met filmpjes Rotterdam Children s Zone Geef kinderen een succesvolle toekomst

met filmpjes

Rotterdam Children’s Zone ©

Geef kinderen een succesvolle toekomst

Rotterdam Child Geef kinderen een succesvolle toekomst Wanneer je werkt of woont in een van de zeven oude stadswijken op Rotterdam Zuid, heb je vanzelfsprekend te maken met de Rotterdam Children’s Zone. In deze gebieden worden de kinderen voorbereid op een succesvolle toekomst. En daar draag jij ook je steen aan bij!

PR OG R

L OO CH

ME

EXC EL L EN TE

AM

S

Sinds de start van de Rotterdam Children’s Zone is er al veel bereikt. Scholen werken intensiever samen binnen coalities. Er liggen nu concrete verbindingen tussen de basisschool en het voortgezet onderwijs. Talentvolle leerlingen worden extra uitgedaagd in speciale lessen. Docenten leren van hun collega’s op andere scholen. En wijkteams ondersteunen gezinnen die hulp nodig hebben, zodat het kind op school beter kan presteren.

GW RIN

IJK

Wat is de Rotterdam Children’s Zone?

ON

DERS

TEUNING TH

UIS

Wil je de videoclips zien met ervaringen uit de praktijk van de Children’s Zone? - Download de gratis Layar app in de Apple Store of de Android Market; - Heb je de Layar app al op je smartphone, zorg dan dat je de laatste versie hebt; - Open de Layer app; - Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk; - Houd je smartphone boven de pagina die met Layar verrijkt is, druk op de afbeelding en bekijk de films.

2

De Rotterdam Children’s Zone is een gebied met een doorgaande leerlijn voor alle kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar die hier opgroeien en naar school gaan. We werken in alle drie de leefgebieden van het kind en de jongere: school, thuis en de wijk. Concreet betekent dit dat scholen de status van excellente school willen hebben en extra leertijd aanbieden. Wijkteams bieden op doortastende wijze gezinsondersteuning aan om de leerkrachten op school te ontlasten. Tenslotte is er een veilige en uitdagende leeromgeving buiten school. Om dit te waarborgen zullen zowel professionals als vrijwilligers in de Children’s Zone voor de kinderen, de ouders én henzelf steeds de lat hoog moeten leggen. We willen excellent zijn in wat we doen.

De Rotterdam Children’s Zone

dren’s Zone

©

Waar is de Rotterdam Children’s Zone? De Rotterdam Children’s Zone is een aaneengesloten gebied van de zeven vooroorlogse stadswijken van Rotterdam Zuid: Oud-Charlois, Tarwewijk, Carnisse, Hillesluis, Bloemhof, Afrikaanderwijk en Feijenoord. De zeven wijken in de Rotterdam Children’s Zone hebben ieder ongeveer 10.000 inwoners.

Burgemeester Aboutaleb:

“Rotterdam heeft een excellente haven, maar nog geen excellent onderwijs: met de Children’s Zone is de eerste stap gezet”

3

De coalities Wat kunnen we bereiken door samen te werken in de wijk? De Rotterdam Children’s Zone is succesvol als scholen, overheid, consultatiebureaus, kinderopvang, woningcorporaties, sportclubs, speeltuinverenigingen, bedrijven en andere partners erin slagen om nauw samen te werken. Allemaal met één doel: het succes van het kind. In deze samenwerking vormen scholen de kern. Om een voorbeeld te geven: in groep 8 hangt een jongen in de klas er maar wat bij. De docente ontdekt dat iemand van het Vakhuis wél de vonk weet over te brengen. Hij komt blij terug omdat hij heeft ontdekt dat hij ergens goed in is. Van de wijkverpleegkundige weet de docente dat er thuis van alles speelt. Zij besluit om met de ouders te gaan praten om hun zoon mee te laten doen aan een wedstrijd in robotica. Nu de docente weet op welke ‘knoppen’ zij moet drukken, kan zij méér bij het kind bereiken. Dit is een van de vele voorbeelden hoe de Rotterdam Children’s Zone in de praktijk werkt.

Coalities In 2013 hebben scholen in iedere wijk een coalitie gevormd. Soms ook met andere partijen. De coalities hebben zich doelen gesteld om hun teams verder te professionaliseren, doorgaande leerlijnen te vormen met middelbare scholen, krachten te bundelen om een extra programma te bieden voor getalenteerde leerlingen, met andere partners een gedeelde pedagogische visie te maken, ouders beter in positie te helpen komen om hun kind op te voeden en samenwerking te zoeken met een aantal organisaties in en rondom de wijk die veel betekenen voor kinderen na schooltijd. Meer weten over de coalitieplannen? Vraag ze op bij de directeuren. Voor gegevens van de scholen zie: www.rotterdam.nl/school.

Vakkracht coalitie Carnisse:

“Mijn hart en ziel, ja, mijn hele persoonlijkheid leg ik in mijn lessen. Dát komt over bij de kinderen” 4

Directeur basisschool Hillesluis:

“Door samenwerking met andere scholen kunnen we echt méér voor onze leerlingen betekenen”

Wat brengt iedereen in? De schoolbesturen hebben toegezegd alle scholen in de zone te helpen om kwaliteitsscholen te worden of te blijven. Zij zorgen voor de beste docenten voor de klas en de meest ondernemende directeuren aan het roer. De gemeente en het Rijk financieren langere leertijden op de scholen, voor een langere periode. Ook heeft de gemeente in iedere wijk een integraal wijkteam dat gezinnen ondersteunt. En vanaf 2014 werkt de gemeente per wijk aan een integrale wijkprogrammering voor kinderen en jongeren, die hen ook buiten school uitdagen om hun passie verder te ontwikkelen.

Vrijwilligers van bijvoorbeeld sportclubs, speeltuinen en mentorinitiatieven zijn goud waard omdat zij, eveneens, op kinderen en jongeren een vonk proberen over te brengen. Ook de vakkrachten voor de extra vakken als muziek, kunstgeschiedenis of techniek dragen hieraan bij. Woningcorporaties en gemeente committeren zich door op te treden tegen zaken als illegale huur en onveiligheid. Kortom: de Rotterdam Children’s Zone is een ‘square mile’ ontwikkeling, waarin kinderen en jongeren van alle kanten worden gestimuleerd om kansen te pakken.

Nationaal Programma Rotterdam Zuid De Rotterdam Children’s Zone is onderdeel van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Dit is een twintigjarig programma van Rotterdamse partijen, waaronder scholen, gemeente, bedrijfsleven en het Rijk. Het doel is dat Rotterdam-Zuid in 2030 op het niveau komt van de vier grote Nederlandse steden. Dat er nu een kansrijke generatie opgroeit, die er straks wil blijven wonen.

Directeur Vakcollege ‘De Hef’:

“Door samen te werken met het basisonderwijs weten jonge kinderen al vroeg wat techniek, economie en zorg is, zodat ze later goede keuzes kunnen maken” 5

De missie Wat is onze missie? Alle partners in de Rotterdam Children’s Zone willen dat de kinderen en jongeren met een goede bagage aan de start van hun carrière verschijnen. Dat zij goed in hun vel zitten, de sociale vaardigheden hebben, de kennis hebben en de taal voldoende machtig zijn om succesvol te kunnen zijn. Ons doel is dat zij in 2020 het gemiddeld nét zo goed doen als in de rest van de stad. En dat zij in 2030 op het niveau gekomen zijn van hun leeftijdsgenoten in de vier grote steden van Nederland.

Deze missie is nog steeds ambitieus. Zeker in wijken waar kinderen weinig algemene ontwikkeling van thuis meekrijgen, een taalachterstand hebben van anderhalf tot twee jaar, en weinig succesvolle rolmodellen hebben. Veel kinderen kunnen op school onvoldoende presteren omdat er privé bij hen thuis van alles aan de hand is. Als docent ben je met veel méér bezig dan lesgeven alleen. Daarom worden scholen in de Rotterdam Children’s Zone deels ontlast door het wijkteam (zie kader).

Dit vraagt veel meer dan het halen van goede cijfers. Ons doel is ook dat onze kinderen en jongeren vertrouwen hebben in zichzelf, hun passie kunnen volgen en hun dromen waar durven maken, verantwoordelijkheid nemen voor anderen en voor hun eigen gedrag, kunnen samenwerken en kunnen omgaan met tegenslagen. Dit maximale kunnen meegeven is wat ons, de professionals en vrijwilligers in de Rotterdam Children’s Zone, bindt.

De doelen in een paar concrete cijfers • Leerlingen hebben merkbaar de goede bagage meegekregen om succesvol te zijn in het leven. Bijvoorbeeld dat zij zich sociaal gedragen – ook buiten school –, een brede belangstelling hebben en een goed besef van de wereld waarin zij leven. Deze effecten laten zich niet vertalen in scores maar zijn wel merkbaar en essentieel. • Leerlingen komen goed voorbereid van de basisschool. De ongewogen Cito-score stijgt in de zone van 527,8 (2010) naar 533 (2020) en 535,4 (schatting voor 2030). • Meer leerlingen halen een diploma op hoger niveau. Het percentage leerlingen dat een diploma Havo/VWO haalt stijgt van 29% (2010) naar 31% (2014) en 39% (2020). • Meer leerlingen worden trots vakman of vakvrouw, vooral in zorg en techniek. Het percentage leerlingen in het MBO dat afstudeert in techniek of zorg stijgt van 23,7% (2010) naar 34% (2014) en 50% (2020).

Gezinscoach in Bloemhof:

“Sommige kinderen ervaren thuis veel stress, wat hen belemmert om te leren. Dan kan het wijkteam hulp bieden” 6

De Rotterdam Children’s Zone

Zes leidende principes De Rotterdam Children’s Zone is feitelijk de optelsom van de professionaliteit en gedrevenheid van de professionals en vrijwilligers die er werken. En van de mate waarin wij rondom de belangen van het kind kunnen samenwerken. De Children’s Zone biedt veel ruimte om per wijk het op een eigen manier te doen. Het is geen blauwdruk, ook geen exacte kopie van de inspiratiebron: de Harlem Children’s Zone. Partners in de Rotterdam Children’s Zone hebben in 2011 wél zes leidende principes opgesteld: 1. Het kind en zijn prestaties staan centraal. We volgen zoveel mogelijk de logica van het kind en het gezin, en niet die van de instellingen. 2. Hoge professionaliteit. De beste docent voor de klas en de beste professionals in de zorg en welzijn. 3. Hoge, gefundeerde en realiseerbare verwachtingen. Zowel van de kinderen, als de ouders en de professionals. De lat ligt zó hoog dat iedereen steeds wordt uitgedaagd het beter te doen. Als professional werk je in de zone omdat je nét die extra stap wilt zetten om het verschil te kunnen maken. 4. Ouders als partners. Ouders zijn de sleutel naar het succes van hun kind. School en wijkteam stellen zich op als partners van ouders bij de ontwikkeling van het kind. 5. Inspirerend leiderschap. Leidinggevenden hebben een duidelijke visie en verstaan de kunst om anderen daaraan te verbinden. 6. Ruimte voor innovatie en maatwerk. We zoeken naar vernieuwende samenwerkingen, die soms dwars door alle traditionele scheidslijnen heen gaan, hoe spannend dat soms ook is voor onze organisaties.

Wijkteams: extra zorg naast school Ouders hebben een grote invloed op de prestaties van hun kinderen. Hun inbreng kan het verschil zijn tussen naar het VMBO moeten, of naar de Havo kunnen. Omstandigheden thuis zitten het presteren vaak in de weg. Bijvoorbeeld omdat ouders niet over hun stress heenkomen wegens schulden, of omdat een moeder niet weet hoe zij haar zoon moet opvoeden. Het kan ook zijn dat het kind niet aan leren toekomt, omdat het voor opa en twee zusjes moet zorgen. Of dat er thuis weinig belangstelling is voor wat hij of zij op school leert. Iedere wijk in de Rotterdam Children’s Zone heeft een wijkteam. Vooral op verzoek van de school gaat het wijkteam in alle leefwerelden van het kind kijken wat er aan de hand is. Soms gaat het om multiprobleemgezinnen. Vaak gaat het om gezinnen die al gebaat zijn bij een relatief eenvoudig advies bij de opvoeding. Het wijkteam komt bij gezinnen thuis. Zij verwijzen door naar gespecialiseerde hulp, als dat nodig is.

Talentontwikkeling in de wijk Vanaf 2014 heeft iedere wijk een integrale wijkprogrammering voor de jeugd. Deze wijkprogrammering is erop gericht om kinderen te stimuleren om hun talenten verder te ontwikkelen. Net als leraren op school, zijn de professionals en vrijwilligers in de wijkprogrammering erop gericht een vonk over te brengen op de jeugd. Of dat nu sport, cultuur of iets anders is. De gemeente stelt een coördinator aan die het buitenschoolse aanbod koppelt aan de lesprogramma’s op school. Deze coördinator zit in de wijkcoalitie.

7

Enkele hoogtepunten van de Rotterdam Childrens Zone: Calvijn Masterclass. Speciaal programma op het gymnasium waar hoogbegaafde leerlingen tot bloei komen. Het is een combinatie van uitdagende vakken in modulair onderwijs en intensieve persoonlijke begeleiding. Basisscholen krijgen van Calvijn hulp bij het herkennen van hoogbegaafde kinderen die vanaf groep 7 wekelijks een middag les mogen volgen op Calvijn. Met de Masterclass werkt Calvijn samen met ondermeer het Havenbedrijf, Siemens en TU Delft.

Rebel Junior Academy. In de Children’s Zone Afrikaanderwijk krijgen kinderen wekelijks colleges op niveau. Werknemers van de Rebel Group dagen hen uit met boekbesprekingen, gastcolleges en excursies. Andere kinderen krijgen wekelijks les op het Montfoort gymnasium. Iedere zondag volgt een grote groep kinderen op de "Hef" de weekendschool, met verdiepingslessen, lessen door gastdocenten en educatieve uitstapjes.

Promise Academy Charlois. Integrale school voor leerlingen van 2 tot 18 jaar, naar Schots voorbeeld. Dit is één school met doorgaande leerlijn van groep 0 met een Peutercollege naar de basisschool en de middelbare school (mavo-havo-vwo). Vanaf groep 7 krijgen leerlingen in de extra lestijd door docenten van de middelbare school les op hun eigen niveau.

Excellente school. Calvijn Juliana is de eerste school op Zuid met het OCW predicaat ‘excellente school’. Dankzij een gemotiveerd team durft deze Mavo het aan om ook leerlingen op een iets te laag niveau aan te nemen en uiteindelijk op een hoger niveau examen te laten doen.

Feiten over de zone: • Inwoners: 76.700. • Kinderen tot 18 jaar: 17.000 • Gezinnen met kinderen tot 18 jaar: 9.700 • Scholen: 33 basisscholen in de zone en 14 scholen voor voortgezet onderwijs op Zuid

Hart voor Carnisse Iedere woensdagmiddag volgen leerlingen van de drie basisscholen in de Children’s Zone Carnisse een talentenklas. Iedere school levert een expertise (taal, kunstgeschiedenis, muziek en robotica). Dat doen ze in Hart voor Carnisse, een buurthuis dat wordt gerund door buurtbewoners. 8

De Rotterdam Children’s Zone

Proeftuin Feijenoord. In de Persoonsdam zijn dertig wijkinitiatieven gebundeld. Groepen bewoners werken er onderling samen, maar ook met een aantal sociale ondernemers. Drie basisscholen in de buurt geven een deel van hun lessen terwijl hun moeders er ook allerlei lessen kunnen volgen.

Hogeschool Rotterdam Hogeschool Rotterdam (HR) is met het Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI) een van de belangrijke partners in de Rotterdam Children’s Zone. EMI ondersteunt scholen bij hun professionalisering, ouderbetrokkenheid en kennis om techniekonderwijs te geven. Daarnaast zijn HR-studenten voor een grote groep kinderen en jongeren een jaar lang hun mentor of coach. De HR werkt nauw samen met andere CZ-partners zoals bureau Frontlijn, de Katrol, Voorleesexpress en Rotterdam Vakmanstad. Studenten van de hogeschool voeren een groot deel van de werkzaamheden van deze organisaties uit.

Professionele leergemeenschap. Hoe kan je beter leren dan van elkaar? In de Children’s Zone Hillesluis vormen de basisscholen gezamenlijk een professionele leergemeenschap. Docenten van verschillende scholen ontdekken hoe zij beter kunnen worden in hun vak. Dit doen zij onder leiding van de Erasmus Universiteit en Hogeschool Inholland.

Vakhuis. Dit is een plek waar kinderen van

Kindercampus Bloemhof. Drie basisscholen werken samen aan goed onderwijs en het versterken van de wijk. Docenten van de drie scholen leren van elkaar in kenniscirkels. De scholen hebben een gezamenlijke weekend- en vakantieschool en leerlingen kunnen naar het Vakhuis. De scholen gaan faciliteiten ontwikkelen waar ouders, andere volwassenen, maar ook de opgeschoten jeugd in de wijk zich verder kunnen ontwikkelen.

10 tot 14 jaar zowel tijdens als buiten schooltijd hun passie voor ICT, technologie en/of zorg kunnen ontwikkelen. In het Vakhuis werken ook wijkbewoners die hun vak mooi zichtbaar maken. Het Vakhuis is ontwikkeld door Rotterdam Vakmanstad.

Hoe vind je je collega in de Children’s Zone? Je vindt op www.rotterdam.nl/childrenszone de actuele contactgegevens van je partners in jouw Children’s Zone wijk. Kijk voor inspirerende collega’s ook eens op www.passieopzuid.org en www.lerarenmetlef.com.

9

Toekomst In een Children’s Zone wijk: • kunnen kinderen zich vanaf hun geboorte tot hun 18e volop ontplooien, zowel op school als erbuiten. Er is iedere dag van alles te leren, ook in het weekeinde. • voelen ouders zich door school en anderen goed gesteund om hun kinderen goed op te voeden. Dat merken zij aan de opstelling van de school, het wijkteam en anderen die er werken. Als je als ouder zelf een stap verder wilt zetten in je ontwikkeling, kan je in de Children’s Zone altijd ergens heen. • merken ouders dat zij serieus partner zijn in het succes van hun kind. Zij zien dat scholen en de gemeente veel in hun kind investeren en dat ook een grote inspanning van hen wordt verwacht. Ouders en professionals in de zone delen de overtuiging dat het de normaalste zaak is dat kinderen iedere ochtend ontbijten, en dat je bijvoorbeeld samen naar educatieve programma’s kijkt. • hebben professionals die kinderen begeleiden contact met de scholen over wat kinderen bezig houdt. De trainer van de sportvereniging weet bijvoorbeeld van school wat de kinderen op school leren, en gaat daar in zijn training nog even op door. En de school weet waar een kind passie voor heeft buiten het schoolse leren. In enkele wijken vind je ook Vakhuizen, waar kinderen tijdens en na schooltijd van alles bijleren op het gebied van onder andere gezondheid, ICT en techniek. • is er per wijk een wijkteam dat nauw verbonden is aan de scholen. Je hebt als gezin met één hulpverlener te maken, die eventueel experts kan inzetten als er gespecialiseerde hulp nodig is. Docenten merken dat door inzet van het wijkteam het gedrag van een leerling verbetert en kinderen zich beter kunnen ontwikkelen hebben organisaties die met kinderen werken voor zichzelf een extra hoge norm van vakbekwaamheid. Veel professionals hebben een mastertitel of volgen een opleiding.

Op een Children’s Zone school: • werkt een team docenten die goed tot zeer goed zijn in hun vak. Zij stellen er eer in om te werken met leerlingen die minder bagage mee hebben gekregen dan de gemiddelde leerling in Nederland. Hun beroepstrots is dat zij bijdragen aan zowel de kennis als de sociaalemotionele ontwikkeling van hun leerlingen. Dat merken ook de ouders. Zij ervaren dat zij een gelijkwaardige gesprekspartner zijn en samen optrekken in de ontwikkeling van het kind. 10

• staat een directeur aan het roer die visie heeft op kwalitatief goed onderwijs en de verbinding legt met wat er rondom de school belangrijk is in het leven van zijn leerlingen. Een schooldirecteur in de Children’s Zone kan en durft mensen aan de visie te binden, zaken bespreekbaar te maken, anderen aan te spreken op wat ze beter kunnen doen, en te vernieuwen. • voelt zich met trots echt excellent op minstens één gebied. Steeds meer scholen in de zone komen in De Rotterdam Children’s Zone

van werken én om alvast vakken te leren op een hoger niveau. Iedere basisschool heeft een samenwerking met tenminste één middelbare school. • kunnen kinderen ook lessen volgen op andere basisscholen die in een bepaald vak zijn gespecialiseerd. Iedere basisschool in de zone heeft een extra programma voor bijzonder talent. Om dat te kunnen bieden, werkt de school meestal samen met andere scholen. • volgen leerlingen een aanzienlijk langere leerweek. Voor de kleintjes nog niet zo veel, maar voor de oudere kinderen zelfs zes tot tien uur extra per week. In iedere wijk bieden de scholen gezamenlijk, soms samen met wijkpartners, ook weekend- en vakantiescholen. • zijn docenten heel bewust bezig met hun vak. Een kwart van de docenten of zelfs meer heeft een master’s titel, of is er mee bezig om die te halen.

Een Children’s Zone professional: • kiest bewust om te werken in een achterstandswijk omdat je er een groot verschil kunt maken voor kinderen, en hun ouders • zet zich extra in om dat verschil te kunnen maken, doet nét extra zijn best, gaat nét een stapje verder dan collega’s die buiten de zone hetzelfde werk doen. Hij legt de lat hoog voor zichzelf, zijn collega’s, de kinderen en hun ouders. En hij voelt zich hiervoor ook gewaardeerd door collega’s, het management en andere partners in de Children’s Zone • zoekt samenwerking met anderen, ook met mensen buiten de organisatie waarvoor hij werkt • is onderzoekend naar hoe hij het beter kan doen, en reflecteert op zijn eigen gedrag en zijn blik op de wereld • vindt zijn werk behoorlijk uitdagend, en heeft er ook zichtbaar plezier in • schoolt zich regelmatig bij en krijgt daar de ruimte voor. aanmerking voor het keurmerk ‘excellente school’ van het ministerie van OCW. Docenten die een stap extra willen zetten kennen elkaar via netwerken zoals Passie op Zuid. • zitten kinderen al vanaf hun tweede ‘op school’. Met nulgroepen wordt de voor- en vroegschoolse educatie volledig geïntegreerd in de basisschool. • volgen kinderen die op de basisschool zitten al gastlessen op een middelbare school. Om te kijken of de school iets is, om te wennen aan de andere manier

Directeur Rotterdam Vakmanstad:

“Deze integrale aanpak heeft wel degelijk effect op de ontwikkeling van kinderen” 11

De Rotterdam Children's Zone is een gezamenlijk initiatief van de partners van de coalitie van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Deze uitgave is mogelijk gemaakt door de gemeente Rotterdam. Fotografie: Jan van der Ploeg, Jim Schalekamp, Vincent Dekkers Drukwerk: Veenman+ Oplage: 1.500 Publicatie: 20 september 2014 Meer informatie: www.rotterdam.nl/childrenszone

Tot slot Staat je eigen initiatief, of de extra stap die jij en je team zetten niet in deze brochure? Mail dan naar: [email protected]. Dan zetten we ‘m op de website: www.rotterdam.nl/childrenszone. Hier vind je nog meer voorbeelden uit de praktijk van de Children’s Zone. Deze website wil de mogelijkheid bieden om inspiratie op te doen, en kennis en ervaringen met elkaar te delen.