Module 3 : ENERGIETECHNIEKEN

Module 3 : ENERGIETECHNIEKEN 3.4 Ventilatie

Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 – Technische ondersteuning

3.4 Ventilatie – Inhout

Samenhang met EPB Technische grondslagen, toepassingen en software

Waarom ventileren? De principes van ventilatie Ventilatiesystemen Ventilatie in woongebouwen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Ventilatie en energie Andere eisen met betrekking tot de ventilatie-installatie

Samenvatting

Opleiding EPB –conseiller Adviseur PEB Formation 3 –Support technique ModuleModule 3 – Technische ondersteuning

2

3.4 Ventilatie Het verband met EPB

Types van werken 1. 2. 3.

Nieuwbouw Grondige renovatie Lichte renovatie

Bestemmingen Afzonderlijke woning Kantoren en diensten Onderwijs Gezondheidszorg Restaurants en cafés Sport Andere bestemming Aangrenzende onverwarmde ruimte

oververhitting

Warmtebruggen

5. Thermische installaties

Oververwarming

6. Verlichting

Brander Warmte-isolatie Indeling Programmator Energiemeting Aanvoer verse lucht

1

2 3

en

Gemeenschappelijk deel

4. Bescherming tegen

ruik geb

Winkels

Ventilatie

3. Ventilatie 3. Ventilatie

rgie ene

Cultuur en ontspanning

U/R-waarden

2. Thermische isolatie

a re wb

Appartementsgebouwen

K-niveau

u rnie He

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

1. Energieverbruik

E-niveau

ind ere n

3.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

ver m

Vastgoedtransacties Openbare gebouwen Technische installaties

Technische ondersteuningsmodules

vra ag naa re ner gie

2.

EPB-vereisten

De

De drie luiken Travaux soumis à permis 1.1.Vergunningsplichtige werken

Krachtige energiesystemen Opleiding EPB –conseiller Adviseur PEB Formation 3 –Support technique ModuleModule 3 – Technische ondersteuning

3

3.4 Ventilatie – Technische bases EPB

E-niveau K-niveau

ventilatie U-waarden

zomercomfort installaties

EPB-reglementering Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

4

3.4 Ventilatie – Samenhang met EPB

E > Warmteverliezen beperken - betere isolatie - betere luchtdichtheid > terugdringen van ongewilde en ongecontroleerde ventilatie > compenseren d.m.v. gewilde gecontroleerde ventilatie

Opleiding EPB –conseiller Adviseur PEB Formation 3 –Support technique ModuleModule 3 – Technische ondersteuning

5


Vóór 1973

Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

6


1973-1985


7


1985 – nu


8


nu


9



10


Samenhang met EPB Technische grondslagen, toepassingen en software Waarom ventileren?

Het doel van de ventilatie Gevolgen van een slechte ventilatie Hoe de luchtkwaliteit verbeteren?

De principes van ventilatie Ventilatiesystemen Ventilatie in woongebouwen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Ventilatie en energie Andere eisen met betrekking tot de ventilatie-installatie

Samenvatting Opleiding EPB –conseiller Adviseur PEB Formation 3 –Support technique ModuleModule 3 – Technische ondersteuning

11

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Waarom ventileren? Doel van de ventilatie

Handhaven van een aanvaardbare luchtkwaliteit in de gebouwen Voor de gezondheid van de bewoners • verdunnen en afvoeren van vervuilers • vervuilde lucht vervangen door verse lucht Voor de gezondheid van het gebouw • vermijden van het risico op condensatie en schimmelvorming


12

m1

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Waarom ventileren? Doel van de ventilatie – De vervuilers

Mensgebonden: •

geuren (lichaamsgeur, keuken, toiletten, afval, huisdieren,… )

•

tabaksrook

•

vocht (50 g/u per persoon, 5-10 kg/dag per woning)

•

CO2 (15 tot 20 l/u per persoon)

•

…


13

Diapositive 13 m1

source: formation PAE muriel; 13/01/2009


Gebouw- en materiaalgebonden: • tapijt, vinyl • CO (open verbrandingstoestellen) • verven, lijmen en oplosmiddelen (formaldehyde) • printers, copiers, faxtoestellen, … • …


14


De buitenomgeving: • radongas • pollen • fijne stofdeeltjes • vervuilende gassen • …


15

Aantal kamers

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Waarom ventileren? Doel van de ventilatie – Risico op condensatie

Bouwjaar

Gemiddeld aantal ruimten per woning met ernstige condensatieproblemen in sociale woonwijken naargelang het bouwjaar Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

16

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen en toepassingen Waarom ventileren? Doel van de ventilatie – Risico op condensatie

20°C

binnentemperatuur 15.3°C 11°C

10°C

0°C -3.2°C

-2.2°C

-10°C buitentemperatuur

-7.2°C

Enkele beglazing

Volle muur

Ug=5,7 W/m²K

29cm U =2,31 W/m²K

-8.6°C

Verbeterde dubbele beglazing Ug=1,2 W/m²K Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

17

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen en toepassingen Waarom ventileren? De gevolgen van slechte ventilatie

Gevolgen voor de gezondheid • irritatie van de ogen, neus, keel • allergieën • hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid, duizeligheid, … • en zelfs vergiftiging! (CO)


18


Gevolgen voor het comfort • geurhinder • tocht • condensatie op ramen en spiegels


19


Gevolgen voor het gebouw • schimmelplekken • beschadiging door vocht •

verf, behang, bepleistering

•

corrosie van de constructie

•

vermindering van de isolerende kwaliteit


20

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen en toepassingen Waarom ventileren? Hoe de luchtkwaliteit verbeteren?

De vervuiling beperken / uitschakelen • keuze van materialen • verf op waterbasis • voorrang geven aan niet-rokersruimten • minder productie van vocht (??) • installatie van dampkappen • onderhoudsproducten gebruiken die minder vervuilend zijn


21

3.4 Ventilatie – Technische gronslagen Waarom ventileren? Hoe de luchtkwaliteit verbeteren?

Ventilatie hoeveelheid

Ongeschikte methoden: > Ventilatie door lekken en spleten Bepaald door de wind en temperatuurverschillen Ventilatie als gevolg van weersomstandigheden

Noodzakelijke ventilatie voor vocht Ventilatie nodig zijn voor de evacuatie van de CO²


22

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Waarom ventileren? Hoe de luchtkwaliteit verbeteren?

Ongeschikte methoden: > Ventilatie door het openen van de ramen •

afhankelijk van de goede wil van de bewoners

•

te hoge debieten en kortstondig effect

•

sterk warmteverlies in de winter

•

tochtverschijnselen

•

geluidshinder

•

binnendringen van insecten, regen

•

gevaar voor inbraak

CO2-gehalte gemeten in een klas waar de ventilatie beperkt is tot het openen van de ramen tussen de lesuren Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

23

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Waarom ventileren? Hoe de luchtkwaliteit verbeteren?

Ongeschikte methoden: > Luchtzuiverende toestellen • een toestel in elke ruimte? • niet altijd efficiënt in de praktijk • geen afvoer van CO2, geen toevoer van zuurstof


24




Samenvatting


25

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen De principes van ventilatie Basisprincipes

Geen luchtophoping in een gebouw: • geen toevoer zonder afvoer • geen afvoer zonder toevoer binnen heel het gebouw binnen elke ruimte


26

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen De principes van ventilatie

‘Ideaal’ systeem mechanische luchttoevoer en -afvoer in elke ruimte Vereenvoudigd systeem

‘droge’ ruimten toevoer

circulatieruimten

gang doorstroom woonkamer doorstroom inkomhal slaapkamer … studeerkamer … doorstroom

‘natte’ ruimten

keuken badkamer wc wasplaats …

afvoer


27

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen De principes van ventilatie

Conventies

kleuren volgens NBN EN 13779

toevoerlucht (binnenkomende lucht)

doorstroomlucht (van een ruimte naar andere)

afvoerlucht (naar buiten)


28


Samenhang met EPB Technische grondslagen, toepassingen en software Waarom ventileren? De principes van ventilatie Ventilatiesystemen

Systeem A – B – C – D Onderdelen van de ventilatiesystemen

Ventilatie in woongebouwen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Ventilatie en energie Andere eisen met betrekking tot de ventilatie-installatie

Samenvatting


29

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen

A. natuurlijke toevoer

B.

mechanische toevoer + natuurlijke afvoer

D.

mechanische toevoer + mechanische afvoer

+ natuurlijke afvoer

C.

natuurlijke toevoer + mechanische afvoer


30

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Systeem A

Systeem A: natuurlijke toevoer + natuurlijke afvoer • Toevoer: regelbare roosters in ramen of muren • Doorstroming: spleten onder deuren of roosters in deuren of wanden • Afvoer: regelbare roosters aan vertrekpunt verticale kanalen Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

31

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Systeem A

Voordelen • Goedkoop • Geen elektriciteitsverbruik • Onderhoudsarm • Afzonderlijk regelbare roosters Nadelen • Oncontroleerbare debieten • Verticale kanalen en hoogte afvoermonden • Manuele regeling rooster per rooster • (Filteren van de aangevoerde lucht) • (Buitengeluiden) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

32

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Systeem B

Systeem B: mechanische luchttoevoer • Toevoer: een ventilator stuurt via luchtkanalen verse lucht naar alle woonruimten • Doorstroming: spleten onder deuren of roosters in deuren of wanden • Afvoer: regelbare roosters aan vertrekpunt verticale kanalen


33

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Systeem B

Voordelen • Goede verspreiding verse lucht en controleerbare verseluchtdebieten • Minder risico op terugslag en infiltratie • Beperkt filteren van de verse lucht Nadelen • Elektriciteitsverbruik • Regelmatig onderhoud • Bevordert indringing van vochtige binnenlucht in de wanden (gebouw in overdruk)

• Hoge luchtdichtheid van het gebouw vereist • Verticale kanalen en hoogte afvoermonden • Geen controle afvoerdebieten Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

34

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Systeem C

Systeem C: mechanische luchtafvoer

• Toevoer: regelbare roosters in ramen of muren • Doorstroming: spleten onder deuren of roosters in deuren of wanden • Afvoer: een ventilator voert via kanalen lucht af uit de natte ruimten Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

35

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Systeem C

Voordelen • Geen verplichte luchtafvoer via verticale ventilatiekanalen • Controleerbare afvoerluchtdebieten • Verminderd risico op vochtproblemen in muren en daken Nadelen • Elektriciteitsverbruik • Regelmatig onderhoud • Geen controle debieten aangevoerde lucht • (Filteren van de aangevoerde lucht) • (Buitengeluiden) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

36

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Systeem D

Systeem D: mechanische toe- en afvoerventilatie • Toevoer: een ventilator zorgt voor de toevoer van lucht naar droge ruimten via • •

luchtkanalen Doorstroming: spleten onder deuren of roosters in deuren of wanden Afvoer: een ventilator zorgt voor de afvoer van lucht uit natte ruimten via luchtkanalen


37

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Systeem D Voordelen

• • • •

Goed beheersbaar systeem onafhankelijk van de weersomstandigheden Zeer goede luchtverspreiding Automatische regeling mogelijk Mogelijkheid warmterecuperatie door voorverwarmen verse lucht met de warmte van de afgevoerde lucht

• Wering van buitengeluiden • Beperkt filteren van de verse lucht Nadelen

• • • • •

Elektriciteitsverbruik Regelmatig onderhoud Hoge kostprijs Afmetingen van de kanalen en de ventilatiegroep (Lawaai installatie en buitengeluid) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

38

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Toevoer


circulatieruimten

gang doorstroom woonkamerdoorstroomrt inkomhal slaapkamer … studeerkamer … doorstroom

‘natte’ ruimten


afvoer


39

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Toevoer

Natuurlijke luchttoevoer (systeem A en C) > RTO (regelbare toevoeropening) Mechanische luchttoevoer (systeem D) > MTO (mechanische toevoeropening)


40

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Toevoer (A – C)

RTO: voorbeelden

Geluidswerend rooster

Rooster boven vensterraam

Rooster zonder dubbele bocht

Zelfregelend rooster Muurrooster

Muurrooster


41

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Toevoer (D)

MTO: voorbeelden

Rooster met rechte straal

Toevoeropening in muur of plafond

Wervelrooster Kanaalrooster Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

42

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Doorstroom


circulatieruimten


‘natte’ ruimten


afvoer


43

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Doorstroom

Natuurlijke doorstroom (alle systemen) > DO (doorstroomopening)


44

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Doorstroom (A - C - D)

Doorstroomopeningen: voorbeelden

Spleet onder een deur

Muurrooster

Deurrooster

Geluiddempend rooster Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

45

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Afvoer


circulatieruimten


‘natte’ ruimten


afvoer


46

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Afvoer

Natuurlijke luchtafvoer (systeem A) > RAO (regelbare afvoeropening) + verticaal kanaal/verticale kanalen + dakuitmonding(en) Mechanische luchtafvoer (systeem C en D) > MAO (mechanische afvoeropening)


47

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Afvoer (A)

RAO: voorbeelden


48

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Afvoer (A)

Dakuitmonding: voorbeelden

Dakuitmonding met terugslagbeveiliging Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

49

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Afvoer (C en D)

MAO: voorbeelden

Rooster Muur- of plafondopening


50

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten mechanische installatie


circulatieruimten


‘natte’ ruimten


afvoer


51

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: ventilatoren (C)

Ventilatoren voor enkelvoudige afvoer

Dakextractor (centrifugale of axiale ventilator) Centrifugale ventilator

Axiale ventilator

Kanaalventilator Wandventilator Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

52

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: ventilatoren (D)

Dubbelstroomventilatoren


53

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: ventilatoren (D)

Dubbelstroomventilatoren filters

Warmtewisselaar

EXT

INT

EXT

INT

ventilatoren


54

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: leidingen

Leidingen – vormen en materialen

Gegalvaniseerd staal Aluminium

Gegalvaniseerd staal Polypropyleen


55

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: leidingen (C - D)

Leidingen - dimensionering

Debiet (m³/s) Snelheid (m/s) Doorsnede (m²)

Q = v.S

Lengte (m) Snelheid (m/s)

l v2 ∆P = . λ. . ρ d 2

Luchtdensiteit (±1,2 kg/m³)

Drukverlies (Pa) Diameter (m)

Wrijvingscoëfficiënt Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

56

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: leidingen (C - D)

Leidingen - dimensionering Bovengrens > Ondergrens >

afmetingen, gewicht, prijs, … geluid, drukverlies

Door een halvering van de doorsnede verdubbelt de luchtsnelheid, en stijgt het drukverlies en het opgenomen vermogen van de ventilator met een factor 4 !! Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

57

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: filters (D)

Filters - types -

Filter voor ventilatiegroep

-

Filter voor luchtkanaal


58

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: filters (D)

Filters - types

Vlakke filter (klasse G1 tot G4)

Zakkenfilters (klasse F5 tot F9)

HEPA-filter (klasse H10 tot H14)


59

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiessytemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: filters (D) Aanbevelingen SICC (Société suisse des ingénieurs en chauffage et climatisation) Te filteren stoffen Klasse volgens Toepassingen EN 779 G1 Eenvoudig gebruik (bescherming tegen insecten) G2

Ventilateur pour double flux Insecten, textielvezels, haar, zand, as, pollen, cement

Filtres

G3 G4

Voorfilter en filter van installaties voor civiele bescherming Luchtafzuiging voor spuitcabines, keukens Anti-vervuilingsbescherming voor klimaatregeleenheden (bijvoorbeeld in ramen) Voorfilter voor filterklasse F6 tot F8 Filter voor de luchttoevoer naar ruimten met beperkte luchtzuiverheidseisen (werkplaatsen, garages, opslagruimten)

Pollen, cement, vervuilende deeltjes (stof), bacteriën/kiemen, bacteriedragende stofdeeltjes ciment, particules salissantes (poussière), germes, poussières chargées de bactéries

F5 F5 F6 F7

Voorfilter en filter voor luchtbehandelingskasten Eindfilter in de luchtbehandelingsinstallaties van winkels, kantoren en productieruimten Voorfilter voor klasse F9 tot H12

Oliedampen en roetophopingen, tabaksrook, metaaloxiderook

F7 F8 F9

Eindfilter in luchtbehandelinsginstallaties voor kantoren, productieruimten, ziekenhuizen, elektriciteitscentrales, computerlokalen Voorfilter voor absolute filters en actieve koolstoffilters

Ziektekiemen, bacteriën, virussen, tabaksrook, metaaloxiderook

H10 H11 et H12 Eindfilter voor ruimten met hoge luchtzuiverheidseisen, laboratoria, H13 et H14 voedselnijverheid, apotheken, fijnmechanische, optische en electronica-industrie U15 et U16 H11 et H12

Oliedamp en roetvorming, radioactief stof

H13 et H14 U15 et U16

Eindfilter voor cleanrooms Eindfilter voor cleanrooms Formation conseiller PEB Eindfilter voor operatiezalen Module 3 –Support technique Eindfilter luchtafvoer kerncentrales

60

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: geluiddempers (C - D)

Geluiddempers

Stijve rechthoekige geluiddemper Stijve ronde geluiddemper

Flexibele demper Telefoondemper Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

61

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: geluiddempers (C - D)


62

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: batterijen (D)

Voorverwarmingsbatterijen -

Elektrische weerstand

-

Warmwaterbatterij


63

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatiesystemen Onderdelen van de ventilatiesystemen – Overige componenten: externe luchtinlaten/-uitlaten (C - D)

Inlaat en uitlaat -

Op het dak

-

In de gevel


64



Waarom ventileren? De principes van ventileren Ventilatiesystemen Ventilatie in woongebouwen

Inleiding Basisventilatie Intensieve ventilatie Ventilatie van speciale ruimten en algemene aanbevelingen Toepassing Software

Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Ventilatie en energie Andere eisen met betrekking tot de ventilatie-installatie

Samenvatting Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

65

EIS EIS

GOEDE PRAKTIJK

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen

• Bijlage VI van het Uitvoeringsbesluit heeft betrekking op het eerste eisenniveau • De ventilatienorm NBN D 50-001 kan opgesplitst worden in: -

Eisen (tweede niveau) Aanbevelingen (derde niveau) Op het vierde niveau zijn er ook andere aanbevelingen die beperkt (of niet) beschreven zijn in de norm NBN D 50-00

• Bijlage VI (BijlageVI-§1.c.) heeft de status van bepaalde paragrafen van de norm NBN D 50-001afgezwakt van ‘eis’ naar ‘aanbeveling’ (NBN-§…) Aanbevelingen: comfort en invloed op E-peil (echter moeilijk controleerbaar)


66

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Toepassingsgebied

Toepassing op een EPB-eenheid • de EPB-eenheid maakt deel uit van een nieuw gebouw (NG) of een hiermee gelijkgesteld gebouw (NGG) • de EPB-eenheid vloeit voort uit een bestemmingswijziging (eenvoudige renovatie)

Toepassing op een ruimte • een ruimte wordt gecreëerd • de transparante of doorschijnende wanden van de warmteverliesoppervlakte van de ruimte worden aangepast Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

67

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Toepassing in een EPB-eenheid

Toepassing in een EPB-eenheid Ventilatie van een EPBeenheid (woongebouw) Ventilatie van speciale ruimten

Eis nr. 1

Eis nr. 2

EPB

EIS EIS

Intensieve ventilatie

EIS EIS

Basisventilatie


68

EIS

EXIGENCE

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Debieten

Eisen betreffende basisventilatie • • • • • •

Debieten Luchttoevoer Luchtafvoer Doorstroomopeningen (Regeling) Onderhoud


69

EIS EIS

NBN


Algemene regel: 3,6 m³/h per m² (= 1 l/s per m²) + minimaal debiet + toereikend debiet waartoe er beperkt mag worden + maximaal debiet voor systemen met natuurlijke luchttoevoer (systeem A en C)


70

TOEVOER

nominaal debiet minimaal debiet

debiet mag beperkt worden tot

75 m³/h

150 m³/h

ruimte algemene regel

woonkamer slaapkamers studeerkamers speelkamers

3,6 m³/h/m²

25 m³/h

nominaal debiet

ruimte

AFVOER

algemene regel

keuken badkamer wasplaats

3,6 m³/h/m²

open keuken wc

minimaal debiet

50 m³/h

72 m³/h debiet mag beperkt worden tot

EIS EIS

NBN

VI


maximale natuurlijke toevoer (A, C)

2 x nominaal

BijlageVI§1.b.

75 m³/h

75 m³/h -

25 m³/h

-

Opmerking: het debiet mag verdeeld worden over meerdere openingen Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

71

NATUURLIJKE TOEVOER

Maximale debiet

t bie de

bie

t

Ongevoegd debiet Ongemak als gevolg van ontwerpen de

t bie de

NOMINAAL DEBIET

NOMINAAL DEBIET

MECHANISCHE TOEVOER

EIS EIS

NBN


Toegestaan debiet

debiet

debiet

Toegestaan debiet

debiet

Minimale debiet

debiet

Minimale debiet

Ongevoegd debiet

Ongevoegd debiet

Ongemak door gebrek aan ventilatie

Ongemak door gebrek aan ventilatie


72

DOORSTROOM

Als afvoer uit de ruimte woonkamer slaapkamers studeerkamers speelkamers

minimale spleet onder de deur

25 m³/h

70 cm²

25 m³/h

70 cm²

debiet DO (minimum)


25 m³/h

70 cm²

Keuken

50 m³/h

140 cm²

Wc

25 m³/h

70 cm²

Als toevoer naar de ruimte Badkamer Was-, droogplaatsen

bij voorkeur groter

EIS EIS EXIGENCE

NBN

debiet DO (minimum)

GOEDE PRAKTIJK

DOORSTROOM


Opmerking: het debiet mag verdeeld worden over meerdere openingen Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

73

EIS

EXIGENCE

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie




74

• • • • • • •

•

EIS EIS

NBN

VI

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchttoevoer

Rechtstreekse luchttoevoer van buiten of vanuit AOR (BijlageVI - §1.f.) Toevoeropening in een dak met een helling > 30° (BijlageVI - §1.g.) Geen verhoogd inbraakrisico Wering hinderlijk gedierte (BijlageVI - §2.a.) Voorkomen van waterinfiltratie (BijlageVI - §2.b.) Plaatsing op > 1,8 m hoogte of meting ter bepaling van de luchtverspreiding in de woonzone (BijlageVI - §2.c.) RTO (specifiek): - Continu regelbaar of minimaal 5 standen (3 tussenstanden tussen gesloten en volledig open) - Dimensionering: P = 2 Pa - Lekdebiet < 15% bij 50 Pa (in gesloten stand) MTO (specifiek): - Permanente toevoer (mag niet onderbroken worden door voorzieningen van het systeem zelf, bv.: temporisatie) - Open verbrandingstoestellen - Recyclage Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

75

EIS EIS

VI

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchttoevoer (RTO – MTO)

Luchttoevoer via een AOR (§1.f.) Nieuwe mogelijkheid van bijlage VI

RTO 2 Pa

MTO

RTO 2 Pa

RTO 10 Pa systeem A of C

systeem D (of B) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

76

EIS EIS

VI

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchttoevoer (RTO)

Luchttoevoer in een dak (§1.g.) Nieuwe mogelijkheid van bijlage VI

RTO >30° In strijd met andere voorschriften of < 2 m

systeem A of C


77

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchttoevoer (RTO)

Dimensionering bij P = 2 Pa

In Nederland: bij 1 Pa Frankrijk: bij 20 Pa

Debiet (m³/u)

Debiet (l/s)

Het nominale debiet wordt doorgaans bepaald bij 2 Pa

Drukverschil (Pa) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

78

EIS EIS

NBN


Open verbrandingstoestellen Het toegevoerde luchtdebiet moet voldoende zijn om het toestel te voorzien van de nodige hoeveelheid verbrandingslucht (en onverbrande gassen te voorkomen) Bijkomende toevoer van buitenlucht voorzien • niet-regelbaar, niet-afsluitbaar • geplaatst in de onderste helft van de ruimte, • vrije doorsnede: in functie van het type toestel (minimum 50 cm²) Normen: NBN D51-003 , NBN B61-001 , NBN B61-002


79

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchttoevoer (MTO)

Hergebruik • De circulatielucht mag enkel afkomstig zijn van de slaapkamers, studeerkamers, speelkamers, gangen, trapzalen en halls van dezelfde woning. • Het debiet verse toevoerlucht moet minstens gelijk zijn aan de som van de nominale debieten van alle slaap-, studeer- en speelkamers.


80

• • • • •

•

GOEDE PRAKTIJK


Plaatsing en regeling zodat v < 0,2 m/s (bewoonde zone) (NBN - §4.3.3.1.) > geplaatst boven een verwarmingslichaam (snelle menging met warme lucht) Geplaatst zodat een goede ventilatie verzekerd is (NBN - §4.3.3.6.) Eenvoudig onderhoud en vervanging (NBN - §6.) Esthetiek RTO (specifiek): - Luchtdichtheid, geluidsisolatie en warmte-isolatie (oppervlaktecondensatie) (NBN - §4.3.2.3.) - Zelfregelend (NBN - §4.3.3.1.) MTO (specifiek): - Geluidsisolatie (NBN - §4.3.3.4.) - Luchtdichtheid van het gebouw (NBN - §4.3.3.5.) - Inregeling door geschoold personeel


81

EIS

EXIGENCE

NBN





82

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchtafvoer

Uitmonding • Geen verhoogd inbraakrisico • RAO (specifiek): - Continu regelbaar of minimaal 5 standen (3 tussenstanden tussen gesloten en volledig open) - Dimensionering: P = 2 Pa - Lekdebiet = 15% tot 25% bij 50 Pa • MAO (specifiek): - Permanente afvoer (mag niet onderbroken worden door voorzieningen van het systeem zelf, bv.: temporisatie) > traditionele dampkap: NEEN! - Appartementen: collectieve afzuiging - Open verbrandingstoestellen Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

83

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchtafvoer (MAO)

Appartementen: collectieve mechanische afvoer het collectieve afvoersysteem moet permanent werken


84

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchtafvoer (MAO)

Open verbrandingstoestellen De goede werking garanderen Terugstroom van verbrandingsproducten vermijden


85

GOEDE PRAKTIJK

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Luchtafvoer

Uitmonding • • • •

Geplaatst zodat een goede ventilatie verzekerd is (NBN - §4.3.3.6) Eenvoudig onderhoud en vervanging (NBN - §6) Esthetiek MAO (specifiek): - Geluidsisolatie (NBN - §4.3.3.4) - Luchtdichtheid van het gebouw (NBN - §4.3.3.5) - Inregeling door geschoold personeel - Automatische regeling


86

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – (natuurlijke) Luchtafvoer

Verticaal kanaal • Sectie: 1 m² per m³/s - Toiletten (25 m³/h): min 70 cm² (diameter 95mm) - Andere ruimten (50 m³/h): min 140 cm² (diameter 134mm) • Hoofdzakelijk verticaal tracé (max 30°) • Materialen (bestand tegen thermische, chemische, mechanische belasting en vochtbestendig)


87

GOEDE PRAKTIJK


Verticaal kanaal • Keukens niet aansluiten op een hoofdkanaal waar ook andere ruimten op zijn aangesloten • Maximum één ruimte per secundair kanaal • Aansluitingen van secundaire kanalen • Luchtdichtheid • Geluidsisolatie • Esthetiek • Bescherming tegen mechanische schade • Isolatie


88

GOEDE PRAKTIJK


Aansluitingen van secundaire kanalen

Secundaire Kanaal

Hoofdkanaal


89

GOEDE PRAKTIJK


Materialen

Gladde buizen (aluminium, inox, verzinkt): aanbevolen

Metselwerk, flexibele buizen: te vermijden

Prefab elementen (beton, baksteen): toegestaan Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

90

EIS EIS

NBN

VI


Dakuitmonding • In alle gevallen: hmin = 0,5 m (boven dak of kroonlijst) (BijlageVI - §1.e.) • Dakhelling ≥ 23°: γ . 23 h min = 0 , 5 + 0 , 16 . . b 1° Uitmonding hoogste (m)

Afstand tot de daktop « a » (m) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

91

EIS

EXIGENCE

NBN





92

• • • •

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Doorstroomopeningen

Niet-afsluitbare permanente opening Dimensionering: P = 2 Pa Minimaal debiet van 50 m³/h of een spleet van 140 cm² voor keukens 25 m³/h of een spleet van 70 cm² voor andere ruimten Netto hoogte van de spleet ≥ 5 mm


93

GOEDE PRAKTIJK

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Doorstroomopeningen

• Een grotere sectie voor de woonkamer, indien mogelijk • Geluidsisolatie • Esthetiek


94

EIS

EXIGENCE

NBN





95

GOEDE PRAKTIJK

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Regeling

Geen specifieke eisen De toevoer- en afvoeropeningen kunnen voorzien worden van een regelsysteem (luchtkwaliteit, winddruk, CO2-gehalte, waterdamp)


96

EIS

EXIGENCE

NBN





97

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Onderhoud

Het ventilatiesysteem moet zodanig ontworpen zijn dat het regelmatig en eenvoudig onderhouden kan worden (toegankelijkheid)


98

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Intensieve ventilatie

Toepassing in een EPB-eenheid Ventilatie van een EPBeenheid (woongebouw)

Basisventilatie


Ventilatie van speciale ruimten

Eis nr. 1

Eis nr. 2

EPB


99

woonkamer slaapkamer studeerkamer speelkamer keuken

EIS EIS

NBN

VI


Eenzijdige ventilatie Indien de ruimte in één gevelvlak opengaande ramen of deuren heeft

Aopening = 0,064 Aruimte

openen ramen en/of deuren

Dwarsventilatie Indien de ruimte in minstens twee gevelvlakken opengaande ramen of deuren heeft

Aopening = 0,032 Aruimte min. 40% per wand


100


Voorbeeld netto sectie 11,5 m² x 6,4 % = 0,74 m²

eenzijdige ventilatie

netto sectie 10,8 m² x 3,2 % = 0,35 m²

dwarsventilatie


101


Roosters voor intensieve ventilatie risico op inbraak en insecten


102


Intensieve ventilatie via draai-kiepraam equivalente sectie A = (A1 . A2) / (A1 + A2) A1 = B . H A2 = D . (H + B)

Intensieve ventilatie via dampkap debiet > 200 m³/h Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

103

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Ventilatie van speciale ruimten (buiten EPB)

Application à une unité PEB Ventilatie van een EPBeenheid (woongebouw)

Basisventilatie


Ventilatie van speciale ruimten

Eis nr. 1

Eis nr. 2

EPB


104

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Ventilatie van speciale gebouwen (buiten EPB)

Garage, zolder, stookruimte, kelder, … Deze ruimten moeten apart van de rest van het gebouw geventileerd worden.


105

GOEDE PRAKTIJK

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Dampkap in de keuken

3 mogelijkheden 1. Rechtstreeks naar buiten • Toevoer- en afvoerdebieten niet in balans > Bijkomende toevoer van buitenlucht (vrije doorsnede: 100 cm² per 100 m³/h debiet van de dampkap) • Bijkomende daling van de luchtdichtheid • Infiltratie van koude lucht 2. Aangesloten op het ventilatiesysteem • Relatief beperkte debieten • Permanente werking • Risico op vervuiling bij warmterecuperatie 3. Recirculatiedampkap (met vetfilter en actieve koolstoffilter) • Geen vochtafvoer Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

106

GOEDE PRAKTIJK

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Geluidsbeheersing

Systeem A

Systeem C

Systeem D

Buitengeluid

Systeemgeluid

n.v.t.

Binnengeluid Verklaring: n.v.t.

niet van toepassing beperkt probleem belangrijk probleem


107

GOEDE PRAKTIJK


Geluidswerende maatregelen • • • • • •

Geluidswerende toevoerroosters Luchtsnelheden beperken (max. 2 – 3 m/s in de eindkanalen) Correct bevestigen kanalen (trilvaste beugels – geen direct contact met muren) Ventilatoren met lage geluidsbelasting Geluiddempers, omkasting Correcte dimensionering en ingebruikname van de ventilatie-inrichting


108

GOEDE PRAKTIJK


Geluidswerend rooster

voorkant

geluidswerende regelbare toevoeropening achterkant


109

EIS EIS

NBN

VI

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in woongebouwen Toepassing in een ruimte

Toepassing in een ruimte • In nieuw gebouwde woonruimten of woonruimten waarvan de ramen vervangen worden, moet een luchttoevoeropening voorzien worden • In niet-woonruimten moet een luchtafvoeropening geplaatst worden • Naleving van de eisen voor intensieve ventilatie

Eisen inzake toevoer- en afvoeropeningen cf. toepassing in een EPB-eenheid


110

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen

Toepassing in een eengezinswoning

eerste verdieping

gelijkvloers

cave


111

Badkamer

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen

logeerka mer

slaapkamer 3

badkame r zolder

slaapkamer 2

keuken

woonkamer

eetkamer

slaapkamer 1

Gelijkvloers

Eerste verdieping Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

112

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Debieten (toevoer)

TOEVOER

nominaal debiet ruimte

algemene regel

woonkamer slaapkamer studeerkamer hobbykamer

3,6 m³/h per m²

minimaal debiet


75 m³/h

150 m³/h

25 m³/h

72 m³/h

natuurlijke toevoer (A, C) maximaal

11,5 m²

2x nominaal

27,5 m²

Logeerkamer 11,5 m² x 3,6 m³/h per m² = 41 m³/h Woonkamer - eetkamer 27,5 m² x 3,6 m³/h per m² = 99 m³/h

keuken

Toevoer van verse lucht


113

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Debieten (toevoer)

9,3 m²

Toevoer van verse lucht Slaapkamer 1 11,3 m² x 3,6 m³/h.m² = 41 m³/h Slaapkamer 2 8,5 m² x 3,6 m³/h.m² = 31 m³/h

chambre Slaapkamer 3

douche

3

Slaapkamer

zolder

2

8,5 m² chambre 2

Slaapkamer 3 9,3 m² x 3,6 m³/h.m² = 33 m³/h 11,3 m² chambre Slaapkamer 11


114

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Debieten (afvoer)

nominaal debiet algemene regel

keuken badkamer was-, droogplaats

Logeer-

50 m³/h 3,6 m³/h/m²

open keuken wc

minimaal debiet

3,4 m²

kamer 75 m³/h

75 m³/h -

25 m³/h

-

Afvoer van vervuilde lucht Douche 3,4 m² x 3,6 m³/h.m² = 12 m³/h 50 m³/h Wc 25 m³/h Keuken 10,8 m² x 3,6 m³/h.m² = 39 m³/h 50 m³/h

woonkamer

eetkamer

cuisine

AFVOER

ruimte


10,8 m²


115


Afvoer van vervuilde lucht Badkamer 6,2 m² x 3,6 m³/h per m² = 22 m³/h 50 m³/h

slaapkamer 3

sdb

6,2 m² zolder

slaapkamer 2

slaapkamer 1


116


Toevoer

Afvoer

Woonkamer Logeerkamer Slaapkamer 1 Slaapkamer 2 Slaapkamer 3

99 m³/h 41 m³/h 41 m³/h 31 m³/h 33 m³/h

Keuken Wc Doucheruimte Badkamer

50 m³/h 25 m³/h 50 m³/h 50 m³/h

TOTAAL:

245 m³/h

TOTAAL:

175 m³/h


117

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Debieten (balancering)

Totaal toevoerdebiet >< totaal afvoerdebiet 245 m³/h >< 175 m³/h

Gevolgen • Systeem C: te weinig toevoer • Systeem D: exfiltratie van lucht door de gebouwschil ten gevolge van overdruk


118


Oplossingen 1. Opdrijven afvoerdebiet – ontwerp 245 m³/h = 245 m³/h > minder energie-efficiënt > Dit debiet moet kunnen gerealiseerd worden… maar moet niet continu gehaald worden > Toevoerdebiet verse lucht verminderen (vraagsturing) - gebruik 175 m³/h = 175 m³/h 2. Verminderen toevoerdebiet + recirculatie 175 m³/h + 70 m³/h = 245 m³/h


119


Verminderen toevoerdebiet + recirculatie 41 + 31 + 33 + 41 = 146 m³/h < 175 m³/h ok

Badkamer

gang

Slaapkamer

Keuken

Gang

Woonkamer


120

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Debieten (doorstroom) doorstroom douche

25 m³/h

logeerkamer

25 m³/h

wc

25 m³/h

logeerkamer

woonkamer 25 m³/h (of meer) keuken

50 m³/h debiet DO (minimum)


woonkamer

25 m³/h

70 cm²

slaapkamer studeerkamer speelkamer

25 m³/h

70 cm²

als toevoer naar de

debiet DO (minimum)


badkamer was-, drooglokaal

25 m³/h

70 cm²

keuken

50 m³/h

140 cm²

wc

25 m³/h

70 cm²

als afvoer uit de

woonkamer

eetkamer

keuken


121

3.4 Ventilatie – Toepassing Application Ventilatie in woongebouwen La ventilation dans les bâtiments résidentiels Basisventilatie – Debieten (doorstroom) doorstroom badkamer

25 m³/h

slaapkamer 3

25 m³/h

slaapkamer 2

25 m³/h

slaapkamer 1

25 m³/h

slaapkamer 3 Badkamer

zolder slaapkamer 2

slaapkamer 1 Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

122

logeerkamer logeerkamer

25 m³/h 25 m³/h 25 m³/h

99 m³/h 99 m³/h

woonkamer woonkamer

eetkamer eetkamer

70 m³/h

33 m³/h slaap-

75 m³/h

bad- 75 m³/h kame 25 m³/h badr kame 25 m³/h r zolder

kamer 3 slaap- 25 m³/h kamer 3

25 m³/h

25 m³/h

25 m³/h

25 m³/h 25 m³/h

50 m³/h 50 m³/h

25 m³/h

33 m³/h

25 m³/h

zolder

31 m³/h

25 m³/h

31 m³/h slaap-

kamer 2 slaapkamer 2

75 m³/h 75 m³/h

25 m³/h 25 m³/h

41 m³/h

70 m³/h

keuken keuken

41 m³/h

25 m³/h 25 m³/h

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Debieten

41 m³/h

slaap41 m³/h kamer 1 slaapkamer 1 Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

123

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Keuze van het systeem Keuze van het systeem • • • •

Systeem A (Systeem B) Systeem C Systeem D


124

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem A Systeem A RAO

DO DO

DO RAO DO

RTO

zolder DO RTO

woonkamer

slaapkamer 2

keuken

eetkamer

badk DOamer

slaapkamer RTO DO 3

DO

RTO

DO

logeerka mer

RAO

RTO

slaapkamer 1

RAO Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

125

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem A

Keuze van de RTO’s • •

RTO met vaste afmeting RTO met variabele lengte


126


RTO met vaste afmeting

Technische kenmerken - ventilatiedebiet bij 2 Pa: 50 m³/h - ventilatiedebiet bij 10 Pa: 112 m³/h - regelbaar in 5 standen


127


RTO met variabele afmetingen

Lengte van raster (dagregel)

Technische kenmerken - q1 bij 2 Pa: 50 m³/h per m - q1 bij 10 Pa: 112 m³/h per m - L0 bij 2 Pa: 0,062 m - L0 bij 10 Pa: 0,063 m - regelbaar in 5 standen


128


Keuze van de DO’s • Doorstroomroosters • Openingen (spleet onder deur)


129


Keuze van de RAO’s


130


Afvoerkanalen (dimensionering) Maximale luchtsnelheid: 1 m/s (natuurlijke afvoer)

50 m³ / h 50 m³ / 3600 s = = 0,014 m² 1m / s 1m / s 0,014 m² × 4 Minimale doorsnede bij ronde leiding: = 0,134 m = 134 mm π RTO (50 m³/h):

> De diameter wordt bepaald op basis van de bestaande standaardafmetingen


131

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie- Systeem A

Afvoerkanalen (tracé) Welk tracé voor de keuken?

Slaapkamer Zolder

Eetkamer Keuken

Cave


132

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem A Afvoerkanelen (tracé)

b=4m

h 33,5° Voorwaarden om een zone in onderdruk te bekomen h ≥ (0,5 + 0,16 (γ – 23 )) x b met γ = 33,5° b = 4 m h = 8,7 m !!!


133

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem A Afvoerkanalen (tracé) Uitmonding

h

Verticale kanaal Maximumtolerantie van 30°door de verticale

Uitmondig :

max. 30°


134


Afvoerkanalen (tracé) Welk tracé voor badkamers badkamer badkamer

badkamer badkamer

logeerkamer logeerkamerdouche

douche

logeerkamer logeerkamerdouche

douche

slaapkamerslaapkamer slaapkamerslaapkamer

kelder

kelder

kelder

kelder Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

135


Afvoerkanalen (tracé) Systeem A vereist de integratie van de afvoerkanalen vanaf het begin!

chambre à chambre à coucher coucher

salle de bains salle de bains

douche chambre d’amis douche chambre d’amis

cave cave Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

136

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem C Systeem C MAO

RTO

slaapRTO kamer 3

DO DO

DO MAO DO

RTO

DO

zolder DO RTO

woonkamer

slaapkamer 2

keuken

eetkamer

badk DOamer

DO

logeerkamer

DO

MAO

RTO

slaapkamer 1

MAO


137

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem C

Badkamer douche

wc

keuken


138


Keuze van de RTO’s > zie systeem A

Keuze van de DO’s > zie systeem A


139


Afvoerkanalen (dimensionering) Maximale luchtsnelheid: 3 m/s (mechanische afvoer)

50 m³ / h 50 m³ / 3600 s RTO 50 m³/h: = = 0,005 m² 3 m/ s 3 m/ s 0,005 m² × 4 Minimale doorsnede bij ronde leiding: = 0,08 m = 80 mm π >De diameter wordt bepaald op basis van de bestaande standaardafmetingen


140


Keuze van de ventilator • • • •

Debiet (afvoer) Stromingsweerstand van het ventilatienetwerk Vermogen en parasitair verbruik Type (kanaalventilator, dakventilator, …)


141

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem D Systeem D MTO

MTO

DO DO

DO MAO

keuken

eetkamer

zolder DO

slaapkamer 2

MTO

MTO

MTO

DO

woonkamer

badk DOamer

slaapkamer 3 DO

DO

kamer

DO

Système D logeer-

MAO

MAO

MTO

slaapkamer 1

MAO


142

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem D slaapkamer 3 logeerkamer slaapkamer 2

slaapkamer 1

woonkamer eetkamer


143

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem D

Toevoer- en afvoerkanalen (dimensionering) > zie systeem C

Toevoer- en afvoerkanalen (tracé) • De kanalen wegwerken: - omkasten - plaatsen van de kanalen op zolder (thermische isolatie) - doorvoeren kanalen in houten vloeren • De ideale opstelling zo dicht mogelijk benaderen (= inblazen in de hoek recht tegenover het doorstroom- of afvoerrooster) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

144

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in woongebouwen Basisventilatie – Systeem D Toevoer- en afvoerkanalen (tracé) MAO

MAO

logeerkamer MTO

slaapkamer 3 MTO

MTO

MTO

zolder

MAO

woonkamer

slaapkamer 2

MTO

keuken

eetkamer

badk amer

MAO

MTO

slaapkamer 1


145


slaapkamer 2

slaapkamer 3

logeerkamer Woonkamer

slaapkamer 1

eetkamer Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

146


Keuze van de MTO’s en MAO’s > afhankelijk van de diameter van de leiding (en het debiet – geluid)

Keuze van de DO > zie systeem A

Dimensionering kanalen > zie systeem C


147


Keuze ventilator • • • • • • • •

Debieten (toevoer en afvoer) Weerstand van het ventilatienetwerk Vermogen en parasitair energieverbruik Warmterecuperatie? Rendement warmtewisselaar Vorstbescherming Bypass Filters


148

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Bibliotheek – Onderdelen van de ventilatie

zie voorgaande slides (basisventilatie)


149

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Berekening debieten

0. Gegevens invoeren in bibliotheek


150




151




152

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Berekening debieten 1. Voor iedere EPB-eenheid: ventilatiezones


153

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Berekening debieten 2. Voor iedere ventilatiezone: energiesectoren


154

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Berekening debieten 3. Voor iedere energiesector: ruimten


155

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Berekening debieten 4. Voor iedere ruimte: eigenschappen van de ruimte


156

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Berekening debieten 5. Voor iedere ruimte: toevoeropeningen


157


6. Voor iedere ruimte: afvoeropeningen


158

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Bij systeem D


159

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in woongebouwen Hulpenergie ventilatoren


160



161



162



163

3.4 Ventilatie - inhout


Waarom ventileren? De principes van ventileren Ventilatiesystemen Ventilatie in woongebouwen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen

Inleiding Eisen Andere reglementering Toepassing Software

Ventilatie en energie Andere eisen met betrekking tot de ventilatie-installatie

Samenvatting


164

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen

• De norm NBN EN 13779 heeft betrekking op de prestaties van ventilatiesystemen • Bijlage VII heeft als belangrijkste doelstelling het waarborgen van een minimale ventilatie in niet-residentiële gebouwen (aanvullende eisen) • Bijlage VII is noodzakelijk maar ontoereikend (luchtkwaliteit) • Klassen van de norm NBN EN 13779 gebruikt in bijlage VII • Klassen van de norm NBN EN 13779 NIET gebruikt in bijlage VII


165

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Toepassingsgebied

• Bijlage VII is van toepassing op niet-residentiële gebouwen of gedeelten hiervan, bestemd voor menselijk gebruik • De ventilatie van speciale ruimten valt buiten het toepassingsgebied van bijlage VII (BijlageVII-§6.4.)


166

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Toepassingsgebied

Toepassing in een EPB-eenheid • de EPB-eenheid maakt deel uit van een nieuw gebouw (NG) of een hiermee gelijkgesteld gebouw (NGG) • de EPB-eenheid vloeit voort uit een bestemmingswijziging (eenvoudige renovatie)


167

EIS

EXIGENCE

NBN

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen

Minimaal vereiste prestatieniveaus • • • • • • • •

Debieten (BijlageVII-§7.2.) Luchtkwaliteit (BijlageVII-§7.1.) Luchttoevoer (BijlageVII-§7.3. - BijlageVII-§7.7. - BijlageVII-§7.8. - BijlageVII-§7.11. BijlageVII-§7.12. - BijlageVII-§7.13.) Luchtafvoer (BijlageVII-§7.1. - BijlageVII-§7.7. - BijlageVII-§7.8. - BijlageVII-§7.9.) Doorstroomopeningen (BijlageVII-§7.1. - BijlageVII-§7.7. - BijlageVII-§7.8. - BijlageVII§7.10.) Regeling (BijlageVII-§7.4.) Drukomstandigheden (BijlageVII-§7.5.) Energieverbruik ventilatoren (BijlageVII-§7.6.)


168

EIS EIS

NBN

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Debieten

Binnenlucht = lucht in de te behandelen ruimte Klasse

Omschrijving

IDA1

Uitstekende luchtkwaliteit

IDA2

Matige luchtkwaliteit

IDA3

Aanvaardbare luchtkwaliteit

IDA4

Lage luchtkwaliteit

niet toegestaan

Het ontwerpdebiet mag niet kleiner zijn dan het minimumdebiet overeenkomstig binnenluchtklasse IDA3 (BijlageVII-§7.1.) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

169

EIS EIS

NBN


3 soorten ruimten • ruimten bestemd voor menselijke bezetting ruimten die voorzien zijn om mensen langere tijd te laten vertoeven (…). bijvoorbeeld: kantoren, restaurants, hotelkamers… • ruimten niet bestemd voor menselijke bezetting ruimten die voorzien zijn om mensen bij een normaal gebruik slechts een relatief korte tijd te laten vertoeven (…). bijvoorbeeld: archieven, opslagruimten, toiletten… • speciale ruimten (BijlageVII-§6.4.) onder speciale ruimten worden hier ruimten verstaan met (een risico op) speciale verontreinigingen waarvoor andere (specifieke en/of strengere) eisen qua ventilatie gelden. bijvoorbeeld: stookruimten, afvalopslagplaatsen… Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

170

EIS EIS

NBN


Het ontwerpdebiet moet zowel bij de afvoer als bij de toevoer gerealiseerd kunnen worden (BijlageVII-§7.2.)

25

25

22

22 Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

171

EIS EIS

NBN


Ruimten bestemd voor menselijke bezetting (niet-rokers) Indirecte classificatie op basis van het verseluchtdebiet Klasse

Verseluchtdebiet (rookvrije ruimten)

IDA1

> 54 m³/h per persoon

IDA2

36 – 54 m³/h per persoon

IDA3


IDA4

< 22 m³/h per persoon

Hoger debiet toegestaan voor een betere luchtkwaliteit Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

172

EIS EIS

NBN


Ruimten bestemd voor menselijke bezetting (rokers) Indirecte classificatie op basis van het verseluchtdebiet Klasse

Verseluchtdebiet (niet-rokersruimten)

Verseluchtdebiet (rokersruimten)

IDA1



IDA2



IDA3



IDA4



X2


173

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële woningen Eisen – Debieten

Ruimten bestemd voor menselijke bezetting – debieten Bepaling van de bezetting: • ontwerpbezetting • theoretische bezetting (BijlageVII-§7.2.1.) In te voeren gegevens nodig voor de berekening van het minimum ontwerpdebiet in ruimten bestemd voor menselijke bezetting

Vloeroppervlakte per persoon (m²/pers)

(…) Kantoren

15

Ontvangstruimten, receptie, vergaderzalen

3,5

Hoofdingang

10

(…) Overige ruimten 36 voorgestelde categorieën + ‘overige ruimten’


174

EIS EIS

NBN

VII


Ruimten bestemd voor menselijke bezetting – debieten (BijlageVII§7.2.1.)

(voorbeeld: kantoor van 34 m²) • Ontwerpbezetting: 1 persoon 1 x 22 = 22 m³/h • Theoretische bezetting (tabel 1): 34 m² / 15 m² per persoon = 2,27 personen afgerond naar boven = 3 personen 3 x 22 = 66 m³/h Te voorziene waarde: maximum van de twee berekeningen, d.w.z. 66 m³/h Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

175

EIS EIS

NBN

VII


Ruimten niet bestemd voor menselijke bezetting Indirecte classificatie op basis van het verseluchtdebiet Klasse

Verseluchtdebiet (niet-rokersruimten)

IDA1

klasse niet van toepassing

IDA2

> 2,5 m³/h per m²

IDA3

1,3 – 2,5 m³/h per m²

IDA4

< 1,3 m³/h per m²


176

EIS EIS

NBN

VII


Ruimten niet bestemd voor menselijke bezetting – debieten (BijlageVII§7.2.2.) Toiletten • het aantal wc’s en urinoirs is gekend debiet: 25 m³/h per wc of urinoir • het aantal wc’s en urinoirs is niet gekend debiet: 15 m³/h per m² Douches debiet: 50 m³/h per douche Andere niet voor menselijke bezetting bestemde ruimten debiet: 1,3 m³/h per m² Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

177

EIS EIS

VII


Speciale ruimten (BijlageVII-§6.4) Bijlage VII is niet van toepassing voor speciale ruimten! > Andere geldende regels en/of normen stookplaatsen NBN B 61-001 en Pr NBN B 61-002 gasmeterruimten NBN D 51-00 ruimten voor drukreduceerinrichtingen NBN D 51-001 …


178

EIS EIS

NBN

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Debieten Type ruimte? Bestemd voor menselijke bezetting Niet bestemd voor menselijke bezetting

Speciale ruimte

Functie? 1,3 m³/h per m²

Wc? Neen Oppervlakte per persoon Bezetting vastgelegd door bouwteam

Ja Aantal wc’s gekend?

Berekende bezetting

Andere normen? Ja

Max

Ja Neen

Neen 25 m³/h per wc

Roken? Ja 43 m ³/h per pers

Neen 22 m³/h per pers

15 m³/h per m ²

Debiet volgens die normen

Debiet volgens andere specificaties


179

EIS

EXIGENCE

NBN

VII





180

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Luchtkwaliteit Afvoerlucht = lucht die de te behandelen ruimte verlaat Klasse

Omschrijving

Voorbeelden Lage vervuilingsgraad

ETA1

Belangrijkste vervuilingsbronnen: materialen van de constructie en de menselijke stofwisseling

Kantoren, klaslokalen, trappen, gangen, vergaderzalen, …

Matige vervuilingsgraad ETA2

Lucht afkomstig uit ruimten, die meer onzuiverheden bevat dan lucht uit de ruimten van klasse ETA1 of ruimten waar mag worden gerookt

Eetkamers, keukens voor de bereiding van warme dranken, magazijnen, opslagplaatsen van kantoorgebouwen, hotelkamers, …

Hoge vervuilingsgraad ETA3

Productie van vocht, gebruik van chemische stoffen

Toiletten, sauna’s, keukens, rokerssalons, …

Zeer hoge vervuilingsgraad ETA4

Geuren en onzuiverheden die schadelijk zijn voor de gezondheid

Garages, wegtunnels, parkings, ruimten waar verf en oplosmiddelen gebruikt worden, … Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

181

Klasse

Mogelijk hergebruik van de lucht

ETA1

Hergebruik en doorstroming mogelijk

ETA2

Geen hergebruik toegelaten, maar wel doorstroming naar niet voor menselijke bezetting bestemde ruimten

ETA3

Geen hergebruik en geen doorstroming

ETA4

Geen hergebruik en geen doorstroming

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Luchtkwaliteit Hergebruik en doorstroming

Bij hergebruik van afvoerlucht dient voldaan te worden aan elk van de richtlijnen gegeven in bijlage A.6 van de norm EN 13779 (BijlageVII-§7.3.)


182

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Luchtkwaliteit

Het minimum ontwerptoevoerdebiet van ruimten bestemd voor menselijke bezetting moet gerealiseerd worden met buitenlucht. Alle bijkomende debieten mogen gerealiseerd worden met buitenlucht, herbruikte lucht of doorstroomlucht (BijlageVII-§7.3.)

22 m³/h per pers

débit de conception d'amenée minimum


183

EIS EIS

VII


ETA 3

In ruimten niet bestemd voor menselijke bezetting kan het toevoerdebiet volledig worden gerealiseerd met afvoerlucht uit ruimten van de kwaliteit ETA1 of ETA2 (BijlageVII-§7.3.)

ETA1 of

ETA2


184

EIS EIS

VII


De bijdrage van afvoerlucht uit andere ruimten van kwaliteit ETA1 of ETA2 hangt af van het ontwerpdebiet van deze ruimten. De som van de ontwerpdebieten vanuit een ruimte naar andere ruimten mag niet groter zijn dan het eigen ontwerpdebiet van die ruimte (BijlageVI-§7.3.) Bijkomende luchttoevoer

22

130


185

EIS

EXIGENCE

NBN

VII





186

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Luchttoevoer

• Verhinderen binnendringen hinderlijk gedierte (BijlageVII-§7.11.) • Voorkomen van waterpenetratie (BijlageVII-§7.12.) • Plaatsing op > 1,8 m hoogte of meting ter bepaling van de luchtverspreiding in de gebruiksruimte (BijlageVII-§7.13.) • RTO: - Continu regelbaar of minimaal 5 standen (BijlageVII-§7.8.) - Dimensionering: P = 2 Pa behalve in bijzondere gevallen waar P = 10 Pa (BijlageVII-§7.7.)


187

EIS EIS

VII


De toevoeropeningen in een ruimte die voorzien is van een mechanische afvoer mogen gedimensioneerd worden voor een drukverschil van 10 Pa, tenzij er zich in deze ruimte een open verbrandingstoestel bevindt dat is aangesloten op een afvoerkanaal (BijlageVII§7.7.)

10 Pa


188

EIS EIS

VII


De toevoeropeningen in een ruimte die voorzien is van een mechanische afvoer mogen gedimensioneerd worden voor een drukverschil van 10 Pa, tenzij er zich in deze ruimte een open verbrandingstoestel bevindt dat is aangesloten op een afvoerkanaal (BijlageVII§7.7.)

2Pa


189

EIS

EXIGENCE

NBN

VII


Mininaal vereiste prestatieniveaus • • • • • • • •



190

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Luchtafvoer

Uitmonding • RAO: - Continu regelbaar of minimaal 5 standen (BijlageVII-§7.8.) - Dimensionering: P = 2 Pa behalve in bijzondere gevallen waar P = 10 Pa (BijlageVII-§7.7.) - Aangesloten op een afvoerkanaal met uitmonding boven het dak (BijlageVII§7.8.)


191

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Luchtafvoer

De afvoeropeningen in een ruimte die voorzien is van een mechanische toevoer mogen gedimensioneerd worden voor een drukverschil van 10 Pa (BijlageVII§7.7.)


192

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – (natuurlijke) Luchtafvoer

Verticaal kanaal • Sectie: 1 m² per m³/s (BijlageVII-§7.9.) • Hoofdzakelijk verticaal tracé (max. 30°) (BijlageVII-§7.9.)


193

EIS

EXIGENCE

NBN

VII





194

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Doorstroomopeningen

• Niet-afsluitbare permanente opening (BijlageVII-§7.8.) • Dimensionering: P = 2 Pa behalve in bijzondere gevallen waar P = 10 Pa (BijlageVII-§7.7.) • h ≥ 5 mm (BijlageVII-§7.10.)


195

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Doorstroomopeningen

De binnenshuis aangebrachte doorstroomopeningen worden gedimensioneerd voor een drukverschil van 10 Pa indien minstens 1 van de 2 ruimten die ze bedienen voorzien is van een mechanisch ventilatiesysteem (BijlageVII-§7.7.)

2 Pa

2 Pa

10 Pa Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

196

EIS

EXIGENCE

NBN

VII





197

EIS EIS

NBN

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Regeling

Regeling Klasse

Beschrijving

IDA-C1

Geen regeling: continue werking

niet toegestaan

IDA-C2

Manuele schakelaar

niet toegestaan

IDA-C3

Klokregeling

IDA-C4

Aanwezigheidsdetectie

IDA-C5

Regeling naargelang de bezetting

IDA-C6

Directe regeling (vervuilingssensors)

Mechanische ventilatiesystemen voorzien van een regelsysteem van het type IDAC1of IDA-C2 zijn niet toegestaan (BijlageVII-§7.4.) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

198

EIS EIS

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Regeling

Regelsystemen die gebaseerd zijn op de luchttemperatuur en die toelaten om het minimum ontwerpdebiet te doen dalen, zijn niet toegestaan (BijlageVII-§7.4.)


199

EIS

EXIGENCE

NBN

VII





200

EIS EIS

NBN

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Drukomstandigheden

Drukomstandigheden Drukomstandigheden in een ruimte ten gevolge van het debietverschil tussen de luchttoevoerdebieten en de luchtafvoerdebieten Klasse

Drukomstandigheden in een ruimte

PC1

≤ -6 Pa

PC2

Tussen -2 en -6 Pa

PC3

Tussen -2 en +2 Pa

PC4

Tussen +2 en +6 Pa

PC5

≥ +6 Pa Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

201

EIS EIS

VII


-5 Pa ≤ CP ≤ +10 Pa (BijlageVII-§7.5.)

abs(qv, supply - qv, extract ) CP = sign(qv, supply - qv, extract ) . V& 50 met lekdebiet bij 50 Pa

1 0,65

. 50

V&50 = Vext


202

Exemple Voorbeeld:

1000 m³ /h

2000 m³/h

1 0 , 65

. 50

1000 m³/h

qv,supply - 1000 qv ,extract )   abs(2000  CP = sign( q2000 qv ,extract ) . +3,7 v ,supply -- 1000 & V50 5400  

EIS EIS

VII


5400 m³


203

EIS

EXIGENCE

NBN

VII



Debieten (BijlageVII-§7.2.) Luchtkwaliteit (BijlageVII-§7.1.) Luchttoevoer (BijlageVII-§7.3. - BijlageVII-§7.7. - BijlageVII-§7.8. - BijlageVII-§7.11. BijlageVII-§7.12. - BijlageVII-§7.13.) Luchtafvoer (BijlageVII-§7.1. - BijlageVII-§7.7. - BijlageVII-§7.8. - BijlageVII-§7.9.) Doorstroomopeningen (BijlageVII-§7.1. - BijlageVII-§7.7. - BijlageVII-§7.8. - AnVII§7.10.) Regeling (BijlageVII-§7.4.) Drukomstandigheden (BijlageVII-§7.5.) Energieverbruik ventilatoren (BijlageVII-§7.6.)


204

EIS EIS

NBN

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Specifiek vermogen van de ventilatoren

Specifiek vermogen van de ventilatoren Klasse

Specifiek vermogen

SFP1

≤ 500 W/(m³/s)

SFP2

Tussen 500 en 750 W/(m³/s)

SFP3

Tussen 750 en 1250 W/(m³/s)

SFP4

Tussen 1250 en 2000 W/(m³/s)

SFP5

≥ 2000 Ws/m³

Deels toegestaan niet toegestaan

Het specifieke vermogen van de ventilatoren moet lager zijn dan 0,4 Wh/m³ (= 1440 W/(m³/s) (BijlageVII-§7.6) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

205

EIS EIS

NBN

VII

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Eisen – Specifiek vermogen van de ventilatoren

Specifiek vermogen van de ventilatoren = meting van het energierendement van het ventilatiesysteen Vermogen van de luchttoevoerventilator (kW) Vermogen van de luchtafvoerventilator (kW)

Ptf + Pff SFP = qf

[kWs / m³]

Totaal luchtdebiet (m³/s)


206

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Andere regelgeving

• • • • •

Algemeen Reglement voor de ArbeidsBescherming (ARAB) Rokerszones en niet-rokerszones (K.B. 19/01/2005 + …) Ventilatie in de horeca (K.B. 09/01/1991) Brandpreventie (K.B. 07/07/1994 + …) Akoestisch comfort (NBN S 01-401 + …)


207

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Andere regelgeving – ARAB

Het ARAB verordent een aanvaardbare luchtkwaliteit: • geen verontreinigde of gebruikte lucht • geen overmatige tocht • een aangepaste temperatuur • een aangepaste vochtigheidsgraad

Algemene regel: 30 m³/h per werknemer


208


Bijvoorbeeld een kantoor ARAB – § 56

Bijlage VII bezetting vastgelegd in ontwerp

15 m²/persoon

30 m³/h per werknemer

x 22 m³/h per persoon

??? m³/h


209


Oppervlakte

Personen

ARAB

Bijlage VII volgens theoretische bezetting

10 m²

1 werknemer

30 m³/h

22 m³/h

22 m³/h

20 m²

1 werknemer

30 m³/h

44 m³/h

22 m³/h

20 m²

2 werknemers

60 m³/h

44 m³/h

44 m³/h

20 m²

1 werknemer + 2 bezoekers

30 m³/h

44 m³/h

66 m³/h

Bijlage VII volgens ontwerpbezetting


210

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Andere regelgeving – Rokerszones

K.B. van 19/01/2005 Art. 5§1. De werknemer verbiedt het roken in de werkruimten en de sociale voorzieningen, evenals in het vervoermiddel dat voor gemeenschappelijk vervoer naar het werk door hem ter beschikking wordt gesteld van het personeel. Art. 5§2. In afwijking van het verbod bedoeld in §1, bestaat de mogelijkheid te voorzien in een rookkamer binnen de onderneming, na voorafgaand advies van het Comité. Deze rookkamer wordt afdoende verlucht. (…) Art. 3§4. Rookkamer: lokaal waar gerookt mag worden en dat uitsluitend daartoe bestemd is. Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

211

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Andere regelgeving – Horeca

K.B. van 13/12/2005 Het is verboden te roken in voor het publiek toegankelijke ruimten van hotels en restaurants inrichting van rookkamers • max. ¼ van de oppervlakte • afgesloten lokaal • enkel drankvoorzieningen • verplichte luchtafvoer of luchtzuivering (het ministerieel besluit moet nog gepubliceerd worden) Het is nog steeds toegestaan om te roken in cafés en frituren • maximaal de helft van de oppervlakte mag gereserveerd zijn voor rokers • cafés en frituren kleiner dan 50 m² => de totale oppervlakte mag ingericht worden als rokersruimte • nooit toegestaan voor drankgelegenheden in sportcentra, ziekenhuizen, … • verplichte luchtafvoer of luchtzuivering (het ministerieel besluit moet nog gepubliceerd worden) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

212

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Andere regelgeving – Horeca Ja

M.B. 09/01/1991 (ventilatie horeca) 15 m³/h per m²

Rokers?

Bijlage VII bezetting vastgelegd in ontwerp

Neen

Bijlage VII

1,5 m² per pers. berekende bezetting

1,5 m² per pers. bezetting vastgelegd in ontwerp

berekende bezetting

max

max

x 43 m³/h per pers

x 22 m³/h per pers

> 28,7 m³/h per m² (restaurant) > 21,7 m³/h per m² (café)

(> 14,7 m³/h per m²) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

213

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Andere regelgeving – Brandpreventie

K.B. van 07/07/1994 + K.B. van 19/12/1997 + K.B. van 04/04/2003 Compartimentering/brandschotten - wanden met minimale Rf-waarde - branddeuren • Geen enkel trappenhuis mag gebruikt worden voor de toevoer of de afvoer van lucht van en naar andere ruimten (§6.7.1.2)

•

http://www.normes.be/feu


214

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Andere regelgeving – Akoestisch comfort

Mogelijke bronnen van geluidshinder bij ventilatie: • buitengeluid via RTO’s • geluid van de installatie - ventilatorlawaai - overdracht van trillingen - luchtstroming doorheen de leidingen • overspraak tussen aangrenzende ruimten - via leidingen/kanalen - via doorstroomopeningen Opmerking: ook buiten het gebouw kan er geluidshinder optreden ten gevolge van ventilatie (koelgroepen op het dak, binnengeluid dat ontsnapt via de ventilatieinrichting)


215

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Andere regelgeving – Akoestisch comfort

Codes van goede praktijk: • NBN S 01-401:1987: geluidsniveaus in functie van: - het gebruik van de ruimte (kantoor, computerzaal, technische ruimte, …) - de buitenomgeving (stedelijk, landelijk, …) • NBN S 01-400:1977: geluidsisolatie • NBN EN 13779 §6.6

http://www.normen.be/akoestiek


216

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in niet-residentiële gebouwen

Toepassing op een kantoorgebouw

Verdieping 1: kantoren Verdieping 0: kantoren Verdieping -1: archief + stookruimte Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

217


sanitaire ruimten: mechanische afvoer

gang: doorstroming

kantoren: mechanische luchttoevoer Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

218

3.4 Ventilatie – Toepassing Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Theoretische bezetting Kantoor 15 m²/persoon

15 m²

32 m²

15 m² 1 persoon 24,3 m² 2 personen 32 m² 3 personen Ontwerpdebiet 30 m³/h per persoon (ARAB)

24,3 m²

24,3 m²

15 m²

1 persoon 30 m³/h 2 personen 60 m³/h 3 personen 90 m³/h


219


Ontwerpdebiet: 15,8 m² en 2 wc’s 25 m³/h per wc 50 m³/h

15,8 m²


220

50 30

30

60

60

60

60

60

30

75 30

90

30

30

Totale toevoer: 780 m³/h Totale afvoer: 125 m³/h

30

30

90

60


Zeer sterk onevenwicht! Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

221


Oplossing (BijlageVII-§7.3)

780 m³/h

Totale toevoer: 1560 m³/h Totale afvoer: 950 m³/h

125 m³/h

700 m³/h

archief

-1

toiletten

+0

350 m³/h

780 m³/h

125 m³/h

+1 350 m³/h

kantoren

Lucht afvoeren van circulatieruimte naar archief

Nog steeds onevenwicht! Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

222


Controleren drukomstandigheden

abs( q1560 v, supply - qv950 , extract ) +1,7 CP = sign( q1560 v , supply - qv950 , extract ) . V& 50 5376

1 0 , 65

. 50

-5 Pa < +1,7 Pa < 10 Pa OK!


223

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Bibliotheek – Onderdelen van de ventilatie

Zie slides deel ‘woongebouwen’


224

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Berekening debieten

0. Gegevens invoeren in bibliotheek 1. Voor iedere EPB-eenheid: ventilatiezones 2. Voor iedere ventilatiezone: energiesectoren


225


3. Voor iedere energiesector: ruimten


226


4. Voor iedere ruimte: eigenschappen van de ruimte • •

•

Categorie ruimte Type ruimte > vloeroppervlakte per persoon > theoretische bezetting (aantal personen) Onwerpbezetting (aantal personen) – rokersruimte?


227


4.

Voor iedere ruimte: eigenschappen van de ruimte


228


5.

Voor iedere ruimte: toevoeropeningen


229


6.

Voor iedere ruimte: afvoeropeningen


230

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Bij systeem D


231

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Hulpenergie ventilatoren


232

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie in niet-residentiële gebouwen Hulpenergie ventilatoren


233




Samenvatting


234

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Invloed op het E-peil

Niet-residentieel gebouw Gemiddeld E-peil van 100

Overdracht 29%

Verlichting 37%

Vrijwillige ventilatie 12% Pompen 1% Ventilatoren 7%

Koeling 6%

In/exfiltratie 8%

Ventilatie: 12 + 8 + 7 = 27 % van het E-peil


235

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Invloed op het E-peil

Woongebouw Gemiddeld E-peil van 100 Pompen 5% Overdracht 39% Ventilatoren 6% Koeling 3% In/exfiltratie 13%

Vrijwillige ventilatie 19%

Ventilatie: 19 + 13 + 6 = 38 % van het E-peil


236

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Invloed op het E-peil 100 95

ontstentenisberekening η=85%

E-peil

90 85 80 75 70 65 60 55 50

v50=12

detailberekening v50=12 η=85% detailberekening v50=2

A

C

η=85%

D

ventilatiesysteem

Beïnvloedingsfactoren: • type ventilatiesysteem • kwaliteit inregeling • luchtdichtheid


237

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik

• • • • • • • •

Luchtdichtheid van de gebouwschil waarborgen Rookverbod Debieten regelen in functie van de behoeften Efficiënte ventilatie ontwerpen Luchtdichtheid van de kanalen waarborgen Zuinige en regelbare ventilatoren kiezen Warmterecuperatie afgevoerde lucht Installatie onderhouden


238

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Luchtdichtheid van de gebouwschil

Het gebouw moet luchtdicht zijn • om warmteverliezen door in-/exfiltratie te verminderen • om de goede werking van het ventilatiesysteem te garanderen • om tochtproblemen (door grote lekken) te vermijden De dampwerende laag moet aan de binnenzijde van de wand (warme kant) aangebracht worden om te vermijden dat vocht door de muren naar buiten stroomt (schade aan het gebouw)


239


Kwantitatieve meting: pressurisatietest of ‘blowerdoor’-test . At . V50 V& 50 Bij 50 Pa n50 = Vint m³/h per m³ of h-1

Vint

n50 = het aantal keer per uur dat de volledige luchtinhoud van het gebouw ververst wordt bij een drukverschil van 50 Pa (in h-1) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

240


.

At

v& 50

V50

V& 50 = At

bij 50 Pa

m³/h per m² aanpalend

Vint AOR

gebouw .

v50 = lekdebiet bij 50 Pa per m² gebouwschil (in m³/h per m²) .

Ontstenteniswaarde: v50 = 12


241


Kwalitatieve meting • Rookstokje • Thermografie • Luchtsnelheidsmeter


242


Luchtdichtheid per type woning 10

9.5

9

8.3

8

n50 (h-1)

7 6 5 4

5.3 4.1

3 2 1 0 appartement

woning met 2 buitengevels

woning met 3 buitengevels

vrijstaande woning


243


Waarde n50

Gemiddelde luchtdichtheid van Belgische woningen

Gemiddelde waarde n50 = 7,8 h-1

Bron: VLIET Vlaams Impulsprogramma Energietechnologie: SENVIVV Studie van de Energieaspecten van Nieuwbouwwoningen in Vlaanderen: Isolatie, Ventilatie, Verwarming, Gent, 1998.

Jaar bezetting Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

244


‘Blowerdoor’-test in het kader van de EPB-regelgeving •

De norm NBN EN 13829:2001 is van toepassing voor het meten van het lekdebiet van de buitenschil bij 50 Pa (V50).

•

In aanvulling, hebben de 3 gewesten gezamenlijk bijkomende specificaties vastgelegd voor de uitvoering van luchtdichtheidsmetingen in het kader van de EPB-regelgeving.


245


‘Blowerdoor’-test in het kader van de EPB-regelgeving Te meten zone: De te meten zone moet minstens het hele beschouwde EPW- of EPU-volume bevatten en mag geen ruimten bevatten die buiten het beschermd volume vallen, zoals aangrenzende onverwarmde ruimten.


246


‘Blowerdoor’-test in het kader van de EPB-regelgeving Bewuste openingen: De bewuste openingen in de gebouwschil van de te meten zone moeten worden gesloten. Deze openingen mogen dus niet worden afgedicht. Wanneer er geen sluitingsinrichting voorzien is, mag geen enkele maatregel worden genomen om de dichtheid van de opening te verhogen. Uitzondering voor mechanische ventilatieopeningen: deze moeten afgedicht worden.


247

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Luchtdichtheid van de gebouwschil Componenten

Toestand

Voorbeelden, bij wijze van illustratie

Openingen in de te meten zone ○ Deuren van ingemaakte kasten en toiletten

Gesloten

○ Andere openingen

Geopend

○ Binnendeur, luik of opening, te openen zonder gereedschap

Afgedicht

○ Interne ventilatiemonden of kanalen of externe ventilatiemonden (1, 2 of 3 in Figuur 3)

Openingen in de gebouwschil van de te meten zone ○ Mechanische ventilatieopening ○ Andere openingen met sluitingsinrichting

○ Andere openingen zonder sluitingsinrichting

Gesloten (1)

Open

○ Buitendeur en buitenvenster ○ Deur en luik naar een ruimte buiten de gemeten zone: naar een kelder, een garage, een zolder, een geventileerde kruipruimte, een onbewoonbare zolderruimte ○ Regelbare ventilatieopening: RTO, RAO ○ Brievenbus, kattenluik ○ Afvalwaterafvoerbuizen (2) ○ Luchtafvoeropening met sluitingsinrichting, voor een droogkast, een dampkap (3) ○ Schoorsteen met sluitingsinrichting (open haard), stookketel, kachel, enz.) (3) (4) ○ Niet-afsluitbare luchtinlaat voor een open verbrandingstoestel, enz. ○ Ontluchting van afvalwaterafvoerbuizen ○ Sleutelgaten, openingen voor rolluiklint ○ Andere luchtafvoeropening en schoorsteen zonder sluitingsinrichting (3) (4) ○ Enz.

(1) Door middel van de voorziene sluiting(en), maar niet afdichten. (2) Gevulde sifon = gesloten. (3) Indien er geen sluiting voorhanden is op de opening zelf, maar er een toestel is aangesloten op de opening, is het toegestaan om het toestel te sluiten (bijvoorbeeld: klep van een dampkap, deur van een droogkast, deur van een kachel, enz.) (4) Alle betrokken verbrandingstoestellen dienen vóór elke interventie absoluut uitgeschakeld te worden. Let wel dat voor toestellen met een gesloten verbrandingscircuit geen maatregelen moeten worden getroffen.


248


Aanbevelingen Woongebouwen (NBN D50-001 - §4.3.3.5.) • Bij mechanische luchttoevoer of luchtafvoer (systeem B-C-D) n50 ≤ 3 h-1 • Bij warmterecuperatie (systeem D) n50 ≤ 1 h-1

Niet-residentiële gebouwen (NBN 13779) • Gebouwen met 3 verdiepingen of minder • Gebouwen met meer dan 3 verdiepingen

n50 ≤ 2 h-1 n50 ≤ 1 h-1

STRENG! Zorgvuldige uitvoering, bijzondere aandacht voor de verbindigen en de doorvoeren van kanalen en leidingen, … Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

249

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Luchtdichtheid van de gebouwschil


250


• • • • • • • •



251

3.4 Ventilatie – Software Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Rookverbod

Bij ontstentenis uitgaan van een rookverbod (tenzij roken expliciet wordt toegestaan)


252


• • • • • • • •

Luchtdichtheid van de gebouwschil waarborgen Rookverbod Debieten regelen in functie van de behoeften Efficiënte ventilatie ontwerpen Luchtdichtheid van de kanalen waarborgen Zuinige en regelbare ventilatoren kiezen Warterecuperatie afgevoerde lucht Installatie onderhouden


253

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Debieten regelen in functie van de behoeften

Een verhoging van het ventilatiedebiet zorgt voor • een daling in de concentratie van vervuilende stoffen • een stijging van het energieverbruik > belang van de regelgeving Kostenverdeling ventilator

concentratie vervuilende stoffen energieverbruik ventilatiedebiet Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

254


Type regelsysteem – natuurlijke ventilatie • Zelfregelende toevoerroosters in functie van de weersomstandigheden • Manuele regeling van de ventilatieopeningen • Automatische regeling van de ventilatieopeningen


255


Type regelsysteem – mechanische ventilatie

niet toegestaan Manuale schakelaar bediend door bewoner in nietTimermodule theoretische bezetting residentiële Infraroodsensor aanwezigheidsdetectie gebouwen CO2-sensor aantal personen (CO2 goede indicator vervuilingsgraad maar delicaat in onderhoud) • COV-sensor luchtkwaliteit • Vochtsensor luchtvochtigheid

• • • •

Uur 1: 1 persoon die 2 sigaretten rookt Uur 2: ruimte leeg Uur 3: 6 personen die niet roken Uur 4: ruimte leeg Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

256


Type regelsysteem – mechanische ventilatie (debietregeling) • Geen regeling • Smoorregeling (regeling door afdichting) het plaatsen van een smoorklep in een kanaal verhoogt of verlaagt het drukverlies van de installatie • Regeling door bewegende ventilatorbladen een reeks met behulp van een servomotor verstelbare schoepen laat toe de stroomhoek van de lucht te regelen voor deze de ventilator bereikt • Regeling van de schoepen (enkel bij axiale ventilatoren) wijzigen van de bladhoek van het schoepenwiel van de ventilator • Variabele draaisnelheid Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

257


• • • • • • • •



258

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Efficiënte ventilatie ontwerpen

Vereist een uitgekiend ontwerp • Plaats van de vervuilingsbronnen • Type en locatie van luchttoevoer- en luchtafvoeropeningen • Luchtsnelheid recirculatie

? verplaatsing


259

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbuik – Efficiënte ventilatie ontwerpen

Drukverliezen beperken (NBN EN 13799-§A12.2) • zo eenvoudig en zo kort mogelijk netwerk • goede dimensionering van kanalennet • gladde en bij voorkeur ronde kanalen • scherpe bochten en bruuske overgangen vermijden • beperken flexibele aansluitingen • filterkeuze met vervuilingsindicatie

slechte

slechte

goed slechte

goed

Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning goed

slechte

260


• • • • • • • •



261

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Luchtdichtheid van de kanalen waarborgen

Waarom? (NBN EN 13799-§A8) • Onnuttig debiet = energieverlies (debiet +20% verbruik +73%) (vermogen verschilt naargelang ventilatiedebiet) • Ongewenste diffusie


262

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Luchtdichtheid van de kanalen waarborgen Lekdebiet van 100 Pa (m³/h)

Luchtdichtheid van de ventilatiekanalen in het PROBEgebouw van het WTCB: 1. Beginsituatie (rechthoekige kanalen) 2 tot 5. Meerdere afdichtingslagen met plakband 6. Vervangen rechthoekige kanalen door ronde leidingen met dubbele koppeling aan de aansluitingen Klasse A Klasse B Klasse C


263


• • • • • • • •



264

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Zuinige en regelbare ventilatoren kiezen

Criteria voor zuinige ventilatoren • • •

Continue elektrische werking Specifiek vermogen (Wh/m³) Drukverliezen en vereiste debieten


265


• • • • • • • •



266

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Warmterecuperatie afgevoerde lucht

Belangrijk besparingspotentieel! Opgelet, voorzien van • kanaalisolatie • bypass


267

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Warmterecuperatie afgevoerde lucht

Platenwarmtewisselaar (50-90%) Heatpipe (warmtepijp) (50-70%) hetelucht

Afgevoerde lucht

Afgevoerde lucht

hetelucht

hetelucht

Afvoerlucht

Frisse lucht

Afgevoerde lucht

Frisse lucht Recupereerde lucht

Warmtewisselaar met glycolwatermengsel (40-60%)

Recupereerde lucht

Warmtewisselaar met koude-warmteopslag (60-95%) Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

268


• • • • • • • •



269

3.4 Ventilatie – Technische grondslagen Ventilatie en energie Beheersen van het energieverbruik – Installatie onderhouden

• Ventilatieopeningen reinigen • Filters vervangen


270




Samenvatting


271

3.4 Ventilatie – Andere eisen Eis 8

EIS 8 – Thermische isolatie van kanalen en accessoires • Thermische isolatie van verseluchtkanalen > Alle verseluchtkanalen > Thermische isolatie: R ≥ 0,5 W/m²K e = 2 cm als λ = 0,04 mK/W


272


• Thermische isolatie van koude-luchtkanalen > Alle kanalen met luchttemperatuur lager of gelijk aan 30°C > Thermische isolatie: Luchtklasse

Locatie binnen het beschermde volume

Locatie buiten het beschermde volume

Toevoerlucht

R ≥ 0,8 m².K/W

R ≥ 1,7 m².K/W

Circulatielucht

-

R ≥ 1,7 m².K/W

Gemengde lucht

-

R ≥ 1,7 m².K/W

Afvoerlucht

-

-

R ≥ 0,8 m².K/W

R ≥ 1,7 m².K/W

Retourlucht bij hergebruik en/of warmteterugwinning verder stroomafwaarts

e = 3,2 cm als λ = 0,04 mK/W e = 6,8 cm als λ = 0,04 mK/W


273


• Thermische isolatie van warme-luchtkanalen > Alle kanalen met luchttemperatuur hoger dan 30°C > Themische isolatie: Luchtklasse

Locatie binnen het beschermde volume

Locatie buiten het beschermde volume

Toevoerlucht

R ≥ 1,7 m².K/W

R ≥ 3,6 m².K/W

Circulatielucht

-

R ≥ 3,6 m².K/W

Gemengde lucht

-

R ≥ 3,6 m².K/W

Afvoerlucht

-

-

R ≥ 1,7 m².K/W

R ≥ 3,6 m².K/W

Retourlucht bij hergebruik en/of warmteterugwinning verder stroomafwaarts

e = 6,8 cm als λ = 0,04 mK/W e = 14,4 cm als λ = 0,04 mK/W


274


EIS 9 – Afbakening van de verspreiding van warmte, koude en lucht > De toevoerlucht- en afvoerluchtkanalen moeten ter hoogte van de zoneinstroom- en zone-uitstroompunten uitgerust zijn met gemotoriseerde afsluitvoorzieningen.


275


EIS 11 – Energiemetingen > Wanneer het nominaal debiet van een ventilator 10 000 m³/h of meer bedraagt, voorziet de reglementering in de plaatsing van een meter op de elektrische voeding. > Eén meter kan het verbruik meten van meerdere ventilatoren met een ontwerpdebiet van 10.000 m³/h of meer. > Ventilatoren die uitsluitend dienen voor rookafvoer bij brand behoren niet tot het toepassingsgebied van deze eis.


276


EIS 12 – Installatie voor de toevoer van verse lucht • Warmteterugwinning > Voor dubbelstroomsystemen waarvan het debiet aan verse lucht groter is dan 5.000 m³/h en die een werkingsduur van meer dan of gelijk aan 2.500 uur/jaar hebben, verplicht de reglementering de installatie van een warmteterugwinningsvoorziening op het afvoerkanaal met het oog op een voorverwarming van de aangevoerde verse lucht. > De warmteterugwinningsinstallatie moet voorzien zijn van een volledige bypass. > Het type warmteterugwinningssysteem en het rendement worden niet gespecificeerd.


277


• Plaatselijk regelsysteem voor de toevoer van verse lucht > Voor elke ruimte die door haar bestemming een variabel menselijk gebruik kent en die een nominaal debiet aan aangevoerde verse lucht van meer dan of gelijk aan 5.000 m³/h heeft, legt de regelgeving een regelsysteem op waarmee dit debiet in functie van het daadwerkelijk aantal aanwezige personen geregeld kan worden. > Er wordt geen regelprincipe opgelegd, maar een variatie van het luchtdebiet door middel van smoor- of bypasssystemen is niettemin verboden.


278




Samenvatting


279

3.4 Ventilatie – Samenvatting

3 soorten ventilatie • Basisventilatie (= hygiënische ventilatie) Eis voor woongebouwen en niet-residentiële gebouwen • Intensieve ventilatie Eis voor woongebouwen • Ventilatie van speciale ruimten Niet van toepassing voor EPB Opleiding EPB – Adviseur Formation conseiller PEB Module 3 –Support technique Module 3 – Technische ondersteuning

280


4 systemen voor basisventilatie LUCHTTOEVOER Natuurlijk

Mechanisch

Natuurlijk

SYSTEEM A

SYSTEEM B

Mechanisch

SYSTEEM C

SYSTEEM D

LUCHTAFVOER


281


Dimensionering en eisen • Ventilatie van woongebouwen Norm NBN D 50-001 en Bijlage VI van het Uitvoeringsbesluit EPB • Ventilatie van niet-residentiële gebouwen Norm NBN EN 13779 en Bijlage VII van het Uitvoeringsbesluit EPB


282

Bedankt voor uw aandacht


283

Module 3 : ENERGIETECHNIEKEN

Recommend Documents