (maatnummer), op welke bladzijde u bent (pagina-pictogram). In het hoofdstuk Gebruik, hiervoor, zag u al een toepassing van de actiebalk. In de volgende tabel ziet u alle pictogrammen van de actiebalk en hun betekenis. U vind de Legenda bij de beschrijving van de paletten, verderop. De laatste kolommen geven de eventuele sneltoetsen, waarmee u hetzelfde effect bereikt als met de knoppen.

Actiebalk

37

Actie

Nederlands

Conditie

Actiebalk

Open partituur

Alle stemmen activeren

-

toets ná elkaar [v], [a] of [v], [-]

toets ná elkaar [v], [a] of [v], [-]

Stem n activeren

-

[v], n

[v], n

Omschakelen van pen naar pijl Omschakelen van pijl naar pen Activeer gum

Pen geselecteerd

[ p] of [a] (wissel)[ p] of [a] (wissel)

Pijl geselecteerd

[ a] of [p] (wissel) [a] of [p] (wissel) of [Esc] of [Esc]

Pen of pijl geselecteerd

Opnemen starten / Afspelen uit, 8 toets stoppen ingeschakeld Afspelen starten / stoppen Opnemen uit Afspelen / opnemen stoppen. Hangend MIDI geluid stoppen. Naar maat springen.

Afspelen of opnemen geselecteerd

-

Mac

Legenda

[e]

[e]

8

8

[Sp]

[Sp]

[Sp]

[Sp]

[m]

[m]

Zoomgereedschap (de-) activeren. Zoomfactor instellen.

[z]

Inzoomen. Uitzoomen. Doorvoeren inschakelen.

[z] X+[z]

[z]+Klik part. [z] Klik, kies poort.

Pictogrammen van Geen ruimte voor bladzijden ervóór tonen. pict. voor alle blzn. Naar bladzijde springen. Partituur heeft $1 bladzijde

Pictogrammen volgende Te weinig ruimte bladzijden tonen. voor alle pictn. Naar bladzijde, zelfde hoogte.

38

Win

Klik op pictogram Klik op pictogram gewenste blz. gewenste blz.

X+ Klik op blz. pictogram

X+ Klik op blz. pictogram

Actiebalk

Actiebalk

39

Paletten van Encore onder Mac OSX

40

Paletten

Hoofdstuk 6:

O

Paletten

p de bladzijde hiernaast ziet u alle paletten van Encore afgebeeld, in de vormgeving van de Mac-versie. In MusicTime Deluxe heeft u deze paletten ook, op ‘Guitar’ en ‘Expressions’ na.

Openen en sluiten van paletten kunt u met het Menu Vensters. Klikt u met de rechter muistoets ergens op een geopend palet, dan verschijnt ook de lijst met paletten; er staat een /voor de namen van geopende paletten. Als u eenmaal een palet open heeft kunt u een ander palet te voorschijn roepen, door te klikken links of rechts naast de naam van het palet. Zo bladert u door de nog niet geopende paletten. De volgende tabel beschrijft de functie van elke knop van elke palet. De afbeeldingen daarbij komen van de Windows-versie. Heel wat functies van de paletten kunt u ook aanroepen met sneltoetsen. Die vindt u in de laatste kolommen van de tabel.

Legenda voor sneltoetsen [r] [1] [Del] [Bksp] [Tab] [Sp] [Esc] 8 X + U + z + ^ + [Ctrl]+ [Alt]+ n

Paletten

Druk op de R van het computertoetsenbord Druk op de 1 van het computertoetsenbord Druk op de Delete-toets Druk op de Backspace-toets Druk op de Tab-toets Druk op de Spatiebalk Druk op de Escape-toets Druk op de Enter-toets Houd de toets voor hoofdletters, ‘Shift’, ingedrukt tijdens de volgende actie Mac: houd de ‘Optie’ toets ingedrukt tijdens de volgende actie Mac: houd de ‘Command’ toets ingedrukt tijdens de volgende actie Mac: houd de ‘Ctrl’ toets ingedrukt tijdens de volgende actie Windows: houd de ‘Ctrl’ toets ingedrukt tijdens de volgende actie Windows: houd de linker ‘Alt’ toets ingedrukt tijdens de volgende actie. De variabele n staat voor een van de cijfertoetsen 0 t/m 8.

41

Aanpak Basis- opdrachten voor noten en rusten

Mac Win Legenda

Wissel tussen noot / rust. Indien palet Noten actief, of noot of rust geselecteerd.

[r]

[r]

Verander nootwaarde. Selecteer noot of rust, dan cijfer.

n

n

Verander nootwaarde maar afspeelduur niet. Selecteer noot of rust, dan cijfer X+ n

X+ n

Selecteer één noot. Houd X ingedrukt, klik op nootkop.

X+klik

X+klik

Selectierechthoek bepalen door twee hoekpunten (meerdere noten selecteren). Houd X ingedrukt, klik in lege plaats van partituur (2x).

X+klik

X+klik

z+ klik

rechtsklik

X+z+ klik

X+ rechtsklik

Noten horen. Klik op noot of in notenbalk. Aanslagsterkte van noot inspecteren of veranderen. Klik op noot.

Basis- opdrachten voor drums Huidige drum aan en uitschakelen. Keuzemenu drumnamen en kop-typen voor positie tonen. Houd speciale

[Tab] U+

[Ctrl]+

X+[t]

X+[t]

toets ingedrukt, kies noot, klik op positie van percussiebalk.

Stapsgewijs noten invoeren Klik met cursor in partituur. Kies een noot van Palet Noten. Bepaal nootlengte met cijfertoets, sla noten van gewenste toonhoogte aan met uw MIDI-klavier.

Verbind volgende noot met de vorige. Druk op [Shift] + [t] en voer een noot in met dezelfde toonhoogte.

Met QWERTY noten Invoeren Zie ook Klavier in De Menu’s! QWERTY mode aan/uit

[q]

Rust

[,]

Verlengingspunt

[.]

Antimetrisch figuur

[/]

Noot verbinden met de volgende

42

X+[/]

Paletten

Palet Aanpak Noten Zie ook Menu Noten. Klik in palet, klik dan in partituur. Dubbele hele rust. Dubbele hele noot. Hele rust. Hele noot. Halve rust. Halve noot. Kwart rust. Kwart noot. Achtste rust. Achtste noot. Zestiende rust. Zestiende noot. 32ste rust. 32ste noot. 64ste rust. 64ste noot. 128ste rust. 128ste noot. Dubbelkruis. Klik hiermee op nootkop. Kruis. (s van sharp). Klik hiermee op nootkop. Dubbelmol. Klik hiermee op nootkop Mol. (f van flat) Klik hiermee op nootkop. Haakjes, om (overbodig) toevallig teken in te voeren. Kies

Mac Win Legenda [0]

[0]

[0]

[0]

[1]

[1]

[1]

[1]

[2]

[2]

[2]

[2]

[3]

[3]

[3]

[3]

[4]

[4]

[4]

[4]

[5]

[5]

[5]

[5]

[6]

[6]

[6]

[6]

[7]

[7]

[7]

[7]

[8]

[8]

[8]

[8]

X+[s]

X+[s]

[s]

[s]

X+[f]

X+[f]

[f]

[f]

X+[n]+ X+[n]+

haakjes+ kruis, mol of herstellingsteken, klik hiermee op nootkop.

Overbodig toevallig teken invoeren zonder haakjes. Houdt speci-

U+ [Ctrl]+

ale toets ingedrukt, kies kruis, mol of herstellingsteken, klik op nootkop.

Herstellingsteken. (n van natural). Klik hiermee op nootkop. Dubbele verlengingspunt. Kies nootwaarde, dan punten. Verlengingspunt. (d van dot). Kies nootwaarde, dan punt. Verander afstand tot noot. Klik # , b , n , . of .. in palet, houdt X vast,

[n]

[n]

X+[d] X+[d] [d]

[d]

+X

+X

[t]

[t]

klik op nootkop.

Antimetrische figuur. (t van tuplet). Kies nootwaarde, dan figuur. Klik dubbel om waarde aan te passen (triool, duool etc).

Paletten

43

Palet Aanpak Sleutel

Klik in palet, dan op eerste sleutel van balk, om deze te vervangen. Of klik ergens in een maat, voor een tijdelijke sleutel. G-sleutel, sol-sleutel, op de 4de lijn, Vioolsleutel. F-sleutel, fa-sleutel, op de 2de lijn, Bassleutel. C-sleutel, do-sleutel, op de 3de lijn, Altsleutel. C-sleutel, do-sleutel, op de 2de lijn, Tenorsleutel. G-sleutel, op de 4de lijn, octaaf hoger. G-sleutel, sol-sleutel, op de 4de lijn, octaaf lager. F-sleutel, fa-sleutel, op de 2de lijn, octaaf lager. Neutrale sleutel, geen toonhoogte, Percussiesleutel.

44

Paletten

Palet Aanpak

Mac Win Legenda

Teken Vier soorten tekstelementen: Klik in palet, dan in partituur. Wijzig lettertype via Menu Text (Tekst). Indien geen tekst geselecteerd, geldt wijziging voor alle volgende invoer.

Liedtekst. Klik op noot bepaalt horizontale positie. Type tekst. Klik op pijl in marge, kies nummer, om couplet te kiezen.

Verticale positie van liedregel of akkoordsymbolen in één systeem. sleep pijl sleep pijl Verticale positie van liedregel of akkoordsymbolen in alle systemen wijzigen.

Spatie na woord, twee afzonderlijke noten. Spring naar volgende. Spatie na woord, twee overgebonden noten. Spring naar volgende. Spatie binnen liedtekst onder één noot, geen sprong. Koppelteken na lettergreep, twee afzonderlijke noten. Spring naar

U+ [Ctrl]+ sleep pijl sleep pijl [Sp]

[Sp]

X+[Sp]

X+[Sp]

^+[Sp] [Ctrl]+[Sp] [-]

[-]

U+[-]

[Ctrl]+[-]

volgende noot.

Koppelteken binnen liedtekst onder één noot, geen sprong. Selecteer volgende lettergreep. Selecteer vorige lettergreep. Melisme (één lettergreep, meer noten) Tekstblok. Klik dubbel op tekstblok voor instellen kader en

[Tab]

[Tab]

X+[Tab]

X+[Tab]

X+[_]

X+[_]

transparantie.

Akkoordsymbolen toevoegen. Klik op nootkop bepaalt hor. positie en roept dialoogvenster Akkoordsymbolen. Bepaal vert. positie door pijl aan linkermarge te verslepen. Klik op pijl om extra regel voor symbolen te kiezen.

Fretsymbolen toevoegen. Klik op nootkop bepaalt hor. positie en roept dialoogvenster Akkoordsymbolen. Bepaal vert. positie door pijl aan linkermarge te verslepen. Klik op pijl om extra regel voor symbolen te kiezen.

Vier soorten vormen: Klik in palet, klik en sleep in dan in partituur. Kies vooraf de lijndikte met onderste knop van palet Rechthoek invoegen. Lijn invoegen. Rechthoek met afgeronde hoeken invoegen. Ellips invoegen. Vijf lijnstijlen. Kies er één voor daarna in te voeren grafische vormen.

Paletten

45

Palet Aanpak Extra

Klik in palet, klik en sleep in partituur tot de gewenste lengte. Legatoboog of fraseringsboog. Klik-sleep-laat los of houd X ingedrukt en klik 3x. Klik dubbel om afspelen in te stellen. Zie ook Slur Notes en Tie Notes van menu Notes.

Verticale legatoboog of fraseringsboog. Klik-sleep-laat los of houd X ingedrukt en klik 3x. Klik dubbel om afspelen in te stellen. Zie ook Slur Notes en Tie Notes van menu Notes.

Tempo-indicatie. Klik. Haarspeld, wig, of crescendo. Klik en sleep. Houd X ingedrukt en sleep voor decrescendo. Klik dubbel om afspelen in te stellen.

Triller, dunne lijn. Voor korte trillers, zie palet Marks 1 (Articulatietekens 1). Klik en sleep.

Dunne gegolfde lijn. Symbool voor arpeggio, glissando, portamento en fluttertong. Klik en sleep. Triller, dikke lijn. Voor korte trillers, zie palet Marks 1 (Articulatietekens 1). Klik en sleep.

Dikke gegolfde lijn. Symbool voor arpeggio, glissando, portamento en fluttertong. Klik en sleep. Haken, gebogen. Klik en sleep. Haken, recht. Symbool voor Non-divisi, Non-arpeggiato, etc. Klik en sleep. Houd X ingedrukt en sleep voor rechter haak.

Pedaal indrukken (doorklinken, sustain). Klik. Klik dubbel op deze knop om invloed op afspelen in te stellen.

Pedaal loslaten. Klik. Klik dubbel op deze knop om invloed op afspelen in te stellen. Half-pedaal. Klik deze knop - klik in partituur - sleep - laat los. Klik pijl in actiebalk en dan op het symbool geeft nokje. Klik met pijl op nokje en sleep.

Pedaal. Alternatief symbool. Klik en sleep. Omhoog octaveren, 8va. Noten vanaf hier tot haak klinken octaaf hoger. Klik. Einde omhoog octaveren. Klik. Omlaag octaveren, 8vb. Noten vanaf hier tot haak klinken octaaf lager. Klik. Einde omlaag octaveren. Klik. MIDI-opdracht invoegen. Instrument, effect etc.. Verberg MIDI-opdracht-symbool via Show/Hide uit menu View.

46

Paletten

Palet Aanpak Dynamiek

Klik in op knop in palet, dan in partituur. Klik dubbel in bovenste 8 knoppen van palet om effect op afspelen in te stellen.

ppp

Pianississimo. Heel zacht.

pp

Pianissimo. Extra zacht.

p

Piano. Zacht.

mp

Mezzo-piano. Middelmatig zacht.

mf

Mezzo-forte. Middelmatig luid.

f

Forte. Luid.

ff

Fortissimo. Extra luid.

fff

Fortississimo. Zeer luid.

sfz

Sforzato. Luid, plotseling, heftig accent.

sffz

Molto Sforzato. Extra luid, plotseling, heftig accent.

fp

Forte-piano. Luid, dan direct zacht.

fz

Forzando, of forzato. Luid, plotseling, zeer heftig accent.

sf

Sforzando. Sterk, plotseling accent.

Paletten

Sforzando, forzando en sforzato zijn niet instelbaar.

47

Palet Aanpak

Mac Win

Orna- Versieringen, speelaanwijzingen. menten Niet hoorbaar tijdens afspelen met Encore c.q. MusicTime Deluxe. Klik knop, klik dan in partituur op nootkop = hecht boven noot. Aan andere zijde hechten, klik nootkop met: Afstand tot noot veranderen, klik nootkop met: Mol, ornament gebruikt verlaagde noot buiten toonsoort. Kruis, ornament gebruikt verhoogde noot buiten toonsoort. Herstellingsteken, ornament gebruikt herstelde noot buiten toonsoort. Golfje Dubbelslag, of grupetto; hoofdnoot - bovensecunde - hoofdnoot ondersecunde - hoofdnoot. Omgekeerde dubbelslag.

z+ [Ctrl]+ X+ X+

Triller, noot wisselt af met bovensecunde binnen toonsoort. Triller, noot wisselt af met verlaagde bovensecunde (mol). Triller, noot wisselt af met verhoogde bovensecunde (kruis). Triller, noot wisselt af met herstelde noot buiten toonsoort. Pralltriller, korte triller, noot wisselt met bovensecunde. Mordent, korte triller, noot wisselt met ondersecunde. Dubbele pralltriller. Dubbele mordent. Gestopt (koper), kleppengeluiden (houtblazers), linkerhand pizzicato (strijkers), lip-triller (koper). Gestopt, vetter teken, staat links boven noot. Harmonische 1. Harmonische 2. Opstreek. Afstreek.

48

Paletten

Palet Aanpak

Mac Win

met invloed op afspelen in Encore c.q. Articu- Symbolen MusicTime Deluxe. latie Klik dubbel in palet om afspelen in te stellen.

Klik knop, klik dan in partituur op nootkop = hecht aan noot-zijde. Aan andere zijde hechten, klik nootkop met:

z+ [Ctrl]+

Afstand tot noot veranderen, klik nootkop met:

X+

X+

Tenuto = benadrukt, iets aangezet, net niet legato. Staccato = kort. Tenuto-staccato. Onder noot. Tenuto-staccato. Boven noot. Accent = sterk. Tenuto-accent. Onder noot. Tenuto-accent. Boven noot. Marcato = maximaal aangezet. Onder noot. Marcato = maximaal aangezet. Boven noot. Tenuto-marcato. Onder noot. Tenuto-marcato. Boven noot. Staccato-marcato. Boven noot. Staccato-marcato. Onder noot. Stacatissimo = zo kort mogelijk. Onder noot. Stacatissimo = zo kort mogelijk. Boven noot. Tenuto-stacatissimo. Onder noot. Tenuto-stacatissimo. Boven noot. Accent-stacatissimo. Onder noot. Accent-stacatissimo. Boven noot.

Paletten

49

Palet Aanpak Symbolen

Mac Win

Symbolen zonder invloed op afspelen in Encore c.q. MusicTime Deluxe. Klik op knop, klik dan in partituur. Boven de streep: Klik op nootkop = hecht aan de noot. Aan andere zijde hechten, klik nootkop met: z+ [Ctrl]+ Afstand tot noot veranderen, klik nootkop met: X+ X+ Fermate, houdt het metrum even in. Hecht onder noot. Fermate. Hecht boven noot. Tremolo, roffel (“roll”) van achtsten. Hecht door stok. Tremolo, roffel van zestienden,(“diddle”, “drag”). Hecht door stok. Tremolo, roffel van tweeëndertigsten. Hecht door stok. Tremolo, roffel van vierenzestigsten. Hecht door stok. Pauk omhoog stemmen. Hecht boven noot. Pauk omlaag stemmen. Hecht boven noot. 0, vuist. Hecht boven noot. 1, duim. Hecht boven noot. 2, wijsvinger. Hecht boven noot. 3, middelvinger. Hecht boven noot. 4, ringvinger. Hecht boven noot. 5, pink. Hecht boven noot. Drumstok. Hecht boven noot. Brushes. Hecht boven noot. Harde mallet. Hecht boven noot. Zachte mallet. Hecht boven noot Drum, midden. Hecht boven noot. Drum, randslag, “rim shot”. Hecht boven noot. Bekken, bel (midden). Hecht boven noot. Bekken, rand. Hecht boven noot. Onder de streep: symbolen hechten niet aan noten. Segno symbool. Gebruik Coda Phrases uit menu Measures voor afspelen. Coda symbool. Gebruik Coda Phrases uit menu Measures voor afspelen. Komma, symbool voor zeer korte (adem) pauze. Plaats boven balk. Twee schuine strepen, symbool voor korte generale pauze. Plaats door bovenste balklijn

Simile, herhaal de hele vorige maat. Plaats op maatstreep, tussen 2d e en 4d e balklijn.

50

Paletten

Palet Aanpak Gitaar

Mac Win

Symbolen zonder invloed op afspelen in Encore (dit palet zit niet in MusicTime Deluxe). Klik op knop, klik dan in partituur. Boven de streep: Klik op nootkop = hecht boven de noot. Aan andere zijde hechten, klik nootkop met: Afstand tot noot veranderen, klik nootkop met:

z+ [Ctrl]+ X+ X+

p Pollex = duim, tokkel. i Index = wijsvinger, tokkel. m Medius = middelvinger, tokkel. a Anularis = ringvinger, tokkel. c Minimus = pink, tokkel. P Pull-off H Hammer-on T Tap = klop 1ste t/m 8ste snaar. Onder de streep: symbolen hechten niet aan noten. Barré, halsklem. Klik in partituur, sleep links/rechts voor fretpositie, sleep op/neer voor snaar-gedeelte; trek met pijlgereedschap aan punt om haakbreedte in te stellen.

Rekbare lijn, symbool voor aanhouden. Klik en sleep links/rechts. Gebogen pijl = bend up/down, buig omhoog/omlaag, fall, doit. Klik en sleep pijl in de gewenste richting.

Gebogen-knik-gebogen pijl = bend - release, buig - laat los. Klik 3x in partituur.

Rechte pijl = pre bend, buig vooraf. Klik en sleep. Rechte-knik-gebogen pijl = pre bend - release, buig vooraf - laat los. Klik 3x in partituur. V-vorm, bend. klik 3x in partituur. Vibrato. Klik en sleep. Triller. Klik en sleep. Tremolo of vibrato. Klik en sleep.

Paletten

51

Palet

Aanpak

Termen

Muzikale termen. Klik term , klik in partituur. Dubbelklik op een term om te bewerken. Onderaan zijn lege plaatsen. Dit palet zit niet in MusicTime Deluxe. Pijl omlaag, blader door beschikbare termen naar lijstbegin Pijl omhoog, blader door beschikbare termen naar lijsteinde. Cresc. Decresc. Poco a poco Rit. Legato Staccato Dolce Ritardando Accelerando Diminuendo Leggieramente Tempo 1 Largo Adagio Allegro Andante Presto A Tempo ...

52

Paletten

Palet Aanpak Kleur

Standaardpalet, 14 aanpasbare kleuren + zwart + wit. Alleen toepasbaar op objecten die van paletten kunnen komen Voor andere objecten, zie Change Score Colors uit het menu View Kies object uit een ander palet, kies kleur, klik met object in partituur. Of selecteer een object in partituur, selecteer kleur. Dubbelklik op een kleur om deze aan te passen.

Paletten

53

Voorbeeld van gereedschapsvak met veel functies onder Mac OSX

54

Gereedschap

Hoofdstuk 7:

Gereedschap

D

e gereedschapbalk, of liever: het gereedschapsvak, kunt u geheel naar eigen inzicht inrichten met pictogrammen, die beschikbaar zijn voor elke functie van Encore c.q. MusicTime Deluxe. Zo kunt u alle functies die u gebruikt altijd bij de hand hebben. Hiernaast ziet u een voorbeeld van een gereedschapsvak. In het volgende hoofdstuk vind u beschrijvingen van alle pictogrammen.

Gereedschapsbalk Inrichten Kies onder Windows uit het menu Setup (Instellingen), op de Mac uit het menu Encore c.q. MusicTime Deluxe, submenu Preferences (Voorkeuren), de optie Toolbar Setup (Gereedschapsbalk instellen). Op de Mac is nu de gereedschapsbalk in ‘edit’ modus, u kunt pictogrammen ernaartoe en eraf slepen. Vergeet niet de ‘edit’ modus weer uit te schakelen. Onder Windows verschijnt nu een dialoogvenster met twee kolommen. Links het gereedschap dat al op de gereedschapsbalk staat, rechts het gereedschap dat nog Beschikbaar (Available) is. 1. Selecteer een item uit de linker kolom. U ziet achter het woord Toolbar het pictogram van het geselecteerde item. 2. Kies Rem ove (Verwijderen). Het item verdwijnt uit de gereedschapsbalk en is weer Beschikbaar (Available). 3. Selecteer een item uit de rechter kolom, klik op Add (Toevoegen). Het item komt in de gereedschapsbalk en is niet meer Beschikbaar (Available).

Gereedschap

55

56

Pictogrammen, Sneltoetsen

Hoofdstuk 8:

F

Pictogrammen, Sneltoetsen

uncties van Encore c.q. MusicTime Deluxe kunt u oproepen door met de muis te klikken in menu’s, balken en paletten. Voor bijna alle functies bestaan ‘Sneltoetsen’. Eenmaal gewend werkt dat vaak sneller en het spaart muisbewegingen.

Definitie: Sneltoetsen zijn combinaties van muisklikken of selecties, met speciale en normale toetsen. U houdt de speciale toets(-en) ingedrukt, en drukt dan de normale toets in. De onderstaande tabel beschrijft sneltoetsen en pictogrammen voor de aanpasbare gereedschapsbalk die in Encore c.q. MusicTime Deluxe beschikbaar zijn. Hierbij houd ik de volgorde van de menu’s aan, zodat u die ook meteen kent. Let op! De sneltoetsen zijn beschreven voor een standaard US toetsenbord, ingesteld op ‘VS Internationaal’, zoals gebruikelijk in Nederland. Gebruik voor [Alt] altijd de linker [Alt]-toets.

Nederlands Engels Menu

Bestand

File

Nieuw

New

Nieuwe standaard- New Default partituur Score Openen Open Sluiten Opslaan

Close Save

Opslaan Als Terug naar Bewaard Exporteren Partijen Uittrekken

Save As Revert to Saved Export Extract Parts

Afdrukken / Print / Print Selectie Afdrukken Selection Pagina Instellen Page Setup Program. Afsluiten Quit Program

Pictogrammen, Sneltoetsen

Conditie

Mac

Win Legenda

Open aantal < max. aantal

z+[n]

[Ctrl]+[n]

Open aantal < max. aantal

z+X+[n]

[Ctrl]+X+[n]

Open aantal < max. aantal

z+[o]

[Ctrl]+[o]

$1 open

z+[w]

[Ctrl]+[w]

$1 open

z+[s]

[Ctrl]+[s]

$1 open

z+X+[s]

[Ctrl]+X+[s]

z+[r]

[Ctrl]+[r]

$1 open

z+[z]

[Ctrl]+[p]

$1 open

z+X+[p]

[Ctrl]+X+[p]

z+[q]

[Altl]+[F4]

opgeslagen bestand gewijzigd $1 open $1 open

57

Menu

58

Nederlands Engels

Conditie

Bewerken

Open partituur

Edit

Mac

Win

Ongedaan Maken Undo

gewijzigd sinds op-

z+[z]

[Alt]+[BkS]

Knippen

Cut

iets geselecteerd

z+[x]

[Shift]+[Del]

Kopiëren

Copy

iets geselecteerd

z+[c]

[Ctrl]+[Ins]

Plakken

Paste

iets gekopieerd + klik invoegcursor

z +[v]

[Shift]+[Ins] of [Ctrl]+[v]

Wissen

Clear

iets geselecteerd

[Del]

[Del]

Alles Selecteren

Select All

$1 open

z+[a]

[Ctrl]+[a]

Duw Links

Nudge Left

$1 noot of rust geselecteerd

z+[[]

[Ctrl]+[[]

Duw Rechts

Nudge Right

$1 noot of rust geselecteerd

z+[]]

[Ctrl]+[]]

Duw Op (boven [=] Nudge Up zit [+]) Duw Neer Nudge Down

$1 rust geselecteerd

z+[=]

[Ctrl]+X+[[]

$1 rust geselect.

z+[-]

[Ctrl]+X+[]]

Pictogrammen, Sneltoetsen

Menu

Nederlands Engels

Conditie

Mac

Win

Noten

Notes

Open partituur, in pijlmodus.

Vorm Wijzigen

Change Shape

$1 noot of rust geselecteerd

Noot Wijzigen

Note Attributes

$1 noot geselect.

Waardebalk Wijzigen Rust Wijzigen

Beam Attributes

$1 noot geselect.

Rest Attributes

$1 rust geselect.

Stem Wijzigen

Change Voice

iets geselecteerd

Set to Voice n

iets geselecteerd

Change Accidentals Accidentals to Enharmonics Simplify Accidentals Accidentals to Sharps Accidentals to Flats Stem Direction

$1 noot geselect.

Stems Up

$1 noot geselect.

z+[u]

[Ctrl]+[u]

Stems Down

$1 noot geselect.

z+[d]

[Ctrl]+[d]

Zie ook Palet Noten

Naar Stem n Omzetten Sub Toevallige Tekens menu wijzigen Toevallige tekens enharmonisch Toevallige Tekens Vereenvoudigen Toevallige Tekens naar Kruizen Toevallige Tekens naar Mollen Sub Stokrichting menu Stokken Omhoog Stokken Omlaag

$1 noot geselect.

[Ctrl]+[i]

z+n

[Ctrl]+ n

z+[e]

[Ctrl]+[e]

$1 noot geselect.

[Ctrl]+X+[e]

$1 noot geselect. $1 noot geselect. $1 noot geselect.

Stokken Normaal Normalize Stems $1 noot geselect.

Pictogrammen, Sneltoetsen

z+[i]

[Ctrl]+[Alt]+[n]

59

Nederlands Engels Sub Articulatietekens menu

Mac

Conditie

Win

Marks $1 noot geselect.

Articulatieteken Toevoegen

Add Mark

$1 noot geselect.

^+[.]

[Ctrl]+[9]

Articulatieteken Verwijderen

Remove Mark

$1 noot geselect.

^+X+[.]

[Ctrl]+X+[9]

z+[t]

[Ctrl]+[t]

z+X+[t]

[Ctrl]+X+[t]

z+[l]

[Ctrl]+ [l]

z+X+[l]

[Ctrl]+X+[l]

z+X+[b]

[Ctrl]+X+[b] of [Ctrl]+[m]

z+[b]

[Ctrl]+[b]

z+X+[f]

[Ctrl]+X+[f]

Alle Articulatiete- Remove All Marks $1 noot geselect. kens Verwijderen (alleen in Encore) Sub Bogen menu

Arcs

$2 noten geselect.

Noten Overbinden Tie Notes

noten met gelijke toonhoogte

Verbindingsboog Omklappen

Flip Ties

verbonden noten

Legatoboog Maken (standaard kant)

Slur Notes (default side)

Legatoboog Ma- Slur Notes (other ken (andere kant) side) Sub Groeperen menu

Beam

Noten Groeperen Beam Group

$2 noten geselect.

Op de Tel Groeperen

Beam On Beat

$1 hele maat geselecteerd

Subgroep Maken

Beam Sub Group $2 gegroepeerde noten <1/8 geselecteerd

Balk Vlak Maken Sub Klank menu

60

Flatten Beams

$2 noten met waardebalk geselecteerd

Sound

Toonhoogte Wijzigen

Change Pitch / Transpose

Nootlengte Wijzigen

Change Duration $1 noot of rust gese-

$1 noot geselect.

^+[x] [Ctrl]+[Alt]+[x] ^+[d] [Ctrl]+[Alt]+[d]

lecteerd

Pictogrammen, Sneltoetsen

Nederlands Engels

Conditie

Mac

Win

Aanslagsterkte Wijzigen

Change Velocity $1 noot geselect.

^+[v] [Ctrl]+[Alt]+[v]

Akkoord Maken

Make Chord

$2 naast elkaar gelegen noten geselecteerd

^+[c] [Ctrl]+[Alt]+[c]

Voorslag/ Hint Maken

Make Grace/ Cue $1 noot geselecteerd

^+[g] [Ctrl]+[Alt]+[g]

Tablatuur Maken

Make Tablature

Tablatuurbalk aanwezig en $1 noot geselecteerd in balk erboven

^+[z]

[Ctrl]+[Alt]+[z]

Terug naar Ruw

Revert to Raw

$1 noot geselect.

Nootlengtes Schatten

Guess Durations $1 hele maat gese-

z+[g]

[Ctrl]+[g]

Noot ½ Stap Verhogen

Raise Pitch by Half Step

$1 noot geselect.

z+[=]

[Ctrl]+[=]

Noot ½ Stap Verlagen

Lower Pitch by Half Step

$1 noot geselect.

z+[-]

[Ctrl]+[-]

Noot ‘n Octaaf Verhogen

Raise Pitch by Octave

$1 noot geselect.

z+X+[=]

[Ctrl]+X+[=]

Noot ‘n Octaaf Verlagen

Lower Pitch by Octave

$1 noot geselect.

z+X+[-]

[Ctrl]+X+[-]

lecteerd

Pictogrammen, Sneltoetsen

61

Menu

Nederlands Engels

Conditie

Tekst

Open partituur, in schrijf-modus

Text

Mac

Win

Zie ook palet Teken (Graphic), de T voor tekstblokjes en de L voor liedteksten.. Lettertype Kiezen

62

Font Selection

Grootte

Font Size

Vet

Font Bold

Schuin

Font Italic

Onderstreept

Font Underline

Outline

Font Outlined

Schaduw

Font Shadow

Tekst Uitlijnen

Align Text

Links Uitlijnen

Align Left

Centreren

Align Center

Rechts Uitlijnen

Align Right

Tekst-, Liedtekst-, Akkoordsymbool-, of Fretsymbool-gereedschap geselecteerd.

Tekst-gereedschap geselecteerd en tekst geselecteerd

Pictogrammen, Sneltoetsen

Menu

Nederlands Engels

Conditie

Maten

Measures

Open partituur

Maat Toevoegen

Add Measure

Klik bij invoegpunt

Mac

Win

^+[m] [Ctrl]+[Alt]+[m]

Maat Verwijderen Delete Measure

Klik in, of selecteer maten (max n-1)

^+X+[m] [Ctrl]+[Alt]+X+ [m]

Tempo

Tempo

Klik in, of selecteer maten

^+[q] [Ctrl]+[Alt]+[q]

Maatsoort

Time Signature

Klik in, of selecteer maten

^+[t]

Toonsoort

Key Signature

Klik in, of selecteer maten

^+[k] [Ctrl]+[Alt]+[k]

Maatstrepen

Barlines

Klik in, of selecteer maten

^+[b] [Ctrl]+[Alt]+[b]

Eindmaten van Endings Herhalingen Vormaanwijzingen Coda Phrases

Klik in, of selecteer maten

^+[e] [Ctrl]+[Alt]+[e]

Klik in maat

^+[a] [Ctrl]+[Alt]+[a]

Maatnummers

Measure Numbers

-

^+[n] [Ctrl]+[Alt]+[n]

Rustmaten Comprimeren

Compressed Rests

Selecteer aaneengesloten serie rustmaten

^+[r]

[Ctrl]+[Alt]+[r]

Afspelen Goedzetten

Align Playback

$1 noot of rust geselecteerd

^+[j]

[Ctrl]+[Alt]+[j]

Swingend Afspelen

Swing Playback

$1 noot of rust geselecteerd

Tussenruimte Ver- Align Spacing delen (venster) (dialog) Idem (geen Idem (no dialog) venster)

Pictogrammen, Sneltoetsen

$1 hele maat geselecteerd $1 hele maat geselecteerd

[Ctrl]+[Alt]+[t]

^+X+[j] [Ctrl]+[Alt]+X+ [j] ^+[j]

[Ctrl]+[j] [Ctrl]+X+[j]

63

Menu

Nederlands Engels

Conditie

Partituur

Open partituur

Score

Mac

Win

Partituur Opmaak Score Layout Pagina Toevoegen Add Page

Klik op pagina na of voor invoegpunt

Pagina Verwijderen

Delete Page

$2 pagina’s aanwezig

^+X+[p] [Ctrl]+[Alt]+X+ [p]

Balk Toevoegen

Add Staff

Klik in balk voor of na invoegpunt

^+[s] [Ctrl]+[Alt]+[s]

Balk Verwijderen

Delete Staff

$1 balk over heel systeem geselecteerd+ Er moet $1 balk overblijven.

^+[p] [Ctrl]+[Alt]+[p]

^+X+[s] [Ctrl]+[Alt]+X+ [s]

Deze Balk Splitsen Split this Staff

Iets van één enkele balk geselect.

^+[f]

Tablatuurbalk Toe- Add / Setup voegen / Instellen Tablature Staff In Slagwerkbalk Percussion Staff / Omzetten / Drum Drum Map Setup Map Bewerken Balken Verbinden Connect Staves

$1 balk over heel systeem geselect.

^+[3] [Ctrl]+[Alt]+[3]

$1 balk over heel systeem geselect.

^+[=] [Ctrl]+[Alt]+[1]

Iets in $1 balk geselecteerd

^+[ [ ]

[Ctrl]+[Alt]+[f]

[Alt]+[ [ ]

Balken Verdelen

Center Staves

-

^+X+[u] [Ctrl]+[Alt]+X+ [u]

Systemen Verdelen

Center Systems

-

^+[u] [Ctrl]+[Alt]+[u]

Systemen per Pagina

Systems per Page

-

^+[y]

Maten per Systeem

Measures per System

-

^+[w] [Ctrl]+[Alt]+[w]

Maat Uit Systeem Schuiven Maat Bij Systeem Trekken Tekstelementen

One Less Measure on System One More Measure on System Text Elements

Klik in betreffend systeem

[[]

[[]

Klik in betreffend systeem

[]]

[]]

-

[Ctrl]+[Alt]+[y]

^+[h] [Ctrl]+[Alt]+[h]

(headers)

64

Pictogrammen, Sneltoetsen

Nederlands Engels

Conditie

Mac

Win

MIDI-Instellingen

MIDI-Settings

MIDI-Apparaat / Instrument Instellen MIDI-Afspelen Instellen VST-Speler openen

MIDI Device / In- strument Settings

^+[i]

[Ctrl]+[Alt]+[i]

MIDI Playback Settings Open VST Player Alleen in Encore!

^+[l]

[Ctrl]+[Alt]+[l]

Pictogrammen, Sneltoetsen

[Alt]+[v]

65

Menu

Nederlands Engels

Conditie

Beeld

Open partituur

View

Mac

Win

Tonen/ Verbergen Show/ Hide

-

z+[;]

[Ctrl]+[h]

Handvatten Tonen

Show Control Points

-

z+[']

[Ctrl]+[']

Symbolen in Handschrift-stijl

Use Handwritten Alleen in Encore. Music Symbols

Tussenruimten Instellen

Change Spacing Defaults

Partituurkleuren Wijzigen

Change Score Colors

-

Fretsymbolen Tonen

Show Frets Symbols

$1 Akkoordsymbool geselecteerd

Verborgen Balken Show Hidden Tonen Staves

$1 Balk verborgen en $1 balk in dat systeem geheel geselecteerd. Alleen in Encore.

Geselecteerde Hide Selected Balken Verbergen Staves

$1 Balk geheel geselecteerd en $1 extra balk zichtbaar in dat systeem.

Beeld Verversen

Redraw Screen

-

Naast Elkaar

Linear View

-

z+[y]

[Ctrl]+[y]

Zwevende vensters verbergen

Hide Floating Windows

-

U+z+[k]

[Alt]+[k]

Alleen in Encore.

66

Pictogrammen, Sneltoetsen

Menu

Nederlands Engels

Conditie

Vensters

Windows

Open partituur

Palette

-

Noten

Notes

-

U+ X+z+[n]

[Alt]+ X+[n]

Sleutels

Clefs

-

U+ X+z+[c]

[Alt]+ X+[c]

Teken

Graphics

-

U+ X+z+[l]

[Alt]+ X+[l]

Extra

Tools

-

U+ X+z+[t]

[Alt]+ X+[t]

Dynamiek

Dynamics

-

U+ X+z+[d]

[Alt]+ X+[d]

Articulatietekens 1 Marks 1

-

U+ X+z+[m]

[Alt]+ X+[m]

Articulatietekens 2 Marks 2

-

U+ X+z+[.]

[Alt]+ X+[.]

Symbolen

Symbols

-

U+ X+z+[s]

[Alt]+ X+[s]

Gitaar

Guitar

Alleen in Encore

U+ X+z+[g]

[Alt]+ X+[g]

Uitdrukkingen

Expressions

Alleen in Encore

U+ X+z+[e]

[Alt]+ X+[e]

Kleur

Change Score Colors

-

U+ X+z+[o]

[Alt]+ X+[o]

Alle Paletten Tonen

Open All Palettes -

[Alt]+[o]

Alle Paletten Sluiten

Close All Palettes -

[Alt]+[p]

Alle andere paletten sluiten

Close All Other Palettes

Sub Paletten tonen menu

Tenminste één palet geselect.

Mac

Win

[Opt] Close

Balkenblad Tonen Show Staff Sheet -

z+[/]

[Ctrl]+[/]

Klavier Tonen

-

z+[k]

[Ctrl]+[k]

Metronoom Tonen Show Metronome -

z+[0]

[Ctrl]+[0]

Show Keyboard

Pictogrammen, Sneltoetsen

67

68

Nederlands Engels

Conditie

Gereedschapsbalk Show Toolbar Tonen Partituren naast Tile Score elkaar schikken Windows Partituren traps- Cascade Score gewijs schikken Windows PartituurpictoArrange Score grammen schikken Icons Alle partituren Close All Scores sluiten

-

Mac z+[q]

Win [Ctrl]+[q]

$2 Partituren open

X+[F4]

$2 Partituren open

X+[F5]

$2 Partituren open geminimaliseerd -

Pictogrammen, Sneltoetsen

Menu

Menu

Nederlands Engels

Conditie

Instellen

Setup

Open partituur

Klik aan/uit

Click On/Off

-

Afspelen volgen

Follow Playback -

Automatisch schatten/groeperen Automatisch spatiëren Opnemen instellen Kleinste Nootwaarde

Auto Guess/Beam

Klik instellen

Click Setup

-

MIDI instellen

MIDI Setup

-

Win

z+[f]

[Ctrl]+[f]

-

z+X+[g]

[Ctrl]+X+[g]

Auto Space

-

z+X+[a]

[Ctrl]+X+[a]

Record Setup

-

Transcription Setup

-

Gereedschapsbalk Toolbar Setup aanpassen

-

Help

Help

-

Onderwerpen

Topics

-

Huidig onderwerp Current Topic Gvox online hulp

Mac

Gvox Online Support

-

[F1]

-

Over Encore c.q. About Encore c.q. MusicTime Deluxe MusicTime Deluxe

Pictogrammen, Sneltoetsen

69

70

Encore Virtuele Studio

Hoofdstuk 9:

Encore Virtuele Studio

Via de Gvox VST Player speelt u uw partituren af in een zogeheten ‘Virtuele Studio’. Daarin beschikt u in principe over oneindig veel instrumentengeluiden en akoestische effecten. We bespreken eerst de ‘virtual studio environment’ (VST) omgeving, waarin de Gvox VST Player kan werken en dan de instellingen en het gebruik. • • • • • •

Virtuele Studio, VSTi Uw eigen studio Pakketten voor de Virtuele Studio Plug-in Aansluitpaneel De GVox VST Player De Gvox VST Player is niet beschikbaar in MusicTime Deluxe.

Virtuele Studio, VSTi Een ‘traditionele’ geluidsstudio is voorzien van muziekinstrumenten, zoals een vleugel, orgel, harp, pauken. Er zijn uiteraard studiomuzikanten. En verder talrijke apparaten met knoppen, veel knoppen. Plaatje analoge studio Recorders voor opname zijn er. Panelen voor aansluiten van microfoons en andere geluidsbronnen. Een ‘mengpaneel’, waar de signalen van de verschillende bronnen bij elkaar komen, geregeld en vermengd worden en aan een stel uitgangen Gvox VST Player beschikbaar komen. Filters, die naar keuze frequentiegebieden kunnen verzwakken, of juist oppeppen. Kastjes voor het toevoegen of juist wegfilteren van akoestische effecten, zoals nagalm; waarmee een slaapkamer kan klinken als een zwembad en omgekeerd. Effectkastjes, om een gitaar scheurende te laten klinken, of juist klassiek; om het effect van een Lesley-box te imiteren en ga zo maar door.

Encore Virtuele Studio

71

Uw eigen studio De stand van de digitale techniek stelt u in staat de mogelijkheden van de traditionele geluidsstudio grotendeels te realiseren met uw thuiscomputer en programma's. Stukjes computerprogramma vervullen de functies van de apparaten van de traditionele studio. Alles zit in één kastje: uw computer. Voor bevredigende resultaten moet die computer wel voldoen aan bepaalde eisen en vooral niet belast zijn met andere taken die tussendoor actie vragen. U kunt de instrumenten en apparaten van de studio bedienen met ‘knoppen’ op uw beeldscherm. We noemen ze daarom ‘virtuele’ apparaten. Bij elkaar vormen de virtuele apparaten een virtuele studio. Dat concept - een verzameling virtuelen geluidsapparaten als software - heeft de naam ‘Virtual Studio Technology’, ofwel VST, gekregen. Door middel van Gvox VST Player kunt nu Encore gebruiken met de ‘Virtual Studio Technology’. Uw partituur afspelen met een keur aan ‘Virtual Studio Instruments’ en effecten, bewerken en opnemen is binnen handbereik.

Pakketten voor de Virtuele Studio Uw muziek, die u in Encore heeft gemaakt, kunt u dus via de Gvox VST Player gebruiken in uw virtuele studio. Maar die studio moet u dan wel beschikbaar hebben. Elke Mac met OSX heeft een beperkte ‘Virtual Studio’ aan boord, waarop u de Gvox VST Player aan kunt sluiten. Maar Windows PC’s niet. Die hebben een extra programma nodig en speciale instellingen, voor u Gvox VST Player kunt aansluiten. Op internet en in gespecialiseerde winkels zijn allerlei programma's te koop, die u kunt gebruiken in uw virtuele studio. Bijvoorbeeld virtuele instrumenten, die een heel eigen klankkleur meebrengen. Sommige van die programma's vormen op zichzelf al een complete studio met instrumenten, aansluitpanelen, mengpaneel, akoestische effecten en vervormers, zoals: • • •

Garritan Virtual Studio, van Garritan, Reason Virtual Instruments, van Propellerheads, Cubase Virtual Studio, van Steinberg. Misschien rechtvaardigen de kwaliteit en het gemak voor u de flinke prijs, die u betaalt voor zulke pakketten. Gelukkig kunt u ook een behoorlijke virtuele studio samenstellen van gratis programma’s, die u op internet kunt vinden. Hierna zult u zien hoe u Gvox VST Player kunt gebruiken onder Windows met gratis programma’s.

72

Encore Virtuele Studio

Plug-in VST-Apparaat Veel onderdelen van de virtuele studio zijn te vinden als 'plug in'. Dat wil zeggen, dat u deze programma’s ergens moet inpluggen (aansluiten); vergelijk het met een MP3-speler aansluiten op een geluidsinstallatie. De ‘plug in’, zowel als uw installatie, zijn ‘virtueel’. Dus ook uw aansluitpaneel is ‘virtueel’: een programma, waarop u andere programma’s kunt aansluiten.

Aansluitpaneel Een virtueel aansluitpaneel is Instelpaneel van de gratis plug-in van DSK Brass een belangrijk element van de Virtuele Studio, omdat u daarmee de apparaten van de studio op elkaar aansluit. Pakketten zoals van Garritan bevatten zo’n aansluitpaneel. Het gratis alternatief, gebruikt voor deze handleiding, is MIDI Yoke. Aanwijzingen voor installeren en instellen van MIDI Yoke vindt u in het hoofdstuk MIDI Yoke.

MIDI Setup van Encore op Mac

Encore Virtuele Studio

MIDI Setup van Encore op Windows

73

De Gvox VST Player We gaan Encore 5 aansluiten op de virtuele studio. De virtuele studio bestaat in dit geval uit het gratis programma MIDI Yoke en gratis VST-apparaat met instrumenten van DSK. ! Kies in Encore uit het menu Setup (Instellingen), de optie MIDI Setup (MIDI Instellen). Het dialoogvenster MIDI Setup verschijnt. ! Kies bij beide MIDI-Out poorten een poort van het centrale aansluitpaneel dat u gebruikt, bijvoorbeeld MIDI Yoke 1, of Garritan 1. U ziet het resultaat in de figuur hiernaast. ! Kies bij beide MIDI-In poorten weer een poort (een andere) van het centrale aansluitpaneel dat u gebruikt, bijvoorbeeld M IDI Yoke 2, of Garritan 2, klik op OK. Encore 5 bewaart deze instelling automatisch. ! Kies in Encore uit het menu Score (Partituur) de optie Gvox VST Player Het dialoogvenster Gvox VST Player verschijnt. ! Klik in de Gvox VST Player op de pijltjes van het bovenste uittrekmenu met het bijschrift ‘load a VST’(een VST laden). U ziet de VST-apparaten die u beschikbaar heeft. ! Selecteer het gewenste virtuele apparaat uit de uittreklijst. De naam van het VST-apparaat verschijnt bij ‘load a VST’ (een VST laden). In de afbeelding ziet u dat “DSK Brass ...” is gekozen. Dat is een verzameling kopergeluiden die u gratis van internet kunt ophalen. ! Klik in de Gvox VST Player op de pijltjes van het uittrekmenu met het bijschrift ‘presets’ (voorkeuze). U ziet de keuzes - in dit geval instrumenten - die uw VST-apparaat beschikbaar heeft. 74

Encore Virtuele Studio

! Selecteer de gewenste voorkeuze (hier: een instrument) uit de uittreklijst. De naam van de voorkeuze verschijnt bij ‘presets’ (voorkeuze). In de afbeelding ziet u dat Trombone CLEAN is gekozen. ! Klik in de Gvox VST Player op de pijltjes van het uittrekmenu met het bijschrift ‘MIDI port’ (MIDI-poort). U ziet de MIDI-poorten die uw VST-apparaat beschikbaar heeft. ! Stel de MIDI-poort in op de MIDI-Uit-poort die u heeft ingesteld in de Encore MIDI Setup, bijvoorbeeld MIDI Yoke 1. De naam van de MIDI-poort verschijnt bij ‘MIDI port’ (MIDI-poort). Als u nu een partituur vanuit Encore afspeelt zal de klankkleur (instrumentgeluid, akoestisch effect) bepaald zijn door de eigenschappen van de - zojuist door u ingestelde - voorkeuze en VST-apparaat. Tenminste, als uw computer daarvoor voldoende rekenkracht beschikbaar heeft.

Overige bedieningsorganen per module Links van de uittrekmenu’s ziet u een grijze rechthoek voor het instellen van de versterkingsfactor van deze module. Daar weer links van ziet u twee indicatoren, vergelijkbaar met VU-meters, voor het uitgangsvolume (stereo) van de module. Daaronder zit een knop SET TO 0 DB (OP 0 DB INSTELLEN) om de versterkingsfactor terug te zetten op 0 dB (geen versterking). De MIDI RECEIVE INDICATOR (MIDI-ONTVANGST INDICATOR) licht groen op als deze module MIDI-signaal ontvangt. De knop VIEW (VST TONEN) opent een venster voor het instellen van het VSTapparaat. Hoe dit venster er uit ziet hangt af van het VST-apparaat zelf. Sommige hebben uitgebreide instelmogelijkheden, zoals te zien in het plaatje van DSK Brass. Hieronder ziet u het default (standaard) venster.

Standaard venster voor instellen VST-apparaat

Vier VST-apparaten De Gvox VST Player toont vier groepen met dezelfde instelmogelijkheden, in blokken onder elkaar. In elk blok (module) kunt u een ander VST-apparaat kiezen, zodat u mogelijkheden van vier verschillende VST-apparaten tegelijk kunt Encore Virtuele Studio

75

gebruiken. Of in totaal vier mogelijkheden van één, twee of drie VST-apparaten, natuurlijk. Zo kunt u afzonderlijke VST-apparaten kiezen, bijvoorbeeld voor de instrumenten, de speelstijl en de akoestische effecten. En u kunt die met MIDI Yoke achter elkaar schakelen, zodat u - bij wijze van spreken - een strijkorkest met rock-stijl in een zwembad kunt imiteren.

Knoppen ‘Setup’ en ‘Recording’ De knop RECORDING (OPNEMEN) opent de mogelijkheid tot maken van geluidsopnames. De knop SETUP (INSTELLEN) geeft toegang tot belangrijke instellingen die in principe slechts eenmalig nodig zijn.

Venster ‘Recording’ De knop RECORDING (OPNEMEN) in de Gvox VST Player opent het instelvenster voor het maken van een opname in een gedigitaliseerd geluidsbestand (wav), dat u kunt gebruiken voor audio-CD’s en mp3's. CREATE FILE (BESTAND MAKEN) Kies een bestandsnaam en locatie voor het geluidsbestand in het veld bij RECORD TO FILE: (NEEM OP IN BESTAND:). Stel de signaalsterkte per (stereo-) kanaal in met de schuifregelaars onder CH 1 (KAN 1) en CH 2 (KAN 2), of door getallen in te vullen in de vakjes eronder. De getallen boven de schuiven tonen de versterking in dB, de gekleurde indicators volgen de sterkte van het ingangssignaal. Onder MASTER (MASTER) vindt u de schuifregelaar voor het totaalvolume. Met de knop RECORD (OPNAME), onderaan het venster, start u de opname. Daarnaast ziet u de tijd van de huidige opname lopen, in duizendsten van seconden.

76

Encore Virtuele Studio

Venster ‘Setup’ De knop SETUP (INSTELLEN) van de Gvox VST Player opent het instelvenster met vervolgvensters voor de keuze en besturing van de geluidskaart en de map waar de Gvox VST Player de VST-plug-ins zal zoeken. De instellingen in dit venster zijn enorm belangrijk voor het resultaat dat u zult horen. U hoeft ze in principe slechts eenmaal te maken. Het bovenste vak, genaamd DSP, bevat instellingen van de DIGITAL SOUND PROCESSOR, het belangrijkste onderdeel van elke geluidskaart. Naast het woord AUDIO (GELUID) ziet u het symbool van een luidspreker. Als u in het lijstmenu ernaast OFF (UIT) kiest in plaats van ON (AAN) verschijnt er een kruis door het symbool, te teken dat de geluidsweergave is uitgeschakeld. In het uittrekmenu met het bijschrift Driver (Stuurprogramma) kunt u een ander stuurprogramma kiezen voor de geluidskaart - als u meer dan één stuurprogramma hebt. In het uittrekmenu met het bijschrift INPUT DEVICE (INVOERAPPARAAT) kunt u een alternatief apparaat voor invoer kiezen, als u meer dan één interface heeft voor uw MIDI-invoer. In het uittrekmenu met het bijschrift OUTPUT DEVICE (UITVOERAPPARAAT) kunt u een alternatief apparaat voor MIDI-uitvoer kiezen, bijvoorbeeld een externe MIDIsynthesizer, recorder, mixer, of een ander MIDI-apparaat. Klik in de Gvox VST Player op de knop SETUP (INSTELLEN) om een Directory (Map) te selecteren, waar u de VST plug-ins wilt hebben (als u niet tevreden bent met \Program Files\Common Files\VST\ )

Samenvatting bediening Gvox VST Player Speel uw muziek met Encore via de Gvox VST Player naar virtuele instrumenten • • •

Kies het VST-apparaat bij ‘LOAD A VST’ (EEN VST LADEN). Kies een van de mogelijkheden van dat VST-apparaat bij ‘PRESETS’ (VOORKEUZE). Klik op de knop VIEW (VST TONEN) en stel het VST-apparaat in via zijn instelvenster. Encore Virtuele Studio

77

• • •

• • •

Audio opnemen: klik op de knop RECORDING (OPNEMEN), kies een bestandsnaam en stel het volume in. Klik dan op RECORD (OPNAME) en start het afspelen van Encore. De knop Setup (Instellen) opent het instelvenster voor de geluidsweergave. Klik in de Gvox VST Player op de knop Setup (Instellen) om een Directory (Map) te selecteren, waar u de VST plug-ins wilt hebben (als u niet tevreden bent met \Program Files\Common Files\VST\ ) U kunt mogelijkheden van vier verschillende VST-apparaten tegelijk gebruiken. U kunt de versterking (volume) aan de uitgang van ieder VST-apparaat afzonderlijk veranderen, terugzetten en zien. Gvox VST Player slaat alle instellingen op in een bestand, los van de Encorepartituur.

VST stelt eisen aan de computer Uw hele ‘virtuele studio’ zit in één kastje: uw computer. Stukjes computerprogramma vervullen de functies van de apparaten van de traditionele studio. Wilt u de mogelijkheden van de traditionele geluidsstudio benaderen met uw thuiscomputer en programma's, dan moet die computer wel voldoen aan en ingesteld zijn op de specifieke eisen voor verwerken van geluid, gericht op de muzikale waarnemer. We bespreken achtereenvolgens: • • •

Muzikale waarnemer Wat doet die computer Instellingen

Muzikale waarnemer Geluid is simpel meetbaar, maar de manier waarop een mens geluid waarneemt is minder simpel en ‘kwaliteit’ van geluid voor de muzikale waarnemer is een hoofdstuk op zich.

Exacte timing Het muzikaal gehoor is extreem gevoelig voor tijdsverschillen. Een minuscule vertraging of versnelling van tempo, een verschil in timing van de aanslag van een noot van één honderdste van een seconde, veranderen de beleving bij de muzikale toehoorder. Uit het feit dat mensen in staat zijn te bepalen uit welke richting een geluid komt valt te berekenen dat het menselijk oor zelfs tijdverschillen van minder dan een duizendste van een seconde kan opmerken.

78

Encore Virtuele Studio

Vaste vertraging Het menselijk waarnemingsvermogen is scherp wat betreft tijdsverschillen, maar exacte tijdstippen bepalen kan het niet. Als elk geluid met precies dezelfde vertraging komt merkt zelfs de muzikale luisteraar de vertraging niet op. Wie iets weet van het bespelen van een antiek kerkorgel of beiaard, weet dat zelfs met verschillende vertragingen per toets valt te werken, mits de vertraging per toets vast ligt. De mens kan zich daar blijkbaar op instellen.

Wat doet die computer Voor een moderne processor is een duizendste seconde een eeuwigheid. Maar om de noten van uw partituur om te zetten in signalen voor uw luidspreker is meer nodig dan een processor. Een hele reeks onderdelen en programma’s werken aan het opvragen, omrekenen, weer opslaan, vergelijken, berekenen en omzetten van de informatie. Tegelijkertijd moet uw computer blijven reageren op uw toetsenbord, aanwijsapparaat en MIDI-klavier. Intussen zijn er ook nog programma’s bezig die niets met de muziek te maken hebben.

Onderbrekingen Het ontwerp van de hedendaagse thuiscomputer is gericht op veelzijdigheid, niet op precieze timing. Honderden programma’s (processen) vechten, grotendeels zonder uw medeweten, om voorrang. De verwerking van elke taak kan duizenden keren worden onderbroken door verzoeken van andere programma’s. Des temeer zulke ‘interrupts’ optreden, hoe minder zeker u bent van de duur van elke taak.

Geluid sputtert, onnatuurlijke timing Gebrek aan rekenkracht hoort u echt. Het geluid ‘sputtert’, geen enkel instrument van uw ‘virtuele studio’ klinkt vloeiend als de computer het berekenen van de golfvorm niet kan bijbenen. Soms kan het stuk in z’n geheel te langzaam afspelen, nog hinderlijker zijn de onbedoelde timingsverschillen.

Instellingen We weten nu dat we de computer tijdens het muziek maken zo weinig mogelijk moeten belasten met andere taken, vooral taken die tussendoor actie vragen moeten we vermijden: beperk en verdeel het werk. Daarop baseren we de volgende tips. •

Schakel zoveel mogelijk programma’s uit die niet voor de hoofdtaak (muziek maken) nodig zijn. Zo voorkomt u nodeloze onderbrekingen en stelt alle rekenkracht ten dienste van de muziek. Denk vooral aan communicatie- en netwerktaken: MSN,

Encore Virtuele Studio

79

•

•

•

•

WiFi, Skype, Bluetooth, heeft u dat nú nodig? En als de communicatie uit staat zal de virrusscanner ook rust nemen. Verdeel het werk, haal het weg bij de centrale processor van uw computer. Gebruik zo mogelijk speciaal gebouwde onderdelen (‘dedicated hardware’) voor genereren van geluid. Een goede geluidskaart heeft speciale rekenchips en geheugenmodules voor synthesizer en signaalprocessor, terwijl de ‘on board’ modules voor hun rekenkracht meest terugvallen op de centrale processor en werkgeheugen. Gebruik speciale stuurprogramma’s voor de geluidskaart, zogeheten ASIO-drivers, die ontworpen zijn om de vertragingen van de signalen gelijk te maken, vaak zelfs instelbaar. Kies een geschikte grootte van de vector die het MIDI-signaal beschrijft (Size of Signal Vector). U kunt die instellen in de Gvox VST Player. Met een grotere signaalvector verliest u een beetje detail, maar beperkt u de hoeveelheid acties voor de processor. Gebruik speciaal gebouwde onderdelen voor aansluiten van uw klavier als u daarmee spelend muziek wilt invoeren. Een USB-aansluiting lijkt handig, maar de USB-interface (dat is een wezenskenmerk van het ontwerp van USB!) genereert volkomen willekeurige tijdsverschillen. De aansluiting met een speciale (vrij dure MIDI naar Sub-D) kabel op de ouderwetse ‘game controller’ is altijd beter. Een FireWire-aansluiting kan geschikt zijn, maar MIDI klavieren met deze aansluiting zijn er niet veel. Het best en handigst zijn speciaal ontworpen geluidsmodules, passen bij de geluidskaart, waar u de bekende 5-polige DIN-pluggen van MIDI in kunt steken.

Samenvatting Encore Virtuele Studio In dit hoofdstuk maakten we kennis met het begrip virtuele studio, de Gvox VST Player, de instellingen en het gebruik in een bestaande virtuele studio. In het hoofdstuk MIDI Yoke gaat u een virtuele studio inrichten op basis van gratis programma’s.

80

Encore Virtuele Studio

Meer informatie op internet Nog meer informatie over muziek, MIDI, synthesizers, virtuele instrumenten: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Midiox forum website van HCC Muziek . synthforum seniorennet.be/muziek_en_computer forum.dkonet.be Edirol virtual instruments Marblesound Steinberg (Cubase) Sweetwater Propellerheads (Reason Virtual Instruments) Wikipedia: Virtual Studio Technology KVR Audio news and information resource for open standard audio plug-ins jVSTwRapper is an easy and reliable wrapper to write audio plug-ins in Java. Installing VST and DX Plugins, step by step instructions VST or DX instruments and effects Youtube, video tutor How to Change a default VST plugin path Free VST A collection of the best free VST Instrument plugins on the Internet BEAT-up-TRACKS audio blog site where you can find all kinds of vital audio software like vst audio plugins. Audiomastermind Database free VST plugins Garritan, provider of quality virtual software instruments. Reaper Sound engine

Encore Virtuele Studio

81

82

MIDI Yoke

Hoofdstuk 10:

MIDI Yoke

We gaan een virtuele studio opzetten rond Encore. Encore 5 kan een rol spelen in uw virtuele studio, want het heeft daar een speciale aansluiting voor: de Gvox VST Player. MusicTime Deluxe beschikt niet over de Gvox VST Player. U sluit de Gvox VST Player aan op de virtuele studio. Daarna kunt u partituren vanuit Encore 5 afspelen met het geluid van elk virtueel instrument en akoestiek, die u kunt bemachtigen. In het hoofdstuk Encore en de Virtuele Studio maakten we kennis met het begrip virtuele studio, de Gvox VST Player, de instellingen en het gebruik. In dit hoofdstuk bespreken we het installeren en instellen van het centrale deel van een virtuele studio, namelijk het virtuele aansluitpaneel met virtuele kabels, aan de hand van het gratis programma MIDI Yoke. ! Wat is MIDI Yoke ! Installeer MIDI Yoke ! MIDI Yoke en Encore instellen

Wat is MIDI Yoke MIDI Yoke is een programma, vergelijkbaar met een aansluitpaneel plus verbindingskabels. Het verbindt apparaten voor het maken of bewerken van geluid; zoals synthesizer, keyboard, echo, mixer, equalizer. Het aansluitpaneel met verbindingskabels geeft MIDI-signalen door, van het ene apparaat aan het andere. De apparaten, waar MIDI Yoke mee werkt, zijn ook allemaal programma's, ‘virtuele apparaten’. MIDI Yoke is dan het ‘virtuele aansluitpaneel met kabels’, dat midisignalen van de het ene programma naar het andere doorgeeft. MIDI Yoke creëert 8x2 poorten, MIDI in, MIDI out, genummerd van 1 tot 8.

Installeer MIDI Yoke De stappen om MIDI Yoke te installeren zijn achtereenvolgens 1. Haal het bestand van MIDI Yoke 1.75 (of nieuwer) op van internet . Kies de versie die geschikt is voor uw computer. Sla het bestand (het heet MidiYokeSetup.msi) op. 2. Verschilt per W indows-versie. i. Onder XP: ga naar stap 3. MIDI Yoke

83

ii. Onder Windows 2000: ga naar stap 3. iii. Onder Vista: Druk op de Windows-toets en tegelijk op [r]. Type MSCONFIG. Het dialoogvenster Hulpprogramma.. verschijnt. iv. Kies het tabblad Extra en kies daar de optie 'UAC uitschakelen' en kies Voltooien. v. Start uw computer opnieuw. UAC, dat moeilijkheden geeft bij installeren van MIDI Yoke, is nu uitgeschakeld. 3. Klik dubbel op het pictogram van MIDI Yoke, dat u heeft opgehaald van internet. 4. Klik op Next en dan op Close. Start uw computer opnieuw. De installatie MIDI Yoke is klaar. i.

Onder Vista, alleen als u van UAC houdt: Herhaal stappen onder 2, maar kies daarin 'UAC inschakelen'.

MIDI Yoke is gebruiksklaar.

84

MIDI Yoke

MIDI Yoke en Encore instellen 1. Kies Start, Instellingen, Open het Windows Configuratiescherm i.(Windows XP) Klik dubbel op Geluiden en audioapparaten. ii.(Windows 2000) Klik dubbel op Geluiden en Multimedia Het dialoogvenster "Eigenschappen van Geluids- en Multimedia-Apparaten" verschijnt. 2. Kies in het tabblad Audio, in het vak Afspelen van M IDI m uziek 'Out to MIDI Yoke: 1' uit het menu i.(Windows XP) Standaard apparaat ii.(Windows 2000) Voorkeurapparaat 3. Klik op OK. 4. Installeer VST plugins in C:\\Program Files\Common Files\VST\

MIDI Yoke

85

86

MIDI Yoke

Hoofdstuk 11:

D

Speciale Tekens

e nieuwe lettertypen van Encore bevatten heel wat nuttige symbolen en tekens, die het arsenaal aanvullen dat al via de paletten Marks 1 (Ornamenten), Symbols (Symbolen), en Guitar (Gitaar) beschikbaar zijn.

De tekens van de nieuwe lettertypen kunt u gebruiken in liedtekst (de L van het palet Graphic), akkoordsymbolen (de C van het palet Graphic) en tekstblokjes (de T van het palet Graphic). U kunt speciale symbolen, of combinaties ervan, in het palet Expressions (Uitdrukkingen) zetten om ze altijd bij de hand te hebben. Blader in dat palet naar onderen, tot u een lege plaats vindt, of kies een uitdrukking die u kunt vervangen. Klik dubbel op die uitdrukking. Het dialoogvenster Edit User Expression (Uitdrukking bewerken) verschijnt. 1. Voer de speciale tekens in die u nodig heeft. Selecteer ze, klik op Font (Lettertype). Het dialoogvenster Lettertype verschijnt. 2. Kies in het vak Lettertype voor (bijvoorbeeld) Anastasia Extended 1, en kies in het vak voor de grootte minstens 22, misschien wel 36. Klik op OK. Uw uitdrukking met het speciale teken is nu beschikbaar in het palet Expressions (Uitdrukkingen). 3. Klik in het palet Expressions (Uitdrukkingen) op de nieuwe uitdrukking, klik in uw partituur. De speciale tekens verschijnen in uw partituur.

Tabellen met tekens Als voorbeeld ziet u verderop een tabel met de symbolen voor accordeon-registers, die beschikbaar zijn in het lettertype Anastasia Extended 1. Op de CD, die Denkster leverde, staan zulke tabellen voor alle speciale lettertypen, die bij Encore zijn geleverd. • •

Rechts boven elk teken staat het teken met dezelfde positie in een ‘gewone’ tekenset. Links boven elk teken staat een getal, dat begint met een 0 (nul).

Speciale Tekens

87

Anastasia Extended 1 (grootte 22) 222 Þ 223 ß 224 à 225 á 226 â 227 ã 228 ä 229 å 230 æ 231

Þ ß à á â ã 232 è 233 é 234 ê 235 ë 236 ì 237

è é ê ë ì í

ä í 238

î

å î 239

æ ï 240

ï

ç ð 241 ñ

ð

ñ

243 ó 244 ô 245 õ 246 ö 247 ÷ 248 ø 249 ù 255

ó ô õ ö ÷ ø

ç

ÿ

ù

ÿ 250 ú 251 û 252 ü 253 ý 254 þ

ú û ü ý Speciale tekens invoeren U kunt speciale tekens op verschillende manieren invoeren: met de Windowsdialoog Speciale tekens, of met het numeriek toetsenbord.

Numeriek toetsenbord 1. Houdt de linker [Alt]- toets ingedrukt terwijl u het getal - met de nul ervoor - intoetst op het numeriek toetsenbord. Het speciale teken verschijnt in uw document. 2. Selecteer het speciale teken en kies voor het lettertype Anastasia Extended 1 en voor de lettergrootte 22 (of groter).

88

Speciale Tekens

Windows ‘Speciale tekens’ 1. Kies Start, Bureau-accessoires, Systeemwerkset, Speciale tekens. Het dialoogvenster Speciale tekens verschijnt. 2. Kies uit de lijst bij ‘Lettertype’ voor ‘Anastasia Extended 1’. Nu ziet u de symbolen van Anastasia Extended 1 in de lijst. 3. Klik achtereenvolgens op een teken, dat u nodig heeft en dan op Selecteren. Het teken verschijnt in het vak bij Te kopiëren tekens. 4. Klik in het dialoogvenster Speciale tekens op Kopiëren, klik dan op de plaats waar u het teken nodig heeft en geef een opdracht voor plakken. Het speciale teken verschijnt in uw document. 5. Selecteer het speciale teken en kies voor het lettertype Anastasia Extended 1 en voor de lettergrootte 24 (of groter).

Speciale Tekens

89

90

Becijferde Bas

Hoofdstuk 12:

“

Becijferde Bas

Becijferde Bas” is een systeem van noteren van harmonieën met cijfers en tekens onder een balk met de noten van een baslijn. Het systeem van de becijferde bas is ontstaan als een verkorte notatie van basso continuo.

Basso continuo is een manier van begeleiden van westerse klassieke muziek, die vooral in de barokmuziek veel voorkomt. Definitie: Basso continuo is het geïmproviseerde, versierende en aanvullende spel, inclusief de basis van de harmonie, en de - altijd uitgeschreven - baslijn.

De cijfers en tekens geven aan welke intervallen boven de baslijn gespeeld moeten worden, en dus ook welke omkeringen van akkoorden.

Beknopt Overzicht Becijferde Bas Notatie Elk cijfer duidt aan welke trap, van de toonladder waarin het stuk staat, boven de baslijn, gespeeld moet worden. Het voorbeeld bovenaan de pagina staat in Bes en begint met een G en de cijfers 3 en 5. Dit betekent dat bij de G de terts (Bes) en de kwint (D) erboven gespeeld moeten worden. Een lijn na een cijfer, zoals in de vierde maat van het voorbeeld, geeft aan dat het akkoord moet worden aangehouden. Een voorteken zonder cijfer moet men toepassen op de noot die een terts boven de bas ligt. Als een cijfer voorzien is van een voorteken moet men het voorteken toepassen op het interval dat het cijfer aangeeft. Het begin van de vierde maat van het voorbeeld duidt dus op een herstelde terts, herstelde kwint en verlaagde septime op de noot Gis. In becijferde bas is het ook gebruikelijk de verhoging van een halve toon aan te geven met een +teken aan het cijfer. Dus wanneer dat cijfer een noot met een mol zou aanduiden maakt het +teken er een herstelde noot van, was de noot een stamtoon, dan levert de + een noot met een kruis. In plaats van een +teken gebruikt men ook vaak een schuine streep door het cijfer. De volgende drie notaties betekenen hetzelfde.

Becijferde Bas

91

Speciale Symbolen Voor Becijferde Bas De verschillende praktijken van de becijferde bas vergen meer dan cijfers, kruis, mol, herstellingsteken en lijn. De afwijkende notaties, met +teken en schuine streep, vragen om speciale symbolen. Voor deze speciale symbolen heeft Encore het lettertype Anastasia Figured Bass, dat in onderstaande tabel is weergegeven, in de onderste rij.

Lettertype: Anastasia Figured Bass, Grootte: 14 a

c e

l m o p q w x z 9

8 7 6 5 4 3 2 1

]

[

/ +

_ s

f n

a c e l m op q w x z 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ] [ / + _ s f n De symbolen in de onderste rij verschijnen als u op uw toetsenbord de tekens van de bovenste rij kiest, in combinatie met het lettertype Anastasia Figured Bass. Meer symbolen vormt u door combinaties van toetsen. Hieronder vindt u een tabel met voorbeelden, waaruit blijkt hoe u de tekens vormt met combinaties van toetsen.

Combinaties invoeren

92

Voer in

Resultaat

Voer in

Resultaat

6 s6 n5 6

6 s6 n5 6

7 ___ 6 ___ 7 ___ 6

7 ___ 6 ___ 7 ___ 6

4 3 f 5

4 3 f 5

4 ___ 5 ___ 4 ___ 4

4 ___ 5 ___ 4___ 4

3

3

2 ___ 3 _________

2 ___ 3 _________

2/

2/

f7__ n7

f7 ____ n7

2/

2/

s2

s2

4+

4+

2

2

Becijferde Bas

Becijferde Bas Invoeren We gebruiken het gereedschap voor Liedtekst om de symbolen voor becijferde bas in te voeren. We gaan er van uit dat er nooit tegelijk liedtekst en becijferde bas bij één balk nodig zijn. Het liedtekst-gereedschap biedt 8 regels en houdt de symbolen onder elkaar en bij de noten. 1. Kies uit het palet Graphic (Teken) het Liedtekst-gereedschap, Klik in de balk waar u de becijferde bas wilt invoeren. In de partituur, aan de linker marge, verschijnt een gele pijl, met een cijfer. 2. Kies uit het m enu Text (Tekst) de optie Font... (Lettertype). Het dialoogvenster Font (Lettertype) verschijnt. 3. Kies lettertype Anastasia Figured Bass. Kies een grootte, bijvoorbeeld 14 of 22. Door een lettertype te kiezen terwijl geen tekst geselecteerd is stelt u het lettertype in voor alle volgende invoer met het gereedschap. Voer nu de regels van uw becijferde bas in, als volgt. 4. Kies de regel voor het bas-cijfer m et het cijfer aan de gele pijl. Het cijfer bepaalt de afstand tot de balk. 5. Klik op de eerste noot. De invoercursor verschijnt onder de noot. 6. Toets het cijfer of letter van de bas, m et eventuele tekens ], [, /, +, of -. Het symbool van de becijferde bas verschijnt onder de noot. 7. Druk op de spatiebalk. De invoercursor verspringt naar de volgende noot. 8. Herhaal stappen 5 en 6, totdat u de hele regel voor de becijferde bas af heeft. 9. Herhaal stappen 3 t/m 7, totdat u alle regels voor de becijferde bas af heeft. Meer informatie over invoeren, verwijderen, corrigeren vindt u bij Liedtekst in het hoofdstuk over paletten en in de uitgebreide handleiding onder Liedteksten.

Becijferde Bas

93

94

Index

Hoofdstuk 13:

Index

8va. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 8vb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 aanhouden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Aanwijzing Vormaanwijzingen (Coda Phrases). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Accent.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Accent-stacatissimo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Afdrukken (Print).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Afstreek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Akkoord (Chord) Akkoord maken, sneltoets. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Akkoordsymbolen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29, 45 Altsleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Anastasia Extended 1.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Anastasia Figured Bass. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92, 93 Antimetrische figuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Anularis.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 arpeggio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Articulatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Audio (Geluid).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Automatisch Automatisch Schatten/Groeperen, pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Automatisch Spatiëren, pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Barré.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Bassleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Basso continuo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Becijferde Bas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Bekken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Bekken, rand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 bel.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 bend up.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 bend up (buig omhoog). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Bijstellen (Adjust) Maten Per Systeem (Measures Per System). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Brushes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 buig omhoog.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 C-sleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Ch 2 (Kan 2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Coda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Index

95

Create (Maken).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Create File (Bestand Maken). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Create, then open Wizard Windows (Maken en Wizard Starten).. . . . . . . . . . . . . . 35 crescendo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 decrescendo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 default (standaard). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Definitie Basso continuo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Becijferde Bas.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Sneltoetsen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 diddle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Digital Sound Processor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Dikke gegolfde lijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 doorklinken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 drag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Drum.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Drum, midden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Drumstok. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Dubbele mordent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Dubbele pralltriller.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Dubbele verlengingspunt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Dubbelkruis.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Dubbelmol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Dubbelslag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 duim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 51 Dunne gegolfde lijn.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 dynamische tekens.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Edit (Bewerken). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 eenheid.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Einde omlaag octaveren.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Ellips. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Enharmonisch Toevallige tekens wijzigen in Enharmonischen, pictogram.. . . . . . . . . . . . . . . . 59 Extract Parts Partijen Uittrekken.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 F-sleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Fermate. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 fluttertong. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Font Anastasia Extended 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Anastasia Figured Bass. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92, 93 Forzando. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 96

Index

fraseringsboog. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Fretsymbolen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 G-sleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Gebogen pijl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Gebogen-knik-gebogen pijl.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 generale pauze.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Gestopt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Gitaar Palet Gitaar, buig omhoog/omlaag (bend up/down). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 glissando. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 grupetto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Haarspeld. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Haken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Haken, gebogen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Haken, recht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Half-pedaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 halsklem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Hammer-on.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Handschrift Stijl Handwritten Style. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Harde mallet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Harmonische. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Harmonische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Herhaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Herhalen Herhalingseinden, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Herstellingsteken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Index.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Input Device (Invoerapparaat). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Instrument.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 kleppengeluiden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 klop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Komma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Koppelteken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Kruis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Legatoboog.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31, 46 Liedtekst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 liedteksten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Lijn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 lijnstijlen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 liniaal Ruler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Index

97

linkerhand pizzicato. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 lip-triller. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 maat Eindmaten van herhalingen, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Maat Verwijderen, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Maatnummers, Pictogram.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Maatstrepen, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Maat Toevoegen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Make a C-Score C-partituur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Maken en Wizard Starten (Create, then open Wizard Windows).. . . . . . . . . . . . . . 35 Marcato.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 marge-instelling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Master (Master). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Maten Maten per Systeem (Measures per System).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Measures per System (Maten per Systeem). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Medius. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Melisme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 middelvinger. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 51 MIDI MIDI receive indicator (MIDI-ontvangst indicator). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 MIDI receive indicator (MIDI-ontvangst indicator).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 MIDI-opdracht.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 millimeter of inch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Minimus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 model als uitgangspunt (Starting Template).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Mol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Mordent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Move Down a Half Step. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Move Down Octave. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Move Up a Half Step.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Move Up Octave. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 nagalm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 New Score (Nieuwe Partituur). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Noot Nootlengte veranderen, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60, 61 Nootlengtes schatten, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Noten (Notes). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Nudge Down.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Nudge Left. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Nudge Right. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 98

Index

Nudge Up. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Off (Uit). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Omgekeerde dubbelslag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Omhoog octaveren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 On (Aan). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Opnemen Master (Master).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Opnemen (rood rondje). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Opstreek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Ornamenten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Output Device (Uitvoerapparaat). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Partijen uittrekken Extract Parts. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24, 29 Partituur C-partituur (Make a C-Score). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Wizard New Score (Wizard Nieuwe Partituur). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Pauk omhoog stemmen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Pauk omlaag stemmen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Pedaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Pedaal indrukken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Pedaal loslaten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Percussiesleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 pink. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 51 Pollex. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 portamento. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Pralltriller.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 pre bend. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Pull-off. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 randslag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Rechte-knik-gebogen pijl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Rechthoek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Rechthoek met afgeronde hoeken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Record (Opname).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 77 record to file: (neem op in bestand:).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Recording (Opnemen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Rekbare lijn.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 rim shot.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ringvinger. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 51 roffel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 roll.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Ruler liniaal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Index

99

Rust (Rest) Invoeren met QWERTY, Sneltoets. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Rust eigenschappen, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Rusten Comprimeren, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Score (Partituur). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Segno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 set to 0 dB (Op 0 dB instellen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Setup (Instellen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 77 Sforzando. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Simile. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 snaar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Sneltoetsen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Spatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Stacatissimo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Staccato. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Staccato-marcato. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Staff Sheet Balkenblad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Staves (Balken). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Staves per System (Balken per Systeem). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 stereo-balans. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Stoppen (zwart vierkantje). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Systeem Balken per Systeem (Staves per System). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 systemen per Pagina).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Systems (Systemen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Tap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Tekst (Text) Tekst Centreren, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Tekst Links Uitlijnen, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Tekst Rechts Uitlijnen, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Tekstelementen, Pictogram. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Tekstblok. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Tempo-indicatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Tenorsleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Tenuto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Tenuto-accent.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Tenuto-marcato. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Tenuto-stacatissimo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Tenuto-staccato. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Toevallige Tekens (Accidentals).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Toevoegen (Add) 100

Index

Balk (Staff). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Maat (Measure).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Pagina (Page). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 tokkel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Tremolo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 51 Triller.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46, 48, 51 tussenruimte (space, spacing). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Unicode. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Use Handwritten Style (Handschrift Stijl Toepassen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 V-vorm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 vergrotingsfactor.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Verlengingspunt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 versregel.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Verticale legatoboog.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Verticale positie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Vibrato. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 View (VST tonen) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 77 Vioolsleutel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 VST Audio (Geluid). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Ch 2 (Kan 2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Create File (Bestand Maken). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Digital Sound Processor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Input Device (Invoerapparaat). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Master (Master).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 MIDI receive indicator (MIDI-ontvangst indicator). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Off (Uit). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 On (Aan). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Output Device (Uitvoerapparaat). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Record (Opname). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 77 record to file: (neem op in bestand:). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Recording (Opnemen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 set to 0 dB (Op 0 dB instellen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Setup (Instellen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 77 View (VST tonen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75, 77 ‘load a VST’(een VST laden). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 ‘MIDI port’ (MIDI-poort). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 ‘presets’ (voorkeuze).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74, 75, 77 VSTi, Virtual Studio Instruments.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 vuist. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 wig. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 wijsvinger. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50, 51 Wizard New Score (Wizard Nieuwe Partituur). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Index

101

Zachte mallet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ‘load a VST’(een VST laden). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 ‘MIDI port’ (MIDI-poort). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 ‘presets’ (voorkeuze). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74, 75, 77

102

Index