Milieuverklaring 2006

Milieuverklaring 2006

Foto omslag: Een van de biologische zuiveringsinstallaties op de Botlek-locatie

Milieuverklaring

Lyondell Chemie Nederland B.V. en Lyondell Bayer Manufacturing Maasvlakte VOF

Over het jaar 2006 Rotterdam, maart 2007

3


4

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave Milieuverklaring

1 2

Voorwoord................................................. 6 Inleiding.................................................... 7 Het bedrijf en de bedrijfsactiviteiten....... 8

4.8

Aanvoer van grondstoffen en

afvoer van producten.......................... 30

4.9

Energie-, drinkwater en

grondstoffenverbruik.......................... 30

4.9.1 Energie...................................... 30

4.9.2 Drinkwater................................ 31 4.9.3 Grondstoffenverbruik............... 31

2.1

Het bedrijf............................................. 8

2.2

De bedrijfsactiviteiten op de

4.10 Vergunningen . ................................... 31

Botlek-locatie........................................ 9

4.11 Naleving van de vergunningen........... 32

2.3


4.12 Klachten.............................................. 34

Europoort-locatie................................ 10

2.4


5

Referenties.............................................. 35

Maasvlakte-locatie............................... 10

2.5

De bedrijfsactiviteiten van het SCE

6

Afkortingen van stoffen.......................... 36

in Rotterdam ...................................... 11 7

Verklaring van de milieuverificateur...... 37

3

Milieubeheer bij Lyondell....................... 12 Bijlagen

3.1

Inleiding.............................................. 12

3.2

Milieubeleid ....................................... 13

3.3

Milieu-analyse..................................... 14

Bijlage 2

De cijfers.................................. 42

3.4

Milieuprogramma................................ 14

Bijlage 3

Uitgevoerde en geplande milieu-

3.5

Milieubeheersysteem.......................... 15

maatregelen en -activiteiten..... 49

3.6

Audits ................................................. 15

Bijlage 4

3.7

Continu verbeteren bij Lyondell......... 15

3.8

Preventie............................................. 16

3.9

Noodplan............................................ 17

4

Beoordeling van de belangrijkste

milieu-aspecten....................................... 18

Bijlage 1

Verklarende woordenlijst......... 38

Milieu-analyse........................... 54

4.1

Inleiding.............................................. 18

4.2

Emissies naar de lucht ....................... 18

4.2.1 Meet- en registratiesysteem...... 18

4.2.2 VOS-emissies............................. 18

4.2.3 Roet-emissies............................ 21

4.2.4 CO- en CO2-emissies................. 22

4.2.5 NOx-emissies............................. 23

4.2.6 HCFK’s (freonen) en halonen.. 24

4.3

Geur ................................................. 24

4.4

Lozingen naar het oppervlaktewater 24

4.5

Bijproducten en afvalstoffen . ............ 26

4.6

Bodemverontreiniging........................ 28

4.7

Geluid ................................................ 29

5


Voorwoord

In 1994 verkreeg Lyondell Chemie Nederland B.V.,

Daarnaast kunnen de volgende goede prestaties

destijds nog ARCO Chemie Nederland N.V., als

worden gemeld:

eerste bedrijf in Nederland voor de vestigingen

• De 5 jaarlijkse fabrieksstop op de Botlek-locatie

op de Botlek en Europoort het EMAS certificaat.

is zonder milieu incidenten verlopen.

Belangrijke vereisten van EMAS zijn onder andere

• Het bevoegd gezag heeft ingestemd met het

continue verbetering van de milieuprestaties en een

geïntegreerd Bedrijfsmilieuplan van de Botlek-

duidelijke rapportage hierover naar de omgeving.

en Maasvlakte-locatie voor de termijn tot en met

Daartoe ligt voor u de milieuverklaring 2006.

2010. • De biologische afvalwaterzuivering op de

In de afgelopen jaren is er veel veranderd. We

Maasvlakte-locatie werkte zonder overschrijding

zijn al weer 6 jaar Lyondell Chemie Nederland BV,

van de lozingsvergunning.

hebben grote investeringen gedaan en de organisatie en het aantal locaties uitgebreid. Om even de

Wij willen al onze medewerkers complimenteren

belangrijkste te noemen: een butaandiol fabriek

voor de aandacht en inzet op het gebied van veilig-

op de Botlek-locatie, een propyleenoxide-styreen

heid en milieu en verwachten voor het volgende

fabriek in joint venture met Bayer op een nieuwe

jaar de prestaties verder te verbeteren.

locatie op de Maasvlakte en een Europees kantoor

Mocht u vragen hebben over dit rapport, neemt u

in Rotterdam. Wat echter niet is veranderd is de

dan gerust contact met ons op. Mocht u eens een

opzet van deze verklaring. Hierdoor is duidelijk te

van onze fabrieken willen bezoeken dan begroeten

zien welke veranderingen over die periode hebben

wij u graag eens op een open dag.

plaatsgevonden. Lyondell Chemie Nederland B.V. Lyondell wil op een veilige en milieuverantwoorde wijze producten maken die de levensstandaard verhogen. Bij onze activiteiten willen wij dat naast de

M.D. Olijve

veiligheid van onze medewerkers, de medewerkers

Director

van aannemers, het publiek en onze klanten ook de

Manufacturing Europe

aandacht voor het milieu prioriteit heeft. Helaas waren er dit jaar een aantal incidenten op de Botlek- en Europoort-locatie die extra milieubelasting hebben veroorzaakt: • Door twee lekkages is op de Botlek-locatie propyleenoxide in de lucht en de bodem terechtgekomen. • Door het open blijven van een ontlastklep op de Europoort-locatie is butaan in de lucht terechtgekomen • De noodfakkel op de Botlek-locatie is twee keer gebruikt. • Na een periode van ruim 4 jaar zonder overschrijdingen is er op de Botlek-locatie als gevolg van een incident een overschrijding van de lozingsvergunning geweest gedurende vijf dagen.

Inleiding

1 Inleiding

Lyondell Chemie Nederland B.V. en Lyondell Bayer

Lyondell neemt zich voor om jaarlijks, uiterlijk in

Manufacturing Maasvlakte VOF. (hierna kortweg

de maand april, een milieuverklaring uit te geven.

Lyondell genoemd) geven sinds 2005 een geza-

Deze verklaring wordt aan een erkende milieuve-

menlijke milieuverklaring uit volgens de EMAS-

rificateur voorgelegd ter beoordeling en akkoord-

verordening.

bevinding.

Lyondell Chemie Nederland B.V. deed dit al sinds 1995. Sinds 1999 zijn ongeveer 250 bedrijven in

Evenals voorgaande jaren is de milieuverklaring

Nederland, waaronder Lyondell, wettelijk verplicht

getoetst aan de eisen die zijn gesteld in de

verslag te doen van de milieu-aspecten van hun

EMAS-verordening. De EMAS-verordening is een

bedrijf.

verordening van de Europese Unie (EU) die de vrijwillige deelname van industriële bedrijven aan

De milieuverklaring bevat een overzicht van alle

een gemeenschappelijk Europees milieubeheer-

belangrijke milieu-aspecten van de productie op

en milieu-auditsysteem regelt. Als een bedrijf een

de Maasvlakte- en Botlek-locatie, van de aanvoer en

milieuverklaring uitgeeft volgens de EMAS-verorde-

opslag van grondstoffen op de Europoort-locatie en

ning wil dat zeggen dat de milieuverificateur deze

van de activiteiten van het Service Centre Europe

verklaring inhoudelijk op juistheid heeft gecon-

(SCE) in Rotterdam. Verder worden het milieu-

troleerd en het milieuzorgsysteem van het bedrijf

beleid van het bedrijf en de doelstellingen ervan

heeft getoetst. Lyondell was het eerste bedrijf in

toegelicht en worden belangrijke wijzigingen en

Nederland met een EMAS-registratie. Tot en met

trends in de milieubelasting verklaard.

december 2006 waren in Nederland in totaal 13 bedrijven EMAS-geregistreerd.


2 Het bedrijf en de bedrijfsactiviteiten 2.1 Het bedrijf

Lyondell heeft in Nederland vestigingen in de industriegebieden Maasvlakte, Botlek en Europoort

Lyondell maakt deel uit van Lyondell Chemical

en in Rotterdam. Op de productielocatie in de

Company (LCC), een organisatie waarvan het

Botlek (§2.2), aan de Seinehaven, worden che-

hoofdkantoor is gevestigd in Houston, Texas. LCC

mische halffabrikaten gemaakt. Dit zijn stoffen

is een wereldwijd opererend bedrijf dat chemica-

die verder worden verwerkt tot een groot aantal

liën, diverse brandstoffen en plastics produceert

industriële en consumentenproducten. Op de

en ruwe olie raffineert. Belangrijkste producten

Europoort-locatie (§2.3) bevindt zich een over-

zijn ethyleen, polyethyleen, styreen, propyleen,

slagterminal voor grondstoffen. Op de Maasvlakte

propyleenoxide, titaan dioxide, benzine, diesel,

is in november 2003 de productie van eveneens

butaandiol, glycolen, glycolethers, tolueendiisocy-

chemische halffabrikaten van start gegaan (§2.4).

anaat, methyl- en ethyl tertiaire butylether.

De locatie is een joint venture van Lyondell en

Millennium (productie van titaandioxide) is sinds

Bayer, waarbij Lyondell de locatie beheert en de

2004 volledig eigendom van LCC.

bedrijfsvoering verricht. De locatie opereert onder de naam Lyondell Bayer Manufacturing Maasvlakte

Productielocaties van LCC zijn gevestigd in de

VOF. In Rotterdam is het Service Center Europe

Verenigde Staten, Europa, Azië en Australië.

(SCE) gevestigd, dat zich bezighoudt met logistiek, inkoop, financiële en IT-ondersteuning (§2.5).

De producten van LCC worden toegepast bij de fabricage van onder meer schuimsoorten (matras-

De Nederlandse productievestigingen maken deel

sen, meubelvulling, autobumpers), cosmetica, verf,

uit van Lyondell Europa. Het organogram ziet er

antivries en ongelode benzine.

als volgt uit:

President European Operations

Director Manufacturing Europe

Manager Engineering Europe

Plant Manager Maasvlakte-locatie

Manager EHS&Q

Plant Manager Botleken Europoortlocaties

Het bedrijf en de bedrijfsactiviteiten

2.2 De bedrijfsactiviteiten op de Botlek-locatie

Primaire producten

Op de Botlek-locatie zijn diverse installaties aan-

den met behulp van een katalysator gemaakt uit de

wezig voor de productie van propyleenoxide (PO),

grondstoffen isobutaan, propyleen en zuurstof. De

tertiaire butylalcohol (TBA) en derivaten van deze

zuurstof is afkomstig van buurbedrijf Air Products.

Het productieproces begint met de fabricage van de primaire producten PO en TBA. Deze stoffen wor-

producten.

De overige grondstoffen komen per pijpleiding

Behalve de procesinstallaties, zijn er ook:

van de Europoort-locatie (§2.3) en van derden

• tanks voor atmosferische opslag en opslag onder

of worden gelost aan de steiger in de Seinehaven

druk;

(isobutaan).

• twee waterzuiveringsinstallaties; • laad- en losvoorzieningen voor vrachtwagens,

Secundaire producten De secundaire producten (derivaten) die op de

treinen en schepen; • werkplaatsen, magazijnen en kantoorgebouwen.

Botlek-locatie worden gemaakt zijn: isobutyleen

Op de locatie zijn 469 personen werkzaam, waarvan

(iC4=), propyleenglycolen (MPG en DPG), tertiaire

217 personen zijn ingeschakeld als contractor (via

butyl hydroperoxide (TBHP), methyl tertiaire butylether (MTBE), propyleen glycolethers (PM/DPM),

aannemer of uitzendbureau).

allylalcohol (AA), 1,4 butaandiol (BDO) en 2-methyl 1,3 propaandiol (MP-diol). Schematisch ziet het productieproces van grondstof tot eindproduct er als volgt uit:

TBHP MeOH

condensaat zuivering

zuurstof isobutaan mixed butaan

isoTBAreactie/destillatie butaan reactie/destillatie TBHP

MTBE

reactie/destillatie ruwe isobutyleen

reactie/destillatie

reactie/destillatie

isobutyleen afvalwater fuels

propyleen

TBA-PO

katalysator

ruwe TBA

destillatie ruwe PO onzuivere PO

fuels reactie/destillatie zuivere TBA fuels

destillatie

octaan

zuivere PO water

zuivere PO reactie/destillatie

fuels

reactie/destillatie

zuivere PO

PM DPM MeOH MPG DPG

reactie/destillatie

katalysator fuels allylalcohol

reactie/destillatie

CO/H2 tolueen H2 fuels butaandiol MP-diol


PO, TBA en de derivaten hiervan worden in diverse alledaagse producten verwerkt. In het volgende

2.4 De bedrijfsactiviteiten op de Maasvlakte

schema is een overzicht gegeven van enkele toepassingen:

In de fabriek op de Maasvlakte worden propyleenoxide (PO) en styreenmonomeer (SM) geprodu-

Product

Toepassing in onder andere:

ceerd. Op de locatie zijn 214 personen werkzaam,

PO

➤ cosmetica, kussens, bumpers

waarvan 24 als contractor (via aannemer of uitzend-

TBA

➤ rubber, oplosmiddelen, acrylproducten

bureau). Ondersteunende afdelingen, die ook voor

iC4=

➤ butylrubber (bijv. handschoenen)

(bijv. verf)

MTBE

➤ benzine

MPG/DPG ➤ conserveringsmiddelen, koelvloeistof TBHP

de vestigingen Botlek en Europoort werkzaamheden verrichten, zijn hier gevestigd. De aanvoer van de grondstoffen ethyleen en propyleen geschiedt per pijpleiding. Benzeen wordt met schepen aan-

➤ katalysator voor vervaardiging polymeren gevoerd.

PM/DPM ➤ inkt, verf, coatings, schoonmaakmiddelen AA

➤ oplosmiddelen

Op het fabrieksterrein zijn diverse installaties aan-

BDO

➤ coatings, kunsthars, film

wezig voor de productie van PO en SM. Behalve

MP-diol ➤ coatings, lijmen

de procesinstallaties zijn er op het fabrieksterrein ook: • tanks voor atmosferische opslag en opslag

Bedrijfsuren

onder druk;

De installatie op de Botlek-locatie is volcontinu

• een waterzuiveringsinstallatie;

in bedrijf, afgezien van de perioden waarin grote

• laad- en losvoorzieningen voor vrachtwagens,

onderhoudsstops plaatsvinden. In april/mei 2006 is er zo’n onderhoudsstop uitgevoerd. Deze stop

treinen en schepen; • werkplaatsen, magazijnen en kantoorgebouwen.

heeft circa vier weken geduurd. De volgende onderhoudsstop is gepland in 2011.

2.3 De bedrijfsactiviteiten op de Europoort-locatie Lyondell heeft een opslaglocatie in de Europoort. In de 7e Petroleumhaven lossen schepen de grondstoffen propyleen en mixed butaan (een mengsel van butaan en isobutaan), die vervolgens worden opgeslagen en via pijpleidingen naar de fabrieken van Botlek en Maasvlakte worden gepompt. De terminal heeft drie opslagtanks onder druk voor propyleen en één gekoelde atmosferische tank voor mixed butaan. Voor het koelen van deze tank is een koelinstallatie in gebruik. De grondstoffen zijn afkomstig van gasvelden in de Noordzee en verschillende raffinaderijen. Op deze locatie zijn vijf personen werkzaam, allen zijn in dienst van Lyondell.

Opslag voor propyleen op de Maasvlakte-locatie

10

Het bedrijf en de bedrijfsactiviteiten

Producten Het productieproces begint met de fabricage van

2.5 De bedrijfsactiviteiten van het SCE in Rotterdam

ethylbenzeen uit de grondstoffen benzeen en ethyleen. Vervolgens worden van ethylbenzeen en

Het Service Center Europe (SCE) in Rotterdam

propyleen met behulp van katalysatoren in ver-

maakt deel uit van Lyondell Europa en is tevens het

schillende reactie- en zuiveringsstappen PO en SM

hoofdkantoor voor Europa. Het SCE heeft als doel

geproduceerd. De grondstoffen komen per pijplei-

hoogwaardige en kosteneffectieve service te verle-

ding van de Europoort-locatie (§ 2.3) en van derden

nen aan alle onderdelen van het bedrijf, alsmede

of worden gelost aan de steiger in de Europahaven.

aan zijn klanten en leveranciers in Europa. De acti-

Schematisch kan het productieproces als hieronder

viteiten hebben onder andere betrekking op inkoop

worden weergegeven.

van diensten en alle materialen (van grondstof tot aan kantoorartikelen), logistiek, verkoop, planning

Bedrijfsuren

(afstemmen van verkoop en productie), financiën

De installatie op de Maasvlakte is volcontinu in

en IT. Er worden uitsluitend kantoorwerkzaamhe-

bedrijf, afgezien van de perioden waarin grote

den uitgevoerd door 330 personen waarvan 93 als

onderhoudsstops plaatsvinden. De eerstvolgende

contractor. Behalve dat kantoorwerkzaamheden

onderhoudsstop is gepland in 2008.

enige milieubelasting met zich meebrengen heeft het SCE ook invloed op de milieubelasting van de logistieke keten. Hierbij dient onder meer te worden gedacht aan de inkoop en aanvoer van grondstoffen, de distributie van producten en de afvoer van afvalstoffen.

Lucht

reactie

Katalysator

EBHP MBA ACP EB

reactie/ destillatie

EBHP MBA ACP EB

Propyleen

Crude PO


EB

destillatie

Zuivere PO


Ethyleen

MBA ACP EB

MBA reactie/ destillatie

Waterstof

ACP

ACP reactie/ destillatie

ACP MBA

destillatie

EB

Benzeen

Zuivere styreen (SM)

11


3 Milieubeheer bij Lyondell 3.1 Inleiding

organisatie heeft diverse commissies op het gebied van Veiligheid en Milieu waarin Lyondell partici-

Programma’s op het gebied van veiligheid,

peert. In de commissie voor Externe Veiligheid

gezondheid en milieu

is een Lyondell medewerker voorzitter. Verder

Wereldwijd neemt Lyondell Chemical Company

heeft Deltalinqs een informatieuitwisselingspro-

(LCC) deel aan verschillende programma’s op het

gramma over veiligheid, onder de naam Deltalinqs

gebied van veiligheid, gezondheid, milieu en kwa-

University, gestart, waaraan Lyondell deelneemt.

liteit. Een belangrijk internationaal programma is

Op nationaal niveau participeert Lyondell in het

Responsible Care®. In dit programma streven de

bestuur en de werkgroep Milieu van de VNCI

deelnemende bedrijven naar verantwoord en zorg-

en wordt het voorzitterschap van de werkgroep

vuldig opereren op het gebied van veiligheid en

externe veiligheid van VNO/NCW door een Lyondell

gezondheid voor mens en milieu en daarover in alle

medewerker vervult.

openheid met de samenleving te communiceren.

Internationaal is Lyondell lid van het European

Alle vestigingen van LCC volgen dit programma via

Process Safety Centre (EPSC), een instituut dat de

het systeem van Operational Excellence (bijlage

procesveiligheid in Europa bevordert.

1). Verder neemt Lyondell deel aan het Energie Efficiency Benchmarking Convenant (§ 4.9).

Milieuzorgsysteem Om alle activiteiten op het gebied van milieu te

‘Milieuzorg in de Chemie’ is een voorbeeld van een

ondersteunen en om te streven naar continue ver-

invulling van het Responsible Care® programma

betering werkt Lyondell sinds 1995 met een volgens

in Nederland. Het is opgezet door de Vereniging

de EMAS-verordening gecertificeerd milieuzorgsy-

Nederlandse Chemische Industrie (VNCI). Lyondell

steem. Bureau Veritas Certification Nederland B.V.

geeft hieraan onder andere invulling door deel-

(BVCN) toetst dit milieuzorgsysteem jaarlijks aan

name aan de Klankbordgroep Rozenburg, het plat-

de ISO-14001-norm en heeft vastgesteld dat het

form Hinder en Veiligheid voor West Voorne en het

voldoet aan de gestelde eisen.

platform voor Hinder en Veiligheid van Hoek van

De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van

Holland. Ook worden verschillende maatschappe-

het milieuzorgsysteem berust bij de manager van

lijke organisaties en instellingen in de regio door

de afdeling EHS&Q (Environment, Health, Safety

Lyondell ondersteund, zoals een verpleeghuis,

and Quality). Het milieuzorgsysteem bestaat uit

basisscholen, een dierenasiel, een kindertehuis,

de volgende onderdelen: milieubeleid, milieu-

een Oranjevereniging en diverse sportverenigingen

analyse, milieuprogramma, milieubeheers-systeem

en -evenementen.

en milieu-audits. De onderlinge samenhang is als volgt:

Overleg met industrie en overheid over milieu en veiligheid Milieu-analyse

Een belangrijke voorwaarde voor continue verbetering is overleg met collegabedrijven voor het uitwisselen van ‘best practices’ en overleg met de overheid over ontwikkeling en implementatie van

Milieubeleid

Milieuprogramma

Milieubeheersysteem

wetgeving. Lyondell vervult daarin een zeer actieve rol. De European Manufacturing Director is vice-voorzitter van Deltalinqs, het overkoepelende orgaan voor de industrie in het Rotterdamse havengebied. Deze

12

Milieu-audits

Milieubeheer bij Lyondell

3.2 Milieubeleid

verantwoordelijk zijn, voor een continue verbetering van de gezondheids-, veiligheids- en

Lyondell Chemical Company hanteert wereldwijd

milieuprestaties;

de volgende visie op het gebied van milieu, gezond-

• standaards, procedures en training voorzien,

heid en veiligheid (zie ook: http://www.lyondell.

om te verzekeren dat onze medewerkers hun

com/html/social/hse_policy.shtml).

werk veilig, gezond en op een milieu verantwoorde wijze kunnen uitvoeren;

Bij Lyondell werken wij op een zodanige wijze,

• steeds hogere gezondheids-, veiligheids-, en

dat het milieu, en de gezondheid en veiligheid van

milieudoelen stellen, gebaseerd op gefundeerde

onze medewerkers, de medewerkers van onze aan-

wetenschap, risico- en kosten-baten-analyse.

nemers, klanten en het publiek, worden beschermd.

Wij meten, auditen en rapporteren onze

Ons uitgangspunt is dat ongelukken op het werk,

prestaties vergeleken met deze doelen;

ziekte door het werk en negatieve invloeden op het

• van de medewerkers van aannemers op onze

milieu kunnen worden voor-komen.

locaties eisen om te voldoen aan de Lyondell

Op het gebied van gezondheid, veiligheid en

Chemical Company uitgangspunten, standaards

milieu, willen wij tot de besten in onze tak van

en procedures voor wat betreft gezondheid,

industrie behoren.

veiligheid en milieu.

Ter ondersteuning van dit beleid, zullen wij:

In 2003 is de verklaring van LCC ten aanzien van het milieu als volgt wereldwijd uitgebreid.

• voldoen aan alle wetten, regels en standaards die van toepassing zijn of, indien van toepas-

Onze visie ten aanzien van milieu:

sing, aan een eventueel stringentere bedrijfs-

Uitstekende milieuprestaties stellen de toe-

standaard;

komst zeker voor onze samenleving, families

• voldoen aan de richtlijnen en uitgangspunten van het Responsible Care programma®;

en zakelijke activiteiten.

• onze fabrieken zodanig bouwen, opereren en

Onze milieu principes:

onderhouden, dat zowel het milieu als de gezondheid en veiligheid van onze medewerkers, medewerkers van onze aannemers en onze buren, beschermd worden; • gezondheids-, veiligheids- en milieuoverwegin-

• We streven ernaar om volledig te voldoen aan de regelgeving. • Het management is verantwoordelijk om de leiding te nemen en zal worden afgerekend op milieu prestaties.

gen meenemen in de ontwikkeling, productie,

• Iedereen is verantwoordelijk voor het begrijpen

distributie, het gebruik en uiteindelijke rest-

en voldoen aan de milieu-eisen in relatie tot het

bestemming van nieuwe producten;

werk.

• onze klanten, aannemers en transporteurs

• We streven naar openheid en samenwerking

voorzien van de nodige informatie zodat onze

met ons personeel, personeel van aannemers,

producten op een veilige en milieu effectieve

buurbedrijven en overheidsinstellingen.

wijze kunnen worden gedistribueerd, gebruikt,

• We begrijpen de uitstoot van onze fabrie-

hergebruikt of als restproducten worden afge-

ken en gebruiken het programma Operational

voerd;

Excellence om onze milieuprestaties continu te

• met alle belanghebbenden openlijk communiceren over gezondheid, veiligheid en milieu; • als direktie de middelen verschaffen, en van onze medewerkers verwachten dat zij mede

verbeteren. • We zijn leider in het samenwerken met onze tak van industrie en overheidsinstellingen om de milieuprestaties te verbeteren.

13


Ter nadere concretisering geldt specifiek voor

3.3 Milieu-analyse

Lyondell Chemie Nederland B.V. het volgende: Lyondell voert sinds 1995 milieu-analyses uit van 1. Jaarlijks zullen voor Lyondell specifieke doel-

de bedrijfsactiviteiten. Deze analyses leiden tot een

stellingen per productielocatie worden gefor-

register van significante milieu-effecten. In 2006

muleerd voor veiligheid, gezondheid, milieu en

is de vierde analyse uitgevoerd voor de Botlek-

kwaliteit. Over de voortgang met betrekking tot

en Europoort- locaties. Ook is een milieuanalyse

het al dan niet halen van deze doelstellingen

uitgevoerd voor het SCE. De milieuanalyse voor

rapporteert het management regelmatig aan de

de Maasvlakte-locatie is in 2004 uitgevoerd. De

medewerkers.

uitgangspunten zijn in bijlage 4 beschreven. Het register wordt om de vier jaar geactualiseerd.

2. Lyondell streeft ernaar dat alle met veiligheid,

Indien veranderingen in de procesvoering hiertoe

gezondheid, milieu en kwaliteit samenhan-

aanleiding geven wordt het register tussentijds

gende managementsystemen gecertificeerd of

geactualiseerd.

geverifieerd worden en blijven volgens geldende normen: • Voor veiligheid en gezondheid zal Lyondell

3.4 Milieuprogramma

gebruik maken van een gecertificeerde ARBO dienst. • Voor kwaliteit zal Lyondell aan de ISO 9001 (2000) norm. • Voor milieu zal Lyondell voldoen aan de

Het Nederlandse milieubeleid is vastgelegd in het Nationaal Milieubeleidsplan (NMP). In dit NMP worden door de overheid doelstellingen gegeven voor de middellange termijn. Het meest recente

EMAS verordening en aan de ISO 14001

NMP-4 dateert van 2001. In tegenstelling tot de

norm. Inherent aan deze normen is een

eerdere NMP’s kent het NMP-4 geen planperiode

continu verbeterproces.

van vier jaar, maar is de tijdshorizon tot het jaar 2030 verlegd. Verder wordt meer gekeken naar de

3. Alle medewerkers en contractors bij Lyondell

wereldwijde dimensies van het milieuvraagstuk. Dat

worden beleidsmatig gestimuleerd in het melden

betekent dat ook problemen worden behandeld die

van ongewone voorvallen en bijna-voorvallen

internationale samenwerking vereisen.

(near misses) betreffende veiligheid, gezondheid, milieu en kwaliteit. Dit stimuleringsbeleid

Een onderdeel van het NMP is het doelgroepen-

is er onder andere op gebaseerd dat openheid

beleid. Dit doelgroepenbeleid houdt in dat een

en eerlijkheid worden beloond.

bepaalde doelgroep, voor onze situatie de chemische industrie, samen met de overheid doelstel-

4. De meldingen genoemd onder punt 3 zullen bij

lingen vastlegt ten aanzien van het milieu. Voor

Lyondell systematisch worden geanalyseerd op

de chemische industrie zijn deze doelstellingen

basisoorzaken, onder andere met het doel tot

vastgelegd in de “Intentieverklaring Milieubeleid

aanbevelingen voor structurele en continue

Chemische Industrie”. Lyondell heeft dit conve-

verbeteringen te komen. Lijnmanagement is

nant op 2 april 1993 ondertekend. Ieder chemisch

eindverantwoordelijk voor het al dan niet uit-

bedrijf dat dit convenant tekent verplicht zich tot

voeren van deze aanbevelingen.

het opstellen van bedrijfsmilieuplannen (BMP) met een looptijd van 4 jaar. In 2006 heeft het bevoegd gezag ingestemd met het vierde BMP (BMP-4) dat een looptijd heeft van 2006 t/m 2010.

14


Het milieuprogramma van Lyondell is vastgelegd in

• externe audits, uitgevoerd door externe instel-

dit BMP-4. Op basis van dit BMP-4 worden milieu-

lingen, ten behoeve van bijvoorbeeld ISO-certifi-

jaarplannen opgesteld. Deze plannen beschrijven

cering, EMAS-registratie, verzekeringen, CO2- en

de voorgenomen activiteiten en inspanningen op

NOx- emissiehandel;

milieugebied voor een bepaald jaar. Een overzicht van deze activiteiten en inspanningen wordt bijge-

• ‘third party audits’ oftewel audits onder verant-

houden door de afdeling EHS&Q. Bijlage 3.1 geeft

woordelijkheid van Lyondell bij derden, zoals

een overzicht van alle maatregelen die in 2006 zijn

leveranciers, verwerkers van afval en afnemers

uitgevoerd en in bijlage 3.2 is het milieujaarplan

van producten.

voor 2007 opgenomen. Per bevinding wordt vastgelegd wie verantwoordelijk is voor de opvolging ervan en vóór welke

3.5 Milieubeheersysteem

datum maatregelen genomen dienen te worden. Iedere maand wordt over de bevindingen en even-

Het milieubeheersysteem bestaat uit een aantal

tuele corrigerende maatregelen gerapporteerd aan

onderdelen:

de afdelingsmanagers. In 2006 zijn zeven interne

• het handboek zorgsystemen;

milieu-audits uitgevoerd. Ook hebben de jaarlijkse

• procedures;

verificatie audits van het CO2- en NOx-emissiever-

• werkinstructies;

slag en EMAS weer plaatsgevonden.

• overige documenten (monsternameschema’s, afvalhandboek, enzovoort). LCC heeft zijn ervaringen op het gebied van

3.7 Continu verbeteren bij Lyondell

managementsystemen gebundeld in een programma, Operational Excellence (OE) genaamd. De

Alle medewerkers van Lyondell zijn betrokken bij

basis van dit programma bestaat uit diverse stan-

een continu streven naar verdere verbetering van

daarden, die betrekking hebben op onderwerpen

de kwaliteit van zowel de producten als de pro-

als veiligheid, milieu, betrouwbaarheid, training,

ductieprocessen van het bedrijf. Verbetering van

kwaliteit, enzovoort. In deze standaarden zijn eisen

de prestaties op het gebied van milieu en veiligheid

opgenomen waaraan elke vestiging van LCC dient

hoort daar ook bij. Het bedrijf conformeert zich aan

te voldoen.

de inspanningsverplichtingen zoals die in het BMP en in de diverse vergunningen zijn vastgelegd. Dit betekent dat er sprake is van goede procedures,

3.6 Audits

controles en evaluaties, en dat de vervangingsinvesteringen worden gedaan conform de stand der

Audits zijn een instrument in het proces van con-

techniek.

tinue verbetering. De bij audits geconstateerde afwijkingen of onvolledigheden moeten worden

Near misses (bijna-voorvallen en voorvallen)

gecorrigeerd.

Een ‘near miss’ is een voorval op het gebied van vei-

Lyondell kent de volgende audits:

iets gewijzigde omstandigheden tot schade of letsel

ligheid, gezondheid, milieu of kwaliteit dat onder • interne audits, uitgevoerd door eigen medewer-

had kunnen leiden. Alle mensen die bij Lyondell

kers, om te toetsen of het bedrijf voldoet aan het

werken, zowel de vaste medewerkers als de mensen

kwaliteitssysteem, de standaards van het OE-pro-

die via aannemers aan het werk zijn, melden onge-

gramma, de voorschriften van de milieuvergun-

wenste voorvallen en/of handelingen. In 2006 zijn

ningen en de eisen van de EMAS verordening en

op de Maasvlakte 532 voorvallen gemeld, waarvan

ISO-14001 norm;

er 21 betrekking hadden op het milieu.

15


Voor de Botlek waren dat 857 meldingen, waarvan

om het niveau van veiligheid te verhogen door

er 34 betrekking hadden op het milieu.

systematisch te zoeken naar verbetermogelijkheden en daar waar mogelijk de installaties of de werkwij-

Alle meldingen worden vastgelegd in een database

zen te optimaliseren.

en geclassificeerd naar technische, organisatorische of mensgebonden oorzaken. Voor de classificatie

Omdat de risico’s zich concentreren in de proces-

wordt een door de TU-Eindhoven ontwikkeld

en opslaginstallaties is er voor het beheersen van

model gebruikt. Uit de verzamelde gegevens in de

deze risico’s een toegespitst beleid ontwikkeld.

database worden trends afgeleid. Die trends geven

Dit beleid is erop gericht de installaties blijvend te

richting aan verder onderzoek naar tekortkomingen

laten voldoen aan de hoge ontwerp- en betrouw-

in managementsystemen. Analyse leidt tot voorstel-

baarheidseisen.

len om de managementsystemen te verbeteren. Proces Veiligheid Veiligheidskritische variabelen (VKV)

Iedere vijf jaar worden alle installaties aan een pro-

Tijdens de productieprocessen worden diverse

ces gevaren studie (PHE, Process Hazard Evaluation)

parameters gemeten, zoals druk, temperatuur,

onderworpen. Hierbij wordt de hazop techniek

enzovoort. Met deze parameters worden de proces-

gebruikt: een team van specialisten identificeert

sen gestuurd. Enkele parameters zijn de zogenaam-

potentiële gevaren, kwantificeert de risico’s ervan

de veiligheidskritische variabelen; deze geven aan

en geeft haalbare aanbevelingen ter verlaging van

of de installaties binnen veilige grenzen opereren.

het risico tot een acceptabel nivo.

Al voor een geringe afwijking van deze veiligheidskritische variabelen in de richting van een onveilige

Inspectie

situatie is voorgeschreven welke actie moet worden

Naast gedetailleerde en gedocumenteerde kennis

ondernomen. In 2006 zijn voor de Botlek-loca-

van de installaties is een inspectie- en onderhouds-

tie drie VKV-overschrijdingen geconstateerd. De

programma voorhanden. Volgens dit programma

doelstelling was maximaal drie overschrijdingen.

worden de installatieonderdelen met een relatief

In 2006 zijn voor de Maasvlakte geen VKV´en

groot risico, zoals een reactor, vaker en grondiger

overschreden. De doelstelling was maximaal één

geïnspecteerd en onderhouden dan delen die min-

overschrijding.

der risicovol zijn, zoals een watertank.

3.8 Preventie

begin van 2006 een grote onderhoudsbeurt onder-

De fabrieken op de locaties Botlek hebben in het gaan. De aandacht ging vooral uit naar preventieve Lyondell is ervan overtuigd dat het veilig produ-

onderhoudswerkzaamheden en het grondig inspec-

ceren, opslaan en transporteren van chemische

teren van alle procesapparatuur die niet tijdens

producten een absolute voorwaarde is voor een

normaal bedrijf kunnen worden geïnspecteerd. De

succesvolle bedrijfsvoering. Lyondell streeft naar

conditie van de installatie was over het algemeen

een zo groot mogelijke veiligheid door een veilig-

beter dan waar rekening mee was gehouden. Na

heidszorgsysteem toe te passen, waarmee het in

de stop is de installatie succesvol opgestart. De

staat is om de bij het bedrijf horende risico’s te

verwachting is om over vijf jaar opnieuw een onder-

beheersen tot op het niveau dat door het bedrijf,

houdsstop te doen. De fabrieken op de Maasvlakte

de overheid en de samenleving als aanvaardbaar

hebben zonder onderbreking op zo goed als vol-

wordt beschouwd. Dit zorgsysteem is er op gericht

ledige doorzet geopereerd.

dat de installaties op een zo veilig mogelijke en milieuverantwoorde wijze ontworpen, gebouwd en bediend worden. Er wordt voortdurend gestreefd

16


3.9 Noodplannen De inspanningen van Lyondell zijn niet alleen gericht op het voorkómen van ongevallen, maar ook op het voorbereid zijn op noodsituaties. Er zijn noodstopprocedures en -voorzieningen aanwezig, met behulp waarvan de installaties op een veilige manier stilgelegd kunnen worden. De operators van het bedrijf oefenen deze procedures regelmatig. Daarnaast is er een noodplan waarin alle taken en verantwoordelijkheden tijdens noodsituaties zijn vastgelegd. De noodplannen van alle locaties zijn in 2006 aangepast aan de actuele ontwikkelingen. In een noodsituatie worden leden van het crisisteam via een automatisch systeem (ECOS) opgeroepen. Alle medewerkers en contractors zijn geïnstrueerd over wat te doen in een noodsituatie. Het noodplan is in de praktijk getoetst door het houden van enkele oefeningen. Uit deze oefeningen is gebleken dat de structuren voor het opvangen van de gevolgen van calamiteiten goed en efficiënt werken. Een eigen bedrijfsinterventieteam zorgt in samenwerking met de Gezamenlijke Brandweer voor de brandbestrijding en het redden van eventuele slachtoffers. De twee teams oefenen regelmatig samen, maar trainen ook apart. Uit de evaluatie van oefeningen blijkt dat de inzetbaarheid en geoefendheid ruimschoots voldoet aan de verwachtingen.

17


4 Beoordeling van de belangrijkste milieu-aspecten 4.1 Inleiding

Conform voorgeschreven methoden (Hoofdstuk 5, ref. 1) worden de emissies berekend en heeft

In dit hoofdstuk worden de belangrijkste directe

Lyondell per locatie een monitoringplan opgesteld.

milieu-aspecten van de bedrijfsactiviteiten van

In dit plan is per emissiebron aangegeven volgens

Lyondell beschreven. Het gaat hierbij om de invloed

welke methode de emissie wordt vastgesteld. De

van deze activiteiten op onder andere lucht, water

berekeningen worden met behulp van software

en bodem. Deze milieu-aspecten worden beoor-

(Hoofdstuk 5, ref. 2) uitgevoerd.

deeld ten opzichte van de bedrijfsdoelstellingen en de eisen die worden gesteld in wettelijke en andere

Voor de berekening van de VOS-emissie als gevolg

voorschriften (zoals vergunningen of verordenin-

van lekverliezen wordt gebruik gemaakt van metin-

gen). Gedetailleerde cijfers van de emissies naar

gen aan de afdichtingen. De lekverliesmetingen

lucht en water en van de hoeveelheden afvalstoffen

voor de Maasvlakte- en Europoort-locatie worden

en geluid zijn opgenomen in bijlage 2.

uitgevoerd volgens het nationale meetprotocol (Hoofdstuk 5, ref. 6). Dit meetprotocol is in 2006

De indirecte milieu-aspecten, zoals de milieupresta-

ook ingevoerd voor de Botlek-locatie. Een belang-

ties van derden (aannemers, leveranciers, klanten,

rijke verandering ten opzichte van het vorige

enzovoort) worden door Lyondell beoordeeld in de

meetregime dat Lyondell volgde is dat de repara-

milieu-analyse van het SCE (bijlage 4).

tie-definitie van 500 ppm, afhankelijk van het type afdichting (apparaat), is verschoven naar 1.000 of 10.000 ppm. Deze verandering zal uiteindelijk een

4.2 Emissies naar de lucht

toename van de emissies tot gevolg hebben.

Er worden twee soorten emissiebronnen onder-

Met behulp van correlatieformules, opgesteld

scheiden:

door de Environmental Protection Agency (EPA,

1. de puntbronnen, bijvoorbeeld gaswassers,

Hoofdstuk 5, ref. 3), worden de meetresultaten

opslagtanks, fornuizen en fakkels;

omgerekend naar geëmitteerde vrachten.

2. de zogenaamde diffuse bronnen; lekverliezen

De diffuse VOS-emissies van de biologische zuive-

als gevolg van slijtage aan afdichtingen in de

ringsinstallatie worden berekend met behulp van

bedrijfsinstallaties. Op de productielocaties

het programma “Water 9” (EPA, Hoofdstuk 5, ref. 4).

bevinden zich tienduizenden van deze afdichtingen. Iedere afdichting is een potentiële emis-

4.2.2 VOS-emissies

siebron die lekverliezen kan veroorzaken. De

In onderstaande grafiek is het verloop van de totale

biologische zuiveringsinstallatie wordt ook als

emissie van vluchtige koolwaterstoffen voor zowel

een diffuse bron beschouwd. 1200 B o t l e k & E u ro p o o rt

4.2.1 Meet- en registratiesysteem

1000

Voor het vaststellen van de VOS-, roet-, CO-, CO2gemaakt van emissiemetingen en -berekeningen. Deze hebben plaatsgevonden aan de fornuizen, verbrandingsinstallaties en gaswassers. Voor de fakkelemissies wordt uitgegaan van de metingen van het verbruik en de samenstelling van de diverse brandstoffen.

800 ton/jaar

en NOx-emissie uit puntbronnen wordt gebruik

Maasvlakte

600 400 200 0 1988

2002

Totale VOS-emissie

18

2003

2004

2005

2006


de Botlek- als de Maasvlakte-locatie, over de afge-

Om de verliezen door diffuse bronnen te beper-

lopen jaren weergegeven. Voor de Botlek-locatie is

ken is in 1995 een begin gemaakt met het in kaart

hierbij uitgegaan van de lekverlies meetresultaten

brengen van alle afdichtingen in de bedrijfsinstal-

van 2005 dit omdat de metingen in het eerste kwar-

laties en is het zogenaamde Leak Detection and

taal van 2007 pas zijn afgerond.

Repair programma (LDaR-programma) gestart. Met gevoelige apparatuur (FID-techniek) worden dif-

Sinds het BMP-2 ligt er in BMP-verband geen nadruk

fuse emissies gemeten. Als een lek wordt gevonden

meer op VOS-emissies, omdat de reductiedoelstel-

wordt dit gerepareerd.

lingen al in 1997 zijn gehaald. Er zijn dan ook geen

In 2006 is begonnen met een nieuwe aanpak van

concrete reductiedoelstellingen geformuleerd.

meting van de lekverliezen volgens het nationale meetprotocol.

Botlek-locatie

De overige diffuse bronnen op de Botlek-locatie die een VOS-emissie tot gevolg hebben zijn de car-

VOS-emissies via puntbronnen en diffuse

rousels van de biologische afvalwaterzuivering. Van

bronnen op de Botlek-locatie

deze carrousels is 14 ton VOS afkomstig. Dit is een

De VOS-emissie via puntbronnen bedraagt op de

afname van 2 ton ten opzichte van 2005. De belang-

Botlek-locatie 53 ton. Dit is een toename van 16

rijkste oorzaak van deze afname is, net als in 2005

ton (43%) ten opzichte van 2005. Deze toename

het geval was, het terugdringen van de component

is voor een deel (9 ton) een “papieren toename”

tetrahydrofuraan (THF), die in het influent van

die wordt veroorzaakt door de toepassing van

de bioplant voorkomt en matig afbreekbaar is. De

andere waarden voor de ‘fakkelconstanten’ in de

diffuse emissie van de biologische zuivering wordt

berekeningsformule dan in 2005 is gedaan (een fak-

voor circa 40% veroorzaakt door deze component

kelconstante geeft de mate van volledigheid van de

die als tussenproduct in het BDO-productieproces

verbranding weer). De resterende toename (6 ton)

wordt gevormd.

wordt met name veroorzaakt door een wijziging in de samenstelling van het fakkelgas (een hoger

VOS-emissies als gevolg van incidenten op

koolstof-aandeel per 100 kg koolwaterstoffen in

de Botlek-locatie

het fakkelgas).

In 2006 hebben 2 zogenaamde “niveau-2-incidenten” plaatsgevonden.

Tot 2005 zijn voor de fakkelconstanten altijd vaste

Dit zijn incidenten die van een zodanige omvang

waarden aangehouden. Vanaf 2005 is echter bij de

zijn dat door een interne Lyondell standaard

berekening van de fakkelemissie de invloed van de

onderzoek door een multidisciplinair team wordt

windsnelheid opnieuw onderzocht en bij de mate

voorgeschreven. Hierbij dient onderzoek naar de

van volledigheid van de verbranding betrokken. In

oorzaak van het incident en voorstellen tot verbete-

2006 zijn hogere windsnelheden gemeten dan in

ring te worden gedaan. De verbeteringen dienen te

2005 wat heeft geleid leidt tot ongunstigere fak-

worden uitgevoerd binnen de in de onderzoeksrap-

kelconstanten.

portage gestelde termijn. Beschrijving van de ‘niveau-2-incidenten’:

Met de invoering van het nieuwe Handboek emissiefactoren (Hoofdstuk 5, ref. 1) wordt meer nadruk gelegd op berekening van deze factoren. Vanaf 2005 zullen de fakkelconstanten dus ieder jaar opnieuw

• In juni is door een lekkage in een leiding circa 300 kg PO vrijgekomen • In november is, als gevolg van een pakkinglekkage, circa 20 ton VOS vrijgekomen.

worden uitgerekend.

19


Europoort-locatie

met inbegrip van opslag en verlading qua potentiële lekpunten in kaart gebracht en gemeten. Het aantal


geïdentificeerde punten bedraagt 65.219, waarvan

bronnen op de Europoort-locatie

57.446 bereikbare punten. De bereikbare punten

Op de Europoort-locatie is sprake van één punt-

zijn gemeten. De totale diffuse emissie, bestaande

bron (een fakkel) en van diffuse bronnen (lekver-

uit koolwaterstoffen en niet-koolwaterstoffen, ten

liezen). De VOS-emissies op deze locatie worden

gevolge van lekverliezen voor de Maasvlakte-loca-

veroorzaakt door lekverliezen (bijlage 2). De totale

tie vastgesteld in 2005, bedroeg 27 ton. In 2006

VOS-emissie tengevolge van lekverliezen vastge-

bedraagt deze emissie 19 ton (-30%). Indien een

steld in 2006 bedroeg 13 ton. Dit is 1 ton (8%)

lekwaarde van boven de 1.000 ppm of 10.000 ppm

meer dan in 2005.

wordt gemeten wordt de bron (apparaat) op een onderhoudslijst geplaatst en wordt er binnen 2

VOS-emissies als gevolg van incidenten op

maanden actie ondernomen.

de Europoort-locatie In maart 2006 heeft één “niveau-2-incident” plaats-

De overige diffuse bron is de biologische afvalwa-

gevonden waarbij 4,2 ton butaan is vrijgekomen.

terzuivering met, net als in 2005, een VOS-emissie van 4 ton.

Maasvlakte-locatie

VOS-emissies als gevolg van incidenten op de Maasvlakte-locatie


In 2006 hebben geen niveau-2-of-3-incidenten

bronnen op de Maasvlakte-locatie

plaatsgevonden.

Op de Maasvlakte-locatie is sprake van puntbronnen (katalytische en thermische verbrandingsinstallaties en fakkels) en van diffuse bronnen (lekverliezen en een biologische waterzuivering). Van de verbrandingsinstallaties zijn de emissies naar de lucht gemeten. De meetresultaten worden gebruikt om de jaaremissie te berekenen. De VOSemissie van de puntbronnen, inclusief de continu fakkel, bedraagt 209 ton in 2006. In 2005 bedroeg deze emissie 46 ton. Deze toename van 163 ton (354%) wordt veroorzaakt door een emissie van lagere koolwaterstoffen (methaan, ethaan e.a.) van de katalytische naverbranders. Deze verhoogde emissie is met name afkomstig vanuit het proces. Lagere koolwaterstoffen worden niet omgezet door de naverbranders omdat deze daar niet voor ontworpen zijn. Een onderzoek naar de mogelijkheid om deze emissie te verminderen zal worden opgestart. Ook op de Maasvlakte-locatie is het Leak Detection and Repair Programma ingevoerd om diffuse emissies te meten. In 2004 is de gehele PO/SM-fabriek

20

Thermische verbrandingsinstallatie Maasvlakte-locatie

Beoordeling van de belangrijkste milieu-aspecten

Botlek-locatie

Doelstellingen • VOS-emissies beperken door incidenten te voorkomen waarbij van de noodfakkel gebruik moet

Roetemissie puntbronnen

worden gemaakt.

In 2006 bedraagt de roetemissie van de continu fak-

• Voorkomen dat ongewild product wordt ver-

kel 41 ton. Dit is een toename van 25 ton (156%)

brand in de continu fakkel (om inzicht te krij-

ten opzichte van 2005. Deze toename wordt

gen in de hoeveelheid verbrand product wordt

verklaard door een andere samenstelling van het

dagelijks de hoeveelheid fakkelgas gemeten en

fakkelgas (een hoger koolstof-aandeel per 100 kg

geanalyseerd).

brandbaar fakkelgas) en ongunstigere fakkelcon-

• Lekverliezen verder beperken.

stanten voor de emissieberekening (zie onder VOSemissies, puntbronnen Botlek).

4.2.3 Roet-emissies Roetemissies als gevolg van incidenten 40

In 2006 is de noodfakkel tweemaal in bedrijf

continu fakkel

geweest met een roetemissie van 1 ton.

noodfakkel

30

20

Europoort-locatie

10

Op de Europoort-locatie zijn geen significante bronnen van roetemissie.

0 1988

2002

2003

2004

2005

2006

Roetemissie continu- en noodfakkel Botlek-locatie

Maasvlakte-locatie Roetemissie puntbronnen

1

In 2006 bedraagt de roetemissie van de continu

continu fakkel

fakkel 0,08 ton. In 2005 was dit 0,1 ton.

noodfakkel

0.8 0.6

Roetemissie als gevolg van incidenten

0.4

In 2006 is de noodfakkel niet in bedrijf geweest.

0.2

Doelstellingen

0 2004

2005

2006

Incidenten waarbij de noodfakkel gebruikt moet worden, kunnen een aanzienlijke bijdrage leveren

Roetemissie continu- en noodfakkel Maasvlakte-locatie

aan de roetemissie. De doelstelling voor 2007 is te

Zowel de Botlek- als de Maasvlakte-locatie beschik-

de noodfakkel gebruik moet worden gemaakt.

voorkomen dat incidenten plaatsvinden waarbij van ken over een continu- en een noodfakkel. De continu fakkels zijn uitgerust met stoominjectie waardoor fakkelgas rookloos verbrandt. De noodfakkels worden alleen in noodsituaties gebruikt. Deze beschikken niet over een stoominjectie. Het verbranden van fakkelgas gaat gepaard met roetvorming.

21


4.2.4 CO- en CO2-emissies

CO2-emissies puntbronnen

Op de Botlek- en Europoort-locaties produceren

In 2006 bedraagt de CO2-emissie op de Botlek-locatie

zeven fornuizen en drie fakkels CO en CO2. Op de

128.076 ton. Dit is een afname van 2.631 ton (2%) ten

Maasvlakte-locatie zijn drie verbrandingsinstallaties

opzichte van 2005.

en twee fakkels die CO en CO2 produceren. CO- en CO2-emissie als gevolg van incidenten 800

In november heeft een “niveau-2-incident” plaatsge-

Botlek & Europoort Maasvlakt e

700

vonden. Als gevolg van een produktiestoring is de

600

noodfakkel in bedrijf geweest waarbij 5,5 ton kool-

500

monoxide is vrijgekomen.

400 300

Op de Botlek-locatie bedraagt in 2006 de totale CO-

200

en CO2-emissie ten gevolge van het gebruik van de

100

noodfakkel respectievelijk 8 en 49 ton. 1988

2002

2003

2004

2005

2006

Europoort-locatie

CO-emissie, exlusief noodfakkel

De berekening van de emissie afkomstig van de fakkel is conform de vergunningsaanvraag en betreft 3 150

ton CO2. Aanvullend op de vergunningsaanvraag is

Botlek & Europoort

de CO2-emissie afkomstig van het aardgasverbruik

Maasvlakt e

kton/jaar

ten behoeve van de waakvlammen van de fakkel 100

berekend, deze bedraagt 19 ton. De totale CO2emissie bedraagt 22 ton.

50

Maasvlakte-locatie 0 1988 2002 2003

2004

2005

2006

CO2-emissie, exlusief noodfakkel

CO-emissies puntbronnen In 2006 bedraagt de CO-emissie op de Maasvlaktelocatie 20 ton. Dit is een toename van 4 ton (25%) ten opzichte van 2005. Deze toename kan vooralsnog niet worden onderbouwd. Nieuwe metingen

Botlek-locatie

zullen moeten aantonen of deze toename structureel is.

CO-emissies puntbronnen In 2006 bedraagt de CO-emissie op de Botlek-locatie

CO2-emissies puntbronnen

775 ton. Dit is 432 ton (126%) meer dan in 2005.

In 2006 bedraagt de CO2-emissie op de Maasvlakte-

Deze toename wordt veroorzaakt door een andere

locatie circa 11.470 ton. Dit is 2066 ton (15 %)

samenstelling van het fakkelgas (een hoger koolstof-

minder dan in 2005.

aandeel per 100 kg brandbaar fakkelgas) en ongunstigere fakkelconstanten voor de emissieberekening (zie

CO- en CO2-emissie als gevolg van incidenten

onder VOS-emissies, puntbronnen Botlek).

In 2006 is de noodfakkel niet in bedrijf geweest.

22


Doelstellingen

worden (het grootste fornuis om de twee jaar, de

Om de emissie van CO en CO2 te beperken is een

overige fornuizen om de vier jaar). Op grond van

van de doelstellingen van 2007 om incidenten te

meerdere gegevens zal dan worden besloten of

voorkomen waarbij van de noodfakkel gebruik

nader onderzoek noodzakelijk is.

moet worden gemaakt. De CO2-emissiehandel waar de Botlek-locatie onder

De NOx uitstoot per fornuis is in onderstaande

valt, en die per 1 januari 2005 van kracht is, streeft

tabel weergegeven.

ook naar een verdere reductie van de CO2-emissie. 4.2.5 NOx-emissies 100

Botle k Maasvlakt e

ton/jaar

80 60

Fornuis

Code (processenlijst)

NOx-vracht (ton/jaar)

B-890

07C03

22,9

B-910

07C03

5,4

B-911

07C03

6,0

B-912

07C03

4,2

B-913

07C03

3,8

B-2310

07C03

0,07

F-12180

07C03

4,5

40 20

Europoort-locatie

0 1988

2002

2003

2004

2005

2006

Op de Europoort-locatie zijn geen significante bronnen van NOx-emissie.

NOx -emissie, exclusief noodfakkel

Botlek-locatie

Maasvlakte-locatie De verbrandingsinstallaties op de Maasvlakte-locatie

NOx-emissies vinden plaats bij de fornuizen en het

zijn gemeten. In 2006 bedraagt de NOx-emissie 2 ton.

fakkelsysteem. Op de locatie zijn zeven proces-

Dit is 5 ton (71%) minder dan in 2005.

fornuizen aanwezig. Ze zijn voorzien van “zogenaamde” laag-NOx-branders. Behalve een (klein)

Doelstelling

regeneratiefornuis (B-2310) vallen de fornuizen

De Botlek-locatie valt onder het NOx-handelssy-

onder het BEES-A.

steem. Als uitvloeisel daarvan is een geïntegreerd

De fornuizen voldoen aan de normen voor emissie

CO2- en NOx-emissie monitoringsprotocol ingediend

van NOx zoals opgenomen in het BEES-A.

ter verkrijging van een CO2- en NOx-emissiever-

De totale NOx-emissie van fornuizen en continu fak-

gunning. Deze emissievergunningen zijn inmiddels

kel bedraagt in 2006 circa 51 ton. Dit is circa 11%

verkregen.

lager dan in 2005. Het systeem is erop gericht om de NOx-emissie In 2005 zijn de procesfornuizen in het kader van

terug te dringen. Hiertoe wordt onder andere

de NOx-emissiehandel gemeten met als doel de

een prestatienorm ingevoerd. Jaarlijks zal de pres-

NOx-kentallen vast te stellen. Het resultaat was dat

tatienorm verlaagd worden waardoor bedrijven

de NOx-emissie ten opzichte van voorgaande jaren

gedwongen worden emissierechten te kopen of

voor alle procesfornuizen is toegenomen. Een ver-

reductiemaatregelen door te voeren.

klaring hiervoor kan niet worden gegeven. In het

Met de vervanging van twee butamerfornuizen op

kader van de emissiehandel zal de NOx-emissie van

de Botlek-locatie in 2001 door stoomverwarmings-

deze fornuizen in de toekomst vaker gemeten gaan

installaties en de realisatie van laag-NOx-branders in

23


de fornuizen, wordt door Lyondell voldaan aan de stand der techniek.

4.4 Lozingen naar het oppervlaktewater

Omdat de Botlek- en Maasvlakte-locatie voldoen 300

aan de eisen gesteld in de vergunning en het BEES-A heeft Lyondell, voor het terugdringen dan meedoen aan de NOx-emissiehandel voor de Botlek-locatie.

200

ton/jaar

van NOx, geen andere doelstelling geformuleerd,

100

0

4.2.6 HCFK’s (freonen) en halonen

1989 jan-jun jul-dec 2003 2004 2005 2006 2002 2002

Freon komt vrij door lekverliezen en storingen in de koelapparatuur. In 2006 bedraagt op de Botlek-

Gemeten Botlek Vergund Botlek

Vergunde en gemeten hoeveelheid CZV

locatie de emissie van freon-22 (HCFK-22, R-22) 211 20

kg, van freon 134A (HFK-134a, R-134a) 82 kg en van HFK R-407c 1,25 kg. vervangen door een blusmiddel op basis van een mengsel van CO2, stikstof en argon.

15

ton/jaar

De blusmiddelen op basis van halon zijn eerder

Gemeten Botlek Vergund Botlek

10 5 0

Op de Maasvlakte-locatie is in 2006, 48 kg aan HFK

1989 jan-jun jul-dec 2003 2004 2005 2006 2002 2002

(R-407c) bijgevuld.

Vergunde en gemeten hoeveelheid onopgeloste

Doelstelling

bestanddelen

Er zijn geen doelstellingen geformuleerd. 300

4.3 Geur

200

ton/jaar

Inwoners van het Rijnmondgebied kunnen in het

Gemeten Maasvlakte Vergund Maasvlakte

100

geval van stank- of geuroverlast klachten indienen bij DCMR. In het verleden (in 2000) is door DCMR

0 2004

één stankklacht geregistreerd vanwege Lyondell’s Botlek-locatie. Door het ontbreken van verdere

2005

2006

Vergunde en gemeten hoeveelheid CZV

klachten is geur/stank voor Lyondell geen specifiek aandachtsgebied.

15

doelstellingen geformuleerd.

ton/jaar

Doelstelling Ten aanzien van geurhinder zijn geen concrete

Gemeten Maasvlakte Vergund Maasvlakte

20

10 5 0 2004

2005

2006

Vergunde en gemeten hoeveelheid onopgeloste bestanddelen

24


De verontreiniging van het geloosde afvalwater

normen van diverse parameters van kracht (bijlage 1:

wordt uitgedrukt in biochemisch zuurstofverbruik

gemiddelde norm).

(BZV), chemisch zuurstofverbruik (CZV) en onopgeloste bestanddelen. De CZV en de onopgeloste

Doelstellingen en maatregelen Botlek-locatie

bestanddelen van de Botlek- en Maasvlaktelocatie

In 2006 hebben 5 overschrijdingen van de vergunde

zijn in de voorgaande grafieken afgezet tegen de

CZV-norm plaatsgevonden. De interne doelstelling

vergunde norm.

van 100 % voldoen is dan ook niet gehaald. Voor 2007 is als interne doelstelling 100% voldoen aan de lozingsvergunning opgenomen.

Botlek-locatie

In bijlage 2 zijn de jaarvrachten van een aantal

Op de Botlek-locatie bevinden zich twee biolo-

parameters gegeven. De verschillen met vorig jaar

gische afvalwaterzuiveringen. Afvalwater uit de

worden als niet significant beschouwd en worden

fabriek wordt opgeslagen in buffertanks en van

niet verder toegelicht. In § 4.11 wordt nader inge-

daaruit verdeeld over beide zuiveringen. Nadat het

gaan op de CZV-norm overschrijdingen.

afvalwater in de biologische installatie gezuiverd is, wordt het nagezuiverd door het via een zandfilter en, optioneel, afhankelijk van de vervuiling, ook

Europoort-locatie

nog via een koolfilter te leiden alvorens het op de

Op de Europoort-locatie wordt geen afvalwa-

Seinehaven te lozen. In 2006 bedraagt de geloosde

ter, procesafvalwater of verontreinigd hemelwater

hoeveelheid gezuiverd afvalwater van de Botlek-

geloosd. Deze locatie beschikt derhalve niet over

locatie circa 331.000 m3.

een lozingsvergunning.

De belangrijkste soorten afvalwater op de Botleklocatie zijn:

Maasvlakte-locatie

• procesafvalwater;

Voor het behandelen van afvalwater beschikt de

• afvalwater van de verschillende scrubbers/gas-

Maasvlakte-locatie over een biologische afvalwater-

wassers; • afvalwater van de verschillende loogwassers

zuiveringsinstallatie. Afvalwater en verontreinigd hemelwater worden beide opgeslagen in een eigen

(gebruikt voor verwijdering van verontreinigin-

opslag- c.q. buffertank en van daaruit gevoed naar

gen);

de zuiveringsinstallatie.

• potentieel verontreinigd hemelwater afkomstig van de vloeren van de procesinstallaties.

Nadat het afvalwater biologisch gezuiverd is, wordt het nabehandeld door het via een zandfilter te leiden, waarna het geloosd wordt op de Europahaven.

Huishoudelijk afvalwater wordt via septic tanks of

De verwerkte en geloosde hoeveelheid afvalwater

een vetafscheider deels geloosd op het gemeente-

in 2006 bedraagt circa 169.000 m3. De toename

lijk riool, dat uitmondt in de Botlekhaven en deels

ten opzichte van 2005 wordt onder andere veroor-

op de Seinehaven. Niet verontreinigd hemelwater

zaakt doordat meer “looghoudend” afvalwater is

wordt via een stelsel van open sloten afgevoerd

verwerkt (bijlage 3.2).

naar de Seinehaven. In juni 2002 zijn vanwege het in bedrijf nemen

Op de Maasvlakte-locatie worden de volgende

van de BDO-fabriek nieuwe normen van kracht

soorten afvalwater verwerkt in de biologische afval-

geworden voor de Botlek-locatie. De nieuwe nor-

waterzuiveringsinstallatie:

men hebben uitsluitend betrekking op maximale

• procesafvalwater;

concentratienormen en jaarvrachten.Voorafgaand

• afvalwater van de verschillende vacuümsyste-

hieraan waren ook voortschrijdende gemiddelde

men, fakkelwaterslot, etc.;

25


om onopgeloste bestanddelen uit het gezuiverde afvalwater te verwijderen. Deze maatregel is ook in 2006 voortgezet. Een betere bedrijfsvoering en het inzetten van de DAF-unit bij dreigende vergunningsoverschrijdingen, hebben inmiddels geresulteerd in een beter kwaliteit van het effluent. De interne doelstelling van 99,5% voldoen aan de vergunning is gehaald, er was namelijk een 100% compliance in 2006. Voor 2007 is wederom als interne doelstelling 100% voldoen aan de lozingsvergunning opgenomen. Biologische zuiveringsinstallatie (links) met proceswaterbuffertank (midden) en verontreinigd

In bijlage 2 zijn de jaarvrachten van een aantal

hemelwaterbuffertank (rechts)

parameters gegeven. De verschillen met vorig jaar worden als niet significant beschouwd en worden

• potentieel verontreinigd hemelwater afkomstig

niet verder toegelicht.

van de vloeren van de procesinstallaties; • huishoudelijk afvalwater.

4.5 Bijproducten en afvalstoffen Doelstellingen en maatregelen Maasvlakte-locatie

Doelstellingen

Bij het opstarten van de nieuwe biologische zui-

Lyondell streeft ernaar om het volume van de

veringsinstallatie in combinatie met het opstarten

afvalstoffen te reduceren en de verwerking van

van de nieuwe fabriek heeft het enige tijd geduurd

de afvalstoffen te laten gebeuren op grond van de

voordat de biomassa geadapteerd was aan het

volgende voorkeursvolgorde:

aangeboden afvalwater. In die periode, die zich

• hergebruik;

hoofdzakelijk in 2004 afspeelde, is een aantal ver-

• verbranding met energiebenutting;

gunningslimieten overschreden. Ook in 2005 heeft

• storten.

dit nog zijn nawerking gehad. Als voorlopige maatregel om het zuiveringsproces te herstellen is een Dissolved Air Flotation unit (DAF unit) geplaatst

Botlek- en Europoortlocatie Bijproducten Bijproducten zijn producten die bij de productie vrijkomen en die zonder enige vorm van bewerking binnen of buiten het bedrijf opnieuw toegepast kunnen worden. Deze producten zijn als zodanig vastgelegd in de vergunning Wet milieubeheer. Deze bijproducten zijn A-fuel, B-fuel, fuelgas, liquid fuel, propaan en pentaan. Deze bijproducten worden, zowel door Lyondell als door derden, als brandstof ingezet en vervangen daarmee andere brandstoffen zoals stookolie en aardgas. De hoeveelheden bijproducten die door derden zijn benut

Bovenop de biologische zuiveringsinstallatie

26

zijn weergegeven in bijlage 2.


Afvalstoffen

Onderstaande tabel geeft de verdeling naar verwer-

In bijlage 2 is een overzicht gegeven van de afge-

kingsmethode.

voerde hoeveelheden. In 2006 is in totaal 20.440 ton afval afgevoerd tegen 18.623 ton in 2005. De

2000 2004 2005 2006

netto toename met 1.817 ton

(%)

(ton) (%) (ton) (%)

(ton) (%)

(10%) is voornamelijk het resultaat van:

Hergebruik

85

12.275 91 13.585 91

13.926 87

(12.095)

• een toename met 839 ton zuiveringsslib,

- vervangende brandstof

(13.141)

(13.256)

• een toename met 1.430 ton ARCRU-bottom,

- recycling

(180)

(444)

(670)

• een afname met 618 ton residuefuel,

Verbranding

13

1.075

8

1.236

8

1.666 10

• een toename met 326 ton restvloeistoffen.

Storten

2

148

1

108

1

146

1

0

0

0

0

0

204

1

Divers

De verhoogde afzet van 839 ton (17%) zuiverings-

Totaal

100 14.498 100 14.929 100 15.942 100

slib is voornamelijk het resultaat van een lager droge stof gehalte. In 2006 is het droge stof gehalte 3,6% tegen 4,1% in 2005. Het totaal aan afgevoerd

Maasvlakte-locatie

droge stof is toegenomen (3,5%) van 190 ton (2005) naar 197 ton.

Bijproducten

De verhoogde afzet van ARCRU-bottoms met 1.430

Vanuit het PO/SM-proces komen vapour fuel en

ton (19%) is voornamelijk het resultaat van een

propaan (gaat in LPG voor auto’s) als bijproduct

minder goede productie-efficiency sinds de onder-

vrij. De bijproducten worden afgezet naar derden

houdsstop van april.

waar deze als brandstof worden toegepast en zo

De afname van residue fuel uit het BDO-proces, dat

reguliere brandstoffen vervangen. Zie bijlage 2 voor

als vervangende brandstof wordt toegepast in de

de afgezette hoeveelheden.

cementindustrie, met 618 ton (12%) is voornamelijk het resultaat van de onderhoudsstop in april.

Afvalstoffen

Als resultaat van de onderhoudsstop komen diverse

Het afval dat bij het PO/SM-productieproces in 2006

restvloeistoffen vrij die niet intern verwerkt kunnen

is vrijgekomen is gegeven in bijlage 2. In totaal is

worden. Dit leidt tot een afzet van 326 ton organi-

286.554 ton afval geproduceerd tegen 269.643 ton

sche vloeistoffen.

afval in 2005 (+ 6%). De grootste afvalstroom is

Er is 5.483 ton verdund zuiveringsslib afgevoerd

looghoudend afvalwater dat met 224.808 ton circa

tegen 4.644 ton in 2005. Het gemiddelde droge stof

78% van de totale afvalproductie uitmaakt. De

gehalte is 3,6 %. Het zuiveringsslib wordt door de

organische fractie van dit looghoudend afvalwater,

verwerker door centrifugeren geconcentreerd tot

dat maximaal 10 % van de samenstelling uitmaakt,

985 ton slib met een droge-stofgehalte van circa

wordt extern bij de Afvalverwerking Rijnmond

20%. Dit geconcentreerde zuiveringsslib wordt

(AVR) verbrand.

vervolgens verbrand. Op basis van de in de tabel in bijlage 2 gegeven

In algemene zin wordt de toename van afval met

verwerkingsmethode en uitgaande van 985 ton

6% verklaard door een 6% productietoename.

verbrand bioslib van circa 20% droge stof, worden

Opvallend is de afname van het zuiveringsslib met

de afvalstromen als volgt onderverdeeld naar ver-

338 ton in 2006 tegen 512 ton in 2005. De voor-

werkingsmethode.

naamste oorzaak is de verhoging van het droge stof gehalte na centrifugeren.

Het afval dat wordt toegepast als vervangende brandstof vervangt reguliere brandstoffen als stook-

De hoogcalorische afvalstromen glycolic fuel en

olie en aardgas.

heavy fuel worden bij energiebedrijf E-on als

27


vervangende brandstof toegepast voor de pro-

gaan, welke maatregelen nodig zijn om nieuwe

ductie van stoom en elektriciteit ten behoeve van

bodemverontreiniging te voorkomen en hoe met

Lyondell. De hoogcalorische afvalstroom RFO 637

(verontreinigde) grond op het terrein omgegaan

wordt, naast ARCRU-bottom van de Botlek-locatie,

moet worden. In 1999 is het LBP, dat een looptijd

als vervangende brandstof toegepast voor de ver-

heeft van vier jaar, door het bevoegde gezag goed-

branding van het looghoudend afvalwater bij AVR.

gekeurd. De revisie hierop, LBP-2, is in 2006 ter

Door gebruik van deze vervangende brandstoffen

beschikking aangeboden aan het bevoegd gezag.

wordt afgezien van de toepassing van reguliere fossiele brandstoffen.

De bestaande bodemverontreiniging wordt bewaakt conform het LBP. Van 1995 t/m 2002 zijn jaarlijks

Onderstaande tabel geeft de verdeling naar verwer-

monsters van het grondwater genomen om vast

kingsmethode.

te stellen of de verontreinigingen zich mogelijk

op hoofdlijnen gelijk gebleven. Er vindt geen ver-

verplaatsen. In deze termijn is het bestaande beeld

2004 2005 2006

(ton)

(%)

(ton)

(%)

(ton)

(%)

spreiding tot buiten de terreingrenzen plaats. Op

Hergebruik

66.456

22

55.229

20

61.136

21

grond van deze ervaring, in combinatie met het

brandstof

(66.404)

(55.181)

(61.055)

- recycling

(91)

(48)

(81)

235.737

78

214.405

80

225.273

79

de monitoringsronde die in 2006 is uitgevoerd

Storten

14

<1

9

<1

10

<1

blijkt dat de resultaten niet significant verschillen

Divers

232

<1

0

0

135

<1

van de resultaten van voorgaande ronden.

- vervangende

Verbranding

Totaal

302.439 100

269.643

grondwatermodel, is sinds 2002 de frequentie van bemonstering verlaagd tot eens per twee jaar. Uit

100 286.554 100

Recente bodemverontreiniging In 2006 hebben twee incidenten plaatsgevonden

4.6 Bodemverontreiniging

die zijn ingedeeld in een niveau-2 en niveau-3incident.

Botlek-locatie Beschrijving incidenten: Historische bodemverontreiniging

• januari 2006 heeft een “niveau 3 incident“ plaats-

In het verleden is de bodem van de Botlek-loca-

gevonden. Als gevolg van het falen van een iso-

tie op sommige plaatsen verontreinigd geraakt,

latiekoppeling voor kathodische bescherming is

de zogenaamde ‘historische verontreiniging’. Het

circa 1.000 kg PO in de bodem terechtgekomen.

betreft voornamelijk verontreinigingen met molyb-

De vervuilde bodem is gesaneerd door grondaf-

deen en TBA. Uit een risico-inventarisatie en -eva-

graving en grondwateronttrekking.

luatie is gebleken dat de bodemverontreiniging

• september 2006 vond eveneens een bodemver-

geen risico’s oplevert voor mensen, noch voor het

vuiling plaats met circa 860 kg PO door het falen

ecosysteem (dieren en planten). Vanwege het ont-

van een isolatiekoppeling. Dit incident werd als

breken van dergelijke risico’s is er geen sprake van

“niveau-2-incident” geclassificeerd. Het meren-

een saneringsurgentie.

deel van de vervuiling werd verwijderd door afzuiging met een vacuümwagen. De vervuilde

Lyondell heeft een Locatiebeheersplan bodem (LBP) ontwikkeld om het beheer van de bodem op een verantwoorde manier vorm te geven. Het LBP geeft richtlijnen voor de manier waarop met historische bodemverontreiniging moet worden omge-

28

grond werd gesaneerd door grondafgraving.


Europoort-locatie

In januari 2004 is, in verband met het opheffen van

In de bodem van de Europoort-locatie zijn bij het

een verstopping, een installatieonderdeel geleegd,

bodemonderzoek in 1995/1997 geen verontreini-

waarbij de bodem verontreinigd is geraakt met

gingen boven de interventiewaarde aangetoond. De

styreen, MBA en acetofenon. De vervuilde grond is

grondwatermonitoring die in 2000 is uitgevoerd,

direct gesaneerd. Daartoe is circa 1.200 ton grond

gaf geen verandering te zien ten opzichte van de

afgegraven en extern verwerkt. Nadat de ontgra-

voorgaande monitoring uit 1997. Door het ontbre-

vingkuil was dichtgestort met schoon zand bleek

ken van een concrete aanleiding wordt voorlopig

ook het grondwater dusdanig verontreinigd te zijn

geen grondwatermonitoring uitgevoerd.

dat grondwatersanering nodig bleek. In 2006 is deze grondwatersanering in afstemming met het bevoegd gezag beëindigd en is het saneringsverslag

Maasvlakte-locatie

ingediend. Jaarlijks zal ter plaatse een controle peilbuis worden bemonsterd om eventuele nalevering

Historische verontreiniging

te kunnen vaststellen.

De Gemeente Rotterdam heeft, voorafgaand aan de bouw van de PO/SM fabriek, voor het project geschiktheidsverklaringen afgegeven. Ondanks deze

4.7 Geluid

verklaringen bleek een beperkt deel van het terrein toch verontreinigd te zijn. In 2006 is de omvang

Botlek- en Europoort-locatie

in opdracht van het Havenbedrijf Rotterdam, eige-

Op het gebied van geluid wordt door Lyondell

naar van de locatie, vastgesteld. Het Havenbedrijf

al jaren het ‘stand-still-principe’ gehanteerd. Dit

Rotterdam is voor de betreffende verontreiniging

houdt in dat uitbreidingen van het bedrijf geen

aansprakelijk gesteld.

negatieve invloed mogen hebben op het geluid in de woonomgeving. De invloed van de uitbreiding

Recente verontreiniging

van de Botlek-locatie met een BDO-fabriek op het

Op de Maasvlakte-locatie zijn alle procesinstallaties

geluid in woonomgeving is in 2003 gemeten en

voorzien van vloeistofdichte vloeren. Hierdoor is de

vervolgens getoetst aan de vergunningseisen. In

kans op bodemverontreiniging verwaarloosbaar en

2006 is een overschrijding, met 0,1 dB(A), van de

wordt geen aanvullend grondwatermonitoringspro-

norm geconstateerd zoals die zijn vastgelegd in de

gramma toegepast.

ambtshalve wijzigingen van de revisievergunning van de Botlek-locatie. Lyondell voldoet aan de normen van de vergunning van de Europoort-locatie (bijlage 2). Doelstelling Botlek- en Europoort-locatie Het doel van Lyondell is de geluidbelasting op de Botlek- en Europoort-locatie via autonome ontwikkeling verder te reduceren. Hiertoe zal bij vervanging van installatie-onderdelen en bij uitbreidingen gebruik worden gemaakt van geluidarme technieken. Door het treffen van maatregelen zal de overschrijding van de Botlek geluidnormen worden opgeheven. In 2006 getroffen maatregelen hebben het

Vloeistofdicht uitgevoerde laad- en losplaats

geluidniveau niet meetbaar verlaagd.

29


Maasvlakte-locatie Uit in 2003 uitgevoerde inleidende akoestische

4.9 Energie-, drinkwater- en grondstoffenverbruik

metingen is gebleken dat de equivalente geluidniveaus, zoals vastgelegd in het voorschrift van de

4.9.1 Energie

Wm-vergunning, worden overschreden. Een pakket

Lyondell neemt deel aan het Energie Efficiency

saneringsmaatregelen is ontwikkeld en is in 2005

Benchmarking Convenant dat met de overheid is

grotendeels geïmplementeerd. Aanvullend daarop

afgesloten. Het doel van het convenant, dat duurt

zijn geluidmetingen uitgevoerd om het effect van

van 2001 tot 2012, is dat zoveel mogelijk installaties

de maatregelen te beoordelen. Het geluidniveau

van de deelnemende inrichtingen zo snel mogelijk,

is hierdoor gereduceerd met enkele decibels.

maar uiterlijk in 2012, tot de wereldtop behoren op

Additionele maatregelen getroffen in 2006 hebben

het gebied van energie-efficiency. De Botlek-locatie

het geluidniveau verder verlaagd.

doet mee aan de emissiehandel

Doelstelling Maasvlakte-locatie

In 2005 is voor de Botlek-locatie een vergelijkings-

Het doel voor de Maasvlakte-locatie is te voldoen

studie (benchmark) naar de energie-efficiency

aan de in de milieuvergunning vastgelegde limie-

uitgevoerd op basis van gerealiseerde energiecij-

ten door het uitvoeren van geluidreducerende

fers uit 2004. Resultaat was, net als bij de vorige

maatregelen.

benchmark in 2002, dat de installaties beter presteerden dan vergelijkbare installaties in de wereld. Voor de Maasvlakte-locatie is de benchmark in 2005

4.8 Aanvoer van grondstoffen en afvoer van producten

uitgevoerd, eveneens op basis van gerealiseerde

Zowel de Botlek- als de Maasvlakte-locatie beschikt

Jaarlijks worden ook de energie-efficiency cijfers

over een haveninstallatie waar grondstoffen en

voor de verschillende installaties vastgesteld.

eindproducten per schip worden aan- en afgevoerd.

Benchmark gegevens en Energiecijfers worden jaar-

energiecijfers uit 2004. Ook hier was de conclusie dat de fabriek beter presteert dan de wereldtop.

Daarnaast worden op deze locaties grondstoffen

lijks gerapporteerd aan het VBE (Verificatiebureau

en producten per pijpleiding aan- en afgevoerd en

Benchmarking Energie-efficiency).

beschikken deze locaties over een spoorterminal en meerdere laadstations voor trucks.

Botlek-locatie Op de Europoort-locatie worden uitsluitend grond-

Sinds 1995 neemt Lyondell zowel het meren-

stoffen per schip aangevoerd. Deze grondstoffen

deel van de stoom als de elektriciteit af van de

worden met pijpleidingen naar de Botlek- en

warmtekrachtinstallatie van Eurogen c.v.. Ook

Maasvlakte-locatie getransporteerd.

betrekt Lyondell sinds midden jaren ‘80 stoom

De volgende tabel geeft de verdeling van de ver-

van de warmtekrachtcentrale van Air Products

schillende transportmiddelen voor de aanvoer van

Nederland. En sinds 2002 krijgt de nieuwe BDO

grondstoffen en afvoer van eindproducten.

fabriek haar stoom en elektriciteit geleverd door

Verdeling transportmiddelen grondstoffen en eind-producten Lyondell op basis van volume-eenheden Aanvoer

Botlek/Europoort Maasvlakte 2003

Afvoer

Botlek/Europoort Maasvlakte

2004

2005

2006

2004

2005 2006

2004

2005

2006

2004

2005 2006

Pijpleiding 20 % 30 %

20 %

17 %

25 %

24 %

27 %

Pijpleiding 65 % 71 %

2003

74 %

52 %

0 %

1 %

1%

Schip

79 % 69 %

80 %

83 %

74 %

76 %

73 %

Schip

17 % 11 %

10 %

20 %

80 %

78 %

70 %

Spoor

0%

0 %

0 %

0 %

0 %

0 %

0%

Spoor

5%

3 %

4 %

7 %

10 %

11 %

11 %

Truck

1%

1 %

0 %

0 %

1 %

0 %

0%

Truck

13 % 15 %

13 %

21 %

10 %

12 %

18 %

30


de nieuwe warmtekrachtinstallatie van Air Products

uitgedrukt in ‘opbrengst’, ook wel ‘yield’ genoemd.

Nederland/Electrabel.

‘Opbrengst’ is: de hoeveelheid eindproduct (in ton-

Tevens gebruikt Lyondell, behalve fossiele brand-

nen) per ton verbruikte grondstof. Deze opbrengs-

stoffen, ook de eerdergenoemde bijproducten

ten worden dagelijks vastgesteld. Op basis hiervan

A-fuel, B-fuel, fuelgas en liquid fuel als brandstof

kunnen corrigerende acties worden ondernomen,

(§4.5).

zoals het schoonmaken van reactoren of het verwisselen van katalysatoren. Zowel vanuit milieuals vanuit kostenoogpunt wordt vanzelfsprekend

Maasvlakte-locatie

gestreefd naar een zo hoog mogelijke opbrengst.

Op de productielocatie van Lyondell op de

De opbrengst bij de productie van PO is de laatste

Maasvlakte vinden stoom- en elektriciteitsleverin-

jaren constant gebleven.

gen plaats vanuit de warmtekrachtcentrale op het naburige terrein van E-on. De gecondenseerde stoom wordt als condensaat teruggevoerd naar

4.10 Vergunningen

de warmtekrachtinstallatie waar het opnieuw als voedingswater voor de installatie wordt gebruikt.

Voor de uitoefening van de bedrijfsactiviteiten

Tevens levert Lyondell enkele van de bijproducten/

beschikt Lyondell over de benodigde milieuver-

afvalstromen uit het proces (glycolic fuel, heavy fuel

gunningen. Hiertoe behoren onder andere de

en vapour fuel) als brandstof voor de productie van

Hinderwetvergunningen en de vergunningen in

stoom en elektriciteit door E-on.

het kader van de Wet geluidhinder, de Wet lucht-

4.9.2 Drinkwater

verontreiniging oppervlaktewateren (ook wel

verontreiniging, de Wet milieubeheer en de Wet Het totale drinkwaterverbruik bedraagt in 2006 voor

Lozingsvergunning geheten). Behalve deze ver-

de Europoort-locatie circa 1.400 m³, de Botlek-loca-

gunningen is ook een reeks van wettelijke voor-

tie circa 29.200 m³ en voor de Maasvlakte-locatie

schriften, besluiten, richtlijnen en actieplannen

circa 23.700 m³.

van invloed op de bedrijfsvoering. Veel daarvan zijn opgenomen in de vergunningvoorschriften. Een

100

Botle k

volledige opsomming is vastgelegd in een register.

Maasvlakt e

m 3 x 1000

80

Hier volgt per locatie een beschrijving van de vergunningaanvragen, -toekenningen, -revisies en van

60

de door Lyondell gedane meldingen in het kader

40

van bepaalde vergunningen.

20 0 1985

2002

2003

2004

2005

2006

Botlek-locatie Op 22 februari 1993 is door Gedeputeerde

Drinkwaterverbruik

Staten van Zuid-Holland een revisie op de

4.9.3 Grondstoffenverbruik

ding van de Botlek-locatie met een BDO-fabriek

Hinderwetvergunning verleend. Voor de uitbreiLyondell verbruikt de volgende grondstoffen: ben-

zijn krachtens de Wet milieubeheer (Wm) en de Wet

zeen, ethyleen, propyleen, (iso)butanen, zuurstof

verontreiniging oppervlaktewateren (Wvo) vergun-

en methanol. Daarnaast verbruikt het bedrijf hulp-

ningen verkregen op respectievelijk 3 december

stoffen, zoals stikstof, waterstof, koolmonoxide

1999 en 18 november 1999. De voor de Botlek-

en katalysatoren. Het grondstoffenverbruik wordt

locatie vergunde geluidvoorschriften zijn met een

31


ambtshalve vastgestelde beschikking, gedateerd 20

In 2006 zijn vier meldingen/kennisgevingen gedaan

maart 2002, aangepast.

conform de Wet milieubeheer voor:

Op 9 juni 2005 is een emissieverguning verleend

• de berekening van het rookgasdebiet van de

voor CO2- en NOx-emissie in het kader van de emis-

katalytische en thermische verbrandingsinstal-

siehandel.

laties als alternatief voor debietmeters, • het wijzigen van de testfrequentie van het no-

In 2006 zijn voor de Botlek-locatie zeven meldingen/kennisgevingen gedaan conform de Wet milieubeheer voor:

break systeem, • de opslag van chemicaliën in emballage in daartoe specifiek ingerichte systeemcontainers,

• tijdelijke verwerking van met propyleenoxide

• de vervanging van de afsluiter in het aardgas-

verontreinigd grondwater vrijkomend bij een

systeem van de thermische verbrandingsinstal-

grondwatersanering in de biologische afvalwa-

latie.

terzuiveringsinstallatie, • tijdelijke maatregelen en opslag gedurende de fabrieksstop,

4.11 Naleving van de vergunningen

• het tijdelijk plaatsen van truckopleggers tijdens de fabrieksstop, • aanpassingen aan de fabriek om ethyl tertiaire butyl ether te produceren, • de lossing van per lichter aangevoerd isobutyleen, • de tijdelijke opslag van A-fuel in ISO-containers

Lyondell stelt zich ten doel te voldoen aan alle weten regelgeving en aan alle andere afspraken die met overheden zijn gemaakt. In deze paragraaf volgt een beschrijving van de belangrijkste overschrijdingen van voorschriften en van (on)voorziene voorvallen in 2006.

vanwege de vereiste inspectie van de opslagtank, • de uitbreiding van de productiecapaciteit van de

Botlek- en Europoort-locatie

propyleenglycolen. Emissies naar de lucht

Europoort-locatie

Het monitoringsprotocol voor de CO2- en NOxemissiehandel is door de Nederlandse Emissie

Op 22 mei 1990 is door de gemeente Rotterdam

Autoriteit geïnspecteerd en goedgekeurd. Er zijn

voor deze locatie een Hinderwetvergunning ver-

geen afwijkingen van de vergunning vastgesteld.

leend. Het bevoegd gezag heeft met een beschik-

Met betrekking tot het stand komen van de goede

king krachtens de Wet milieubeheer van 6 april

emissiegetallen is door het bevoegd gezag een

2001 ambtshalve de geluidvoorschriften aange-

inspectie op de Milieuverklaring 2005 uitgevoerd

scherpt. In 2006 zijn geen meldingen/kennisgevin-

tegen de Handreiking Validatie Milieuverslagen als

gen gedaan.

referentie document. Uit deze inspectie zijn geen tekortkomingen naar voren gekomen. Lekverliesmetingen worden uitgevoerd conform

Maasvlakte-locatie

melding 2005-07 B d.d. 19 september 2005. Hierin

Voor de PO/SM-fabriek op de Maasvlakte is door

is destijds aan het bevoegd gezag gemeld dat

Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland op 13

het meetprotocol voor lekverliezen (Hoofdstuk

augustus 1997 een vergunning krachtens de Wet

5, ref. 6) zal worden ingevoerd. Deze melding is

milieubeheer (Wm) verleend. Op 26 maart 1998 is

geaccepteerd door het bevoegd gezag en maakt

de Wm-vergunning ambtshalve gewijzigd. De Wvo-

onderdeel uit van de milieu-vergunning van de

vergunning is verleend op 3 augustus 2001.

Botlek-locatie.

32


Conform dit meetprotocol hadden in 2006 lek-

aangemerkt, zijn voorzien van akoestische isolatie-

verliesmetingen moeten worden uitgevoerd en

materiaal. Hermeting van deze bronnen heeft ech-

afgerond. In afwijking van dit protocol zijn de

ter aangetoond dat de genomen maatregel onvol-

metingen pas in het eerste kwartaal van 2007 afge-

doende effect heeft gesorteerd (zie bijlage 3.1).

rond. Omdat de dataverwerking half maart nog niet was afgerond zijn de resultaten niet opgenomen in

Emissies naar de bodem

onderhavige milieuverklaring.

Op grond van een wettelijke verplichting dienen emissies naar de bodem te worden gemeld. In 2006

Lozingen van afvalwater

zijn in dit kader twee incidenten aan de DCMR

Er worden dagelijks monsters genomen van zowel

gemeld (par. 4.6).

het ongezuiverde afvalwater (influent) als van het afvalwater dat door de biologische afvalwaterzui-

Contacten met het bevoegd gezag

veringsinstallatie is gezuiverd (effluent). Voor de

In 2006 heeft Rijkswaterstaat negen inspectiebe-

controle van de effluentlozing zijn een aantal para-

zoeken uitgevoerd die betrekking hadden op de

meters in de lozingsvergunning genormeerd. De

biologische zuiveringsinstallatie.

volgende tabel geeft een overzicht van het aantal

De DCMR heeft één inspectiebezoek uitgevoerd.

overschrijdingen per relevante parameter in het

Naast dit inspectiebezoek zijn informatieve en toe-

effluent.

lichtende gesprekken met de DCMR gevoerd.

Effluentparameter Botlek CZV BZV Onopgeloste

1989 2002 98

2003

2004

2005

2006

0

0

0

5

0

42

0

-

-

-

-

133

16

0

0

0

0

Maasvlakte-locatie Emissies naar de lucht Ook in 2006 zijn, net zoals in voorgaande jaren,

bestanddelen

Molybdeen

-

0

0

0

0

0

Lithium

-

-

0

0

0

0

katalytische verbrandingsinstallaties en een ther-

Nikkel

-

-

0

0

0

0

273

16

0

0

0

5

mische verbrandingsinstallatie. De resultaten zijn

Totaal

de emissies naar de lucht van de drie puntbronnen binnen de PO/SM-fabriek gemeten. Het betreft twee

getoetst aan de gestelde concentratielimieten van de milieuvergunning. Daarbij is bij de thermische

In 2006 zijn er vijf overschrijdingen geconstateerd.

verbrandingsinstallatie een overschrijding gecon-

De overschrijdingen zijn toe te schrijven aan een

stateerd. Uit de emissiemetingen van de thermische

incident waarbij er tengevolge van een proces-

verbrandingsinstallatie is gebleken dat de concen-

storing doorslag van hoge concentraties tertiaire

tratielimiet voor propyleenoxide en benzeen in de

butylalcohol naar de biologische zuivering heeft

rookgassen wordt overschreden. Er is een testpro-

plaatsgevonden waardoor de biologische zuivering

gramma opgezet om de oorzaak te achterhalen en

tijdelijk overbelast is geweest.

de kwetsbaarheid van het systeem voor bepaalde proceshandelingen inzichtelijk te maken.

Geluid In 2006 zijn geluidmetingen verricht aan de butaan-

Lozingen van afvalwater

diolfabriek. Gebleken is dat één van de geluidlimie-

Er worden dagelijks monsters genomen van zowel

ten uit de Botlek milieuvergunning overschreden

het ongezuiverde afvalwater (influent) als van het

wordt. Een drietal bronnen binnen de butaandi-

afvalwater dat door de biologische afvalwaterzuive-

olfabriek die als potentiële veroorzakers voor de

ringsinstallatie is gezuiverd (effluent). Voor de con-

overschrijding van de vergunningslimiet worden

trole van de effluentlozing is een aantal parameters

33


4.12 Klachten

met bijbehorende normen opgesteld. De volgende tabel geeft een overzicht van het aantal overschrijdingen per relevante stof in het effluent. Effluentparameter

2004 2005 2006

CZV

68

0

0

BZV

29

0

0

Onopgeloste bestanddelen

66

23

0

Molybdeen

0

0

0

MAK (mono cyclische aromatische koolwaterstoffen)

24

0

0

Totaal

187

23

0

Lyondell gaat voor zijn klachtenregistratie uit van de administratie van de DCMR. In 2006 zijn vijf klachten over het bedrijf op de Botlek-locatie binnengekomen bij de meldkamer van de DCMR (zie navolgende tabel). De (geluid)klachten hadden betrekking op een noodfakkel- incident begin mei. Overzichtstabel van door DCMR geregistreerde klachten over de Botlek-locatie:

Geluid In 2005 is een pakket aan geluidreducerende maat-

Klachten Botlek

1999 2002 2003 2004 2005 2006

regelen uitgevoerd en is het effect hiervan gemeten.

Stank

0

0

0

0

0

0

Hoewel er een reductie bewerkstelligd is, wordt

Geluid

0

2

0

0

51

4

nog niet voldaan aan de limieten uit de milieuver-

Stof (roet)

0

0

0

0

0

0

gunning. In 2006 zijn wederom geluidreducerende

Overig (o.a. visuele hinder)

66

0

0

1

0

1

maatregelen getroffen en dit heeft geresulteerd in

Totaal

66

2

0

1

51

5

een verdere verlaging van de geluidimmissie. De limieten zoals vastgelegd in de milieuvergunning

Voor de Europoort-locatie zijn de afgelopen zes jaar

worden nog niet gehaald (zie bijlage 3.1 en 3.2).

geen klachten geregistreerd. Voor de Maasvlakte zijn 2 stankklachten geregistreerd in 2006. In voor-

Emissies naar de bodem

gaande jaren zijn geen klachten geregistreerd door

Op grond van een wettelijke verplichting dienen

de DCMR.

emissies naar de bodem te worden gemeld. In 2006

heeft Lyondell in dit kader geen incidenten aan de DCMR gemeld (§ 4.6). Contacten met het bevoegd gezag In 2006 heeft Rijkswaterstaat zes inspectiebezoeken uitgevoerd die betrekking hadden op de biologische zuiveringsinstallatie. De DCMR heeft in 2006 één inspectiebezoek uitgevoerd. Naast deze inspectiebezoeken zijn informatieve en toelichtende gesprekken met het bevoegd gezag gevoerd.

34

Referenties

5 Referenties

1. Diffuse emissies bij open overslag, Handboek emissiefactoren, Milieumonitor nr. 14, maart 2004 2. Promasys. PPP. Software voor het berekenen van emissies 3. EPA, methode 21, correlatie coëfficiënten 4. EPA 2001. Water 9, software version 1.0.0, february 2001, EPA, New York, USA. 5. Lyondell, 2003. Bedrijfsmilieuplan-3. Lyondell Chemie Nederland b.v. 2002 – 2005.

Rotterdam, mei 2003.

6. Meetprotocol voor lekverliezen, Milieumonitor nr. 15, maart 2004

35


6 Afkortingen van stoffen

Afkorting

Stofnaam

Structuurformule

Cas-nummer

AA

Allyl alcohol

CH2=CHCH2OH

107-18-6

ACP

Acetofenon

C6H5COCH3

98-86-2

BDO

1,4-butaandiol

HO(CH2)4OH

110-63-4

CH4

Methaan

CH4

74-82-8

CO

Koolmonoxide

CO

630-08-0

CO2

Kooldioxide

CO2

124-38-9

DPG

Dipropyleenglycol

(CH3CHOHCH2)2O

110-98-5

DPM

Dipropyleen glycol mono methyl ether

H3COC3H6OC3H6OH

34590-94-8

EB

Ethylbenzeen

C 6H 5C 2H 5

100-41-4

EBHP

Ethylbenzeenhydroperoxide

C6H5(CHOOH)CH3

3071-32-7

H 2

Waterstof

H 2

1333-74-0

HCFK

Chloor fluor koolwaterstoffen

iC4

Isobutyleen

CH2=C(CH3)2

107-01-7

MBA

Methyl benzyl alcohol

C6H5CHOHCH3

98-85-1

MeOH

Methanol

CH3OH

67-56-1

MP-diol

2-methyl 1,3 propaandiol

CH2OHCHCH3CH2OH

2163-42-0

MPG

Monopropyleenglycol

CH3CHOHCH2OH

57-55-6

MTBE

Methyl tertiaire butylether

(CH3)3COCH3

1634-04-4

NOx

Stikstofoxiden

NOx

PM

Propyleen glycol mono methyl ether

CH3CHOHCH2OCH3

107-98-2

PO

Propyleenoxide

(CH2CO)CH3

75-56-9

SM

Styreen monomeer

(C6H6)CH=CH2

100-42-5

SO2

Zwaveldioxide

SO2

7446-09-5

TBA

Tertiaire butylalcohol

(CH3)3COH

75-65-0

TBHP

Tertiaire butyl hydroperoxide

(CH3)3COOH

75-91-2

36

Verklaring van de milieuverificateur

7 Verklaring van de milieuverificateur

Op basis van de documentatie, de gegevens en de informatie die gedurende het verificatieproces voortkwamen uit het onderzoek naar de interne procedures van Lyondell Chemie Nederland B.V., verklaart de heer I.H.M. Bots dat het milieuzorgsysteem, het bedrijfsmilieuprogramma en deze verklaring voldoen aan de vereisten van de EMASverordening (Verordeningnummer: EG 761/2001).

37


Bijlage 1

Verklarende woordenlijst

In deze milieuverklaring is gebruikgemaakt van

Contractor

technische uitdrukkingen en begrippen. In onder-

Een bedrijf dat werkzaamheden verricht op de loca-

staande woordenlijst wordt een deel van deze uit-

ties van Lyondell.

drukkingen en begrippen nader verklaard. Convenant Audit

Overeenkomst tussen de overheid enerzijds en een

Een audit is een geplande en gedocumenteerde

bedrijfstak anderzijds die rechtskracht krijgt voor

verificatie, die wordt uitgevoerd om op objectieve

een individueel bedrijf indien het de betreffende

wijze bewijzen te verzamelen voor de effectiviteit

overeenkomst ondertekent.

van specificaties, procedures, instructies en voorschriften.

CZV Chemisch zuurstofverbruik. De hoeveelheid zuur-

BEES-A

stof die wordt verbruikt bij de chemische afbraak

Besluit Emissie Eisen Stookinstallaties milieubeheer

van de organische verbindingen in één liter afval-

A.

water.

Bijproducten

DAF-unit

Bijproducten zijn producten die bij de productie

Een olie-afscheider waar afscheiding onder meer

vrijkomen en die zonder enige vorm van bewerking

wordt bewerkstelligd door lucht opgelost in

binnen of buiten het bedrijf opnieuw toegepast

water.

kunnen worden. DCMR Biologische behandeling

DCMR Milieudienst Rijnmond

Het gebruik van micro-organismen voor het afbreken van verontreinigingen in afvalwater. Dit houdt

Effluent

in dat bacteriën door middel van een natuurlijke

Door een zuiveringsinstallatie gezuiverd afvalwater

biologische reactie koolwaterstoffen omzetten in

(dat op oppervlaktewater wordt geloosd).

kooldioxide en water. EMAS-verordening BRZO 99 Besluit Risico’s Zware Ongevallen 1999.

Verordening inzake het Eco Management and Audit Scheme. Deze verordening van de Europese Unie regelt de vrijwillige deelname aan een milieube-

BZV

heer- en milieu-auditsysteem. Onderdeel hiervan

Biochemisch zuurstofverbruik. De hoeveelheid

is onder andere het opstellen van voorliggende

zuurstof die wordt verbruikt bij de biologische

milieuverklaring.

afbraak (ofwel afbraak met behulp van micro-organismen) van organische verbindingen in één liter

Emissie

afvalwater.

De in het milieu (lucht, water of bodem) geloos-

CFK

geluid.

de stof of energie, alsmede het geproduceerde Met behulp van chloor en fluor volledig gehalogeneerde koolwaterstoffen. Zij dragen bij aan

Environmental Standard

de afbraak van de ozonlaag (evenals HCFK’s en

Bedrijfseigen milieuprogramma zoals vastgesteld

halonen).

door Lyondell Chemical Company.

38

Bijlage 1 Verklarende woordenlijst

EPA

kunnen zijn. Als deze effecten onacceptabel zijn,

Environmental Protection Agency (Amerikaanse

moeten de installaties verder beveiligd worden.

overheidsinstelling). HCFK’s FID

Onvolledig met behulp van chloor en fluor geha-

Flame Ionisation Detection (vlam-ionisatiedetectie).

logeneerde koolwaterstoffen. Deze zijn chemisch en thermisch stabiel, niet giftig en onbrandbaar.

Gemiddelde norm

HCFK’s worden veel toegepast als koelvloeistof en

Een gemiddelde norm wordt bepaald aan de hand

schuimmiddel. Ze dragen bij aan de afbraak van de

van of wordt afgeleid van de norm die is opge-

ozonlaag en versterken het broeikaseffect.

nomen in de vergunning. Dit betekent voor de parameter

Hergebruik

• BZV (vanaf juni 2002) Botlek-locatie: de norm

Het verzamelen, bewerken en geschikt maken voor

is komen te vervallen;

gebruik van materialen die hun oorspronkelijke

• BZV Maasvlakte-locatie: in de vergunning is

doel reeds hebben gediend. Sommige producten

opgenomen 20 mg/liter; bij een maximaal ont-

kunnen na een minimale bewerking weer worden

werp debiet van 65 m3/uur bedraagt de afge-

hergebruikt.

leide norm 11 ton per jaar. • CZV (vanaf juni 2002) Botlek-locatie: de ver-

Influent

gunning geeft een norm aan van 190 ton op

Het ongezuiverde afvalwater dat bij de afvalwater-

jaarbasis

zuiveringsinstallatie binnenkomt.

• CZV Maasvlakte-locatie: in de vergunning is opgenomen 350 mg/liter; op basis van een ont-

Interventiewaarde

werpdebiet van 65 m3/uur bedraagt de afgeleide

Waarde waarbij in het geval van overschrijding

norm 199 ton op jaarbasis.

maatregelen zijn vereist.

• Onopgeloste bestanddelen (vanaf juni 2002) Botlek-locatie: de vergunning geeft een norm

ISO

van 17 ton op jaarbasis (8,5 ton per half jaar).

International Standardization Organization, inter-

• Onopgeloste bestanddelen Maasvlakte-locatie:

nationale organisatie voor het vaststellen van

de vergunning geeft een norm van 30 mg/liter;

normen, zoals ISO 9000. Dit is een norm voor kwa-

op basis van een maximaal ontwerp debiet van

liteitsbewaking die dient als basis voor certificatie.

65 m3/uur bedraagt de afgeleide norm17 ton op

Het certificaat wordt alleen verleend door een aan-

jaarbasis.

gewezen instantie indien de activiteiten waarvoor de certificatie is aangevraagd voldoen aan de eisen

Halonen

die in deze norm zijn vastgelegd.

Organische stoffen die gerelateerd zijn aan CFK’s en derhalve mogelijk bijdragen aan de afbraak van

Katalysator

de ozonlaag. Halonen worden veel toegepast in

Een chemische verbinding die een bepaalde

brandblussers en in brandblussystemen.

chemische reactie ondersteunt of versnelt. Indien mogelijk wordt het katalysatormateriaal herge-

HAZOP

bruikt in het productieproces.

Hazard and Operability studie; dit is een onderzoek, uitgevoerd door een team van specialisten,

Koolwaterstoffen

afkomstig uit diverse disciplines, waarbij wordt

Chemische verbindingen van water- en koolstof,

nagegaan welke installatieonderdelen het mogelijk

soms met andere bijkomende elementen. Olie en

kunnen laten afweten en wat de effecten daarvan

aardgas, evenals de chemicaliën die eruit worden vervaardigd, zijn koolwaterstoffen.

39


MAK

NRB

Monocyclische Aromatische Koolwaterstoffen

Nationale Richtlijn Bodembescherming

Milieu-audit

Onderhoudsstop

Een systematische evaluatie om vast te stellen:

Periodieke stopzetting van de productieproces-

• of de milieuprestaties overeenkomen met de

sen ten behoeve van inspectie en reparatie van

vooraf vastgestelde doelen; • of het milieuzorgsysteem geschikt is voor het

installaties en apparatuur, ook wel ‘turn-around’ genoemd.

behalen van de doelen die zijn vastgelegd in het milieubeleid en of het milieuzorgsysteem doeltreffend wordt toegepast.

Operational Excellence Kwaliteitsprogramma dat in alle ondernemingen

Milieu-effect

van LCC wordt toegepast. Dit programma richt

Elke invloed van productieprocessen, producten en

zich op voortdurende verbetering van alle aspec-

diensten op het milieu.

ten van de bedrijfsvoering. De normen die hierbij worden gehanteerd zijn even hoog of hoger dan

Milieu-aspect

de beste prestaties in vergelijkbare bedrijven in

Onderdeel van de activiteiten, producten of dien-

de chemische industrie. Trainingen voor de mede-

sten die in wisselwerking kunnen staan met het

werkers van LCC en voorgeschreven procedures

milieu.

zorgen ervoor dat aan de normen wordt voldaan. Regelmatige controles alsmede herzieningen van

NEa

de procedures en normen zorgen voor een hoog

Nederlandse Emissieautoriteit. Dit is een overheids-

prestatieniveau en een voortdurende verbetering

instantie (onder VROM) die monitoringsprotocol-

hiervan.

len in het kader van de NOx/CO2-emissiehandel beoordeeld. Verder verleent de NEa NOx/CO2-emissie-

Overschrijdingen

vergunningen en bewaakt zij het emissieregister.

Het onbedoeld vrijkomen van stoffen in hoeveelheden of concentraties die boven de toegestane

NER

norm liggen.

Nederlandse Emissie Richtlijnen lucht. PGE Niveau-2 en niveau-3 incidenten

Propyleenglycolether

Incidenten die van een zodanige omvang zijn dat door een interne Lyondell standaard onderzoek

QRA

door een multidisciplinair team wordt voorgeschre-

Quantitative Risk Assessment

ven. Hierbij dient onderzoek naar de oorzaak van het incident en voorstellen tot verbetering te wor-

Seveso-richtlijn

den gedaan. De verbeteringen dienen te worden

Een richtlijn van de Europese Unie, opgesteld

uitgevoerd binnen de in de onderzoeksrapportage

naar aanleiding van een explosie in een chemische

gestelde termijn.

fabriek in Seveso, Italië. De richtlijn schrijft chemische bedrijven voor om de plaatselijke autoriteiten

NM-programma

te informeren over de risico’s van de bedrijfsacti-

Actie programma om near-misses te registreren.

viteiten en ervoor te zorgen dat toereikende maatregelen zijn genomen ter bescherming van eigen medewerkers en alle andere betrokkenen, zoals omwonenden.

40

Bijlage 1 Verklarende woordenlijst

Vergunning Toestemming voor het onder bepaalde voorwaarden toepassen en uitvoeren van industriële of andere processen, verleend door een daartoe bevoegde overheidsinstantie. Verificatiebureau Benchmarking Energieefficiency Stichting die door de ministers van EZ en VROM is aangewezen als Onafhankelijke Instantie voor onder meer het uitvoeren van systeemaudits van monitoringsprotocollen (NOx/CO2) en verificatie van emissieverslagen (NOx/CO2). VOS Vluchtige organische stoffen. Een groep van organische stoffen die gemakkelijk verdampen en bijdragen aan de luchtverontreiniging. VNCI Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie. Organisatie die, onder meer, namens de aangesloten bedrijven uit de chemische industrie contacten met de overheid onderhoudt en haar leden informeert inzake overeengekomen maatregelen.

41


Bijlage 2

De cijfers

In deze bijlage worden de gegevens van de emissies van 2006 en voorgaande jaren gepresenteerd voor de Lyondell locaties. Totale VOS-emissie naar de lucht (ton/jaar) van de Lyondell locaties Stof

Europoort en Botlek-locatie gesommeerd

Maasvlakte

1988

2002

2003

2004

2005

2006

2004

2005

2006

Methaan

17

25

26

14

6

2

120

47

209

Ethaan

2

2

1

0

0

0

-

-

-

Propaan

9

5

5

5

4

4

3

1

0

Propyleen

64

13

12

35

12

11

29

8

4

Isobutaan

276

26

40

55

40

39

-

-

-

N-butaan

77

15

23

50

34

39

-

-

-

Isobutyleen

50

13

19

16

7

9

-

-

-

1

0

0

0

0

0

0

0

0

184

34

5

8

5

16

-

-

-

Pentaan TBA TBHP

21

1

1

1

1

1

-

-

-

Propyleenoxide

173

12

13

8

2

3

1

1

1

Octaan/nonaan

NB

1

1

1

1

1

0

0

0

Propyleenglycol

28

2

1

5

3

1

0

0

0

C xH y

123

80

31

85

33

54

3

3

7

Methanol

21

8

8

9

2

2

0

0

0

Aceton

9

3

1

0

0

9

0

0

0

MTBE

38

2

1

2

1

1

-

-

-

Dipropyleenglycol

18

0

0

0

0

0

-

-

-

1-Propanol

NB

0

1

1

5

5

0

0

0

PM

-

0

0

0

0

0

-

-

-

DPM

-

0

0

0

0

0

-

-

-

Allylalcohol

-

1

0

0

0

0

0

0

0

Tolueen

-

0

0

0

0

0

0

0

0

BDO

-

0

0

0

0

0

-

-

-

MP-diol

-

0

2

0

0

0

-

-

-

THF

-

-

-

22

9

6

-

-

-

Benzeen

-

-

-

-

-

-

1

3

7

Ethylbenzeen

-

-

-

-

-

-

6

8

2

EBHP

-

-

-

-

-

-

1

0

0

Ethyleen

-

-

-

-

-

-

3

2

1

MBA

-

-

-

-

-

-

5

2

0

Styreen

-

-

-

-

-

-

6

3

1

Acetaldehyde

-

-

-

-

-

-

1

0

0

Fenol

-

-

-

-

-

-

2

0

0

2-Ethylhexaanzuur VOS totaal

42

-

-

-

-

-

-

1

0

0

1112

243

224

317

165

203

182

78

232

Bijlage 2 De cijfers

Totale emissie overige stoffen naar de lucht (ton/jaar) Europoort- en Botlek-locatie gesommeerd Europoort en Botlek-locatie gesommeerd

Maasvlakte

Stof

1988

2002

2003

2004

2005

2006

2004

2005

2006

Roet

7

16

13

18

19

42

0,7

0,7

0,1

NOx

81

37

34

35

79

51

12

7

2

SO2

2

0

0

0

0

0

0

0

0

CO

160

321

262

362

386

783

49

24

20

CO2

84.715

120.247

123.156

131.907

130.989

128.147

12.413

13.680

11.470

Molybdeen

1

0

0

0,04

0,03

0,06

0

0

0

Perchloorethyleen

-

NB

NB

NB

NB

NB

0

0

0

R-22 (CHClF2)

NB

0,04

0,05

0,08

0,19

0,21

0

0

0

R-134a (CH2FCF3)

NB

0

0

0,02

0,02

0,08

0

0

0

R-407c (mengsel)

-

-

-

-

0,005

0,001

0,01

0,05

0,048

(NB = niet bekend)

43


Totale VOS-emissie naar de lucht (ton/jaar) op de Botlek- en Maasvlakte-locatie, gespecificeerd naar brontype Stof

Botlek-locatie

Maasvlakte-locatie

Punt-

Diffuse

Inci-

Totaal

Punt-

Diffuse

Inci-

bronnen

bronnen

denten

bronnen

bronnen

denten

Methaan

0

1

0

1

207

2

-

209

Propaan

0

4

0

4

0

0

-

0

Propyleen

0

7

0

7

0

4

-

4

Isobutaan

0

39

0

39

-

-

-

-

N-butaan

0

27

0

27

-

-

-

-

Isobutyleen

0

7

2

9

-

-

-

-

TBA

0

5 + 1*

10

16

-

-

-

-

TBHP

0

1

0

1

-

-

-

-

Propyleenoxide

0

2 + 1*

0

3

0

1

-

1

Octaan/Nonaan

0

1

0

1

0

0

-

0

Totaal

Propyleenglycol

1

0

0

1

0

0

-

0

C xH y

52

2 + 0*

9**

63

2

1 + 4*

-

7

Methanol

0

1 + 1*

0

2

0

0

-

0

MTBE

0

1

0

1

-

-

-

-

1-propanol

0

0 + 5*

0

5

-

-

-

-

BDO

0

0

0

0

-

-

-

-

THF

0

0 + 6*

0

6

-

-

-

-

Benzeen

-

-

-

-

0

7

-

7

Ethylbenzeen

-

-

-

-

0

2

0

2

EBHP

-

-

-

-

0

0

-

0

Ethyleen

-

-

-

-

0

1

0

1

MBA

-

-

-

-

0

0

-

0

Styreen

-

-

-

-

0

1

-

1

Aceetaldehyde

-

-

-

-

0

0

-

0

Fenol VOS totaal

-

-

-

-

0

0

-

0

53

112

21

186

209

23

0

232

* inclusief VOS afkomstig van de zuiveringsinstallatie. Totale bijdrage diffuse VOS-emissie door zuiveringsinstallatie is voor de Botlek-locatie op circa 14 ton berekend, en voor de Maasvlakte-locatie op circa 4 ton. ** aceton

44


Totale emissie overige stoffen naar de lucht (ton/jaar) op de Botlek- en Maasvlakte-locatie, gespecificeerd naar brontype

Botlek-locatie

Stof

Maasvlakte-locatie

Punt-

Diffuse

Inci-

Totaal

Punt-

Diffuse

Inci-

Totaal

bronnen

bronnen

denten

bronnen

bronnen

denten

Roet

41

-

1

42

0,1

-

0

0,1

NOx

51

-

0

51

2

-

0

2

SO2

0

-

0

0

0

-

0

0

CO

775

-

8

783

20

-

0

20

CO2

128.076

-

49

128.125

11.470

-

0

11.470

0,06

-

0

0,06

0

-

0

0

Molybdeen Perchloorethyleen

NB

-

0

NB

-

-

-

-

R-134a (CH2FCF3)

0,08

0

0

0,08

0,85

0

0

0

R-22 (freon 22)

0,21

0

0

0,21

0

0

0

0

R-407c (mengsel)

0,001

0

0

0,001

0,048

0

0

0,048

Totale emissie naar de lucht (ton/jaar) op de Europoort-locatie, gespecificeerd naar brontype Stof

Puntbronnen

Diffuse bronnen

Incidenten

Totaal

Methaan

0

1

0

1

Propyleen

0

4

0

4

Butaan

0

8

4

12

VOS totaal

0

13

4

17

CO2

22

-

0

22

Emissie naar oppervlaktewater (ton/jaar), Botlek- en Maasvlakte-locatie Europoort en Botlek-locatie gesommeerd

Maasvlakte

Parameter

1988

2002

2003

2004

2005

2006

2004

2005

2006

CZV*

187

40

46

35

35

46

16

7

7

BZV**

10

3

3

3

1

3

3

0,5

0,4

Stikstof, als N**

1

1

1

1

1

1

1

1

0,5

Fosfaat, als P**

1

1

2

1

1

1

0,2

0,2

0,5

Onopgeloste

10

4

3

3

3

2

3

1

1

NB

0,04

0,05

0,10

0,19

0,30

0,09

0,0006

0,0045

Nikkel*

-

0,0003

0,0005

0,0038

0,005

0,021

-

-

-

Lithium*

-

0,02

0,0008

0,0007

0,006

0,011

-

-

-

Monocyclische arom.

-

-

-

-

-

-

0,0015

0,00002

0,0022

Debiet (m3/jaar X 1000)*

199

300

305

337

325

331

150

130

169

Thermische lozing (MW)

-

-

-

-

-

-

269

270

269

bestanddelen* Molybdeen*

Kws**

* Vrachtberekekening: analyseresultaat (24 uurs monster) x dagdebiet (24 uur). Jaarvracht is som van alle dagvrachten (dag tot dag methode). ** Vrachtberekening: gemiddelde jaarconcentratie x gemiddeld jaardebiet (recht toe recht aan methode).


Afvalstromen en externe bestemmingen (ton/jaar) Botlek- en Europoort-locatie gesommeerd Niet-gevaarlijk afval

Toepassing

2002

2003

2004

2005

2006

Papier/karton

Hergebruik

14

7

9

11

20

Metalen

Hergebruik

39

58

32

37

106

Puin/Asfalt

Hergebruik

78

39

401

957

71

Hout

Hergebruik

3

11

91

30

43

Bouw/Sloop

Hergebruik

63

15

2

4

8

111

80

69

82

137

0

17

0

0

323

Bedrijfsafval

Verbranden

Verontreinigde grond/slib

Storten

Zuiveringsslib *

Verbranden

5.449

7.852

4.503

4.644

5.483

Isolatiemateriaal

Storten

18

20

16

13

30

Aluminiumoxide

Storten

75

96

132

95

116

Overig niet-gevaarlijk afval

Verbranden

1

11

5

17

0

Overig niet-gevaarlijk afval

Hergebruik

0

0

0

0

4

5.851

8.207

5.260

5.890

6.341

12

4

Subtotaal

Gevaarlijk afval

Afgewerkte olie

Hergebruik

0

0

11

Kga

Rioolslib

Verbranden

9

11

11

8

15

Verbranden

95

68

62

76

101

Off-spec vloeistoffen

Verbranden

19

37

43

20

326

ARCRU-bottoms

Hergebruik

6.278

6.101

7.222

7.476

8.906

Residue fuel

Hergebruik

1.174

3.197

4.470

4.968

4.350

Nikkelkatalysator

Hergebruik

89

150

113

86

91

Ionenwisselaarshars

Verbranden

22

8

17

20

7

Afvalwater

Zuivering

0

0

0

0

204**

Overig gevaarlijk afval

Hergebruik

0

0

0

4

0


Verbranden

39

20

16

63

95

Totaal afval

Subtotaal

7.725

9.592

11.965

12.733

14.099

13.576

17.799

17.225

18.623

20.440

* nat zuiveringsslib ** betreft incidentele verwerking in een externe afvalwaterzuiveringsinstallatie (waarvan 56,8 ton van Europoort)

46


Afvalstromen en externe bestemmingen (ton/jaar) Maasvlakte-locatie Niet-gevaarlijk afval

Toepassing

2005

2006

Papier/karton

Hergebruik

1

8

8

11

Metalen

Hergebruik

0

21

18

0

Puin/asfalt

Hergebruik

0

43

15

47

Hout

Hergebruik

2

8

7

8

Bouw/sloop

Hergebruik

0

19

7

11

Bedrijfsafval

Verbranden

28

49

44

27

Geconcentreerd zuiveringsslib

Verbranden

49

89

512

338

Isolatiemateriaal

Storten

2

14

9

10

Verontreinigde grond

Hergebruik

0

707

0

0

82

958

620

452

Subtotaal

2003*

2004

Gevaarlijk afval

Afgewerkte olie

Hergebruik

12

0

0

12

Kga

Verbranden

11

3

12

23

Rioolslib

Verbranden

68

28

40

37

Off-spec vloeistoffen

Verbranden

37

905

93

20

Glycolic fuel

Hergebruik

478

11.675

7.952

8.879

Heavy fuel

Hergebruik

3.151

24.899

20.772

22.348

RFO 637

Hergebruik

3.031

28.331

26.457

29.820

Looghoudend afvalwater

Verbranden

24.169

234.484

213.688

224.808

Afvalwater

Zuivering**

82

232

0

135

Verontreinigde grond

Hergebruik

0

745

0

0


Verbranden Subtotaal

Totaal afval

0

179

9

20

31.039

301.481

269.023

286.102

31.120

302.439

269.643

286.554

* slechts een deel van het jaar in bedrijf geweest ** betreft incidentele verwerking in een externe afvalwaterzuiveringsinstallatie

Bijproducten met externe bestemmingen (ton/jaar) Botlek

Maasvlakte

Parameter

2002

2003

2004

2005

2006

2004

2005

2006

A-fuel

Brandstof

32.771

36.845

39.237

38.470

33.314

nvt

nvt

nvt

B-fuel

Brandstof

0

0

0

0

0

nvt

nvt

nvt

Fuelgas

Brandstof

8.497

18.601

23.488

20.317

19.734

nvt

nvt

nvt

Vapour fuel

Brandstof

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

10.498

9.812

7.814

Pentaan

Brandstof

*

7.924

8.588

6.801

5.412

nvt

nvt

nvt

Propaan

Brandstof

*

7.650

6.004

7.109

4.896

3.616

4.724

5.892

Totaal

43.198

71.020

77.317

72.697

63.356

14.114

14.536

13.706

* niet eerder opgegeven

47


Geluidsniveaus

Botlek-locatie Bijdrage aan de geluidniveaus op vier referentiepunten vergeleken met de vergunningseisen Botlek-locatie, inclusief BDO-fabriek Immissiepunt

Vergund (dB(A))

Vergund (dB(A))

Gemeten (dB(A))

2002

2003

2006

Zwartewaal Haven

45,0

44,9

45,0

Heenvliet Midden

45,5

45,5

45,6

Geervliet Midden

41,5

41,4

41,5

Rozenburg Z-O

43,3

43,3

43,3

Europoort-locatie Bijdrage aan de geluidniveaus op twee referentiepunten vergeleken met de vergunningseisen (Europoort-locatie) Immissiepunt

Vergund (dB(A))

Gemeten (dB(A))

2001

2001

Moezelweg/inrit parkeerterrein

35,4

30,6

einde weg/Donauhaven

40,5

35,5

Maasvlakte-locatie Bijdrage aan de geluidniveaus op twee referentiepunten vergeleken met de vergunningseisen (Maasvlakte-locatie) Immissiepunt

Vergund (dB(A))

Vergund (dB(A))

Gemeten (dB(A))

1997

2005

2006

Hoek van Holland West

10

16

12,6

Oostvoorne West

9

16

12,3

48

Bijlage 3 Uitgevoerde en geplande milieumaatregelen en -activiteiten

Bijlage 3

Uitgevoerde en geplande milieumaatregelen en -activiteiten

3.1 Uitgevoerde milieumaatregelen en -activiteiten in 2006

Sanering verontreinigde grond (bodem) In 2001 werd tank F-260 in de PO/TBA-fabriek overvuld met als gevolg een bodemverontreiniging van TBA en TBHP. Sanering van de bodem vindt sinds

Europoort- en Botleklocatie

2003 plaats door drainage van het grondwater. Deze drainage is in 2006 voortgezet.

Opstellen BedrijfsMilieuPlan 4 (milieuzorg) Het definitieve document is in 2006 ter instemming

Toetsing aan de EG IPPC-richtlijn (milieuzorg)

aangeboden aan het bevoegd gezag. De instemming

Vanaf 30 oktober 2007 moeten alle inrichtingen

is verkregen.

en milieuvergunningen voldoen aan de Europese IPPC-richtlijn. In 2006 is de toetsing aan de eisen

Studie alternatief voor lozing huishoudelijk

(best beschikbare technieken) conform de IPPC-

afvalwater (water)

richtlijn afgerond. De potentiële hiaten zijn met

In 2006 wordt de lozing van de overloop van

het bevoegd gezag besproken. Ter verkrijging van

septic tanks op het oppervlaktewater niet meer

een actualisatiebesluit in relatie tot de milieuver-

toegestaan. Dit omdat per 2006 de riolering

gunning is een informatiedocument opgesteld en

Westelijk Havengebied in gebruik wordt genomen.

ter becommentariëring als definitief concept inge-

De betrokken afvalwaterstromen zijn in 2005 geïn-

diend. Deze maatregel is in het Bedrijfsmilieuplan

ventariseerd. Er is onderzocht welke afvalwaterstro-

4 opgenomen.

men eventueel op deze riolering kunnen worden aangesloten en welke op de afvalwaterzuiveringsin-

Hergebruik kunststof bekertjes (afval)

stallatie. De studie is afgerond en heeft als uitkomst

Conform de regelingen van het Landelijk Afvalbeheer

dat alle sanitaire afvalwaterstromen zullen worden

Plan (LAP) behoren afvalstoffen gescheiden te wor-

aangesloten op de riolering. Het opheffen van de

den ingezameld. Lyondell voldoet hieraan met

lozing van sanitair afvalwater is doorgeschoven naar

uitzondering van plastic bekertjes. Op grond van

2007. Deze maatregel is in het Bedrijfsmilieuplan

negatieve ervaringen is besloten geen uitvoering

4 opgenomen.

te geven aan gescheiden inzamelen en afvoeren. Teneinde het afvalvolume aan bekertjes te beper-

Maximale benutting tegendrukturbine (energie)

ken, is een promotie campagne gevoerd om het

Op de Botlek-locatie wordt stoom van circa 12 bar

hergebruik te bevorderen. Deze maatregel is in het

tot circa 3 bar gereduceerd. Dit vindt plaats door

Bedrijfsmilieuplan 4 opgenomen.

toepassing van een reduceerventiel en aanvullend een tegendrukturbine. De tegendrukturbine

Sanering verontreinigd grondwater (bodem)

genereert hierbij elektriciteit. Het doel is om de

Bij de grondwatermonitoring in 2004 is een ver-

tegendrukturbine volledig te benutten zodat het

hoogde concentratie aan TBA vastgesteld in het

gegenereerde vermogen met 300-400 kW toeneemt.

grondwater bij de 900 sectie. Nader onderzoek,

Deze maatregel is doorgeschoven naar 2007 en is in

uitgevoerd in 2006, heeft geen uitsluiting van de

het Bedrijfsmilieuplan 4 opgenomen.

oorzaak opgeleverd (historische of actuele ver-

Uitvoering van het Botlek lekverliesprogramma

in 2006 uitgevoerde grondwatermonitoring (zie

(emissies naar de lucht)

navolgend) wordt besloten hoe met deze veront-

Op basis van de resultaten van 2005 zijn voor

reiniging zal worden omgegaan.

ontreiniging). Op grond van de resultaten van de

2006 het aantal meetpunten gedefinieerd volgens het “Meetprotocol voor lekverliezen” (Hoofdstuk

Grondwatermonitoring (bodem)

5, ref. 6). Deze punten zijn vervolgens gemeten.

In 2006 is de tweejaarlijkse grondwatermonitoring

Deze maatregel is in het Bedrijfsmilieuplan 4 vast-

uitgevoerd. Dit conform het Locatie Beheer Plan

gelegd.

(LBP).

49


Actualiseren van het veiligheidsrapport

metingen zijn aan het bevoegd gezag ter beoorde-

Europoort-locatie (externe veiligheid)

ling aangeboden. De uitvoering van het lopende

Het veiligheidsrapport, zoals vereist op grond van

pakket aan geluidreducerende maatregelen is in

BRZO 99, is in 2006 voor de eerste maal geactuali-

2006 afgerond. Het bevoegd gezag heeft gesteld dat

seerd. Deze maatregel is in het Bedrijfsmilieuplan

voorafgaand aan het overleg betreffende het ver-

4 opgenomen.

volgtraject de uiteindelijke geluidsituatie in kaart gebracht moet worden.

Uitvoering milieu-analyse (milieuzorg) In 2006 is voor de vierde maal een milieu-analyse

Uitvoering van het lekverliesprogramma

uitgevoerd. Zie hiertoe paragraaf 3.3. De uitvoering


van deze milieu-analyse is een verplichting vanuit

Op basis van de resultaten van 2005 zijn voor 2006

EMAS/ISO 14001.

het aantal meetpunten gedefinieerd volgens het

Deze maatregel is in het Bedrijfsmilieuplan 4 opge-

“Meetprotocol voor lekverliezen” (Hoofdstuk 5, ref.

nomen.

6). De punten zijn vervolgens gemeten. Deze maatregel is in het Bedrijfsmilieuplan 4 vastgelegd.

Uitvoering geluidmetingen (geluid) Op de controlepunten rondom de BDO-fabriek

Grondwatersanering (bodem)

zijn in 2006 opnieuw geluidmetingen uitgevoerd.

De grondwatersanering als gevolg van bodemver-

Eerdere metingen werden door stoorgeluiden als

ontreiniging (na het leegmaken van een installa-

onbetrouwbaar beoordeeld. Bij de uitgevoerde

tiedeel in 2004, waardoor acetofenon en MBA in

metingen is geconstateerd dat de geluidlimieten op

de grond kwam) is eind 2006 beëindigd. Het sane-

één van de immissiepunten overschreden wordt.

ringsrapport is ingediend bij het bevoegd gezag. Opstellen BedrijfsMilieuPlan 4 (milieuzorg)

Maasvlakte-locatie

Het definitieve document is in 2006 ter instemming aangeboden aan het bevoegd gezag. De instemming

Emissiemetingen puntbronnen

is verkregen.

(emissies naar de lucht) Van de PO/SM-fabriek zijn de VOS-, NOx- en com-

Toetsing aan de EG IPPC-richtlijn (milieuzorg)

ponenten emissie van de katalytische- en de thermi-

Vanaf 30 oktober 2007 moeten alle inrichtingen

sche verbrandingsinstallatie gemeten. De resultaten

en milieuvergunningen voldoen aan de Europese

zijn getoetst aan de milieuvergunning en aan de

IPPC-richtlijn. In 2006 is de toetsing aan de eisen

NeR. Bij de thermische verbrandingsinstallatie is

(best beschikbare technieken) conform de IPPC-

een overschrijding geconstateerd van de propyleen-

richtlijn afgerond. De potentiële hiaten zijn met

oxide- en benzeenconcentratielimiet.

het bevoegd gezag besproken. Ter verkrijging van een actualisatiebesluit in relatie tot de milieuver-

Geluidmetingen (geluid)

gunning is een informatiedocument opgesteld en

In 2004 is op basis van inleidende metingen vast-

ter becommentariëring als definitief concept inge-

gesteld dat de limieten in de vergunning worden

diend. Deze maatregel is in het Bedrijfsmilieuplan

overschreden. Als vervolg op die constatering is in

4 opgenomen.

2005 een pakket aan geluidreducerende maatregelen uitgevoerd. Vervolgens zijn geluidmetingen

Hergebruik kunststof bekertjes (afval)

uitgevoerd om het effect van de maatregelen vast

Conform de regelingen van het Landelijk Afvalbeheer

te leggen. Hoewel er een reductie bewerkstelligd

Plan (LAP) behoren afvalstoffen gescheiden te wor-

is, wordt nog niet voldaan aan de limieten uit de

den ingezameld. Lyondell voldoet hieraan met

milieuvergunning. De in 2005 uitgevoerde geluid-

uitzondering van plastic bekertjes. Op grond van

50


negatieve ervaringen is besloten het gescheiden

2007 zal ter verkrijging van een actualisatiebesluit

inzamelen en afvoeren te beëindigen. Teneinde

in relatie tot de milieuvergunning het definitieve

het afvalvolume aan bekertjes te beperken, is

informatiedocument worden ingediend. Hierin zijn

een promotie campagne gevoerd om het herge-

de maatregelen opgenomen welke nodig zijn om de

bruik te bevorderen. Deze maatregel is in het

vastgestelde hiaten op te lossen. Deze maatregel is


in het Bedrijfsmilieuplan 4 opgenomen. Sanering verontreinigd grondwater (bodem)

3.2 Geplande milieumaatregelen en -activiteiten in 2007

In 2001 werd tank F-260 in de PO/TBA-fabriek overvuld met als gevolg een bodemverontreiniging van TBA en TBHP. De sanering door middel van grondwateronttrekking zal in 2007 worden gecon-

Europoort- en Botleklocatie

tinueerd.

Aansluiting lozing huishoudelijk afvalwater

Sanering verontreinigd grondwater (bodem)

op gemeenteriolering(water)

Bij de grondwatermonitoring in 2004 is een ver-

Omdat voor de Botlek-locatie de mogelijkheid tot

hoogde concentratie aan TBA vastgesteld in het

koppeling aan het gemeenteriool geboden wordt,

grondwater bij de 900 sectie. Op grond van de

wordt de lozing op het oppervlaktewater van de

resultaten van de in 2006 uitgevoerde grondwater-

overloop van septic tanks niet meer toegestaan.

monitoring wordt besloten hoe met deze verontrei-

De sanitaire afvalwaterstromen zullen aangesloten

niging zal worden omgegaan.

worden op het gemeenteriool. De uitvoering van deze maatregel is voorzien in 2007. Deze maatregel

Actualiseren van het veiligheidsrapport

is in het Bedrijfsmilieuplan 4 opgenomen.

Botlek-locatie (externe veiligheid) Het veiligheidsrapport, zoals vereist op grond

Maximale benutting tegendrukturbine (energie)

van BRZO 99, zal in 2007 voor de tweede maal

Het doel is om de tegendrukturbine volledig te

worden geactualiseerd. Deze maatregel is in het

benutten zodat het gegenereerde vermogen met


300-400 kW toeneemt. De technische aanpassingen daartoe zijn pas mogelijk na de fabrieksstop

Studie reductie aanbod fakkelgas

in 2006. De uitvoering van de maatregel is door-


geschoven naar 2007. Deze maatregel is in het

Een inventarisatie naar de bronnen, het aanbod


en de samenstelling van het fakkelgas is afgerond. De studie naar de technische maatregelen om het

Uitvoering van het Botlek/Europoort

aanbod van fakkelgas te reduceren is opgenomen

lekverliesprogramma (emissies naar de lucht)

in het Bedrijfsmilieuplan 4. Hierbij wordt aandacht

Op basis van de resultaten van 2006 moet voor

gegeven aan het verminderen van stikstof.

2007 het aantal meetpunten worden gedefinieerd volgens het “Meetprotocol voor lekverliezen”

Studie naar consequenties Besluit

(Hoofdstuk 5, ref. 6). Vervolgens zullen de pun-

luchtkwaliteit (emissies naar de lucht)

ten worden gemeten. Deze maatregel is in het

In het Besluit luchtkwaliteit zijn de dochterricht-


lijnen van de Europese Commissie verwoord. De

Toetsing aan de EG IPPC- richtlijn (milieuzorg)

gesteld in samenwerking met het bevoegd gezag.

Vanaf 30 oktober 2007 moeten alle milieuvergun-

Deze maatregel is opgenomen in BMP-4.

implicaties van dit besluit moeten worden vast-

ningen voldoen aan de Europese IPPC-richtlijn. In

51


Uitvoering geluidmetingen (geluid)

wordt de jaaremissie van langcyclische kooldioxide

Bij de uitgevoerde metingen is geconstateerd dat

op jaarbasis met 190.000 ton wordt verminderd. Dit

de geluidlimieten op één van de immissiepun-

is een BMP-4 maatregel.

ten overschreden wordt. De oorzaak hiervan is waarschijnlijk terug te voeren op één compressor (C-12200) met bijbehorend leidingwerk. In 2007

Maasvlakte-locatie

zal nader worden onderzocht hoe dit probleem kan worden opgelost.

Emissiemetingen puntbronnen (emissies naar de lucht)

Toetsing conformiteit BEES-A

De emissies van de puntbronnen binnen de PO/


SM-fabriek worden jaarlijks gemeten. De VOS- en

In 2005 is het Besluit emissie eisen stookinstallatie

NOx-concentratie en de concentratie van een aan-

A herzien. De huidige emissies van de Botlek-locatie

tal specifieke componenten in de afgassen van de

moet hieraan getoetst worden. Deze maatregel is

katalytische- en de thermische verbrandingsinstal-

opgenomen in BMP-4.

latie, moeten worden getoetst aan de limieten in de milieuvergunning en in de NeR.

Ondergrondse leidingen in culvert (bodem) Uit de toetsing aan de NRB is gebleken dat niet

Geluidmetingen (geluid)

alle situaties conform de NRB zijn uitgevoerd. In

Alle in 2006 uitgevoerde geluidmetingen zullen

dit kader wordt de ondergrondse pijpleiding bij

aan het bevoegd gezag worden aangeboden om in

weg 4 in een culvert geplaatst. Deze maatregel is

samenspraak het vervolgtraject af te stemmen. Dit

opgenomen in BMP-4

vervolgtraject kan bestaan uit een wijziging van de

Toetsing opslag in emballage aan PGS-15

nemen maatregelen.

vergunning al dan niet in combinatie met nog te Op grond van de Wm-vergunning moet de Botleklocatie voldoen aan de CPR15.2 richtlijn. In 2005

Uitvoeren lekverliesprogramma

zijn de CPR-15 richtlijnen vervangen door PGS-15.


De huidige situatie zal tegen de nieuwe PGS-15

Op basis van de resultaten van 2006 moet voor

richtlijn geaudit worden. Dit is een BMP-4 maat-

2007 het aantal meetpunten worden gedefini-

regel.

eerd volgens het “Meetprotocol voor lekverliezen” (Hoofdstuk 5, ref. 6). Vervolgens zullen de pun-

ETBE project

ten worden gemeten. Deze maatregel is in het

Op de Botlek-loatie wordt onder andere methyl


tertiaire butylether (MTBE) geproduceerd. MTBE wordt toegepast als antiklopmiddel in benzine. Een

Toetsing aan de EG IPPC- richtlijn

grondstof voor de productie hiervan is methanol

(milieuzorg)

dat uit aardgas wordt vervaardigd. Lyondell heeft

Vanaf 30 oktober 2007 moeten alle milieuvergun-

een project gestart om in plaats van MTBE ethyl

ningen voldoen aan de Europese IPPC-richtlijn. In

tertiaire butylether (ETBE) te gaan produceren.

2007 zal ter verkrijging van een actualisatiebesluit

De grondstof voor ETBE is uit biomassa gewonnen

in relatie tot de milieuvergunning het definitieve

ethanol. Anders dan bij MTBE wordt bij toepassing

informatiedocument worden ingediend. Hierin zijn

van ETBE voor de fractie die ethanol inneemt, kort-

de maatregelen opgenomen welke nodig zijn om de

cyclische kooldioxide terug gebracht in de damp-

vastgestelde hiaten op te lossen. Deze maatregel is

kring. Op basis van het geraamde productieniveau

in het Bedrijfsmilieuplan 4 opgenomen.

52


Studie naar consequenties Besluit

Studie emissiereductie katalytische verbran-

luchtkwaliteit

dingsinstallaties te reduceren (emissies naar

In het Besluit luchtkwaliteit zijn de dochterricht-

de lucht)

lijnen van de Europese Commissie verwoord. De

De katalytische verbrandingsinstallaties emitteren

implicaties van dit besluit moeten worden vast-

methaan. Er zal worden geïnventariseerd welke

gesteld in samenwerking met het bevoegd gezag.

mogelijkheden er zijn om in de gegeven situatie

Deze maatregel is opgenomen in BMP-4.

de emissie van de lagere koolwaterstoffen zoals methaan te reduceren.

Alternatieve verwerking van looghoudend afvalwater (afval) Onderzoek naar het geheel of gedeeltelijk hergebruiken of op andere wijze verwerken van dehydratatiewater is een inspanningsverplichting op grond van de milieuvergunning. In 2004 is een praktijkproef begonnen met het voeden van een relatief kleine hoeveelheid dehydratatiewater aan de biologische afvalwaterzuiveringsinstallatie. Dehydratatiewater is één van de stromen die onderdeel uitmaken van de verzamelstroom looghoudend afvalwater. Looghoudend afvalwater wordt verbrand bij de AVR. Door de alternatieve verwerking van een deel van het dehydratatiewater kan de hoeveelheid te verbranden looghoudend afvalwater gereduceerd worden. De proef is in 2005 voortgezet met een positief resultaat. In 2005 is van een proef overgeschakeld naar een permanente voeding van dehydratatiewater aan de biologische afvalwaterzuiveringsinstallatie. De voeding is in 2006 geleidelijk aan verhoogd. In 2007 zal een eindrapportage opgesteld worden en ingediend worden bij het bevoegd gezag. Deze maatregel is opgenomen in BMP-4. Toetsing opslag in emballage aan PGS-15 Op grond van de Wm-vergunning moet de Maasvlakte-locatie voldoen aan de CPR15.1 en CPR-15.2 richtlijnen. In 2005 zijn de CPR-15 richtlijnen vervangen door PGS-15. De huidige situatie zal tegen de nieuwe PGS-15 richtlijnen geaudit worden. Dit is een BMP-4 maatregel.

53


Bijlage 4

Milieu-analyse

Zoals in paragraaf 3.3 is vermeld, voert Lyondell

C milieu-effecten die maatschappelijke belangstel-

sinds 1995 milieu-analyses uit van de bedrijfsacti-

ling hebben en/of opgenomen zijn in het NMP-3

viteiten. Deze hebben tot doel alle milieu-aspecten

(o.a. de emissie van kooldioxide (CO2) en de

en effecten te analyseren en te beoordelen op basis

mogelijke effecten hiervan op het klimaat (het

van een aantal criteria.

broeikaseffect)).

Bij de beoordeling van de milieu-effecten is een

De volgende tabellen geven een overzicht van de

verdeling gemaakt in de volgende categorieën:

uitgevoerde milieu-analyses. De milieu-analyse

A milieu-effecten waarop Nederlandse weten

voor de Botlek- en Europoortlocatie is uitgevoerd

regelgeving van toepassing is (o.a. de VOS- en

in 2006. Tevens is in 2006 een milieu-analyse uitge-

geluidemissies);

voerd voor het SCE in Rotterdam. De milieu-analyse

B milieu-effecten waarvoor nog geen wettelijke

voor de Maasvlakte-locatie is uitgevoerd in 2004.

eisen zijn, maar waarvoor wel afspraken zijn gemaakt in de Intentieverklaring Milieubeleid Chemische Industrie (o.a. voor de emissie van

eindscore. Het onderwerp met de hoogste score

zwaveldioxide (SO2), waarvoor in deze inten-

verdient volgens deze analyse de hoogste priori-

tieverklaring reductiedoelstellingen zijn vastge-

teit.

steld);

54

De onderwerpen zijn in de tabellen gesorteerd op

Bijlage 4 Milieu-analyse

Register van significante milieu-effecten vanwege de Botlek-locatie (2006) Onderwerp

Milieu-effect

Milieuthema

Luchtemissie HCFK Bodembescherming/ Sanering Luchtemissie NOx Luchtemissie CO2 Geluid Externe veiligheid Afvalstoffen Luchtemissie CO VOS/PO luchtemissie Luchtemissie roet en fijn stof Luchtemissie VOS Luchtemissie VOS Energieverbruik Wateremissie P en N

aantasting ozonlaag bodemverontreiniging met milieuvreemde stoffen verzuring bodem broeikaseffect hinder gevaar emissies van (schadelijke) stoffen naar het milieu direct schadelijk voor mens en milieu direct schadelijk voor mens en milieu hinder

klimaatverandering verontreiniging van de bodem

+++ +++

+ +

++ +

2 2

2 2

1 1

10 9

verzuring klimaatverandering verstoring verstoring verwijdering

+ + + + +

++ + + + +

++ ++ ++ ++ ++

2 2 2 2 2

2 2 2 2 2

1 1 1 1 1

8 6 6 6 6

verspreiding

0

+++

0

2

2

1

6

verspreiding

+

+

+

2

2

1

5

verstoring

+

0

+++

2

2

1

5

verzuring bodem broeikaseffect/ aantasting ozonlaag uitputting grondstoffen eutrophiëring oppervlakte water

verzuring klimaatverandering

+ +

+ 0

+ ++

2 2

2 2

1 1

5 4

verspilling vermesting

0 0

+ +

++ +

2 2

2 2

1 1

4 3

Geur Luchtemissie SO2 Wateremissie Ni Grondstoffenverbruik AWZI-effect Veiligheid Post Sandoz Luchtemissie PER Wateremissie Mo Halonen Waterverbruik

stank verzuring bodem aantasting kwaliteit oppervlaktewater uitputting grondstoffen aantasting kwaliteit oppervlaktewater aantasting kwaliteit oppervlaktewater aantasting ozonlaag aantasting kwaliteit oppervlaktewater aantasting ozonlaag verdroging bodem

verstoring verzuring verspreiding

0 0 0

+ + +

+ + +

2 2 2

2 2 2

1 1 1

3 3 3

verspilling verspreiding

0 +

0 0

++ 0

2 2

2 2

1 1

2 2

verspreiding

+

0

0

2

2

1

2

klimaatverandering verspreiding

0 0

0 0

+ +

2 2

2 2

1 1

1 1

klimaatverandering verdroging

0 0

0 0

0 0

2 2

2 2

1 1

0 0

0

= niet significant

+

= weinig significant

++

= significant

Score per categorie (significantie) A B C

Weegfactor per categorie A B C

Eindscore

+++ = in hoge mate significant

55


Register van significante milieu-effecten vanwege de Europoort-locatie (2006) Onderwerp Luchtemissie HCFK Externe veiligheid Bodembescherming/ Sanering Luchtemissie VOS Geluid Luchtemissie VOS Luchtemissie roet en fijn stof Energieverbruik Grondstoffenverbruik Niet gevaarlijk afval Luchtemissie VOS Luchtemissie CO2 Geur Halonen Waterverbruik

Milieu-effect

Milieuthema

aantasting ozonlaag gevaar bodemverontreiniging met milieuvreemde stoffen direct schadelijk voor mens en milieu hinder verzuring bodem hinder

klimaatverandering verstoring verontreiniging van de bodem

uitputting grondstoffen uitputting grondstoffen emissies van (schadelijke) stoffen naar het milieu broeikaseffect broeikaseffect stank aantasting ozonlaag aerdroging bodem

0

= niet significant

+


++

= significant


56

Score per categorie (significantie)

Weegfactor per categorie

Eindscore

A +++ ++ +

B + ++ +

C ++ ++ +

A 2 2 2

B 2 2 2

C 1 1 1

10 10 5

verspreiding

+

+

+

2

2

1

5

verstoring verzuring verstoring

+ + +

+ + 0

+ + ++

2 2 2

2 2 2

1 1 1

5 5 4

verspilling verspilling verwijdering

0 0 0

0 0 +

+++ +++ +

2 2 2

2 2 2

1 1 1

3 3 3

klimaatverandering klimaatverandering verstoring klimaatverandering verdroging

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

++ ++ + 0 0

2 2 2 2 2

2 2 2 2 2

1 1 1 1 1

2 2 1 0 0

Bijlage 4 Milieu-analyse

Register van significante milieu-effecten vanwege de Maasvlakte-locatie (2004) Onderwerp Geluid Externe veiligheid Afvalstoffen Luchtemissie CO2 Energieverbruik Luchtemissie VOS Luchtemissie VOS Bodembescherming Luchtemissie NOx

Milieu-effect hinder gevaar emissies van (schadelijke) stoffen naar het milieu broeikaseffect uitputting grondstoffen verzuring bodem broeikaseffect/ ozonlaag bodemverontreiniging

Milieuthema verstoring verstoring verwijdering

Score per categorie (significantie) A B C +++ + ++ +++ + ++ ++ ++ ++

Weegfactor per categorie A B C 2 2 1 2 2 1 2 2 1

klimaatverandering verspilling verzuring klimaatverandering

0 + +++ +++

+++ +++ + 0

+++ + + ++

2 2 2 2

2 2 2 2

1 1 1 1

9 9 9 8

++

+

++

2

2

1

8

+ +

+ +

++ ++

2 2

2 2

1 1

6 6

+

+

+

2

2

1

5

0 0 ++

+ + 0

++ ++ 0

2 2 2

2 2 2

1 1 1

4 4 4

+ 0

0 +

+ +

2 2

2 2

1 1

3 3

0

+

+

2

2

1

3

+ 0 0 +

0 + 0 0

+ + ++ 0

2 2 2 2

2 2 2 2

1 1 1 1

3 3 2 2

0

0

+

2

2

1

1

0 0

0 0

+ 0

2 2

2 2

1 1

1 0

bodemverontreiniging

verzuring bodem verzuring PO/benzeen direct schadelijk voor verspreiding luchtemissie mens en milieu Luchtemissie CO direct schadelijk verspreiding voor mens en milieu Luchtemissie HCFK aantasting ozonlaag klimaatverandering Luchtemissie SO2 verzuring bodem verzuring AWZI-effluent aantasting kwaliteit verspreiding oppervlakte water Luchtemissie NOx broeikaseffect klimaatverandering Wateremissie P en N eutrofiering vermesting oppervlakte water Luchtemissie direct schadelijk verspreiding roet (fijn stof) voor mens en milieu Luchtemissie roet hinder verstoring Geur stank verstoring Luchtemissie CH4 broeikaseffect klimaatverandering Veiligheid Post Sandoz aantasting kwaliteit verspreiding oppervlaktewater Wateremissie Mo aantasting kwaliteit verspreiding oppervlaktewater Grondstoffenverbruik Uitputting grondstoffen verspilling Waterverbruik Verdroging bodem verdroging

0

= niet significant

+


++

= significant

Eindscore

10 10 10


57


Register van significante directe milieu-effecten vanwege de SCE-locatie (2006) Onderwerp Afvalstoffen Grondstoffenverbruik Waterverbruik

Milieu-effect emissies van (schadelijke) stoffen naar het milieu uitputting grondstoffen verdroging bodem

0

= niet significant

+


++

= significant

Milieuthema



Eindscore

verwijdering

A +

B 0

C ++

A 2

B 2

C 1

4

verspilling verdroging

+ +

0 0

++ 0

2 2

2 2

1 1

4 1


Register van significante indirecte milieu-effecten vanwege de SCE-locatie (2006) Onderwerp Luchtemissie fijn stof Afvalstoffen Grondstoffenverbruik Luchtemissie NOx Externe veiligheid Luchtemissie CO2 Wateremissie Bodembescherming/ Sanering Luchtemissie VOS Luchtemissie VOS Geluid Luchtemissie roet

Milieu-effect emissie van (schadelijke) stoffen naar het milieu emissie van (schadelijke) stoffen naar het milieu uitputting grondstoffen verzuring bodem gevaar broeikaseffect aantasting kwaliteit oppervlaktewater bodemverontreiniging met milieuvreemde stoffen broeikaseffect/ aantasting ozonlaag verzuring bodem hinder hinder

0

= niet significant

+


++

= significant


58

Milieuthema



Eindscore

verspreiding

A 0

B ++

C ++

A 2

B 2

C 1

6

verwijdering

0

+++

0

2

2

1

6

verspilling verzuring verstoring klimaatverandering verspreiding

0 0 0 0 0

++ ++ ++ + ++

++ + + ++ 0

2 2 2 2 2

2 2 2 2 2

1 1 1 1 1

6 5 5 4 4

verontreiniging van de bodem

0

++

0

2

2

1

4

klimaatverandering

0

+

+

2

2

1

3

verzuring verstoring verstoring

0 0 0

+ 0 0

0 ++ 0

2 2 2

2 2 2

1 1 1

2 2 0

Lyondell Chemie Nederland B.V. Afdeling Industrial & External Affairs Postbus 7195 3000 HD Rotterdam Nederland Telefoon: (31) 181-294000 Fax: (31) 181-294999

 Lyondell Chemical Company - 06 / 07 Gedrukt op chloorvrij papier

Milieuverklaring 2006

Recommend Documents