Aandacht voor homoseksualiteit Ledenpeiling juni 2011
Aanleiding In de politiek en de media is er veel aandacht voor hoe het christelijk onderwijs omgaat met het thema homoseksualiteit. De Besturenraad wil graag door middel van een ledenpeiling in beeld brengen hoe de scholen deze thema’s een plek geven in het onderwijs. Directe aanleiding is het besluit van de minister van Onderwijs Van Bijsterveldt om voorlichting over homoseksualiteit niet op te nemen in de kerndoelen van het primair en voortgezet onderwijs. Met de resultaten hopen wij goed in beeld te krijgen hoeveel en welke aandacht er op scholen gegeven wordt aan homoseksualiteit. Ook al komt verplichte voorlichting over homoseksualiteit niet in de kerndoelen, het is waardevol om het juiste beeld van de praktijk te hebben en zo ook antwoorden te hebben op vragen, stellingen en soms onjuiste beelden die er vanuit de politiek neergelegd worden. Respons De ledenpeiling werd 100 keer ingevuld door voornamelijk schoolleiders en bestuurders, volgens de volgende verdeling: -primair onderwijs (66%) -voortgezet onderwijs (26%) -hoger onderwijs (1%) -overig (5%)
Moment afname De ledenpeiling is uitgezet op 8 juni en gesloten op 22 juni.
Stelling: Voorlichting over homoseksualiteit moet opgenomen worden in de kerndoelen voor het onderwijs. 80% 68,00%
70% 60% 50% 40% 32% 30% 20% 10% 0% Eens
Oneens
Stelling: Op onze school/scholen vinden we aandacht voor homoseksualiteit nodig. 70%
59%
60% 50% 40% 30%
25%
20% 10% 10%
6%
0% Nee
Nee, niet meer
Ja
Ja, meer dan nu
Aan homoseksualiteit is de laatste jaren voldoende aandacht besteed. Aandacht voor homoseksualiteit in groep 7 en 8 van het basisonderwijs in het kader van verschillende samenlevingsvormen. Acceptatie van een ieder is een terugkerend item binnen de school. Dit gaat dus veel verder dan homoseksualiteit. Al was het maar om te voorkomen dat er allerlei vervelende zaken gebeuren. Alleen als het aan de orde is. het past ook prima onder hoofdstuk pesten, maar heeft in de media al meer dan overdadig aandacht Bestrijden van vooroordelen. De school bereidt kinderen voor de op de samenleving waarvan zij deel uit maken, homoseksualiteit is daar onderdeel van. je kunt dit in de nedelandse, tolerante samenleving niet negeren.
Dit thema wordt meegenomen in de voorlichting in groep 8. Door de verminderde acceptatie van homosexuelen door de maatschappij is aandacht nodig aan deze groep. Er is aandacht nodig voor respect voor elkaar, daarin hoeft geen 'uitzonderingspositie' voor homo's of welke groep dan ook te zijn. Er schijnen steeds meer misverstanden en vooroordelen te komen en deze worden steeds luider als waarheid verkondigd. Gezien de leeftijd en problematiek van de leerlingen niet aan de orde (cluster 4), incidenteel in de bovenbouw als leerlingen dit als scheldwoord gebruiken, maar dan in de trant van ''anders zijn mag, iedereen hoort erbij''. Het apart benoemen maakt het speciaal, en aan homoseksualiteit zit niets speciaal. Het is de gewoonte zaak 'van de wereld'. Het is vanzelfsprekend dat dit onderdeel aan bod komt. Je hoeft er m.i. niet meer accent op te leggen dan we nu doen. Het mag niet weggestopt worden. Tijdens gesprekken over maatschappij en actueel aan de orde zijnde situaties wordt het onderwerp eerlijk besproken. Hieraan wordt tijdens de lessen al aandacht geschonken en hoeft niet met nog meer aandacht worden benaderd Homoseksualiteit is bij ons geen taboe Ieder mens is voor God gelijk. Discrimminatie om die reden moet altijd worden tegengegaan. Dit geldt voor mensen met een andere godsdienst, voor een andere sexuele geaardheid en ga zo maar door. In de moderne maatschappij moeten we tegenwoordig allemaal hetzelfde denken. De mens is daarbij zichzelf tot norm gaan stellen. Degenen die bijbelse standpunten aanhangen zijn overblijfselen geworden uit de vorige eeuw. Deze ontwikkeling volgen vind ik persoonlijk niet prettig. Wij behouden ons graag de vrijheid voor hoe we over sexualiteit denken. Ik wil kerndoelen niet te veel oprekken. Toch is het van belang maatschappelijke acceptatie van homosexualiteit te bevorderen. In de bovenbouw kan het ter sprake komen bij de behandeling van het zevende gebod b.v. In het kader van 'je mag er zijn' aandacht geven aan dit onderwerp. In het kader van sexuele voorlichting komt ook homosexualiteit aan de orde Kinderen zijn vaak behoorlijk hard in hun oordeel over homoseksualiteit. Veel kinderen praten hun oudere broers/zussen of vrienden/vriendinnen na, soms ook hun ouders. Het zou goed zijn als er meer begrip zou komen, als kinderen leren dat geaardheid iets is wat je meekrijgt, niet iets wat je kiest. Leerlingen hebben weinig kennis over homosexualiteit. Het moet als normaal worden beschouwd en niet bij alle lagen van de bevolking is dit het geval. M.n. bij de vakken M&V en godsdienst wordt dit onderwerp met lln besproken Maatschappelijke problematiek komt de school binnen. Dat hoort zo. Opnemen in de kerndoelen is voorschrijvend. Daar ben ik tegen. Dan is het hek van de dam. Mits dit verteld wordt in het licht van wat de bijbel erover zegt. Niet expliciet nodig in po; wel in algemene zin. Om naast het respect voor de homosexuele medemens ook het andere beeld te plaatsen: dat van Gods bedoelingen. Op de basisschool vind ik dit nog te vroeg. Relaties, waaronder homosexualiteit, is een jaarlijks terugkerend thema op onze scholen. In onze missie en visie staat dat we met respect omgaan met andere mensen, dit houdt o.a. In dat we de leerlingen en het personeel de ruimte bieden zich bewust te worden van hun eigen sexuele geaardheid en hen leren die van anderen te respecteren. Het is ook nodig omdat we
ons bewust moeten zijn dat er homosexule leerlngen en personeelsleden zijn, die een volwaardige plek op onze school verdienen.
Vraag 3: Heeft uw onderwijsorganisatie een bepaalde ethische visie t.a.v. homoseksualiteit? 70% 60% 51% 50%
49%
40%
30% 20% 10% 0% Ja
Nee
Als het een ethische visie is dat homo- en heteroseksualiteit ongelijk maar gelijkwaardig zijn, dan hebben we die, ja. Antwoord moet ja en nee zijn. Als bestuur staan we niet afwijzend tegenover homoseksualiteit en hebben jarenlang een homoseksuleel in dienst gehad. Door een aantal ouders werd dat ''vreemd''gevonden binnen een PC organistaie. Bijbel uitgangspunt met respect voor een ander z'n mening en geaardheid. Dat komt binnenkort in een nieuw identiteitsdocument De meningen over dit onderwerp zijn divers. Er zijn christenen die vinden dat God het goedkeurt, er zijn er ook die vinden God homosexualiteit afkeurt, maar dus nooit de mens zelf. Dit wordt helaas wel eens vergeten. De mens onderscheiden van het gedrag. de gebrokenheid van de schepping (de praxis in de samenleving) naast de bedoeling van God en zijn scheppingsorde Deze groep is gelijkwaardig aan andere groepen in de samenleving en verdient gelijke behandeling. Deze is niet anders dan die van heteroseksualiteit Die visie zou er wel moeten zijn. Maar die is tot nu toe niet geformuleerd omdat we als schoolleiding de verwachting hebben dat onze (behoudende) schoolraad niet kan instemmen met de visie van team en schoolleiding. Een ieder is gelijk voor de wet. Bepaalde zaken zijn echter godsdienstig bepaald waardoor niet alles kan. De bijbel is daar helder in. Elk mens is een schepsel van God en dient daarom gerespecteerd en geaccepteerd te worden. Elk mens is van grote en unieke waarde, daarin bestaat geen onderscheid tussen geslacht of geaardheid. Geen discriminatie op grond van geslacht, geloof of geaardheid. Geen discriminatie op grond van seksuele geaardheid. Geen overdadige aandacht voor zover mij bekend.
Geen vastgelegde visie Geen verschil in de benadering van homo- en hetroseksualiteit Gods Woord is norm Het is net zo gewoon als heteroseksualiteit. Homo of hetero mag geen verschil maken binnen de school. Homoseksualiteit is een geaccepteerd verschijnsel net als hetero-seksualiteit. Homoseksualitiet en heteroseksualiteit zijn volkomen gelijkwaardig. Ieder mens dient met respect behandeld te worden, ongeacht sexuele geaardheid. Ieder mens is gelijk naar sekse, geaardheid, ras en geloof. Iedereen doet mee, God heeft de mens geschapen naar zijn evenbeeld. Iedereen is van harte welkom als hij/zij past binnen de school en goed zijn/haar werk doet. In onze organisatie heerts een open cultuur m.b.t. dit onderwerp. Ja, maar niet specifiek over homoseksualiteit. Je mag wel homofiel zijn, maar het niet uitoefenen. Men is welkom bij ons op school. Mensen worden geaccepteerd en gerespecteerd en niet in een uitzonderingspositie geplaatst. Misschien wat zwaar aangezet: 'ethische visie', maar het moge duidelijk zijn dat we het van belang vinden dat jongeren zich in alle vrijheid moeten kunnen uiten, waar het hun geaardheid betreft. Niet specifiek, maar wel als belangrijke waarde respect voor je medemens. Respect voor ieder mens ongeacht zijn geaardheid of etniciteit. Respect voor ieder mens. In de streek ligt geprakiseerde homoseksualiteit nog wel gevoelig. Volledig geaccepteerd. We hanteren het woord van God als normgevend in dezen. In de bijbel is duidelijk genoeg als het gaat om de veroordeling van homofilie,maar niet van de homofile medemens. We hebben er niets van op papier staan. We staan er ambivalent in: enerzijds vinden we dat we op bijbelse gronden kunnen verantwoorden dat homoseksualiteit in de bijbel wordt afgewezen, anderzijds is daar -wanneer over homoseksualiteit wordt gesproken- vaak sprake van een dubbele seksuele moraal die anders dan een homoseksuele relatie waarin trouw aan de eigen partner voorop staat. Kortom: we vinden het moeilijk en het is voor ons niet eenduidig. Wij gaan met respect om met mensen ongeacht sekse, afkomst of geaardheid. Wij volgen de bijbelse opvatting over liefde, relaties en seksualiteit. Wij wijzen praktizerende homosexualiteit af. Zie de grondwet.
Vraag 4: Op welke manier wordt er binnen uw organisatie in de klassen expliciet aandacht aan homoseksualiteit? 45% 40% 40%
35%
33%
30% 27% 25% 22% 19%
20% 15% 15%
9%
10%
5%
Anders
Door middel van voorlichting door een externe partij
Tijdens lessen maatschappijleer, levensbeschouwing of godsdienst
Tijdens dagopeningen
Tijdens de biologieles
Er wordt in de klas geen expliciete aandacht aan homoseksualiteit gegeven.
Dat weet ik niet, ik laat het over aan de docenten.
0%
Anticiperen op actuele gebeurtenissen en met name op negatieve opmerkingen rond homo's. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van en daarmee binnen de vrijheid van de schooldirecteur. Dit wordt besproken bij dagopeningen en wanneer het speelt in de school. Door de werkgroep holebi's waarin leerlingen en docenten zitting hebben. Door in het hele lesaanbod uit te dragen dat homo's en hetero's gelijkwaardig zijn. Zoals we ook in het hele lesaanbod uitdragen dat mannen en vrouwen, blanken en zwarten, gelovigen en ongelovigen gelijkwaardig zijn. Dat komt niet op één vak of éen soort lessen aan. Elke leerkracht doet dat op een manier die bij hem/haar en de kinderen past. het onderwerp wordt niet geschuwd. Er zijn homo-ouders en als er vragen komen dan wordt dit 'gewoon' behandeld. Homosexualiteit is net als andere maatschappelijke onderwerpen van belang. Ik heb een homosexuele collega gehad. Dat gaf soms aanleiding tot gesprekken. In de bovenbouw zeker n.a.v. trefwoord ( methode bijbellessen) en leefstijl (methode sociaal emotionele ontwikkeling). In gesprekken met kinderen wordt het onderwerp niet uit de weg gegaan. er is echter geen actief aanbod. dat zou waarschijnlijk weerstand oproepen bij ouders. als het in de kerndoelen
komt, ben je verplicht er aandacht aan te besteden, dat zou naar mijn mening een goede zaak zijn. In groep 7 en 8 vindt er voorlichting plaats over seksualiteit. Het is onderdeel hiervan. Initiatief van de docent. Projectdagen. Of dmv van voorlichting van ervaringsdeskundigen. Projecten Wanneer dit onderwerp spontaan ter sprake wordt gebracht. We zijn bezig met het ontwikkelen van een leerlijn Liefde, relatie en seksualiteit. Wel wordt er op in gegaan wanneer kinderen er vragen over stellen of er verkeerde opmerkingen over maken
Vraag 5: Hoe veilig denkt u dat homoseksuele leerlingen zich op uw school/scholen voelen? 60% 55%
50%
40%
31% 30%
20%
13% 10% 1% 0% Veilig
Een beetje veilig
Een beetje onveilig
Onveilig
Vraag 6: Welke goede of slechte ervaringen met het bespreken van homoseksualiteit op uw school wilt u met ons delen? Algemeen: vraag over homoseksule leerlingen in het PO is niet relevant. Als basisonderwijs komt het onderwerp niet hoog frequent voor. Er zijn homoseksuele medewerkers die leerlingen met vragen bijstaan. Er zijn kinderen van school gegaan omdat er een homoseksuele leerkracht voor de klas staat. Er zijn meerdere lln in de afgelopen jaren geweest die tijdens hun schoolloopbaan bij ons op school ''uit de kast'' zijn gekomen, zij hebben naar mijn weten daar nooit problemen bij ondervonden mede door een goede begeleiding door hun mentoren. Geen slechte ervaringen. Wel uit eigen ervaring dat niet alle christelijke schoolbesturen met dit onderwerp weten om te gaan, vooral wanneer het gaat om het aannemen van personeel. Verder denk ik dat je onderscheid kunt maken tussen bijv. het VMBO en PO.
Goed: dat wij respectvol omgaan met homosexuele ouders en daar in de groep over kunnen praten als normaal. Slecht: dat er nog steeds kinderen zijn die homosexueel gedrag raar vinden en het als scheldwoord gebruiken. Goede ervaringen. Bovenste vraag moeilijk, als PO het is nog niet zo duidelijk of je homo bent of niet. Hebben we niet, we zijn een school van PO, het enige dat wij merken is dat 'homo' een nagenoeg gangbaar scheldwoord is geworden, buiten de school. Het gaat om een basisschool. In de regel komt de homofiele geaardheid pas later naar buiten. Het onderwerp niet teveel ''thematiseren'', maar onderdeel laten zijn van het veiligheidsbeleid. Het standpunt dat sommige christelijke scholen homo's als leerkracht weren en dat de Besturenraad dat niet krachtig veroordeelt werkt negatieve en onjuiste beeldvorming over het christelijk onderwijs in de stad Groningen in de hand. I.v.m. vraag 6: Ik denk dat het op de basisschool niet echt een item is. Het is wel eens voorgekomen dat ouders er over spraken met de directeur vanwege pestgedrag omdat de zoon zo meisjesachtig was. Hierop is goed ingegaan en zijn er gesprekken gevoerd met de leerkrachten, daarna met de groep in een algemeen verhaal over ''anders zijn''. Ik heb er goede ervaringen mee om het met de kinderen te bespreken als het op ons pad komt. Naar mijn idee hoort het bij dit leven en wil ik er juist niet de aandacht op vestigen alsof het iets bijzonders is. Als het ter sprake komt op een positieve/negatieve manier dan pak ik het op door er met kinderen over te spreken. Ik sta niet voor de groep. Van leerkrachten heb ik niet de indruk dat ze echt goede of slechte ervaringen hebben. Homosexualiteit is een gegeven, net als heterosexualiteit. Wanneer er opmerkingen rondom homo's gemaakt worden door kinderen (als het gebeurt dan is dat in de groepen 7 en 8 wordt er opgetreden, want dat accepteren we niet). In gevallen waarbij het aan de orde is dit openlijk bespreken in de groep en ieders geaardheid respecteren. Jongere kinderen hebben over het algemeen een onjuist beeld van homofilie. Leerkrachten vinden het soms lastig de mening van de organisatie uit te dragen als deze haaks staat op de persoonlijke opvattingen. Leerlingen op de basisschool hebben over het algemeen nog geen duidelijke seksuele voorkeur, het speelt niet voor ze. Wij leren ze dat alles kan en mag, dat gevoelens niet raar zijn. Omdat het een gevoelig onderwerp betreft, waar m.n. In orhodoxe kerken heel verschillend over wordt gedacht is het niet altijd gemakkelijk om homosexualiteit op zo'n manier te bespreken dat iedereen het er mee eens is. Het is een heel gevoelig thema, wat leerlingen en ouders op overtuigingsniveau raakt. Het is lastig als school om homosexualiteit bespreekbaar te maken en tegelijkertijd iedereen recht te doen. Onze school scoort tot op heden altijd (zeer) hoog op het gebied van veiligheid (tevredenheidsonzerzoeken wijzen dat telkens uit) toch heb ik ''een beetje veilig'' aangevinkt, omdat op dit punt het best lastig is je volledig veilig te voelen en ik daar dus voorzichtig mee ben Op de basisschool speelt het item niet zo erg; het uit zich vaak in onwetendheid; homo is wel een scheldwoord en daar komen wij tegen in het geweer. Op een basisschool is dit niet prioriteit, vaak komt dit uit als ze richting puberteit gaan. De onzekerheid die hiermee gepaard gaat, homosexueel of niet, heeft aandacht nodig. Voor alle kinderen. Open gesprekken over zaken waar kinderen mee komen of die in het nieuws zijn, gewoon benoemen en bespreken werkt positief! Tijdens de sexuele voorlichting die wij geven komt het zo wie zo ter sprake, maar ook in andere gevallen kan het voorkomen dat het ter sprake komt.
Van sommige docenten en van sommige leerlingen is (openlijk) bekend dat zij homo (lesbo) zijn; die openheid geeft al ruimte. Indien er sprake is (geweest) van heimelijk of openlijke discriminatie, dan wordt dat gemeld en besproken in klas- of groepsverband; soms door en met de betrokkene, soms door anderen. Dat werkt prima en geeft naast gesprek ook begrip. Veel kinderen krijgen van thuis een negatieve kijk op homoseksualiteit mee. We hebben geen ervaringen daarmee. We krijgen duidelijke signalen uit de school en van ouders dat het belangrijk wordt gevonden. Het is echter wel een klus: veel -mn jongens- vinden het moeilijk en het woord '' homo'' ligt veel kinderen voor in de mond. En dan niet positief. Wij hebben een open christelijke instelling. In ons ouderbestand zitten ook Gereformeerdvrijgemaakt en evangelische groeperingen. Daar zitten soms ouders tussen die moeite hebben met homosexualiteit. Als zij hiermee problemen hebben, vertrekken zij maar. Zo ben ik jaren geleden 3 gezinnen kwijtgeraakt. Wij hebben naast hele goede ervaringen ook enkele slechte ervaringen. Onze werkgroep doet heel goed en nuttig werk. Een deel van de homoleerlingen durft heel nadrukkelijk voor hun geaardheid uit te komen. Onze ervaring is dat als je dit op een open en natuurlijke manier doet er veel acceptatie is.
