MJA-Sectorrapport 2013 Frisdranken, Waters en Sappen
Colofon
Projectnaam: Datum: Status: Kenmerk: Locatie: Contactpersoon: Ondersteunend adviesbureau:
MJA-monitoring Frisdranken, Waters en Sappen 13 juni 2014 Definitief 1235678/nnb/TDL/nnb/158002 Utrecht Tobias de Ligt ARCADIS Nederland BV
Inhoud Hoofdstuk 1.
Inleiding .......................................................................... 1
Hoofdstuk 2.
Overzicht ontwikkeling energieverbruik ............................... 1
Hoofdstuk 3.
Verklaring verandering energieverbruik ............................... 2
Hoofdstuk 4.
Spiegeling aan het MJP ...................................................... 3
Hoofdstuk 5.
Resultaten per pijler.......................................................... 4
Hoofdstuk 6.
Tabellen .......................................................................... 6
Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Frisdranken, Waters en Sappen Aantal MJA-deelnemers in 2013 Aantal beschouwde bedrijven voor 2013 in dit rapport Aantal toetreders in 2013 Aantal uittreders in 2013 Werkelijk energieverbruik 2013 (TJ) Effecten van maatregelen Procesefficiencyverbetering Besparing in de keten [TJ] Duurzame energie [TJ]
2013 t.o.v. 2012 3,3% 41,8 48,3
9 9 0 0 1.279 2013 t.o.v. 2005 10,3% 179,1 TJ 334,7 TJ
Resultaten Energieverbruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg 1.279 TJ in 2013. Dit is ongeveer 1,6% lager dan in 2012. Deze daling is het gevolg van de daling van het productie volume met 2,7% en het uitvoeren van besparingsmaatregelen. De afgelopen vier jaar schommelt het energiegebruik rond de 1300 TJ. Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse besparing van 176,0 TJ leiden. Na één jaar bedraagt het effect van maatregelen 133,6 TJ. Hiermee is 76% van de MJP-doelstelling gerealiseerd. De energiebesparing door procesefficiency en ketenefficiency liggen voor op koers met respectievelijk 42% en 57% van de MJP doelstelling. Op gebied van Duurzame energie zijn geen maatregelen in het MJP gepland. Daarentegen is de intensivering van duurzame energie in het jaar 2013 gelijk aan 48 TJ. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2013 hebben een besparing van 43,4 TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Optimalisatie productielijnen. Toepassing van blowers. Onderhoud condensnet. Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2013 een totale besparing van 179,1 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Verhoging percentage gerecycled PET. Besparing in keten i.v.m. lichtere flessen. Extern magazijn vervangen door magazijn op locatie. I
Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 334,7 TJ in 2013. De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn: inkoop groene stroom. aankoop groene stroomcertificaten.
Vooruitblik Algemene ontwikkelingen De consumptiecijfers van frisdranken, waters, sappen en siropen zijn gelijkmatig. Desondanks is een lichte daling in productievolume zichtbaar. Daarbij vindt een verandering in productaanbod plaats. In periode vanaf 2000 is een duidelijke verschuiving te zien van regular naar laagcalorische frisdranken. In 2013 was meer dan 35% van de frisdranken light. Aan het begin van de eeuw was nog maar 18% van de frisdranken light. In de komende jaren zal de verschuiving naar laagcalorische frisdranken verder doorzetten. Op het gebied van verpakkingen zijn de laatste jaren significante stappen gemaakt met het lichter maken van de verpakkingen en het uitsluiten van bepaalde materialen zoals PVC. Dit heeft een positief effect op de milieu-impact van de sector. Een tegengestelde ontwikkeling is de vraag van de consument naar kleinere en gekoelde verpakkingen. Convenantactiviteiten Frisdranken-, Waters- en Sappenbedrijven richten zich in hun maatregelen voor een belangrijk deel op de eigen productielocatie. Hierin hebben zij veel bereikt. Het aandeel van de productielocatie in het totale energiegebruik van de keten is relatief beperkt. Een verdere energie efficiëntieverbetering van 50 procent is niet haalbaar zonder revolutionaire doorbraak technologieën. De sector onderzoekt of het efficiënter is om toekomstige inspanningen ook op dat deel van de keten te richten waarop de FWS-bedrijven invloed uit kunnen oefenen. Te denken valt aan transport, out of home-verkooppunten en wellicht horeca. Er is hierbij een aanzienlijk verschil tussen de bedrijven in de sector. Sommige bedrijven maken deel uit van internationale concerns en hebben minder vrijheid om specifiek Nederlandse projecten vorm te geven. Ook vanuit internationale context wordt gekeken naar de meest efficiënte manier om het globale klimaatprobleem op te lossen. En de eerste oplossingsstap zou dan wel eens buiten Nederland kunnen liggen. Loonbottelaars zijn in belangrijke mate afhankelijk van de ruimte die ze krijgen van opdrachtgevers om maatregelen op de productielocatie of in de keten door te voeren. Overleg binnen de sector wijst uit dat de ruimte om ingrijpende zaken branche breed op te pakken beperkt is. Dit betekent dat maatregelen vooral inspanningen van individuele bedrijven betreffen. De branchevereniging FWS zal zich desondanks blijvend inspannen om de participatie van de branche zo hoog mogelijk te houden en gezamenlijke kennisopbouw en uitwisseling te faciliteren. Uit het meerjarenplan 2013-2016 van de sector blijkt dat de deelnemende bedrijven voor de komende vier jaren energiemaatregelen in het proces en de keten hebben gepland met een totale omvang van ruim 13% van het energieverbruik.
II
Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: de ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector vanaf 2009; de verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar; de spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) 2013-2016 van uw sector; de ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2009, waarbij alle relevante gegevens vanaf 2005 zijn meegenomen. Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. De cijfers van voorgaande jaren kunnen afwijken van de cijfers gerapporteerd in eerdere sectorrapporten. Doordat bedrijven na het verschijnen van deze rapportages door voortschrijdend inzicht energie(besparing)cijfers hebben aangepast in het elektronisch milieujaarverslag (e-MJV), zijn ook de geaggregeerde cijfers in het huidige sectorrapport gewijzigd. Deze wijzigingen hebben echter geen invloed op de conclusies van voorgaande verslagjaren. Indien deze wijzigingen wel een significante invloed hebben, dan is dit expliciet in de rapportage vermeld. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van RVO.nl.
Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van uw sector vanaf 2009 zien.
Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik
Aardgasverbruik
Verbruik overige brandstoffen
Warmteverbruik
Energieverbruik [TJ primair]
1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
In 2013 bedraagt het totale energiegebruik van de sector 1.279 TJ. De bedrijven rapporteren in totaal 88 miljoen kWh elektriciteit en 15 miljoen m 3 gas. | Definitief | MJA-Sectorrapport 2013 Frisdranken, Waters en Sappen |
Pagina 1 van 6
Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren.
Onverklaard (ontsparend) 40,3
Energieverbruik verslagjaar 1.278,7
600
Overige invloedsfactoren (ontsparend) 16,8
800
Volume-effect (verlagend) - 35,0
1.000
PE-maatregelen (besparend) - 43,4
Energie [TJ primair]
1.200
Energieverbruik vorig jaar 1.300,1
1.400
400 200 0
Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect tot doel (het relatieve energieverbruik wordt minder). Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoeveelheid) is verhogend (meer energieverbruik) bij hogere productie of verlagend bij lagere productie. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting ten opzichte van vorig jaar of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Deze optelsom kan uiteindelijk besparend of ontsparend zijn. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is besparend wanneer het berekende energieverbruik in het monitoringjaar (de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek) hoger is dan het werkelijke energieverbruik. De restpost is ontsparend wanneer het berekende energieverbruik lager is dan het werkelijke energieverbruik. Hoe kleiner de restpost, des te beter het werkelijke energieverbruik in de sector is verklaard. Het energieverbruik van de sector is tussen 2012 en 2013 gedaald (–21 TJ). De verlaging van het energiegebruik wordt deels verklaard door het uitvoeren van besparende PE-maatregelen (-43 TJ) en verminderde productie (-35 TJ). Overige invloedsfactoren werkte daarentegen ontsparend (+17 TJ), zodat het onverklaarde deel (ontsparend) van het verschil op +40 TJ blijft steken. Het onverklaarde deel is gelijk aan 3,1% van het totaalverbruik. Met andere woorden, bijna 97% van het totale energieverbruik van de sector in 2013 is onderbouwd met de gerapporteerde factoren van alle bedrijven samen.
| Definitief | MJA-Sectorrapport 2013 Frisdranken, Waters en Sappen |
Pagina 2 van 6
Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de sector ten opzichte van 2012, het jaar voorafgaand aan de beschouwde EEP-periode. De horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen.
Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling Doelstelling
Resultaat
Aandeel van energieverbruik
16% 14% 12% 10%
8% 6% 4% 2% 0% 2013
2014
2015
2016
De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Ketenefficiency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: deelketen productie en deelketen product1. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwekking. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van 2012.
Voortschrijdend resultaat per pijler PE
KE-productie
KE-product
DE-inkoop
DE-opwekking
Aandeel van energieverbruik
4,5% 4,0% 3,5% 3,0%
2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 2013
2014
2015
2016
1
Bij ketenprojecten wordt een onderscheid gemaakt tussen maatregelen in de productieketen (de grondstof- en productiefase) en de productketen (bij de eindgebruiker). Alleen besparingen in de productieketen in Nederland tellen mee in de berekening van de energie-efficiency in de keten. | Definitief | MJA-Sectorrapport 2013 Frisdranken, Waters en Sappen |
Pagina 3 van 6
Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2009 weer, met de kanttekening dat alle relevante gegevens vanaf 2005 in berekeningen van de resultaten zijn verwerkt. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector.
PE-maatregelen (cumulatief berekend vanaf 2006) 12%
PE-besparing
10%
8% 6% 4% 2% 0% 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Procesmaatregelen in 2013 hebben een besparing van 43,4 TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Optimalisatie productielijnen. Toepassing van blowers. Onderhoud condensnet.
KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) Productieketen
Productketen
25%
KE-besparing
20% 15% 10% 5% 0% 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Ketenmaatregelen hebben in 2013 een totale besparing van 179,1 TJ opgeleverd. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Verhoging percentage gerecycled PET. Besparing in keten i.v.m. lichtere flessen. Extern magazijn vervangen door magazijn op locatie. | Definitief | MJA-Sectorrapport 2013 Frisdranken, Waters en Sappen |
Pagina 4 van 6
DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) Inkoop
Opwekking
30%
Aandeel DE
25%
20% 15% 10%
5% 0% 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 334,7 TJ in 2013. De belangrijkste duurzame-energiemaatregelen zijn: inkoop groene stroom. aankoop groene stroomcertificaten.
| Definitief | MJA-Sectorrapport 2013 Frisdranken, Waters en Sappen |
Pagina 5 van 6
Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf 2009. De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van 2012. Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per jaar. De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2013 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2013 in dit rapport zijn meegenomen. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers. Resultaten per jaar [TJ] 2009 Werkelijk energieverbruik 1.224 Besparing door PE-maatregelen 22 KE-besparing in de productieketen 4 KE-besparing in de productketen 0 Inkoop van duurzame energie 0 Opwekking van duurzame energie 0
2010 1.251 27 149 0 238 0
2011 1.301 23 260 0 248 0
2012 1.300 24 137 0 286 0
2013 1.279 43 179 0 335 0
2014
2015
2016
Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in 2013. Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Categorie
Subcategorie
Procesefficiency
Ketenefficiency
Duurzame energie
Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP)
Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar
Procesmaatregelen Installaties en gebouwen Energiezorg en gedragsmaatregelen Strategische projecten Subtotaal procesefficiency
41,0 50,0 14,0 0,0 103,0
7,0 18,4 18,1 0,0 43,4
Maatregelen in de productieketen Maatregelen in de productketen Subtotaal ketenefficiency Inkoop van duurzame energie
54,0 19,0 73,0 0,0
41,8 0,0 41,8 48,3
Opwekking van duurzame energie
0,0
0,0
Subtotaal duurzame energie
0,0
48,3
176,0
133,6
Totaal Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector Onderneming
Inrichting
Vestigingsplaats
Coca Cola Enterprices Nederland BV
Coca Cola Enterprices Nederland BV
Dongen
DIS BV Hero Nederland BV
DIS BV Hero Nederland BV
Sittard Breda
Refresco Benelux
Refresco Benelux BV Refresco Benelux BV
Maarheeze Bodegraven
United Soft Drinks BV
Schiffers Food BV United Soft Drinks
Hoensbroek Goor
Vrumona
United Soft Drinks Vrumona B.V.
Utrecht Bunnik
| Definitief | MJA-Sectorrapport 2013 Frisdranken, Waters en Sappen |
Pagina 6 van 6
