met bijlagen orthomoleculaire waarschuwingen

U W LEEF- EN EET WIJ(S)ZER

® voor u gelezen

met bijlagen orthomoleculaire waarschuwingen

DE SCHIL VAN CITRUSVRUCHTEN CONCENTRATIEPROBLEMEN? DENK AAN ONVOLWAARDIGE VOEDING! OPNIEUW LEREN ADEMEN VOOR ASTMAPATIËNTEN HYPERVENTILATIE, EEN SLUIMERENDE ZIEKTE HUIDTHERAPIE ANDERS BENADERD GELOOF EN HET ONGELOOF IN DE EVOLUTIETHEORIE

BELGISCH VOEDINGSMAGAZINE VIOW

België € 7,8 • Nederland € 8,5 • JAARGANG 5 • JANUARI/FEBRUARI 2008 TWEEMAANDELIJKS P602654 • Afgiftekantoor Lochristi Verantwoordelijke uitgever: Walter, O. M. Faché • Kerkstraat 101 9270 Laarne

37

��

Bescherm uw gezin met de juiste probiotica

INFANT’S BLEND

CHILDREN’S BLEND

ADULT’S BLEND

ADVANCED ADULT’S

SUPER 8 HI-POTENCY

SUPER 5 ZUIGTABLET

Voor zuigelingen en

Voor kinderen

Voor volwassenen

Voor senioren

Om gistoverwoekering in de

Voor een goede mond-

peuters 0-5 jaar

5-15 jaar

16-60 jaar

60 plus

darmen tegen te gaan

en darmhygiëne

UW DARMFLORA IN BALANS MET DE JUISTE GOEDE BACTERIËN In onze darmen leven meer dan 400 soorten en in totaal meer dan 100.000 miljard bacteriën. De totale bevolking noemen we de darmflora. Daaronder zitten zowel ‘nuttige’ als ‘schadelijke’ bacteriën. Zodra die ‘schadelijke’ of ‘ziekmakende’ bacteriën de overhand krijgen, is het delicate evenwicht verstoord en worden we ziek. Diverse factoren kunnen het aantal nuttige bacteriën drastisch verminderen: leeftijd, stress, slechte eetgewoonten, alcoholgebruik en te weinig beweging. Ook een bevalling met een keizersnede, chloorhoudend drinkwater, bacteriële infecties en het gebruik van vele medicijnen zoals o.a. antibiotica doen irritaties zoals gasvorming en een opgeblazen gevoel ontstaan.

Onderzoek toont het belang van supplementering met de juiste probiotica aan. Een consequent gebruik versterkt het immuunsysteem, produceert antioxidanten, verbetert de opname van de voeding door de verhoogde afbraak en opname van vitaminen, mineralen en aminozuren én synthetiseert de B vitaminen die noodzakelijk zijn voor een gezond zenuwstelsel. Probiotica zijn heilzame, nuttige bacteriën die voorkomen in het spijsverteringskanaal, waarbij hun effectiviteit afhangt van de juiste samenstelling en concentratie. Die zijn bij zuigelingen, peuters en kleuters verschillend van volwassenen of senioren. Daarom heeft Dr. Udo Erasmus nu voor elke leeftijd en conditie een specifieke probiotica ontworpen.

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK.

UDO’S CHOICE®

PROBIOTICA • verbeteren de weerstand tegen slechte bacteriën • optimaliseren de spijsvertering • verbeteren de opname van vitaminen, mineralen en aminozuren • bevorderen een regelmatige stoelgang • verhinderen de woekering van gisten en schimmels • versterken de immuniteit

voor meer informatie over de probioticaproducten

Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.gezondevetten.be

®

Inhoud MEDISCH JOURNALIST WALTER FACHÉ De artikels worden onderbouwd met

��

bruikbare orthoceutische producten, die onderzocht en goedgekeurd werden door de

� ��

orthoceuticaraad

�

��

Leef Nu

Bijlage: voor u gelezen

■ REDACTIONEEL

■ ORTHOTRENDS

• Hulde aan Walter Faché ...........................4

• Multivitaminen om kanker .................... 32 bij kinderen te verminderen

��

■ VOEDINGSDOSSIER

• Citrusvruchten ............................................6 Het zit ‘m in de schil • Concentratieproblemen..............................9 Denk aan onvolwaardige voeding! • Menopauze zonder problemen ............... 11

��

��

��

■ MEDISCH DOSSIER

��

Erkenning LeefNu Leefnu is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’. Wenst u nog meer info? Bezoek onze gesloten website www.viow.be en vraag uw paswoord aan. In volgend nummer 38: • Zurkel • Bloemblaadjes, een rijkdom aan carotenoïden • Nieuwe remedie tegen malaria • Hoe nooit aan energietekort lijden? • De siësta in ere hersteld • Hoe middagdip voorkomen? • Uitslapen in het weekeinde: verstoring van dag/ nachtritme?

• Leer ademen ............................................. 14 Ademoefeningen voor astmapatiënten

• Pre- en probiotica tegen.......................... 32 prikkelbare darmsyndroom • Bescherm je tegen de ............................. 33 onzichtbare zware metalen • Griepvirus sterker dan medicijn ............ 33 Tamiflu • Voedingssupplementen zijn ................... 33 efficiënt ■ ACTUEEL

• Hyperventilatie ........................................ 17 Een sterk verwaarloosd probleem

• Jongeren zijn ongezonder ....................... 34 dan hun ouders

• Advieshoekje: De behandeling ............. 21 van chronische hyperventilatie

• Voedingssupplement tegen geweld...... 34

■ MILIEU

• Ventileringssystemen binnenhuis......... 22 ■ SPORT & LIFESTYLE

• Huidtherapie anders benaderd ............. 24

• Veel minder zieken dankzij .................... 35 voedingssupplementen • Cholesterolverlagers vaak ..................... 35 nodeloos gebruikt ■ LEZERSVRAGEN

• NADH proefondervindelijk ervaren ..... 36

■ WETENSCHAPPELIJKE VISIES

• Creationisme ............................................ 26 Evolutie volgens de bijbel

Publiciteit

■ BIJLAGE: ORTHOMOLECULAIRE WAARSCHUWING

• Pharma Nord ............................................ 29

• Ojibwa/De Roeck ........................................2

• Opgelet met commerciële yoghurts ...... 30

• Energetica Natura.................................... 29

■ NIEUWS LINUS PAULING INSTITUUT

• Atherozol ................................................... 38

• L-theanine, natuurlijke rustbrenger ...... 31

• Ojibwa/De Roeck ..................................... 37 • Therapie- en verzorgingscentr. Vitae ... 38 • Springfield Nutriceuticals Belgium ....... 40

Nieuws van het VIOW • Wordt digitaal abonnee .............................5 • Abonneer u op leefnu.............................. 37 • Gezondheidsbistro’s ................................ 39

Abonneer u nu op Orthofyto en Leefnu en ontvang een gratis ontbijtboekje !

Redactioneel

Hulde aan Walter Faché Directeur VIOW

N

eutraliteit, kwaliteit,

ervaring, ethiek en wetenschappelijkheid konden het VIOW doen groeien tot wat het nu vandaag is geworden. Bijna 20 jaar kon het VIOW met deze basiseigenschappen de patiënt en de professional orthomoleculair motiveren en een blijvende gezondheid promoten. Na stormen getrotseerd te hebben en de grote nood te hebben gevoeld van een echte geneeskunst heeft Walter Faché een volledig orthomoleculair ziekte- en gezondheidsconcept ontwikkeld ten dienste van de patiënt en practicus. Dit concept met de visie van een gezondheidszorg te creëren in resonantie met het gewone leven en de missie om mensen te leren zichzelf, anderen en hun leefomgeving gezond te houden, verdient geïntegreerd te worden in een waardevol opleidingsinstituut dat in de komende jaren sterke accenten zal leggen op de vorming van orthomoleculaire consulenten en practici. Daarom willen wij een hulde brengen aan Walter Faché die reeds honderdduizenden mensen kon sensibiliseren en motiveren hun gezondheid over een andere boeg te gooien en hun gezondheid terug te winnen.

Fig. 1: Walter OM Faché

Alle leden van de Raad van Bestuur vonden het, naar de aanloop van het 20 jarig bestaan van het Instituut – in 2009 - een eerbetoon aan Walter Faché zelf om het VIOW Instituut zijn naam te geven, namelijk het Faché Instituut. Walter gaf gedurende zijn heel levenswerk al zijn idealisme en krachten, om van het VIOW van gisteren, vandaag een instituut te maken, dat door zijn unieke professionele cursussen, niet alleen officieel erkend is door de Vlaamse Overheid en nationaal door de Belgian Society for Orthomolecular Medicine (BSOM), maar ook een internationale weerklank heeft via de ‘International Society for Orthomolecular Medicine (ISOM) in Canada, de World Institute for Integrative Medicine (WIMED) en het Linus Pauling Institute van de Oregon State University in USA.

Aan de andere kant biedt het Faché Instituut, als enige in de Benelux, een zeer hoogstaande opleiding aan voor artsen en therapeuten die zich wensen te specialiseren en bij te scholen in de orthomoleculaire geneeskunde. Het Faché Instituut wil samen met de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire geneeskunde, zelf lid van de Internationale Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde (ISOM), de wildgroei van allerlei orthomoleculaire opleidingen in België aan banden leggen. Het Instituut heeft enerzijds reeds twee decennia de traditie van een faculteit in de Orthomoleculaire Wetenschappen met een gestandaardiseerd leerplan om de professional een ernstige wetenschappelijke opleiding te geven, en anderzijds een leerplan voor orthomoleculaire voeding om leken op te leiden tot voedingsconsulent.

Bovendien is uit een opiniepeiling en een controle op naambekendheid gebleken dat de naam van de stichter en huidig directeur van het in 1989 opgerichte Vlaams Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschappen VIOW, Walter O.M. Faché veel meer bij de mensen is bekend dan de naam VIOW. Walter Faché is zowel bekend in Nederland als in België. Het VIOW, en zeker de volledige titel ‘Vlaams Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschappen’, is voor mensen die nieuw zijn in de wereld van de preventieve en niet-toxische gezondheidszorg een te lange en moeilijke naam. Daarom opteerde de raad van bestuur op haar algemene vergadering van 1 februari 2008 om de naamgeving van het VIOW te veranderen in het Faché Instituut.

Het kan niet dat om het even wie een snelcursus in de orthomoleculaire voeding en geneeskunde organiseert in enkele dagen of avonden en bovendien volledig gesponsord wordt door een bepaalde firma, zodat er geen neutraliteit noch objectiviteit kan worden gegarandeerd. Deze opleidingen worden dan nog gegeven door niet officiële orthomoleculair opgeleide mensen! Ter vergelijking, wat zou de waarde van een universitaire opleiding nog betekenen indien de farmaceutische firma’s ook medische opleidingen zouden organiseren in een veel kortere tijd dan het universitair leerprogramma, en dit met niet professionele lesgevers en de universiteit buiten spel plaatsen?

Deze naamsverandering heeft ingrijpende gevolgen. Het Faché Instituut zal vanaf de maand maart haar opleidingen nog beter concentreren op haar twee doelgroepen. Aan de ene kant is er de cursus die zich concentreert op een preventieve gezondheidsbenadering voor gezondheidsbewuste mensen.

4

v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e

De BSOM en het Faché Instituut waarschuwen voor de onwetenschappelijke trend waarbij heel wat organisaties zich geroepen voelen de orthomoleculaire voeding en geneeskunde te doceren zonder de opleiding gevolgd te hebben aan het Faché Instituut. Omdat de Orthomoleculaire Geneeskunde en Voeding aan geen enkele universiteit in België werd gedoceerd, heeft biochemicus Walter Faché samen met Dr Frans

Redactioneel

Fermon en Apr Hubert Goossens in 1989 het VIOW opgericht als een noodzakelijke discipline. Bovendien leidt het Faché Instituut ook lesgevers of docenten op die bevoegd zijn de orthomoleculaire voeding en geneeskunde over te brengen aan de leek. Een tweede belangrijke opdracht van het Faché Instituut is waakzaam te blijven over de kwaliteit van de orthoceutische producten afgeleverd door de orthoceutische firma’s. Wij lichten objectief alle orthomoleculaire producten op de Belgische en Nederlandse markt door op hun kwaliteit, werkzaamheid, inhoud en samenstelling. Registraties, gebruikte claims, wetenschappelijk onderzoek, referenties, wettelijke distributie, etikettering, kortom de orthoceutische kwaliteit van alle producten wordt deskundig nagegaan om het orthoceutisch label van ons instituut te kunnen verkrijgen. Practici en patiënten kunnen de gelabelde producten en firma’s op de website en in onze tijdschriften terugvinden en tijdens de cursussen ermee kennis maken. Producten die honderd procent voldoen aan de orthomoleculaire criteria zullen voortaan het VIOW-Label moeten dragen. Het wordt hoogtijd het kaf van het koren te scheiden en de wildgroei van malifide en onwetenschappelijke producten te doen stoppen. Wij moedigen innovatie van nieuwe stoffen ten stelligste aan waarvan hun werkzaamheid wetenschappelijk en curatief wordt aangetoond. Innovatie van nieuwe orthomoleculaire stoffen vereist de hoogste orthoceutische kennis en een perfect biochemisch inzicht, die beide in onze professionele cursussen worden geïntegreerd. Van de orthoceutische firma’s durf ik verwachten dat ze het Faché Instituut als een officiële wetenschappelijke informatieve partner consulteren om de innovatie van nieuwe orthocijnen en verbetering van reeds bestaande producten tot een goed einde te brengen. Het Faché Instituut geeft enkel informatie over betrouwbare en wetenschappelijk grondig geanalyseerde producten. We spreken dan over gestandaardiseerde en streng gecontroleerde preparaten die ook OTC producten – geneesmiddelen zonder voorschrift - kunnen worden. De plichtbewuste en ethisch werkende arts en de gezondheidszoekende consument hebben meer dan ooit alle informatie nodig hoe ze met een minimum aan financiële middelen een maximale gezondheid kunnen verwerven in deze soms zeer hectische samenleving. Die – soms - levensnoodzakelijke kennis is onder

verschillende vormen aanwezig dankzij het Faché Instituut dat nu ook een nieuwe generatie, jonge wetenschappers heeft aangetrokken. De missie van het Faché Instituut blijft dezelfde als die van het VIOW, namelijk mensen zolang mogelijk een kwaliteitsvol leven bezorgen of terug proberen te geven. Goed opgeleide artsen, therapeuten en gezondheidswerkers spelen hierin een cruciale rol en vormen de basis van een betaalbaar gezondheidsbeleid.

Fig. 2: Eric Ost

Voor alle duidelijkheid, de Vlaamse biochemicus Walter Faché blijft het instituut, dat nu zijn naam draagt, levenslang leiden. De uitgebreide en verjongde ploeg wetenschappers, die aan het Faché Instituut hun medewerking verlenen, zorgen niet alleen voor nog meer continuïteit, maar tevens voor nog meer wetenschappelijke en menselijke vitaliteit, dit naar het evenbeeld van de man die dit instituut in 1989 oprichtte. Voor de Raad van Bestuur Ondervoorzitter Eric Ost

Voor de BSOM President Dr. Med Frans Fermon

Fig. 3: Frans Fermon

Word digitaal abonnee iek Nieuw en unlux in de bene De vernieuwde website

WWW.VIOW.BE

Vergroot uw orthomoleculaire kennis met meer dan 3000 artikels De meest dynamische orthomoleculaire website: www.viow.be Geavanceerde zoekmachine met een volledige zoekstrategie: d.m.v. trefwoorden kan u zoeken in ons volledig VIOW archief vanaf 1994 tot 2007. -

-

Nieuwe rubrieken voor 2008: • Waarschuwingen • Nieuwste orthoceuticals • De achterkant van de waarheid • Ziekteadviezen

-

Dit zijn 66 orthofyto’s, 36 leefnu’s of meer dan 2300 artikels. Meer dan 400 orthotrends met wekelijkse updates. Seizoens adviezen Meer dan 200 artikels uit de nieuwslijn met wekelijkse updates.

Dit alles voor slechts 0,5 euro/dag of 180 euro/jaar.

w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8

5

Voeding Citrusvruchten

Citrusvruchten

Het zit ‘m in de schil

Joost Meeusen

D

e teelt

van citrusvruchten werd meer dan vierduizend jaar geleden opgestart in China. Citrus verwijst naar een plantengeslacht, waaronder de citroen, limoen, sinaasappel, mandarijn, pompelmoes, grapefruit, bergamot (aroma van earl grey-thee) en nog vele andere kruisingen. Tegenwoordig heeft men nog enkel interesse in het vruchtvlees en, dommeriken als wij zijn, gooien we het voedzaamste deel van de plant weg.

Het wit onder de schil (albedo) Centrale as Sapzakjes Het flavedo van de schil

Fig. 1: Anatomie van de citrusschil. Het flavedo, de dunne buitenste schil, is genoemd naar het latijnse flavus (geel). Deze ondoordringbare waslaag bevat oliekliertjes die vluchtige terpenen produceren. Het albedo (albus = wit) is de onderliggende laag van de schil waarvan de dikte sterk afhangt van de soort en zelfs het ras of de kweekwijze. De sapzakjes zijn de vochtreservoirs die zo belangrijk zijn voor de zaadjes en voor onze limonades.

6


Anatomie van de citrusvruchtschil De buitenste was van een citrusvrucht noemt men het flavedo (fig. 1), terwijl de meestal dikkere witte schil de naam albedo draagt. Het albedo is typische bitter en wordt meestal niet geconsumeerd, terwijl de buitenste schil niet bitter is en toch een sterke citrussmaak heeft.

Citrus en de allereerste epidemiologische studie Als scheepsarts zocht James Lind in 1746 naar een oplossing voor scheurbuik ('scorbuut'). Hiertoe voerde hij een experiment uit met twaalf zeelieden, die hij verdeelde in zes groepen. De telkens twee zeelieden die cider, vitriol, azijn, zeewater of muskaatnoten hadden gekregen, toonden geen verbetering. De twee varensgasten die twee sinaasappelen en een citroen kregen, waren zodanig verbeterd dat ze het werk konden hervatten. In 1932 werd ascorbinezuur (vitamine C) ont-

dekt als werkzame stof tegen scheurbuik. Sindsdien beschouwt men citrusvruchten als rijk aan vitamine C, wat niet onjuist is maar evenmin helemaal terecht. Tal van andere voeding bevat meer vitamine C, zoals acerolakersen, rozebottels, rode pepers en paprika, guave, jonge wilgenbladeren, zwarte bes, thijm, peterselie, spinazie, sommige kolen, broccoli, perziken en nog vele andere vruchten en groentes.

Enkele gezondheidsaspecten van citrus Slechts in enkele studies werd het verband onderzocht tussen citrusvruchten exclusief en gezondheid. Zo vond men een verminderd risico op beroertes en bescherming tegen slokdarmen mondkankers. Het verhoogt tevens de antioxidanten in het bloed. Opgelet: grapefruit kan het risico op borstkanker verhogen omdat het de oestrogeenproductie bij vrouwen verhoogt.

Voeding Citrusvruchten

Flavonoïden

Tabel: Enkele citrusflavonoïden en hun gezondheidsaspecten:

Flavonoïden zijn een groepsnaam voor bepaalde chemische verbindingen die in planten voorkomen. De naam komt van het latijnse flavus (geel). Het zijn veelal stoffen die inderdaad kleur, maar ook smaak geven aan planten, in het bijzonder aan de bloemen en vruchten.

Een drietal specifieke citrusflavonoïden staan reeds ettelijke jaren in de belangstelling van de voedingswetenschappen: hesperidine/hesperetine, naringine en nobiletine. Hoewel ze nog niet vaak bij mensen uitgetest zijn, wijzen cel- en dierexperimenten op een aantal interessante geneeskundige eigenschappen:

Limonoïden Limonoïden zijn terpenen die de etherische oliën van citrusvruchten karakteriseren. Ook zij hebben een aandeel in de bittere smaak van sommige citrusvruchten. De stoffen hebben een cholesterolverlagende, anticarcinogene en antivirale werking.

In welke deel van de vrucht zitten de meeste flavonoïden? Hierop bestaat geen eenduidig antwoord. Omdat de schil minder water houdt, zou men onmiddellijk denken dat het rijker is aan nutrienten. Echter verschilt dit van nutriënt tot nutriënt en van plant tot plant. Zo is de schilconcentratie van vitamine C wel dubbel zo hoog als in het vruchtvlees. Nobiletine en tangeretine bevinden zich ook vooral in de schil. Hesperidine en naringine zitten hoofdzakelijk in het albedo van de schil. Er wordt dus heel wat gemist wanneer men de schil negeert! Als algemene regel: gebruik zoveel mogelijk alle delen van een plant in de keuken. Hierdoor verhoogt men de diversiteit aan nutriënten in de voeding, wat steeds een pluspunt is.

Opname van deze flavonoïden

Hesperidine - Het meest voorkomende flavonoïd in citrusvruchten, ontdekt in 1827 - Meest onderzocht - Versteviging van de bloedvatwanden - Werkzaam tegen nachtkrampen, pijn in de ledematen, oedeem in de benen (humane experimenten) - Antiarteriogeen - Cholesterolverlagend - Bloeddrukverlagend - Chemopreventief bij darmkanker - Ontstekingsremmend - Andere eigenschappen: antibacterieel, antischimmel, antiviraal, antifertiliteit, anticarcinogeen, antibloedstolling, UVbeschermend, antioxidant, pijnstillend... Naringine - Zit veel in grapefruit

-

-

-

Cholesterolverlagend LDL-verlagend (LDL = vetdruppeltjes in het bloed waarmee ook cholesterol getransporteerd wordt) Stimulering van de beendergroei; bescherming tegen osteoporose Antibacterieel: onderzoekers hebben naringine met succes uitgetest op bacteriën (en gisten) die ontstekingen aan het tandvlees kunnen veroorzaken. Antioxidant Bescherming van mitochrondriën

Nobiletine en tangeretine (Citrus tangerina en andere, meer exotische citroenen) - Beter biobeschikbaar dan andere bekende flavonoïden - Stimulering van ontgiftigingsenzymen in de lever - Remming van deling van kankercellen

Grapefruit Citrus paradisi Deze citrusvrucht is ontstaan uit een kruising tussen pompelmoes en sinaasappel. Er zijn veel vraagtekens omtrent de invloed van grapefruit op het effect van geneesmiddelen. Raadpleeg de arts voor meer informatie.

Een goede darmflora is essentieel voor een voldoende opname van flavonoïden. Darmbacteriën verwerken het flavonoïde, waardoor deze beter opneembaar wordt. Met schat dat slechts 3 à 5% van naringine en hesperidine door het lichaam opgenomen wordt. Deze lage opneembaarheid is typisch voor flavonoïden, al blijkt nu wel dat de opneembaarheid van nobiletine en tangeretine veel beter is.

Grapefruit en geneesmiddelen Men leest het op bijsluiters van sommige geneesmiddelen: "Eet geen grapefruit en drink geen grapefruitsap", bij wat wel en niet mag bij het nemen van het betreffende geneesmiddel. Iets meer dan tien jaar geleden heeft men gevonden dat grapefruit de biologische beschikbaarheid van geneesmiddelen kan verhogen, waardoor de effecten (en bijwerkingen) van het geneesmiddel vergroot worden. Vele geneesmiddelen worden verwerkt in de lever, zodat ze onmiddellijk uit het lichaam afgevoerd worden. Hierdoor is maar een klein percentage van het geneesmiddel beschikbaar


7

Voeding Citrusvruchten om zijn rol uit te voeren. Grapefruit is een sterke rem voor één van de vele enzymen die voor deze eliminatie zorgen. Wisselwerkingen met meer dan 25 geneesmiddelen heeft men ondertussen gevonden; in sommige gevallen wordt ook het effect van een geneesmiddel verlaagd.

Chemische bestrijdingsmiddelen

Referenties: 1. Dresser GK, Bailey DG. The effects of fruit juices on drug disposition: a new model for drug interactions. Eur J Clin Invest. 2003; 33(suppl.2):10-16 2. Kanaze FI, Bounartzi MI et al. Pharmacokinetics of the citrus flavanone aglycones hesperetin and naringenin after single oral administration in human subjects. Eur J Clin Nutr. 2007; 61:472-477 3. Nakajima A, Yamakuni T et al. Nobiletin, a Citrus Flavonoid That Improves Memory Impairment, Rescues BulbectomyInduced Cholinergic Neurodegeneration in Mice. J Pharmacol Sci. 2007; 105:122-126 4. Nogata Y, Sakamoto K, Shiratsuchi H et al. Flavonoid composition of fruit tissues of citrus species. Biosci Biotechnol Biochem. 2006; 70(1):178192 5. Ortelli D, Edder P, Corvi C. Pesticide residues survey in citrus fruits. Food Additives and Contaminants. 2005; 22(5):423-428 6. Tsui VWK, Wong RWK, Rabie A-BM. The inhibitory effects of naringin on the growth of periodontal pathogens in vitro. Phytother Res. 2007; onlinepublicatie (DOI: 10.1002/ptr.2338) 7. Wall T. Methoxlated flavones, a superior cancer chemopreventive flavonoid subclass? Semin Cancer Biol. 2007; 17:354-362 8. Wong RWK, Rabie ABM. Effect of naringin on bone cells. J Orthop Res. 2006; 24:2045-2050 9. Rossi M, Garavello W et al. Flavonoids and risk of squamous cell esophageal cancer. Int J Cancer. 2007; 120(7):1560-4

8


Afgezien van het gebruik van bestrijdingsmiddelen tijdens de teelt, krijgen citrusvruchten ook een nabehandeling met schimmelwerende stoffen. In sommige groente- en fruitafdelingen van supermarkten wordt zelfs geadviseerd de schil niet te consumeren. De meeste mensen zijn daarvan dan ook op de hoogte. Een inspectie van 240 staalnames vond uit dat de meeste stalen meerdere resten van pesticiden bevatten. Nog straffer, men vond dat vele stalen twee naoogstbehandelingen van verschillende antischimmelproducten hadden gekregen! Het is een listige manier om onder de sproeinormen te blijven. De waarde van de afzonderlijke producten blijft onder de norm, maar opgeteld geven de twee producten tesamen wel dubbel zoveel residuen op het fruit! Het schillen van niet-biologische citrusvruchten blijkt zeer nodig: 85-90% van de fungiciden blijven in de schil achter. Van de 24 biologische stalen waren vier in overtreding met de Zwitserse norm. Vermoedelijk ging het niet om kwaad opzet omdat de residuen nog steeds erg laag waren. De besmetting kon afkomstig zijn van niet-biologische stalen en mogelijk waren er zelfs stalen omgewisseld.

Advieshoekje van Walter Faché • Gebruik enkel biologisch geteelde vruchten. Alle pesticiden zitten vooral op de buitenkant van de schil. • Limoenschillen hebben een fijner en beter aroma dan citroenschillen. Citrusschilletjes maak je door uiterst smalle reepjes (‘julienne’) van de buitenste schil te snijden. Ze kunnen zowel vers als gedroogd gebruikt worden. • De schillen van citroen of sinaasappel kunnen ook gebruikt worden om enkele kruidnagels op vast te prikken en zo gemakkelijk te verwijderen na de bereiding van een warme rode wijn (glühwein), een kruidenthee, een curryschotel of marinades. • Bij recepten waar lemon grass gebruikt wordt kan citroenschil als alternatief dienen. Het is het beste hulpmiddel maar de levendige smaak van citroengras kan niet geëvenaard worden. • Je kan reeds in de vroege morgen genieten van de weldaden van de citrusvrucht door de schilletjes in de muesli te vermengen. • Sinaasappelthee met steranijs. • Ingemaakte citroenen zijn zeer handig en geven een extra toets aan tagines (Marokkaanse stoofschotels), gegrilde gerechten en stoofschotels met kokosmelk. • Bewaar een grote hoeveelheid paddenstoelen op olijfolie, citroenschilletjes, tijm en laurier. • Warme citrusdrank op basis van rode wijn, citroenschil, citroenschijf, kaneel, muskaatnoot, kruidnagel en honing.

Fig. 3: Het schillen van citrusvruchten is niet overbodig. Sommige telers behandelen hun geoogste vruchten met verschillende chemische stoffen zodanig dat ze voor elk stof apart onder de vastgelegde norm blijven. Telt men de concentraties op dan zit men er natuurlijk ver over.

Voeding Concentratieproblemen

Concentratieproblemen?

Denk aan onvolwaardige voeding! Dirk Bogaert

I

edereen wordt er wel eens mee geconfronteerd. Plots lukt het niet meer met de concentratie tijdens een schijnbaar moeiteloze toets of routinetraining. Men voelt zich voortdurend leeg, of men wordt bevangen door een onweerstaanbare drang naar suikerrijke voeding of drank. Deze en andere ongemakken kunnen op een tekort aan voeding wijzen. Het is belangrijk dat men deze tekens en vooral de oorzaak er van tijdig leert herkennen zodat een tekort zo snel mogelijk gecorrigeerd kan worden. Een ondermaatse voeding legt immers een tijdbom onder alle vormen van leerprocessen, management en sportbeoefening. Het is onherroepelijk: wie te weinig gezond voedsel opneemt, gaat er vroeger of later aan onderdoor. Veel mensen zijn zich niet bewust van de impact van een onaangepaste voeding in hun streven naar maximale prestaties. Al te vaak gebruikt men onvoldoende van de juiste voedingsmiddelen op het juiste ogenblik. Het is reeds lang aangetoond dat voeding belangrijk is voor alle goede vormen van prestaties in deze veeleisende samenleving.

Verschillende soorten concentratieproblemen Er is een groot verschil of het probleem ontstaat doordat men door vanalles in de omgeving wordt afgeleid, zorgen heeft of hinder ondervindt van lichamelijke klachten doordat men ten gevolge van de pijn zich niet kan concentreren. Verveling kan ook tot concentratiemoeilijkheden leiden. Veel hoogbegaafde mensen hebben concentratieproblemen. Slaapstoornissen kunnen ook voor ernstige concentratieproblemen zorgen.

Sommige vrouwen hebben alleen concentratieproblemen vlak voor, tijdens of na de menstruatie. Concentratieproblemen ten gevolge van weersomstandigheden komen ook voor. Ook kinderen die het thuis niet makkelijk hebben kunnen concentratieproblemen ontwikkelen. Ten gevolge van woede, angst of verdriet is het mogelijk dat iemand zijn gedachten er niet meer bij kan houden. Iedereen kan zich wel eens niet concentreren, daar is niets mis mee. Zodra het chronisch gaat worden ligt het anders.

Fig. 1: Hoewel sommige fastfoodproducenten het nog steeds durven tegenspreken, is deze maaltijd géén volwaardige voeding. Het groene blaadje sla doorstaat de vergelijking met het spreekwoordelijk schaamlapje volledig.


9

Voeding Concentratieproblemen

Concentratieproblemen oplossen door ritme en voeding Lange werkuren resulteren automatisch in een gebrek aan tijd om op een correcte manier te eten. Dat is niet alleen schadelijk voor de prestaties, maar vooral voor de gezondheid van iedere man of vrouw. Niemand is gemaakt om uren aan een stuk dezelfde activiteiten uit te voeren. Wetenschappers die zich bezig houden met timemanagement hebben verschillende studies gepubliceerd. Daaruit blijkt dat een werksessie in theorie niet langer mag duren dan 45 minuten. Daarna moet men 15 minuten pauzeren of totaal met iets anders bezig zijn. Drie minuten stiltemeditatie, gewoon stil zijn met de ogen dicht, brengen u effectief in een totale rust! Concentratie is ook een zaak van de juiste voeding. Geraffineerde producten zijn taboe. Voor de energievoorziening zijn trage suikers op regelmatige tijdstippen een absolute noodzaak. De voedingsdriehoek Faché wijst u de weg om concentratieproblemen “weg te eten”. De 15 voedingsgroepen voorzien in alle noodzakelijke voedingsstoffen voor de hersenen!

Lecithine Een natuurlijk hulpmiddel voor een betere concentratie is lecithine. Lecithine komt in alle cellen van het lichaam voor. Het is een fosfolipide dat is samengesteld uit goede vetzuren, fosfor en choline.

Fig. 2: De voedingsdriehoek Faché kan in de keuken of in de wachtkamer van de arts of voedingsdeskundige een uitstekende leidraad zijn.

Vooral de hersenen, het hart, de lever en de huid hebben veel lecithine nodig. Ons voedsel bevat in veel gevallen te weinig lecithine om in onze behoefte te voorzien. Bij het ouder worden neemt het geheugen in min of meerdere mate af. Voor een optimale werking van het geheugen hebben de hersenen o.a. choline nodig. Lecithine is rijk aan choline. Volgens wetenschappelijke studies verbetert lecithine het geheugen. Zowel bij jong en oud. De hersenen en het zenuwstelsel bevatten veel lecithine. Lecithine wordt door de hersenen gebruikt als energiebron. Verbruiken de hersenen – door het geconcentreerde werken - veel lecithine, dan kan een tekort ontstaan met als gevolg: prikkelbaarheid, zenuwachtigheid, gebrek aan geduld...en concentratieverlies. Maar ook koninginnenbrij is, door het hoge gehalte aan opbouwstoffen (essentiële aminozuren, mineralen, spoorelementen,...), een krachtig hulpmiddel bij vermoeidheid en concentratieproblemen.

Fig. 3: Lecithine zit met grotere hoeveelheden in eieren, soja, pindanoten en lever, maar wordt even goed door ons eigen lichaam aangemaakt. Lecithine is tevens gekend als emulgator, een stof die vetten en water elkaar laat vermengen.

10


Voeding Menopauze

Menopauze S

zonder problemen

Walter OM Faché

lapeloosheid, opvliegers,

prikkelbaarheid, marginale depressiviteit en een droge huid zijn de typische kenmerken van de menopauze. Uit talloze studies blijkt dat een aantal voedingsaanvullingen en een orthomoleculair gezond eetpatroon vrouwen gedurende deze levensfase kunnen helpen om toch van meer levenskwaliteit te kunnen genieten en minder of geen menopauzeklachten te ondergaan.

De menopauze begint - gemiddeld berekend - rond het vijftigste levensjaar. Voor een groot aantal vrouwen heeft dit onaangename gevolgen zowel op lichamelijk als op psychisch vlak. De eerste ongemakken kunnen al tijdens de perimenopauze ontstaan. De perimenopauze gaat de menopauze vooraf en duurt gemiddeld vier jaar. Om stemmingswisselingen tegen te gaan is het volgens wetenschappers goed om iedere dag extra magnesium en omega-3 vetzuren te gebruiken (zowel in de voeding als via supplementen). Opvliegers kan men voor een deel vermijden door fyto-oestrogenen in te nemen (isoflavonen). Voedingssupplementen op basis van sojaisoflavonen leveren natuurlijke, licht werkende

oestrogenen. Het is wel belangrijk om te weten dat de isoflavonen enkel dan goed werken indien de darmflora optimaal is. Bij twijfel is het beter om ook dagelijks een probioticum te drinken (verkrijgbaar in de betere natuurvoedingswinkel).

Fig. 1: Vers fruit en verse groenten verminderen niet alleen menopauzeklachten, ze voorkomen ook dat vrouwen een teveel aan lichaamsgewicht krijgen.

De hormonale veranderingen zorgen er ook voor dat de huid droger wordt. Het is dan tijd om vochtinbrengende crèmes en voedingssupplementen te gebruiken op basis van o.a. vitamine E, vitamine D3 en omega-3 vetzuren. Deze voedingsaanvullingen zorgen voor een meer elastische en soepele huid met minder rimpelvorming. De menopauze betekent voor veel vrouwen ook een toename van het lichaamsgewicht. Voedingsaanvullingen op basis van ananas en


11

Voeding Menopauze menopauze osteoporoselijder. Voeding en voedingssupplementen die vitamine K2, mangaan, kalium (potassium), calcium en silicium bevatten, bieden samen met een dagelijkse portie lichaamsbeweging de beste bescherming.

Menopauze, de 'overgang' naar een andere levensfase Het einde van de vruchtbare periode van de vrouw wordt bereikt bij de laatste menstruatie: de menopauze. De periode die hieraan vooraf gaat wordt premenopauze genoemd en die erop volgt postmenopauze. De eierstokken stoppen als de menopauze nadert langzaam maar zeker met het afgeven van rijpe eicellen, waardoor de vruchtbaarheid daalt.

Fig. 2: Soja bevat relatief veel isoflavonen. Deze beschermende stoffen fungeren als zeer zacht werkende fyto-oestrogenen en helpen om warmteopwellingen (opvliegers) te voorkomen of te verminderen.

grapefruit (pompelmoes) kunnen helpen. Denk ook aan chroom en zink om de dreigende insulineresistentie te voorkomen. Vergeet vooral ook de groene thee niet. Groene thee zorgt niet enkel voor beschermende antioxidanten, maar staat ook borg voor een betere vetverbranding. Het is tot slot belangrijk ook te denken aan het voorkomen van osteoporose (botontkalking). Eén vrouw op vier wordt tijdens of na de

Bij de meeste vrouwen begint het einde van hun vruchtbare periode ergens tussen hun 45ste en 55ste levensjaar. Deze fase duurt 6 tot 13 jaar. In de volksmond wordt deze periode 'de overgang' naar een nieuwe levensfase genoemd of 'de menopauze'. Vrouwen kunnen tijdens de overgang heel uiteenlopende gevoelens hebben, variërend van ongemak en depressie tot opluchting en vrijheid. Hoe ze het ervaren hangt af van hoe hun lichaam in deze periode functioneert, maar ook van hoe ze psychisch tegen het ouder worden en deze nieuwe fase aankijken.

Advieshoekje van Walter Faché

Hoe menopauzeklachten verminderen?

D

e mentale

gezondheid speelt een belangrijke rol tijdens de overgang. In deze overgangsfase van het leven is een gezonde levensstijl en het leren positief omgaan met stress van cruciaal belang.

Nuttige informatie voor een nutritionele benadering van de menopauze vind je in onze monografieën: MN Nr. 15: Premenstrueel Syndroom (PMS) (€ 20,00) MN Nr. 21: Orthomoleculaire hormoonsubstitutie-therapie bij menopauze (€ 20,00) MN Nr. 23: Menopauze en osteoporose Een levens- en voedingsstijl creëren om botontkalking te voorkomen (€ 30,00)

12


1. Probeer een gezond en evenwichtig orthomoleculair voedingspatroon te integreren (zie de voedingsdriehoek Faché) (1). 2. Doe dagelijks aan lichaamsbeweging door te sporten, te wandelen of te fietsen. Oefening beïnvloedt zeer gunstig het hele steroïdmetabolisme en het botmetabolisme (2).

6. Zorg voor een goede nachtrust. 7. Stress o.a. door aanvaarding dat menopauze een deficiëntieziekte is, verergert de symptomen bij menopauze, maakt de patiënt angstig en ontneemt haar zelfvertrouwen (3).

4. Misschien wordt het tijd om eens een sauna uit te proberen.

8. Vaginale droogte, dunner worden van de schaamlippen wordt niet veroorzaakt door gebrek aan oestrogeen, maar gebrek aan gebruik! Vitamine E-rijke voeding of capsules elke nacht in de vagina brengen gedurende 6 weken en verlengen indien nodig! Glijmiddel op basis van fyto, olm en tarwekiemolie in basis van cocosolie.

5. Vergeet niet de sociale contacten te onderhouden, maak tijd voor vrienden en vriendinnen en doe plezierige dingen samen.

9. Gefermenteerde knoflook met de bijzondere werkstoffen S-allylcysteïne (SAC) en S-allylmercaptocysteïne, zorgt voor meer zuiver

3. Maak tijd voor u zelf, besteed meer aandacht aan het uiterlijk, ga eens vaker naar de kapper of een schoonheidssalon.

Besluit: 1. Het is verontrustend dat zo weinig wetenschappers geïnteresseerd zijn in zulke nuttige bruikbare orthomoleculaire stoffen omdat ze te weinig winstgevend en niet patenteerbaar zijn.

Fig. 3: Doe dagelijks aan sport: beweging beïnvloedt zeer gunstig het hele hormoon- en botmetabolisme.

bloed; spirulina verhoogt op natuurlijke wijze de weerstand waardoor de klachten kunnen verminderen. Vraag je therapeut om raad. 10. Wees voorzichtig met kalmeermiddelen. Zij nemen misschien wel sommige symptomen weg, maar niet de oorzaak. Deze middelen kunnen verslavend werken.

•

•

15 dr. salietinctuur 3x/dag of bioflavonoïden 100 mg 2x/dag. Pantotheenzuur (vit B5) en ascorbinezuur (vit C) zijn hoog geconcentreerd in de bijnieren en zijn betrokken bij de adaptieve veranderingen in het lichaam (8). Een aantal kruiden werden bij menopauze getest (fyto-oestrogenen) (9). -

11. Gebruik geen oestrogeen of progesteron hormonen zonder een orthomoleculaire dokterscontrole of advies (4). De HST-therapie is geen standaardbehandeling, noch voor menopauze, harten bloedvaatziekten en osteoporose (5). 12. Lagere libido en minder verlangen om sex te bedrijven tijdens de menopauze wordt niet veroorzaakt door de verminderde oestrogeenproductie en is niet afhankelijk van de menopauze (6). Deze vrouwen hebben andere problemen. Thyroïdfunctie, candida infectie en allergie moeten gecontroleerd worden door de arts. 13. In de orthomoleculaire literatuur vinden we de volgende adviezen bij menopauze: • Multimineraal complex 2x1/dag Zinkmonomethionine 150 mg 1 à 2x/dag Mg chelated 250 mg 2 à 4x/dag • Een boorsupplement van minstens 3 mg/dag werkt preventief voor osteoporose. Boor helpt cholesterol omzetten in de actieve vorm van vit D3, dat essentieel is voor de calciumabsorptie in de darm (7). • Vit E 400 IU 2x/dag kan de warmteflushes en overmaat transpireren sterk reduceren of voorkomen. Of drie druppels essentiële olie van salie en honing in een weinig heet water voor bedtijd of

-

Agnus castus werkt op de hypofyse en reguleert de lichaamshormonen. Wilde Yam Rabarber Soja Anijs, selder, ginseng, alfalfa, rode klaver, zoethout, venkel.

14. Oestrogeenaanmaak (tijdens menopauze) rond de bijnieren doen verhogen door: • foliumzuur (vitamine B9) en PABA (para-aminobenzoëzuur) • panthoteenzuur (vitamine B5) en niacine (vitamine B3) • evening primrose oil of teunisbloemolie: 500 mg 3 à 6/dag. • bioflavonoïden zijn effectiever dan oestrogeen. • boor 3 mg/d. • ginseng en dong quai: 400-600 mg/dag (droge wortel). • bijenpollen en koninginnegeleikuur verlaagt sterk de onaangename menopauze verschijnselen. 300 mg/dag. 15. Roken, alcohol, suiker, geraffineerde producten, koffie, thee … doen de oestrogeenproductie dalen. 16. Natuurlijke hormoonreplacement therapie (NHRT) met DHEA 5mg/dag en Pregnolon 2 à 5 mg/dag ’s morgens.

2. Bovendien is het onbegrijpelijk dat het medisch establishment de hormoonsubstitutietherapie (HST) blijft promoten aan menopauzale vrouwen niettegenstaande enerzijds de contraindicaties zich al maar opstapelen en anderzijds er orthomoleculaire substituties mogelijk zijn, waarvan geen neveneffecten, noch toxische effecten bekend zijn (10). Referenties: 1. Faché Walter OM. Preventie met de “Voedingsdriehoek Faché”. Publi Media VIOW, Laarne. 2003. 2. Bone Min. Res. 1988; 3; 145-9. 3. Arch. Gen. Psychi 1994; 41: 959J. Epidemiol 1987: 125: 110. 4. Sahelian Ray MD. DHEA a Practical guide, 1996. 5. Baulieu EE Roble P. DHEA and DHEAS as neuroactive neurosteroids. J of Endocrinol 150: S 221- S 239 1996. 6. Master and Johnson Human Sexual response, Boston: Little brown and Co, 1966: 117, 238. Mature Health, 1987. Jan-febr. 12-15. 7. Faché Walter OM. Boor, het geneesmiddel voor artritis, osteoporose, osteo-artritis. Orthofytho VIOW nr. 14, blz. 6. 1998. 8. Ronzio A. Robert Dr. Bijnierhormonen en adaptatie aan stress. Orthofyto nr. 16 p 111. 1998. 9. Faché Walter OM. Menopauze/Osteoporose. Publi Media VIOW. Monografie nr 23. 2002 10. “What doctors don’t tell you”, Guide to women’s health, 1995, The Wallace Press.


13

Medisch dossier Ademhalen

Leer ademen!

Ademoefeningen voor astmapatiënten Joost Meeusen

A

demoefeningen worden nog stiefmoederlijk behandeld, niet meer dan een optie die men kan nemen bij de conventionele behandeling. Dit is geheel onterecht, want bij ademenen begint alles. De voordelen van ademtrainingen zijn ondertussen goed aan het licht gekomen, maar jammer genoeg weet men nog steeds niet hoe een goede ademhaling uitgevoerd moet worden. Ondertussen is het wel oppassen geblazen voor foutieve oefeningen; die kunnen een averechts effect hebben.

Fig. 1: Hoog tijd dat de moderne geneeskunde de kunst van het ademhalen herontdekt.

14


Steeds dezelfde hiaten duiken op in het hedendaagse medisch onderzoek. Natuurlijke geneeswijzen die reeds voor duizenden jaren toegepast werden, zijn de laatste eeuw sterk verwaarloosd geweest ten voordele van farmaceutische middelen. Dit geldt tevens voor ademhalingstechnieken. De boeddhisten kenden het, terwijl het in de yogatraditie misschien al 6000 jaar bestaat. Hoog tijd dus dat onze geneeskunde de kunst van de ademhaling herontdekt. Ondertussen is het nog steeds niet zo gemakkelijk om ademhaling volgens onze normen te evalueren.

Het gebeurt vanzelf Ademhaling is een natuurlijk automatisch proces. Echter, in tegenstelling met andere lichaamsfuncties, hebben we enige wilscontrole over de ademhalingscyclus. We kunnen deze tijdelijk doen stoppen door onze adem in te houden. Even goed kunnen we bewust de ademhaling versnellen of dieper ademhalen. Je zult zien dat indien je dit een tijdje doet – en je blijft in rust –, dat je er hoofdpijn en duizelingen van krijgt.


Ademhaling uiteengezet

Ademhaling via de neus

Verschillende aspecten van de ademhaling kunnen we wijzigen en bundelen tot een bepaalde ademhalingstechniek: − Verhouding inademing (diep inhaleren) en uitademing (zuchten) − Snelheid van ademhalen − Buik- of borstademhaling − Neus-, mond- of ademhaling met getuite lippen − Ademhaling een korte poos inhouden − Trainingen voor de ademhalingsspieren − Lichaamshouding, arm- en rompbewegingen...

Via de neus ademt men vanzelf minder, omdat er minder lucht door kan. Dit zorgt voor een betere ademhalingsefficiëntie: een groter aandeel van zuurstof in de ingeademde lucht wordt ingeruild voor koolstofdioxide. Doordat de lucht bevochtigd en opgewarmd wordt in de neusholte, zal de kans op irritaties aan de luchtwegen verminderen. Om dezelfde redenen is de filtratie van de ingeademde lucht minstens zo belangrijk. Ademhaling doorheen de neus levert wel problemen op in geval van rhinitis en ademnood. Astmalijders hebben de reflex om via de mond te ademen in geval van ademnood.

Wat is een goede ademhaling?

Getuite lippen

Het is nauwelijks te geloven, maar er is nog veel discussie over de juiste manier van ademhalen. Vele suggesties hier zijn louter theoretisch en moeten nog grondiger onderzocht worden. Volgens een denkpiste alvast blijkt ademen op zich niet zo goed te zijn voor astma. De koude luchtstroom die telkenmale langsheen de luchtpijpen moet 'schuren', doet de luchtwegen een beetje irriteren en vernauwen. Vernauwing van de luchtwegen versterkt bovendien deze irritaties. Bij inspanningsastma ligt de oorzaak ook bij de koude lucht die tijdens het sporten frequenter ingeademd wordt.

Bij deze techniek wordt een trage uitademing via samengetrokken lippen nagestreefd. Hierdoor verandert de druk in de luchtwegen, worden de luchtwegen beter open gehouden en wordt de ademhaling stabiel gehouden. Ook hier wordt een betere gasuitwisseling gerealiseerd met een daling van de ademhalingssnelheid.

Ook voor de ademhaling in rust heeft dit zijn consequenties. Een diepe buikademhaling kan leiden tot uitdroging en afkoeling van de luchtwegen, ook twee factoren die irritaties met zich meebrengen. Mogelijk zijn sommige vormen van astma veroorzaakt door een slechte ademhaling.

'Ademhalingsastma' De meeste astma's worden veroorzaakt door ontstekingen die de luchtwegen vernauwen en kunnen onder dezelfde noemer geplaatst worden als allergieën. Nochtans zijn er nu aanwijzingen dat een verstoord adempatroon gelijkaardige symptomen kan veroorzaken. Zo veroorzaakt een diepe ademhaling een vernauwing van de luchtwegen bij astmapatiënten. Of deze mensen een werkelijke vorm van astma hebben, moet in het midden gelaten worden, maar waarschijnlijk zijn deze patiënten niet gebaat met de conventionele astmamedicijnen. Astmamedicijnen zijn bedoeld om ontstekingen af te remmen, maar niet om de ademhaling te verbeteren. Het blijkt nu dat ongeveer een kwart van de astmalijders een of andere vorm van functionele ademhalingsstoornissen heeft. In een studie zag men bijgevolg dat de helft van (willekeurige) astmapatiënten nut ondervond van een ademhalingsheropvoeding. Bij een kwart waren deze gunstige effecten na zes maanden nog steeds aanwezig.

Hyperventilatie, een sluimerende ziekte Tegenwoordig is de aandacht meer gevestigd op hyperventilatie. Met hyperventilatie bedoelt men zowel een snelle als een diepe ademhaling. Men zou denken dat dit voor een verhoogde zuurstoftoevoer zorgt, wat op het eerste gezicht een goede zaak lijkt. Toch mag men niet vergeten dat tegelijk met het inpompen van zuurstof ook de afvoer van koolstofdioxide moet plaatsgrijpen. Ook dat laatste mag niet in het gedrang komen. Deze balans tussen zuurstof en koolstofdioxide oefent een grote invloed uit op het lichaam, waaronder de zuurtegraad van het bloed. Onder andere de zenuwen en de spieren (vooral die van de bloedvaten) hebben te lijden onder een te kort aan CO2. Alles samengenomen kan hyperventilatie de bloeddoorstroom naar het hart en de hersenen met 40% verminderen! Andere symptomen zijn duizeligheid, benauwdheid in de borststreek, tintelende 'slapende' ledematen... .

Meer info is te verkrijgen op de volgende websites: www.buteyko.nl www.buteyko-instituut.nl www.buteykotherapie.be

Buteykomethode Konstantin Buteyko (°1923) is een Russische professor die zijn hele leven zich bezig heeft gehouden met ademhaling. Sinds de jaren '50 doet hij onderzoek en tot op vandaag doceert hij zijn technieken aan andere artsen. Ook volgens hem staat een tekort aan CO2 in het bloed aan de oorsprong van astma en andere ziektebeelden. Reeds in 1946 vond men een verband tussen astma en een tekort aan koolstofdioxide. Dit tekort verhoogt de weerstand in de luchtwegen, waardoor ze sneller geïrriteerd geraken.

Fig. 2: De Russische arts Konstantin Buteyko is de grondlegger van ademhalingstechnieken als behandeling van vele ziekten, waarvan astma slechts de meest voor de hand liggende is. De buteykomethode kent vandaag ook navolging in bepaalde centra van België en vooral Nederland.


15


Fig. 3: De ademhalingstechnieken bij Yoga zijn mogelijk niet geschikt voor astma. Als relaxatietherapie heeft het wel zijn nut.

Inderdaad werd vervolgens aangetoond dat een lagere CO2 evenredig was met een hypergevoeligheid van de luchtwegen. Het trainingsprogramma van Buteyko is er op gericht de ademhaling te verminderen; dit gebeurt bij voorkeur onder begeleiding. Men tracht u aan te leren door de neus te ademen en te ademen alsof er steeds een gevoel van een klein zuurstofdeficit heerst in de longen.

Studies over de buteykomethode Referenties: 1. Ritz T. Roth W. Behavioral interventions in asthma - Breathing training. Pearson MG. Breathing exercises for asthma: panacea or placebo? Thorax 2007;62;1033-1034 2. Thomas M, McKinley RK et al. Thomas M, McKinley RK et al. Breathing retraining for dysfunctional breathing in asthma: a randomised controlled trial. Thorax. 2003; 58:110-115 3. Slader CA, Reddel HK et al. Double blind randomised controlled trial of two different breathing techniques in the management of asthma. Thorax. 2006; 61:651-656 4. Cooper S, Oborne J, Newton S et al. Effect of two breathing exercises (Buteyko and pranayama) in asthma: a randomised controlled trial. Thorax. 2003; 58:674-679

16


Feit is dat de vele, zoniet de meeste studies positieve resultaten afleveren omtrent deze methode. Het belangrijkste criterium dat terugkomt, is een vermindering van geneesmiddelengebruik en verbetering van de levenskwaliteit. Wel zijn geen effecten waargenomen op longwerking en ontstekingsreacties. Wat evenmin amper onderzocht werd, is de CO2-status van het bloed. Volgens enkele onderzoekers verdienen zowel de positieve resultaten als de achterliggende theorie meer onderzoek.

Yoga Yoga is een verzamelnaam voor een verscheiden aantal lichaamsoefeningen die vooral gericht zijn op het inwendige. Men traint er alle spieren die niet voor motoriek gebruikt worden. Het is sporten terwijl je stilzit. Yoga beperkt zich per traditie niet tot ademhaling, maar bijna bij elke oefening wordt er aandacht aan besteed. Ademhaling vormt aldus de link tussen geest en lichaam. Ademhaling is meestal lang en diep, dus volledig in strijd met de buteykomethode. Het is de bedoeling van yoga om zoveel mogelijk controle over het lichaam te bemachtigen en daartoe moeten wegen in het lichaam gedeblokkeerd

worden. In het Westen staat yoga meestal centraal met relaxatie. Relaxatie is een ander aspect dat behulpzaam kan zijn bij astma.

Niet de oefening, wel de rust? Gewoonweg het feit dat men zich in alle rust concentreert op de ademhaling kan de gunstige invloed op astma verklaren. Astma kan ook aangewakkerd worden door psychologische stress. Doordat een astmalijder te snel in paniek geraakt, komt hij in een toestand van hyperventilatie, wat de weg vrijmaakt voor een astma-aanval. Zulke angsthyperventilaties zijn gemakkelijk te vermijden mits wat ontspanningsoefeningen. Volgens deze visie doet de eigenlijke ademhalingstechniek er niet toe. De oefeningen geven de patiënt meer controle op de ademhaling, waardoor ze zelfzekerder worden. Men leert als het ware de eigen ademhaling kennen. Tevens worden de ademhalingsspieren getraind. Door de spierlast bij ademhaling zoveel mogelijk te spreiden, verkrijgt men een betere controle tijdens een astma-aanval. Nog andere spieren dan buik- en borst ondersteunen de ademhaling. In een gebrekkig anatomiejargon worden dit nek-, rug- en borstbeenspieren genoemd.

Besluit: Ademhalingsoefeningen zijn een relatief veilig, goedkoop en eenvoudig middel om de behandeling van astma te ondersteunen. De patiënt moet wel zelf op zoek gaan wat hem het beste past. Voor emotioneel gespannen personen is gewone relaxatie voldoende, maar in vele gevallen zal men werkelijk de ademhaling moeten aanpassen.

Medisch dossier Hyperventilatie

Hyperventilatie,

een sterk verwaarloosd probleem Walter OM Faché

H

yperventilatie is

een medische term voor te diep en te snel ademhalen. 'Hyper' betekent overmatig en 'ventileren' is ademhalen. Als iemand hyperventileert, geeft hij te veel koolzuurgas af en neemt hij, doordat er te diep geademd wordt, te veel zuurstof op. Hierdoor verandert het evenwicht tussen zuurstof en koolzuur in het bloed: er ontstaat een tekort aan koolzuur in het bloed en de weefsels, waardoor je als het ware een 'zuurstofvergiftiging' krijgt. Hyperventilatie wordt meer en meer gezien als een normale reactie op bedreigende situaties, maar is uitgegroeid tot een eigen gefixeerd reactiepatroon.

Een verandering van de zuurgraad van het bloed Een normale volwassene ademt in rust 6 tot 10 keer per minuut en 12 tot 14 keer bij normale lichamelijke activiteit. Negentig procent van de hyperventilanten ademt 12 tot 20 maal per minuut. Ongeveer 20% van de patiënten halen zelfs 20 tot 30 ademhalingen per zestig seconden en kunnen onvoldoende koolzuur in hun bloed behouden. De uitademingslucht bevat dan meer koolzuur dan normaal. De balans tussen zuurstofopname en koolzuurafgifte wordt verstoord: er wordt meer koolzuur door de longen uitgewassen dan door het lichaam wordt geproduceerd. Er wordt sneller en dieper geademd dan nodig is voor de energie-aan-

maak in het lichaam. Als gevolg van de daling van het koolzuurgehalte in het bloed, wordt het bloed steeds minder zuur. Het bloed wordt meer basisch en er ontstaat een tekort aan koolzuur, een toestand die respiratoire alkalose wordt genoemd. Als reactie hierop komt er in het lichaam een andere verdelingsgraad van mineralen op gang, doordat de nieren meer mineralen gaan uitscheiden. Het calciumgehalte kan daardoor sterk afnemen. De zuurgraad wordt zo genormaliseerd zonder dat de koolzuurspanning in de longaders zich heeft hersteld. Maar de compensatie van de verhoogde zuurgraad is echter onvoldoende, zodat het koolzuurtekort een chronische toestand wordt en leidt tot allerlei biochemische, neurovasculaire en neuromuscu-

Fig. 1: Verandering van koolzuur (CO2) in het bloed beïnvloedt het ademhalingspatroon. Vooral op lange termijn (chronisch) kan dit vele klachten met zich meebrengen.


17


Tabel 1: Klachten bij hyperventilatie Algemene klachten: Spieren - vermoeidheid - trillingen - tremoren - prikkelbaarheid - spierstijfheid - slapeloosheid - tintelingen op de huid - beven en krampen in tenen, benen, handen - stijfheid nekspieren, schoudergordel, borstspieren, rugspieren, Psyche: Spijsverteringskanaal - angst en onrust - opgeblazen gevoel - depressie - winden laten - concentratieproblemen - misselijkheid - fobieën - diarree / constipatie

Longen en luchtwegen: Centrale zenuwstelsel - benauwdheid - ademnood - hoofdpijn - zuchten, luchthonger - beklemming op de borst - duizelingen - kriebel in de keel - droge mond - wazig zien - pijnlijke ademhalingsspieren Hart en vaten: - hartkloppingen – duizeligheid – licht in het hoofd - overslaan van het hart - beklemd gevoel op de borst – doffe pijn - koude klamme handen

laire veranderingen in het lichaam Dit kan leiden tot een groot aantal klachten (tabel 1):

Waarom geraken hyperventilatiepatiënten zo moeilijk verlost van hun kwaal? Het is belangrijker vast te stellen dat hyperventilerende patiënten gemakkelijk in een chronische situatie kunnen geraken. De hyperventilatiepatiënt wordt echter gevoeliger voor symptomen. De compensatiemechanismen normaliseren slechts alleen de zuurgraad in het bloed, terwijl de koolzuurspanning of het koolzuurgehalte in de bloedvaten te weinig normaliseert. De minste toename in ademen kan leiden tot kritieke koolzuurspanning in de bloedvaten, die al binnen 10 seconden een versnelde hartslag veroorzaakt, terwijl normaal deze reactie pas na 33 seconden optreedt. Ook andere hyperventilatiesymptomen treden sneller op dan normaal. Bovendien hebben deze patiënten een langere tijd nodig om na hyperventilatie-aanvallen de oorspronkelijke koolzuurwaarden te herstellen. De patiënt komt in een steeds terugkerende cyclus terecht waar hij/zij uiterst moeilijk uitgeraakt! Er ontstaat na jarenlang chronische hyperventilatie een sterk verlaagd koolzuurniveau in rust. Patiënten met een hyperventilatiesyndroom kampen voortdurend met een wanverhouding tussen de behoefte van het lichaam en de intensiteit van de ademhaling. Zij hebben een overwegende borstademhaling en in rust ademen ze reeds sneller dan normaal. Gedurende arbeidsmomenten neemt de frequentie nog toe en de ademdiepte neemt af, vandaar de extra diepe inademingen via veelvuldig zuchten, geeuwen, snuiven, keel schrapen en de borstkas regelmatig uitzetten. Zij moeten meer ademarbeid verrichten bij gelijkblijvende activiteit!

18


Bij hyperventilatiepatiënten neemt ook een paradoxale overademing toe door een toegenomen gevoeligheid van de chemoreceptoren voor koolzuur. Vooral patiënten met paniekaanvallen en depressiviteit vertonen een verhoogde gevoeligheid voor koolzuur omdat hun verdedigingsmechanisme extra geprikkeld wordt waarbij de ademfrequentie toeneemt. De verhoogde koolzuurafgifte prikkelt het ademcentrum en ontregelt het feedbackmechanisme dat instaat voor de verlaging van ademhaling bij verlaging van koolzuurwaarden. Verlaging van koolzuur bij hyperventilatie leidt tot verhoging in plaats van verlaging van de ventilatie!

Besluit: 1. Hyperventileren heeft op de lange duur een enorme ontregeling van lichaam en geest tot gevolg. 2. Een voortdurende verstoring van het zuurbase-evenwicht in het bloed leidt tot een sterk onderschat metabool probleem. 3. De klachten zijn zeer hardnekkig en veelal op den duur onomkeerbaar!

De oorzaken van hyperventilatie achterhalen Waarom gaat iemand te snel en te diep ademhalen, terwijl hij toch in een rusttoestand is? Hyperventilatiepatiënten hebben reeds een lange weg afgelegd voordat ze zich een hyperventilatiesyndroom ontwikkelden. Zelden is een specifieke oorzaak aan te wijzen, integendeel ontstaan zij in de meeste gevallen zeer geleidelijk. Wij zien wel bij vele patiënten een combinatie voorkomen van hard werken en spanningsvolle levensomstandigheden. De oorzaak van het optreden van hyperventilatie is dikwijls het onvermogen om geschikt te reageren op gebeurtenissen. Belangrijke oorzaken van hyperventileren zetten wij op een rijtje.


1. Spanning, stress Hyperventilatie en spanningen zijn onverbrekelijk met elkaar verbonden. Wie bloot staat aan conflicten en onzekerheden en dus aan spanningen, loopt een kans dat hij vroeg of laat een hyperventilatieaanval doormaakt. Dit hangt sterk af van het karakter en de manier waarop met die spanningen wordt omgegaan. Introverte mensen zijn in de regel zeer kwetsbaar. De sporter stelt zichzelf tegenwoordig hoge eisen; zowel in de amateur- als in de professionele sportbeoefening. Het steeds maar opdrijven van die sportprestatie kan een te grote spanningsbron geven. Precies hetzelfde kan gezegd worden van mensen die volop in het beroepsleven staan en regelmatig hebben af te rekenen met deadlines. Ook zij bouwen steeds meer spanningen op die tot hyperventilatie kunnen leiden, omdat zij niet meer kunnen ontspannen. Spanning is noodzakelijk om veranderingen die ontstaan door overbelasting van lichaam en geest te compenseren. Door spanning te produceren reageert het lichaam tegen de vervormingen van het lichaam veroorzaakt door overbelasting. Het loslaten van die spanning geeft angst en de patiënt zoekt terug de spanning op, zodat

hij geringer bewust wordt van zijn toestand. Zijn spanning maakt daardoor het waarnemen van emoties onmogelijk en verhindert hem zelfs objectief de realiteit waar te nemen.

2. Depressiviteit en angst

Fig. : Stress doet een aantal ademhalingsspieren blokkeren en leidt tot een verkeerd ademhalingspatroon. De verstoring van de koolzuur-zuurstofbalans die hieruit volgt, heeft vergaande gevolgen op het lichaam.

Angst vormt stilaan bij hyperventilerende patiënten de motor die het syndroom in stand houdt. Door het vermijden van situaties die angst en onzekerheden oproepen, worden deze nog versterkt en wordt de weg vrijgemaakt voor chronische, psychische en lichamelijke instabiliteit. Een verwachtingsangst zit gefixeerd in een vicieuze cirkel-effect!

3. Geblokkeerde ademhalingsspieren Er zijn bij de ademhaling in het totaal zo'n 17 verschillende ademhalingsspieren betrokken. Door diverse oorzaken kunnen deze spieren geblokkeerd raken, waardoor er geen volledige ademhaling meer mogelijk is. De onvolledige ademhaling die hierdoor ontstaat kan makkelijk aanleiding geven tot hyperventilatie. De rompspieren worden permanent gespannen gehouden als reactie op spanningsvolle situaties. De schouders en rug worden opgetrokken, de buik verkrampt en slechts alleen een borstademha-


19

Medisch dossier Hyperventilatie ling blijft nog mogelijk. De snelle borstademhaling doet de borstspieren overmatig gebruiken en veroorzaakt een beklemd gevoel in de borstkas. Regelmatig diep ademen en zuchten doet tijdelijk ontspannen, maar de koolzuurmeter slaat door en zuchten veroorzaakt nog een extra uitstoot van koolzuur. Het middenrif raakt in onbruik door de verkramping van de buik en de patiënt begint alleen nog te leven in zijn hoofd. Deze blokkage doet de patiënt letterlijk de das om!

Basisbehandeling bij acute hyperventilatie Het bestrijden van een acute aanval moet gebeuren door de verhouding koolzuur en zuurstof in het bloed te herstellen. Dit kan gebeuren door de patiënt in een plastic zakje, in een "kommetje" van zijn handen of via een 30 cm. lang stukje tuinslang te laten in- en uitademen. De bedoeling is dat de uitgeademde lucht deels opnieuw wordt ingeademd.

4. Hormonale disbalans

Houd rekening met de oorzaken van hyperventilatie 1. Spanning en stress 2. Depressiviteit, angst 3. Geblokkeerde ademhalingsspieren 4. Hormonale disbalans 5. Voeding

20


Begin onmiddellijk met de buikademhaling door langzaam in te ademen tot diep in de buik, de Het stijgen van de adrenalinehoeveelheid in adem een poosje vast te houden en heel traag het bloed heeft een versnelde ademhaling tot zacht uit te ademen. Herhaal deze ademhaling gevolg. De oorzaak van de adrenalinetoename een vijftal maal en adem dan eenmaal diep en kan o.a. zijn een verlaagde bloedsuikerspiegel begin opnieuw de reeks buikademhalingen. (hypoglycemie), stressindicatoren, gebruik van Probeer maximaal te relaxeren tijdens de ademhormoon preparaten. Probeer adrenalinestoten haling en oefen elke dag. Leer verschillende te voorkomen door regelmatig tijdens uitlokrelaxatietechnieken onder de knie te krijgen die kende situaties met je je onmiddellijk kan toepasgedachten naar je buik sen indien een hyperventite gaan en de buiklatie opkomt. Een multi-Bademhaling te begincomplex, extra magnesium nen en stresswerende fytopreVeel klachten van paraten vormen een goede 5. Voeding ondersteuning. Seriane, hyperventilatie een gepatenteerde forzijn aldus het Als er geen optimale mule, is ontstaan dankzij resultaat van een stofwisseling plaats10 jaar wetenschappelijk voortdurende spanning vindt kan er een verhoonderzoek en helpt in van de spieren en een ging van de zuurgraad stress-situaties. Seriane van het bloed ontstaan. bestaat uit een actief daaruit resulterende De receptoren voor verkeerde lichaamshouding. bestanddeel van 100% zuurstof en koolzuur natuurlijke oorsprong, in het bloed zullen het casaïne �S1, waarvan hierdoor een prikkel de rustgevende invloed afgeven voor extra is aangetoond. Deze stof inademing waardoor er biedt goede steun vanaf opnieuw een versnelde eerste inname en dient ling ontstaat van de ademhaling. minimaal 10 dagen te worden gebruikt.

Acute hyperventilatie

Chronische hyperventilatie

Zeer veel mensen zijn zich totaal niet bewust dat ze te diep en te snel ademhalen. Sommige hebben al jaren lang een foutief adempatroon. Deze gewoonte gaat op termijn diverse klachten veroorzaken en tijdens stresssituaties leiden tot een duidelijk herkenbare aanval. Deze acute aanval gaat gepaard met benauwdheid, hartkloppingen, angst voor flauwvallen of om dood te gaan en diverse andere klachten. Na het krijgen van zo'n acute aanval in een bepaalde situatie of plaats, zal een hyperventilant daar niet snel meer naar teruggaan, uit angst om zo'n zelfde aanval wéér te krijgen. Het is de kunst van de patiënt of therapeut een juiste etikettering van de klachten vast te stellen en deze in relatie te brengen met de opgehoopte spanning. Focuseer je op de spanning om deze los te laten, niet te verdringen, maar blijf in gedachten bij de spanning en onderzoekt zachtjes waarvan deze komt terwijl je ademt met je buik.

De chronische hyperventilatie komt het meest voor en wordt het minst als hyperventilatie herkend. Er zijn voortdurende vage klachten, zoals die op voorgaande lijst voorkomen. De ene dag sterker dan de andere, maar aan een foutieve ademhaling wordt vaak niet gedacht. Het hyperventileren is meestal onbewust en nauwelijks merkbaar, behalve wanneer er duidelijk hijgend geademd wordt en er sprake is van een hyperventilatie-aanval. Hyperventilatie behoort tot de functionele syndromen, waarbij de klachten te wijten zijn aan psychische oorzaken en niet aan lichamelijke afwijkingen. Het ademhalingsysteem is nauw verbonden aan de emotionele gemoedstoestand van de patiënt. Men reageert primair op prikkels uit zijn omgeving door middel van de ademhaling. Bij angst grijpt de adem om de keel!

Advieshoekje van Walter Faché

De behandeling van chronische hyperventilatie 1. Chronische hyperventilatie is een hele verzameling van allerlei problemen en klachten. Slechts zelden kan rechtstreeks een directe oorzaak aangegeven worden. Daarom is er een geïntegreerde aanpak nodig. 2. Psychische ondersteuning zoeken. - ga op zoek naar de onderliggende mechanismen van de klachten - leer je vriendelijk emotioneel uiten - werk met positieve gedachten en laat negatieve los - mindfullnessmeditatie leert je spanning en ontspanning in balans brengen 3. Het belang van ademtechnieken. - aanleren van verschillende manieren van ademen o.a. buik en flank - leer je adem sturen via de buikademhaling naar de lichaamsdelen die getroffen worden - bewust worden van ademritme, adempauze en bij je adem leren blijven of er opnieuw naar toe gaan - train regelmatig elke dag de mindfullnessmeditatie - verwerf een bewuste controle over het middenrif (diafragma) om eventuele hyperventilatie aanvallen te leren herkennen, voorkomen en behandelen 4. Verbeter je lichaamshouding met yoga of andere technieken: - door het in balans brengen van de juiste spierspanning kunnen ademhalingsspieren optimaler functioneren - yoga is uitstekend om spierspanningen te helpen in balans te brengen en de spierontspanning te voelen, deze concentratietechnieken brengen de geest tot rust 5. Het belang van ontspanningsoefeningen of relaxatietechnieken: - met behulp van spierontspanningsoefeningen en autogene training krijgt men de beschikking over een veel grotere stressbeheersing - leer geduldig en bewust spieren opnieuw voelen, je hele lichaam voelen en terug contact verkrijgen met de grond (aarding) 6. Voeding blijft een basisbehandeling: - Gerichte voedingsadviezen zorgen voor een optimale stofwisseling. Hiermee kunnen o.a. hypoglycemie en verzuring van het bloed worden voorkomen, met als gevolg

-

-

een kleinere kans op het in stand houden van het hyperventilatie syndroom. Orthotarische voeding leidt langzaam maar zeker tot een zuur-base-evenwicht, opheffing van bepaalde deficiënties, en vooral de toevoer van de nodige cofactoren die de enzymwerking optimaliseert en de hormonenhuishouding terug in balans brengt. Raadpleeg de voedingsdriehoek Faché en de monografieën nrs 55, 63 en 68, die je een volledig beeld geeft over de orthotarische voeding in al zijn aspecten. Voedingsaanvullingen zijn natuurlijk belangrijk om gediagnosticeerde tekorten aan te vullen. Bij elke patiënt zal dit verschillend zijn zodat een individueel persoonlijk suppletierecept noodzakelijk zal zijn. Doe dit in overleg met een orthomoleculaire arts of therapeut.

7. Medicijnen kunnen helaas niet helpen omdat zij de signalen onderdrukken die ons kunnen informeren wat er aan de hand is en bovendien ook gevoelens onderdrukken. 8. Wat doe je bij een hyperventilatieaanval? - buik niet stil houden, maar bewegen - niet diep en vol lucht inademen, maar laag en rustig de adem door de neus naar binnen laten stromen - niet onderdrukken van de adembeweging, maar vrij ademhalen vanuit de buik en het middenrif - niet zuchten en blazen, maar neuriënd uitademen vanuit de onderbuik en het middenrif terwijl je alles loslaat 9. Verander drastisch je leefwijze. - minder uren intensief werken en regelmatig ontspannen - leren de activiteiten niet meer gehaast uit te voeren en rust te nemen als het lichaam er om vraagt - las permanent corrigerende activiteiten in om de leefwijze en lichaamshouding te verbeteren - verlaag je draaglast (problemen, overbelasting, opdrachten...) tot jouw realistisch niveau - maak tijdig een analyse van je probleemsituatie, zodat ongeschikte gedragingen en situaties veranderd kunnen worden - leer ruimte geven aan je problemen en gebruik voortdurend de buikademhaling om dit te bereiken

Fig. : Te bestellen bij [email protected]

INFO • Instituut voor aandacht & mindfulness (IAM) www.aandacht.be • Zen Sangha (Zendo Gent) Elyzeese Velden 10 b Gent 09 324 63 95 [email protected] www.zensangha.be • Monografieën nrs 2, 55, 59, 63, 68


21

Milieu Ventilatie van de binnenruimte

Houd je huis binnen gezond

met een goed werkend ventileringssysteem Ivan Pollet

D

e meeste

onder ons hechten heel wat belang aan hun voeding, maar van wat we binnen spelen door te ademen liggen de meeste mensen minder wakker. Dit komt onder meer omdat we van nature niet of weinig in staat zijn om een onderscheid te maken in goede of slechte lucht. Een goed werkend en onderhouden ventilatiesysteem is dan ook nodig om de kwaliteit van de lucht in gebouwen te verzekeren. Ventilatie verbetert niet alleen de gezondheid van mensen door het verminderen van de verontreiniging van de lucht (door allergeen, stoffen, vetten, …), ook voor de gebouwen is een goede ventilatie belangrijk om geen vochtschade door condensatie of schimmelvorming te veroorzaken.

Correct ventileren betekent vooral op een gecontroleerde manier de volledige woning (of het gebouw) doorspoelen met relatief kleine hoeveelheden verse buitenlucht. Ongecontroleerd ventileren gebeurt via de spleten, kieren of lekken in de buitenwand, het dak, langs ramen, … en moet zoveel mogelijk beperkt worden, omdat het aanleiding geeft tot overtollig energieverbruik en comfortklachten. Gecontroleerd ventileren kan op verschillende manieren: op volledig natuurlijke wijze, op volledig mechanische wijze, of via een combinatie van natuurlijke en mechanische ventilatie. Deze verschillende vormen van ventileren worden ook onderverdeeld in 4 hoofd-ventilatieklassen: Systeem A: natuurlijke luchttoevoer + natuurlijke luchtafvoer Systeem B: mechanische luchttoevoer + natuurlijke luchtafvoer Systeem C: natuurlijke luchttoevoer + mechanische luchtafvoer Systeem D: mechanische luchttoevoer + mechanische luchtafvoer

A

B

C

D

natuurlijk

mech. toevoer

mech. afvoer

balans

+

-

+/-

--

beperkt

matig

matig

hoog

+

+/-

+/-

-

hoog

matig

matig

matig

tochtrisico

voorverwarmen !

tochtrisico

tochtrisico bij vorst

mogelijk

geen

mogelijk

geen

Lawaai van installatie

geen

opgelet!

beperkt

opgelet !

Eigen elektriciteitsverbruik

geen

beperkt

beperkt

opgelet !

vraagsturing

vraagsturing

WP boiler

HR WTW

moeilijk/redelijk

moeilijk

redelijk

moeilijk

1500-2000

5000-7000

Ventilatiesysteem Eenvoud Onderhoud Gebruiksvriendelijkheid Levensduur Temperatuurcomfort Lawaai van buiten

Energiebesparing Toepasbaar in verbouwingen Investeringskost (€)

22


In een niet zover verleden bestond er enkel natuurlijke luchttoevoer of -afvoer en was er geen sprake van mechanische ventilatie. Mechanische ventilatie gebruikt immers één of meerdere ventilatoren om een luchtstroom doorheen een gebouw tot stand te brengen. Natuurlijke ventilatie gebruikt de natuurlijke druk die ontstaat door temperatuurverschillen en windeffecten. Bij het veel toegepaste ventilatiesysteem C, wordt de lucht op natuurlijke manier toegevoerd via ventilatieroosters die zich meestal in of rond het raam bevinden. De afvoer van de vervuilde lucht gebeurt met behulp van een centrale ventilator. In nieuwe gebouwen is het verplicht één van deze ventilatiesystemen te voorzien. De luchttoevoer gebeurt in de leefruimtes (woonkamer, slaapkamer, kantoor, …), terwijl de luchtafvoer plaatsvindt in de functionele ruimtes (badkamer, toilet, keuken, …). In de woning of het gebouw wordt de lucht via overstroomvoorzieningen doorgevoerd van de leefruimtes naar de functionele ruimtes. Hieronder worden de belangrijkste factoren bij de keuze van een ventilatiesysteem verduidelijkt voor de 4 verschillende systemen.

1500-2000

Milieu Ventilatie van de binnenruimte

Fig. : Werkingsmechanisme van een ventilatiesysteem in een normaal huis.

De systemen A en C waarbij de lucht natuurlijk wordt toegevoerd, zijn de eenvoudigste en goedkoopste systemen. Door hun eenvoud zijn ze gemakkelijk te onderhouden en te bedienen en is er weinig kans op storingen. Bovendien is hun levensduur hoog.

zomernachten, in tegenstelling met natuurlijke luchttoevoer via de gevel. Volgende elementen moeten zeker in rekening gebracht worden bij balansventilatie: •

Systeem D wordt meestal aangeduid als balansventilatie waarbij een warmteterugwinunit (WTW) toegepast wordt om energie te recupereren. Dit systeem is volledig mechanisch, waardoor balansventilatie ook het meest complexe systeem is en heel wat aandacht vergt om optimaal te functioneren.

•

• •

Meer dan bij andere ventilatiesystemen valt of staat een balansventilatie met het onderhoud van het systeem. Filters moeten regelmatig gereinigd of vervangen worden, anders worden deze een bron van vervuiling. Ook luchtkanalen in het bijzonder de toevoerkanalen, moeten gereinigd worden om geen bron van verontreiniging te vormen. Daarnaast kunnen de opgewarmde toevoerkanalen voor een warme luchttoevoer zorgen tijdens "koele"

Ventilatiesysteem regelmatig onderhouden (filters reinigen, luchtkanalen reinigen) Zeer luchtdichte woning zodat de toe- en afgevoerde lucht effectief via de warmtewisselaar passeert en niet via lekken of kieren de woning binnenkomt of verlaat Permanente balancering van de debieten bij toevoer en afvoer Opstelling van de WTW-unit in een verwarmde ruimte.

Enkel onder deze voorwaarden kan een vrij hoog rendement bereikt worden. Een hoog rendement is noodzakelijk wegens de vrij lange terugverdientijd als gevolg van de hoge investeringskost, de onderhoudskost, en het permanente elektriciteitsverbruik. M.a.w. wanneer de installatie niet optimaal functioneert, zal de lagere energiekost verloren gaan in de extra overige kosten verbonden aan balansventilatie.

Gedurende de laatste tien jaar is het windpatroon in Vlaanderen grondig gewijzigd. Lange perioden van windstilte worden afgewisseld met kortstondige stormdepressies. De dagen waarop er windstilte is zijn volgens de medische literatuur ongezond voor de harten longfunctie van mensen. De lucht die we in- en uitademen blijft stationair in onze omgeving hangen en wordt vervuild. Vroeger hielp de wind buiten mee, om via kieren aan deuren en ramen, meer zuurstofrijke lucht binnen te brengen. Nu moet dit o.a. gebeuren door middel van een ventilator bij een open raam. Bij windstilte zorgt die voor het binnenzuigen van een betere zuurstofkwaliteit. Dit fenomeen komt zeer sterk tot zijn recht tijdens hittegolven. Een gebrek aan ventilatie zorgde gedurende de zomer van 2003 voor achtduizend doden - door gebrek aan ventilatie - in Frankrijk. In België zouden er toen bijna tweeduizend sterfgevallen geweest zijn die rechtstreeks te maken hadden met een gebrek aan geventileerde lucht.


23

Sport- en leefstijl Bedrijf in de kijker

Huidtherapie anders benaderd De impact van stress, darmkwaliteit, zuurstof en lichaamsvervuiling Kristine Verhelst

Fig. : Ontgiften met infrarood een nieuwe techniek

Onze huid : een orgaan als een ander

Tekorten hoezo? Ik eet toch gezond

In de gezondheidszorg wordt de huid vaak stiefmoederlijk behandeld, totdat ernstige problemen opduiken. Met de toenemende aandacht naar het bereiken van het schoonheidsideaal, krijgt de huid in de schoonheidswereld wel alle aandacht. Tot voor enige tijd echter slechts vanuit een beperkte optiek, nl. enkel gericht naar uitwendige verzorging.

Vaak gehoord. Let wel: ook al eet je veel groenten en fruit, de huidige voedselkwaliteit is niet meer wat het vroeger was door de opgedreven land- en tuinbouw. Een tweede factor die maakt dat er vaak tekorten zijn, is de overmaat aan stress die deel uitmaakt van ons dagelijks leven. Stress rooft bouwstoffen in het lichaam. Voeg daar nog te kort aan slaap aan toe en je lichaam kan niet meer voldoende herstellen. De darm is heel belangrijk in de opname van de bouwstoffen. Hier worden de voorverteerde voedingsmiddelen opgenomen in de bloedbaan. En hier knelt vaak het schoentje: een verminderde darmfunctie (vnl. de dunne darm) verhindert de opname van mineralen en vitaminen. Zijn er dan nog tekorten op gebied van minerale celzouten, van silicium, dan wordt het voor het lichaam moeilijk de voedingsbestanddelen op te nemen en te verdelen naar de betreffende cellen. Bij rokers stelt zich het probleem van verminderde doorbloeding van de capillairen ter hoogte van de huid, dus verminderde aanvoer van voeding en zuurstof.

De huid als orgaan wordt in de eerste plaats van binnenuit voorzien van bouwstoffen; huidverzorging is aanvullend. Indien het lichaam tekorten vertoont, krijgt de huid als minder essentieel orgaan onvoldoende bouwstoffen. Wanneer wij spreken over afvoer van afvalstoffen in het lichaam, denken wij in eerste instantie aan de darm en de nier-blaas. Er is echter meer: zuivering betekent ook een goede capaciteit van de cellen om afvalstoffen vrij te geven. De huidcellen en onderhuidse bindweefselcellen zijn als minst belangrijke cellen de eerste stapelplaatsen van overmatige toxines.

Conclusie Wie aan verbetering van de huidkwaliteit wil werken, zorgt in eerste instantie voor zuivering en de nodige bouwstoffen van binnenuit.

24


Stress, darmen, voeding… huidkwaliteit? Overmatige stress is moordend voor een optimale gezondheid en vitaliteit. Stress wordt

Sport- en leefstijl Bedrijf in de kijker vaak niet erkend omdat wij eraan gewend geraakt zijn. Het veroorzaakt blokkades in het energiesysteem. Daardoor gaan de lichaamsfuncties niet meer behoorlijk functioneren. Eén van de meeste stressgevoelige organen zijn de darmen. Voeg hierbij een fout voedingspatroon en je darmen zijn niet meer in staat de voeding die het lichaam nodig heeft op te nemen. De darmdoorlaatbaarheid verhoogt en grote partikels die dienen afgevoerd te worden, krijgen zo een kans het lichaam binnen te dringen. Het probleem van ‘leaky gut’ of lekkende darm treedt op met als gevolg een verzuring van het lichaam en een opstapeling van afvalstoffen in het onderhuids bindweefsel en een onzuivere huid. De darmkwaliteit optimaliseren houdt in: aanvoer van bouwstoffen voor de opbouw van de darmwand en bloedvaten , ontstekingen van de darmwand behandelen, afdoden van parasieten, wormen, schimmels en opbouw van een gezonde darmflora. Bij een sterk vervuilde dikke darm zijn hogedarmspoelingen vaak een stap in het behandelingsplan om de toxines in de plooien van de darm te verwijderen. Echter nooit bij een leaky gut en bij grote disbalans. Het is een ingrijpende methode met – indien deskundig toegepast – grote doeltreffendheid.

Plastische chirurgie, botox, of een natuurlijke oplossing? -

-

-

-

Plastische chirurgie: ja, als onderdeel bij extreme problemen zoals een teveel aan huid na een drastische gewichtsvermindering. Noot hierbij: voor en na de ingreep moet de huid in optimale conditie gebracht worden met onderstaande methoden om het resultaat van de ingreep maximaal te doen slagen. Botox: neen, want het is een niet-lichaamseigen materiaal. Natuurlijke oplossingen dragen de voorkeur: hier wordt de werkelijke oorzaak van het huidprobleem aangepakt. Een mix van volgende therapieën geeft het gewenste resultaat: Voedingsadviezen betreffende het zuurbase-evenwicht, volgens het huidprobleem in relatie tot de 5 elementenleer. Suppleties die de tekorten aanvullen: de huid als niet-essentiëel orgaan staat als laatste in de rij bij de voedselbedeling. Wanneer in het lichaam schaarste is aan bouwstoffen, worden die tekorten eerst zichtbaar ter hoogte van de huid. Voorbijgaan aan de eerste tekenen van disbalans is als het rode waarschuwingslampje van de oliefilter in de wagen negeren. Darmtherapie gebaseerd op objectieve preklinische labotesten van de ontlasting: ondanks een schijnbaar normaal stoelgangpatroon, brengt dit laboratoriumonderzoek onregelmatigheden aan het licht op microniveau, wat later – indien niet verzorgd – functionele stoornissen geeft. Een verbe-

-

-

terde darmfunctie zorgt voor een verhoogde opnamecapaciteit. Ontzuren met Infrarood (Solocarbon systeem), met fytotherapie, met kleurkleipackings en energetische drainages (Phyto 5), met basische baden, verrijkte zuurstoftherapie (Airnery en Active air – zie Leef nu, nr. 29) Niet te vergeten de kleurlichttherapie via de ogen en op de accupunctuurpunten.

Elk lichaam is uniek. Eenzelfde klacht, echter een andere oorzaak, een andere behandeling. De juiste toegang op dat moment door deze persoon met een bepaalde klacht kan worden bepaald door een ervaren behandelaar. Mits spiertesten kan de ideale therapie geïndividualiseerd worden.

Het effect van kleurlichttherapie op de huidkwaliteit Licht en kleuren zijn onmisbaar voor de mens. Elke kleur, elke meridiaan heeft een eigen trilling.

Rechtstreekse toepassing op de huid, nl op accupunten en op reflexzones Meridianen zijn energiekanalen die informatie vervoeren in de vorm van fotonen, lichtdeeltjes. Acupunctuurpunten zijn de plaatsen bij uitstek om de meridianen te beïnvloeden. Concreet: bij couperose worden ter hoogte van het gelaat lichaam op acupunctuurpunten de kleur van de betrokken meridiaan ingestraald met monochromatisch licht (kleurpunctuur).

Indirect via de oogzenuw naar de hypothalamus, de hormoonklier in het hoofd die de lichaamfuncties aanstuurt Deze vorm van kleurlichttherapie is de krachtigste vorm van ontgifting, zelfs voor metalen. Het toestel dat hierbij wordt gebruikt –Photonwave – is uniek in zijn soort en van Belgische origine. Omdat de hypothalamus de orgaanfuncties dirigeert, zijn de mogelijkheden van deze therapie veelzijdig, zowel op lichamelijk als op emotioneel niveau. Lichaam en psyche oefenen voortdurend een wisselwerking uit op elkaar. Ontstressen met deze vorm van kleurlichttherapie heeft een diepe impact op lichamelijk vlak. Emotionele processen die diep vastzitten uiten zich vaak pas na jaren in één of andere vorm van lichamelijke (cfr. de darm) en/of emotionele problemen. De combinatie van kleurlichttherapie gebaseerd op spiertesten en coaching geeft de beste resultaten.

Fig. 2: Huidtherapie van binnen uit.

Info

�� Kristine Verhelst is kinesitherapeute en is werkzaam bij het therapiecentrum Vitae.

��

Therapeuticum Vitae Enkelstraat 86 2570 Duffel Tel.: 015 31 16 30 E-mail:

[email protected]

www.therapeuticum-vitae.be


25

Wetenschappelijke visies Evolutietheorie

Creationisme,

evolutie volgens de bijbel. Geloof en het ongeloof in de evolutietheorie van Darwin

Joost Meeusen

T

egenhangers van

evolutie zien overal onvolledigheden in de evolutietheorie en steunen zich daarop om de theorie te verwerpen. Hoewel ze allerlei wetenschappelijke argumenten gebruiken, doet men dit niet op wetenschappelijke gronden. Ze volgen letterlijk wat de bijbel hen heeft voorgeschreven, een methodiek die men moeilijk wetenschappelijk kan noemen. Maar is de evolutietheorie echt in strijd met religie? En omgekeerd, kan wetenschap enige aanspraken maken op religieus terrein?

Fig. 1: ‘Schepping van de zon en de aarde’, detail uit de fresco’s van Michelangelo die te bewonderen zijn in de Sixtijnse kapel van het Vaticaan.

26


Fossiele hiaten

Het knelpunt toeval

Inderdaad laten de fossielen een grillig patroon van de evolutie zien, maar dat heeft meer te maken met de beschikbaarheid van het bewijsmateriaal. Het ene tijdperk was misschien iets gunstiger voor fossielvorming dan een ander. In dat opzicht zijn sommige reconstructies van de evolutie inderdaad niet meer dan slecht in elkaar gestoken puzzels. De creationisten echter verzwaren dit verwijt door te stellen dat de evolutie niet meer dan een fantasie van het menselijk brein is. Maar ook dit is geen criterium. Elke wetenschappelijke theorie is niet meer dan een product van het menselijke denken: verder dan dit denken zullen we nooit geraken. Het bestaan van Australië is ook op een vorm van geloven gebaseerd wanneer men er nog nooit is geweest.

Creationisten hebben het moeilijk met het begrip toeval. Zij beweren dat de evolutie een reeks van toevallige gebeurtenissen is en dat toeval geen voldoende uitleg kan zijn voor de complexiteit van het leven. Dit is echter een totale misvatting van Darwins concept van toevallige variaties. Met variaties bedoelde hij verschillen tussen soortgenoten, zoals blauwe en bruine ogen, of een zwarte en een blanke huidskleur. Voorwaarde is wel dat die variaties genetisch bepaald zijn en dat ze dus doorgegeven worden naar volgende generaties. Gesteld dat de mens enkele miljoenen jaren geleden uit de Afrikaanse savanne kwam, neem ik de huidskleur als voorbeeld en met de

Wetenschappelijke visies Evolutietheorie zwarte huidskleur als de norm. Af en toe werd in die savanne iemand geboren met een blanke huidskleur (een mutant of liever een variant), maar blijven zij steeds in de minderheid (pakweg één geval per miljoen). Een blanke huid geeft minder bescherming tegen de brandende zon. Toch wanneer de populaties van mensen naar koudere gebieden begonnen te verhuizen, begon blank wel interessant te worden. Immers halen we vitamine D uit het zonlicht, dat door donkere huidspigmenten wordt tegengehouden. De variant 'blank' bleek beter aangepast in de minder zonnige streken en werd daar een nieuwe norm. Dat er plotseling af en toe iemand geboren werd met een blanke huidskleur, is geen echte toeval. Variatie is er altijd; dat zit zelfs in onze genen! Vroeg of laat duikt er wel iemand op met een bepaalde variatie; alleen is het soms wat lang (honderden jaren) wachten. Zonder variatie was er nooit evolutie geweest. Vergelijk met dobbelsteenwerpen. Dat je toevallig een zes gooit, noem je geluk. Maar dat je na zeshonderd keer proberen 102 keer zes gooit, kan je geen bijzondere toeval meer noemen. Het is eerder een noodzaak om na zeshonderd keer te gooien om in de buurt te komen van honderd keer zes.

Toeval van bij het begin

Fig. 2: Het experiment van Miller-Urey (1953) dat aantoont dat complexe organische verbindingen door elektrische ontladingen gevormd kunnen worden. Een mengsel van methaan, ammoniak, waterdamp en waterstof wordt verdampt (vat 1). De damp komt terecht in een bol (2) met elektrische ontladingen. De elektrische ontladingen staan model voor de bliksems van twee miljard jaar geleden. Ze drijven de reacties aan tussen de bestanddelen van het gas. De reactieproducten komen vervolgens terug in het eerste bol. Na een week circuleren vond men aminozuren, suikers en lipiden in het mengsel terug.

De duivel is hier mee gemoeid

De creationisten blijven er op hameren dat een Door de evolutietheorie als een leugen voor levende cel te complex is om zomaar uit het te stellen, verloochenen creationisten vele niets ‘gecreëerd’ te worden. Dat klopt in feite. wetenschappelijke observaties. De wetenschap Niemand weet waar en hoe zou dogmatisch de evohet begonnen is. Het enige lutietheorie aanhangen. dat men weet is dat biomoleHiermee wordt tegelijk culen spontaan gevormd kunook de integriteit van vele nen worden door elektrische "Gij zijt stof, en tot stof wetenschappers in vraag ontladingen (blikseminslagesteld. keert gij terug" gen) in aanwezigheid van de Dat creationisten bepaalde (Genesis, 3:19) juiste grondstoffen (koolstof, waarnemingen weigeren stikstof, fosfor en zuurstof). te aanvaarden, getuigt Chemisch gezien is zelfs de niet van een standvastig spontane vorming van comgeloof in de werkelijkheid. plexe moleculen, zoals aminoImmers heeft de intelzuren en DNA, geen grote onoverkomelijkheid. ligent designer alle bewijsstukken misleidend Deze moleculen konden zich toch opstapelen gelegd, zodanig dat dit een evolutie van aap gedurende miljoenen jaren in wat men soms de naar mens suggereert. Zo'n schepper heeft dan 'oersoep' noemt. veel weg van een duivel. Hoe daaruit een bacteriële cel is kunnen ontstaan, is een groot vraagteken. Echter vergeet niet dat de oersoep met niets te vergelijken is vandaag. Nu zou zo'n oersoep onmiddellijk opgeruimd worden door bacteriën, maar toen bestonden die beestjes uiteraard nog niet. Waarschijnlijk was er al veel beweging in de oersoep voordat de eerste 'celachtige' verscheen, met vele chemische reacties die zichzelf in stand konden houden. Tot weinig meer dan dergelijke speculaties is men nog niet gekomen. Misschien waren het dan toch ruimewezens (zie scientologybeweging). Misschien is het onmogelijke toen toch gebeurt.

Intelligent design Grote verschillen met de creationisten zijn er niet. Ook zij vinden het verklaringsmodel van de evolutietheorie niet afdoende en vullen daarom de gaten op met een vage entiteit: een schepper, een intellect, een god, een demiurg, etc. Op papier spreken de aanhangers niet uit over hoe een dergelijke creator eruit moet zien, maar de in praktijk valt die dan toch samen met de God van de bijbel. Vaak gaat het dus om hetzelfde creationisme, maar onder het bedrieglijke mom van wetenschappelijkheid.


27

Wetenschappelijke visies Creationisme

Pierre Teilhard de Chardin Darwin is vaneigens veroordeeld geweest omwille van de evolutietheorie. Zijn theorie stond in strijd met het bijbelse verhaal. Toch hebben enkele Christelijke denkers zich kunnen plooien naar de toenmalige stand van zaken. De jezuïet en paleontoloog Teilhard de Chardin was iemand die daarvoor niet terugschrok. Als wetenschapper leverde hij zijn bescheiden bijdrage aan de ontwikkeling van de evolutietheorie; als christen zocht hij naar de plaats van de evolutie in zijn geloof.

Ingewikkelde wezens Fig. 3: Teilhard de Chardin (1881-1955), filosoof, jezuiet en verdienstelijk paleontoloog. Zijn pogingen om wetenschap en christendom met elkaar te verzoenen, vonden weerstand bij de toenmalige kerkelijke instanties. Zijn werk heeft wel de ‘modernisering’ van de kerk tijdens het tweede Vaticaans concilie (19621965) beïnvloed.

In de evolutie ontwaarde hij twee gelijklopende trends. Wat iedereen het meest opviel, was de toenemende complexificatie. Uit atomen ontstonden complexe eiwit- en DNA-moleculen, waaruit vervolgens primitieve cellen ontsproten. Op de koop toe bleek deze cel zichzelf te kunnen reproduceren! Ook deze cel werd steeds ingewikkelder: er kwam een celkern bij, mitochondriën, trilhaartjes en vele andere celcompartimenten. En cellen begonnen zich te groeperen tot meercellige organismen en ze begonnen aan rolverdeling te doen. Cellen die instonden voor opname van voedingsstoffen werkten samen met cellen die aan voortbeweging deden. Eerst heel eenvoudig, maar op termijn kwamen daar steeds meer en meer verschillende weefsels en organen bij, inclusief organen om de omgeving waar te nemen. De inkomende prikkels werden steeds meer gecentraliseerd in eerst wat hersenganglia waren (mini-hersenen bij vissen), maar die steeds relatief meer volume in beslag begonnen te nemen.

Toenemend bewustzijn Dit is de tweede trend in de evolutie. Op een bepaalde ogenblik waren de hersenen zodanig ontwikkeld dat ze niet alleen anticipeerden op de wereld, maar ook zichzelf konden herkenen. Het organisme begon zichzelf te zien als zijnde zichzelf en hij kon het niet laten daarover na te denken. Naast de toenemende complexificatie vond Teilhard de Chardin een toenemende verinnerlijking in de evolutie naar de mens. Evolutie bezag hij als een groei van complexiteit (uiterlijk) en van bewustzijn (innerlijk). Referenties: 1. Yahya H. The collapse of the theory of evolution. Idara Isha'at-e-diniyat (P) Ltd. (2003) 2. Bodifee G. God en het gesteente. Davidsfonds Leuven (2007) 3. Cloots A. Fundamentele filosofie. (2005) [Persoonlijke notities]

28


Omega De Chardin trachtte dit idee te integreren in zijn christelijke visie. De evolutie zou het niet laten bij wat het nu is. Mensen zullen zich steeds meer gaan verenigen (club, partij, wereldburger...) en zo tot een globalisering/convergentie komrn naar een punt in de evolutie dat hij Omega noemde. Het Punt Omega valt samen met de toestand van de door Christus verloste mensheid. De mensen hebben zich

zodanig verinnerlijkt dat zij het Mystieke Lichaam van Christus zijn geworden.

De fascinatie Sommige evolutiewetenschappers en geloofsgetuigen hebben iets gemeen met elkaar: het ontzag voor onze wereld. Fascinatie inspireert mensen om vragen te stellen over deze wereld. Ze zoeken uit hoe de wereld in elkaar steekt en wat ze er überhaupt komen doen. Er is dus geen wetenschappelijke antwoord waarom iemand aan wetenschap doet. Deze motivering kan steeds van technisch-rationalistische aard zijn, maar dat maakt het niet wetenschappelijker erop. Zo'n antwoord zit altijd ingebed in een wereldbeschouwing van de wetenschapper. Maar fascinatie is niet de ene mogelijke drijfveer. Grote stappen in de wetenschappelijke vooruitgang werden gemaakt door politieke overwegingen, zoals in tijden van oorlog wel eens het geval was.

Wetenschap en religie Teilhard de Chardin heeft dan wel een verdienstelijke poging gedaan om wetenschap en religie onder één dak te brengen, maar tegenwoordig ziet men zo'n innige vervlechting niet meer zitten. Het lijkt of geloof en wetenschap niets over elkaar te zeggen hebben. Het naar voren brengen van een Goddelijke hand in een theorie is onwetenschappelijk, terwijl een moleculaire uitleg van het bewustzijn tot weinig bijdraagt aan de zin van het leven. Einstein vatte het niettemin samen als "Religie zonder wetenschap is blind, wetenschap zonder religie is kreupel". Religie moet wetenschap erkennen wil het niet dogmatisch worden. Religie heeft weinig met zekerheden te maken, hoewel dat vaak van uw geloof geëist wordt. Volgens sommigen leunt het meer aan bij de kunst van het twijfelen. Dat wetenschap niet zonder religie kan voortgaan, houdt in dat het wetenschappelijk verklaren beperkingen heeft. Wetenschap kan wel vertellen hoe wij hier geworpen zijn, maar nooit waarom. En wanneer iemand opwerpt dat er geen zin van het leven bestaan of geen god, dan is dit geen wetenschappelijke uitspraak. Automatisch wordt die stelling doorverwezen naar het domein van zingeving, hoe kaal die vlakte ook moge zijn.

Besluit Kortom, de evolutietheorie zegt niet meer dan dat we uit stof zijn ontstaan. Vermoedelijk zal ze niet verder dan die stelling geraken.

Bio-Q10 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg & GOLD 100 mg

Geeft meer energie en versterkt de levenskracht

Voorbeelden zijn: PCB’s, Pesticiden, Schimmels Ftalaten (Terug te vinden in plastic flessen) Fijn stof, Dioxines, Asbest Zware metalen, Chloroform Chlorine

• Krijg uw energie terug met Bio-Q10 • Dé sleutel in de energieproductie van het lichaam

Gevolgen: • Vermoeidheid • Allergieën / Astma • Immuniteitsproblemen • Hoofdpijn / Migraine • Depressie • Hormonale problemen • Etc.

• Voel het verschil!

Bio-Q10 – voor een optimaal effect Er zijn grote verschillen in biologische opneembaarheid tussen de verschillende Q10 preparaten. Coënzym Q10 wordt beter opgenomen door ons lichaam wanneer deze in plantaardige olie opgelost is. Droge coënzym Q10 – zoals bijvoorbeeld in sommige multi-preparaten onder vorm van tabletten, granulaat en dragees – wordt slecht door het lichaam opgenomen en heeft daarom weinig effect. Gehalte van CoQ10 in plasma (relatieve verandering)

Resium is een alcoholvrij mengsel van 10 belangrijke ontgiftende kruiden. Eén kuur Resium heeft een onmiddellijk effect. Andere positieve effecten van Resium: • Lever-en bloedreinigend • Elimineert urinezuren

3,0 Zachte gelatinecapsule met olie (b.v. Bio-Q10)

Korrels 2

Tablet 2

1,0 Dragee

1

• Ondersteunt lever en nieren

In de grafiek ziet u een overzicht van de opneembaarheid van Q10 van diverse preparaten. Droge preparaten worden bijna niet opgenomen, in tegenstelling tot de in olie opgeloste coënzym Q10.

Korrels 1 Tablet 1

2,0

2

3 Dagen

4

Bio-Q10 bevat het coënzym Q10 zoals het in de natuur voorkomt, opgelost in olie en wordt aangeboden in zachte, donkere capsules die het coënzym Q10 beschermen tegen licht. De homogene oplossing zorgt ervoor dat het coënzym Q10 niet kristaliseert waardoor de gepatenteerde formule van Bio-Q10 de grootste biologische beschikbaarheid waarborgt.

• Ondersteunt de prostaat • Helpt gewicht te verliezen • Helpt bij opgeblazen gevoel • Verbetert de huid • Helpt de spijsvertering

Promotie

• Geeft meer energie en verhoogt de concentratie.

Nu verkrijgbaar Bio-Q10 30 mg

Succesvol gebruikt door miljoenen mensen sinds 1929!

150 capsules + 30 GRATIS Code CNK 2326-569

� KORTINGSBON € 2,5 KORTING bij aankoop van 1 fles Resium (

€23,56/fl)

Naam: .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Postcode:

. . . . . . . . . . .

Gemeente: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stuur deze bon terug naar: Postkantoor St-Niklaas 1 • Postbus 148 • 9100 St-Niklaas Tel. 03 789 09 59 • Gratis Fax 0800 800 11 [email protected] • www.energeticanatura.com

BE_Q10_Ad_OrthoFyto_LeefNu_Dutch_0807

Straat:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Verkrijgbaar in apotheken (Vraag de CNK-code) 1 capsule per dag Bio-Q10 is verkrijgbaar in concentraties van 30 mg, 100 mg en 200 mg.

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel. 02/720.51.20 – Fax 02/720.51.60 E-mail:[email protected]

Orthomoleculaire waarschuwingen

Opgelet

voor commerciële yoghurts met ‘vers’ fruit

Joost Meeusen

E

en aloude

methode om voedingsmiddelen langer houdbaar te maken, is het toevoegen van probiotische bacteriën. In geval van melk zijn dit de melkzuurbacteriën die het melksuiker verbruiken als energiebron. Minder melksuiker, meer vitamines en probiotische bacteriën zijn de redenen waarom yoghurt gezonder is dan gewone melk.

Het heeft hier geen zin om te kijken of er vers fruit in die commerciële yoghurts zit, in plaats van smaakstoffen. Het toevoegen van vers fruit door de fabrikant is zo mogelijk nog erger. Yoghurt is verzadigd van melkzuurbacteriën, traditioneel met de bedoeling het niet geïnfecteerd te laten geraken met andere, eventueel schadelijke bacteriën. Vers fruit is echter een kandidaatdrager van vreemdsoortige microben, vooral gisten en schimmels. Deze microben kunnen de hegemonie van melkzuurbacteriën in de yoghurt doorbreken en de yoghurt vervolgens bederven. Daarom behandelt de voedingsindustrie het fruit dat voor yoghurt bestemd is met bewaarmiddelen. Fruit voor dergelijke doeleinden is sowieso niet van al te beste kwaliteit, om maar niet te zeggen bedorven.

Fig. : De beste yoghurt? Biologische natuuryoghurt met biologisch vers gesneden fruit vooraf zelf toegevoegd. Kan en zal nooit overtroffen worden.

Fruit bevat fructose als enkelvoudige suiker, terwijl in melk het lactose (melksuiker) zit. De aanwezigheid van eenvoudige suikers maakt dat men dergelijke voedingsmiddelen het best niet samen nuttigt met eiwit- of zetmeelrijke voedingsmiddelen. Omdat eiwitrijke voeding veel van de vertering vergt, worden de enkelvoudige suikers minder opgenomen en gaan ze de voedingsbodem voor gisten vormen. Het spijsverteringsstelsel wordt dan belast (opgeblazen gevoel en winderigheid), al heeft de ene er minder last van dan de ander. Nochtans mag men fruit wel met yoghurt vermengen zonder dat dit veel problemen met zich meebrengt. Weliswaar enkel met fruit dat vers toegevoegd is – of om er geen misverstanden over te laten bestaan – fruit dat je zelf hebt toegevoegd vlak voordat de yoghurt geconsumeerd wordt. In supermarkten wordt de natuuryoghurt echter verdrongen door de vele yoghurtflesjes met fruitsmaken.

30


Nochtans zien we geen bewaarmiddelen vermeld op het etiket! Waarom dit niet het geval is voor bewaarmiddelen in fruit in yoghurt, is vermoedelijk te wijten aan de wetgeving. De wetgeving laat immers toe dat niet alle voedingsadditieven op het etiket vermeld moeten staan. Eén van die achterpoortjes heet het ‘carry-overprincipe’: “Toevoegsels die in het eindproduct voorkomen, doordat zij deel uitmaken van één van de gebruikte ingrediënten (het carry-over principe), en geen technologische functie meer vervullen, moeten niet vermeld worden.” Toegegeven, ander dan dit wettelijk hiaat is geen hard bewijsmateriaal voor handen. Fruit kan ook op veilige manier gesteriliseerd worden, in de eerste plaats op grootmoeders wijze, waarbij fruit of groenten in een glazen bokaal (inmaakpot) gestoken worden en in een kookketel op 100°C verhit worden. Dat de voedingsindustrie deze techniek niet zou toepassen, wijten we aan de hogere productiekosten hiervoor. Bent u nog niet overtuigd? Dan leest u op het etiket de andere toevoegsels: - Extra suiker, zowel in de yoghurt als in het fruit: dan laat je het melksuiker opruimen door de melkzuurbacteriën... . Soms meer dan 10% waarbij je ook dextrose, saccharose en glucose-fructosesiroop moet meetellen. - Kleurstoffen: bedorven fruit ziet er niet zo appetijtelijk uit - Aroma’s: blijkbaar heeft het ook zijn smaak verloren

Nieuws van het Linus Pauling Instituut Oregon State University U.S.A.

“L-theanine, een natuurlijke rustbrenger in een wereld vol stress”

Dr. Balz Frei

L

-theanine is

een aminozuur uit de blaadjes van de Camellia sinensis. Japanners gebruiken het extract uit de groene thee om te ontspannen, ze stoppen het zelfs in kauwgom, maar gebruiken het ook als voedingssupplement. Deze natuurlijke stof heeft een ontspannende en rustgevende werking en kan gebruikt worden door prikkelbare en lusteloze mensen. Om deze rustgevende invloed niet te verstoren is het extract nagenoeg vrij van cafeïne. LTheanine kan zonder bezwaar langdurig gebruikt worden.

Mogelijke toepassingen van L-theanine: - Natuurlijke rustbrenger - Verscherpt het geheugen en concentratievermogen - Voorkomt depressieve stemmingen - Helpt bij wisselende stemmingen voor de menstruatie - Goed voor de bloeddruk - Vermindert stress

Waarom L-theanine? Stress en een te hoge werkdruk, in combinatie met grote hoeveelheden cafeïne, kan een gevoel van nervositeit, irritatie, oververmoeidheid en slapeloosheid veroorzaken. We kunnen het wel een tijdje volhouden, maar gezond is het niet. Gezondheid begint met goede voeding die veel vitaminen en mineralen bevat, maar soms is dit niet genoeg en hebben we aanvulling nodig. L-theanine zorgt voor uiteenlopende gunstige effecten in de hersenen die zorgen voor een ontspannen gevoel. Het is bovendien een goede ondersteuning van ons immuunsysteem. Onderzoek heeft uitgewezen dat al een half uur na inname van L-theanine de gunstige eigenschappen kunnen worden waargenomen. Prettige bijkomstigheid is dat men er niet suf of slaperig van wordt.

Hoe werkt L-theanine? L-theanine blijkt de bloed-hersenbarrière te passeren en een stimulerend effect te heb-

ben op de alfagolfactiviteit in de hersenen (een effect dat onder meer door meditatie kan worden bereikt) terwijl het een remmend effect heeft op de bètagolven (die gepaard gaan met onrust en slapeloosheid). De effecten van theanine zijn mogelijk toe te schrijven aan invloeden op neurotransmitters, zoals dopamine en serotonine. Dit verklaart de positieve effecten van theanine bij stress, slapeloosheid en neerslachtigheid. Theanine blijkt onder meer de stimulerende werking van cafeine te compenseren, vandaar dat mensen na het drinken van groene thee zich vaak rustiger voelen, ondanks de gelijktijdige inname van de stimulerende cafeïne.

Prof Dr. Baltz Frei

Doordat deze stof de hormoonbalans in de hersenen weet te herstellen, verminderen depressie, angsten en onrusten, verbeteren hoge bloeddruk, concentratie en leerprestaties, en nemen alertheid en gevoelens van tevredenheid toe. En mede dankzij al deze verschillende fysiologische eigenschappen ondersteunt de stof bovendien het immuunsysteem. L-theanine zal niet bij iedereen even goed werken. Mensen die overwegen deze voedingsaanvulling te kopen doen er goed aan na te gaan of ze al geen sterkere medicijnen tegen angst en stress innemen. Voor deze categorie van mannen en vrouwen zal de L-theanine minder goed werken. Mannen en vrouwen die pas geconfronteerd worden met stresstoestanden en angstproblemen ondervinden meestal wél snel hulp – binnen het half uur – met dit niet verslavend product.

Referentie: Kimura K, Ozeki M, Juneja LR, Ohira H. L-theanine reduces psychological and physiological stress responses. Biol Psychol. 2007 Jan;74(1):39-45


31

Voor u gelezen ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS Voor u gelezen Deze rubriek wordt samengesteld door de orthomoleculaire voedingsdeskundige medisch jounalist Walter O.M. Faché, Ir. Joost Meeusen, Apr. Fernand Haesbrouck, wetenschapsjournalist Dirk Bogaert en Pieter Van Melckebeke. Wij gaan op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding. Hierbij kan de lezer vragen stellen, die de voedingsraad van het VIOW kan onderzoeken en in deze rubriek beantwoorden.

Referentie: 1. Yi Goh, E Bollano, TR Einarson and G Koren Prenatal Multivitamin Supplementation and Rates of Pediatric Cancers: A Meta-Analysis Clinical Pharmacology & Therapeutics, volume 81, number 5, May 2007, 685691

Multivitaminen om kanker bij kinderen te verminderen Canadese wetenschappers hebben ontdekt dat het gebruik van multivitaminen gedurende de zwangerschap het risico op twee soorten kinderkanker drastisch laat dalen. Ze analyseerden zeven studies die de impact van multivitaminen op het ontstaan van kanker op zeer jonge leeftijd naging. Het dagelijks gebruik van multivitaminen en foliumzuur tijdens de zwangerschap laat het risico op kinderleukemie met 39 procent dalen. Hersenkanker komt bij gebruik van multivitaminen en foliumzuur 27 procent minder voor. Veel studies hebben in het verleden al duidelijk gemaakt dat foliumzuur (Vitamine B9) van zeer groot belang is om misvormingen van de foetus te voorkomen. Volgens de onderzoekers gebruiken slechts de helft van de zwangere vrouwen de nodige vitaminen. Leukemie blijft de voornaamste kankersoort bij jonge kinderen, 35 procent van de nieuwe kankers bij baby’s zijn leukemie. (JM)

Pre- en probiotica tegen prikkelbare darmsyndroom

Referentie: 1. Kajander K, Myllyluoma E et al. Clinical trial: multispecies probiotic supplementation alleviates the symptoms of irritable bowel syndrome and stabilizes intestinal microbiota. Aliment Pharmacol Ther. 2008 Jan 1;27(1):48-57

32

Prebiotica en probiotica staan ervoor bekend dat ze diarree, veroorzaakt door het gebruik van antibiotica, helpen voorkomen en behandelen. Sommige pre- en probioticapreparaten zijn ook uitermate efficiënt bij mensen die lijden aan het prikkelbare darmsyndroom. De kenmerken van dit ongemak zijn altijd dezelfde: darmkrampen, darmtransitproblemen - de ene dag diarree, de andere dag constipatie - een opgeblazen gevoel en soms winderigheid (flatulentie). Meer dan 15 procent van de bevolking wordt er mee geconfronteerd. Vrouwen hebben er meer last van dan mannen. Uit een studie, met bepaalde probiotica versus placebo, blijkt dat 43 procent van de mensen met een prikkelbare darm een duidelijke verbetering waarnamen nadat ze vier weken probiotica hadden ingenomen. De meeste klachten verdwenen. Dit resultaat is zeker bevredigend indien men rekening houdt met het feit dat probiotica geen enkel negatief neveneffect veroorzaakt. (JM)

VIOW MONOGRAFIE 30

ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS

Bescherm je tegen de Voor u gelezen onzichtbare zware metalen Deze rubriek wordt samengesteld We leven in een tijdperk waarin mendoor de orthomoleculaire sen steeds meer geconfronteerd voedingsdeskundige medisch worden met onzichtbare milieuvervuiling. jounalist Walter O.M. Faché, Ir. In de lijst van pollutiebedreigingen hebJoost Meeusen, Apr. Fernand ben de zware metalen een zeer kwalijke Haesbrouck, wetenschapsjournalist reputatie. Lood, kwik en aluminium, om Dirk Bogaert Pieter Van zware slechts de drieen meest bekende Melckebeke. Wij gaan zijn op zoek naar metalen te vernoemen, omnipresent de meest actuele praktische in ons leven en ween beseffen het niet. informatie overziekten gezonde voeding. Ze veroorzaken zoals extreme, onverklaarbare depresHierbij kan de vermoeidheid, lezer vragen stellen, sies, een ontregeling van de schildklier, die de voedingsraad van het VIOW de ziekte van Alzheimer, kan onderzoeken en in Parkinson deze en kanker. De zware metalen zitten rubriek beantwoorden. onzichtbaar in de lucht die we inademen, in het water, in de meeste cosmeticaproducten (in bijna iedere deodorant vinden wetenschappers aluminium terug). Koken in aluminiumpotten en

pannen is voldoende om in enkele jaren tijd met een zware metalen vergiftiging geconfronteerd te worden. Er bestaan gelukkig een aantal middelen om de gevaren te beperken. Vermijd cosmetica waarin er aluminium zit. Gebruik miso (of Menaq7 Vitamine K2), 200 microgram selenium per dag en mariadistel (sylmarine). Alle genoemde stoffen bevatten beschermende eigenschappen en helpen om de zware metalen uit het organisme te verwijderen. (PVM) Referentie: Mouhaoui M, Khaleq K, Rabbai O, Yaqini K, Louardi H. Aluminium phosphide poisoning and pregnancy (case report). Ann Fr Anesth Reanim. 2008 Jan 5

Griepvirus sterker dan medicijn Tamiflu Griepspecialisten van de Wereldgezondh eidsorganisatie (WGO) in Genève maken zich zorgen over het feit dat de huidige influenza epidemie in West-Europa voor onvoorziene problemen zorgt. Het griepvirus, dat nu in omloop is, behoort tot het H1N1 type. Er komen bij de Wereldgezon dheidsorganisatie steeds meer meldingen binnen van mensen die het geneesmiddel Tamiflu gebruiken en waarbij artsen vaststellen dat het middel niet werkt tegen deze vorm van het griepvirus. De Wereldgezondheidsorganisatie organiseerde dinsdag een internationale videoconferentie om de toestand te evalueren. Dokter Frederick Hayden van de WGO noemt de toestand verontrustend. Mensen die Tamiflu gebruiken kunnen in steeds meer gevallen niet meer geholpen worden met dit middel. Toch is er volgens de arts geen reden tot paniek zolang andere griepmedicijnen zoals zanamivir of Relenza het virus kunnen helpen doden (PVM). Referenties: 1. The World Health Organisation (WHO) - 29/01/2008 2. European Centre for Disease Control (ECDC) - 28/01/2008

Voedingssupplementen zijn efficiënt: 72 procent van de Amerikaanse artsen gebruiken ze Verschillende onderzoeksresultaten, die gepubliceerd werden in massamedia, laten uitschijnen dat voedingssupplementen niet werken en zelfs gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Wat is de reden voor dit negativisme? Wetenschappelijk onderzoek is ontzettend duur. Dit betekent dat enkel grote multinationals de financiële middelen hebben om grote klinische studies te financieren. Deze ondernemingen hebben er geen baat bij om voedingssupplementen te onderzoeken. De reden hiervoor is het feit dat een voedingssupplement niet kan gepatenteerd worden. Dit betekent dat de winstmarges in vergelijking met die van een nieuw medicijn te verwaarlozen zijn. Dokter Ray Strand: "Klassieke artsen en dito wetenschappers hebben de zeer sterke neiging om voeding te bekijken als een geneesmiddel. Het is echter dramatisch om vast te stellen dat klassiek opgeleide artsen niets afweten van de synergetische effecten die zo typerend zijn voor de nutritionele geneeskunde. De waarde van vitaminen en voedingssupplementen aanvallen door ze te vergelijken met geneesmiddelen is hypocriet en duidt in het beste geval op nutritioneel 'analfabetisme'." Steeds meer mensen gebruiken voedingssupplementen. Dergelijke producten worden steeds populairder omdat er geen neveneffecten optreden. In de Verenigde Staten alleen noteerde men in 2007 alleen 120 000 sterfgevallen die veroorzaakt werden door de neveneffecten van medicijnen. (DB) Referentie: Ipsos-Public Affairs - online survey for CRN of 1,177 healthcare professionals (300 primary care physicians, 301 obstetricians/gynecologists, 299 other physician specialists and 277 registered nurses and nurse practitioners) in oktober 2007

33

ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL

Jongeren zijn ongezonder dan hun ouders

T

wintigers en

dertigers zijn vaak in slechtere conditie dan hun ouders. Junkfood, te weinig sport en te veel drinken zijn de boosdoeners, leert een Britse studie. Jonge mensen hebben kracht en energie. Ouderen hebben last van kwaaltjes en ziektes allerhande. Een Brits onderzoek veegt nu de vloer aan met deze alom heersende opvatting. De onderzoekers vonden dat 18- tot 34-jarigen meer last hebben van stress, migraine en verkoudheden dan 55-plussers. Ze wijten dat aan de ongezonde levensstijl van veel jongeren, die minder goede eetgewoontes hebben, minder sporten en meer alcohol gebruiken.

Wekelijks discotheekbezoek, waarbij de ‘avond’ pas rond middernacht start. Alcohol, softdrugs, te weinig slaap, fastfood en desinteresse voor sport versnelt het verouderingsproces van jonge mensen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie halen de meeste zelfs hun pensioengerechtigde leeftijd niet meer en sterven ze gemiddeld twintig jaar vroeger dan hun ouders.

Ongezonde feiten Volgens het onderzoek bereiden zes op de tien 55-plussers elke dag een verse maaltijd, tegenover minder dan een derde van de jongeren, die meer hun toevlucht nemen tot vetrijke afhaalmaaltijden. Nog vier op de tien Britse ouderen halen de dagelijks aanbevolen vijf porties fruit en groenten. Bij jongeren is dat amper twee op tien. Een op de vijf geeft ook toe regelmatig te veel alcohol te drinken. Bij de ouderen is dat een op tien. Ook op vlak

van sport doen senioren het beter dan jongeren, zegt de studie. Twaalf procent van de 55-plussers beweegt elke dag minstens een half uur, tegenover negen procent van de 18- tot 34-jarigen. Het mogen dan wel Britse cijfers zijn, volgens de KU Leuven, gaat het bij ons dezelfde richting uit. De slechtere gezondheid van jongeren begint al in de tienerjaren. Het begint op school waar goedkope, en dus soms ongezonde maaltijden, op tafel komen. Vanaf een jaar of twaalf gaan jongeren

meer hun eigen weg en kiezen nog meer voor ongezonde alternatieven. Ze slaan het ontbijt over, keren zich af van fruit en groenten en gaan vaak ook minder sporten. Problematisch is vooral dat jongeren hun ongezonde levensstijl niet juist inschatten. Ze kijken naar hun ouders en denken dat zij op die leeftijd even gezond en sterk zullen zijn. Als de voorspellingen en eerste indicaties van de Wereldgezondheids organisatie (WGO) juist zijn, dan leven de dertigers van vandaag twintig jaar minder lang dan hun ouders. Ook de babyboomers – mensen die nu tussen vijftig en zestig jaar jong zijn - zullen volgens de WGO zeer snel de rekening gepresenteerd krijgen, tenminste indien ze tijdens hun jonge jaren – of ook vandaag nog – geen gezonde regelmaat in hun leven kunnen krijgen. Ook hun levensverwachting ligt gemiddeld tien tot vijftien jaar lager dan die van de ouders die nu mensen van tachtig jaar en meer zijn. Alleen een drastische mentaliteitswijziging kan het vroege ‘ziektetij’ doen keren. (PVM) Bronnen: WGO en Het Nieuwsblad

Voedingssupplementen tegen geweld! Hebben vitaminen en mineralen een sociale rol te vervullen? Kunnen ze op een efficiënte wijze worden ingezet tegen de geweldproblemen die vooral bij jongeren voorkomen? Britse wetenschappers van de Oxford University hebben een programma klaar om jongeren in de leeftijdscategorie tussen 16 en 21 jaar, die nu opgesloten zitten in de gevangenis wegens het plegen van geweld, binnenkort supplementen te geven in de hoop dat ze rustiger worden. Waarom zijn onderzoekers ervan overtuigd dat voedingssupplementen het geweld bij jongeren kan indijken? Ze gaan er gewoon van uit dat de hersenen dagelijks bepaalde voedingsstoffen nodig hebben. Indien die niet dagelijks worden geconsumeerd kunnen er zeer ernstige gedragsstoornissen optreden. De wetenschappers hebben trouwens al

34

een solide basis. In 2002 slaagde Bernard Gesch er al in om extreem geweld bij een aantal jongeren te neutraliseren door het toedienen van vitaminen, mineralen en essentiële vetzuren. Ook drie andere zeer degelijk uitgevoerde studies toonden vorig jaar aan dat voedingssupplementen het anti-sociaal gedrag van jongeren en volwassenen sterk konden verminderen. (PVM) Referenties: Benton D. The impact of diet on antisocial, violent and criminal behaviour. Neurosci Biobehav Rev. 2007;31(5):752-74.

Fig. : Geweld reduceren met voedingsaanvullingen

ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL

Veel minder zieken dankzij voedingssupplementen Niettegenstaande het feit dat bepaalde wetenschappers met veel te lage concentraties vitaminen en mineralen trachten te bewijzen dat voedingssupplementen geen enkel nut hebben, verschijnen er steeds meer studies die het tegenovergestelde aantonen. Onlangs werden de onderzoeksresultaten gepubliceerd van twee zeer degelijk opgezette studies. De gevens van het meest recente onderzoek staat in Nutrition Journal (1). Deze studie richtte zich specifiek op het dagelijks gebruik van multivitaminen, mineralen en medicinale kruiden. In vergelijking met een placebogroep hadden de mensen die dagelijks voedingssupplementen innamen 73 procent minder kans om aan diabetes te lijden en een 39 procent lager risico op het ontstaan van een te hoge bloeddruk. Het bloedprofiel van de supplementgebruikers was ook veel beter. De voedingssupplementen beschermden de mensen

Fig. : Veel minder ziek met voedingsaanvullingen

tevens voor een belangrijk deel tegen de meeste harten vaataandoeningen en tegen ontstekingsziekten. Uit een recente Franse studie blijkt dan weer dat vitaminen en mineralen - indien ze dagelijks worden ingenomen - zorgen voor een 31 procent verlaagd kankerrisico. (PVM)

Referentie: Block G, Jensen CD et al. Usage patterns, health, and nutritional status of long-term multiple dietary supplement users: a cross-sectional study. Nutrition Journal. 24 October 2007

Cholesterolverlagers vaak nodeloos gebruikt Naar schatting meer dan 1 miljoen Belgen en Nederlanders gebruiken cholesterolverlagers (statines), zonder dat het nut daarvan is aangetoond. Alleen al in Nederland zou 150 miljoen euro kunnen worden bespaard als statines alleen werden voorgeschreven aan mensen voor wie het nut wetenschappelijk vaststaat. In Nederland gebruiken grofweg 700.000 mensen statines op twijfelachtige gronden. In België komt het neer op rond de 425.000 mensen. Het gaat daarbij met name om vrouwen en ouderen die het middel preventief gebruiken in de veronderstelling dat ze er een hartaanval of beroerte mee kunnen voorkomen. Hard bewijs daarvoor ontbreekt echter, stellen artsen. Die conclusie is onder meer gebaseerd op een studie van de Canadese onderzoeker Jim Wright en zijn Amerikaanse collega John Abramson. Zij analyseerden acht klinische studies naar de preventieve werking van statines bij vrouwen. „In een groep van totaal 11.000 vrouwen verlaagden de statines het risico op hartaanvallen en beroertes niet”.

Internisten erkennen dat er bij vrouwen en ouderen geen afname in sterfte is aangetoond. Toch meent hij dat er wel een afname is in het aantal hartaanvallen, beroertes en andere cardiovasculaire aandoeningen. In totaal nemen ongeveer 1,5 miljoen Nederlanders en bijna 1 miljoen Belgen cholesterolverlagers. Zowel in Nederland als België gaat 8 procent van het totale geneesmiddelenbudget op aan statines. Aan geen enkel ander geneesmiddel wordt zo veel geld uitgegeven. In Nederland bedragen de kosten jaarlijks 370 miljoen euro, in België ruim 200 miljoen.

oudere statinegebruikers kregen weliswaar minder hartaanvallen, maar er stierven vrijwel evenveel mensen in de statinegroep als in de groep die een nepmiddel kreeg, aldus de Canadese onderzoeker Jim Wright. “Bovendien hebben we serieuze aanwijzingen dat statinegebruikers meer last krijgen van andere klachten en vervelende nevenwerkingen.” (DB) Bron: Natuur en Techniek

Het nut van statines is onomstreden bij mensen die al aan harten vaatziekten lijden. Anders zit dat voor veel mensen die statines gebruiken ter voorkoming van harten vaatziekten. Zo’n 75 tot 80 procent van alle statinegebruikers behoort tot die categorie. Het gebruik van statines bij ouderen is in slechts één klinische studie getoetst. De

Fig. : Coenzym Q10 vermindert in sterke mate de nevenwerkingen van statines bij personen die dit geneesmiddel echt nodig hebben.

35

LEZERSVRAGEN LEZERSVRAGEN LEZERSVRAGEN LEZERSVRAGEN

Lezersbrief: NADH proefondervindelijk ervaren

Fig. : Vlaamse werkgevers maakten zich begin februari 2008 nog zorgen omwille van de steeds maar groter wordende (over)vermoeidheid van hun werknemers.

S

ommige voedingsaanvullingen

zijn risicoloos om uit te proberen. Een leefnulezer, die zichzelf als een drukbezette medior bestempelt, liet het zich ook ondervinden met een voedingssupplement encozyme-NADH (een medior is iemand die nog net geen senior is).

“Als ik ’s morgens 5 tot 10 milligram NADH innam, steeg mijn energie merkbaar binnen de dertig minuten. NADH werkt gedurende een periode van vijf tot zes uur. Het is wel belangrijk het voedingssupplement op een nuchtere maag in te nemen met wat water en vervolgens een half uurtje te wachten om iets te eten. Ik heb de proef gedaan en 20 milligram NADH in een keer ingenomen. Dat bleek van het goede te veel. Dit geeft het effect alsof je zeven koppen straffe koffie na elkaar hebt gedronken. De onrust is dan duidelijk aanwezig, maar is van voorbijgaande aard. Bijkomend voordeel is dat de hartslag en de bloeddruk niet omhoog gaan door het teveel aan NADH. “ “Het concentratie- en werkvermogen is duidelijk hoger met NADH dan zonder. Dat bleek toen ik gedurende twee weken geen NADH meer innam en vervolgens de kuur terug opstartte.” “Ook op sportief vlak heb ik positieve feiten te melden. Normaal wandel ik één uur over een afstand van 5 kilometer. De hartslag en de bloeddruk bedragen dan gemiddeld 112 en 135/85. Met NADH stapte ik in dezelfde tijd 5.5 kilometer met een lagere gemiddelde hartslag en lagere bloeddruk.”

36

VIOW antwoord: Studie bevestigt waarde van NADH (co-enzym 1) bij mensen met vermoeidheid Uit een klinische fase I-studie, die verscheen in de ‘Puerto Rico Health Science Journal, blijkt dat het voedingssupplement NADH beter werkt tegen (chronische) vermoeidheidsymptomen dan verschillende andere therapeutische stoffen. De auteurs, Dr. Maria Santaella en Dr. Ivonne Font volgden 31 chronisch vermoeide patiënten gedurende een periode van 24 maanden. Daaruit bleek dat de dagelijkse toediening van 5 milligram NADH vooral zorgde voor minder moeheid en een betere nachtrust, zodat de NADH gebruikers gedurende de dag een betere levenskwaliteit hadden en tijdens de nacht dieper konden slapen waardoor ze beter recupereerden. NADH verbetert de fysieke prestaties van iedereen en werd in Nederland en Duitsland grondig getest. Het is een zuiver en dopingvrij product omdat mensen NADH onvoldoende aanmaken naarmate ze ouder worden. Tot slot helpt NADH – op een bescheiden wijze – mee aan het voorkomen van infecties. Artsen raden kankerpatiënten wel af om NADH te gebruiken. De mogelijkheid bestaat dat ook kankercellen worden beschermd

Referenties: 1. Grathwohl D, Klann M, Muller H et al. Einfluss einer NADHsupplementation auf die muskulare energiebereitstellung beim menschen. Deutsch Zeitschrift for Sportmedizin, 2000 Santaella ML, Font I, Disdier OM. Comparison of oral nicotinamide adenine dinucleotide (NADH) versus conventional therapy for chronic fatigue syndrome. P R Health Sci J. 2004 Jun;23(2):89-93 2. Ying W. NAD+ and NADH in cellular functions and cell death. Front Biosci. 2006 Sep 1;11:3129-48 3. Ying W. NAD+ and NADH in ischemic brain injury. Front Biosci. 2008 Jan 1;13:1141-51

Een revolutionair niet te missen gezondheidsmagazine voor iedereen die met gezondheid bezig is. €40 voor 6 nummers van elk 40 blz.

��

Abonneer je vandaag nog!

� ��

��

��

Ja, ik wil mij abonneren en stort €40 op rekeningnummer 290-0307607-41. Ik ontvang hierbij gratis het ontbijtboekje “ontbijten met Walter en Karine” (waarde: 19 euro)

Doe mee met de meer dan 5000 abonnees in Vlaanderen en Nederland om elke 2 maand het meest recente en actuele nieuws te lezen over:

� ��

��

��

��

��

��

��

.....................................................................................................................

adres

.....................................................................................................................

tel.

��

�

��

��

��

& met bijlage “voor u gelezen”

naam ��

��

- Voeding - Medisch - Sport - Leefstijl - Milieu - Waarschuwingen

Ja, ik wil zelf een gratis ontbijtboekje ontvangen en schenk een abonnement aan

��

��

��

��

.............................................................................................................................

e-mail

...................................................................................................................

��

- Orthotrends - Actueel - Lezersbrieven

Mijn gegevens zijn naam

�

adres

�

- Firmanieuws

tel.

- VIOW nieuws

e-mail ...............................................................................................................................

........�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

BELGISCH VOEDINGSMAGAZINE VIOW Verschijnt 6 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedingsproblematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialistes, sportcoaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid. Hoofdredactie/Eindredactie

Inner health and outer beauty, the secret for well-being.

��

��

advies, verzorgingen, therapie, wellness

www.therapeuticum-vitae.be tel. 015 31 16 30

Walter OM Faché, HEOS Eric Ost Joost Meeusen Bio-Ingenieur

Kernredactie

Walter OM Faché, Orth. Bioch. HEOS Dirk Bogaert, Med. Journalist Philippe Gerard, Apr. Fernand Haesbrouck, Apr. Jozef Poppe, Prof. Dr. Ir. Joost Meeusen, Bio-ingenieur Pieter Van Melckebeke

Werkten mee aan dit nummer: Kristine Verhelst Ivan Pollet

Vormgeving, productie en druk Walter OM Faché Joost Meeusen Pieter Van Melckebeke

De Pauw Stijn, Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2 - Lochristi 09 353 93 93 www.coppens-druk.be

Advertenties Joost Meeusen walter.faché@viow.be Unieke nutriceutische formule gericht op de vijf belangrijkste biochemische risicofactoren voor harten vaatziekten Cardiovasculaire aandoeningen blijven de meest voorkomende chronische ziektebeelden in de Westerse Wereld en staan op nummer 1 als de voornaamste doodsoorzaak.

Uitgever Walter OM Faché, Directeur VIOW Kerkstraat 101 9270 Laarne

��

Energetica Natura biedt u Atherozol , een unieke formule die haar pijlen richt op de verbetering van de vijf, wetenschappelijk erkende, belangrijkste biochemische risicofactoren die het ontstaan van harten vaatziekten rechtstreeks beïnvloeden. TM

• Risicofactor 1: Schade aan de bloedvatwand • Risicofactor 2: Lipoproteïne oxidatie & ontsteking • Risicofactor 3: Bloeddoorstroming • Risicofactor 4: Cholesterol & triglyceriden • Risicofactor 5: Homocysteïne

T F E W A

38

03-7890959 0800-80011 [email protected] www.energeticanatura.com Postkantoor Sint-Niklaas 1, Postbus 148, 9100 Sint-Niklaas

© Copyright 2008 ISSN 1379-8383

Secretariaat/Advertenties

Larenhoeve, Kerkstraat 101 9270 Laarne. Tel +32 (0)9 3690642 Fax +32 (0)9 3661838 E-mail: [email protected] Website: www.viow.be

Hoe abonneren?

Betaling geldt als enige abonnering. Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand. Jaarabonnementen voor 6 nrs: België: Storting van € 40 op rek nr. Fortis 290-0307607-41 Nederland Storting van € 43 op rek nr. Fortis IBAN BE 88290030760741 BIC code GEBABEBB

Prijs per nummer: € 7,8 (België) € 8,5 (Nederland) Leefnu blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert.

Uitgeverij Publimedia VIOW • Gespecialiseerd op het gebied van voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij ziekten. • Overname van arikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredactie.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating. De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden. Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels.

Prof. Dr. Linus Pauling tweevoudig Nobelprijswinnaar introduceerde in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen of handelingen die niet toxisch en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade en die op de juiste tijd met de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven of geëlimineerd te worden. (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)

NIEUWS FACHÉ INSTITUUT

Opleiding Orthomoleculair voedingsconsulent aan het VIOW te Laarne •

•

•

De consulentenopleiding bestaat uit 40 consulentenbistro’s, gebundeld per vijf onderdelen die tot een bepaald thema behoren. In totaal zij er 8 verschillende themamodules. Na het volgen van de 8 modules kan men deelnemen aan een schriftelijk examen en kan leiden tot het behalen van het diploma van “Board Certifi ed Orthomolecular NutritionConsult” of Orthomoleculair Voedingsconsulent. Sinds dit academiejaar kunnen de consulentenbistro’s ook via thuisstudie worden gevolgd.

Gezondheidsbistro Reeks 1 1. Welke suiker is goed? 14 februari 2008 2. Minder vet, meer essentiële vetten. 21 februari 2008 3. Hoe kan het lichaam de toxische last verwerken? 28 februari 2008 4. Zijn voedingssupplementen noodzakelijk? 6 maart 2008 5. Kunnen vitaminen, mineralen toxisch zijn? 13 maart 2008

Gezondheidsbistro Reeks 2 1. De juiste voedingskeuze: voedselcombinaties 10 april 2008 2. Zure en basische voeding 17 april 2008 3. Gezonde haren, barometer voor de gezondheidstoestand 24 april 2008 4. Langer jong, korter oud: vrije radicalen pathologie 8 mei 2008 5. Het juiste voedselsuppletie kiezen 15 mei 2008

Gezondheidsbistro Reeks 8

Nieuw in 2008

Orthomoleculaire fyto-opleiding Vijf avonden van 19 u tot 22u Maandag 7 april 2008 Fyto werkt!

Basisbegrippen uit de fytotherapie: hoe werken planten-inhoudsstoffen? Hoe kunnen we ze indelen en uit planten halen? Wat zijn de verschillen tussen plantenpreparaten, zoals thees, extracten, tincturen en poeder? Vers of droog? Met wat geschiedenis van de kruidengeneeskunde wandelen we doorheen het wonderlijke landschap van medicinale planten en krijg je een klare kijk over het hoe, wat en waarom ervan!

Maandag 5 mei 2008 Antioxidantia in fyto

De plantenwereld is bijzonder rijk aan antioxidanten. Bloemen, bessen, bladeren en wortels: alle zijn ze bron van gezondmakende en –houdende stoffen met een fantastische werking in ons lichaam. Ze leveren strijd met vrije radicalen, elimineren toxines en beschermen ons tegen de vervuiling van ons milieu en onze samenleving! Schitterende voorbeelden zijn wilde kamille, braambessen, granaatappels, broccoli en ... groene thee!

Maandag 2 juni 2008 Westerse keukenkruiden en oosterse specerijen

Keukenkruiden uit het Middellandse Zeegebied en specerijen uit Zuid-Oost Azië zijn al eeuwen beroemd! Hoe is men ertoe gekomen die te gebruiken, in een tijd toen men nog geen weet had van antioxidanten? Ze dragen ongelooflijk veel bij tot onze goede gezondheid, en ze zijn nog lekker ook! Ook hier betreden we een vreemde wereld, vol exotische namen en inhoudsstoffen en met een oeroude wijsheid!

Maandag 29 september 2008 Stimulantia

Moeheid is dé kwaal van onze samenleving! We gaan op zoek naar de oorzaken van deze zwaktetoestanden, ook immunologisch. En je maakt kennis met planten en hun extracten, die er wat aan kunnen doen. Ook het verhogen van de cerebrale tonus is belangrijk! Moeheid tast immers niet alleen het fysieke, maar ook het psychische aan! Met planten als ginseng, damiana, pau d’arco, spirulina en rozemarijn geraak je al heel wat verder!

Donderdag 13 november 2008 Rustgevende fyto

Stress en angst: ook al weer zo’n heet hangijzer! Vele kruiden helpen ons te ontspannen, angst te overwinnen en agressies aan te kunnen. Depressiviteit greep nooit zo veelvuldig om zich heen. Plantaardige middelen werken uitstekend, en hebben geen nevenwerkingen. Je krijgt een overzicht van de mechanismen van het overbelaste zenuwstelsel, met de bijbehorende plantaardige remedies en hun goed gebruik. Nuttige en practische info!

WAAR? Congreszaal Larenhoeve, Kerkstraat 101-103, B-9270 Laarne

Met opleidingscheques Vlaamse Regering kosten deze opleidingen minder!

BIJDRAGE Bistro 1 en 2

INFO

€30 per avond of €130 voor de volledige reeks van vijf avonden.

BIJDRAGE Bistro 8

€35 per avond of €140 voor de vijf avonden.

www.vdab.be. Gepensioneerden en huisvrouwen kunnen niet genieten van deze opleidingscheques en betalen €25/€30 per avond en €110/€120 voor 5 avonden

RESERVATIE is noodzakelijk Tel. 09 369 06 42 of Fax 09 366 18 38 of E-mail: [email protected]

Toe aan nieuwe energie?

encozyme NADH NADH ALS ENERGIEBRON EN ANTIOXIDANT

GESTABILISEERD

NADH is de gereduceerde vorm van vitamine B3 (ook wel co-enzym 1 genoemd). NADH is als co-enzym een belangrijk onderdeel van de energiecyclus en geeft meer energie. NADH verhoogt de vitaliteit en zorgt ook voor meer geestelijke energie. Daarnaast is NADH een belangrijke vanger van vrije radicalen én een krachtig antioxidant.

NADH EN SPORT Omdat NADH betrokken is bij de energiecyclus, kan dit juist voor sporters een welkome aanvulling zijn. Dagelijkse inname van NADH geeft meer energie en verbetert het uithoudingsvermogen. De gebruikte ingrediënten staan niet op de NeCeDo dopinglijst.

NADH GESTABILISEERD NADH is op zich een instabiele stof. Encozyme NADH is volgens de laatste wetenschappelijke inzichten ontwikkeld en biedt een stabiele vorm van NADH door toevoeging van plantaardig chlorofyl. Inhoud: Aanbevolen gebruik: Verpakking: CNK code: Adviesprijs:

gestabiliseerd NADH 5 mg 1 tablet per dag 30 tabletten 2136-471 (Verkrijgbaar bij apotheek.) € 24,95 BLIJVEND IN PRIJS VERLAAGD!

Meer informatie: Springfield Nutraceuticals Belgium BVBA, Heist-op-den-Berg Tel. 015 - 349 113 • [email protected]

H E A LT H T H R O U G H N A T U R E , S C I E N C E & I N N O V A T I O N

met bijlagen orthomoleculaire waarschuwingen

Recommend Documents