7-7-2015
Geleerd in vorige presentaties
Module 4 Inzicht in cijfers Les 3. Begrijp de balans en stuur op kengetallen
1. 2. 3. 4.
Les 3 • Maak kennis met je bezittingen • Ontdek hoe alles is betaald • Weet waar de bank op let
De balans • Balans toont financiële positie op bepaald moment • Bezittingen = Eigen vermogen + Schulden • Winst = toename eigen vermogen
Winst- en verliesrekening Balans Kasstroomoverzicht Winst en belasting
Les 3 • • • • • •
Stuur op kengetallen Pas de jaarrekening aan voor de analyse Bepaal de winstgevendheid Beoordeel de solvabiliteit Bereken de liquiditeit Bekijk de efficiëntie van je bedrijf
De balans Activa Balans per 31/12/2015 Passiva Vaste activa Eigen vermogen Goodwill (Aandelen)kapitaal (privé) Terreinen en gebouwen Resultaat boekjaar Machines Reserves (oudedagsreserve) Auto’s Lang vreemd vermogen Inventaris Hypotheek Vlottende activa Leningen > 1 jaar Voorraden Kort vreemd vermogen Onderhanden werk Crediteuren Debiteuren Leningen < 1 jaar Liquide middelen (kas/bank) Voorzieningen Overige vorderingen Overige schulden Totaal activa Totaal passiva
1
7-7-2015
Vaste activa • Bezittingen > 1 jaar verbonden aan onderneming • Aanschaf > €450 • Niet eenvoudig om te zetten in geld • Vervanging waardevermindering Afschrijven
Vaste activa • Materiële vaste activa • Terreinen, gebouwen, machines, auto’s en inventaris • Tastbare (lange termijn) bezittingen
Vlottende activa • Geld + bezit dat je op korte termijn (< 1 jaar) eenmalig gebruikt of omzet in geld • Relatief eenvoudig om te zetten in geld
Vaste activa • Goodwill en overige immateriële vaste activa – Niet tastbaar bezit – Meer betaald dan waarde (bezit – schulden)
• Andere: ontwikkelkosten en intellectuele eigendommen
Vaste activa • Financiële vaste activa • Deelnemingen en verstrekte leningen – 20% bezit – Leningen > 1 jaar
De balans Activa Balans per 31/12/2015 Passiva Vaste activa Eigen vermogen Goodwill (Aandelen)kapitaal (privé) Terreinen en gebouwen Resultaat boekjaar Machines Reserves (oudedagsreserve) Auto’s Lang vreemd vermogen Inventaris Hypotheek Vlottende activa Leningen > 1 jaar Voorraden Kort vreemd vermogen Onderhanden werk Crediteuren Debiteuren Leningen < 1 jaar Liquide middelen (kas/bank) Voorzieningen Overige vorderingen Overige schulden Totaal activa Totaal passiva
2
7-7-2015
Voorraden • Grondstoffen, halffabrikaten en gereed product • Bestemd voor productie of handel • Voorraad managen is lastig – Te veel? Geld zit vast, risico waardeverlies – Te weinig? Leverproblemen
Tips om voorraden te managen • Onderzoek de vraag voor inkoop • Voorraden opbouwen na orders • Vind strategische partners die snel voorraden kunnen bouwen • Monitor verkopen en voorraden nauwgezet • Werk incourante voorraden snel weg • Te lage voorraad is beter dan te hoge voorraad
Onderhanden werk • Soort voorraad • Werk dat is uitgevoerd, maar nog niet gefactureerd • Softwareontwikkelaar of aannemer van grote klus • Begin in jaar 1, oplevering in jaar 2
Liquide middelen • Geld • Tegoeden bij de bank • Kas
Debiteuren • • • • •
Vorderingen op klanten Belangrijkste post! Wekelijks bewaken Openstaande facturenlijst Ouderdomsanalyse
Overige vorderingen/overlopende activa • Posten die geen verband houden met verkoop van producten en diensten • Waarborgsommen • Vooruitbetaalde bedragen • Te vorderen btw
3
7-7-2015
De balans Activa Balans per 31/12/2015 Passiva Vaste activa Eigen vermogen Goodwill (Aandelen)kapitaal (privé) Terreinen en gebouwen Resultaat boekjaar Machines Reserves (oudedagsreserve) Auto’s Lang vreemd vermogen Inventaris Hypotheek Vlottende activa Leningen > 1 jaar Voorraden Kort vreemd vermogen Onderhanden werk Crediteuren Debiteuren Leningen < 1 jaar Liquide middelen (kas/bank) Voorzieningen Overige vorderingen Overige schulden Totaal activa Totaal passiva
Kapitaal • BV: geplaatst en gestort aandelenkapitaal • Eenmanszaak: privé vermogen/kapitaal (stortingen – opnamen + resultaat)
Oudedagsreserve • Eenmanszaken: sparen voor pensioen • Deel winst aftrekken waarover nog geen belasting wordt betaald • Voor inzicht: scheiden van kapitaal • 9,8% van winst uit onderneming (2015) • Maximaal €8.631 (2015) • Voldoen aan urencriterium (1.225 uur)
Eigen vermogen • Kapitaal • Resultaat boekjaar • Reserves
Resultaat boekjaar • Winst wordt toegevoegd aan het eigen vermogen aan einde van het jaar • Bij verlies daalt eigen vermogen • Negatief eigen vermogen is slecht teken
Reserves (BV) • Agioreserve: uitgifte aandelen boven nomimale waarde • Winstreserve: voorgaande jaren na belasting • Wettelijke reserves: eisen wetgever (herwaardering)
4
7-7-2015
Achtergestelde leningen • • • • •
Laatste in rij bij faillissement Eerst alle andere leninggevers Daarom tellen bij eigen vermogen Garantievermogen Tante Agaath-lening
Lang vreemd vermogen • Resterende looptijd > 1 jaar • Hypotheken, obligaties en leningen bij bank • Ter financiering van vaste activa
Crediteuren • • • •
Nog te betalen facturen Regelmatig en op tijd betalen Geen slechte betaler Afhankelijk goede relatie leverancier
De balans Activa Balans per 31/12/2015 Passiva Vaste activa Eigen vermogen Goodwill (Aandelen)kapitaal (privé) Terreinen en gebouwen Resultaat boekjaar Machines Reserves (oudedagsreserve) Auto’s Lang vreemd vermogen Inventaris Hypotheek Vlottende activa Leningen > 1 jaar Voorraden Kort vreemd vermogen Onderhanden werk Crediteuren Debiteuren Leningen < 1 jaar Liquide middelen (kas/bank) Voorzieningen Overige vorderingen Overige schulden Totaal activa Totaal passiva
Kort vreemd vermogen • Schulden binnen 1 jaar af te lossen • Ter financiering van vlottende activa
Voorzieningen • Toekomstige schulden waarvan hoogte onbekend is • Garantievoorziening, voorziening vakantiedagen, reorganisatievoorziening, voorziening voor groot onderhoud
5
7-7-2015
Overige schulden/overlopende passiva • Te betalen btw • Vooruitontvangen bedragen • Nog te ontvangen facturen voor kosten
Waar kijkt de bank naar? • Hoe ontwikkelt de omzet zich? – Uitgesplitst per maand – Groei of opdrogen? – Omzet per klant (van groot naar klein) – Aantal nieuwe klanten – Blijven klanten?
Jaarrekening vertelt verhalen • Balans: In staat om te betalen? • Winst- en Verliesrekening: Winst gemaakt? • Kasstroomoverzicht: Cash gegenereert? (bronnen en bestemmingen) • Nu klaar voor de volgende stap • Financiële gezondheid meten door cijfers te interpreteren
Waar kijkt de bank naar? • Hoe blijvend is het bedrijf? – Stabiel en loyaal klantenbestand – Voorspelbaarheid omzet, winst, cash flow
• Wat is de winstmarge? • Wat is de brutomarge?
Waar kijkt de bank naar? • Hoe snel betalen klanten? • Hoe groot is het werkkapitaal? – Vlottende activa – kortlopende schulden
• Wie is die ondernemer, wie ben jij? – Succes in verleden?
Jaarrekening aanpassen • Representatief maken voor analyse Balans • Gemiddelde balansposten • Boekwaarde vs. marktwaarde
6
7-7-2015
Jaarrekening aanpassen
W&V aanpassen Winst- en verliesrek.
Winst- en verliesrekening • Incidentele kosten • Kosten van vorig jaar (claims) • Onjuist beeld (achterstallig onderhoud) • Kosten voor de toekomst (voorziening)
Jaarrekening
Correctie
Rekenen met
%
Omzet Kostprijs van de omzet Brutowinst Personeelskosten Afschrijvingen Huisvestingskosten Autokosten Verkoopkosten Distributiekosten Algemene kosten Bedrijfsresultaat Fin. baten en lasten Winst voor belasting
Balans aanpassen Activa
Jaarrekening
Correctie
Rekenen met
Balans aanpassen %
Passiva
Jaarrekening
Goodwill
Kapitaal
Terreinen en gebouwen
Resultaat boekjaar
Machines en installaties
Reserves
Auto’s
Eigen vermogen
Inventaris
Hypotheek
Vaste activa
Leningen > 1 jaar
Voorraden
Lang vreemd vermogen
Onderhanden werk
Crediteuren
Debiteuren
Leningen < 1 jaar
Liquide middelen
Voorzieningen
Overige vorderingen
Correctie
Rekenen met
%
Overige schulden
Vlottende activa Totaal activa
100%
Kort vreemd vermogen 100%
Demonstratie • Voorbeeld template jaarrekening aanpassen
Totaal passiva
100%
Ratio analyse • Interpreteren van cijfers door twee getallen te vergelijken met elkaar • Ratio’s bruikbaar voor alle ondernemingen
7
7-7-2015
Ratio analyse
W&V ProScando Winst- en verliesrekening over 20xx
• • • •
Winstgevendheid Solvabiliteit Liquiditeit Efficiëntie
Omzet
90.000
Kostprijs van de omzet
50.000 –
• Top 12 kengetallen
Personeelskosten
2.500
Afschrijvingen
2.500
Huisvestingskosten
5.000
Autokosten
2.000
Verkoopkosten
4.000
Distributiekosten
1.400
Algemene kosten
7.700 +
Operationele kosten
25.100 –
Bedrijfsresultaat
14.900
Financiële baten en lasten Resultaat voor belasting Belasting Nettoresultaat
Balans ProScando 24.000
Eigen vermogen
25.000
Voorraden
9.000
Lang vreemd vermogen
14.000
Vorderingen
8.500
Kort vreemd vermogen
16.000
Totaal
55.000
Liquide middelen
–500 + 14.400 2.200 – 12.200
Winstgevendheid
Balans per 31/12/20xx Vaste activa
40.000
Brutowinst
Winstmarges • Brutomarge = brutowinst / omzet x 100% • 40.000 / 90.000 x 100% = 44,4%
13.500
Vlottende activa
31.000
Totaal
55.000
Winstgevendheid Rentabiliteit Winst vergelijken met geïnvesteerd vermogen (rendement op eigen vermogen = REV) • REV = nettoresultaat / eigen vermogen x 100% • 12.200 / 25.000 x 100% = 48,8% (> marktrente) • Trek ondernemersloon van nettoresultaat af • (12.200 – 12.000) / 25.000 x 100% = 0,8%
• Winstmarge = resutaat voor belasting / omzet x 100% • 14.400 / 90.000 x 100% = 16,0%
Winstgevendheid Rentabiliteit Winst vergelijken met alle financieringen (rendement op totaal vermogen = RTV) • RTV = nettoresultaat / totaal vermogen x 100% • 12.200 / 55.000 x 100% = 22,2% Wint vergelijken met investeringen? • Rend. vaste activa = nettoresultaat / vaste activa x 100% • 12.200 / 24.000 x 100% = 50,8%
8
7-7-2015
Winstgevendheid Kosten in % van omzet • Marketing% = marketingkosten / omzet x 100% • 4.000 / 90.000 x 100% = 4,4% • Ieder euro marketing levert €10 bruto marge op • 40.000 / 4.000 = €10
Solvabiliteit • In hoeverre kan de onderneming op langere termijn aan haar verplichtingen voldoen • Financiële gezondheid
Liquiditeit • In hoeverre kan de onderneming op korte termijn aan haar verplichtingen voldoen • Kan je de rekeningen betalen?
Winstgevendheid Omzet en kosten vergelijken met andere waarden • Omzet per werknemer = Omzet / aantal werknemers • Verkoopkosten per nieuw klant • Gebruik ratio’s die voor jou van belang zijn!
Solvabiliteit • Solvabiliteitsratio = eigen vermogen / totaal vermogen x 100% • 25.000 / 55.000 x 100% = 45,5% (47% landelijk) Kan onderneming rente betalen? • Interestdekking = bedrijfsresultaat / rentelast • 14.900 / 500 = 29,8 (norm = 4)
Liquiditeit • Current ratio = vlottende activa / kort vreemd verm. • 31.000 / 16.000 = 1,9 (norm > 1,3) Kun je voorraden ook snel verkopen? • Quick ratio = (vlottende activa – voorraden) / kort vreemd vermogen • (31.000 – 9.000) / 16.000 = 1,4 (norm > 1,0)
9
7-7-2015
Liquiditeit • Netto werkkapitaal = vlottende activa – kort vreemd vermogen • Geld om gewone operatie draaiende te houden • Geld dat op korte termijn ‘vast’ zit • 31.000 – 16.000 = 15.000 (norm > 0)
Efficiëntie • Hoe snel betalen klanten? • Hou oud is mijn voorraad? • Wat is de bezettingsgraad van machine?
Efficiëntie
Ouderdomsanalyse
• Debiteurendagen = debiteuren / omzet x 365 dagen • 8.500 / 90.000 x 365 dagen = 34 dagen • Ouderdomsanalyse • Openstaande vorderingen naar leeftijd
• Omloopsnelheid voorraad = kostprijs omzet / voorraden • 50.000 / 9.000 = 5,6x per jaar verkocht
0 – 30
30 – 60
60 – 90
€1.716,43
€1.250,60
€340,63
€125,20
Klant B
€1.253,63
€760,32
€372,31
Klant C
€267,23
€267,23
€3.237,29
€2.278,15
€712,94
€125,20
€121,00
70,4%
22,0%
3,9%
3,7%
Totaal %
Efficiëntie • Omlooptijd voorraad = voorraden / kostprijs omzet x 365 dagen • 9.000 / 50.000 x 365 dagen = 66 dagen oud
Totaal Klant A
> 90
€121,00
Speficieke kengetallen • • • • • • •
Geproduceerde en verkochte aantallen Aantal (nieuwe) klanten Aantal werknemers Aantal m2 winkelruimte Doorlooptijden order-, productie- en leverproces Percentage herhalingsaankopen Aantal bezoekers website etc…
10
7-7-2015
Tips Voor de beste analyse: • Gebruik aangepaste jaarrekening • Gebruik gemiddelde (balansposten: vermogens, debiteuren, crediteuren, voorraden etc.)
Kengetallen kiezen Afhankelijk van: • Type onderneming
(Productie / Handel / Diensten)
• Doelen en strategie onderneming (wat wil je hoe bereiken en hoe meet je dat?)
Demonstratie • Voorbeeld template kengetallen
In de volgende presentatie • Analyseren van resultaten • Investeringsbeslissingen
11