Met dank aan alle medewerkers van het CBK voor hun ondersteuning en hulpvaardigheid bij het tot stand komen van dit beleidsplan

Openingstijden Trompsingel 27: wo t/m vr 09.00 – 17.00 uur za en zo 13.00 – 17.00 uur Kunstuitleen: wo t/m zo 13.00 – 17.00 uur Postbus 775 9700 AT Groningen

I www.cbkgroningen.nl

Het CBK Groningen is een werkmaatschappij van de Gemeente Groningen

1 B EL EI D SP LA N C BK 20 13 - 201 6

T (050) 368 01 60 E [email protected]

COLOFON Dit beleidsplan is een reactie op de gemeentelijke kadernota Ruimte voor vernieuwing, vernieuwing voor ruimte (september 2011) en het advies De (ont)ketening der kunsten van de Kunstraad Groningen (oktober 2011). Deze versie is een publieksversie; we hebben het oorspronkelijke beleidsplan dat we in december 2011 naar de Kunstraad Groningen stuurden enigszins aangepast en ingekort. Iedereen die geïnteresseerd is, willen we hiermee inzicht geven in onze toekomstige plannen. De bijbehorende meerjarenbegroting is opvraagbaar bij het CBK. Uitgave: CBK Groningen Postbus 775 9700 AT Groningen T (050) 368 01 60 E [email protected] I www.cbkgroningen.nl Voorbereiding en opzet: Ankie Boomstra, Pieter Duijser, Ronald Rooijakkers, Frederike Slichter, Nicoline Wijnja en Marijke van der Woude Tekst: Marijke van der Woude Redactie: Harry Fierkens en Ronald Rooijakkers Cover: Presentatie Adger Stokvisch op Clash Festival in opdracht van het CBK, fotografie Harry Fierkens Fotografie: Janna Bathoorn (p33 [rondleiding, Fietsles]), Harry Cock (p33 [toilet Rem Koolhaas en Erwin Olaf]), Kris Elzer (p7), Harry Fierkens (p17, p22, p30, p32 [Second Thought, Peerd van Ome Loeks] p35, p37), Patrick de Gier (p2, p18, p29), Jenne Hoekstra (p9, p11, p14, p20, p32 [Ring van Vinkhuizen], p33 [Stadsmarkering] ), Esther Kroezinga (p27), Giovanni Piesco (p24 [Anne van As]), Dettie Veltman (p13, p33 [Secret Lives in a Public Body]) Ontwerp en vormgeving: Silverbee Productiebegeleiding: Ronald Rooijakkers Druk: Het Grafisch Huis Met dank aan alle medewerkers van het CBK voor hun ondersteuning en hulpvaardigheid bij het tot stand komen van dit beleidsplan. Op alle gebruikte beelden berust copyright. Als u iets uit deze uitgave wilt overnemen, stellen wij een bronvermelding op prijs. © januari 2012 Het CBK is een werkmaatschappij van de Gemeente Groningen

B ELE ID S PL AN C BK 201 3 - 2016

4

INHOUD beleidsplan Inleiding

7

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1. Missie, visie en doelstellingen

8



Missie

8



Visie

8



Doelstellingen

8



De positie van het CBK

10

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. Producten en diensten in de periode 2013-2016

12



Kunst op Straat

12



Kunstuitleen

15



Exposities en presentaties

16



Educatie

17



Talentontwikkeling

21



Evenementen, festivals, lezingen, etc.

23



Documentatieservice

23

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------3. Marketing en communicatie

26



28

Marketingmix

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4. Cultureel ondernemerschap

34



Ondernemingsdoelstellingen

34



Fondsen en crowdfunding

34

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------5. Organisatie

36



Verantwoordingsstructuur

36



Kwaliteitssysteem

36



Organisatievorm

36



Financiering

36

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Samenvatting

38

5 B EL EI D SP LA N C B K 2 013 - 20 16

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

In dit tijdsgewricht zet het CBK koers

naar een ondernemender,

regisserende rol in het spannende domein

tussen beeldende kunst,





de kunstena ar en



het publiek

Het Centrum Beeldende Kunst (CBK Groningen) staat in een ver-

wordt geschetst, inclusief de opbouw van een projectorganisatie.

anderende omgeving. De rol van kunst en van kunstenaars in de

Een en ander hangt samen met de definitieve besluitvorming rond

samenleving is onderwerp van maatschappelijk debat. En ook

de cultuurnota 2013-2016.

de subsidie aan de kunsten en aan kunstinstellingen staat ter

 

discussie. Ondernemerschap en marktwerking zijn criteria die

In het nu volgende beleidsplan schetsen we achtereenvolgens:

steeds nadrukkelijker worden meegewogen. De economische

onze missie en visie, hoe we in onze omgeving staan, de vertaling

situatie maakt bovendien scherpe keuzes noodzakelijk.

naar concrete doelstellingen en de uitwerking daarvan in verschillende producten en activiteiten.

In dit tijdsgewricht zet het CBK koers naar een ondernemender, Dit plan is een reactie op de gemeentelijke kadernota Ruimte

kunst, de kunstenaar en het publiek. We denken dat juist in

voor vernieuwing, vernieuwing voor ruimte (september 2011)

deze uitwisseling, en deze confrontatie, veel te winnen is.

en het advies De (ont)ketening der kunsten van de Kunstraad

Onze basistaken rond de Kunstuitleen, Kunst op Straat en advi-

Groningen (oktober 2011). Het is een publieksversie; we hebben

sering blijven uiteraard bestaan, maar worden meer in lijn

het oorspronkelijke beleidsplan dat we in december 2011 naar de

gebracht met de meer ondernemende en regisserende rol

Kunstraad Groningen stuurden enigszins aangepast en ingekort.

die wij voor ogen hebben. Het uitbreiden van die rol zal in de

Iedereen die geïnteresseerd is willen wij hiermee inzicht geven

komende jaren stap voor stap vorm krijgen. Dat zal zowel in het

in onze toekomstige plannen. De bijbehorende meerjarenbegro-

bedrijfsmodel als in de financiële onderbouwing zijn weerslag

ting is opvraagbaar.

vinden. In het nu gepresenteerde beleidsplan is dat nog niet volledig uitgewerkt. In het najaar van 2012 willen wij een aan-

Marijke van der Woude, directeur CBK Groningen

vulling presenteren waarin de omvorming van de organisatie

januari 2012

7 B ELE ID S PL A N C B K 20 13 - 20 16

regisserende rol in het spannende domein tussen beeldende

hoofdstuk 1

Missie, visie en doelstellingen Missie

speerpunten

Het CBK wil een groot publiek inspireren met beeldende kunst.

Juist in deze tijd is het van belang het spannende gebied tussen kunst en samenleving uitdagend en creatief toegankelijk te maken.

Het Centrum Beeldende Kunst (CBK Groningen) organiseert vitale

Dat vraagt om een ondernemende aanpak, met nieuwe allianties en

verbindingen tussen kunst, publiek en kunstenaars. We doen dat

verbindingen. Om dat te kunnen doen, zal het CBK zijn organisatie

vanuit de overtuiging dat beeldende kunst een extra dimensie geeft

en werkwijze aan de nieuwe tijd aanpassen. Zo willen wij bijdragen

aan ieders leven en aan de samenleving. De interactie tussen product

aan de doorontwikkeling van het kunstklimaat in Groningen. Voor

en publiek zien wij daarbij als een spannend, creatief, maar ook

de komende jaren hanteren we de volgende speerpunten:

noodzakelijk proces en werkterrein. Professionaliteit en artistieke overtuigingskracht zijn de bakens voor ons werkveld.

1. Wij vinden het belangrijk dat wij de betekenis van beeldende kunst onder de aandacht kunnen blijven brengen bij een grote

visie

en ­diverse publieksgroep. Het CBK gaat daarom inzetten op

Onze samenleving is – meer dan ooit – gevuld met beelden. Overal

product­differentiatie en doelgroepdifferentiatie zodat we

waar we kijken is onze leefomgeving vormgegeven in een beeldtaal

zoveel mogelijk verschillende mensen kunnen bereiken;

die doelbewust met ons communiceert. De beeldende kunst neemt in die geësthetiseerde samenleving een bijzondere positie in, want

2. We geloven sterk in een goede samenwerking met andere

kunst is meer dan communicatie. Zoals Kees Vuyk het onlangs formu-

instellingen en gaan daar op inzetten. Het CBK gaat daarom pro-

leerde: “Door kunst is de wereld meer dan de optelsom van dingen

actief nieuwe verbindingen aan waarbij win-win en zelfkritisch

die zich aan ons voordoen: het is een betekenisvol geheel, waarin

vermogen bij alle partners op de agenda staan;

we ons kunnen bewegen.” (*) Het ontsluiten van die wereld vraagt 3. Wij willen een cultureel ondernemende organisatie zijn die

aandacht: met hoofd, hand en hart.



Als gevolg van die ontwikkelingen

komen de posities van kunst

kunstenaars zowel in

en

persoonlijkheid uitstraalt en die herkenbaar is. Daarom gaat het CBK nadrukkelijker de behoeften van zijn klanten en samenwerkings­partners in beeld brengen en zijn communicatie hierop aanpassen.

maatschappelijke als in economische zin

doelstellingen

onder druk te staan. Het CBK neemt daarin

> de zichtbaarheid van de beeldende kunst vergroten en een



verantwoordelijkheid

Wij willen:

zo ­groot mogelijk publiek bereiken;

Maar het draagvlak voor de kunsten is aan het veranderen. ­

> stadsbreed de belangen van beeldende kunst ondersteunen en

De komende jaren zal het ‘bildungsideaal’ nagenoeg verdwenen



bijdragen aan de doorontwikkeling van het kunstklimaat;

zijn en worden andere waarden en functies aan kunst en cultuur > een ondernemende cultuurorganisatie zijn en aansluiting blijven

Er zal steeds minder sprake zijn van ‘subsidie’ en steeds meer



8

nadruk komen te liggen op ondernemerschap en het verwerven ­

B EL EI D SP LA N CB K 20 13 - 20 16

toegekend. Dit is ook merkbaar in de rol die de overheid neemt. ­

Als gevolg van die ontwikkelingen komen ­de posities van kunst

van eigen inkomsten.

vinden bij een veranderende markt en samenleving;

> de interne en externe communicatie verbeteren en het CBK als

merk ontwikkelen.

en kunstenaars zowel in maatschappelijke als in economische zin onder druk te staan. Het CBK neemt ­daarin verantwoordelijkheid.

(*uit: Boekman 77 pg.11)

de positie van het cbk

Stichting Beeldlijn, het CBK, het Grafisch Museum, Kunstruimte 09,

Huidige positie

Noorderlicht, NP3, Sign, Tschumipaviljoen en het Wall House #2 heb-

Het CBK heeft de afgelopen jaren nieuwe kunstwerken op straat

ben tegen elkaar de intentie uitgesproken hun samenwerking middels

gerealiseerd, nieuw werk uitgeleend aan een breed en divers publiek,

het ‘Crossing Arts’ (*) overleg uit te breiden en te verdiepen. Het doel

gezorgd voor passende educatie en randprogrammering, en stadsbreed

van dit overleg is een stadsbrede afstemming met betrekking tot pre-

voorzien in informatie en advisering. Afhankelijk van de activiteit werken

sentaties, marketing, educatie en ondernemerschap. Ook biedt deze

we samen met diverse instellingen. De website staatingroningen.nl

overlegstructuur de mogelijkheid initiatieven te nemen voor grotere

ontwikkelden we samen met architectuurcentrum Platform GRAS. We

gezamenlijke manifestaties. Zo willen de instellingen in samenwer-

participeerden in evenementen als Noorderzon, Noorderlicht en Clash,

king een afgewogen aanbod en breder bereik van de verschillende

en samen met het bedrijfsleven organiseren wij nu een kunstproject

doelgroepen realiseren. Op lokaal gebied zal deze samenwerking

in de Gelkingestraat (realisatie in het voorjaar van 2012). In het kader

zeker tot win-winsituaties leiden, maar ook nationaal en internatio-

van talentontwikkeling stemmen we af met Academie Minerva en

naal zal deze afstemming tot meerdere mogelijkheden leiden.

FMI Masters. Met scholen ontwikkelen we educatie op maat, met woningbouwcorporaties en buurtcommissies zorgen wij voor goede

(* Crossing Arts is een overlegvorm voor beeldende kunstinitiatieven

afstemming tussen wijkbelang en kunstenaar en ook met het Gronin-

in Groningen sinds 2011. Naast bovengenoemde initiatieven gaan

ger Forum werken we samen. Ook landelijk bevinden wij ons in diverse

we ook Academie Minerva en FMI Masters, het Groninger Museum,

netwerken. Zo werken wij in het kader van Nieuwe Uitleenschatten

Instituut voor Kunstgeschiedenis, Het Paleis en de RUG uitnodigen

samen met SBK Amsterdam en met andere CBK’s stemmen wij af op

om op meer vaste basis samen te werken.)

het gebied van publieksbereik, digitalisering en expertiseoverdracht. Het CBK begeeft zich al met al in een zeer ruim speelveld.

> Met een nieuwe initiërende rol op het gebied van pr, fondsenwerving en educatie wil het CBK stadsbreed overleg starten

We blijven doorgaan met onze activiteiten op het gebied van Kunst op Straat en de Kunstuitleen, maar daarnaast wil het CBK zich meer gaan richten op de rol van stadsbrede intermediair en initiatiefnemer

en een gezamenlijke afgestemde aanpak bevorderen ten behoeve van zichtbaarheid en ondernemerschap. Met het nieuwe ‘Educatieplan’ waarin we het educatie-aanbod van beeldende kunst stadsbreed concentreren, willen we meer scholieren in Groningen bereiken en extra geld genereren vanuit sectorspecifieke fondsen; > Wij gaan hiernaast uiteraard door met ons beleid dat we de afgelopen jaren voor Kunst op Straat hebben ontwikkeld waarbij

Toekomstige rol

we samenwerken met belangrijke partijen op het gebied van

Wij willen onze rol in de toekomst anders gaan inrichten. We blijven

stadsontwikkeling en onderhoud. Hierbij houden wij overzicht en

uiteraard doorgaan met onze activiteiten op het gebied van Kunst

toezicht op de diverse vormen van kunst in de openbare ruimte

op Straat en de Kunstuitleen, maar daarnaast wil het CBK zich meer

en zorgen wij voor een passende invulling en uitvoering als het

gaan richten op de rol van stadsbrede intermediair en initiatiefnemer,

gaat om nieuw werk, maar ook dragen wij zorg voor goed onder-

Het CBK wil hierin het volgende oppakken:

houd van de Groninger collectie (ruim 400 kunstwerken in de openbare ruimte). Een adviserende rol op gemeentelijk niveau

BE LEI D S PLA N CB K 2 013 - 2 016

10

> We willen inzetten op exposities en presentaties. Met een

waarbij wordt afgestemd met RO/EZ blijft hierbij van belang om



vernieuwde presentatiefunctie met exposities in het CBK

versplintering en ad hoc beleid te voorkomen;



zelf willen wij, in samenwerking en afstemming met andere orga-



nisaties binnen de keten, aan een efficiënte en aantrekkelijke



programmering werken, die stadsbreed, maar ook daarbuiten,

tieke keten. Wij presenteren werk dat past bij een cultuurstad



de aandacht trekt.

als Groningen, jong talent krijgt daarbij de ruimte, maar daarnaast

Stadsbreed willen we als intermediair en als initiatief

heeft het CBK een unieke collectie met Groninger klassiekers

nemer /opdrachtgever inzetten op hechtere samenwerking

in huis; men kan bij het CBK bijvoorbeeld een Jo van Dijk lenen!

met andere (kunst)instellingen. Zo willen wij met een efficiënt

Wij stimuleren dat dit brede scala aan kunststromingen rouleert

en divers samengesteld aanbod van exposities en presentaties

onder een divers publiek. Daarnaast hebben wij de taak van

een groot publiek met beeldende kunst in aanraking brengen;

gemeentelijk collectiebeheer en onderhoud.

> Ook met onze Kunstuitleen blijven wij bijdragen aan de artis-

Bijzondere aandachtsgebieden bij onze toekomstige functies zijn: > Talentontwikkeling In het kader van City of Talent gaat het CBK een actievere en meer verbindende rol spelen op het gebied van jong talent. Hierbij sturen wij op afstemming en doorstroom binnen de keten. We verwijzen hier graag naar het hoofdstuk talentontwikkeling. > Internationalisering In de toekomst blijven we bij gelegenheid samenwerken met internationale kunstenaars. Zo overwegen wij in opvolging van het Project Atelier Meerstad (project uit 2006 waarbij kunstenaars werden uitgenodigd om mee te denken over de ontwikkeling van een grootschalige nieuwe wijk) een nieuw project te starten. Wij denken aan een actieve uitwisseling met Duitse steden als Oldenburg, Bremen of Hamburg. Mogelijke thema’s hierbij zijn energie of healthy aging. > Groninger Forum Het Groninger Forum wordt een etalage voor de innovatieve stad, een plek waar informatie en kennis over verleden, heden en toekomst op verschillende terreinen worden gepresenteerd. Het concept van het Groninger Forum is nieuw en de inhoudelijke programmering en de vormgeving daarvan zijn volop in ontwikkeling. Wij zijn verheugd met dit bijzondere innovatieproject dat de stad over enige jaren gaat versterken. We willen graag Forum onderzoeken we de mogelijke inbreng van het CBK op onder andere het gebied van een innovatief • Hier begunt Stad - Gerald van der Kaap,

kunstwerk. Dit werk zal een passende maar vooral ook

tijdelijk kunstwerk op bedrijventerrein Westpoort, langs A7 •

‘verrassende’ uitstraling op de stad gaan krijgen.

11 BEL EI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

bijdragen aan de ontwikkeling ervan. In overleg met het

hoofdstuk 2

Producten en diensten in de periode 2013-2016 Het CBK wil een zo groot mogelijk publiek inspireren met beeldende kunst. We realiseren ons hierbij dat we niet de enige culturele partij op het gebied van de beeldende kunst in Groningen zijn. Al onze activiteiten proberen we dan ook zoveel mogelijk af te stemmen met andere instellingen in de stad. De activiteiten die wij uitvoeren zijn heel divers en sluiten aan bij onze twee kernactiviteiten: Kunst op Straat en de Kunstuitleen. Daarnaast organiseren wij onder andere activiteiten op het gebied van presentatie, educatie en talentontwikkeling. Al deze activiteiten worden intern zoveel mogelijk in samenhang met elkaar georganiseerd, maar ook inhoudelijke afstemming en co-creatie met andere culturele- en/of maatschappelijke instellingen vinden wij belangrijk. kunst op straat Met Kunst op Straat is het CBK actief in de openbare ruimte van

de parkeergarage Ossenmarkt of het interactieve kunstwerk bij het

de stad. Het CBK initieert, adviseert, coördineert en begeleidt

nieuwe vmbo schoolgebouw in Lewenborg van Michiel Kluiters.

nieuwe kunstopdrachten in de stad, maar draagt daarnaast ook zorg voor het beheer van meer dan 400 bestaande kunstwerken

Het CBK is trots op zijn bijzondere staat van dienst. De kunst in de

in en rondom de stad.

openbare ruimte van Groningen oogst landelijke en lokale waardering. Dit draagvlak heeft te maken met het feit dat de werken kundig



inhoudelijke afstemming en

co-creatie met andere



culturele- en of maatschappelijke instellingen







vinden wij

belangrijk

gemaakt zijn, met veel aandacht voor inpassing in de omgeving. Ze zijn daarbij verrassend om te zien en spreken tot de verbeelding. Daarbij heeft de Kunst op Straat collectie een bijzondere waarde voor de identiteit van Groningen als cultuurstad, zij draagt op een unieke manier bij aan het woon- en werkklimaat. Ook onze manier van beeldenbeheer, dat we in nauwe samenwerking met Stadsbeheer realiseren, wordt regelmatig landelijk als ‘best

De aanleiding voor een kunstopdracht kan zeer uiteenlopen. We

practice’ aangehaald. Men spreekt met waardering over het feit

organiseren kunst in een onderwijsomgeving, zoals kunstwerken bij

dat het in Groningen zo goed geregeld is, dat heeft te maken met

(venster)scholen, maar ook nieuwe media kunstwerken in parkeer-

de goede samenwerking tussen Stadsbeheer en het CBK. Ook de

garages. Als initiator of adviseur vinden wij het belangrijk dat het

betrokkenheid van bewoners tijdens het ontstaansproces heeft een

kunstwerk goed past in de omgeving. Daarom besteden we veel

preventieve werking.

aandacht aan de locatie en bewoners / gebruikers van dat gebied.

BE LEI D S PLA N CB K 2 013 - 2 016

12

Gedurende het hele maakproces zorgen we voor een goede com-

In de beleidsperiode 2013-2016 willen wij uiteraard voortgaan op

municatie tussen alle betrokken partijen, zodat we tijdig kunnen

deze succesvolle weg. Wij willen hierbij nog meer het veld van de

bijsturen. Deze werkwijze heeft zich inmiddels bewezen. We heb-

semi-publieke kunstopdrachten onderzoeken. Dit zijn opdrachten die

ben hiermee tot op heden zeer succesvolle en aansprekende kunst-

wij bijvoorbeeld in samenwerking met het bedrijfsleven tot stand

werken kunnen realiseren. Denk bijvoorbeeld aan Ultra van Silvia B.

kunnen brengen. Deze opdrachten kunnen ook buiten de stad liggen

bij het Cascadecomplex, het lichtkunstwerk van Peter Struycken in

(in de provincie Groningen of daarbuiten).

kunst op straat

2009

2010

Gerealiseerde Kunst op Straat opdrachten

1

3

Lopende Kunst op Straat opdrachten

6

4

Reparaties

13

16

In opslag geplaatste werken

2

4

Herplaatsingen

3

4

Saneringen

0

2

Schenkingen

1

2

De activiteiten van Kunst op Straat in de periode 2013-2016 gaan we concentreren binnen de volgende aandachtsgebieden: > Aansluiten bij stedelijke ontwikkelingen Vernieuwing of uitbreiding van de stad biedt prachtige kansen om op een integrale manier kunstwerken te realiseren. Zo realiseerden we in het kader van de wijkvernieuwing in Lewenborg het kunstwerk Wal / Schip Interface van Jeroen Doorenweerd en in Corpus den Hoorn realiseren we op initiatief van buurtbewoners langs het NoordWillemskanaal een kunstwerk van Frank Havermans (oplevering staat gepland voor juni 2012). In 2012 bereiden we een project voor in de bouwput van het Groninger Forum, om de plek alvast te ‘laden’ zoals dat tegenwoordig heet. Het Forum is hierbij een belangrijke partner. Bekende striptekenaars zullen de veranderingen in het stadshart verbeelden in een stripverhaal rondom de bouwput. Verder ontwikkelen we enkele tijdelijke kunstwerken in de omgeving van de bouwput, zoals het tegeltableau van Erwin Stienstra in de Gelkingestraat (realisatie mei / juni 2012). Daarnaast zijn we bezig met plannen rondom de tramlijn naar het Zernikecomplex en naar Kardinge. > Een gezichtsbepalend kunstwerk met een bijzondere setting als aanleiding Ultra bij het Cascadecomplex is hiervan een goed voorbeeld. Het is een herkenningspunt waarmee veel Stadjers zich kunnen identificeren. Voor de toekomst denken wij aan een tot de verbeelding sprekend, innovatief kunstwerk voor het Groninger Forum waarbij we het domein van gaming willen onderzoeken. Juist in dit specifieke voorbeeld willen wij graag internationaal uitpakken. > Multimedia in parkeergarages In 2013 zal het CBK vier bijzondere projecten in parkeergarages

BE LEI D S PLA N CB K 2 013 - 2 016

14

hebben gerealiseerd. In 2006 met Peter Struycken, in 2008 met Giny Vos, in 2012 met Martijn Veldhoen en in 2013 met Philip Glass. Deze unieke projecten zijn gerealiseerd op strategische plekken die hierdoor een innovatief en dynamisch beeld van de stad meegeven. Voor de toekomst plannen wij een aansprekend multimedia kunst-

• Wereldplek - Michiel Kluiters,

werk in de garage onder het Forum.

interactief kunstwerk op schoolboulevard Lewenborg•

> Kunst in de onderwijsomgeving en kunst in de wijken

instellingen, waaronder het Groninger Museum. Extern speelden we

Wij vinden het belangrijk dat kinderen en jongeren in aanraking

in op de actuele ontwikkelingen door middel van de introductie van

komen met beeldende kunst. Het schoolplein of directe omgeving

de 100% sparen tarieven, betere dienstverlening, digitalisering en

van de school zijn voor het CBK dan ook aantrekkelijke locaties om

gerichte publieksactiviteiten. Een hogere omzet en groter publieks-

te werken. Daarbij bieden we, net als bij andere kunstopdrachten,

bereik waren het gevolg.

tevens een educatief programma aan. In 2011 realiseerden wij op deze manier het interactieve kunstwerk van Michiel Kluiters bij het nieuwe vmbo-schoolgebouw in Lewenborg. > Tijdelijke kunstopdrachten die aansluiten bij stads festivals of andere manifestaties

De komende jaren zal het nodig zijn

scherper dan voorheen



om



in te spelen op snel veranderende



Juist bij deze specifieke tijdelijke opdrachten willen wij ruimte bieden

omgevingsfactoren

aan talent dat zich nog kan ontwikkelen. Met het CBK als coach kunnen deze startende kunstenaars een goede aansluiting vinden bij de

Professionaliseringsimpuls in 2013-2016

beroepspraktijk. Wij haken hiervoor aan bij stadsfestivals en manifes-

De komende jaren zal het nodig zijn om scherper dan voorheen in te

taties zoals Noorderzon, Clash en het in 2013 nog te realiseren Sacre

spelen op snel veranderende omgevingsfactoren zoals onder andere de

du Printemps.

gevolgen van de recessie. Het CBK gaat daarom een actueel bedrijfsplan ontwikkelen waarbij het vergroten van het inverdienvermogen

Kunstuitleen

een van de speerpunten zal zijn.

Met de Kunstuitleen brengen wij een breed publiek op aantrekkelijke wijze in contact met beeldende kunst. Wij richten ons op zowel

Daarbij gaan we ons de komende jaren richten op:

de particuliere markt als op de markt voor bedrijven. Door middel

1. Aanpassing collectie (diversiteit en toegankelijkheid)

van advies op maat en een aantrekkelijk leen- en aankoopsysteem

> Een gevarieerder en ruimer aanbod (in prijs, soort werk en aantal)

stimuleren wij een breed publiek kunst in zijn directe woon- en



om nieuwe klanten te werven en vaste klanten aan ons te blijven

werkomgeving op te nemen.



verbinden;

> Internet (waaronder online reserveren) voor een hogere Collectie



Het unieke van de CBK uitleencollectie is dat deze zowel heden-

2. Zichtbaarheid in de stad

daagse kunstenaars (waaronder jong talent) als Groninger klassiekers

> Aanscherping van de manifestatie Nieuwe Uitleenschatten

(met museale waarde) combineert. Jaarlijks kopen we nieuwe kunst-



en gebruikmaken van de mogelijkheden van zogenaamde ‘pop-up

werken aan waardoor het aanbod gevarieerd en avontuurlijk blijft.



stores’ (tijdelijk gebruik van winkels en etalages);

Met het evenement Nieuwe Uitleenschatten dat we ieder jaar in de

> Vaker per jaar bijzondere aankoopmomenten organiseren,

Der Aa-kerk organiseren, hebben we een goed instrument in handen



in samenwerking met het bedrijfsleven zoals woonwinkels,

om het aanbod bij een breed publiek onder de aandacht te brengen.



restaurants, e.d.;

We trekken gemiddeld 19.000 bezoekers per keer. Het aankoopbeleid

3. Inspelen op de markt

kan hiermee efficiënt worden aangestuurd.

> Actieve acquisitie en verbetering relatiemanagement;

attentiewaarde en werving van nieuw publiek;

Het leen- en aankoopsysteem van het CBK is zo samengesteld dat veel

> Introductie van ‘Kunstuitleen op Maat’. Dit gaat om meer

werken binnen acht jaar door de lener zijn aangekocht of afbetaald.



complexe zaken zoals opzetten van een kunstverzameling of

Hiermee stimuleert het CBK de verkoop van een gevarieerde collectie.



kunst aanbieden in combinatie met een interieuradvies.

Het CBK Groningen is zich bewust van de veranderende markt en heeft de afgelopen jaren op zakelijk en organisatorisch terrein een de gemeenteraad het Collectiebeheersplan CBK goed. Dit beheers-

BEZOEKERS

plan biedt de kaders waarbinnen de komende jaren met de collectie

Bezoekers CBK aan de Trompsingel Bezoekers Nieuwe Uitleenschatten

wordt omgegaan. Het betreft hier bijvoorbeeld aankopen, omzetcal-

in de Der Aa-kerk

culatie, restauratie, bruiklenen en samenwerking met andere

2009

2010

6.648

7.263

18.900

19.456

15 BEL EI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

aantal professionaliseringsslagen gemaakt. In november 2010 keurde

Exposities en presentaties

> Presentaties van talentvolle kunstenaars in de Cella

In de vorige beleidsperiodes koos het CBK ervoor zijn autonome po-

In de Cella, deel van onze publieksruimte, wil het CBK een vrijplaats

diumfunctie te minimaliseren. Dit ten gunste van themaprogramma’s

bieden aan jonge talenten die doorstromen vanuit bijvoorbeeld

rondom de Kunstuitleen en Kunst op Straat. Deze themaprogramma’s

Academie Minerva en FMI Masters. In samenwerking met NP3 willen

waren belangrijk om meer publieke bekendheid te kunnen geven aan

wij dit podium invulling geven. De exposities of presentaties worden

deze twee kerntaken. De programma’s rondom de Kunstuitleen en

door de pas afgestudeerden zelf beheerd en georganiseerd. Daar waar

Kunst op Straat hebben daadwerkelijk veel publieke aandacht weten

het nodig is worden ze gecoached door een medewerker van het CBK

te generen, wij zullen hier in de toekomst dan ook zeker mee door-

die ook de inhoudelijke en zakelijke aspecten bewaakt. De doelstelling

gaan, maar inhoudelijk zijn wij op het gebied van presentaties iets

bij deze vrijplaats is: ‘meer ruimte bieden aan talenten uit eigen stad

gaan missen. Daarom gaan wij de komende jaren weer meer ruimte

die aansluiting zoeken met de maatschappelijke omgeving.’

bieden aan exposities en presentaties. Wij vinden het belangrijk dat deze jonge kunstenaars een cultureel Het CBK gaat deze functie echter vernieuwd oppakken. Een eigen-

ondernemende werkhouding leren hanteren. Deze presentaties

tijdse en efficiënte aanpak staat hierbij voorop. Onze focus voor de

worden dan ook zoveel mogelijk budgetneutraal gerealiseerd.

komende periode ligt op:

Naast artistieke ambities zijn co-creatie, sponsorwerving en maat-

> Talent en maatschappij; met een actuele programmering die zoveel

schappelijke reflectie dan ook richtinggevende actoren;

mogelijk aansluit bij de ontwikkelingen in de stad en maatschappij geven wij ruimte aan lokaal, nationaal en internationaal talent;

> Wall House #2 en Tschumipaviljoen De Kunstraad opperde in haar advies dat het Wall House #2 en het

> Co-creatie en efficiency; voor onze programmering in het CBK

Tschumipaviljoen op zouden kunnen gaan in een groter geheel. Het CBK

treden wij zelf op als curator van de zalen, maar we stemmen

werd hierbij als mogelijke partner aangemerkt. Ook het CBK ziet hierin

daarbij af met andere beeldende kunstinstellingen in de stad en

mogelijkheden. Een artistieke regierol vanuit het CBK met bijvoorbeeld

werken samen met gastcuratoren. Hierbij streven wij naar kruis-

externe curatoren en lokale samenwerkingspartners, sluit aan bij

bestuiving op het gebied van inhoudelijke expertise, maar ook

een meer stadsbrede aanpak van programmeren. Spraakmakende en

win-winsituaties op het gebied van financiën en publieksbereik.

aantrekkelijke exposities voor een breed publiek kunnen dan in afstemming met elkaar worden georganiseerd. Ook via educatieve activiteiten

Kernwoorden die wij bij exposities en presentaties hanteren zijn:

of met bijzondere cross-over evenementen zouden beide instellingen bij

> Belangwekkend - Kwaliteit & Authenticiteit

een breder publiek onder de aandacht gebracht kunnen worden.

> Actueel - Innovatief & Communicatief > Keten - Continuïteit & Doorstroom

Het Wall House #2 kan naast de functie van uniek gebouw, ook geschikt worden gemaakt voor exclusieve bedrijfsevenementen.



In de Cella

jonge talenten

wil het CBK een vrijplaats bieden aan



Wij zouden zelfs willen onderzoeken of het geen recreatieve mogelijkheden heeft. In samenwerking met andere instellingen zoals NP3 zien wij voor beide instellingen tevens een rol weggelegd voor kwaliteitspresentaties die verband leggen met de stad, architectuur, en andere grensoverschrijdende beeldende kunstprojecten.

BE LEI D S PLA N CB K 2 013 - 2 016

16

Voorbeelden van onze toekomstige podiumfunctie zijn: > Exposities van belangwekkende kunstenaars in de Triadezaal

Bij beide instellingen zien wij dus mogelijkheden om functie en

We willen belangwekkende kunstenaars van nationaal niveau een

inhoud bij een breder publiek onder de aandacht te brengen. We

plek geven in onze expositieruimte de Triadezaal. Deze exposities

merken daarbij op dat dat geen gemakkelijke opgave zal zijn. Beide

gaan een rol spelen in een betere zichtbaarheid van het CBK en een

gebouwen beschikken over een bijzondere verschijningsvorm die

groter publieksbereik. We streven hierbij naar kruisbestuiving en

bepaalde eisen stelt aan het gebruik. Voor de exploitatie kleven hier

samenwerking met talentvolle kunstenaars uit de regio. Dit zal extra

zowel voor- als nadelen aan. Daarbij komt dat de huidige financiële

artistieke spin-off genereren;

ruimte bij beide instellingen knelpunten laat zien. Een realistisch

businessplan voor beide gebouwen zal dan ook in een goede samenspraak met diverse partijen en in een haalbaar tijdspad moeten worden ontwikkeld. In het geval dat beide instanties aan het CBK gelieerd zouden gaan worden, zou het CBK willen onderzoeken of een

Het is belangrijk dat deze



meerkleurige identiteit zich

vóór de adolescentie ontwikkelt

losse projectorganisatie die aan het CBK gelieerd is een geschikte organisatievorm kan zijn. De exploitatie vraagt in ieder geval om bijzonder creatief ondernemerschap, waarbij soms ook minder populaire

Educatie

keuzes gemaakt moeten worden. In een tijd waar minder subsidiegeld

Kunsteducatie levert een bijzondere bijdrage aan de ontwikkeling van

beschikbaar komt, wordt het programmeren van bijzonder high profile

ieder individu. Het aanspreken en gebruiken van zijn creativiteit kan

tentoonstellingen immers een stuk lastiger. Voor deze ontwikkeling zal

de ontwikkeling van iemand aanzienlijk verbreden. Daarnaast heeft

niet altijd bij iedereen begrip zijn, maar juist omdat beide gebouwen zo

kunsteducatie belangrijke sociale en maatschappelijke bijeffecten

bijzonder waardevol voor de stad zijn, is het nodig om hun voortbestaan

zoals ‘beter leren samenwerken’ of ‘beter leren reflecteren’.

mogelijk te blijven maken. Het CBK vindt het een uitdagende gedachte om hier aan bij te kunnen dragen. De besluitvorming rondom de cultuur-

Educatie willen wij de komende jaren een nieuwe impuls geven.

nota wachten wij dan ook met open houding af;

Wij hanteren hierbij drie speerpunten: 1. Wij richten ons vooral op jonge mensen van 4 tot en

> Themaprogramma’s



Het CBK gaat door met zijn themaprogramma’s rondom de Kunst-

Goede kunsteducatie kan bijdragen aan de ontwikkeling van iemands

uitleen en Kunst op Straat. Deze presentaties spelen in op de actu-

identiteit. Het is belangrijk dat deze meerkleurige identiteit zich vóór

aliteit en staan open voor initiatieven van kunstenaars en collega-

de adolescentie ontwikkelt, want op latere leeftijd is de interesse en

instellingen. Zo staan in het lopende project Open Hart bijvoorbeeld

passie voor kunst meestal minder goed te prikkelen. Hoewel wij zeker

de grootscheepse verbouwingen in het stadshart centraal;

producten voor de wat oudere doelgroep ontwikkelen, richten wij ons

> Presentaties op locaties

met 18 jaar

echter voornamelijk op de jongere doelgroep;

Met de jaarlijks terugkerende manifestatie Nieuwe Uitleenschatten

2. Wij werken met een professionele aanpak die uitgaat van

in de Der Aa-kerk bereiken wij een groot en breed publiek (ca. 19.000

verbinding

bezoekers per keer). Het doel is het aankoopgedrag van onze vaste

Kunsteducatie heeft het meeste effect wanneer er sprake kan zijn van

leners een impuls geven en nieuwe leners enthousiasmeren. We heb-

zoveel mogelijk continuïteit en inbedding in andere leergebieden. Lange

ben Nieuwe Uitleenschatten inmiddels acht jaar georganiseerd en

termijnafspraken en samenwerking met scholen en de wijk vinden we

streven ernaar dit succesvolle evenement aan te passen. We zoeken

daarom belangrijk; wij streven naar meerjarige afspraken, springen

onder andere naar meerdere impulsmomenten per jaar en willen

daarbij in op vragen bij de klant en zoeken naar praktische oplossingen

daarbij tevens nieuwe doelgroepen vinden. Via pop-up stores

binnen het reguliere schoolprogramma en de schoolroosters;

(het benutten van leegstaande panden en etalages in de stad) wil het CBK zich op aantrekkelijke en goed zichtbare locaties presenteren.

3. Onze projecten bestaan uit receptieve en actieve onderdelen Wij vinden het belangrijk om verbinding te leggen tussen enerzijds de professionele kunst en anderzijds de kunst waar kinderen en wijkbewoners zelf mee bezig kunnen zijn. Hierbij houden wij rekening met persoonlijke interesses en de beleving van de doelgroep. Zo laten wij kunstenaars vanuit hun eigen specialisme samenwerken reageren. Afstemming en samenwerking met instellingen uit andere kunstdisciplines vinden wij hierbij ook erg zinvol.

• Wethouder Ton Schroor opent Nieuwe Uitleenschatten 2011 •

17 BEL EI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

met een doelgroep die daar met zijn of haar eigen bagage op kan

Wij onderscheiden twee vormen van educatie: 1. Educatieplan beeldende kunst

(binnen het reguliere onderwijs)

Het CBK is altijd al actief geweest op het gebied van educatie, maar wij willen het mogelijk maken dat nog meer scholieren met beeldende kunst in aanraking komen. Om dit te realiseren willen wij voor de periode 2013-2016 een Educatieplan beeldende kunst voor de stad ontwikkelen. Hiermee wil het CBK educatie op het gebied van de beeldende kunst stadsbreed een impuls geven. Dit willen wij realiseren in samenwerking en afstemming met andere instellingen voor beeldende kunst. Onze doelstellingen hierbij zijn: > Vraag en aanbod op elkaar afstemmen; > Structuur aanbrengen in de communicatie tussen kunst

instellingen en scholen;

> Efficiënt programmeren en reëel prijzen waardoor er een adequaat

aanbod beschikbaar komt dat ‘faire’ prijzen bij scholen kan vragen;

> Zichtbaarheid en bereikbaarheid van het aanbod verbeteren. Dit educatieplan streeft onder andere afstemming na op het gebied van vraag, aanbod, leeftijd, locatie, communicatie, periode en financiën. De realisatie ervan kan succesvoller worden naarmate er meer instellingen meedoen. Zo kunnen stadsbreed inhoudelijke en organisatorische win-winsituaties worden gevonden. Dit geeft bijvoorbeeld ruimte aan nieuwe ontwikkelingen, maar kan ook een reden zijn om bepaalde zaken niet meer te doen, waardoor er financiële of organisatorische ruimte voor iets nieuws ontstaat. Een belangrijk pluspunt van deze samenwerking is de mogelijkheid om aanspraak te maken op aanvullende financiële ondersteuning bij bijvoorbeeld sectorspecifieke fondsen. Ook matchingsgelden die voor educatieve activiteiten geoormerkt zijn, kunnen zo beter worden aangeschreven. Mede hierdoor kan het stadsbrede educatieplan op het gebied van beeldende kunst inhoudelijk en organisatorisch sterker worden en samen met effectieve inspanning zoveel mogelijk publiek bereiken. Zo kunnen stadsbreed

BE LEI D S PLA N CB K 2 013 - 2 016

18

inhoudelijke en organisatorische

win-winsituaties worden gevonden

Een aantal voorbeelden van projecten die het CBK organiseert: > Interactieve workshops bij een tentoonstelling waarbij de leerlingen zelf aan de slag gaan. Daarbij gelden een eigentijdse aanpak en persoonlijke benadering met projecten die aansluiten bij het niveau van de doelgroep;

• Leerlingen Zernike College krijgen een rondleiding langs kunstwerken op straat, op de foto Second Thought - Giny Vos, onder het Stadsbalkon •

> Projecten op maat: bestaande projecten worden op maat aangeboden of samen met de school ontwikkeld. Dit betekent

bijvoorbeeld dat rondleidingen, het Project Atelierbezoek en

Bezoekers

www.staatingroningen.nl 2009

Kijken met je oren, worden aangepast aan de vraag van een school of instelling. Ook ontwikkelen we projecten in samenwerking met de scholen. Zo realiseerden we een educatieprogramma

Totaal aantal bezoeken Aantal unieke bezoekers

2010

2011

33.054 23.158 63.523 23.239 16.338 35.688

bij de onthulling van het kunstwerk van Jeroen Doorenweerd in Lewenborg in samenwerking met basisschool Het Kompas; > Een jaarlijks terugkerende kinderexpositie in vierjarige samenwerking met kindermuseum Villa Zebra uit Rotterdam en

Bezoekers

rondleidingen 2009

Concordia uit Enschede. We willen op vaste basis een roulerende kindertentoonstelling presenteren. Door co-creatie met Villa Zebra en Concordia worden deze exposities mogelijk gemaakt. In samenwerking met andere organisaties zoeken we naar de meest geschikte presentatieruimte; > Samen met architectuurcentrum Platform GRAS hebben wij de website www.staatingroningen.nl ontwikkeld. Hierop zijn

Basisonderwijs* Vmbo Havo Vwo Speciaal onderwijs Hoger onderwijs Volwassenen

educatieve opdrachten over Kunst op Straat en architectuur te

Totaal

vinden voor 8-18 jarigen, opgedeeld in drie leeftijdscategorieën.

* in 2009 focus op vmbo i.p.v. basisonderwijs

2010

89 561 382

482 507 899 237 16 271 425

2.623

2.837

846 745

Docenten kunnen deze website in de klas gebruiken of kunnen voor de buitenopdracht met de leerlingen naar het kunstwerk of gebouw toe gaan.

2009

Het CBK beschikt over een uitgebreid netwerk binnen het onderwijs. Onze plannen met betrekking tot ons Educatieplan beeldende kunst willen wij uitvoeren samen met de andere kunstinstellingen die in de stad actief zijn. Hieronder vallen bijvoorbeeld Cultuur Educatie Stad (CES), het Grafisch Museum, het Groninger Museum, Kunstruimte 09,

2010

NP3, Sign, Tschumipaviljoen en Wall House #2. In het kader van zogenaamde ‘fusion projecten’ staan wij ook positief tegenover kunsteducatieve activiteiten met instellingen uit andere kunstdisciplines. In relatie tot het toekomstige Educatieplan beeldende kunst willen we uitbreiding fte’s realiseren door kleinschalige verschuiving vast personeelsbestand CBK, stagiaires en mogelijkheden via nieuw op te richten externe projectorganisatie welke aan het CBK gelieerd is.

wikkelingen in de markt (studenten, senioren en toeristen) Met korte afgebakende activiteiten bereiken we ook andere doelgroepen. Bijvoorbeeld:

speciaal onderwijs

vmbo

hoger onderwijs

havo

volwassenen

vwo

19 BEL EI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

2. Educatieve projecten waarmee we inspelen op ont-

basisonderwijs

> Stadswandelingen en kunstroutes

lingen hierbij belangrijk. Op het gebied van doorstroming en scouten

De doelgroep senioren is een kapitaalkrachtige groep die ook over

stemmen wij onze activiteiten dan ook af in een brede samenhang

vrije tijd beschikt. Hier wil het CBK de komende jaren op inspelen

met andere activiteiten in Groningen.

door bijvoorbeeld de succesvolle busreizen, die wij eerder langs de Stadsmarkeringen organiseerden, opnieuw in ons programma op

Doelstellingen

te nemen. Ook andere kunstroutes door de stad zijn aantrekkelijk

> Wij willen aanstormend talent stimuleren en ondersteunen.

voor de oudere doelgroep. Wij gaan hierbij de komende jaren meer

Daarbij willen we doorstroming naar de top bevorderen.

inspelen op het toerisme;

We houden hierbij rekening met de keten in Groningen;

> Cursus ‘kunstverzameling’

> Wij willen kunstenaars helpen bij het ontwikkelen van een profes-

Wij gaan een cursus ‘kunstverzameling’ opzetten. Hierbij leren we be-

sionele werkhouding die aansluit bij een veranderende markt

langstellenden meer over het hoe en waarom van een kunstverzameling;

en samenleving. Naast het ontwikkelen van een eigen artistiek profiel vinden wij ‘cultureel ondernemerschap’ en ‘maatschappe-

> Vertaling staatingroningen.nl

lijke reflectie’ dan ook belangrijke thema’s.

De website www.staatingroningen.nl willen we vertalen in het Engels zodat de informatie ook voor anderstaligen toegankelijk is.

Aan de hand van deze doelstellingen wil het CBK de komende periode een prominentere en actievere rol spelen in het gevarieerde veld

Bereik educatie scholieren

van de talentontwikkeling. Dit willen we doen in samenhang met de

We bereikten de afgelopen jaren gemiddeld 2.500 leerlingen per jaar.

andere instellingen voor beeldende kunst zodat er een interessante

De doelgroepen varieerden van basisschool, vmbo, havo, vwo, spe-

en evenwichtige agenda ontstaat.

ciaal onderwijs tot hoger onderwijs en volwassenen. De activiteiten vonden plaats op scholen, op locaties waar nieuwe kunstwerken werden geplaatst of in het CBK zelf. Ook scholen uit de regio en andere provincies (Friesland, Drenthe en Overijssel) bezochten het CBK.



Via dit programma betrekken



we talenten vooral bij de wat meer

‘maatschappelijke’ onderwerpen Het CBK wil in 2016 minimaal 3.500 scholieren per jaar met activiteiten vanuit het CBK bereiken. Middels het Educatieplan beeldende kunst voor de stad moet dit bereik echter vele malen groter worden, waarbij een zo groot mogelijk bereik van het basis- en voort-





en streven we naar samenwerking

kunstenaars van landelijk niveau met

gezet onderwijs de inzet is. Het uiteindelijke bereik is afhankelijk van het succes van de samenwerking.

Uitvoering Kunst op Maat Binnen onze eigen afdeling Kunst op Straat organiseren wij Kunst

Het CBK vindt het belangrijk dat startende kunstenaars op weg

op Maat. Hiermee legt het CBK een link tussen startende Groninger

worden geholpen naar het professionele werkveld. De stap van

kunstenaars en bedrijven / instellingen die een kleine kunstopdracht

opleiding naar praktijk is soms een lastige; het CBK biedt daarom ver-

willen realiseren. Het CBK begeleidt de kunstenaar en draagt bij aan

schillende mogelijkheden om die stap te ondersteunen. Kernwaarden

het kunstbudget. Wij hebben in de afgelopen jaren een variëteit aan

als ‘kwaliteit’, ‘professionaliteit’, ‘doorstroming’ en ‘cultureel

opdrachten gerealiseerd; zie daarvoor onze website.

ondernemerschap’ zijn hierbij leidend.

Via dit programma betrekken we talenten vooral bij de wat meer

Onze ervaring is dat pas afgestudeerde kunstenaars vooral behoefte

‘maatschappelijke’ onderwerpen en streven we naar samenwerking

hebben aan praktische ervaring. Wij bieden dit leerveld graag aan,

met kunstenaars van landelijk niveau. Er is bij deze werkwijze sprake

maar vinden het belangrijk dat de kunstenaar zich hierin zelf ook

van overdracht op het gebied van: artistieke verdieping, praktische

pro-actief opstelt. Dit betekent dat wij vooral een vorm van coaching

uitwerking, inspelen op omgevingsfactoren, communicatie met

aanbieden waarin we als procesbegeleider optreden. Wij vinden

andere werkculturen (zoals woningbouwcorporaties, scholen, buurt-

afstemming en samenwerking met andere beeldende kunstinstel-

verenigingen en bedrijfsleven) en financiële kaders.

21 BE LEI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

Talentontwikkeling

Het kunstvakonderwijs

schatten vervuld het CBK de rol van scout en coach. We bezoeken

Via de docenten uit het kunstvakonderwijs speelt het CBK op ver-

hiertoe de eindexamenexposities van het kunstvakonderwijs in

schillende manieren een rol bij talentontwikkeling binnen het kunstvak-

Groningen (Academie Minerva, FMI Masters, Klassieke Academie en

onderwijs. Er is goed contact op het gebied van doorstroom van talent;

de Fotoacademie) en ook landelijk volgen wij de ontwikkelingen. Dit

daarin stemmen we af met het projectbureau. Ook geven wij rondlei-

doen wij onder andere in samenwerking met de Stichting Beeldende

dingen en gastcolleges aan studenten van Minerva. Zo ondersteunen we:

Kunst Amsterdam (SBK Amsterdam).

> Beroepsvoorbereiding van studenten (werven van opdrachten

en zakelijke aspecten);

Samenwerking met NP3, Sign en galeries

> Ervaring in opdrachtsituaties (omgaan met randvoorwaarden,

In de toekomst willen we meer gaan samenwerken met onder andere



NP3, Sign, Tschumipaviljoen en Wall House #2. Zo willen we meer

beheersing van het artistieke en productioneel proces, presentatie);

> Kennisoverdracht over en vanuit de beroepspraktijk d.m.v.

samenhang in de trajecten en presentaties rondom jong talent



organiseren. (Zie ook onze plannen met betrekking tot de ‘Cella’ die

lezingen en gastcolleges.

we tot een ‘vrijplaats’ voor jong talent willen maken.) Ook willen we Festivals en evenementen

het scoutingsysteem en de doorstroom van talent beter op elkaar

Wij werken succesvol samen met diverse festivals. Het gaat hier

afstemmen. Zo wordt de vijver waarin we naar talent zoeken groter

bijvoorbeeld om jongerenfestival Clash en performing arts festival

en is de dekking bij het zoeken naar talent breder. Ook werkt deze

Noorderzon, of een toekomstig festival in 2013 zoals Sacre du Printemps.

B ELEI D S PL AN C BK 2013 - 2016

22

We bouwen hier aan een goede traditie: we selecteren en ondersteu- We gaan jonge nen jong talent voor de realisatie van nieuw werk op deze festivals.



kunsthistorici

de kans geven om op te treden

als gastcurator van kleine SBK Amsterdam en eindexamenexposities Minerva en FMI Masters Ook voor talent dat gepresenteerd wordt tijdens Nieuwe Uitleen-



tentoonstellingen waarbij

jong talent zich presenteert

• Nieuwe Uitleenschatten, werk van Netty van Osch •

samenwerking positief op artistieke afstemming, coachen, evaluatie

debatcentrum. Dit aanbod voldoet goed aan de vraag die er in Gronin-

en doorstroom naar het professionele veld.

gen leeft. Ook GRAS doet veel op dit terrein en daarom vindt het CBK het voor zichzelf minder noodzakelijk hierin zelf actief te opereren.

Universiteit en City of Talent

Het CBK blijft wel zijn lezingen rondom de Kunst op Straat projecten

In de komende periode willen we meer doen met jonge kunsthistorici

organiseren omdat deze een bijzondere verdieping en zichtbaarheid

en KCM-studenten (Kunst, Cultuur en Media). Deze talenten gaan

aan deze kerntaak geven.

in de toekomst de belangrijke rol van intermediair spelen. Ook die zijn van belang voor de ketenvorming in Groningen. We gaan jonge

documentatieservice

kunsthistorici de kans geven om op te treden als gastcurator van

In de documentatieservice van het CBK presenteren wij momenteel

kleine tentoonstellingen waarbij jong talent zich presenteert. Dit is

circa 600 professionele kunstenaars en vormgevers die werkzaam

een van de manieren waarmee we bij willen dragen aan hedendaags

zijn in de stad of de provincie Groningen. Met onze service bieden

cultureel ondernemerschap.

wij kunstenaars de mogelijkheid zichzelf, maar ook hun werk te presenteren. Het zoeksysteem is gedetailleerd en dit maakt het mogelijk

eventementen, festivals, lezingen,

etc.

om binnen de documentatieservice gerichte informatie te vinden. Via onze website is de kunstenaar overigens ook automatisch zichtbaar

zon, Noorderlicht en Clash. Ook organiseerde het lezingen en sym-

op de landelijke site www.kunstenaars.nu.

posia op het gebied van kunst, cultuur, en media met onder andere

Het systeem is echter wat verouderd en niet bijzonder populair bij jonge

architectuurcentrum Platform GRAS. Dit soort activiteiten zijn belang-

kunstenaars. Ook het aantal inschrijvingen en gebruikers loopt terug en

rijk voor Groningen als cultuurstad en het CBK gaat zijn succesvolle

daarbij komt dat er via het internet steeds meer kunstenaars een eigen

bijdragen aan festivals als Clash, Noorderzon en Noorderlicht dan

website beheren. Voortzetting van deze documentatiefunctie vinden wij

ook zeker voortzetten. Op het gebied van lezingen en debatten gaat

dan ook niet vanzelfsprekend. In 2012 gaan wij heroverwegen wat we

het CBK als initiatiefnemer echter minder ambitieus worden. In de

met deze functie gaan doen. Een geautomatiseerd systeem, al dan niet

afgelopen jaren heeft ForumImages zich meer en meer ontwikkeld als

gekoppeld aan collega-websites, is daarbij onze zoekrichting.

23 BE LEI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

In het verleden droeg het CBK bij aan diverse festivals zoals Noorder-

hoofdstuk 3

Marketing en communicatie Het CBK is een organisatie die een niet-eenduidig product in de markt zet. Zijn producten variëren van nieuwe kunstopdrachten in de openbare ruimte tot een manifestatie als Nieuwe Uitleenschatten waarin nieuwe kunstwerken worden geëxposeerd, tentoonstellingen, masterclasses, educatie voor scholen, etc. Dit heeft tot gevolg dat de klantenkring van het CBK zeer divers is. Van kunstenaar tot notariskantoor, van geïnteresseerde leek tot kunstspecialist, van raadsleden tot buurtbewoners, van scholieren tot senioren, en van collega’s bij RO/EZ tot landelijke instellingen. In relatie tot dit brede en diverse netwerk hebben wij de afgelopen jaren toegewerkt naar een goed relatiebestand en een gevarieerd palet aan marketing- en communicatiemiddelen. We hanteren hierbij een herkenbare huisstijl die kwaliteit en eigenzinnigheid uitstraalt. Dit past bij het CBK, maar ook bij een stad als Groningen.

Eerdere onderzoeken > Het publiek is positief over de kwaliteit van Kunst op Straat;

In 2010 en 2011 hebben wij publieksonderzoek gedaan. Hieruit

73,4% vindt Kunst op Straat mooi (de collectie vindt men in

destilleerden we de volgende gegevens:

goede staat en verrassend), het publiek zou echter wel meer uitleg bij de werken willen.

> De spontane naamsbekendheid van het CBK is groot, maar deze wordt meestal in eerste instantie in verband gebracht met de Kunstuitleen. Als Kunst op Straat ter sprake komt, raadt men het

We hebben op dit moment een aardig beeld van wat de klant van

CBK vervolgens wel aan als de plek waar meer informatie over

ons product vindt. Maar tijden veranderen en het CBK heeft boven-

Kunst op Straat gevonden kan worden (64%);

dien een beter beeld nodig van de kenmerken van de verschillende klantgroepen. In 2012 willen we daarom vervolgstappen maken

> De adviesbereidheid bij onze klanten is goed: velen raden het CBK aan als iemand beeldende kunst voor in huis zoekt (68%

op deze eerdere onderzoeken. Hiermee willen we een beter zicht krijgen op:

van de huidige klanten, 46% van de niet-klanten); > Kenmerken van onze klanten; > Het personeel en het product worden gewaardeerd (68,5%);

B ELEI D S PL AN C BK 2013 - 2016

26

> Waardering voor onze producten en ons merk;

meer variatie in de collectie van de Kunstuitleen zou op prijs

> Actiebereidheid bij onze klanten en prijselasticiteit van

worden gesteld;



onze producten;

> Omgevingsfactoren als concurrentie en maatschappelijke > De locatie is goed; klanten zijn bereid te reizen naar het CBK Groningen, omdat kwaliteit de doorslaggevende factor bij onze klanten is;



veranderingen.

Nieuw publiek

klantenbinding

In de komende beleidsperiode willen wij nieuw publiek bereiken.

Wij werken al vele jaren met de customer intimacy benadering.

Hieronder vallen bijvoorbeeld:

Hierbij proberen wij maximaal aan te sluiten bij de wensen van onze klant en deze daar waar mogelijk positief te verrassen. Niet

> Gevarieerde doelgroep; we gaan spraakmakende presentaties

alleen eenmalige acties zijn van belang; we proberen vooral een

en exposities organiseren en inzetten op structureel overleg met

langer traject van verbinding met de klant aan te gaan. Hierbij

andere instellingen ten behoeve van een groter en gevarieerder

proberen wij ook cross-over relaties met andere kunstuitingen te

publieksbereik;

stimuleren. Ook willen we de verbindende rol via social media op internet meer en bewuster gaan inzetten.

> Nieuwe opdrachtgevers en partners, ten behoeve van

Bij de uitvoering van customer intimacy richten wij ons op:

kunst in de openbare ruimte; we zetten in op actieve werving

> Investeren in de klant en een langdurige relatie;

van nieuwe opdrachten en betrokkenheid van bewoners en

> Een gedifferentieerd aanbod;

bedrijfsleven;

> Positieve merkbeleving.

> Nieuwe klanten voor de Kunstuitleen; door klantonderzoek,

Aandachtspunten voor de komende beleidsperiode zijn:

een meer uitgebreide en gevarieerde collectie en prijselasticiteit

> Meer en betere zichtbaarheid door bijzondere producten

willen we nieuwe particulieren en bedrijven aan ons binden;



en andere middelen;

> Het vergroten van ons bereik via de social media; > Nieuwe scholieren in de leeftijd van 4 tot en met 18 jaar;

> Het structureel organiseren van feedback via klantenpanels

we willen een stadsbreed educatieplan opzetten waarmee we



in samenwerking met andere beeldende kunstinstellingen meer

> Goede interne en externe afstemming in communicatie;

scholieren kunnen bereiken;

> Herstructurering van de communicatiemiddelen.

> Studenten; we starten een campagne onder afgestudeerde

en klantonderzoeken;

Marketingmix

studenten van de Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit

Het CBK zet verschillende producten in de markt die door hun aard

Groningen om hen bekend te maken met de Kunstuitleen.

en karakter ieder een eigen aanpak nodig hebben op het gebied

Ook met presentaties van onze talentontwikkelingsprogram-

van communicatie en marketing. Dit vraagt van de marketing /

mering (bijvoorbeeld deelname aan festivals) willen wij deze

communicatie afdeling van het CBK een slimme en uiterst gedif-

doelgroep vergroten;

ferentieerde aanpak bij het onder de aandacht brengen van de verschillende producten. Ondanks deze gedifferentieerde aanpak is

> Senioren en toeristen; reagerend op het succes uit het

er ook sprake van een sterke overkoepeling, namelijk het merk ‘CBK

verleden willen we de kunstroutes met de bus langs kunst

Groningen’. Via een algemene profilering en herkenbare huisstijl

in de openbare ruimte hernieuwd en cultureel ondernemend

presenteren we het CBK als overkoepelend merk in alle (product-)

oppakken.

uitingen. Het CBK is als het ware ‘het paraplumerk’ van al deze pro-





we proberen vooral een langer

traject van verbinding

B ELEI D S PL AN C BK 2013 - 2016

met de klant aan te gaan. Hierbij proberen wij ook 28 cross-over relaties met andere kunstuitingen te stimuleren

ducten. Deze aanpak biedt ons de mogelijkheid het bredere aspect van het CBK te laten zien en kruisbestuivingen te bewerkstelligen.

Bezoekers www.cbkgroningen.nl 2009

2010

2011

Totaal aantal bezoeken

60.103 45.961*

44.437

Aantal unieke bezoekers

45.397 34.193*

34.001

* daling door vermindering aantal pagina’s website

Positionering We presenteren het CBK Groningen vanuit een professionele aanpak waarbij kwaliteit en laagdrempeligheid tot nu toe de belangrijkste kernmerken waren. Het CBK wil deze positionering bijstellen en deze vervolgens ook meer in de organisatie verankeren. We gaan daarom publieksonderzoek doen en concurrentieanalyses maken. Ook willen we onderzoeken of onze huisstijl (waaronder het interieur) nog passend is. Medewerkers worden hierbij betrokkenen en geïnformeerd zodat het nieuwe beleid goed verankerd raakt. Promotie In een aantal uitingen presenteren we het CBK met al zijn producten als één organisatie. Denk aan onze website, e-nieuwsbrieven en programmaoverzichten. Daarnaast hanteren wij een gesegmenteerde en gedifferentieerde aanpak op productniveau. Deze bestaat in hoofdlijnen uit: > Kunst op Straat; > Kunstuitleen;

• Leerlingen krijgen rondleiding langs Kunst op Straat•

> Overige activiteiten zoals exposities, presentaties en educatie.

De 5 P’s rondom Kunst op Straat

> Passanten die Groningen aandoen;

Product

> Scholieren, studenten en senioren;

De kunst in de openbare ruimte oogst landelijke waardering. De

> Wijkpanels en bewoners;

collectie is verrassend om te zien, sluit aan bij de eisen van de tijd en

> Toeristen met interesse in kunst en cultuur.

is goed verspreid over alle delen van de stad. Onze openbare collectie heeft dan ook een bijzondere meerwaarde voor Groningen als cultuur-

Gesegmenteerde benadering

stad en draagt positief bij aan het woon- en werkklimaat. Jaarlijks or-

In het voorjaar houden we een campagne voor Stadjers om de

ganiseren wij diverse activiteiten rondom de collectie (onthullingen van

website staatingroningen.nl en de collectie onder de aandacht te

nieuwe werken en aandacht voor bestaande (gerestaureerde) werken).

brengen, zowel online als daarbuiten. We attenderen Stadjers via ambassadeurs, bijvoorbeeld leden van de kunst- en wijkcommissies

Prijs

of andere belangrijke kernfiguren in de betreffende wijk. Toeristen

De collectie staat in de openbare ruimte en is dus vrij toegankelijk;

bereiken we via internet, acties met Marketing Groningen en

we kunnen geen entree heffen. Het CBK probeert wel inkomsten te

reguliere informatiepunten. Landelijke aandacht, bij bijvoorbeeld

genereren via verkoop van informatie of het organiseren van rondlei-

onthullingen van nieuwe werken, genereren we via de landelijke

dingen. De kosten hiervan zijn marktconform.

pers. Ook de (regionale) pers contacteren we voor free publicity; herplaatsingen, prijswinnaars, educatie, maar ook onthullingen

Plaats

spreken hier aan. Geïnteresseerden ontvangen van ons, indien ze

De collectie is verspreid door de stad en haar directe omgeving. Infor-

willen, een maandelijkse e-nieuwsbrief en drie programmaoverzich-

matie is verkrijgbaar op plaatsen als de VVV, het Groninger Museum,

ten per jaar per post.

de bibliotheek, het CBK en internet. We zetten daarbij in op samenPersoneel

promotie, bijvoorbeeld Marketing Groningen, maar ook gemeentelijke

Ons personeel is kundig, behulpzaam en springt pro-actief in op

collega-instellingen of excursiebureaus.

stedelijke ontwikkelingen. Klanten weten deze aanpak te waarderen. In de volgende beleidsperiode willen we meer inzetten

Promotie

op cultureel ondernemend projectleiderschap waarbij pro-actief

De belangrijkste publieksgroepen zijn:

relatiemanagement centraal staat.

29 BE LEI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

werkingspartners die de collectie meenemen in hun aanbod en/of

De 5 P’s rondom DE KUNSTUITLEEN

Promotie van exposities en presentaties De komende beleidsperiode wil het CBK in zijn eigen zalen (de

Product

Triadezaal en de Cella) weer meer ruimte bieden aan exposities en

De kwaliteit van onze collectie moet divers en constant zijn; dat is een voor-

presentaties. Daarnaast voelen wij ons aangetrokken om stadsbreed

waarde om nieuwe klanten te kunnen aantrekken. Ook moet de collectie aan-

in te zetten op een hechtere samenwerking met andere kunstinstel-

sluiten bij behoeftes van de klant. Onderscheidend vermogen is hierbij belang-

lingen. Wij zijn van mening dat het aanbod stadsbreed beter en

rijk; de unique sellingpoints zoals een brede variëteit in aanbod en prijsklasse

zichtbaarder gepresenteerd zou kunnen worden, en vinden het ook

en een aantrekkelijk leensysteem buiten we daarom zoveel mogelijk uit.

belangrijk te kijken naar meer efficiency in het aanbod. Dit alles in het belang van de beeldende kunst stadsbreed, uiteraard met het oog

Prijs

op een zo groot mogelijk publieksbereik.

Prijselasticiteit is belangrijk. We hebben daarom goedkopere en duurdere werken, zodat de klant een ruime keuze heeft. Klanten met een hoger

Het CBK zal zich bij dit onderdeel ‘exposities, presentaties’ richten op

inkomen moeten zich ook welkom voelen bij het CBK en iets ‘exclusiefs’

twee facetten:

kunnen lenen of kopen. Dit maakt de uitstraling van het CBK in zijn geheel

1. De CBK activiteiten

aantrekkelijker. Dit aanbod van exclusievere kunst gaan wij verhogen.

Exposities in de Triadezaal en in de Cella; themaprogramma’s rondom de Kunstuitleen en Kunst op Straat; de jaarlijkse manifestatie Nieuwe

Plaats

Uitleenschatten in de der Aa-kerk; CBK bijdragen aan diverse festivals

Onze locatie is goed bereikbaar met het openbaar vervoer en de auto.

als Noorderzon, Noorderlicht en Clash; presentaties en educatieve

Daarnaast bieden wij tegen betaling een haal- en brengsysteem. Met de

randactiviteiten etc.

manifestatie Nieuwe Uitleenschatten in de der Aa-kerk brengen we de collectie dichterbij, in de binnenstad. Voor de toekomst denken we aan pop-up stores. De openingstijden zijn klantvriendelijk en daarnaast verruimt online reserveren de mogelijkheden.

Wij hebben

de ambitie

om een initiërende en ondersteunende

rol te spelen waar het gaat om

stadsbrede afstemming

Promotie



De belangrijkste publieksgroepen zijn:

betreffende het aanbod en

Binnen een straal van 25 kilometer rondom de stad:



de marketing / communicatie daarvan

> Personen t/m 45 jaar met een modaal inkomen of meer; > Kapitaalkrachtige senioren;

2. Stadsbrede afstemming op het gebied van PR

> Alumni van de Hanzehogeschool en Rijksuniversiteit Groningen;

Wij hebben de ambitie om een initiërende en ondersteunende rol te

> Bedrijfsleven in de stad Groningen (waaronder restaurants);

spelen waar het gaat om stadsbrede afstemming betreffende het aanbod

> Kleine tot middelgrote bedrijven in de drie noordelijke provincies.

en de marketing / communicatie daarvan. Hieronder vallen bijvoorbeeld

Gesegmenteerde benadering Het gehele jaar door voeren we een algemene promotiecampagne, maar daarnaast doen we impuls promotiecampagnes die aansluiten bij klantbehoeftes (zoals de manifestatie Nieuwe Uitleenschatten)

exposities en presentaties in het Tschumipaviljoen, Wall House #2 en andere instellingen voor beeldende kunst in de stad. Bij dit onderdeel zijn we deels afhankelijk van de besluitvorming rondom de cultuurnota. Mocht deze rol aan het CBK toebedeeld worden, dan willen wij samen met andere beeldende kunstinstellingen in de stad voor de periode

Bijzondere middelen

2013-2016 een efficiënt systeem ontwikkelen waardoor gezamenlijke

> We maken van onze klanten ambassadeurs, bijvoorbeeld met

afstemming op het gebied van pr eenvoudig realiseerbaar wordt. Te



denken valt aan een open source website die door de instellingen zelf

een member-gets-member actie;

> We maken voor campagnes veel gebruik van Facebook, lokale websites

ingevuld kan worden. Maar bovenal zijn wij er van overtuigd dat samen-



werking ‘mensenwerk’ is en dat allereerst afstemming op persoonlijk

en businessbladen;

> Klanten ontvangen van ons een maandelijkse e-nieuwsbrief en drie

niveau tussen de verschillende organisaties en haar medewerkers van



belang is. Daar zal wat ons betreft dan ook een eerste stap liggen.

programmaoverzichten per jaar met CBK-brede informatie.

Inhoudelijk geschoold personeel dat servicegericht is. Uit onderzoek blijkt dat

NB: De 5 P’s lopen bij dit onderdeel ‘exposities en presentaties’ zeer

klanten ons personeel waarderen. Dit willen we vasthouden. In de volgende

uiteen. In ons strategisch marketingplan dat wij vanaf 2012 gaan

beleidsperiode willen we actief inzetten op marktgerichte accountmanagers.

ontwikkelen, leest u daarover meer.

BE LEI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

Personeel

31

hoofdstuk 4

Cultureel ondernemerschap In de inleiding zeiden we al dat het CBK in een veranderende omgeving staat. De subsidies aan kunstinstellingen staan ter discussie en cultureel ondernemerschap en marktwerking zijn grootheden die steeds nadrukkelijker de agenda zullen gaan bepalen. Het CBK is zich sterk bewust van dit feit en speelt pro-actief in op de veranderingen die dit van zijn organisatie en personeel zal gaan vragen. De economische situatie zal scherpe keuzes noodzakelijk maken. Maar daarnaast vraagt deze nieuwe tijd ook om nieuwe initiatieven op programmatisch en organisatorisch vlak. In de voorgaande teksten heeft u hierover al het een en ander kunnen lezen: wij zetten in op nieuwe samenwerkingsverbanden met andere instellingen, wij hebben de ambitie om stadsbreed een Educatieplan beeldende kunst op te starten en wij willen spraakmakende exposities organiseren die raakvlak hebben met de maatschappij. Ook willen we onderzoeken of er nieuwe manieren zijn tot aanvullende financiële ondersteuning en stellen wij ons een aantal ondernemingsdoelstellingen. Ondernemingsdoelstellingen

Fondsen en crowdfunding

Kunst op Straat

Het CBK gaat met betrekking tot zijn overige activiteiten onder-

Onze belangrijkste afnemer bij Kunst op Straat is tot op heden de

zoeken waar de mogelijkheden liggen het budget efficiënt te verde-

Gemeente Groningen, maar we zien mogelijkheden onze markt te

len en waar mogelijk te verruimen. Met betrekking tot presentaties

verbreden. Er zijn overigens ook andere partijen die op hetzelfde

en exposities ziet het CBK veel kans in samenwerkingsverbanden met

werkterrein bezig zijn. Dit zijn commerciële bureaus of andere

andere beeldende kunstinstellingen in de stad. Wij zijn er van over-

beeldende kunstinstellingen in Groningen die ook ondernemender

tuigd dat er bij goede afstemming meer mogelijkheden ontstaan op

worden, en soms zijn het gemeentelijke diensten. Onze expertise

het gebied van publieksbereik en fondsenwerving. Met een educatie-

op het gebied van opdrachtgever- / adviseurschap is door de

plan dat het CBK stadbreed aan wil pakken, kunnen er externe gelden

jarenlange ervaring enorm gegroeid. De projecten die we reali-

worden geworven bij sector specifieke fondsen. Ook ‘crowdfunding’

seren staan voor kwaliteit, allure, continuïteit, en goede inbedding.

lijkt een goede mogelijkheid om bijzondere projecten op incidentele

Andere partijen beschikken lang niet altijd over dezelfde expertise

basis met extern geld te kunnen realiseren. Het CBK wil daarom het

en het CBK is zich bewust van zijn sterke positie.

initiatief nemen een website te realiseren waar onder andere deze functie van ‘crowdfunding’ kan worden ondergebracht. De gedachte

B ELEI D S PL AN C BK 2013 - 2016

34

Kunstuitleen

achter deze website is om de verschillende belangen van beeldende

Bij de Kunstuitleen maken we geen gebruik van specifieke subsidie.

kunst beter onder de aandacht te brengen; het publiek kan direct

Er is bijvoorbeeld geen sprake van aankoopsubsidie, deze is in 2002

naar het diverse aanbod worden toe geleid, maar tegelijkertijd ook

stopgezet. Net als in de rest van de culturele sector is ook bij de

gewezen worden op de mogelijkheid beeldende kunst financieel te

Kunstuitleen de recessie voelbaar, maar onze particuliere markt

ondersteunen. De website kan dus een tweeledige functie krijgen:

groeit nog steeds, en op het gebied van de bedrijvenuitleen zien wij verscheidene nieuwe mogelijkheden.

1. De zichtbaarheid van de beeldende kunst vergroten; 2. De Culture of Giving bij de Groningers stimuleren.

Ondernemingsdoelstellingen voor de Kunstuitleen > Aanpassing van de collectie

- Een meer gevarieerd aanbod (in prijs, soort werk en aantal)



- Meer attentiewaarde via internet (waaronder online



reserveren);

Ondernemingsdoelstellingen voor Kunst op Straat > Wij gaan ons er sterk voor maken dat we per project een hoger percentage van de salariskosten doorberekenen;

> Vergroten van de zichtbaarheid van de collectie

- Aanscherping van de manifestatie Nieuwe



Uitleenschatten (experimenteren met vrijwillige bijdragen)

- Meer bijzondere aankoopmomenten per jaar



organiseren met behulp van bijvoorbeeld ‘pop-up stores’;

> We zetten in op actieve acquisitie en pro-actief relatiemanagement. Zo willen we onze markt verbreden. Kostendekkend advieswerk en opdrachten buiten de stad behoren tot de mogelijkheden.

> Inspelen op de markt

- Actieve acquisitie en verbeteren relatiemanagement



- Introductie van Kunstuitleen op Maat. Dit gaat om



meer complexe vragen zoals opzetten van een kunst-



verzameling of kunst in combinatie met een interieuradvies.

35 BE LEI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

• Kunst op Maat project Maaike Bokma - Krullend Lint, op Selwerderhof •

hoofdstuk 5

ORGANISATIE CBk Verantwoordingsstructuur

1. Klanttevredenheidsonderzoek

Het CBK is een werkmaatschappij van de Gemeente Groningen en

Hiermee onderzoeken wij of de kwaliteit van onze producten en

beschikt niet over een bestuur of raad van toezicht zoals bij stich-

onze dienstverlening overeenkomt met de behoeften van onze

tingen het geval is. Als werkmaatschappij draagt het CBK verant-

klanten. Op basis van de uitkomsten gaan we bijsturen. Wij willen

woording af aan de Gemeente Groningen. Sinds 2011 gebeurt dat

het merk CBK Groningen positief ontwikkelen;

vanuit de organisatievorm: ‘Intern verzelfstandigde werkmaatschappij’. Hierbij wordt de volgende jaarcyclus gehanteerd:

2. Medewerkersonderzoek Het CBK vindt het belangrijk dat medewerkers betrokken blijven.

> Voorafgaand aan de bijdrage van de gemeente, stelt zij per

Met dit onderzoek willen we meer inzicht krijgen in de gemotiveerd-

jaar een PvE (Programma van Eisen) op dat helder maakt welke

heid van het personeel, knelpunten in de samenwerking opsporen

resultaten door het CBK bereikt moeten worden. In het manage-

en de effectiviteit van het werk verhogen;

mentcontract dat hierbij hoort, geeft het CBK aan hoe het deze gestelde resultaten gaat realiseren;

3. Omgevingsonderzoek Met dit onderzoek analyseren we de beeldvorming over het CBK bij

> Dit PvE geeft ook inzicht in de achtergrond en kaders van het

onze samenwerkingspartners en de manier waarop we ons netwerk



beleid, beschikbaar budget en nadere eisen ten aanzien

kunnen verbeteren en onze producten daarop kunnen afstemmen.



van uitvoering en verantwoording;

Via strategische heroriëntatie blijven wij bijsturen.

> Gedurende het jaar worden er twee tussentijdse rapportage-

Organisatievorm



gesprekken tussen gemeente en CBK gevoerd waarin knel-

Om uitvoering te kunnen geven aan de ambities die in dit beleids-



punten worden besproken. Op basis van deze gesprekken wordt

plan zijn verwoord, is een heroriëntatie op onze organisatie nood-



tijdig bijgestuurd;

zakelijk. Wij willen onderzoeken of een losse projectorganisatie die aan het CBK gelieerd is een geschikte vorm kan zijn om de nood-

> Intern werkt het CBK met jaarplannen die aansluiten bij

zakelijke uitbreiding onder te brengen. In het nu gepresenteerde



de jaarplannen van de Gemeente. Deze jaarplannen worden

beleidsplan is bovenstaande gedachte nog niet uitgewerkt; de tijd



aan het begin van ieder jaar vastgesteld en tussentijds

tussen het aantreden van de nieuwe directeur, en het indienen van



besproken;

het beleidsplan is daarvoor te kort geweest. Bovendien is op dit moment nog niet zeker welke rol het CBK de komende jaren mag

> In de toekomst gaat het CBK veel aandacht besteden aan

spelen. Pas wanneer onze rol verandert van ‘middenspeler’ naar



de wendbaarheid van de organisatie en een ondernemende

‘hoofdrolspeler’ zal dit de nodige verandering en bijsturing vragen.



werkhouding bij het personeel;

Wanneer de besluitvorming rondom de cultuurnota 2013-2016 daarvoor aanleiding geeft, wil het CBK in het najaar van 2012

B ELEI D S PL AN C BK 2013 - 2016

36

> Hoewel het CBK als organisatievorm niet een ‘echte’ stichting

daarom een aanvulling presenteren waarin de omvorming van de



is, houdt ze de aanbevelingen uit de Code Cultural Governance

organisatie wordt geschetst, inclusief een projectorganisatie en



wel aan als referentiekader.

een concreet plan voor het eventuele beheer van het Tschumipaviljoen en het Wall House # 2.

Kwaliteitssysteem Het CBK wil vanaf 2013 een driejaarlijkse onderzoekscyclus

Financiering

invoeren:

Onze meerjarenbegroting staat in een losse bijlage. Deze kan bij de organisatie worden opgevraagd. Vooralsnog wordt hierin uitgegaan van ongewijzigd beleid.

Personele bezetting 2010

Beheer Directie Secretariaat / administratie Marketing / communicatie Financiële administratie Baliemedewerkers

Realisatie 2010

FTE’s 1 1,8 1 0,75 2

FTE’s 1 3 1 1 2

Personen 1 3 1 1 4

Personen 1 1,8 1 1 4

37 1,9 2 0,9 0,55 0,8

2 3 1 1 1

2 2 0,9 0,55 0,8

2 3 1 1 1

• Lampenpresentatie in het CBK, werk Groninger kunstenaar Oscar Venema •

BE LEI D SP LA N CB K 2013 - 2 016

Activiteiten Coördinatoren artistiek Uitvoerend personeel Ondersteunend personeel Educatief medewerker Medewerkers bedrijvenuitleen

Realisatie 2009

Samenvatting beleidsplan

Het draagvlak voor de kunsten is aan het veranderen. De

‘het verbeteren van ons relatiemanagement’, ‘productdifferentiatie’

verwachting is dat er steeds minder sprake zal zijn van ‘subsidie’

en ‘doelgroepdifferentiatie’.

en dat er steeds meer nadruk komt te liggen op ondernemerschap

Maar naast de bekende basistaken van het CBK willen wij

en het verwerven van eigen inkomsten. Als gevolg van deze

inzetten op het gebied van presenteren, educatie, public

ontwikkelingen komen de posities van kunst, kunstenaars en ook

relations en fondsenwerving:

kunstinstellingen zowel in maatschappelijke als in economische zin onder druk te staan. Het CBK neemt daarin verantwoordelijkheid.

> Wij willen in het CBK spraakmakende en aantrekkelijke

In deze veranderende omgeving zet het CBK koers naar een



presentaties en exposities organiseren waarmee wij een

ondernemender en meer regisserende rol. Het CBK wil nieu-



breder en groter publiek bereiken;

we allianties en verbindingen aangaan en in afstemming met anderen naar efficiënte manieren van samenwerking

> In samenwerking met andere organisaties binnen

zoeken. Maar het CBK wil ook nieuwe plannen ontwikkelen



de keten willen wij aan een efficiënte stadsprogram-

die op basis van goed ondernemerschap tot stand worden



mering werken, die stadsbreed, maar ook daarbuiten,

gebracht, zodat we ondanks de tegenwind toch een zo groot



de aandacht trekt;

mogelijk publiek kunnen bedienen met een breed spectrum van activiteiten. Zo willen we bij blijven dragen aan de dooront-

> De Kunstraad opperde in haar advies dat het Wall House #2

wikkeling van het kunstklimaat in Groningen en ook in de

en het Tschumipaviljoen op zouden kunnen gaan in een groter

toekomst een groot publiek inspireren met beeldende kunst.

geheel. Het CBK werd hierbij als mogelijke partner aangemerkt. Het CBK ziet mogelijkheden in het idee om het Wall

Wat gaat het CBK doen?

House #2 en het Tschumipaviljoen binnen een groter

We blijven gewoon doorgaan met onze basistaken rond Kunst op

geheel onder te brengen. De besluitvorming rondom de

Straat en de Kunstuitleen. De aandachtgebieden die we hiermee

cultuurnota wachten wij hierin af;

nadrukkelijker in verband brengen zijn: > Talentontwikkeling;

> Wij gaan het initiatief nemen om samen met andere

> Internationalisering;

instellingen een Educatieplan beeldende kunst voor de

> Het Groninger Forum.

stad te ontwikkelen. Hiermee willen we vraag en aanbod zo

Juist op deze terreinen treffen we de mogelijkheden tot innovatie

goed mogelijk bij elkaar brengen en zoveel mogelijk scholieren

en vernieuwing en die aspecten vinden we passen bij het CBK en

uit het basis- en voortgezet onderwijs bereiken. Ook willen we

een stad als Groningen.

hiermee extra geld genereren vanuit sectorspecifieke fondsen;

De uitvoering van Kunst op Straat en de Kunstuitleen gaan

BE LEI D S PLA N CB K 2 013 - 20 16

38

we echter meer in lijn brengen met de meer ondernemende

> Daarnaast gaan wij de mogelijkheden onderzoeken tot

rol die wij voor ogen hebben. We hebben een aantal

afstemming op het gebied van pr tussen de verschil-

ondernemersdoelstellingen geformuleerd waarmee we de nieuwe

lende instellingen in de stad. Wij verwachten dat betere

beleidsperiode tegemoet treden. Deze doelstellingen concen-

afstemming en samenwerking tussen de instellingen tot betere

treren zich rondom het vergroten van de afzetmarkt en het

zichtbaarheid en groter bereik van het beeldende kunst aanbod

inverdienvermogen. We zetten hierbij in op ‘actieve acquisitie’,

kunnen leiden;

> Ook willen wij het initiatief nemen tot het ontwikkelen van een website beeldende kunst voor Groningen. Deze website zou een tweeledige functie moeten krijgen waar zowel de functie van ‘crowdfunding’ als de functie van ‘agenda’ ondergebracht kunnen worden. Het publiek kan hiermee direct naar het diverse aanbod worden toe geleid, maar tegelijkertijd ook gewezen worden op de mogelijkheid beeldende kunst financieel te ondersteunen. Met deze voornemens spelen wij in op de nieuwe tijd en willen wij het CBK tot een ondernemender organisatie maken. Ook willen wij hiermee bijdragen aan een zo breed mogelijk draagvlak voor de beeldende kunst in Groningen.

vervolgstappen Het uitbreiden van onze rol zal in de komende jaren stap voor stap vorm krijgen. Dat zal zowel in het bedrijfsmodel als in de financiële onderbouwing zijn weerslag vinden. Dit vraagt om een heroriëntatie op onze organisatie. Wij willen onderzoeken of een losse projectorganisatie die aan het CBK gelieerd is een geschikte vorm kan zijn om de noodzakelijke uitbreiding onder te brengen. In het nu gepresenteerde beleidsplan is bovenstaande gedachte nog niet concreet uitgewerkt; de tijd tussen het aantreden van de nieuwe directeur, en het indienen van het beleidsplan is daarvoor te kort geweest. Bovendien is op dit moment nog niet zeker welke rol het CBK de komende jaren mag spelen. Wanneer onze rol verandert van ‘middenspeler’ naar ‘hoofdrolspeler’ zal dit de nodige verandering en bijsturing vragen. De besluitvorming rondom de cultuurnota 2013-2016 wachten wij dan ook in open houding af, en als die aanleiding geeft wil het CBK in het najaar van 2012 een aanvulling presenteren waarin de omvorming van de organisatie wordt geschetst, inclusief een projectorganisatie en een concreet plan voor het eventuele beheer van het Tschumipaviljoen en het Wall House # 2. Bij dit beleidsplan hoort een meerjarenbegroting. Deze staat in een losse bijlage en kunt u bij ons opvragen. Vooralsnog wordt hierin • Detail Ultra - Silvia B. •

uitgegaan van ongewijzigd beleid.

39 B EL EI D SP LA N C B K 2 013 - 20 16

B ELE ID S PL AN C BK 201 3 - 2016

2

Openingstijden Trompsingel 27: wo t/m vr 09.00 – 17.00 uur za en zo 13.00 – 17.00 uur Kunstuitleen: wo t/m zo 13.00 – 17.00 uur Postbus 775 9700 AT Groningen

I www.cbkgroningen.nl

Het CBK Groningen is een werkmaatschappij van de Gemeente Groningen

1 B EL EI D SP LA N C BK 20 13 - 201 6

T (050) 368 01 60 E [email protected]