U W LEEF- EN EET WIJ(S)ZER
® voor u gelezen
met bijlagen orthomoleculaire waarschuwingen
VITAMINES GEVAARLIJK? OMEGA-3 VETZUREN BLOEMBLAADJES: BRON VAN CAROTENOÏDEN NIEUWE REMEDIE TEGEN MALARIA NADH DOPINGVRIJ VOEDINGSSUPPLEMENT BIJ SPORT HET MIDDAGDUTJE OF DE SIËSTA FILOSOFIE OP ROLLEN
BELGISCH VOEDINGSMAGAZINE FACHÉ INSTITUUT België € 7,8 • Nederland € 8,5 • JAARGANG 5 • MAART/APRIL 2008 TWEEMAANDELIJKS P602654 • Afgiftekantoor Lochristi Verantwoordelijke uitgever: Walter, O. M. Faché • Kerkstraat 101 9270 Laarne
38
����� �����
Bescherm uw gezin met de juiste probiotica
INFANT’S BLEND
CHILDREN’S BLEND
ADULT’S BLEND
ADVANCED ADULT’S
SUPER 8 HI-POTENCY
SUPER 5 ZUIGTABLET
Voor zuigelingen en
Voor kinderen
Voor volwassenen
Voor senioren
Om gistoverwoekering in de
Voor een goede mond-
peuters 0-5 jaar
5-15 jaar
16-60 jaar
60 plus
darmen tegen te gaan
en darmhygiëne
UW DARMFLORA IN BALANS MET DE JUISTE GOEDE BACTERIËN In onze darmen leven meer dan 400 soorten en in totaal meer dan 100.000 miljard bacteriën. De totale bevolking noemen we de darmflora. Daaronder zitten zowel ‘nuttige’ als ‘schadelijke’ bacteriën. Zodra die ‘schadelijke’ of ‘ziekmakende’ bacteriën de overhand krijgen, is het delicate evenwicht verstoord en worden we ziek. Diverse factoren kunnen het aantal nuttige bacteriën drastisch verminderen: leeftijd, stress, slechte eetgewoonten, alcoholgebruik en te weinig beweging. Ook een bevalling met een keizersnede, chloorhoudend drinkwater, bacteriële infecties en het gebruik van vele medicijnen zoals o.a. antibiotica doen irritaties zoals gasvorming en een opgeblazen gevoel ontstaan.
Onderzoek toont het belang van supplementering met de juiste probiotica aan. Een consequent gebruik versterkt het immuunsysteem, produceert antioxidanten, verbetert de opname van de voeding door de verhoogde afbraak en opname van vitaminen, mineralen en aminozuren én synthetiseert de B vitaminen die noodzakelijk zijn voor een gezond zenuwstelsel. Probiotica zijn heilzame, nuttige bacteriën die voorkomen in het spijsverteringskanaal, waarbij hun effectiviteit afhangt van de juiste samenstelling en concentratie. Die zijn bij zuigelingen, peuters en kleuters verschillend van volwassenen of senioren. Daarom heeft Dr. Udo Erasmus nu voor elke leeftijd en conditie een specifieke probiotica ontworpen.
VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK.
UDO’S CHOICE®
PROBIOTICA • verbeteren de weerstand tegen slechte bacteriën • optimaliseren de spijsvertering • verbeteren de opname van vitaminen, mineralen en aminozuren • bevorderen een regelmatige stoelgang • verhinderen de woekering van gisten en schimmels • versterken de immuniteit
voor meer informatie over de probioticaproducten
Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.gezondevetten.be
®
Inhoud MEDISCH JOURNALIST WALTER FACHÉ De artikels worden onderbouwd met
������� ������
bruikbare orthoceutische producten, die onderzocht en goedgekeurd werden door de orthoceuticaraad
� �� ������ ��� ��� ��������������
Leef Nu ■ REDACTIONEEL
• Vitamines gevaarlijk in de massamedia
�
Bijlage: voor u gelezen
4
������������
�������������������������������������������������������������
■ VOEDINGSDOSSIER
• Omegavetzuren een hype .........................6 maar zijn ze in balans? • De samentrekkende kracht van zuring ...8 • Carotenoïden ............................................ 10 gezondheidsleveranciers uit planten
��������������������� ���������������� ������������������������������������ ����������������������������
■ MEDISCH DOSSIER
�������������������������������������������� ���������������������������� �������������������
����������������������������������������� �������������������������������������������������������������� �������������������������������������������������� ����������������������������������������������������������������������������
��
Erkenning LeefNu Leefnu is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’. Wenst u nog meer info? Bezoek onze gesloten website www.viow.be en vraag uw paswoord aan.
• Nieuwe remedie tegen malaria ............. 13 die slechts 5000 jaar oud is. ■ SPORT & LIFESTYLE
• Dopingvrij NADH bij sport ..................... 16 • Een siësta verlengt je leven .................. 18 met 10 kerngezonde jaren • Filosofie op rollen..................................... 20 ■ MILIEU
• Chemicaliën spelen hoofdrol .................. 23 bij ontstaan borstkanker • Orthomoleculaire chemopreventieve .... 23 adviezen tegen borstkanker ■ Orthomoleculaire waarschuwing • Waarschuwingen bij de positieve ......... 25 kracht van Ginkgo Biloba
■ ACTUEEL
• Steeds meer tieners ................................ 30 langdurig vermoeid • Crohn- en colitispatiënten ...................... 31 behandelen met biologische orthoceutica • Allergie voor exotisch voedsel .............. 31 • Geen filet américain voor ...................... 32 kleine kinderen • Alarmerend veel lood ............................. 32 in stuifmeel en Limburg • Driekwart Nederlanders ......................... 33 voor euthanasiepil • Biolandbouw ........................................... 33 blijft wereldwijd groeien ■ ORTHOTRENDS
• Optimaliseer uw immuniteit met .......... 34 anti-kanker voeding • Omega-3 (EPA) kan ................................ 34 depressieve mensen helpen • Agressie en depressie verdubbelen .... 35 het risico op een hartaanval • Apolipoprotein B (Apo B) ..................... 35 kan hartaanvallen veroorzaken ■ LEZERSVRAGEN
■ NIEUWS LINUS PAULING INSTITUUT
• Cortisoneverslaving ............................... 36 moet voorkomen worden!
■ BEDRIJF IN DE KIJKER
Publiciteit
• Liponzuur vermindert kans op ............. 27 arteriosclerose en overgewicht • Urmale ...................................................... 29 uw specialist in voedingssupplementen
Nieuws van het VIOW
• • • • • •
Ojibwa/De Roeck ........................................2 Pharma Nord ............................................ 22 Urmale ....................................................... 37 Ojibwa/De Roeck ..................................... 37 Energetica Natura.................................... 38 Springfield................................................. 40
• Wordt digitaal abonnee .............................5 • Gezondheidsbistro’s ................................ 39
Abonneer u nu op Orthofyto en Leefnu en ontvang een gratis ontbijtboekje !
Redactioneel
Vitamines opnieuw “gevaarlijk in de massamedia”! Belangenvermenging en onkunde in de medische wereld.
O
p 16
april 2008 verscheen er een studie waar uit moest blijken dat het gebruik van bepaalde vitaminen gevaarlijk was voor de gezondheid. Men had het over vitamine A en vitamine E.
Twijfel zaaiende berichten
Walter OM Faché
Deze twijfel zaaiende berichten werden met veel enthousiasme overgenomen door de massamedia. Wie de moeite doet, om de archieven van grote media in te kijken, zal vaststellen dat enkel negatieve artikelen over vitaminen, mineralen en fytopreparaten de grote kranten en televisiejournaals halen. Positieve studieresultaten over preventieve gezondheidszorg en voedingssupplementen worden gewoon genegeerd. Preventie en niet patenteerbare producten plegen immers een aanslag op de inkomsten van klassieke artsen en de farmaceutische industrie. Precies om die reden wil de klassieke medische wereld dat het gebruik van voedingssupplementen aan banden wordt gelegd.
Oordeel zelf over de volgende feiten die rondomuit allerminst wetenschappelijk en ethisch zijn. In de gepubliceerde studie die op 16 april 2008 massale media aandacht genoot werden volgende gegevens gebruikt. 1. In een meta-analyse moeten wetenschappers in principe de meest relevante studies gebruiken. Het nu gepubliceerde onderzoek deed dit echter niet. De wetenschappers keken in eerste instantie naar 815 studies die betrekking hadden op vitaminen, mineralen en fytopreparaten. Niet minder dan 748 onderzoeken werden genegeerd. Men selecteerde de 67 studies die voedingssupplementen in een neutraal of slecht daglicht plaatsten. 2. Het wordt nog meer irritant indien men leest waarom 405 van de 748 studies door ‘wetenschappers’ werden uitgesloten. In die onderzoeken was er immers geen sprake van doden maar wel van een verbetering van de gezondheidstoestand. Nog 245 andere studies werden om dezelfde reden geweerd. In de 67 onderzoeken die wel tot de metaanalyse werden toegelaten waren er 46 die betrekking hadden op ernstig zieke mensen. 3. Alsof dit nog niet voldoende was gebruikte men in de ‘toegelaten onderzoeken’ ofwel
4
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
veel te lage, ofwel veel te hoge doseringen vitamine A en E. 4. Het meta-analyse rapport meldt een stijging van de mortaliteit met 16 procent door toediening van vitamine A. Indien we de doseringen vitamine A in de meta-analyse bekijken, zien we hoeveelheden tot 200.000 IE (internationale eenheden per dag). Geen enkel zinnig mens gebruikt dergelijke dosissen. Toch namen de onderzoekers deze eenmalig toegediende dosis aan mensen in een ouderlingentehuis mee in de studieresultaten. De commentaar was dat deze dosis gevaarlijk was. Iedereen, die zijn eerste Bistroles aan het Faché-Instituut volgt, weet dat dit wetenschappelijke waanzin is. 5. Het omgekeerde verhaal gaat over vitamine E. De onderzoekers, die hun studie gepubliceerd kregen in de nochtans zeer gerenommeerde Cochrane Database of Systematic Reviews, stelden dat 10 IE vitamine E geen positief effect had op de levensverwachting. Dergelijke hoeveelheden vitamine E zijn niet eens voldoende om het dagelijkse minimum aan vitamine E te halen. En toch werden deze gegevens gebruikt om vitamine E in een slecht daglicht te plaatsen. 6. Andere studies leveren het compleet tegenovergestelde bewijs. Een korte toelichting in de volgende paragraaf.
Het belang van voedingssupplementen! Enkele cijfers. De laatste weken trachten sommige wetenschappers aan te tonen dat voedingssupplementen gevaarlijk zijn voor de gezondheid van de mens. Men wil bewijzen dat vitaminen, mineralen en fytopreparaten niet in staat zijn om zieke mannen en vrouwen te genezen. Verder is al jaren bekend dat te hoge dosissen van vitamine A en D inderdaad ongezond zijn. Alles wat teveel of te weinig wordt ingenomen kan schadelijk zijn, zelfs zuurstof, water, koffie of om het even welk voedsel. Een studie die uitgevoerd werd door de universiteit van Californië, en waarvan de onderzoeksresultaten verschenen in het wetenschap-
Redactioneel pelijk tijdschrift 'Nutrition' toont aan dat gebruikers van multivitaminen, mineralen en kruiden 73 procent minder kans hebben om diabeticus te worden. Het risico om met hypertensieproblemen te worden geconfronteerd daalt met 39 procent. Verder is het homocysteïneniveau (een risicofactor voor hartaandoeningen) veel lager dan bij mensen die geen voedingssupplementen gebruiken. Een Frans onderzoek levert het bewijs dat het dagelijks gebruik van vitaminen en mineralen het kankerrisico met 31 procent laat dalen. Vitaminen- en mineralengebruik is zelfs beter of minstens gelijk aan het dagelijks eten van de aanbevolen vijf porties fruit en groenten. Tot slot is er de Britse studie die aantoont dat vitaminen en mineralen gebruiken of dagelijks vijf porties vers fruit en groenten eten, niet teveel alcohol drinken en niet roken tot 14 gezonde levensjaren aan een mensenleven kunnen toevoegen.
diseerde medicijnen en dit indien er al ernstige klachten bestaan.
Besluit Het Faché-Instituut biedt reeds bijna 20 jaar opleidingen aan voor orthomoleculaire artsen en voedingsconsulenten. De studie die op 16 april 2008 verscheen in de Cochrane Reviews werd inmiddels reeds geridiculiseerd door grote internationale media zoals de BBC. In België zijn de bladen van het Faché-instituut de eersten om deze studie in een juister perspectief te plaatsen. Enkel orthomoleculaire kennis en eerlijke wetenschap kan in dergelijke gevallen twijfels bij consumenten, therapeuten en artsen wegnemen. Walter O.M. Faché Orthomoleculair biochemicus HEOS. Algemeen Hoofdredacteur van de Publimediabladen
Waarom leven de meeste supplementengebruikers dan niet langer ziektevrij? Ruim 60 procent van de Europese en Amerikaanse bevolking gebruikt regelmatig of dagelijks een voedingssupplement. Toch blijft het aantal zieke mensen toenemen. Is dat geen bewijs dat voedingssupplementen toch niet werken? Het antwoord ligt in het eenvoudige feit dat slechts zeer weinig mensen de juiste voedingssupplementen in voldoende mate (niet te weinig en zeker niet teveel) dagelijks innemen. In de positieve studies over vitaminen, mineralen en fytopreparaten worden dagelijkse dosissen aangegeven voor een welbepaald soort mensen. Eigenlijk komt het er op neer dat iedereen zich laat begeleiden door een orthomoleculair geschoold arts of orthomoleculair gediplomeerd voedingsconsulent. Ieder mens heeft immers andere risicofactoren die moeten gecorrigeerd worden met de juiste supplementen en adviezen. Naarmate we ouder worden heeft ieder mens -in functie van zijn levensstijl en verledenimmers af te rekenen met één of meerdere van de volgende degeneratieve processen: chronische ontstekingen, glycatie, een gebrek aan methylatie, een tekort aan energie in de mitochondriën, hormonale disbalans, aderverkalking, DNA mutaties, een sterk verzwakt immuunsysteem, micro capillaire bloedsomloopproblemen en oxidatieve stress. Enkel orthomoleculaire artsen en therapeuten kunnen via een bloed-, speeksel- of haaranalyse bepalen welke problemen er moeten opgelost worden. Langer gezond leven is immers de taak van de preventieve, orthomoleculaire geneeskunde en voedingsleer die adviezen en behandelingen op maat van de patiënt aflevert, dit in tegenstelling tot de farmaceutische geneeskunde die enkel gebruik maakt van gestandaar-
Basisreferenties: Ref.: Bjelakovic G, Nikolova D, Gluud LL, Simonetti RG, Gluud C. Antioxidant supplements for prevention of mortality in healthy participants and patients with various diseases. Cochrane Database of Systematic Reviews 2008, Issue 2. Art. No.: CD007176. DOI:10.1002/14651858. CD007176. Ref.:Gladys Block, Christopher D Jensen, Edward P Norkus, Tapashi B Dalvi, Les G Wong, Jamie F McManus and Mark L Hudes : Usage patterns, health, and nutritional status of long-term multiple dietary supplement users: a cross-sectional study Published: 24 October 2007, Nutrition Journal 2007,
Word digitaal abonnee iek Nieuw en unlux in de bene
De vernieuwde website
WWW.VIOW.BE
Vergroot uw orthomoleculaire kennis met meer dan 4000 artikels De meest dynamische orthomoleculaire website: www.viow.be Geavanceerde zoekmachine met een volledige zoekstrategie: d.m.v. trefwoorden kan u zoeken in ons volledig VIOW archief vanaf 1994 tot 2008.
-
Dit zijn 68 orthofyto’s, 37 leefnu’s of meer dan 2300 artikels. Meer dan 400 orthotrends met wekelijkse updates. Seizoens adviezen Meer dan 200 artikels uit de nieuwslijn met wekelijkse updates. Nieuwe rubrieken voor 2008: • Waarschuwingen • Nieuwste orthoceuticals • De achterkant van de waarheid • Ziekteadviezen
Dit alles voor slechts 0,5 euro/dag of 180 euro/jaar.
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
5
Voeding Omegavetzuren
Omegavetzuren een hype, maar zijn ze in balans?
Walter O.M. Faché
D
e omegavetzuren zijn terecht een gezondheidshype geworden. Een bibliotheek vol wetenschappelijke studies bevestigen immers dat omegavetzuren preventief en ondersteunend kunnen ingezet worden tegen heel wat geestelijke en lichamelijke ongemakken. Veel mensen vragen zich echter af welk omegavetzuur wanneer moet gebruikt worden. Heeft men omega 3, omega 6 of misschien wel een combinatie van deze vetzuren nodig? Is de bron voor de omegavetzuren visolie, lijnzaadolie, teunisbloemolie of borageolie? De wereld van de omegavetzuren lijkt soms meer op een doolhof. Dit artikel heeft de bedoeling uw ‘GPSgids’ te zijn op het veelbelovende ‘omegawegennet’.
Omega-6 vetzuren Teunisbloemolie
Omega-3 vetzuren Lijnzaadolie en visolie
Fig. 1: De balans tussen omega-6 en omega-3 vetzuren moet in evenwicht zijn.
6
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Het vet in onze voeding wordt onderverdeeld in verzadigde vetzuren, enkelvoudige en meervoudig onverzadigde vetzuren. Een voorbeeld van een verzadigd vetzuur is kokosolie. Olijfolie is een enkelvoudig onverzadigd vetzuur.
gen, een fel verzwakte immuniteit, neurologische problemen (leerachterstand bij kinderen), huidproblemen, gewrichtsontstekingen, een verstoorde hormoonhuishouding en een sterk verhoogde kans op ontstekingen.
De essentiële meervoudig onverzadigde vetzuren
Het verschil tussen omega 3 en omega 6
Niet alle meervoudig onverzadigde vetzuren zijn essentieel. Dat betekent dat we slechts de essentiële vetzuren via onze voeding dagelijks moeten opnemen. Het lichaam is perfect in staat om verzadigde en enkelvoudig onverzadigde vetzuren te maken uit de essentiële meervoudig onverzadigde vetzuren. Een tekort aan essentieel, meervoudig onverzadigde vetzuren leidt tot een verharding van de celmembranen. Dit heeft voor gevolg dat de cellen minder voeding krijgen en meer afval binnenin de celkern houden. Indien aan deze toestand niets wordt gedaan krijgen mensen o.a. hart- en vaataandoenin-
Bronnen van omega 3 Lijnzaadolie en perillaolie zijn zeer rijk aan alfalinoleenzuur, een geschikte bron van omega 3-vetzuren. Ook in andere planten vinden wij rijkelijk alfalinoleenzuur: waterkers, postelein, walnoten en zelfs in varkensvlees. Doch bij kerngezonde mensen wordt immers slechts vijf procent van het alfalinoleenzuur (ALA) omgezet in eicosapentaeenzuur (EPA). Bij mannen en vrouwen met een niet-optimale stofwisseling kan dit percentage zelfs nog beduidend lager liggen. Wij moeten aldus ook extra EPA en DHA halen uit de voeding. De beste bronnen van
Voeding Omega vetzuren deze omega 3-vetzuren zijn vette vissoorten die in koud water zwemmen. Denk hier aan zalm, makreel, sardientjes, haring, ansjovis en tonijn. Dergelijke vissoorten zijn echter duur om ze minstens driemaal per week op het dagmenu te plaatsen. Precies daarom schakelen steeds meer mensen over op kwaliteitsvolle visoliesupplementen.
DHA die ze afgeeft aan het kind. Deze belangrijke dosissen DHA put de moeder uit haar eigen reserves. Daardoor daalt het DHA-niveau van de moeder met méér dan vijftig procent. Dat is dan ook de reden waarom zwangere vrouwen extra hoeveelheden DHA nodig heeft om na de geboorte minder kans te maken op een postnatale depressie.
Bronnen van omega 6
GLA-toepassingen
Linolzuur (LA) is het meest bekende omega 6-vetzuur. Ons lichaam heeft dit vetzuur nodig, maar een teveel wordt omgezet in vrij arachidonzuur wat ontstekingen bevordert. Teveel linolzuur werkt bijgevolg negatief voor ons lichaam. Zonnebloemolie, saffloerolie en de meeste margarines en bak- en braadproducten bevatten veel linolzuur. Gammalinoleenzuur (GLA) is vooral terug te vinden in zaden en oliën van de teunisbloem, de borageplant, hennep en pitten van zwarte bessen.
De juiste balans vinden In de vorige eeuw is de verhouding tussen omega 3- en omega 6-vetzuren in onze voeding sterk richting omega 6 geëvolueerd. Volgens wetenschappelijke studies is deze verhouding vandaag 1 over 25! Het teveel aan linolzuur wordt omgezet in arachidonzuur en behalve dat dit vet ontstekingen bevordert, belemmert het teveel aan linolzuur ook de omzetting van alfalinoleenzuur in eicosapentaeenzuur. Voor beide transformaties is het enzym delta-6-desaturase noodzakelijk. Bij een teveel aan linolzuur kan er dan ook een tekort aan eicosapentaeenzuur en docosahexaeenzuur (DHA) ontstaan.
Wanneer welke omega gebruiken? Als aanvulling op de voeding volstaat een dagelijks preparaat dat 1000 milligram zuivere en natuurlijke visolie bevat. Het is belangrijk dat de verhouding EPA/DHA 3 over 2 bedraagt. Sommige ziektebeelden vragen specifiek om meer EPA, DHA of GLA.
EPA-toepassingen
Sommige mensen hebben, hoewel ze meer dan voldoende linolzuur in hun lichaam hebben, toch een tekort aan GLA. Vooral mannen en vrouwen met huidaandoeningen blijken problemen te hebben met de omzetting van linolzuur in gammalinoleenzuur. Voor deze omzetting is het enzym delta-6-desaturase absoluut noodzakelijk. Mensen met huidproblemen blijken een slecht functionerend enzym te hebben. Bovendien wordt de werking van dit enzym sterk afgeremd door o.a. slechte voeding, alcohol, de anticonceptiepil en tekorten aan zink, magnesium en vitamine B6. Een tekort aan GLA geeft ontstekingsreacties die leiden tot dermatitis, psoriasis en eczeem.
Wil je meer weten over vetzuren en hun toepassingen in de keuken? Bestel dan “Het nieuwe orthomoleculaire vetdossier”. Monografie nummer 65 van Walter Faché en “Het nutritioneel tienstappenplan van het Faché Instituut om degeneratieziekten te voorkomen”. Monografie nummer 52 van Walter faché.
[email protected] Tel.: 09 369 06 42
Dosering Als onderhoudsdosering voor EPA en DHA kan 500 milligram per etmaal als voldoende worden beschouwd. Therapeutische doseringen hangen in sterke mate af van de aandoening. Dit kan schommelen van 500 milligram tot 10 gram per dag voor beide vetzuren. Het kan één tot vier maanden duren vooraleer de effecten van omega 3 vetzuren echt merkbaar worden voor de patiënt. Geduld is dus een zeer goede eigenschap. Voor GLA wordt 250 tot 500 milligram per etmaal als een optimale onderhoudsdosering beschouwd. De therapeutische dosering kan oplopen tot 5 gram per 24 uur.
Walter O M Faché
HET NIEUWE ORTHOMOLECULAIR E VETDOSS I E R Wegwijs in de vetten, noodzaak, tekorten, gastronomie en aanbevelingen
MONOGRAFIEËN NUTRICEUTICA �Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen Publi Media, Laarne, België
Prijs: €20
Vergeet de co-factoren niet ! Het is van cruciaal belang om samen met de omega 3-preparaten ook een degelijk multivitaminen- en mineralenpreparaat in te nemen. Dat komt omdat er verschillende vitaminen en mineralen betrokken zijn bij de diverse omzettingen van vetzuren.
Chronische ontstekingen, hart- en vaataandoeningen, psychische en neurologische problemen en een sterk verhoogd cholesterolniveau vragen om meer EPA dan DHA.
DHA-toepassingen DHA heeft zijn nut meer dan bewezen bij de ontwikkeling en de functie van de hersenen, het zenuwstelsel en de ogen van de foetus. Gedurende het laatste trimester van de zwangerschap en tijdens de borstvoedingsperiode verbruikt de moeder zeer grote hoeveelheden
Prijs: €20
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
7
Voeding Zuring
De samentrekkende kracht van
Zuring Joost Meeusen
Z
urkel of
zuring is een inheemse groente die in de middeleeuwen sterk in trek was. Tegenwoordig kan het evengoed als onkruid aanzien worden, afhankelijk van uw standpunt over kruiden of van de plaats waar het groeit in uw tuin. Zuring heeft een aantal milde, maar toch uitgesproken geneeskrachtige eigenschappen, die in het verre verleden onder de vage term ‘samentrekkend’ gebracht werden. Nu moeten we terug uitzoeken wat hiermee bedoeld mocht zijn.
Fig. 1: Zuring, groente of onkruid
Tal van zuringsoorten
Spaanse wortels
Er bestaan tal van zuringsoorten, ongeveer een honderdtal, waarvan de meeste eetbaar zijn. De Rumex acetosa (veldzuring, surckel, zuurkel...) en de Rumex scutatus zijn de bekendste. Ridderzuring, paardenzuring, schapenzuring krulzuring zijn andere vaak geciteerde soorten. De soort die in de tuid gekweekt kan worden, is een ondersoort (ras) van de rumex acetosa.
De benaming Spaanse zuring is aannemelijk een relict van het geneeskundig gebruik in Spanje tijdens de renaissance. In de bestseller van Miguel de Cervantes “Don Quichot van La Mancha” wordt beschreven hoe de dorpspastoor een aantal ridderromans uit de bibliotheek van de dan afwezige Don Quichot naar de brandstapel aan het verwijzen is. Voor één van die verbannen ridderromans gebruikte hij de uitdrukking dat het boek 'een beetje rabarber nodig heeft om het overtollige gal weg te spoelen'. Daarmee doelde de pastoor op een spirituele zuivering die de inhoud van het boek volgens hem kon gebruiken. De rabarber waarover gesproken werd, was in feite een zuringsoort (Rumex alpinus) aangezien rabarber in die tijd nog te exotisch was om goed gekend geweest te zijn. Het is geweten dat veldzuring algemeen voorkwam in Spanje en dat de wortels gebruikt werden als purgeermiddel. Gewone rabarber is overigens zeer verwant met zuring: het bevat dezelfde medicinale
Gebruik in de keuken Het gebruik van zurkel situeert zich tussen geneeskrachtig kruid en bladgroente. In de keuken worden de bladeren gebruikt, in dezelfde trant zoals men spinazie klaarmaakt. De verfrissende werking maakt het zeer geschikt voor limonades. Voor soep gebruikt men bij voorkeur de Spaanse zuring (Rumex scutatus), die minder scherp van smaak is. De minder bekende ridderzuring (Rumex obtusifolius) is dan weer te bitter om goed gesmaakt te worden, maar daarom des te interessanter als geneeskruid.
8
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Voeding Zuring eigenschappen en bevat ook nog hoge concentraties oxaalzuur.
Zuiverend De meeste zuringsoorten hebben dezelfde medische eigenschappen. Als belangrijkste komen waterafdrijvend, bloedzuiverend, laxerend en eetlustopwekkend naar voren. Waterafdrijvend is het hoofdkenmerk. Dit slaat niet alleen op urinedrijvend, maar ook op vochtafdrijving via de huid en via de darmen. Dit zijn de drie kanalen langs waar het lichaam afvalstoffen kan afvoeren: de urine, het zweet en de gal. Gal is een belangrijke afvoerkanaal voor de vetoplosbare afvalstoffen die in de dunne darm geloosd worden. Verderop in de dikke darmen wordt een groot deel van de galzouten terug opgenomen. Dit maakt deel uit van een intern recyclagesysteem van het lichaam, dat vooral gericht is om verteringsenzymen terug op te nemen en die naar de lever te voeren. Door de purgerende werking van zuring krijgen de darmen niet meer de gelegenheid om de galzouten op te nemen. Een betere eliminatie ontlast de lever en de nieren, waardoor deze haar bloedzuiverende werking beter kan uitvoeren. De combinatie van zuur en bitter verjaagt dan weer de parasieten.
Verfrissend Door meer de zweten, wordt meer water verdampt op de huid. Het verdampen van water onttrekt warmte van de huid, waardoor men van een afkoeling kan genieten. Limonade gemaakt van zuringsap wordt dan ook vaak geciteerd als verfrissend. Mogelijk houdt de koortswerende eigenschap hier ook verband mee.
Versterkend De lange penwortel van zuring is in staat om veel ijzer te onttrekken uit de bodem. Men heeft uitgetest dat door toevoeging van onnatuurlijke hoeveelheden ijzer aan de voedingsbodem, het ijzergehalte in de zuringwortel kan oplopen tot 1,5%. Dat zuring aanbevolen wordt bij overvloedige menstruatie, wijst men toe aan de hoge concentraties ijzer. Dodoens noteerde reeds in zijn Cruijdeboeck van 1554 dat zuringsoorten de 'samentrekkende macht' hebben om maandstonden te doen stoppen. Zeker volgens het middeleeuwse standpunt betekent menstruatie een zuivering: het overtollige worden afgevoerd, denk maar aan de bloedaftappingen. Zuring bevat daarentegen ook veel oxaalzuur dat het ijzer sterk kan binden en de absorptie ervan kan verhinderen. Waarschijnlijk heeft zuring voldoende ijzer over opdat voldoende beschikbaar is voor opname in het lichaam.
Uitwendig gebruik Hoewel weinig van belang is de bekendste medische eigenschap het bestrijden van brandneteljeuk, bijvoorbeeld door de bladeren uit te smeren op het geprikte huid. De helende werking kan gelukkig uitgebreid worden naar huid- en oogontstekingen in het algemeen. Men gebruikt dan best een worteltinctuur van 20 gram per liter water. Deze tinctuur is ook goed voor mondzweren en kan als mondspoelmiddel dienen. Paardenzuring kan als een soort tandpasta dienen aangezien het tandglazuur niet beschadigd wordt.
Werkzame stoffen Voedingswaarde
Vitamine C, carotenoïden (vitamine A), vitamine B1, ijzer en kalium.
Samentrekkende kracht Looistoffen in zuring doen de slijmvliezen met elkaar samenklitten, een toepassing die ook gebruikt wordt door leerlooiers. Dit samentrekken (adstringeren) kan op vele zaken betrekking hebben: De bitterzure smaak van zuring doet de mond samentrekken. In de darmen wordt het kanaal samengetrokken (purgerende werking), terwijl het in de baarmoeder bloeding verhindert. Het trekt haarvaten en porien in de huid samen zodat het zweet eruit geperst wordt.
Oxaalzuur
Dat zuurkel met mate gegeven moet worden, is te wijten aan het oxaalzuur dat erin zit. Oxaalzuur is een belangrijke component van nier- en galstenen, weliswaar samen met calcium. Voorts moeten ook artritispatiënten opletten met hoeveelheden oxaalzuur in hun dieet.
Chrysofaanzuur en andere anthraquinonglycosiden
Chrysofaanzuur is een polyfenol dat men onder andere ook terugvindt in rabarber en aloë. Anthraquinonen hebben in algemene termen antivirale, anticarcinogene en vaatontspannende eigenschappen.
Reinigingsmiddel Door het hoge oxaalgehalte kan zuring gebruikt worden als reinigingsmiddel. Onder meer als verfafbijtmiddel, om inktvlekken en roestvlekken op kleren te verwijderen en om zilver te reinigen.
Kweek Afhankelijk van de soort in volle zon of in lichte schaduw. Zaaien in de lente totdat de kiemen uitkomen na 7 à 10 dagen. Deze zaailingen uitdunnen tot ze 30 cm van elkaar staan. Zuring dient zo jong mogelijk geoogst te worden. In de herfst kan men de wortels scheuren. Als bewaring verkieze men invriezen boven drogen, omdat het drogen afbreuk doet aan geneeskracht en smaak.
Slotbemerkingen Zuring kan men niet drogen zonder verlies van haar medicinale waarde De zuurheid van zuring doet metalen (vooral aluminium) kookgerei verkleuren Doorgaans wordt zuring afgeraden voor jichtpatiënten, gal- en niersteenlijders en zwangere vrouwen (vruchtafdrijvend)
Referenties: 1. Claes A. Vocabularium botanicum. Materna medica vegetabilis. 2. Cavelius AA, Frohn B. Het grote boek van de volksgeneeskunde. Deltas 3. McIntyre A. De helende kracht van volksgeneeskunde. ADC Eke (1995) 4. Ody Penelope. Handboek heilzame kruiden. TirionBaarn (1998) 5. Pitchford P. Healing with whole foods. North Atlantic Books, Berkeley (2002) 6. Bremner L. Kruiden. Lannoo, Leuven (1992) 7. Zeng-hui T, Si-yuan Z et al. Cellular absorption of anthraquinones emodin and chrysophanol in human intestinal Caco-2 cells. Biosci Biotechnol Biochem. 2007; 71 (7), 1636-1643
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
9
Voeding Carotenoïden
Carotenoïden
Gezondheidsleveranciers uit planten
Philippe Gerard
C
arotenoïden hebben
ongekende mogelijkheden in de strijd tegen de vrije radikalen als antioxidantia. Beetje bij beetje ontdekken we deze supernuttige stoffen en hun bijdrage tot onze gezondheid. Nochtans gaat het om planten die we al eeuwen kennen en gebruiken! Thans zijn ze aan een herwaardering toe en dank zij nieuw wetenschappelijk onderzoek nemen we ons hoedje af voor ... oranjegeel!
lycopeen (tomatenrood): open keten met alternerende dubbele en enkele bindingen, wat de rode kleur veroorzaakt als chromofoor bron: www.sigmaaldrich.com
�-caroteen, het oranje van worteltjes: op de uiteinden zien we cyclische, gesloten structuren bron: www.sigmaaldrich.com
Bixine, de felle kleur van annatto, en crocetine uit saffraan zijn zeer sterk gelijkend, zowel chemisch als in antioxidatieve kracht. Crocine (verbinding van crocetine op een plantensuiker), het carotenoïd van saffraan is een molecule met wonderbaarlijke mogelijkheden! bron: herbalchem.net
Fig. 1: Carotenoïden zijn inhoudstoffen van planten die bijna alle belangerijke antioxidanten zijn. Zij bezitten mooie oranje-gele kleurstoffen en worden als natuurlijke voedingskleurstoffen gebruikt en hebben dan ook een E-nummer, die echter niet schadelijk is.
10
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Worteltjes en tomaten kennen we allemaal, en gebruiken we véél! Maar probeer eens verrassende specerijen, zoals saffraan en annatto!
Voeding Carotenoïden
Carotenoïden: oranje troef! Carotenoïden zijn inhoudsstoffen van planten, die bijna alle belangrijke antioxidanten zijn. Het zijn ook kleurstoffen: meestal oranje, maar de kleur kan variëren van plant tot plant. Deze stoffen zijn vetoplosbaar. Vele worden gebruikt als natuurlijke voedingskleurstoffen en hebben dan ook een E-nummer. Carotenoïden zijn tetraterpenoïden, wat betekent dat ze zijn opgebouwd uit 40 koolstofatomen. Wanneer we deze stoffen opeten, zijn het voor ons menselijk lichaam leveranciers van vitamine A: elke carotenoïdmolecule levert ons 2 moleculen vitamine A (een C-20-isoprenoïdalcohol). [1] In planten zijn de carotenoïden de felle kleuren van sommige bloemen, zoals de goudsbloem, tagetes (“afrikaantjes”), narcisjes en gele viooltjes. Geel en oranje overheersen, maar kunnen variëren tot oranje en rood in vruchten, zoals de paprika’s, tomaten, rozebottels en ... natuurlijk worteltjes! Daucus carota, onze lekkere worteltjes, gaven immers de naam aan deze oranje kleurstof! Carotenoïden zijn opgebouwd uit isopreen, waarbij de opeenvolging van dubbele en enkele bindingen de kleur veroorzaakt, wat we een “chromofoor-effect” noemen. Lycopeen, de rode kleurstof van tomaten, is het prototype van deze inhoudsstoffengroep. Cyclisatie aan beide uiteinden van de molecule geeft het bekende β-caroteen, het oranje van worteltjes (zie figuur). [2] Carotenoïden komen ook voor in algen en zeewier en worden dan fucoxanthines genoemd. Het voornaamste carotenoïd in bloemen (gele en oranje) is luteïne, dat geweldige opmars maakt in de fytotherapie (kruidengeneeskunde) bij de preventie van oogziekten. Het wordt geëxtraheerd uit goudsbloemen en tagetes.
tegen maculaire degeneratie! [3] Bescherming tegen cataract (“grijze staar”) daarentegen, gebeurt beter met EGCG, het flavonoïd uit groene thee (zie figuur 2 en 3).
Fig.2: Calendula officinalis, de goudsbloem, is een belangrijke bron van het oranje luteïne ,zeer gekend bij wondontsmetting en wondheling. [bron: www.studentie.ro]
Antioxidantia Carotenoïden zijn krachtige antioxidantia met bijzonder heilzame eigenschappen voor bescherming tegen ziekte. Zo capteren ze vrije radikalen als “singlet zuurstof”, “superoxide” en “stikstofoxide”. Daardoor leveren ze bescherming tegen oogziekten (vooral maculaire degeneratie, een ouderdomsoogziekte), maar ook tegen kankers (vooral leverkanker). Regelmatige consumptie van tomatensap, wortelsap of spinazie is reeds voldoende!
Luteïne Goudsbloemen en tagetes worden geëxtraheerd en de luteïne geconcentreerd. Als voedingssupplement zijn ze beschikbaar en sterk aangeprezen in geval van oogziekten. Ze beschermen het oog tegen kortegolflicht door binding met het tubuline in de retina, en geven op die manier tot 43 % bescherming
Fig.3: Tagetes patula, in onze tuin gekend als
“afrikaantjes”, bevat het allermeest luteïne en wordt op grote schaal in Indië gekweekt.
[bron: cache.eb.com/eb/image]
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
11
Voeding Carotenoïden
Lycopeen
Referenties: 1. Harborne & Baxter. Phytochemical Dictionary. Taylor & Francis, London, UK (1993). 2. Eskin,M. & Tamir,S. Dictionary of Nutraceuticals and Functional Foods. CRC / Taylor and Francis, Boca Raton, USA (2006). 3. Shibamoto, Terao & Osawa. Funcional Foods for Disease Prevention I. American Chemical Society, Washington, DC, USA (1998). 4. Yongping Bao & Roger Fenwick. Phytochemicals in Health and Disease. Marcel Dekker, NY, USA (2004). 5. Meskin, Bidlack, Davies, Lewis & Randolph. Phytochemicals : Mechanisms of Action. CRC Press, Boca Raton, USA (2004). 6. Hänsel. HAGERS HANDBUCH : Drogen. Springer Verlag, Berlin (1992). 7. Reddy,M.K., AlexanderLindo,R.L. & Nair,M. G. Relative inhibition of lipid peroxidation, cyclooxygenase enzymes, and human tumor cell proliferation by natural food colors. J. Agric. Food Chem. 53, 9268-9273 (2005). 8. Junior,A.C. et al. Antigenotoxic and antimutagenic potential of an annatto pigment (norbixin) against oxidative stress. Genet. Mol Res. 4, 94-99 (2005).
12
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Tomaten zijn onmisbaar als bron van lycopeen. De opname gebeurt het vlotst in de borstklieren, de prostaat en de lever. De bescherming tegen borstkanker, colonkanker, prostaatkanker en leverkanker is er een direct gevolg van! [3] Recente studies geven ook het belang aan van lycopeen ter preventie van long- en maaagkanker. [4] De werking bij de preventie van prostaatkanker door lycopeen is een preventie van de oxidatie van DNA. Ten slotte is lycopeen ook veelbelovend in de preventie van cardiovasculaire ziekten, namelijk vooral atherosclerose (aderverkalking). Een studie uit 2004 wijst ons op het feit dat de grootste bescherming tegen kanker wordt bekomen door een mengsel aan carotenoïden uit bloemen, worteltjes, tomaten en zeewieren! [5] Maar ook citrusvruchten (citroenen) en maïs bevatten erg nuttige stoffen! Gekookte tomatenconcentraten zijn prima, want de carotenoïden worden niet door hittte vernietigd. Integendeel wordt lycopeen beter opneembaar na opwarming. Tomatensoep, tomatenpuree en ketchup kúnnen dus! Een beetje olijfolie verhoogt de opneembaar nog verder.
het kleuren van boter, garnaal en eierdooiers (=E160B), onder de namen bixine, annatto en norbixine. Deze stoffen blijken een ontstekingswerende werking te hebben, een kankerwerende werking én een vetverlagende werking in ons bloed! [7] De annatto, ook gekend onder de Portugese naam urucum in Brazilië, één der belangrijkste exportlanden ervan, is een krachtig wapen tegen oxidatieve stress, één der grootste boosdoeners van onze hedendaagse maatschappij! [8]
Saffraan Saffraan is één der meest speciale specerijen uit het Oosten, en helaas ook één der duurste. Het bestaat uit de felgele stempels van crocusbloempjes en heeft een speciale, unieke en zeer aangename geur en smaak. Saffraan bevat het carotenoïd crocine, het enige wateroplosbare (alle andere zijn immers vetoplosbaar). Het beschermt tegen leverkanker, fibrosarcomen (kankers van weke delen en klieren), slokdarmkanker en bottumoren. Crocine is bijzonder leverbeschermend en heeft ook een enorm sterke antioxidatieve werking! [6]
Fig.4: Saffraan, crocusstempeltjes, waren ooit duurder dan goud! Thans worden ze geherwaardeerd als als antioxidans. bron: bomi-1-gezondheid.com, tourisme-tarn.com
Annatto Annatto is een oranjerode kleurstof uit Bixa orellana, een tropische plant. De kleurstof zit op de zaadjes in de vrucht. Als vetoplosbaar oranje wordt ze gebruikt voor
Fig.5: Bixa orellana, annatto, levert het carotenoïde bixine, een veelbelovend antioxidant! [bron: wikipedia]
Paprika’s Paprika’s kennen we ook en vinden we lekker. Capsicum annuum komt wereldwijd voor in honderden varianten, gaande van zacht, zoet en rood tot scherp, klein en fel! Ze behoren alle tot dezelfde plantensoort en bevatten capsanthine, een rood pigment met sterke antioxidatieve kracht. Onderzoek bevestigd de mogelijkheid bij kankerpreventie en raadt regelmatige consumptie van deze groente aan iedereen aan! [2]
Besluit: Carotenoiden verdienen méér aandacht! Goudsbloemthee is één, maar groenten en specerijen is twee! Tomaat, saffraan, annatto en paprika’s moeten we méér leren kennen en gebruiken. De antioxidatieve kracht is zeer hoog en beschermt ons tegen kankers.
Medisch dossier Malaria
Nieuwe remedie tegen malaria die slechts 5000 jaar oud is Joost Meeusen
N
og niet
zo lang geleden eiste malaria meer slachtoffers dan het aidsvirus, maar ondertussen ligt het aantal aidsdoden ongeveer op het gelijke hoogte (± 2,1 miljoen aidsdoden versus 1,5-2,7 miljoen malariaslachtoffers). Ondanks dat malaria een veel oudere ziekte is dan aids, heeft aids steeds meer aandacht naar zich toegetrokken. Malaria is geen ziekte meer van onze wereld: 90% van deze slachtoffers wonen in de minder toegankelijke landen van Zwart-Afrika. Aids heerst ook vooral in Afrika, maar vormt ook een bedreiging voor de Westerse wereld.
Fig. 1: Cinchona
Nog onthutsende cijfers
De daders
40% van de wereldbevolking leeft nog steeds in risicogebieden. Het is nog maar van 1970 dat Nederland malariavrij is verklaard (laatste geval: 1961). Jaarlijks veroorzaakt plasmodium 300 tot 500 miljoen malariagevallen.
Malaria wordt veroorzaakt door een ééncellige, niet-bacteriële parasiet, Plasmodium. In tegenstelling tot bacteriën, die gemiddeld 10 kleiner zijn dan onze lichaamscellen, zijn plasmodiumcellen even groot als onze lichaamscellen en behoren ze tot hetzelfde type van cellen (eukaryoten) zoals planten, dieren, schimmels en algen. Van de drie soorten plasmodium is P. falciparum de gevaarlijkste.
Plasmodium is de naam van de parasiet die de malariasymptomen veroorzaakt en die door muggen overgedragen wordt. Het belangrijkste symptoom is koorts (moeraskoorts, omdat deze ziekte opgewekt wordt in muskietrijke moerasgebieden), maar bloedarmoede, hypoglycemie, leveraandoeningen en infecties in de hersenen zijn belangrijke complicaties die tijdens een malariainfecties kunnen optreden.
Uitroeiing bij ons Tussen 1957 en 1969 voerde men een wereldactieplan uit om malaria uit de wereld de roeien. De belangrijkste wapens waren het insecticide DDT en het antimalariamiddel kinine.
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
13
Medisch dossier Malaria Dit plan had groot succes in landen die de financiële middelen ervoor hadden. In Indië en Madagascar was het bijna uitgeroeid totdat plots resistentie optrad tegen het geneesmiddel. Sinds de jaren '70 is malaria in drie landen terug opgekomen.
Klassieke behandelingsmethodes malaria: - de schors van cinchona bevat een werkzame alkaloïd kinine - chloroquine (te veel resistentie) - mefloquine (te veel bijwerkingen) - atavaquone, en pyrimethamine (veroorzaakt foliumzuurtekorten) - vaccins Natuurlijke bescherming - muskietennetten - het immuunsysteem ondersteunen met vitamine A en zink - artemisinine uit artemisa - febrifugine uit de wortel van D. febrifuga
De ingewikkelde levencyclus van plasmodium Malaria verandert voortdurend van gedaante eens ze in een andere levensfase komt. In de speekselklieren van de mug neemt hij de sporozoietenvorm aan en in die gedaante wordt de malariaparasiet in ons bloed geïnjecteerd. Sporozoieten gaan de levercellen binnendringen, waar het zich zal vermenigvuldigen als merozoieten (duur: 14 dagen). Soms beslist de parasiet een sluimerperiode in te lassen die maanden kan duren (voor de kenners: hypozoieten). Deze merozoieten worden in het bloed vrijgelaten. Merozoieten zoeken de rode bloedcellen op, waar de parasiet kan groeien tot de ringvorm (trofozoieten) en nieuwe merozoieten kan vormen, die op hun beurt nieuwe bloedcellen gaan veroveren. Op die manier ziet men dat algauw 10% van de bloedcellen onderdak geven aan een parasiet. Dit is de koortsperiode die 48 à 72 uur kan duren. Sommige trofozoieten ontwikkelen zich als voorplantingscellen in plaats van merozoieten. Deze voortplantingcellen kunnen de cyclus rondmaken wanneer ze opgenomen worden door een mug, waar ze geboorte geven aan sporozoieten.
Geïnspireerd door Indianen De eerste effectieve behandeling verscheen reeds in de 17de eeuw, toen dat kolonisten de schors van de Peruviaanse boom cinchona ontdekten. Malaria bestond in het precolumbiaanse Amerika nog niet en de schors van cinchona leek als behalve genezende kracht te bevatten (voor niet-malarialijders is het zelfs koortsopwekkend!). Onze Europese voorouders hebben malaria geïmporteerd in Zuid-Amerika. Hoe en door wie het verband tussen cinchona en malaria is gelegd geweest, is niet duidelijk. Het is wel geweten dat Indiaanse geneesheren snel konden optreden bij een nieuwe ziekten door verschillende planten uit te testen.
Een artemesia-recept Een voorgesteld recept is 1 liter kokend water te gieten op 5 gram bladeren (1,252,5 gram voor kinderen) en een kwartier te laten trekken (en afkoelen). Wanneer het water afgiet perst men de bladeren een beetje uit.
14
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Het eerste gedetailleerde voorschrift van cinchona dateert van 1643 en is afkomstig van een Gentse arts. Vanaf dan begon het langzamerhand haar intrede te doen in de geneeskunde van die tijd. In 1820 kon men een aantal alkaloiden isoleren uit de schors, waarvan kinine het meeste succes had bij toenmalige artsen. Kinine verhindert de leefbaarheid van de parasiet in rode bloedcellen : eens de parasiet zich in een rode bloedcel heeft genesteld, zorgt kinine ervoor dat toxische chemicaliën aangemaakt worden. Kinine laat de malariaparasiet als het ware stikken in deze toxische chemicaliën.
Later werden op basis van kinine nieuwe antimalariamiddelen ontworpen zoals chloroquine (te veel resistentie), mefloquine (te veel bijwerkingen), atavaquone, en pyrimethamine (veroorzaakt foliumzuurtekorten).
Vaccins Vele pogingen zijn reeds ondernomen om een succesvol vaccin te ontwikkelen, en vele andere pogingen zijn “onderweg”, maar men is daar nog niet in geslaagd. Vaccins trachten een deel van de levencyclus van plasmodium te blokkeren, zodat het bijvoorbeeld niet meer in levercellen of bloedcellen kan geraken.
Natuurlijke bescherming Een belangrijke vorm van preventie is het gebruik van muskietennetten tijdens het slapen, aangezien de muggen die malaria overdragen enkel 's nacht actief zijn. Men kan de netten ook behandelen met insecticide of insectdrijvende middelen. Echter gebeurt het wel eens dat zulke netten verkregen via ontwikkelingshulp, gebruikt worden als visnetten. Dit weerspiegelt de noodlottige situatie in Afrika, waar voeding nog een groter probleem is dan het voorkomen van malaria. Ondervoeding ondermijnt bovendien de weerstand tegen infecties. De belangrijkste nutriënten voor het immuunsysteem zijn waarschijnlijk vitamine A en zink. In een recente studie bleek dat vitamine A (200000 eenheden, eenmalig) en zink (60mg/week) malaria-infectie met 34% kon verminderen en een gunstige invloed had op de koortsaanvallen.
Artemisinine In het China van 5000 jaar geleden werden reeds 11.000 plantaardige remedies gecatalogiseerd onder keizerlijk gezag. Van de eenjarige alsem (zoete alsem, zomeralsem, Artemisia annua) heeft men geschriften gevonden die uit 200 voor Christus dateren. Het werd toen aangeraden tegen aambeien en tegen gewrichtsontstekingen. In latere geschriften vindt men wel verwijzingen naar gebruik tegen malaria en koorts. In 1971 werd een actieve component uit artemisa geïsoleerd: artemisinine. De synthese van deze stof is nog steeds niet 'commercieel haalbaar' op industriële schaal, vandaar dat men nog steeds aangewezen is op plantaardige extracties. Vergeleken met muizen zouden deze aftreksels niet voldoende effectief kunnen zijn, maar studies met mensen tonen wel enige werkzaamheid aan en in geval van resistentie tegen chloroquine het betere alternatief. Artemisinine is een zeer effectief als antimalariamiddel. Het zou de productie van vrije radicalen induceren in rode bloedcellen wanneer de parasiet ingedrongen is.
Medisch dossier Malaria Bijwerkingen vallen tot nog toe mee: misselijkheid en duizeligheid, verhoging hartslag en lage bloeddruk. Voor de rest is het nog afwachten op grootschalig gebruik. Resistentie tegen het middel lijkt een mogelijkheid.
Changshan Changshan (tsjansjan) is een oudchinees koortsverlagend middel. De latijnse naam is Dichroa febrifuga; febrifuga betekent zoveel als koortsvliedend. Oorspronkelijk is changshan een kruidenmengsel, maar nu dat men weet welke het belangrijkste bestanddeel is van dit mengsel, wordt de term vooral gebruikt voor de wortel van D. febrifuga. Reeds in het begin van de 20ste eeuw kon men het alkaloïde febrifugine isoleren. Het is liefst 100 keer zo actief als kinine, maar evenzeer beperkt in gebruik wegens de toxische bijwerkingen. In de historische verslagen van changshan werd nooit gesproken over zulke bijwerkingen.
China begin 20ste eeuw In 1928, nadat een einde was gekomen aan de Chinese chaos, werd een volksgezondheidsministerie opgericht die voornamelijk door Westerse artsen geleid werd. Tijdens de eerste conferentie bracht die Westers gezinde beweging een voorstel om de traditionele Chinese geneeskunde af te schaffen, maar deze resolutie kreeg geen navolging. Alle Chinese geneeskunde was namelijk gebaseerd op eeuwenoude traditie, en als tegenreactie ontstond eerder een vorm erkenning voor de tradtioneel geschoolde artsen.
Traditioneel versus westers Hoewel de Westerse school de traditioneel Chinese geneeskunst niet erkende, zocht ze er wel haar inspiratie. Kruiden werden uit de tradtionele context gehaald en volgens Westerswetenschappelijke normen geëvalueerd. Van samenwerking was geen sprake, terwijl de prijs van kinine steeg en te hoog was voor de arme Chinese burger. Zodoende hadden de reguliere arsten nog geen kennis genomen van eventuele antimalariaproducten uit de traditie.
Eerst verkopen, dan zien Dat changshan toch bekend is geraakt danken we aan een zekere Xu Zhifang, een westers geschoolde arts. Hij had zichzelf van malaria kunnen genezen met dit product, maar durfde dit niet naar buiten te brengen, gewoonweg omdat hij geen gehoor zou vinden. Persoonlijke ervaringen waren geen voldoende wetenschappelijke argumenten volgens het verwesterse denkkader. Wel begon hij changshanpillen te produceren aangezien omwille van het gebrek aan goedkope malariageneesmiddelen. Dit project had wel groot succes. Het recept haalde hij uit de
Systematic Materia Medica die in de periode 1552-93 A.D. samengesteld werd! Later volgde een studie met 50 personen die de wetenschappelijke bal aan het rollen bracht.
Westerse aanpak faalt Latere identificatie van actieve bestanddelen verliep erg moeizaam. Te veel (onwerkzame) recepten circuleerden die de zoektocht naar het kruid bemoeilijkten. Toch werd er geld geïnvesteerd wat resulteerde in de vondst van het kruid D. febrifuga. Het succes van D. febrifuga leidde ertoe dat de westerse wereld er aandacht aan besteedde: Londen hield zich bezig met het maken van chemische analyses en het schrijven van scripties. In het verre oosten daarentegen begon men met de cultivatie van dit kruid. Het grote probleem met D. februfiga waren de bijwerkingen, namelijk misselijkheid. Dit maakte het gebruik bij vele patiënten gewoonweg onmogelijk. Met de febrifugines die later eruit gëisoleerd werden, bleek dit probleem des te erger.
De mysterieuze synergie van traditionele Chinese geneeskunde versus de verengde exactheid van Westerse fyto. Synergie wilt zeggen dat het geheel is groter dan de loutere som van de onderdelen. Synergie vindt men nog te weinig in de Westerse geneeskunde, omdat het tot nog toe te complex is geweest om te onderzoeken. Liever een enkele stof tegelijk te onderzoeken. Met de technische vooruitgang zijn we toch aan een era toe waar meerdere stoffen tegelijk onderzocht kunnen worden.
Vreemd genoeg hadden de oorspronkelijke recepten dit probleem niet. De reductionistische aanpak om alles naar één kruid of zelfs één molecule te reduceren, bleek hier geen oplossing te bieden.
Geen resistentie, wel misselijkheid De andere kruiden in het changshanmengsel zaten, waren bedoeld om het hoofdingrediënt beter verdraagbaar te maken. De belangrijkste zijn gember, zoethout en betelnoten. Gember zit in vele Chinese formules en tegenwoordig gekend voor zijn werking tegen misselijkheid en overgeven. Het bleek even effectief als metoclopramide volgens hedendaagse studies, een middel dat in gelijkaardig symptomen gebruikt wordt. Ook in Zambië, Indië (met geitenmelk; vooral tijdens zwangerschap) en Sierra Leone (met peper).wordt het gebruikt tegen malaria. Zoethout (Glycyrrhiza glabra) voegde men vermoedelijk toe voor de zoete smaak (D. febrifuga is erg bitter). Het is ook goed voor het spijsverteringstelsel; door bijvoorbeeld maag- en darmzweren te genezen neemt het ook een bron van misselijkheid weg. De betelnoot van de betelpalm is ook verteringsgezind. Echter is het verslavend (10% van de wereld kauwt af en toe een betelnoot) en bestaat er een vermoeden van tumorrisico. Het geeft een gevoel van lichte euforie, warme sensatie, kloppingen, toegenomen aandacht: dit kruid werk vooral in op het zenuwstelsel.
Andere ingrediënten in het changshanmengsel: Ziziphus jujuba (Chinese dadel, antimalaria), Prunus mume (Japanse sierabrikoos, leverbeschermend), Amydae carapax (zachte schilden van een schildpad, onduidelijke reden), kardamom (gekend oosters kruid) en de schil van de citroen.
Referenties 1. Honey K. Protection against malaria a real possibility. J Clin Invest. 2007; 117(12):3596 2. Zeba AN, Sorgho H et al. Major reduction of malaria morbidity with combined vitamin A and zinc supplementation in young children in Burkina Faso: a randomized double blind trial.Nutr J. 2008; 7:1-7 3. Nyakeriga AM, TroyeBlomberg M et al. Malaria and nutritional status in children living on the coast of Kenya. Am J Clin Nutr. 2004; 80:1604-10
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
15
Sport en Leefstijl Dopingvrij NADH
NADH, dopingvrij voedingssupplement bij sport Dirk Bogaert, Walter O.M. Faché
B
ij top-
of duursport is de energiebehoefte van met name hartspier en skeletspieren verhoogd en wordt het lichaam belast met oxidatieve stress. De energierijke verbinding NADH wordt in de sport gebruikt om de prestaties en het uithoudingsvermogen te verbeteren en voor een sneller herstel na de inspanning. NADH stimuleert de vorming van celenergie en beschermt tegelijkertijd als antioxidant het lichaam tegen vrije radicalen die ontstaan tijdens de verhoogde energiestofwisseling.
Fig.1: Sporten is gezond, maar toch verhoogt het de vrije radicalen in het lichaam. Vooral bij uithoudingssporten kan dit de celademhaling belemmeren.
Cognitieve functies:
Waarnemen, aandacht, geheugen, oriëntatie, taalgebruik, vaardigheden.
Effecten van NADHsuppletie bij sport: • efficiëntere zuurstofbenutting • toename in (spier)energie • vermindering van melkzuurproductie • vermindering van oxidatieve stress • toename in alertheid
NADH (nicotinamide adenine dinucleotide) is een lichaamseigen stof en wordt in alle lichaamscellen gesynthetiseerd. In gestabiliseerde vorm is NADH beschikbaar als voedingssupplement.
Dubbele functie van NADH bij energieproductie NADH, waarvan vitamine B3 (nicotinamide) deel uitmaakt, is belangrijk voor de energieproductie van alle lichaamscellen. Het vervult een sleutelfunctie bij de vorming van ATP, de energievorm die direct beschikbaar is voor de celstofwisseling en voor spierarbeid van hartspier en skeletspieren. Tijdens het proces van ATPvorming ontstaan zuurstofradicalen die weggevangen moeten worden om de celademhaling niet te verstoren. Ook hierbij speelt NADH een belangrijke rol, samen met co-enzym Q10 en glutathion, zodat een overmaat aan zuurstofradicalen en oxidatieve schade aan lichaamscellen ingeperkt wordt. Naast de rol in het energiemetabolisme speelt
16
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
NADH met de geoxideerde vorm NAD+ als redoxsysteem tevens een centrale, regulerende rol in talloze andere levensprocessen en celfuncties, waaronder calcium binnen de grenzen te houden, mitochondriale functies, signaaloverbrenging, veroudering en celdood, hersenfuncties en cognitieve functies.
NADH als energieleverancier Het energierijke NADH transporteert de energie afkomstig uit de afbraak en oxidatie van koolhydraten, vetten en eiwitten, naar de ademhalingsketen aan de binnenmembraan van de mitochondriën. Daar levert NADH via verschillende enzymsystemen de energie die nodig is voor de vorming van ATP, waarbij tevens zuurstof nodig is. Aangetoond is dat orale toediening van NADH de spiegels ervan in de cellen verhoogt (gemeten bij proefdieren) [1]. In een in-vitro-onderzoek met hartspiercellen van cavia’s is aangetoond dat door toediening van NADH er een significante toename van ATP-niveaus in de hartspiercellen optrad [2].
Sport en Leefstijl Dopingvrij NADH Duursport vermindert de efficiëntie van de mitochondriën [3] (door de verhoogde oxidatieve stress), hetgeen leidt tot een hogere zuurstofbehoefte. Gebruik van NADH zou dit tegen kunnen gaan. Bij veertien topsporters is in een placebo gecontroleerde, cross-over studie, in een test voor krachtsinspanning en uithoudingsvermogen, een efficiëntere zuurstofbenutting met een verminderde melkzuurproductie en een toename in energie waargenomen (met 7%) na 4 weken gebruik van 30 mg NADH per dag [4]. In een eerdere studie onder 17 atleten werden overeenkomstige resultaten gezien met 5 mg NADH per dag. Bovendien werd een verbetering van de reactiesnelheid waargenomen. In een recente proef werd een betere spierkracht bereikt met dagelijks 30 mg NADH gedurende 4 weken. In deze cross-over studie kregen 8 mannen afwisselend NADH of placebo gedurende 4 weken met een tussentijdse washout periode van 14 weken. Na gebruik van NADH werd er significant hoger gescoord in een sprongtest in rust en twee minuten na een inspanningstest [5]. Ook bij het chronisch vermoeidheidssyndroom heeft NADH (10mg/dag, 4 weken) positieve effecten laten zien in enkele klinische studies.
NADH als antioxidant Bij (top)sport stijgt de zuurstofinname 10 tot 15 maal ten opzichte van de inname tijdens rust en vindt er een verhoogde verbranding van voedingsstoffen plaats om aan de toegenomen energiebehoefte te voldoen. De verhoogde celstofwisseling en energieproductie geeft als ‘bijproduct’ een verhoogde belasting met zuurstofradicalen leidend tot oxidatieve stress wanneer er niet voldoende antioxidanten aanwezig zijn [6]. Bij top- of duursport is de behoefte aan antioxidanten dan ook hoger om celschade en met name schade aan mitochondriën te voorkomen. Te veel aan zuurstofradicalen belemmert de benutting van zuurstof in de mitochondriën en brengt de vorming van ATP in gevaar, waardoor er een schadelijk energietekort in de cel ontstaat.
zuur beschermen de mitochondriën tegen schade door zuurstofradicalen. Het gebruik van extra antioxidanten kan bij sporters de oxidatieve stress verminderen en in bepaalde gevallen ook de prestaties verbeteren [7]. Oxidatieve stress in de hartspier kan hartfalen veroorzaken door belemmering van de ATPsynthese en door verstoring van de synthese van NADH [8]. Het zou de moeite waard zijn om te onderzoeken of het gebruik van NADH bij zware fysieke inspanning een ondersteunende en beschermende werking op het hart kan hebben vanwege de dubbele functie van energieleverancier en antioxidant.
Alertheid NADH stimuleert in de hersenen de biosynthese van de neurotransmitter dopamine. Mogelijk heeft NADH-suppletie hierdoor een gunstige invloed op de alertheid en motivatie.
Besluit Encozyme NADH is door het NZVT (Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport), een onderdeel van de Dopingautoriteit, vrij bevonden van dopinggeduide stoffen [9]. Encozyme NADH bevat een met chlorofyl gestabiliseerde vorm van dit co-enzym. NADH is een kwetsbare substantie die snel zijn werkzaamheid kan verliezen door licht, lucht, vochtigheid of maagzuur. Door de speciale coating heeft Encozyme NADH een gegarandeerde houdbaarheid van minstens twee jaar en kan het goed de maag passeren. Deze nieuwe gestabiliseerde vorm van NADH met een hoogwaardige kwaliteit is nu beschikbaar voor een ieder die meer energie kan gebruiken. Niet alleen de samenstelling, maar ook het productieproces zorgt ervoor dat NADH stabiel is en blijft.
Referenties: 1. Rex A, Hentschke MP, Fink H. Bioavailability of reduced nicotinamide-adenine-dinucleotide (NADH) in the central nervous system of the anaesthetized rat measured by laser-induced fluorescence spectroscopy. Pharmacol Toxicol. 2002;90(4):2205. 2. Pelzmann B, Hallstrom S, Schaffer P et al. NADH supplementation decreases pinacidil-primed I K ATP in ventricular cardiomyocytes by increasing intracellular ATP. Br J Pharmacol 2003;139(4):749-54. 3. Fernström M, Bakkman L, Tonkonogi M et al. Reduced efficiency, but increased fat oxidation, in mitochondria from human skeletal muscle after 24-h ultraendurance exercise. J Appl Physiol. 2007 May;102(5):1844-9. Epub 2007 Jan 18. 4. Grathwohl D, Klann M, Muller H et al. Einfluss einer NADHSupplementation auf die muskuläre Energiebereitstellung beim Menschen. Dtsch Z Sportmed 2000;51(1):37. 5. Mero A, Raitanen R, Birkmayer J et al. Effects of nicotinamide adenine dinucleotide hydride on physical and mental performance. J Sports Sci. 2008 Jan;26(3):311-9. 6. Clarkson PM. Antioxidants and physical performance. Crit Rev Food Sci Nutr. 1995 Jan;35(1-2):131-41. 7. MacRae HS, Mefferd KM. Dietary antioxidant supplementation combined with quercetin improves cycling time trial performance. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2006 Aug;16(4):405-19. 8. Sheeran FL, Pepe S. Energy deficiency in the failing heart: linking increased reactive oxygen species and disruption of oxidative phosphorylation rate. Biochim Biophys Acta. 2006;1757(5-6):54352 9. http://antidoping.nl/nzvt/zvt?
Fig. 2: Toename van ATP in hartspiercellen na behandeling met NADH gedurende 4 uur, vergeleken met hartspiercellen zonder behandeling met NADH (controle). [1]
Bovendien veroorzaken zuurstofradicalen schade aan de mitochondriën, aan DNA en andere belangrijke celstructuren. Dit kan leiden tot vroegtijdige celveroudering of celdood. NADH voorkomt als antioxidant, samen met coenzym Q10 en glutathion, dat er een overmaat aan zuurstofradicalen ontstaat in de mitochondriën tijdens de vorming van ATP. Ook andere antioxidanten zoals vitamine E en alfa-lipon-
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
17
Sport en Leefstijl Siësta
Een siësta verlengt je leven met 10 kerngezonde jaren
Dirk Bogaert
“H
et ideale
tijdstip voor een siësta ligt tussen 13 en 15u. In die periode van de dag rusten of slapen verbetert de levenskwaliteit en de prestaties van ieder mens. Absolute voorwaarde is wel dat hij of zij deze discipline dagelijks kan opbrengen. De siësta is immers een van de makkelijkste en goedkoopste, natuurlijke middeltjes om langer gezond te blijven, fitter te zijn, beter te presteren en….tijd te winnen.” Deze woorden komen van professor Michel Billiard. Hij is werkzaam als neuroloog bij het Europees slaapcentrum in het zuid-franse Nîmes en ook verbonden aan het Centre National Spatiale.
Fig. 1: Onze biologische klok (ook: het bioritme) is zo ingesteld dat het lichaam een kleine dutje tussen 13 en 17u verwacht. Vele processen zijn bepaald door de biologische klok, zoals slaap, ademhaling, lichaamstemperatuur, bloedstroom, celgroei, hormonale cycli, spijsverteringen, enzovoort.
“Kandidaat-kosmonauten krijgen de hardste trainingen die er op deze planeet bestaan. Ze moeten over een uitzonderlijke fysieke en mentale conditie beschikken. Juist daarom worden ze verplicht dagelijks hun middagslaapje te respecteren”, zegt Billiard. “Zeker mensen die aan slapeloosheid lijden, depressief zijn, of zich moeilijk kunnen ontspannen, doen er goed aan elke middag een siësta te houden. Maar eigenlijk zou iedereen dat moeten doen. Onze biologische klok is er gewoon op ingesteld. In Spanje is men van plan de siësta tussen 13 en 17 uur (etenstijd inbegrepen) af te schaffen om meer conform met de rest van Europa te kunnen presteren. Dat wordt een gezondheidsramp. Ons bioritme is zo geprogrammeerd dat we de beste taken vervullen tussen 8 en 13u. Daarna volgt er -volgens de wetten van de chronobiologie- een rustpauze van minimaal twee uur. Die tijd hebben we nodig om te recupereren. Na de middagrust zal iedereen veel beter presteren gedurende de resterende namiddaguren en de vroege avond (15-19u).”
18
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Wetenschappelijke onderzoeken in het Europees Slaapcentrum, maar ook in het Max Planck Instituut in Duitsland en bij de NASA in de Verenigde Staten, tonen aan dat ieder volwassen mens ergens tussen één uur en half vier ’s middags even zou moeten slapen. Bij de ene persoon duurt een middagdutje slechts een half uur, bij de andere een volledige slaapcyclus van negentig minuten. Alles hangt af van de immuniteitsterkte van de betrokken man of vrouw. Professor Billiard testte gedurende de voorbije kwarteeuw duizenden gezonde vrijwilligers in het instituut in Nîmes. De proefpersonen leefden een aantal dagen en nachten in een volledig afgesloten ruimte, met steeds hetzelfde kunstlicht, zonder uurwerken en met permanent voedsel en drank beschikbaar. Ze wisten niet eens meer hoe laat het was en of het dag of nacht was. “Telkens opnieuw konden we vaststellen dat de proefpersonen rond half elf ’s avonds gingen slapen en rond zes uur ’s ochtends spontaan wakker werden.
Sport en Leefstijl Siësta
We noteerden een tweede, veel kortere slaapperiode tussen één uur en half vier ’s middags. Deze proeven werden duizenden keren herhaald. We konden op die manier een optimale dagactiviteitenbarometer ontdekken, die zowel voor het privé- als voor het professionele leven gezondheidsbepalend is”, zegt Billiard.
Slecht presteren door slaapgebrek De Franse wetenschapper is ervan overtuigd dat heel wat bedrijfsleiders, professoren en werknemers zich wel bewust zijn van hun biologische klok, maar dat ze er helaas niet naar luisteren en van de vroege ochtend tot de late avond doorwerken, om dan ’s nachts in een rusteloze slaap te vallen die niet voldoende herstellend is. De opgelopen slaapschade moeten ze tijdens het weekend en gedurende de vakantieperioden inhalen. De gevolgen zijn een verslechterende gezondheid en suboptimale prestaties tijdens de werkweek. In het verenigde Europa heeft meer dan zeventig procent van de inwoners regelmatig last van slapeloosheid en grijpt daarom massaal naar slaapmiddelen. Ze slagen er niet in om ’s nachts voldoende te rusten omdat ze tijdens de dag niet de moeite doen om zich even volledig te ontspannen.
Oververmoeidheid en spanningen zijn volgens professor Billiard verantwoordelijk voor meer dan 80 procent van alle moderne degeneratieziekten.
Fig. 2: De siësta is een gratis orthomoleculair ritueel met enorm gezondheidsbevorderende eigenschappen.
“Een namiddagdutje heeft een uitermate gunstig effect op de meeste moderne ziektebeelden. Bij middagslapers met een zware ‘stressbaan’ is de kans op hart- en vaatziekten veertig procent kleiner dan bij mensen die hun biologische klok niet respecteren.”
Koffiegebruik beperken tot maximaal 3 kopjes per dag Koffie houdt mensen wakker. Om optimaal te profiteren van een middagdutje is het aan te raden per dag niet meer dan drie koppen koffie te drinken: twee voor twaalf uur en eentje tussen drie en vuur uur ’s middags. Per etmaal een half uurtje wandelen en het eten van gezonde voeding kunnen het nut van het middagdutje gewoon verdubbelen. Verder adviseert de Franse professor om voor het slapen en na het wakker worden enkele keren diep adem te halen. “Het komt misschien simpel of banaal over, maar met een vast patroon van dagelijkse middagslaapjes kunnen mensen wel tien kerngezonde jaren aan hun leven toevoegen.”
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
19
Sport en Leefstijl Filosofie
Filosofie op rollen
Filosofie en sport gaan uitstekend samen.
Marc van den Bossche
M
arc van den Bossche is momenteel docent filosofie aan de Vrije Universiteit Brussel, maar in een vorig leven was hij cultuurredacteur bij De Morgen en would be-atleet. Door een zwaar auto-ongeval heeft hij een tijdlang zich moeten onthouden van sporten, maar langzamerhand vond hij de moed weer om terug de draad op te pikken. Hoewel sporten nooit een warm onthaald thema is geweest in de filosofie, heeft hij het toch gewaagd een boekje over te schrijven. Voor hem is een dagelijkse tocht van 60 km een welgekomen inspiratiebron om zijn werk te… filosoferen. “Ik fiets en fiets, […], en plots is daar een idee.” Plato had het niet anders gewild.
Fig.1: Marc van den Bossche (1960) is filosoof en als docent en postdoctoraal onderzoeker van het FWO verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel. Hij is de auteur van Kritiek van de technische rede en daarnaast mederedacteur van o.a. Hannah Arendt en de moderniteit en Richard Rorty. Postmodernisme, ironie en politiek.
20
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Gisteren heb ik in de late voormiddag een nogal stevige training afgewerkt. Met de racefiets op rollen. Hoge weerstand, zware versnelling en dan de pedalen toch zo’n veertig keer per minuut proberen te blijven rondtrappen. Acht keer die minuten, met telkens twee minuten rust, zo stond het in het trainingsschema dat ik volg. Op het einde van elke sessie van drie minuten gaat mijn hartfrequentie dan flink de hoogte in. Net niet ‘in het rood’, dat punt waar je min of meer in ademnood komt. Die zware training had ik doelbewust gisteren in de voormiddag gepland omdat ik ’s avonds nog les moest gaan geven aan de universiteit waar ik filosofie doceer. Die training op rollen geeft me dan energie voor de rest van de dag. Ooit verliepen mijn avondlessen wat moeizaam. Je bent dan wat uitgeblust na al een dag werken. Wat voor een filosoof doorgaans betekent: veel lezen en schrijven. Misschien klinkt dat wat eigenaardig voor diegenen onder u die geen ervaring hebben met intensief sporten, maar doorgedreven oefenen kan een mens oppeppen. Dat heeft ergens iets te maken met de hormonale huishouding in de hersenen. Sport is op die momenten quasi een soort van doping: je wekt allerlei stimulerende stoffen op in je bovenkamer. Die les verliep dan ook schitterend. (Vond ik toch.) Woorden en gedachten stroomden vrijelijk. Van vermoeidheid of van een uitgeblust gevoel was totaal geen sprake. Nog lichtjes euforisch nam ik me tijdens de treinrit naar huis voor om nog die avond een eindje te gaan joggen. Alleen maar wielrennen vind ik een wat eenzijdige bedoening. Beter lijkt het me ook al lopende andere spiergroepen aan te spreken. Of dezelfde spiergroepen anders aan het werk te laten gaan. Zowat vijftig minuten heb ik nog gelopen. Niets zo heerlijk als de dag eens te kunnen overdenken terwijl je door avondlijk verlaten straten loopt. Om tien uur was ik ermee klaar. Blijvend bruisend van energie. Nog een uurtje of twee wat idee-
tjes op papier zetten en er nog wat romanliteratuur doordraaien, was totaal geen probleem. Slapen lukt dan – uiteraard zou ik zeggen – bijzonder goed. ’s Morgens dus lekker kwiek uit bed gewipt. Loopschoenen aangetrokken en zonder ontbijt al een veertigtal minuten gaan lopen. Dat is goed om het vetmetabolisme te stimuleren. Ik noem dat ook mijn ochtendgebed. Na het ontbijt een half uurtje in de zetel. Wat liggen mijmeren. Nadenken over wat ik zou schrijven. En daar ben ik dus nu mee bezig. Een lichte gêne overvalt mij. Waarom die persoonlijke ontboezemingen? Kan dit iets betekenen voor de lezers van dit blad? Is dit geen aanstellerij? Ik geef toe: ik ben er een beetje fier op dat ik dit allemaal aankan. En ik hoop u in wat hieronder volgt duidelijk te kunnen maken waarom. Misschien heeft u nu een beeld voor ogen van een jonge, goed afgetrainde atleet wiens jeugd alleen maar kan garant staan voor doorgedreven fysieke exploten. Niet dus. Binnenkort word ik er achtenveertig. Volgens bepaalde normen zit ik nog wat te goed in het vet. Maar ook: ik heb totaal geen competitieve bedoelingen met die mix van hardlopen en wielrennen die de meeste van mijn dagen kleurt. Het gaat mij om levenskwaliteit, om een goed leven. Levenskunst zeg maar. Als filosoof zou nu net dat mij zeer nauw aan het hart moeten liggen. De oude Grieken wisten dat al: het scherp houden van de geest gaat altijd gepaard met een uitgekiende zorg voor het lichaam. Levenskunst -de zoektocht naar het goede leven- draaide bij hen zowel om het cultiveren van de geestelijke aspecten van onze existentie, als om de lichamelijke. Filosofie en geneeskunst gingen er vaak hand in hand. Ik weet niet of de opkomst van het Christendom daar onmiddellijk verandering in heeft gebracht. Feit is wel dat in de christelijke leer al snel het lichaam als het zondige vlees werd geïnterpreteerd. Dat vind ik echter minder belangrijk dan wat er zich vanaf de zestiende-zeventiende eeuw heeft voorgedaan in het westerse denken. Met een filosoof als René Descartes werd de mens exclusief gezien als een rationeel wezen. ‘Ik denk dus ik ben’,
Sport en Leefstijl Filosofie
klonk zijn befaamde slagzin. Met de nadruk op denken, en dus niet op voelen of op een lijfelijke aanwezigheid. De filosofie wenste vanaf dan zekerheid na te streven, zoals dat in de wiskunde het geval was. Het lichamelijke vond daar geen plaats, net omdat het een wat onvoorspelbaar en onberekenbaar karakter kan hebben. Wat niet rationeel kon gevat worden, moest dan maar weg gedefinieerd raken. Hoe dat lichaam het geestelijke functioneren beïnvloedt en kleur geeft, was niet aan de orde. Dat is een gekke toestand. Recente ontwikkelingen in de neurowetenschappen laten zien dat het lichaam eigenlijk onze primaire toegang tot de wereld vormt. Bevindingen daar tonen aan dat wij vaak reacties hebben die puur lichamelijk zijn ingegeven, nog voor ons brein echt rationeel aan de slag gaat. Als hier plots een brullende leeuw mijn werkkamer binnenstormt, dan reageert eerst mijn lichaam en brengt het een hormonale reactie teweeg die bij mij de reflex tot vluchten opwekt. Fracties later pas dringt dit door tot mijn rationele bewustzijn. Dit soort zaken is wetenschappelijk aangetoond. Maar ga gewoon ook eens bij uzelf na hoeveel u wel niet doet vanuit een lichamelijke interactie met de omgeving. Als u een trap oploopt, hoeft u daar niet rationeel over na te denken: linkerknie 90° heffen, dan rechterknie... Zo werkt dat niet. Het lichaam denkt daar zelf, als een respons op wat een omgeving van ons vraagt. Die Oudgriekse levenskunst zou nu kunnen geherwaardeerd worden, met behulp van de neurowetenschappen. Een oud student van mij, die al een loopbaan als psychiater had uitgebouwd, zei me ooit dat de mens in feite een
soortement chemisch fabriekje is. Ik vond dat wat provocerend klinken voor een filosoof. Maar eigenlijk had hij gelijk. Onze gevoelens van geluk, genot, stress, angst of verliefdheid zijn inmiddels netjes hormonaal te traceren. Dat betekent niet dat ze de enige verklaring zijn voor die emotionele toestanden, wel dat ze er de noodzakelijk voorwaarde van vormen. Het goeie nieuws is nu dat wij geen willoze toeschouwers zijn van wat zich in dat chemisch fabriekje afspeelt. We kunnen er zelf mee aan de slag. Door een goeie lichaamszorg. Of door te sporten. Vóóral door te sporten. Ik hoop dat u mij toestaat het nog even over mijn eigen leven te hebben. Eind jaren tachtig had in een zwaar ongeval met de auto. In die tijd was ik nog cultuurredacteur bij het dagblad De Morgen. Energie en schrijfinspiratie meende ik toen te kunnen halen uit vele sigarettentrekken. En als het slapen niet lukte, vond ik wel hulp bij wat glazen wijn. Roofbouw heet dat. Dat ongeval was dan ook niet meer dan een bijna logisch gevolg van die quasi constante toestand van stress en overwerktheid waarin ik mezelf had gemanoeuvreerd. Soms beweer ik wel eens dat ik die dag om het leven ben gekomen. Beter: ik heb toen een bepaald soort leven achter mij gelaten. Na een comateuze toestand van bijna drie weken en een revalidatie van vele veel te lange maanden kon ik proberen mijn leven opnieuw op de sporen te krijgen. Dat viel niet mee. Wie in coma is geweest, voelt zich als een soort van compleet leeggelopen batterij. Die batterij opnieuw opladen vraagt veel tijd en veel geduld. Fysieke inspannin-
Fig.2: Duursport kan een vorm van meditatie worden. Indien je met een probleem worstelt, ga de fiets op en de oplossing komt al fietsend. Probeer het maar!
Fig.3: Verdere literatuur: Marc van den Bossche, Wielrennen, Lemniscaat, 2005
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
21
Bio-Marine Plus
Sport en Leefstijl Filosofie
OMEGA-3
+ Foliumzuur (vit.B9) en Vitamine B12
gen waren dus helemaal niet zo evident. Dat had zo ook zijn mentale weerslag. Jarenlang heb ik moeten vechten tegen depressiviteit, daarbij een tijdlang geholpen door medicatie. Antidepressiva hebben ook die uitwerking op de hormonale huishouding die ik hierboven beschreven heb. Angsten verdwijnen, het humeur klaart grotendeels op, werken lukt beter. Dat heeft mij een tijdlang geholpen. Alleen: dat spul werkt sowieso verslavend en heeft altijd wel ergens vervelende neveneffecten. Toen al wist ik dat sport mij beter zou kunnen helpen. Evident was dat echter niet. Mijn lichaamsgewicht was schrikbarend toegenomen na dat ongeval en ik had er ook een lichtjes misvormde linkervoet aan overgehouden. Een arts zei me toen zelfs dat ik nooit meer normaal zou kunnen lopen. Dat was trouwens één van de eerste dingen waar ik aan dacht, toen ik in november 2006 de prachtige natuurmarathon in Kasterlee heb uitgelopen. Daar had ik meer dan viereneenhalf uur voor nodig. Maar de finish heb ik wel gehaald. Als ik u een raad zou mogen geven: vergeet die fixatie op de chronometer. Niet hoe snel je loopt of fietst, maar dát je het doet is van tel. Nu heb ik wel een paar stappen overgeslagen in mijn levensverhaal. Begin 2001 kwam ik terug uit het Californische San Diego, waar ik op een congres was gaan spreken. Daar had ik gemerkt hoe mensen hun conditie op peil brachten door wat in het Engels powerwalking heet, een stevige manier van stappen, te snel om het wandelen te noemen, te traag om van hardlopen te kunnen gewagen. Zo ben ik toen ook begonnen. Een cliché zegt dat je eens voorbij de veertig er vrede moet mee nemen dat je er conditioneel niet echt meer zal op vooruitgaan. Dat heb ik sedertdien van maand tot maand en steeds krachtdadiger tegengesproken. Een maand geleden bleek nog uit een conditietest dat ik weer een stuk sterker geworden ben dan vorig jaar. Vergeet dus dat cliché: het is nooit te laat om aan de conditie te gaan werken. Het gaat mij daarbij zeker niet om het fysieke element op zich. Wat mij zo boeit zijn de emotionele en psychische effecten daarvan. Die eens gedeprimeerde en pillenslikkende filosoof heeft zichzelf een tweede leven geschonken dankzij een langzaam opgebouwd trainingsregime. Een gezonde geest in een gezond lichaam. Dat torenhoge cliché blijft dus ongetwijfeld overeind. Maar het klinkt mij wat te braaf. Kunnen we daar niet iets van maken als ‘een bruisende geest in een bruisend lichaam’? Kent u die sportroes die tot creativiteit leidt? Mijn beste ideeën als filosoof en schrijver zijn nagenoeg altijd uit een loop- of fietstraining voortgesproten.
22
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Bio-Marine Plus - Een zeer krachtig visolieproduct Bio-Marine Plus is één van de meest krachtige visoliepreparaten, met een concentratie van 70% aan gezonde omega-3 vetzuren. Bio-Marine Plus is een product dat een hoge concentratie aan EPA (eicosapentaeenzuur) combineert met DHA (docosahexaeenzuur) in kleine capsules die makkelijk te slikken zijn en dat bovendien een vitamine-B-complex (foliumzuur (vit.B9) en vitamine B12) bevat. Beide B-vitamines zijn belangrijk voor een goede omzetting van
het afbraakproduct homocysteïne tot het methionine, een aminozuur dat nodig is voor de gezondheid. Vrije vetzuren De omega-3 vetzuren in BioMarine Plus zijn aanwezig in de vorm van vrije vetzuren, wat betekent dat de olie al ontbonden is en de omega-3 vetzuren dus makkelijk op te nemen zijn door het lichaam. Dit verzekert een snelle en betrouwbare opname.
Biologische beschikbaarheid van vetzuren 100 80
EPA/AA** relatieve concentraties in het plasma
60
Vrije vetzuren
40
Triglyceriden
20
Ethylesters 0
1
2
3
4
5
7
8
9
10
11
12
24
Uren
5 Goede redenen om te kiezen voor Bio-Marine Plus: • Geconcentreerde visolie, gegarandeerd gehalte aan Omega-3 vetzuren • Verrijkt met foliumzuur (vit. B9) en vitamine B12
• Kleine 500 mg capsules • Farmaceutische kwaliteit • Economische verpakkingen
Bio-Marine Plus is beschikbaar in kleine capsules van 500 mg die gemakkelijk in te nemen zijn.
BE_MarinPlus_Ad_OrthoFyto_LeefNu_D_0107
Duursport is voor mij quasi een vorm van meditatie. Soms als ik met een of ander filosofisch probleem worstel, ga ik fietsen en kom ik nagenoeg altijd met een opgelost probleem terug thuis. Sport kuist de geest. Brengt harmonie in een ideeënchaos. Fascinerender vind ik de ‘wilde’ ideeen die ik krijg tijdens het hardlopen of fietsen. Ideeën om een boek te schrijven of een artikel bijvoorbeeld. Plots zijn die daar. Ongevraagd en onverwacht. Ze zijn niet tembaar, niet voorspelbaar, niet beheersbaar. De lijfelijke worsteling stemt de geest, geeft er een kleur aan, laat hem spreken. Ik hoop dat u mij mijn self-exposure hier vergeeft. Mijn eigen leven moet hier alleen maar dienen om te tonen dat we onze levenskwaliteit in grote mate zelf in de hand hebben. Filosofen hebben het over levenskunst en over de queeste naar het goede leven. Lichaam en geest vormen daar een intiem koppel. Filosofie is dan een levenspraktijk. En die staat eigenlijk voor iedereen open.
Voor een optimale beheersing van:
• de triglyceriden • het cholesterol • het homocysteïne
Verkrijgbaar in apotheken in verpakkingen van 60 capsules en in voordeelverpakkingen van 150 capsules.
Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel. 02/720.51.20 – Fax 02/720.51.60 E-mail:
[email protected]
Milieu Borstkanker
Chemicaliën spelen hoofdrol bij ontstaan van borstkanker! België telt het hoogste aantal borstkankergevallen ter wereld.
Walter OM Faché
M
et een
globaal rapport over de rol van pseudo-oestrogenen in het milieu bij borstkanker dringen wetenschappers bij Europa aan op echte actie. Een aantal gevaarlijke chemische producten moeten ronduit verboden worden. Het aantal nieuwe gevallen van borstkanker bij vrouwen per jaar neemt in alle westerse landen toe. België heeft, ondanks de uitstekende medische kennis, het trieste record van de meeste borstkankerpatiënten te hebben van de hele wereld.
Belangrijke oorzaken van borstkanker gekend Wetenschappers stellen dat de oorzaak van borstkanker nog steeds niet volledig gekend is. Men weet ondertussen wel met absolute zekerheid dat een teveel aan vrouwelijke hormonen de kans op borstkanker met bijna 25 procent doet stijgen. Behalve erfelijke risicofactoren en een ongezonde levensstijl spelen zeker ook chemicaliën een cruciale rol. Een rapport van wetenschappers en de Health and Environment Alliance, dat werd gepresenteerd in het Europees Parlement, heeft onderzoek van de voorbije jaren over blootstelling aan die lichaamsvreemde oestrogenen gebundeld. Het gaat onder meer over pseudo-oestrogenen in anticonceptie, in medicijnen tegen miskramen, in hormonenbehandeling in de menopauze, maar ook in afvalstoffen van plastic, detergenten, pesticiden en cosmetica. De Gentse androloog, professor Frank Comhaire, die verbonden is aan de universiteit van Gent, zegt dat de chemische risico's al langer bekend zijn. De Gentse wetenschapper waarschuwde een decennium terug al voor de verontrustend hoge aanwezigheid van pseudooestrogenen in Vlaams oppervlaktewater. Hormonen in de pil komen in het milieu terecht, maar ook andere chemische afvalstoffen laten hormoonverstorende producten achter.
Advies •
•
•
Precies om die reden doen vrouwen er beter aan contact met bepaalde chemicaliën te vermijden. In veel gewone producten zitten namelijk chemische stoffen die het risico op borstkanker kunnen verhogen. Volgens de onderzoekers kan het aantal gevallen van borstkanker alleen dalen als vrouwen minder worden blootgesteld aan die chemicaliën. Vooral de invloed van lichaamsvreemde hormonen zou worden onderschat. Daarmee worden producten die in plastic of in cosmetica zitten bedoeld, maar vooral ook kunstmatige oestrogenen. Die zitten in verschillende medicijnen.
Hormoontherapie geeft een verhoogd risico op kanker Het Europese rapport bevestigt andermaal duidelijk dat hormoontherapie tijdens de menopauze een verhoogd risico geeft op kanker tot drie jaar na het stopzetten van de behandeling. Bij borstkanker ligt dit risico op 27 procent, bij andere kankers is dat 24 procent. De cijfers komen uit een onderzoek gepubliceerd in de 'Journal of the American Medical Association' (JAMA). Een studie uit 2002 gevoerd aan de universiteit van North Carolina volgde 15.730 vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 63 jaar. Een groep nam een hormonenbehandeling van oestrogeen en progestine, een andere groep nam placebo's. In datzelfde jaar zetten de onderzoekers de behandeling stop omdat er teveel ernstige complicaties optraden. De vrouwen werden opgevolgd tot 2005. Tijdens de behandeling hadden de vrouwen 29 procent meer kans op een hartaanval en 41 procent meer kans op een beroerte. Dit daalde na het stopzetten van de hormoontherapie weer tot een normaal, aanvaardbaar niveau. Dat was niet zo bij borst- en andere kanker. Tot drie jaar na de behandeling hadden de vrouwen respectievelijk 27 en 24 procent méér kans om de kanker te ontwikkelen.
Fig.1: Kunnen wij nog contact met pesticiden vermijden?
Lees meer in de boeiende monografie nr 54 “Orthomoleculaire chemopreventie tegen borstkanker” van Walter Faché. Te bestellen via
[email protected] Nu slechts €20 ipv €30 ! (exclusief portkosten) Tel. 09 369 06 42 www.viow.be
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
23
Advieshoekje van Walter Faché
Orthomoleculaire chemopreventie adviezen tegen borstkanker. Een greep van de adviezen uit de monografie 54 van Walter Faché • Kankerpatiënten moeten dringend hun leef- en voedingsstijl drastisch veranderen om hun nutritionele toestand in alle cellen te verbeteren. • De Voedingsdriehoek Faché is een basis voor een optimale antioxidantcapaciteit en kankerpreventie. • Bovendien zijn extra bepaalde vitaminen en mineralen noodzakelijk om de kankercellen te verzadigen met antioxidantia, vooral bij chemotherapie en/of bestraling. • Ondersteun onder de controle van de arts je kanker met krachtige antioxidantia • Activeer de aërobe weg met liponzuur, CoQ10, Magnesium, Fosfor, Zuurstof • Breng de balans tussen de anaëroob en aëroob metabolisme in evenwicht door meer beweging, meer zuurstof, juiste ademhaling en relaxatie. • Houd de verzuring in de weefsels tegen met toepassing van Voedingsdriehoek Faché • Kies een calorie-arm dieet rijk aan orthomoleculaire nutriënten • Kanker is omkeerbaar door een drastische ommekeer in de eet- en levenswijze, loslaten van alle vooroordelen en je eigen “Ik” ontdekken, eigen ego doorzien en bewust worden van je zijn, factor tijdgeduld • Beïnvloeding van de persoonskenmerken met unitaire homeopathie, Intern gedragswerk, bewustwording. Leer bewust omgaan met jezelf en anderen, met je ego van jezelf en anderen. Psychotherapie: Ontspannings en visualisatietherapie van Simonton, Ortho- en parasympathisch zenuwstelsel in balans brengen, intern werk of bewustwording • Vermijd negatieve stress, gefixeerde gedachten, … • Leef en eet maximaal toxisch vrij, additiefvrij, dineer bio-actief. • Beperk vlees, gevogelte, dierlijke voeding en zeevoeding. Consumeer alles organisch en biologisch! • Gebruik meer plantenrijke voeding dan dierlijke. Word een orthotariër! • Bescherm je tegen alle vormen van straling (melatonine is uitstekend daarvoor). • Vermijd kleurstoffen in de voeding, haren en cosmetica. • Leer bewust omgaan met voeding en het milieu. • Fixeer je niet op borstkankergenen als een fatalistische oorzaak, er is meer aan de hand! De juiste zienswijze is dat alle mutaties beïnvloedt, geïnduceerd worden of negatief tot expressie komen door beschadiging van het DNA materiaal en mishandeling van je eigen genen door een verkeerde eet- en levenswijze • Voorkom en maak de initiators (UV licht,
24
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
•
• • •
• •
• •
•
•
• •
• • •
straling, onbekende carcinogene stoffen, virussen, enz.) onschadelijk. Het is echter moeilijk aan bepaalde initiators te ontsnappen! Een breed-antioxidantcomplex kan het antioxidantnetwerk in het lichaam optimaal doen functioneren: Vit E, C , CoQ10, Liponzuur, Glutathion. Verhoog de anti-oxidanten in je voeding met de 10 antioxidant regels om borstkanker te voorkomen (zie monografie n°54) Pas het anti-oxidantplan toe met 20 voedingsadviezen tegen borstkanker (zie monografie n°54) Activeer de Fase II enzymen van het detoxificatiesysteem met “orthomolecular functional food!” Geef je lichaam de kans haar genen te repareren en de cellen te differentiëren Dwing de cellen tot differentiatie, waardoor ze hun asociaal karakter verliezen. Verhoog de krachtige anti-promotors zoals -de antioxidanten vit A, C, E, B12 en Se -de kruisbloemigen: broccoli, kolen, radijs, rammenas, koolrabi, ... - look (cepaenengroep): rijk aan zwavel, selenium, germanium, bioflavonoïden. Stop met je genen te mishandelen. Manipuleer je genen op een orthomoleculaire manier. Laat je niet roesten! Matig regelmatige beweging is één van de factoren die genexpressie verbetert en uw fenotype gunstig verandert. Sluit vriendschap met je genen door beweging, mediteren, buikademhaling, orthomoleculaire voeding, goede stoelgang met essentiële vetten en water In de orthomoleculaire geneeskunde zal bij alle kankers dan ook de belangrijkste doelstelling zijn, de immuniteit of weerstand krachtig met alle middelen te verhogen. Drink dagelijks enkele koppen groene thee of strooi groene theepoeder op salades of in yoghurt. Men kan regelmatig tijdens de dag een viertal kopjes of meer groene thee drinken of/en een groene thee-extract van minstens 725 mg innemen met een gestandaardiseerde hoeveelheid van 45% of 326,25 mg EGCG. Neem elke dag een 800mg extract grape seed met 95% gestandaardiseerde proantocyanidinen. Probeer elke dag een crucifere groente te eten Aangezien het zeer moeilijk –lees: te duur– wordt om alle pesticiden uit het voedsel te verwijderen en omdat curcumine en genisteïne twee niet-toxische stoffen zijn voor mensen, is het raadzaam deze beide stoffen in het dagelijks
•
•
•
•
•
• • • •
• •
• •
voedingspatroon op te nemen teneinde hormoongerelateerde kankers te helpen voorkomen. Het meest krachtige soja-extract dat nu in de Westerse wereld verkocht wordt bevat 40 procent zuivere soja-isoflavonen. De geadviseerde dosis voor oestrogeenreceptornegatieve borstkankerpatiënten bedraagt vijf capsules van 700 mg viermaal per dag. Deze dosis levert 2800 milligram gestandaardiseerde genisteïne per etmaal. Oncologen raden vrouwen met om het even welk type van borstkanker aan om het oestrogeenniveau in hun organisme te laten bepalen. De bedoeling is er zeker voor te zorgen dat er niet te veel oestrogeen in het lichaam aanwezig is. Borstkankerpatiënten waarvan de tumorcellen een gemuteerd p53-oncogen hebben, zullen het meeste voordeel ondervinden van de sojasupplementen. Enkel een laboratoriumtest kan uitsluitsel geven of een borstkankerpatiënt een functionele p53 heeft of de gemuteerde versie. Enkel bij een gemuteerde versie zijn sojasupplementen zeker van groot nut. Vergeet ook niet dat een maandelijkse, uitgebreide bloedtest van cruciaal belang is voor iedere borstkanker patiënt. Integreer elke dag enkele sojavoedingsmiddelen in de voeding. Eet meer gekookte tomaten, ketchup, tomatensaus of andere tomatenbereidingen die rijk zijn aan lycopenen. Extra suppletie van minstens 5 à 20 mg lycopenen per dag om optimale bescherming tegen kanker te verkrijgen! Consumeer meer vit D en vit A. Wetenschappelijk stelt men vast dat de bevolking te weinig vitamine D3 en vit A aanmaken of met de voeding binnen krijgen. Vitamine A en vitamine D3 blokkeren de borstkankerceldelingen en kunnen kankercellen zodanig beïnvloeden dat ze veranderen in niet-carcinogene, volwassen cellen. Borstkankerpatiënten moeten minstens 4000 tot 6000 internationale eenheden vitamine D3 per dag innemen. De vetoplosbare vitamine A moet 10.000 tot 50.000 internationale eenheden per dag bedragen. Vitamine A remt aldus de verschillende stappen naar borstkankergroei. Maandelijkse orthomoleculaire bloedtesten zijn bij kankerbehandeling noodzakelijk. Lees meer in de monografie n°54
Orthomoleculaire waarschuwingen Ginkgo Biloba
Waarschuwingen bij de positieve kracht van Ginkgo Biloba! Dirk Bogaert
I
n de
wetenschappelijke literatuur zijn er honderden bewijzen dat Ginkgo Biloba extract mensen beschermt tegen beginnende geheugenproblemen en dementie. In een aantal onderzoeken waarschuwen de wetenschappers echter ook voor mini hersenbloedingen tot echte cerebrale infarcten bij de gebruikers van Ginkgo Biloba.
Dit werd onlangs nog aangetoond in een drie jaar durende studie waarbij honderd senioren van 85 jaar en meer werden betrokken. Niemand van de proefpersonen had last van dementieverschijnselen bij de aanvang van het onderzoek.
Tijdens de duur van de studie kregen 14 senioren op de 50, die een placebo innamen, geheugenproblemen. In de Ginkgo Biloba groep waren er slechts 7 ouderen die met hetzelfde probleem werden geconfronteerd tussen hun 85ste en 88ste levensjaar.
De helft van de deelnemers kreeg driemaal per dag een Ginkgo Biloba extract (80 milligram per dosis, 240 milligram per etmaal), de andere helft nam een placebo (neppil).
Op het einde van het onderzoek kwamen de wetenschappers tot het besluit dat het dagelijks gebruik van Ginkgo Biloba de kans op geheugenproblemen en beginnende dementie,
Fig. Ginkgo Biloba extract beschermt mensen tegen beginnende geheugenproblemen en dementie.
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
25
Orthomoleculaire waarschuwingen Ginkgo Biloba gemiddeld met 68 procent vermindert. De andere kant van ‘de medaille’ was dat 7 senioren een lichte hersenbloeding kregen, mee door het innemen van Ginkgo Biloba. In de placebogroep had niemand last van gelijkaardige medische klachten. Welke betekenis heeft dit bijverschijnsel, en wat kan Ginkgo Biloba voor u betekenen? Ginkgo Biloba wordt veel gebruikt om ziektebeelden die te maken hebben met een slechte bloedcirculatie in de hersenen te verbeteren. Ginkgo Biloba verwijdt de aders en maakt het bloed dunner. Op deze wijze verbetert de doorbloeding van de hersenen en worden degeneratieverschijnselen, zoals geheugenverlies of beginnende dementie voorkomen of vertraagd. Ginkgo Biloba werkt ook als een antioxidant. Die eigenschap zorgt er voor dat zenuwcellen beschermd worden tegen oxidatie, waardoor het degeneratieproces opnieuw sterk wordt vertraagd.
Referentie: Dodge HH, Zitzelberger T, Oken BS, Howieson D, Kaye J. - A randomized placebocontrolled trial of ginkgo biloba for the prevention of cognitive decline Neurology. 2008 Feb 27
Toch enkele waarschuwingen Mogelijke nevenwerkingen van Ginkgo Biloba zijn: • Hoofdpijn • Misselijkheid • Maag- darmklachten • Diarree • Duizeligheid • Allergische huidreacties Indien één van deze klachten zich voordoen is het goed om enkele dagen te stoppen met het Ginkgo Biloba gebruik. Als de nevenwerkingen verdwijnen kan men Ginkgo Biloba terug innemen, maar dan met een lagere dosis tot er geen sprake meer is van nevenwerkingen. Ginkgo Biloba wordt meestal in dagelijkse doseringen gebruikt van driemaal 80 milligram, driemaal 60 milligram of driemaal 40 milligram.
Veel studies leggen een verband tussen het gebruik van Ginkgo Biloba en het behandelen van de ziekte van Alzheimer.
Er bestaan ook nogal wat studiegegevens waaruit blijkt dat Ginkgo Biloba het risico op bloedingen kan verhogen. Gebruik dus geen Ginkgo Biloba indien u ook bloedverdunners op voorschrift inneemt of regelmatig aspirines nodig heeft. Aspirines zijn ook bloedverdunners.
Uit een Italiaanse studie, die in 2006 werd gepubliceerd in de ‘European Journal of Neurology’ bleek dat Ginkgo Biloba even goed werkte bij Alzheimerpatiënten dan het peperdure Aricept (donezepil).
Neem ook geen Ginkgo Biloba 48 uur voor dat u een bezoek brengt aan een tandarts of een operatie in een ziekenhuis moet ondergaan. Deze maatregel is nodig om bloedingen te voorkomen.
Voedingsdriehoek Faché® Besluit Ginkgo Biloba is zonder meer een betere optie om degeneratieve hersenaandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer te voorkomen, dan de klassieke, chemische preparaten (Aricept en konsoorten) . Vergeet echter niet dat Ginkgo Biloba, net als de genoemde medicijnen niet de oorzaak van de mentale achteruitgang wegneemt. Om tot op zeer hoge leeftijd over gezonde hersenen te beschikken, is er een bepaalde levenstijl noodzakelijk. Dat betekent concreet: - Dagelijks 30 minuten bewegen - Oefen je hersenen met denkoefeningen zoals schaken, kruiswoordraadsels of nieuwe dingen aanleren. - Volg een cursus aan het Faché-Instituut. - Vermijd griepvaccinaties en giftige stoffen (zoals de meeste E-nummers in de voeding) - Gebruik geen aluminiumfolie - Zorg voor een optimale zink- en koperstatus in je lichaam - Pas de Voedingsdriehoek Faché toe om maximaal alle noodzakelijke nutriënten te verkrijgen. - Eet veel verse groenten en fruit. - Vergeet de omega 3 supplementen niet. Het is de ‘smeerolie’ voor de hersenen.
26
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Deze geplastifieerde voedingsdriehoek en de bijbehorende monografieën nummers 55, 63 en 68 kunnen besteld worden bij het secretariaat van het Faché Instituut.
Nieuws van het Linus Pauling Instituut Oregon State University U.S.A.
Liponzuur vermindert kans op arteriosclerose en overgewicht Dr. Balz Frei
H
et Linus Pauling Instituut en de Oregon State University publiceerden een nieuwe studie in het wetenschappelijk vakblad ‘Circulation’. Samengevat verhindert liponzuur de vorming van aderverkalking, verlaagt het de triglyceriden, voorkomt het kleine ontstekingsreacties in de bloedvaten en helpt het mensen mee om op hun streefgewicht te blijven. Al deze factoren spelen een cruciale rol in het ontstaan of voorkomen van cardiovasculaire aandoeningen. “We zijn er dank zij deze studie van overtuigd dat liponzuur een waardevol en goedkoop middel is om hart- en vaataandoeningen sterk te verminderen in de Westerse wereld “, zegt Dr. Balz Frei, die directeur is van het Linus Pauling Instituut (LPI). “Hartziekten zijn zowel in de Verenigde Staten als in Europa nog steeds de voornaamste doodsoorzaak.”
Prof. Dr. Baltz Frei
Fig. Alfa-liponzuur houdt de aders vrij van arteriosclerose en beschermt de mens op deze wijze tegen hart- en herseninfarcten.
“Liponzuur verlaagt, volgens onze studieresultaten, de vorming van arteriosclerose met 55 procent. Liponzuur vermindert de gewichtstoename met 40 procent.” “We zijn zeer tevreden met deze resultaten”, zegt Balz Frei. “We hebben immers ontdekt
dat liponzuur over verschillende mechanismen beschikt om de cardiovasculaire gezondheid te behouden of terug te krijgen. Liponzuur is in staat de metabolische processen in het lichaam te normaliseren op een manier die geen enkel ander voedingssupplement dit kan.”
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
27
Nieuws van het Linus Pauling Instituut Oregon State University U.S.A. Liponzuur is een natuurlijk nutriënt dat – in kleine hoeveelheden – teruggevonden worden in groene bladgroenten, aardappelen, rood vlees en orgaanvlees zoals nieren, hart en lever. Spijtig genoeg is de dagelijkse voeding alleen niet in staat om voldoende liponzuur aan te leveren. Mensen, die zich met liponzuur willen beschermen tegen cardiovasculaire ziektebeelden, hebben 2000 milligram liponzuur per etmaal nodig. Enkel voedingssupplementen kunnen dergelijke hoeveelheden probleemloos leveren. Deze hoeveelheid is ook voldoende om een sleutelrol te vervullen in het normaliseren van het energiemetabolisme van de mens en de langzame verkalking van de bloedvaten te verhinderen. Arteriosclerose wordt ook wel de ‘verharding van de aders’ genoemd. Dit is een lange termijn proces dat door artsen wordt bestempeld als een chronische inflammatoire ziekte. Arteriosclerose begint wanneer bepaalde typen witte bloedcellen, de monocyten, zich vastzetten op bepaalde moleculen in de bloedvaten. De monocyten dringen vervolgens de bloedvaatwand binnen, waar ze veranderen in ontstekingsbevorderende macrofagen. De aanwezige LDL cholesterol zorgt er vervolgens voor dat het bloedvat lichtjes tot gedeeltelijk wordt vernauwd door arteriosclerose. Dit chronisch arterioscleroseproces begint de laatste decennia al gedurende de tienerjaren. De oorzaken zijn zwaarlijvigheid bij kinderen, slechte voedingsgewoonten, een gebrek aan beweging en genetische voorbestemming. Arteriosclerose leidt
uiteindelijk tot een hartaanval of een herseninfarct.
Algemene gegevens over Alfa-liponzuur
“We zijn ervan overtuigd dat relatief grote hoeveelheden liponzuur het arterioscleroseproces kan verhinderen door de monocyten niet toe te laten de vaatwand binnen te dringen. Ook het feit dat liponzuur het triglyceridenniveau, die een andere belangrijke oorzaak is voor hart- en vaatziekten, drastisch laat dalen is een niet te versmaden pluspunt. Liponzuur speelt tot slot ook een rol in het insuline en glucose metabolisme en beschikt over antioxidatieve eigenschappen.”
Alfa-liponzuur is een vitamineachtige stof die in het lichaam aangemaakt wordt, maar ook in het voedsel met name in rood vlees aanwezig is. Alfa-liponzuur speelt o.a. een belangrijke rol bij de afbraak van suiker in onze cellen voor energieproductie. Onderzoekers hebben echter ontdekt dat de stof ook een zeer krachtige antioxidant is. Alfa-liponzuur wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste voedingsstoffen die zich onderscheidt door een grote veelzijdigheid. AlfaLiponzuur verlengt de levensduur van andere antioxidanten. Alfa-Liponzuur is effectiever dan vitamine C en E omdat het de schadelijke vrije radicalen zowel in de vette als in de waterige delen van de cel vernietigt. De stof is niet alleen zelf een van de krachtigste antioxidanten, maar ondersteunt bovendien door ‘recycling’ van andere antioxidanten zoals vitamine C, vitamine E en Coenzym Q10, waardoor zij langer in stand blijven en hun beschermende effect behouden. Een gebrek aan alfa-liponzuur in het lichaam leidt er zelfs toe dat de andere antioxidanten niet goed samenwerken.
“Liponzuur is een uitstekend middel om mensen preventief te beschermen tegen ernstige hartaandoeningen”, vertelt Balz Frei verder. “Liponzuur helpt echter om hartziekten – die het gevolg zijn van arteriosclerose – in ieder stadium meet te helpen te behandelen. Het voorkomt ook ernstige diabetescomplicaties.”
Liponzuur en overgewicht “Een laatste, grote troef van liponzuur is het feit dat dit supplement overgewicht helpt beperken. Liponzuur zorgt voor minder eetlust en tegelijkertijd voor een verhoging van de stofwisselingsnelheid. Mensen worden er met andere woorden actiever door en compenseren die fysieke activiteit niet met extra voeding of calorierijke drank. Laten we tot slot niet vergeten dat gewichtstoename en obesitas ook tot de belangrijkste risicofactoren behoren om arteriosclerose en hart- en vaatziekten te ontwikkelen”, besluit Balz Frei
Abonneer je vandaag nog!
Ja, ik wil zelf een gratis ontbijtboekje ontvangen en schenk een abonnement aan
naam
................................................................................................................
adres
................................................................................................................
........................................................................................................................
e-mail
28
..............................................................................................................
v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e
Referentie: Wei-Jian Zhang, Karyn E. Bird, Timothy S. McMillen, Renee C. LeBoeuf, Tory M. Hagen, and Balz Frei. Dietary Lipoic Acid Supplementation Inhibits Atherosclerotic Lesion Development in Apolipoprotein E–Deficient and Apolipoprotein E/Low-Density Lipoprotein Receptor–Deficient Mice Circulation. 2008;117:421-428
Een revolutionair niet te missen gezondheidsmagazine voor iedereen die met gezondheid bezig is. €40 voor 6 nummers van elk 40 blz.
Ja, ik wil mij abonneren en stort €40 op rekeningnummer 290-0307607-41. Ik ontvang hierbij gratis het ontbijtboekje “ontbijten met Walter en Karine” (waarde: 19 euro)
tel.
Alfa-liponzuur is ook een stof die de spiercellen gevoeliger maakt voor insuline waardoor je een betere opname krijgt van eiwitten en koolhydraten, maar ook een betere werking van voedingssupplementen die zich opslaan in de spiercellen zoals creatine en glutamine.
Mijn gegevens zijn
������� ������
naam
...........................................................................................................................
adres
...........................................................................................................................
tel.
...�
e-mail ..........................................................................................................................
Bedrijf in de kijker Urmale
URMALE, UW SPECIALIST IN VOEDINGSSUPPLEMENTEN!
U
rmale is
een familiebedrijf goed voor meer dan 30 jaar ervaring. Aan het hoofd staat een apotheker die onafgebroken bezig is met nieuwe wetenschappelijke inzichten te vergaren en deze om te zetten in de praktijk. Samen met een bevriend arts, gespecialiseerd in allerhande facetten van de geneeskunde, wordt informatie uitgewisseld en op deze manier kwam er een uiterst gebalanceerd gamma ter wereld, zowel fytotherapeutische voedings-supplementen als orthomoleculaire samenstellingen.
� Kwaliteit gaat voor alles Kwaliteit is één van de huisregels die zeer streng wordt nageleefd, zowel in het aankoopproces van ingrediënten als in het productieproces. Vooraleer er ingrediënten aange-kocht worden gaan we na van welke kwaliteit deze zijn, dit aan de hand van analyse-certificaten die bij de producenten worden aangevraagd. We werken enkel met producenten die op de markt reeds naam & faam verworven hebben door jarenlange hoogstaande kwaliteit af te leveren aan hun klanten. Ook in het productieproces wordt kwaliteit als prioriteit voorop gesteld. Ons hele labo bestaat uit een aaneenschakeling van cleanrooms zodat er stofvrij & kraaknet gewerkt kan worden. We waren dan ook niet onterecht fier toen enkele jaren geleden we met onze firma het ISO 9001:2000 certificaat toegekend kregen.
Hoog-geconcentreerde ingrediënten Consumenten vergelijken, dit is nu eenmaal zo, maar dikwijls worden de foute conclusies getrokken uit deze vergelijking. We illustreren dit even aan de hand van een voorbeeld. Product X bevat 50 mg zwarte aalbes poeder en product Y bevat 50 mg zwarte aalbes extract. Product Y is veel duurder in aankoop en toch zit er ook 50 mg zwarte aalbes in. De klant vergelijkt en gaat uiteraard product X kopen omwille van de prijs. Deze vergelijking is fout, helemaal fout zelfs. Poeders en extracten zijn niet met mekaar te vergelijken. Het productieproces gebeurt helemaal anders en de hoeveelheid actieve bestanddelen van een ingrediënt zijn absoluut niet hetzelfde. Wij werken enkel met extracten, hiervan worden de juist inhoudsstoffen bepaald en hebben we de zekerheid dat we
Meer info: Bel Urmale CVBA, De pierpontstraat 2, 3540 Herk-deStad, Tel: +32(0)13/55.60.92, Fax: +32(0)13/55.21.05, E-mail:
[email protected] Urmale
telkens over hetzelfde product beschikken. Dit is echter niet het geval bij poeders. De klant had er dus beter aan gedaan om voor product Y te kiezen, omwille van de sterkere concentratie van de ingrediënten, hij gaat er minder van moeten gebruiken dan van product X en dus is de conclusie dat de verhouding prijs/kwaliteit van product Y veel beter is dan van product X.
Essentiële regels van onze supplementen We gaan voor plantaardige voedingssupplementen, we gebruiken enkel ingrediënten afkomstig uit de vegetatie, dierlijke producten zijn uit den boze. Voor onze vloeibare producten zoals de samenstellingen van moedertincturen en onze ampullen gebruiken we een minimum aan alcohol (wat als bewaarmiddel en oplosmiddel on-ontbeerlijk is) die tevens van agrarische oorsprong is. Al onze gelules die geproduceerd worden zijn vegecaps, gemaakt uit de katoenplant. Zoals U al gelezen heeft, de voedingssupplementen van Urmale zijn van kwalitatief hoogstaande kwaliteit, met natuurlijke ingrediënten gefabriceerd, op de meest hygiënische manier geproduceerd en wel doordacht samengesteld.
Onze bestsellers in een notedop: Bupleuran complex: Aangewezen bij allerhande leveraandoeningen, heeft een positieve invloed op gal, maag en milt, gaat de lever stimuleren om meer gifstoffen te verwijderen en meer verteringssappen op te nemen. Verkrijgbaar in 200 ml, 500 ml en 1 liter Curcumaran: Aangewezen bij allerhande ontstekingen. Het actief bestand-deel curcumin beschermt tegen vrije radicalen en vermindert ontstekingen Verkrijgbaar in 50 vegecaps en 120 vegecaps.
Immunaran: Aangewezen bij het bestrijden en voorkomen van infecties. Gaat het immuunsysteem ver-sterken maar geen overstimulatie teweeg brengen. Verkrijgbaar in 60 vegecaps of flesjes van 100 ml
Solidagonex: Heeft sterk bloedzuiverende eigenschappen en dankzij de hoge concentratie van Ribes nigrum ook te gebruiken bij ontstekingen. Verkrijgbaar in 20 x 10 ml of 20 x 3 ml ampullen
Tropacat complex: Natuurlijk anti-bioticum dat zowel virale als bacteriële infecties gaat bestrijden door zijn unieke combinatie aan ingrediënten. GEEN NEVENWERKINGEN! Verkrijgbaar in 20 x 10 ml of 20 x 3 ml ampullen
Vitaalcomplex: Krachtig middel dat versterkend werkt zowel fysiek als geestelijk, gaat het energiepeil doen stijgen, gaat vermoeidheid te lijf en gaat de energiereserves terug opbouwen. Verkrijgbaar in 20 x 10 ml ampullen
w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8
29
Voor u gelezen ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL Voor u gelezen Deze rubriek wordt samengesteld door de orthomoleculaire voedingsdeskundige medisch jounalist Walter O.M. Faché, Ir. Joost Meeusen, Apr. Fernand Haesbrouck, wetenschapsjournalist Dirk Bogaert en Pieter Van Melckebeke. Wij gaan op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding. Hierbij kan de lezer vragen stellen, die de voedingsraad van het VIOW kan onderzoeken en in deze rubriek beantwoorden.
30
Steeds meer tieners langdurig vermoeid Meer en meer jongeren klagen over langdurige vermoeidheid. Uit een onderzoek onder leiding van professor Greta Moorkens van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) blijkt dat het fenomeen opvallend meer meisjes dan jongens treft. Een op de tien klachten bij huisartsen gaat over vermoeidheid. Twee studentes van professor Greta Moorkens onderzochten 65 patiënten tussen 12 en 25 jaar die zich al meer dan zes maanden voortdurend moe voelden, zonder duidelijke oorzaak. De gemiddelde leeftijd waarop de vermoeidheid opdook, was 16 jaar. “Bij geen enkele patiënt lag een ernstige ziekte aan de basis van hun vermoeidheid”, zegt professor Moorkens. Toch hadden heel wat van de jongeren fysieke klachten. “Meer dan de helft had last van lage bloeddruk, koude voeten en handen, bleek worden, onverklaarbaar zweten of gewrichtspijnen.” Opvallend is dat meisjes meer chronisch moe zijn dan jongens. Meer dan de helft van de getroffen jongeren was ook langdurig afwezig op school, zelfs langer dan een halfjaar.
Het aantal langdurig vermoeide jongeren blijft intussen toenemen. Vandaag gaat een op de tien klachten bij de huisarts over vermoeidheid. De echte oorzaken voor chronische moeheid zijn niet bekend. Stress is wel een van de factoren die de vermoeidheid in de hand werken.
De reactie van een opvoeder Je moet geen dokter zijn om te weten waar vermoeid vandaan komt. Kinderen tussen 14 en 17 jaar zitten gans de dag voor hun computerscherm, televisietoestel of playstation en dit tot in de late uurtjes. Gezond eten is niet meer van deze tijd. Ze gaan liever met vrienden naar fastfood restaurant. Tussen de middag gooien ze hun boterhammen weg en gaan ongezonde broodjes kopen of koffiekoek. Geld verdienen ze met te gaan werken. En dan maar klagen dat ze moe zijn. (DB) Bron: Belga en Het Laatste Nieuws
ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL
‘Dankzij biologische orthoceutica hebben steeds minder Crohn- en colitispatiënten een operatie nodig’ Voor u gelezen
De laatste tijd horen we dikwijls praten over biologische geneesmiddelen, en hoe Deze rubriek wordt samengesteld zedoor helpen tegen de ziekte van Crohn, colide orthomoleculaire tisvoedingsdeskundige ulcerosa, psoriasis enmedisch reumatoïde artritis. Wat zijnWalter dat eigenlijk, en hoeIr.verschiljounalist O.M. Faché, len ze van ‘gewone’ medicijnen?’ Joost Meeusen, Apr. Fernand Haesbrouck, wetenschapsjournalist Biologische geneesmiddelen - ook wel bioDirk Bogaert en- Pieter logicals genoemd zijn eenVan nieuwe geneMelckebeke. op zoek naar ratie medicijnenWij diegaan via biotechnologische de meest actuele en In praktische weg gemaakt worden. tegenstelling informatie over gezonde voeding. tot klassieke geneesmiddelen, die chemisch worden bereid, Hierbij kan de lezerworden vragenbiologicals stellen, geproduceerd door levende cellen in het die de voedingsraad van het VIOW laboratorium. Eigenlijk zijn het eiwitten kan onderzoeken en in deze waarmee ongeneeslijke, chronische rubriek we beantwoorden. ontstekingsziekten zoals Crohn en colitis ulcerosa bij de wortel kunnen aanpakken. Een hele vooruitgang, want vroeger kwam de behandeling ervan meestal neer op het bestrijden van de symptomen. Heel specifiek blokkeren biologicals
een eiwit (TNF-alfa) dat bij wijze van spreken de lichaamsafweer opjut tegen zichzelf en op die manier een centrale rol speelt bij de ontstekingen. Na behandeling valt de ontsteking stil, verdwijnt de pijn en worden verdere problemen een halt toegeroepen.’’Zowel uit Amerikaans onderzoek als eigen onderzoek aan de universiteit van Leuven blijkt dat 65% tot 80% van de Crohn- en colitis ulcerosapatiënten baat hebben bij biologicals. Juist omdat het geneesmiddel de ziekten op langere termijn onder controle kan houden, vermindert het risico op een darmoperatie gevoelig. Vroeger leidden Crohn en colitis ulcerosa bijna onvermijdelijk tot opereren, omdat de courante medicijnen (immuunonderdrukkers en corticosteroïden) zodanig veel bijverschijnselen hebben dat ze geen leven lang vol te houden zijn. Daardoor raken veel patiënten ‘uitbehandeld’, en blijft een deel van de ont-
stoken darm wegnemen de enige optie. Dergelijke chirurgie willen patiënten het liefst van al vermijden, blijkt uit een internationale enquête. ‘Jammer genoeg zitten er aan biologische ontstekingsremmers ook nadelen. Bij één op de vijf patiënten, vooral vrouwen, veroorzaken ze een droge, jeukende huid, en ze kunnen alleen in het ziekenhuis toegediend worden, mits een infuus. Niettemin pleiten steeds meer medici ervoor om niet langer te wachten tot patiënten ‘uitbehandeld’ zijn, maar meteen biologicals te proberen. Ze helpen in heel wat gevallen en verminderen bovendien de kans op een zware operatie én op hospitalisatie. Daar hebben zowel patiënten als de ziekteverzekering alleen maar baat bij.’ (DB) Bron: Goed Gevoel
Allergie voor exotisch voedsel duikt steeds meer op Uitheemse groenten, fruit en noten die nog maar sinds kort in onze supermarkten liggen, zorgen steeds vaker voor heftige allergische reacties. Deze nieuwe vormen van overgevoeligheid zijn met bestaande tests niet aan te tonen zo blijkt uit Nederlands onderzoek. Dikwijls is onduidelijk wat een allergische reactie veroorzaakt heeft. Hulpverleners en patiënten denken al snel aan een gangbare pinda- of koemelkallergie. Overgevoeligheid voor bijvoorbeeld jackfruit of cactusvijgen ligt veel minder voor de hand omdat die producten veel minder bekend zijn. Allergieën voor deze en andere nieuwe producten, zijn ook moeilijk aan te tonen omdat er geen standaardtesten voor bestaan. Het is te risicovol om iemand zomaar een product voor te schotelen en vervolgens te kijken wat er gebeurt. De Nederlandse universiteit van Wageningen werkt daarom aan een nieuwe methode. De onderzoekers vermengen een extract van het verdachte product met bewerkt bloed van de patiënt om te zien of er een reactie optreedt. Bij allergie reageert het immuunsysteem op de eiwitten die in een bepaald product zitten. Reacties zijn zwelling van de lippen, moeilijk slikken, hoesten, benauwdheid, buikpijn, huiduitslag en in het ergste geval een shock. Jaarlijks overlijden er in Europa enkele mensen aan de gevolgen van zo’n shock. (DB) Bron: Universiteit van Wageningen
31
ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL
Geen filet américain voor kleine kinderen Filet américain en alle (half)rauwe vleeswaren (zoals carpaccio, gehakt, rood gebakken biefstuk of hamburger) worden afgeraden voor baby’s en kleine kinderen omdat ze ziektekiemen (zoals listeria en salmonella) en parasieten (zoals lintworm) kunnen bevatten. Bij kinderen kan dit ernstige ziekteverschijnselen veroorzaken. Om dezelfde reden is (half)rauw vlees ook af te raden voor oudere mensen, zwangere vrouwen en mensen met een verstoord immuunsysteem. Als het vlees kiemen bevat, is dat doorgaans het gevolg van een besmetting bij het slachten, van een gebrek aan hygiëne bij het versnijden of vermalen, of van een te hoge bewaartemperatuur. Zelfs met de verbeterde voedingshygiëne is dit niet altijd te vermijden. Om problemen met filet américain en ander rauw vlees te vermijden, mag het niet langer dan 48 uur worden bewaard (in de ijskast bij een temperatuur onder 4°C). Het beste is om het vlees vlak vóór de maaltijd te malen. (PM) Bronnen: Het Nieuwsblad en www.gezondheid.be
Alarmerend veel lood in stuifmeel in Limburg Op verschillende plaatsen in Noord- en West-Limburg komen verontrustend hoge waarden aan lood en cadmium voor in stuifmeel, bladeren van bomen en kithars. De waarden liggen soms tot 30 keer hoger dan de wettelijke normen, zo blijkt uit een onderzoek sinds 2003 bij Limburgse imkers van dr. Michel Asperges en professor Roland Valcke. Beide wetenschappers zijn verbonden aan de Universiteit Limburg. De onderzoekers trekken hun gevolgtrekkingen door naar de groenteteelt in de provincie en maken zich zorgen voor de volksgezondheid. Voorlopig reageert, van officiële zijde, niemand. (WF) Bron: De Morgen
32
ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL ACTUEEL
Driekwart Nederlanders voor euthanasiepil Driekwart van de Nederlanders is voor gecontroleerde verstrekking van een zogenoemde euthanasiepil. Met die pil, ook wel bekend als de ‘pil van Drion’, zouden ouderen een eind aan hun leven kunnen maken als ze vinden dat het wel genoeg is geweest. Dat blijkt uit een onderzoek dat het bureau Intomart heeft uitgevoerd voor het NCRV-televisieprogramma ‘Rondom Tien’. Uit het onderzoek blijkt ook dat 49 procent van de bevolking
vindt dat zelfdodingshulp aan ouderen die niet ernstig ziek maar wel levensmoe zijn, niet langer strafbaar moet zijn. De huidige regering in Den Haag is tegen verruiming van de euthanasiewet. Lichamelijke gebreken, eenzaamheid en het besef dat het leven geleefd is, kunnen volgens de ondervraagden redenen zijn voor ouderen om er een eind aan te willen maken. Volgens het onderzoek kan 55
procent van de bevolking zich voorstellen dat de eigen ouders of grootouders om die reden zelfdoding zouden overwegen. De Nederlandse euthanasiewetgeving verbiedt tot nu toe hulp bij zelfdoding aan mensen die niet ongeneeslijk ziek zijn. Ook mensen die hun bestaan als afgerond beschouwen, hebben geen recht op euthanasie. (DB) Bron: Belga
Biolandbouw blijft wereldwijd groeien De biologische landbouw blijft wereldwijd groeien. In 2006 steeg de oppervlakte voor biologische landbouw met 1,8 miljoen hectare in vergelijking met een jaar eerder. Ongeveer 30,4 miljoen hectare landbouwgrond wordt wereldwijd biologisch bewerkt. Dat blijkt uit de studie 'The World of Organic Agriculture - Statistics and Emerging Trends 2008' van het Zwitserse instituut FiBL, de Duitse stichting SöL en de internationale organisatie IFOAM. Het grootste deel van de biologische landbouwgronden ligt in Oceanië (42 procent). Dan volgen Europa, goed voor bijna een kwart (24 procent), en Latijns-Amerika (16 procent). Australië alleen is al goed voor 12,3 miljoen hectare biologische landbouwgrond. Op de tweede plaats staat China (2,3 miljoen hectare), gevolgd door Argentinië (2,2 miljoen hectare) en de Verenigde Staten (1,6 miljoen hectare). In Europa wordt de rangschikking aangevoerd door Italië, met 1,1 miljoen hectare. Alpenlanden Oostenrijk en Zwitserland staan bovenaan wat betreft het aandeel biolandbouw in vergelijking met de globale landbouw. Ze zijn respectievelijk goed voor een oppervlakte van meer dan 361.000 hectare en meer dan 125.000 hectare biologische landbouw. In België werd in 2006 volgens de studie 29.000 hectare landbouwgrond biologisch verwerkt. De totale markt voor bioproducten was in 2006 goed voor 38,6 miljard dollar. Het grootste aandeel werd in Europa en Noord-Amerika verkocht. In vergelijking met 2005 is die markt met 5 miljard dollar gegroeid. Ook voor 2007 en de komende jaren wordt een groei verwacht. (WF) Bron: Belga – De Morgen
33
ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS
Optimaliseer uw immuniteit met anti-kanker voeding bestaat in het feit dat 67 procent van de kankeroorzaken terug te brengen zijn tot de manier waarop we leven.
Kanker is de voornaamste oorzaak waarom mensen vroeger sterven dan hun 80ste levensjaar. Het goede nieuws
We hebben dus de keuze om kanker voor een belangrijk deel uit ons leven te bannen, of de ziekte meer kansen te geven. Gezond eten, niet roken, dagelijkse lichaamsbeweging en stressbeheersing zijn de voornaamste controleerbare kankerfactoren. Wetenschappelijke studies tonen aan dat een gezonde voeding van essentieel belang is. De juiste keuze van voedingsmiddelen zou volgens talrijke onderzoeken niet alleen kanker voorkomen, maar mensen die de ziekte hebben ook helpen om beter te herstellen. Kort en krachtig weergegeven zijn dit de soorten voeding die bescherming bieden tegen kanker: Eet zoveel mogelijk vers fruit en groenten (5 tot 10 porties per dag). Vooral citrusvruchten, broccoli, bloemkolen, uien en look, tomaten, frambozen en aardbeien zijn aan te bevelen. Verder
Omega-3 (EPA) kan depressieve mensen helpen Wanneer artsen spreken van een depressie wordt er soms veel te snel naar medicatie gegrepen. Men vergeet al te gemakkelijk dat bepaalde voedingsstoffen depressieve mensen op een spectaculaire wijze kunnen helpen. Voorwaarde is wel dat men bereid is om bepaalde voedingsgewoonten te wijzigen. Iedere vorm van depressie gaat immers gepaard met een verandering van de celmembraanstructuur in de hersenen. Die ‘depressieve’ wijziging heeft bijna altijd te maken met een tekort aan een bepaald omega-3 vetzuur EPA. Het menselijk organisme kan anno 2008 geen EPA zelf meer aanmaken. Het moet bijgevolg via de voeding tot in de bloedbaan gebracht worden. EPA (eicosapentaeenzuur) speelt een cruciale rol in de structuur van de celmembranen. EPA is o.a. verantwoordelijk voor de optimale functie van de neurotransmitters. Indien er - zoals bij depressieve mensen - een tekort is aan EPA, wordt de activiteit van de neurotransmitters ernstig verstoord. Een van de mogelijke gevolgen is een depressie. (DB)
34
Referentie: 1. S. Jazayeri, M. Tehrani-Doost; S.A. Keshavarz, M. Hosseini, A. Djazayery, H. Amini, M. Jalali, M. Peet Comparison of therapeutic effects of omega-3 fatty acid eicosapentaenoic acid and fluoxetine, separately and in combination, in major depressive disorder - Australian and New Zealand Journal of Psychiatry Volume 42, Issue 3, Pages 192-198, doi: 10.1080/000486707018272
is het belangrijk om dagelijks visolie en lijnzaadolie in het menu te verwerken. Soyaproducten, curcuma en peper helpen ook mee om kanker op afstand te houden. Vergeet tot slot niet dat groene thee ook een nooit te verwaarlozen antikankerdrankje is. (WF)
Referenties: 1. Demark-Wahnefried W, Jones LW. Promoting a healthy lifestyle among cancer survivors. Hematol Oncol Clin North Am. 2008 Apr;22(2):319-42 2. Martin-Moreno JM, Soerjomataram I, Magnusson G. Cancer causes and prevention: A condensed appraisal in Europe in 2008. Eur J Cancer. 2008 Mar 6;
ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS ORTHOTRENDS
Agressie en depressie verdubbelen het risico op een hartaanval Negatieve gevoelens, waaronder depressies en agressie zijn zeer slecht voor de hartfunctie. Dat blijkt uit een nieuwe Amerikaanse studie die uitgevoerd werd door wetenschappers van de Purdue universitei in Indianapolis. Voor hun onderzoek deden ze beroep op 316 gezonde mannen en vrouwen in de leeftijdscategorie tussen vijftig en zeventig jaar. Ze ontdekten dat er een rechtstreeks verband bestond tussen een negatieve emotionele toestand - zoals depressie en agressie - en twee ontstekingsproteÔnen in het bloed (interleukine 6 en CRP). Beide eiwitten worden in verband gebracht met levens-
bedreigende hartproblemen. Regelmatig mediteren of ontpanningsoefeningen doen (yoga) helpen depressieve en - door omstandigheden - agressieve mensen om hun emoties beter te beheersen en negatieve emoties te voorkomen. Een andere oplossing is het gebruik van het voedingssupplement L-theanine. Ltheanine is een aminozuur dat teruggevonden wordt in groene thee. De stof passeert zeer gemakkelijk de hersenbloedbariËrre en produceert in de hersenen een gevoel van rust die te vergelijken is na een ontspanningsmassage. (DB)
Referentie: Alboni P, Favaron E, Paparella N, Sciammarella M, Pedaci M. Is there an association between depression and cardiovascular mortality or sudden death? J Cardiovasc Med (Hagerstown). 2008 Apr;9(4):356-62
Apolipoprotein B (Apo B) kan hartaanvallen veroorzaken De ‘American Diabetes Association’ en het ‘American College of Cardiology’ hebben een nieuwe schuldige gevonden voor het ontstaan van hart- en herseninfarcten. Tot nu werd aangenomen dat een te hoge concentratie ‘slechte’ LDL cholesterol mee verantwoordelijk was voor een hartinfarct.
Amerikaanse wetenschappers zijn er nu echter van overtuigd dat ze meer mensenlevens kunnen redden door de concentratie van de transportmolecule van de LDL (Low Density LipoproteÔnen) onder controle te houden. De apolipoproteine B (Apo B) is een duidelijke risicofactor voor hart- en vaatziekten omdat het de LDL cholesterol transporteert naar de bloedvaten waar het tot plaquevorming kan leiden die uiteindelijk arteriosclerose wordt. De Amerikaanse cardiologen willen hun diagnosevorming nu vooral richten op de eerder genoemde transportmolecule. De therapeutische benadering om te hoge LDL-waarden te bestrijden blijft dezelfde. Men gebruikt daarvoor statines en coenzym Q10 om de nevenwerkingen te beperken. Apolipoproteine B (Apo B) waarden kunnen verlaagd worden door tocotrienolen, een zeer zeldzame vorm van vitamine E. Deze tocotrienolen zitten in druivenpitolie. Mensen die van hun arts horen dat ze een te hoge LDL cholesterolspiegel hebben kunnen ook dagelijks een kleine portie druivenpitolie gebruiken om de aanwezigheid van Apolipoprotein B (Apo B) te beperken. (WF)
Referentie: Brunzell JD, et al, Lipoprotein management in patients with cardiometabolic risk: consensus statement from the American Diabetes Association and the American College of Cardiology Foundation, Diabetes Care, 2008, vol. 31, no 4, 811-22.
35
LEZERSVRAGEN LEZERSVRAGEN LEZERSVRAGEN LEZERSVRAGEN
Lezersbrief: Cortisoneverslaving moet voorkomen worden! Vraag van P. Vertongen uit Geel
Bestaat er een alternatief voor de behandeling van reumatoïde polyartritis? Ik word al drie jaar behandeld met cortisonepreparaten, maar dit zorgt voor zware nevenverschijnselen. Ik heb last van onderhuidse bloedingen. Het antwoord van het Faché - Instituut Snel Pijn Verlichten Reumatoïde polyartritis is een autoimmuunziekte die chronische ontstekingen veroorzaakt en verschillende gewrichten beschadigt en vernietigt. Een behandeling met cortisonepreparaten is klassiek inderdaad de belangrijkste behandelingsmethode. De vele neveneffecten van deze therapie zetten sommige artsen er toe aan om andere wegen in te slaan. Cortisone werkt verslavend voor patiënten die veel pijn hebben. De neveneffecten van een langdurige cortisonetherapie zijn het sneller ontstaan van cataract, een te hoge bloeddruk, slaapproblemen, eliminatie van spierweefsel, onderhuidse bloedingen, osteoporose, obesitas en diabetes. Het Amerikaanse geneesmiddelenagentschap FDA raadt artsen en patiënten aan om de gewrichten in te smeren met een zalf of een lotion op basis van capsaïcine. Capsaïcine is een stof die voorkomt in Chilipeper. De zalf werkt pijnstillend. Het is wel belangrijk de gewrichten drie tot vier maal per dag in te smeren en het kan tot drie dagen duren vooraleer er sprake is van pijnverlichting. Ook omega-3 vetzuren kunnen pijnlijke symptomen van reumatoïde poliartritis verminderen en er voor zorgen dat er duidelijk minder medicatie moet worden ingenomen. Sommige patiënten moeten twee tot drie maanden 3 à 9 gram omega-3 vetzuren innemen om van de voordelen te kunnen genieten. Dit komt omdat de omega-3 (visconsumptie) versus omega-6 balans (vleesconsumptie) in het lichaam totaal verstoord is en eerst in evenwicht moet worden gebracht.
36
Artritisklachten verminderen • •
•
•
•
•
Het is belangrijk dat u probeert - in de mate van het mogelijke - actief te blijven. Zwemmen is een uitstekende oefening, want het versterkt de spieren zonder de gewrichten te veel te belasten. Uit wetenschappelijke studies blijkt dat mediterrane mensen minder artritisklachten hebben. De voedingsgewoonten zijn er beter dan bij ons. Artsen zijn ervan overtuigd dat een gezonde, evenwichtige voeding met extra vis of visolie kan helpen om de klachten te verminderen of te voorkomen. Mensen met artritis blijven ook teveel binnen zitten. Ze doen er goed aan hun pijnlijke gewrichten aan de zon bloot te stellen. Zonlicht produceert natuurlijke vitamine D die nodig is voor het behoud of het zeer trage herstel van de botten. Mediterrane voeding of nog beter orthotarische voeding en overvloedig zonlicht zijn twee redenen waarom mensen met artritis naar de mediterrane landen trekken. Hun klachten verminderen er binnen de paar weken.
Er bestaan vanzelfsprekend ook producten die artritisklachten kunnen verminderen. MSM is een groot succes bij de behandeling van artritis. MSM vermindert immers de pijn die veroorzaakt wordt door artritis. Ook perskindol gel kan hulp bieden omdat het de doorbloeding stimuleert en de microcirculatie in de spiervezels bevordert. Het beschikt over ontstekingsremmende eigenschappen door de combinatie van zeven essentiële oliën en het biedt natuurlijke pijnverlichting door de I-menthol en salicylaten in de essentiële oliën.
Alle dagen 1 gellule curcumin werkt ontstekingsremmend en verzacht de pijn. Capsaïcine kan verwerkt worden in zalven. De volledige bereiding van een uitstekende zalf tegen alle inflammaties van gewrichten, spieren en zenuwweefsel geven u ter informatie mee om door de apotheker te laten bereiden:
Samenstelling zalf 100g: Carbomeer 940 • Vaseline wit Water gedestilleerd• Propyleen glycol Lanette N • Paraffine liquide Capsicum oliehars PG5 DMSO (dimethylsulfoxide) Was je handen onmiddellijk na bereiding en zorg dat de zalf nergens anders mee in aanraking komt. Probeer eerst een klein beetje zalf uit om te testen op overgevoeligheidsreacties en irritaties.
Waarom�besteedt�men�tegenwoordig�zoveel�aandacht�aan�het�promoten�van Omega-3�vetzuren? Iedereen�heeft�het�over�de�enorme�gezondheidsvoordelen�van�deze�Omega-3 vetzuren,�van�een�gezond�hart�tot�een�mooie�huid. Ook�in�het�gamma�van�Urmale�kan�U�een�hoogstaand�kwalitatief�visolie-supplement aantreffen. We�vatten�het�even�samen�voor�U.
De�werkzame�bestanddelen�in�visolie�zijn�de�essentiële�vetzuren�EPA�en�DHA,�deze�maken�deel uit�van�de�bekende�Omega-3�vetzurengroep.�Deze�zijn�essentieel�voor�het�menselijk�lichaam omdat�we�ze�nodig�hebben�maar�niet�zelf�kunnen�aanmaken. Omegaran�kan�gebruikt�worden�bij�verschillende�symptomen�zoals:�een�droge�huid,�broze�nagels, neiging�tot�allergie�en�eczeem,�astma,�hooikoorts,�slecht�nachtzicht,�gevoeligheid�voor�hevig�licht, aandachtsproblemen,�emotionele�gevoeligheid�of�labiliteit�en�slaapproblemen. Omegaran�bestaat�uit�visolie�in�de�ideale�verhouding�EPA/DHA�van�33/22�aan�500�mg�per capsule�en�D-alpha-tocopherylacetaat�(10�mg). De�ideale�posologie�is�3�x�1�capsule�per�dag�voor�de�maaltijd,�in�te�nemen�met�ijskoud�water. Uiteraard�mag�dit�product�niet�gebruikt�worden�wanneer�de�patiënt�een�allergie�aan�vis�heeft.
Voor�meer�info,�CVBA�Urmale�-�De�Pierpontstraat�2�-�3540�Herk-de-Stad tel:�013/55.60.92�-�fax:�013/55.21.05�-�e-mail:�
[email protected]
�������� �������� ���������������
�������������������������������������������������������������� ��� �������� ���������������������� ����� ������� �����
������� ��� ���� ������� ��� ������ ���� �������������� ���
������������� �����������������������������������������
������������ �������������� ���������� ��� ������ ��� ������
��� ��� ��� ������� ���� ����� ��� ������� ���� ������ ���� �������
��������������������������������������������������������
��� ���������������� ���������� ������������� ���� ���������
�������� ���� ������ �������� ������� ����������������
��������������������������������������������������������
������ ������� ������ ��� ���� ��������� ������� ���� ���������
�������������������������������������������������������
�������� ������� ������� ������ ����������� ������ �������
��������������� ���� ����������������� ������� ���� �����������
������������������������������������
���������������� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������
����������������
������������������������
Voorbeelden zijn: PCB’s, Pesticiden, Schimmels Ftalaten (Terug te vinden in plastic flessen) Fijn stof, Dioxines, Asbest Zware metalen, Chloroform Chlorine
BELGISCH VOEDINGSMAGAZINE VIOW Verschijnt 6 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedingsproblematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialistes, sportcoaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid.
Gevolgen: • Vermoeidheid • Allergieën / Astma • Immuniteitsproblemen • Hoofdpijn / Migraine • Depressie • Hormonale problemen • Etc.
Hoofdredactie/Eindredactie Walter OM Faché, HEOS Eric Ost Joost Meeusen Bio-Ingenieur
�����
�����
Resium is een alcoholvrij mengsel van 10 belangrijke ontgiftende kruiden. Eén kuur Resium heeft een onmiddellijk effect.
Kernredactie
Walter OM Faché, Orth. Bioch. HEOS Dirk Bogaert, Med. Journalist Philippe Gerard, Apr. Fernand Haesbrouck, Apr. Jozef Poppe, Prof. Dr. Ir. Baltz Frei, Prof. Dr. Joost Meeusen, Bio-ingenieur Pieter Van Melckebeke
Werkten mee aan dit nummer: Marc Van den Bossche, Filosoof
Vormgeving, productie en druk Walter OM Faché Joost Meeusen Pieter Van Melckebeke
De Pauw Stijn Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2 - Lochristi 09 353 93 93 www.coppens-druk.be
Andere positieve effecten van Resium: • Lever-en bloedreinigend
Advertenties Joost Meeusen walter.faché@viow.be
• Elimineert urinezuren • Ondersteunt lever en nieren
Uitgever Walter OM Faché, Directeur VIOW Kerkstraat 101 9270 Laarne
• Ondersteunt de prostaat • Helpt gewicht te verliezen • Helpt bij opgeblazen gevoel • Verbetert de huid
����
• Helpt de spijsvertering • Geeft meer energie en verhoogt de concentratie.
Succesvol gebruikt door miljoenen mensen sinds 1929!
© Copyright 2008 ISSN 1379-8383
� KORTINGSBON € 2,5 KORTING bij aankoop van 1 fles Resium (
€23,56/fl)
Naam: . Straat:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Postcode:
. . . . . . . . . . .
Gemeente: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stuur deze bon terug naar: Postkantoor St-Niklaas 1 • Postbus 148 • 9100 St-Niklaas Tel. 03 789 09 59 • Gratis Fax 0800 800 11
[email protected] • www.energeticanatura.com
Secretariaat/Advertenties
Larenhoeve, Kerkstraat 101 9270 Laarne. Tel +32 (0)9 3690642 Fax +32 (0)9 3661838 E-mail:
[email protected] Website: www.viow.be
Hoe abonneren?
Betaling geldt als enige abonnering. Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand. Jaarabonnementen voor 6 nrs: België: Storting van € 40 op rek nr. Fortis 290-0307607-41 Nederland Storting van € 43 op rek nr. Fortis IBAN BE 88290030760741 BIC code GEBABEBB
Prijs per nummer: € 7,8 (België) € 8,5 (Nederland) Leefnu blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert.
Uitgeverij Publimedia VIOW • Gespecialiseerd op het gebied van voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij ziekten. • Overname van arikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredactie.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating. De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden. Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels.
Prof. Dr. Linus Pauling tweevoudig Nobelprijswinnaar introduceerde in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen of handelingen die niet toxisch en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade en die op de juiste tijd met de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven of geëlimineerd te worden. (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)
NIEUWS FACHÉ INSTITUUT
Opleiding Orthomoleculair voedingsconsulent aan het VIOW te Laarne •
•
•
De consulentenopleiding bestaat uit 40 consulentenbistro’s, gebundeld per vijf onderdelen die tot een bepaald thema behoren. In totaal zij er 8 verschillende themamodules. Na het volgen van de 8 modules kan men deelnemen aan een schriftelijk examen en kan leiden tot het behalen van het diploma van “Board Certifi ed Orthomolecular Nutrition-Consult” of Orthomoleculair Voedingsconsulent. Sinds dit academiejaar kunnen de consulentenbistro’s ook via thuisstudie worden gevolgd.
Gezondheidsbistro Reeks 2 1. Langer jong, korter oud: 8 mei 2008
vrije radicalen pathologie 2. Het juiste voedselsuppletie kiezen: 15 mei 2008
Gezondheidsbistro Reeks 7 1. Welke hormonen moet ik nemen tegen veroudering? 19 mei 2008.
De orthomoleculaire anti-aging geneeskunde promoot optimale gezondheid gedurende elke levensfase. Dit concept steunt op de 4 radicale basisprinciepen: functioneel, preventief, holistisch en geïntegreerd. Alle normaal voorkomende verouderingsziekten zoals harten vaatziekte, artritis, osteoporose, diabetes, prostaat- en borstkanker, Alzheimer kunnen preventief voorkomen en niet slechts symptomatisch met medicijnen behandeld worden. 2. Hoe dementie en Alzheimer voorkomen? 17 november 2008
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. De mogelijkheid om de aanvang van de ziekte met enkele jaren uit te stellen zou de gezondsheidzorg in de toekomst een hoop kosten besparen. De ziekte slaat vaak vroeg toe, typisch voor het 65ste levensjaar. De sterke genetische grondslag liet toe de eerste Alzheimergenen snel op te sporen. Er bestaat nog geen doeltreffende behandeling voor de ziekte. Omgevingsfactoren kunnen evenmin genegeerd worden. 3. Waarom hebben wij dringend meer vit D nodig? 1 december 2008
Het grote gezondheidsbelang van een ruime inname van vit D is weer eens onomstotelijk vastgesteld. Meer dan 50% van alle gevallen van darmkanker en borstkanker is te voorkomen als de bevolking dagelijks minstens 80 mcg vit D3 zou innemen. Voor 2003 zou dit 52.000 minder darmkanker en 21.500 minder borstkanker hebben betekend voor de Verenigde Staten alleen al.
WAAR?
Congreszaal Larenhoeve, Kerkstraat 101-103, B-9270 Laarne
BIJDRAGE Bistro 12
€30 per avond of €130 voor de volledige reeks van vijf avonden.
BIJDRAGE Bistro 8
€35 per avond of €140 voor de vijf avonden.
Gezondheidsbistro Reeks 8 Orthomoleculaire fyto-opleiding Vijf avonden van 19 u tot 22u Maandag 7 april 2008 Fyto werkt!
Basisbegrippen uit de fytotherapie: hoe werken planteninhoudsstoffen? Hoe kunnen we ze indelen en uit planten halen? Wat zijn de verschillen tussen plantenpreparaten, zoals thees, extracten, tincturen en poeder? Vers of droog? Met wat geschiedenis van de kruidengeneeskunde wandelen we doorheen het wonderlijke landschap van medicinale planten en krijg je een klare kijk over het hoe, wat en waarom ervan!
Maandag 5 mei 2008 Antioxidantia in fyto
De plantenwereld is bijzonder rijk aan antioxidanten. Bloemen, bessen, bladeren en wortels: alle zijn ze bron van gezondmakende en –houdende stoffen met een fantastische werking in ons lichaam. Ze leveren strijd met vrije radicalen, elimineren toxines en beschermen ons tegen de vervuiling van ons milieu en onze samenleving! Schitterende voorbeelden zijn wilde kamille, braambessen, granaatappels, broccoli en ... groene thee!
Maandag 2 juni 2008 Westerse keukenkruiden en oosterse specerijen
Keukenkruiden uit het Middellandse Zeegebied en specerijen uit Zuid-Oost Azië zijn al eeuwen beroemd! Hoe is men ertoe gekomen die te gebruiken, in een tijd toen men nog geen weet had van antioxidanten? Ze dragen ongelooflijk veel bij tot onze goede gezondheid, en ze zijn nog lekker ook! Ook hier betreden we een vreemde wereld, vol exotische namen en inhoudsstoffen en met een oeroude wijsheid!
Maandag 29 september 2008 Stimulantia
Moeheid is dé kwaal van onze samenleving! We gaan op zoek naar de oorzaken van deze zwaktetoestanden, ook immunologisch. En je maakt kennis met planten en hun extracten, die er wat aan kunnen doen. Ook het verhogen van de cerebrale tonus is belangrijk! Moeheid tast immers niet alleen het fysieke, maar ook het psychische aan! Met planten als ginseng, damiana, pau d’arco, spirulina en rozemarijn geraak je al heel wat verder!
Donderdag 13 november 2008 Rustgevende fyto
Stress en angst: ook al weer zo’n heet hangijzer! Vele kruiden helpen ons te ontspannen, angst te overwinnen en agressies aan te kunnen. Depressiviteit greep nooit zo veelvuldig om zich heen. Plantaardige middelen werken uitstekend, en hebben geen nevenwerkingen. Je krijgt een overzicht van de mechanismen van het overbelaste zenuwstelsel, met de bijbehorende plantaardige remedies en hun goed gebruik. Nuttige en practische info!
INFO
Met opleidingscheques Vlaamse Regering kosten deze opleidingen minder! www.vdab.be Gepensioneerden en huisvrouwen kunnen niet genieten van deze opleidingscheques en betalen €25/€30 per avond en €110/€120 voor 5 avonden
RESERVATIE is noodzakelijk Tel. 09 369 06 42 of Fax 09 366 18 38 of E-mail:
[email protected]
Toe aan nieuwe energie?
encozyme NADH NADH ALS ENERGIEBRON EN ANTIOXIDANT
GESTABILISEERD
NADH is de gereduceerde vorm van vitamine B3 (ook wel co-enzym 1 genoemd). NADH is als co-enzym een belangrijk onderdeel van de energiecyclus en geeft meer energie. NADH verhoogt de vitaliteit en zorgt ook voor meer geestelijke energie. Daarnaast is NADH een belangrijke vanger van vrije radicalen én een krachtig antioxidant.
NADH EN SPORT Omdat NADH betrokken is bij de energiecyclus, kan dit juist voor sporters een welkome aanvulling zijn. Dagelijkse inname van NADH geeft meer energie en verbetert het uithoudingsvermogen. De gebruikte ingrediënten staan niet op de NeCeDo dopinglijst.
NADH GESTABILISEERD NADH is op zich een instabiele stof. Encozyme NADH is volgens de laatste wetenschappelijke inzichten ontwikkeld en biedt een stabiele vorm van NADH door toevoeging van plantaardig chlorofyl. Inhoud: Aanbevolen gebruik: Verpakking: CNK code: Adviesprijs:
gestabiliseerd NADH 5 mg 1 tablet per dag 30 tabletten 2136-471 (Verkrijgbaar bij apotheek.) € 24,95 BLIJVEND IN PRIJS VERLAAGD!
Meer informatie: Springfield Nutraceuticals Belgium BVBA, Heist-op-den-Berg Tel. 015 - 349 113 •
[email protected]
H E A LT H T H R O U G H N A T U R E , S C I E N C E & I N N O V A T I O N