met bijlagen orthomoleculaire waarschuwingen

u w leef- en eet wij(s)zer

®

voor u gelezen

met bijlagen orthomoleculaire waarschuwingen

DE FRANSE PARADOX: EEN HEILIG HUISJE IS ALLICINE IN KNOFLOOK DE WERKZAME STOF? MINDER CALORIEËN BIEDT MEER LEVENSKWALITEIT RAUW OF GEKOOKT ETEN? OUDEREN HEBBEN MEER VERTERINGSENZYMEN NODIG BYPASSOPERATIE VOORKOMEN TELEVISIE EEN ONBEWUSTE STRESSFACTOR GOED BOUWEN, GEZOND WONEN KOFFIE SLECHT VOOR DIABETICI KAVA MEER EN MEER OMSTREDEN

belgisch voedingsmagazine Faché instituut België e 7,8 • Nederland e 8,5 • jaargang 5 • JULI/AUGUSTUS 2008 tweemaandelijks P602654 • Afgiftekantoor Lochristi Verantwoordelijke uitgever: Walter, O. M. Faché • Kerkstraat 101 9270 Laarne

40

Voorbeelden zijn: PCB’s, Pesticiden, Schimmels Ftalaten (Terug te vinden in plastic flessen) Fijn stof, Dioxines, Asbest Zware metalen, Chloroform Chlorine Gevolgen: • Vermoeidheid • Allergieën / Astma • Immuniteitsproblemen • Hoofdpijn / Migraine • Depressie • Hormonale problemen • Etc.

Resium is een alcoholvrij mengsel van 10 belangrijke ontgiftende kruiden. Eén kuur Resium heeft een onmiddellijk effect. Andere positieve effecten van Resium: • Lever-en bloedreinigend • Elimineert urinezuren • Ondersteunt lever en nieren • Ondersteunt de prostaat • Helpt gewicht te verliezen • Helpt bij opgeblazen gevoel • Verbetert de huid • Helpt de spijsvertering • Geeft meer energie en verhoogt de concentratie.

Succesvol gebruikt door miljoenen mensen sinds 1929!

� KORTINGSBON € 2,5 KORTING bij aankoop van 1 fles Resium (

€23,56/fl)

Naam: . Straat:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Postcode:

. . . . . . . . . . .

Gemeente: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stuur deze bon terug naar: Postkantoor St-Niklaas 1 • Postbus 148 • 9100 St-Niklaas Tel. 03 789 09 59 • Gratis Fax 0800 800 11 [email protected] • www.energeticanatura.com

®

Inhoud Medisch Journalist Walter faché

Leef Nu

Bijlage: voor u gelezen

n redactioneel

n Actueel

• Gedrogeerde waakhonden ....................... 4 n Voedingsdossier

• De Franse paradox een heilig huisje........ 6 • Is allicine in knoflook.................................. 8 de werkzame stof? • Minder calorieën biedt . ........................... 10 meer levenskwaliteit • Rauw of gekookt eten? ............................ 12 n medisch Dossier

Erkenning LeefNu Leefnu is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’. Wenst u nog meer info? Bezoek onze gesloten website www.viow.be en vraag uw paswoord aan.

In volgend nummer 41 • Biotomaten beter voor het hart • Pikant eten • Knoflook voor het hart • Relatie tussen hypocrisie en hartaandoeningen • Top tien manieren om kanker te voorkomen • Wat maakt een shampoo ecologisch?

• Ouderen hebben meer.............................. 14 verteringsenzymen nodig • Voorkom een bypassoperatie . ................ 16 met de nieuwe EECP-therapie! n Leefstijl

• Televisie een onbewuste stressfactor.... 19 n milieu

• Goed bouwen: gezond wonen................. 21 n Wetenschappelijke visies • Wetenschappelijke studies....................... 24 bekeken door een orthomoleculaire bril n Nieuws linus pauling instituut

• Koffie, goed voor atleten ......................... 27 en senioren, slecht voor diabetici n Orthomoleculaire waarschuwingen

• Kava kava kan ernstige ........................... 29 leverschade veroorzaken!

• Breedspectrum eigenschappen . ............ 30 van vitamine D • Suiker, of het verband............................... 31 tussen diabetes en Alzheimer • Vermoeidheid door ................................... 31 veneuze insufficiëntie • De siësta, een weldaad . .......................... 32 voor iedereen! • Moderne Westerse ................................... 32 eetgewoonten verhoogt longaandoeningen! • Gebruik voldoende kalium....................... 32 om hypertensie te voorkomen • Omega-3 vetzuren helpen ....................... 33 om arteriosclerose te voorkomen • Pycnogenol vermindert ........................... 33 menstruatiepijn • De Europese Commissie ......................... 33 en de zomerzon n orthotrends

• Hoog insulineniveau verhoogt ............... 34 kans op tuberculose • Aloë Vera zalf natuurlijk .......................... 34 middel tegen een verbrande huid • Vermageringspil Acomplia . .................... 35 en depressiviteit • Europeaan blijft werken .......................... 35 tijdens vakantie! • Meer dan 80 rust ...................................... 36 hartslagen per minuut verhoogt diabetesrisico • Geen alcohol bij resistente ...................... 36 hypertensie • Koffie voor sportmensen?......................... 36 n lezersvragen

Publiciteit • Ojibwa/De Roeck......................................... 2 • Energetica Natura........................................ 2 • Pharma Nord.............................................. 26 • Urmale......................................................... 39 • Similia.......................................................... 39 • Springfield................................................... 40

• Orthomoleculair afvallen.......................... 37

Nieuws Faché Instituut • Niet te missen .......................................... 30 • Monografie Ziekte van Alzheimer ........ 30 • Abonneer je vandaag nog ...................... 38

Abonneer u nu op Orthofyto en Leefnu en ontvang een gratis ontbijtboekje !

Redactioneel

Gedrogeerde waakhonden Nooit van twijfel af Hoe gaan we om met het feit dat we nooit alle kennis zelf kunnen verifiëren – dat we voortdurend zelf niet naar China moeten gaan om ter plaatse de toestand van de mensenrechten vast te stellen, of dat de wetten van de zwaartekracht ook vandaag wel degelijk bij mijn buurman gelden? Er is heel wat vertrouwen nodig om geloof te hechten aan wat de maatschappij ons voorhoudt. Op dat vlak is er niet veel verschil met primitieve volkeren die zich op oudere tradities berusten. Eilandbewoners van de Stille Zuidzee wisten perfect wat ze moesten doen wanneer de zee zich massaal terugtrok, vandaar dat vele kleine eilanden de tsunami van 2004 overleefd hadden door snel naar hoger gelegen gebieden te trekken. Ook wij berusten onze gezondheid in handen van expertise waar we niets van af weten. Scepticisme kent dus in principe geen grenzen. Het in twijfel trekken van de landing van de maan in 1969 heeft altijd een punt, hoe belachelijk het ook moge klinken. Je kunt niet anders dan op dit ene punt toe te geven zonder te vervallen in dogmatisme.

Gouden standaarden

Skepp Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudowetenschap en het Paranormale

4

v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8 - w w w.v i o w. b e

Niets zo gemakkelijk dan alles in twijfel te trekken. Specialisten van de twijfel vindt men bij Skepp (Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudo-wetenschap en het Paranormale), een vereniging die zich onder andere verzet tegen alternatieve geneespraktijken. Handoplegging, astrologie, acupunctuur, osteopathie, homeopathie en orthomoleculaire geneeskunde, maar ook creationisme en UFO’s worden met een kritische blik benaderd. Met altijd hetzelfde argument wordt hun verdict gemaakt: geen studies of gebrek aan wetenschappelijk bewijs. De dubbelblind gerandomiseerde klinische interventiestudie zijn voor hen de gouden standaard om medische behandelingen te been

veroordelen. Een therapie wordt toegepast op een groep en resultaten worden vergeleken met een andere groep die deze therapie niet krijgt. Voor vele geneesmiddelen vindt men dat een lichte verbetering van de situatie. Dergelijke studies worden uitgevoerd door de farmacie – al dan niet in (de uiteraard vrijblijvende) samenwerking met de universiteit.

Voor wie Het bekomen feit, bijvoorbeeld een verbetering in 50% van de gevallen, zegt niet welke 50% van de bevolking effectief baat heeft. Voor de farmacie maakt dat natuurlijk niet uit, zolang het geneesmiddel aan zoveel mogelijk patiënten verkocht kan worden. Verstandige wetenschappers zouden in een volgende stap moeten uitzoeken welke 50% baat heeft bij dat geneesmiddel – dit heet dan diagnostiek. Helaas gebeurt dat te weinig. Integendeel, nieuwe studies worden georganiseerd om dezelfde werkzaamheid in de verf te zetten; meestal gaat het om studies die slechts voor een korte termijn gedaan werden. Het risico dat langetermijneffecten bekend geraken, wordt op die manier geminimaliseerd. Grondig onderzoek wordt op die manier zolang mogelijk op de lange baan geschoven. Positieve resultaten worden dan met overdreven belangstelling en gejuich onthaald en alle artsen kunnen vervolgens het product met een gerust hart (of anders met een bankcheque) voorschrijven.

Blind Meeste onderzoeker hebben geen erg in het heulen met de farmaceutische industrie. Dat komt omdat ze verblind zijn door een bepaald paradigma. Hedendaagse geneeskunde heeft een nooit eerder geziene vooruitgang geboekt en brengt dus niets dan goeds voort. Dit is de huidige voorstelling van farmacie bij alle artsen die aan de universiteit afstuderen. Dergelijke blindheid is eigen aan de mens. We wanen het huidige denken superieur aan het

Redactioneel

vroegere, primitieve denken. Op die manier is het ondenkbaar dat we ook maar het minste kunnen leren van bijvoorbeeld de middeleeuwse artsenij. Al hadden ze toen niet de kennis van zaken, waren ze zeker niet minder verstandig dan ons. Door deze arrogantie zijn we zelf blind voor ons eigen primitieve denken en geraken we niet veel verder dan het niveau van de middeleeuwen.

Geldzucht Eenzelfde besluit wordt door Skepp telkenmale naar voren gebracht in hun argumentatie tegen alternatieve geneeskunde: winstbejag. Volgens Skepp is iedereen die contact opzoekt met alternatieve geneeskunde op voorhand bereid om gerold te worden. Het financiële aspect vormt zelfs een motief in allerhande artikels op hun website: “Zijn business levert hem naar verluidt miljoenen dollar per jaar op.” “Kruidengeneeskunde [...]: degelijke wetenschap of big business?” “De omzet van vitamineleurders wordt in de USA alleen al op meer dan 2 miljard $ per jaar geschat.” “Inmiddels is de anti-agingbusiness en de verkoop van zinloze vitamines en supplementen uitgegroeid tot een miljardenindustrie.” Ergens hebben ze natuurlijk gelijk. De vitamineomzet is groeiende en daarbij horende verkooppraatjes van vele firma’s blazen de zaak op. Zoals wasproducten dus. Witter dan wit. Of: voor een eeuwig gezond leven. Het argument van winstbejag slaat dus even goed op de farmaceutische industrie en zelfs het ziekenhuiswezen. Met dergelijke uitspraken wordt echter voorbijgegaan aan enerzijds de goede bedoelingen van de therapeut, en anderzijds de goede ervaringen van gebruikers van voedingsaanvullingen. Zeggen dat alternatieve geneeskunde volledig op bedrog gebaseerd is, getuigt van een zeer slecht mensbeeld.

Cijfers van een heel andere orde Hoe zit het dan met de farmaceutische omzetcijfers? Daar waar calcium goed was voor 1

miljard dollar (het meest verkochte supplement in de Verenigde Staten), haalt een farmaceutische topper, zoals de hele groep van de statines, alleen al een omzet van 40 miljard dollar! Één miljard is nog maar net het bedrag dat aan de marketing van sommige geneesmiddelen besteed wordt. De totale omzet van supplementen komt waarschijnlijk nog niet aan de omzet van één merk van statine, dat algauw de drempel van 10 miljard dollar haalt. Ook de cholesterolverlager ezetimibe (als Vytorin, samen met symvastatin) leverde al miljarden dollar op, zonder dat er één enkele studie bestaat die aangetoond heeft dat het beschermt tegen hart- en vaatziekten. In een studie (genaamd IDEAL) werd symvastatin vergeleken met symvastatin + ezetimibe, en daarbij bleek ezetimibe over géén enkele meerwaarde te beschikken. Rotsvast overtuigd dat die studie wel een succes ging worden, begon men te investeren in een enorme marketingcampagne. De resultaten moesten in april 2006 verschijnen, maar werden achtergehouden tot in januari 2008! Bovendien waren er aanwijzingen dat men geprobeerd heeft een draai te geven aan de resultaten. Dus: geen enkele studie die de werkzaamheid van ezetimibe aantoont, wel een studie die eerder het tegendeel verklaart, maar toch een megawinst? Is dit dan niets om zorgen over te maken? Kan Skepp dan ook maar één alternatieve behandeling aanwijzen waarin zoveel mensen in de luren worden gelegd, waar zoveel slachtoffers vielen (ik verwijs naar het vioxx-verhaal van Orthofyto 52), waar zoveel regeringen en ziekenfondsen misleid worden? Is de omzet van de farmacie blijkbaar voldoende om waakhonden en sceptici het zwijgen op te leggen? Skepp noemt zichzelf kritisch ook ten opzichte van de reguliere geneeskunde, maar beschouwt dergelijke misbruiken als een randfenomeen. Op hun website staan welgeteld twee artikels die kritiek uitoefenen op de farmaceutische industrie. Eén daarvan is getiteld “Farmaceutische leugentjes” en opent zelfs met “De farmaceutische industrie is altijd bezig voor het heil van de mensheid.” “Farmaceutische leugentjes”, hoe schattiger kan men het nog uitdrukken? Die deugnieten toch… Adjunct-hoofdredacteur Joost Meeusen

Referenties 1. Mitka M. Controversies surround heart drug study questions about Vytorin and trial sponsors’ conduct. JAMA, February 27, 2008--Vol 299, No. 8 2. Bays HE, Neff D, Tomassini JE, Tershakovec AM. Ezetimibe: cholesterol lowering and beyond. Expert Rev Cardiovasc Ther. 2008; 6(4):447-470 3. Nanninga R, Heijder W. Farmaceutische leugentjes. http://www.skepp. be/artikels/industriepseudo-wetenschap/ farmaceutische-leugentjes 4. Betz W, Tysmans L. Hoge dosissen vitamine C zijn schadelijk. http://www.skepp.be/ artikels/alternatievebehandelingen/hogedosissen-vitamine-c-zijnschadelijk 5. [Geen auteur] Matthias Rath veroordeeld door Zuid Afrikaanse rechtbank. http://www.skepp.be/ artikels/alternatievebehandelingen/matthiasrath-veroordeeld-doorzuid-afrikaanse-rechtbank 6. Tysmans L. Kruidengeneeskunde – “fytotherapie” : Degelijke wetenschap of big business? http://www.skepp.be/ artikels/alternatievebehandelingen/ kruidengeneeskunde-2013201cfytotherapie201ddegelijke-wetenschap-ofbig-business 7. Faché W. Opnieuw medicijn van de markt gehaald. Orthofyto. 2004; 52:309310

w w w.v i o w. b e - v ijf d e ja a r g a n g 20 0 8

5

Voedingsdossier Is er nog een Franse paradox?

De Franse paradox een heilig huisje Hoe de Franse paradox kan ontkracht worden in 20 minuten

Joost Meeusen

D

e Franse paradox is zeer eenvoudig: de Fransen hebben minder te lijden aan hart- en vaatziekten, ondanks hun dieet hoog aan vetten en cholesterol. Het Faché Instituut meent samen met een aantal andere auteurs dat deze paradox geen zin heeft. Vetten en cholesterol zijn te belangrijke voedingsstoffen om zomaar overboord te gooien. Indien je maar ook een beetje gezond eet, moet je nauwelijks rekening nemen met de hoeveelheden, wel nog met de kwaliteit van vetten.

De gangbare dieetleer baadt nog steeds in simplistische vooronderstellingen. Alsof het eten van vetten je onmiddellijk dik maakt. Alsof iets te veel cholesterol in je dieet onmiddellijk omgezet wordt in plaques in de aderen. Men heeft wel decennialang de consumptie van vetten afgeraden, maar heeft dat werkelijk iets geholpen?

Zoek de trend Men zou moeten denken van niet. Tenminste als je wat statistieken bekijkt. Het aandeel van vetten in het dieet is in de meeste Europese landen blijven stijgen (tussen 1980-2005), behalve in Nederland, Finland en Groot-Brittanië was er geen trend te zien, enkel wat schommelingen. Als men de consumptie van verzadigde vetten vergelijkt met het voorkomen van hart- en vaatziekten, zie je geen enkele trend. Volgens de wereldgezondheidsorganisatie (Eng. WHO) moet de hoeveelheid aan verzadigde vetten minder dan 10% van de totale energie bedragen. Bij de Fransen ligt die gemiddeld rond de 15-16%. De hypothese dat vetten hartziekten veroorzaken, dateert ondertussen van de jaren ’50. Wetenschappers kwamen dus met nieuwe hypotheses aandraven die de Franse paradox moesten verklaren.

Alcohol Matig drinken van alcohol blijkt beschermend te werken. Hierbij moet wel de nadruk gelegd worden op het begrip ‘matig’, waarmee vooral regelmatig één à twee glazen wijn per dag bedoeld wordt. Acute veeldrinkers horen hier dus niet thuis, ook al drink je dan in het totaal minder alcohol dan een dagelijkse drinker. Twee redenen waarom alcohol, hoewel toxisch op andere vlakken, gunstig is voor hart- en vaatziekten: • Alcohol verhoogt HDL-cholesterol. HDL-cholesterol blijkt een beschermende factor voor hart- en vaatziekten, namelijk hoe hoger, hoe beter. • Alcohol verhindert dat de bloedplaatjes aan elkaar klitten, zoals dat moet gebeuren bij wondvorming. Bloedklontering is een zeer belangrijk element in de aderverkalking, waarschijnlijk belangrijker dan cholesterol. • Alcohol heeft een rustgevende, ontspannende eigenschap.

Rode wijn

Fig 1: Enkele glaasjes rode wijn doen dan wel de Franse paradox vergeten, ze beschermen nog steeds het hart

6


In het voorgaande kon het eender welke drank zijn, maar de Fransen drinken vooral rode wijn. Consumptie van rode wijn is geassocieerd met een reductie van mortaliteit van 24-31%! Rode wijn heeft dus iets extra te bieden t.o.v. een pintje of een whisky. Twee componenten van rode wijn zijn hiervoor gekend: • Polyfenolen van de schil van de rode druif: catechines, antocyanidines, …

Voedingsdossier Is er nog een Franse paradox? •

Resveratrol, een fytonutriënt met ontstekingsremmende eigenschappen

De echte paradox De belangrijke vraag is nu: indien vetten dan toch zo’n belangrijke invloed hebben op hart- en vaatziekten, hoe kan dan een relatief onbelangrijk voedingsmiddel zoals wijn dit fenomeen van de relatie tussen vetten en hartziekten met een vingerknip omkeren? Niet alleen zouden ze de (vermeende) slechte invloed van vetten afremmen, maar lijken ze het hart ongenaakbaar te maken voor de schade dat vetten zouden aanrichten. In andere landen drinkt men toch ook wijn (of toch op z’n minst alcohol)? Aan de andere kant, indien rode wijn toch zo’n sterke werking heeft, waarom zitten we dan met z’n allen cholesterolverlagers te slikken? Er gaat me toch niemand vertellen dat hij/zij een glaasje wijn zal versmaden voor wat geneesmiddelen? Cholesterolverlagers kunnen geen verminderde mortaliteit van 24-31% voorleggen!

Waar komt de relatie vetten~hartziekten vandaan? Het is begonnen in de jaren ‘50 toen Ancel Keys zonodig het verband tussen voeding en hartziekten wilde aantonen. Hiervoor gebruikte hij de statistieken van goed uitgekozen zeven landen. Ik weet niet wat je allemaal kunt suggereren met statistieken van amper zeven landen, maar hard bewijsmateriaal kun je dit niet noemen. De hele medische wereld is er wel op gesprongen. Toch blijven enkele goede redenen over waarom een hoge consumptie van verzadigde vetzuren iets met hart- en vaatziekten te maken kan hebben. Voor iemand die veel verzadigde vetten eet, kan dit soms ook betekenen dat hij/zij weinig onverzadigde vetten consumeert. Sommige onverzadigde vetzuren zijn essentiële nutriënten, net zoals vitamines dat zijn. Het kan ook wijzen op meer transvetzuren: onnatuurlijke onverzadigde vetzuren die gevormd worden door frituren of die massaal in margarines aanwezig zijn.

Hou goede vetten in ere Hou de volgende regel in het achterhoofd: de onverzadigde vetzuren linolzuur, alfalinoleenzuur, gammalinoleenzuur en visoliën zijn essentieel voor een goede gezondheid. Schrap ze dus nooit ofte nimmer uit jouw dieet! Maar er is nog een andere reden om vetten te koesteren. Alle natuurlijke vetten – verzadigde, monoverzadigde en meervoudigverzadigde vetzuren – doen de HDL-cholesterol verhogen, wanneer ze een deel van de koolhydraten in het dieet vervangen! Dit hebben we gehaald uit een studie van professor Willett, een vooraanstaande voedingsdeskundige uit de V.S. De fiasco die de antivettenhype veroorzaakt heeft, is nauwelijks meer te overzien.

Aan vele mensen heeft men aangeraden om minder vetten te gaan eten, wat als gevolg had dat ze meer van andere calorieën gingen eten. En welke voeding staat onderaan de nationale voedingsdriehoek: inderdaad, koolhydraatrijke granen, pasta’s en aardappelen. Dezelfde professor (en uiteraard het Faché Instituut reeds jaren lang) gaf tevens aan dat veel koolhydraten zowel de LDL- als de HDL-partikels, en het triglyceridengehalte in het bloed verhogen!

Info Wijnpolyfenolen verminderen biomerkers van inflammatie. Lees in Orthofyto nr. 54 p. 392 - 2005

Niet alleen vetten zijn een bron van vetten Enkele vuistregels van het energiemetabolisme van het lichaam: • Glycogeen (glucoseketens) is een vorm van energieopslag (in lever en spieren) dat bij fysieke inspanning als eerste wordt verbruikt. • De enige vorm van langdurige energieopslag is vetweefsel (overal in het lichaam zit een beetje vetweefsel). • Eiwitten worden in mindere mate als energiebron gebruikt. Dus, iemand die veel koolhydraten eet, zal deze – indien hij of zij weinig aan beweging doet – omzetten naar vetten. Op dat vlak is er dus geen verschil in koolhydraten en vetten!

Dus: weghalen van vetten uit uw voeding helpt niet! Het pleidooi beëindigen we met volgende slotsom: • Vetten omvatten essentiële nutriënten, koolhydraten niet • Met studies kan je alles bewijzen Kijk maar: een meta-analyse van 2001 gaf als resultaat dat vermindering van verzadigde vetten in het dieet weinig of niets uithaalt op vlak van hart- en vaatziekten [1]. Het suggereerde een verlaging van het aantal hartvoorvallen, maar die trend was niet statistisch sterk genoeg.

Het einde van de “Franse paradox” De paradox is geen paradox meer, omdat er nauwelijks één houdbare conclusie getrokken kan worden uit alle studies die iets met vetten en iets met hart en vaten te maken hadden. Ja, dan toch wel deze conclusie: indien er een relatie tussen hartziekten en vetten zou bestaan, dan zou die ruimschoots overtroffen worden door andere belangrijkere en meer ingrijpende factoren. Concreet houden deze factoren in: beweging, veel groenten, voldoende vitamines, weinig stress, goede balans tussen koolhydraten, eiwitten en vetten, géén transvetzuren, een gepaste bloedstolling en niet te veel ontstekingen en/of allerhande infectieziekten. En genetische factoren natuurlijk.

Referenties: 1. Hooper L, Summerbell CD, Higgins JP, et al. Reduced or modified dietary fat for preventing cardiovascular disease. Cochrane Database Systematic Revue 2001; (3):CD002137


7

Voeding Knoflook

Is allicine in knoflook de werkzame stof?

K

noflooksupplementen vormen ‘s werelds numero 1 van de voedingssupplementen: tijdloos en alomtegenwoordig. Het is een rijke bron aan zwavelhoudende nutriënten, waaronder allicine... Vele studies hebben zich alleen op deze allicine geconcentreerd, maar in andere publicaties werden hier vraagtekens bij geplaatst.

Historiek

Woordverklaring: DAS: diallylsulfide DADS: diallyldisulfide DATS: diallyltrisulfide


Knoflook bijt

De populariteit heeft zeker iets te maken met het historische gebruik van knoflook, waarvoor je al 5000 jaar in de geschiedenis terug moet graven. Knoflook is ook vanouds wijd verbreid: van China, Indië (en daartussen de bakermat van knoflook, Kirgizstan en omstreken), Egypte (de Joden misten knoflook tijdens hun trip in de woestijn), de Grieken (voor sporters en militairen) en de Romeinen tot zelfs bij de inheemse Noord-Amerikaanse volkeren.

Allicine is erg reactief. Knoflook maakt deze stof aan om bacteriën te weren. In de mond van de knoflooketer bindt allicine aan de mondholte, vandaar het pittige gevoel. Allicine reageert met van alles en nog wat en tijdens die reacties komen de interessante producten te voorschijn: DAS, DADS, DATS, ajoëen en nog vele andere. Dit zijn de vluchtige, onfris geurende zwavelverbindingen.

Russische penicilline

Is allicine de werkzame component?

Het kauwen en ook het fijnhakken brengen in knoflook enzymatische reacties op gang. In een mum van tijd worden oxidatieve stoffen afgescheiden die het knoflook moeten beschermen tegen bacteriële infecties. Deze antibacteriële werking was ook Louis Pasteur opgevallen toen hij een teentje knoflook te midden van een bacteriëncultuur legde. Tijdens de tweede wereldoorlog gebruikten de Russen deze eigenschap van knoflook om wonden te ontsmetten, wegens gebrek aan andere middelen. In dezelfde periode doken ook de eerste gepatenteerde antibiotica op, vandaar dat knoflook de bijnaam ‘Russische penicilline’ kreeg. In 1944 slaagde men erin de voornaamste antibacteriële stof uit knoflook te zuiveren: het allicine. Prompt werd dit allicine gepatenteerd als een nieuw type antisepticum, maar dat heeft nooit mogen baten. Door de opkomst van de effectievere antibiotica uit schimmels verdween het allicine aldra uit de belangstelling.

Het allicine is men lange tijd onterecht gaan beschouwen als de voornaamste bioactieve component van knoflook. Sommige producenten beroepen zich zelfs op een hogere concentratie van allicine in hun knoflooksupplementen. Echter hierover is twijfel gerezen. Men denkt dat allicine in de darmen wegreageert nog voordat het bloed bereikt. De pH in de maag verhindert bovendien de vorming van allicine door het allinase-enzym. In bloed zou het ten slotte amper na enkele minuten verdwenen zijn. De reactieproducten DAS, DADS, DATS zouden wel biologisch actief zijn, echter naar schatting bevat knoflook honderden biologisch actieve componenten!

Allicine

8

Joost Meeusen

De meest voor de hand liggende manier om zich te goed te doen aan de heilzame werking is verse knoflook. Rauwe knoflook is echter irriterend, zoals dat in de mond aangevoeld wordt. Tijdens het fijnhakken van knoflook komt het weefsel in contact met de buitenlucht. Prompt hierop wordt het enzym allinase geactiveerd. Dit enzym zal de zwavelhoudende stof alliine (en andere stoffen) omzetten naar allicine (en andere stoffen).

Extractieprocedures De actieve stoffen van knoflook kan men op verschillende manieren transformeren tot een knoflooktablet, -poeder of -extract. Poeder verkrijgt men door knoflook te laten uitdrogen. Extracties verlopen door knoflook te laten weken in een olie of te laten trekken in een waterige oplossing. Een andere werkwijze is knoflook in water te vermalen om daarna dit sap te extraheren door middel van stoomdistillatie. Dit procédé weerhoudt de essentiëleoliefractie.

Olie-achtig De samenstelling van een knoflookextractie hangt dus af van de extractieprocedure. Olie-achtige extracties behouden slechts een kleine fractie van het oorspronkelijke knoflook. Ze lijken eerder de oninteressante stoffen te bevatten, al moet vermeld worden dat olie-

Voeding Knoflook China (3000-2000 v. Chr.)

Wormen en buikloop

Indië

Hartziekten en artritis Vermoeidheid Wormen

Egypte (Joodse uittocht)

Recuperatie van de piramideslaven

Hippocrates (ca. 460 – ca. 370 v. Chr.)

Darm- en longklachten

Dioscorides (ca. 40 - 90)

Reiniging van de aderen Dierenbeten

Plinius de Oudere (23-79)

Vergiftiging Infecties

Hortulusmanuscript (8e eeuw)

Constipatie Preventie van hartaanvallen

St. Hildegard von Bingen (12de eeuw)

Rauwe knoflook effectiever dan gekookte

Regimen sanitatis salernitanum

Allia, nux, ruta, pyra, raphanus et theriaca:

(13e eeuw)

haec sunt antidotum contra mortale venenum. (Look, noten, wijnruit, peren, radijs en kruidenmengsel, dit zijn de antidota tegen dodelijke vergiften.)

Peter Nylandt (1682)

Dosering en waarschuwingen Juist omwille van de irriterende eigenschappen moet rauwe knoflook ongeschikt verklaard worden voor consumptie in grote hoeveelheden. Endoscopische opnames laten ons in dat geval een rode uitslag van de darmmucosa zien; die lijken dan zelfs verbrand te zijn. Branderigheid manifesteert zich ook op de huid bij diegene die er gevoelig aan zijn. Andere mogelijke ongemakken bij overmatige consumptie zijn bronchiale astma, vorming van maagzweren en verlaging van calciumopname in de darmen. Doseringen: enkele knoflookteentjes per dag zouden volstrekt ongevaarlijk zijn.

“Voor alderhande koudt vergift [...]” “Voor de Wormen der jonge Kinderen [...]” “Voor quaet Zeer van 't Hooft [...]” “Voor swaren Hoest [...]” “Voor de Pest [...]” “Voor Tandt-pijn [...]”

Wereldoorlog II

Als antibioticum, bijgenaamd ‘Russische penicilline’

Noord-Amerikaanse volkeren

Griepachtigheid

Anno 2008

Antimicrobieel Antitrombotisch Hypolipidemisch Antiarthritis Hypoglycemisch Antitumoraal

Tegen bacteriën Tegen bloedklontering Verlaging van vetten in het bloed Vermindering van gewrichts¬ontstekingen Verlaging van bloedsuiker Vermindering van kanker

Tabel: Historisch overzicht van het gebruik van knoflook

gebaseerde extracties nauwelijks onderwerp zijn geweest van wetenschappelijke studies. Dat heeft vooral een praktische reden: deze procedure levert een erg variabele samenstelling op. Een goed uitgevoerde studie tracht zoveel mogelijk uit te gaan van een gekende samenstelling.

Drogen Ook tijdens het dehydrateren gaat veel goeds verloren. In het algemeen scoren gedehydrateerde knoflookpoeders in studies minder goed en lijken ze niet volledig ontdaan zijn van het irriterend karakter van knoflook.

Laten trekken in alcohol Voor onderzoek naar de werking van knoflook grijpt men de laatste tijd vooral nog naar het

Referenties gefermenteerde knoflookextract (Eng. aged garlic extract). De extractieprocedure is nochtans vrij eenvoudig: men laat fijngesneden knoflookteentjes twintig maanden lang trekken in een alcohol/water-mengsel bij kamertemperatuur. Tijdens dit maandenlange fermenteren worden vluchtigere zwavelcomponenten omgezet naar minder vluchtige. Hierdoor verliest knoflook zijn licht irriterende eigenschappen (zoals allicine) en zijn onwelriekende geuren. Extractie bij kamertemperatuur betekent ook een minder verlies door verhitting.

Belangenconflict Deze gefermenteerde knoflookextracten worden geproduceerd door Wakunaga-Kyolic, dezelfde instanties die een aantal knoflookstudies leidden. Deze studies verschenen in de Journal of Nutrition [referenties 1-4].

1. Amagase H. Clarifying the real bioacive constituents of garlic. J Nutr. 2006; 136:716-25S 2. Kasuga S, Uda N et al. Pharmacologic activitities of aged garlic extract in comparison with other garlic preparations. J Nutr. 2001; 131:1080-4S 3. Amagase H, Petesch BL et al. Intake of garlic and its bioactive components. J Nutr. 2001; 131:955-62S 4. Hoshino T, Kashimoto N et al. Effects of garlic preparations on the gastrointestinal mucosa. J Nutr. 2001; 131:1109-13S 5. Rivlin RS. Historical perspective on the use of garlic. J Nutr. 2001; 131:951-4S 6. Nylandt P. De Nederlandtse Herbarius of Kruydt-boeck. 1682 7. http://www.accademiajr.it/ bibvirt/regimen.html


9

Voeding Minder calorieën

Minder calorieën biedt meer levenskwaliteit V

Walter OM Faché

oor Vlaamse Bourgondiërs klinkt de term ‘caloriebeperking’ als een raszuivere aanslag op hun levenskwaliteit. Deze visie wordt toch totaal anders indien men weet wat er onder caloriebeperking wordt verstaan en wat de echte, wetenschappelijk bewezen voordelen ervan zijn. Mensen die 10 tot 25 procent minder calorieën per dag consumeren verlengen hun levensverwachting met gemiddeld dertig procent. Ze zorgen er daarbij voor dat er een aanzienlijk aantal kwaliteitsvolle jaren bijkomen. Caloriebeperking voorkomt immers alle auto-immuunziekten, verbetert de algemene gezondheidstoestand van ieder mens en vertraagt het verouderingsproces.

Fig 1: Fruit en groenten vindt men vooral terug in saladebars. Voor mensen, die aan caloriebeperking doen en in een restaurant gaan eten, is dit de ideale oplossing om ook daar hun gezondheidsdoel verder na te streven.

Caloriebeperking, door fastfood in te ruilen voor kwaliteitsvolle voeding, verbetert de immuniteit door de T-afweercellen in het lichaam drastisch te verhogen. Andere positieve effecten van caloriebeperking zijn een meer gezonde, lagere bloeddruk, een sterker afweersysteem tegen allerhande ziektebeelden, een optimale schildklierwerking, een betere hartfunctie, een natuurlijk verhoogd niveau van DHEA (dedydroepiandrosteron) en veel minder kans op kanker of nierziekten. Caloriebeperking mag enkel toegepast worden bij gezonde mensen. Personen die ziek zijn praten hierover best met hun orthomoleculaire arts.

ken. Caloriebeperking streeft een vertraging van het verouderingsproces na en wil mensen langer van een kwaliteitsvol leven laten genieten. Het gewichtsverlies dat via caloriebeperking wordt bereikt is dus een aangenaam meegenomen positief neveneffect. Caloriebeperking heeft trouwens ook zeer gunstige gevolgen voor mensen die reeds een ideaal gewicht hebben. Het is belangrijk om weten dat meer aan sport doen en hetzelfde aantal calorieën consumeren niets te maken heeft met caloriebeperking, maar alles met gewichtscontrole.

Wat is het verschil tussen caloriebeperking en een dieet tegen zwaarlijvigheid?

Een volwassen vrouw heeft gemiddeld 2000 calorieën per dag nodig, voor een man ligt dit cijfer op 2400 (bron: Wereldgezondheidsorga nisatie). Wetenschappers adviseren om 10 tot 25 procent minder calorieën op dagbasis te eten en te drinken. Voor een vrouw betekent dit de 2000 calorieën beperken tot 1500 tot 1800. Bij een

Diëten tegen zwaarlijvigheid hebben als doel mensen toe te laten gewicht te verliezen omwille van esthetische redenen of om de impact van obesitas op het ontstaan van ziekten te beper-

10


Hoever kunnen mensen gaan in het beperken van hun calorieën?

Voeding Minder calorieën man geeft dit 1800 tot 2160 calorieën per dag. Sommige mensen kunnen veel verder gaan en tot de helft van hun dagelijkse calorieën liquideren. Alles hangt er van af welk activiteitsniveau en gezondheidstoestand een man of vrouw iedere dag heeft. Mensen die zeer actief zijn hebben meer voeding nodig dan personen die amper bewegen. Precies om die reden geven de meeste wetenschappers, die zich met caloriebeperking bezighouden, de 10 tot 25 procentgrens aan. Op vlak van lichaamsgewicht streeft caloriebeperking de cijfers op de weegschaal na van een gezonde, slanke 25-jarige volwassene, die niet aan anorexie lijdt of enkele overtollige kilootjes moet meeslepen.

Vermijd grote calorieverschillen Veel mensen die aan caloriebeperking doen maken de ziekelijke vergissing veel te drastisch te werk te gaan. In studies met dieren hebben wetenschappers aangetoond dat een te drastische caloriebeperking het omgekeerde effect kan hebben en het leven inkort. Onderzoekers, die verbonden zijn aan de universiteit van Californië, hebben ook ontdekt waarom mensen maar heel traag hun calorie-inname mogen beperken. Het lichaam van een volwassen mens komt onder zware druk te staan indien er extreme veranderingen worden doorgevoerd. Enkel personen, die hun caloriebeperking van 25 procent over één tot twee jaar spreiden, konden profiteren van een langer en gezonder leven. Het is dan ook van cruciaal belang er steeds voor te zorgen dat men dagelijks alle voedingsstoffen eet die nodig zijn om het immuunsysteem te versterken en over een vitaal lichaam te kunnen beschikken. De voedingsdriehoek Faché is hierin een zeer degelijke leiddraad. Een tweede zeer belangrijke reden om zeer traag de caloriebeperking door te voeren zijn de toxische stoffen die in de menselijke vetlaag gedurende het leven worden opgeslagen. Voeding bevat veel chemicaliën en pesticiden die in vetten worden opgelost. Mensen die te drastisch met caloriebeperking omgaan lopen het risico om ernstig ziek te worden omdat er teveel toxische stoffen in een korte tijdspanne in de bloedsomloop terechtkomen. Het immuunsysteem kan deze hoge toxiciteit niet aan waardoor men ziek wordt. Het lichaam heeft de tijd nodig om langzaam maar zeker alle giftige stoffen uit het lichaam te verwijderen. Precies om die reden spreekt men van een caloriebeperking van 10 tot 25 procent, gespreid over 1 tot 2 jaar. Mensen met weinig overgewicht kunnen de caloriebeperking in 1 jaar doorvoeren. Personen die aan obesitas lijden hebben zeker 2 jaar of meer nodig.

Op welke voeding is caloriebeperking gebaseerd? Moet men vasten? Voeding die zeer goed geschikt is voor caloriebeperking zijn volwaardige koolhydraten

en voeding die een relatief laag vet- en eiwitgehalte heeft. Uit wetenschappelijke studies blijkt dat een aantal mensen liever drie tot vier dagen normaal eten, gevolgd door enkele dagen vasten. Toch is het aangewezen om iedere dag regelmatig te eten teneinde het suikerniveau in het bloed op een constant peil te houden.

Hoe verlaag je langzaam maar zeker het aantal calorieën die je per dag eet? Kies voor meer vers biologisch fruit en groenten. Dit soort voeding is rijk aan essentiële voedingstoffen en relatief arm aan calorieën en bevatten minder toxische stoffen. Opteer voor koolhydraten met een lage glycemische waarde. Fruit, groenten, peulvruchten en volkorenproducten scoren hier goed. Hou je aan een dagelijkse regelmatige eetroutine. Eet iedere dag op dezelfde uren. Voeg wat gezonde essentiële vetten en biologische wijnazijn aan je maaltijd toe. Deze verlagen de glycemische index en geven sneller een voldaan gevoel. Iedereen kent zijn zwakten wat voeding en drank betreft. Zorg ervoor dat er geen calorierijke ‘probleemproducten’ (snoep, suiker, alcohol, cola, geraffineerde granen) onmiddellijk beschikbaar zijn. Lees regelmatig artikelen over de voordelen die caloriebeperking mensen te bieden heeft. Dit motiveert om door te gaan.

Wat eten mensen die aan caloriebeperking doen? Vers fruit en groenten staan zeer hoog aangeschreven. Verder eet men vetarme eiwitten zoals kleine hoeveelheden kalkoen, kip, vis, magere zuivelproducten en soja. Goede essentiële vetten staan ook dagelijks op het menu. Concreet betekent dit walnoten, sesamzaadjes, avocado’s, postelein, waterkers, vette vis, vlaszaadolie en ongeraffineerde olijfolie.

Kun je aan caloriebeperking doen in een restaurant of gedurende een feestmenu? Ja. Salades in al hun vormen overgoten met olijfolie, wijnazijn en peper als dressing zijn zeker aangewezen. Kies anders voor kleine porties van de hoger genoemde voedingsproducten en beperk het alcoholgebruik. Het is wel zo dat de wereldberoemde gastronomische Belgische keuken zich niet bepaald leent tot caloriebeperking. De meeste mensen die deze anti-agingpraktijk toepassen zijn geen fervente restaurantbezoekers. De verleidingen zijn in onze culinaire tempels immers te groot. En toch kan men gastronomisch een fervente orthotariër worden met de voedingsdriehoek Faché onder de arm en aan caloriebeperking doen!

Info Een goede hulp en begeleiding voor caloriebeperking zijn de volgende publicaties van Walter Faché 1. Ontbijten met Walter en Karine 2. De voedingsdriehoeken Faché en de begeleidende monografieën nrs 55, 63 en 68 3. De revolutionaire aanpak van onze gezondheid. Eind oktober verschijnt het tweede gezondheidsboekje van Walter Faché: “Gezond afslanken met de nieuwe voedingsdriehoek Faché. Een natuurlijke caloriebeperking”. Men kan reeds intekenen voor €19. (na verschijning is de prijs hoger!) Tel: 09 369 06 42 of via Email: [email protected]


11

Voeding Rauw of gekookt?

Rauw of gekookt eten? Gekookt eten is dood voedsel eten

Joost Meeusen, Walter OM Faché

H

et lijkt voor de hand liggend: rauwkost is het voedsel zoals de natuur het aandient. Nog onberoerd gelaten zit het boordevol nutriënten en enzymen. Helaas komen die nutriënten niet vanzelf vrij bij de vertering en kan koken hierbij wel hulp bieden. De ironie

Symptomen van enzymtekorten: 1. slechte wondgenezing 2. aanleg tot bloedingen 3. overmatige littekenvorming 4. lang aanhoudende pijnen bij kwetsuren 5. snel oedemen krijgen 6. hoger tromboserisico 7. recidiverende ontstekingen 8. chronische kwalen en degeneratieziekten 9. frequentere sportblessures 10. te vroege veroudering 11. na koorts 12. na sportprestaties 13. bij weefselverzuring: met levend bloedanalyse (LBA) na te gaan.

Referenties: 1. Wobber V, Hare B et al. Great apes prefer cooked food. J Hum Evol. 2008:19 (E-pub) 2. Koebnick C, Strassner C. Consequences of a long-term raw food diet on body weight and menstruation: results of a questionnaire survey. Ann Nutr Metab 1999;43:69–79 3. Douglass JM, Rasgon IM et al. Effects of a raw food diet on hypertension and obesity. Southern medical journal. 1985;

12


Ironie is eigen aan de mens. We halen onze ingrediënten uit alle windstreken van de wereld, we raffineren het tot producten met een chemische zuiverheid, vervolgens wordt alles kapot gekookt en voor onze bacteriële ongerustheid voegen we er nog een bewaarmiddel bij. Dan zwijgen nog over de smaak- en kleurstoffen die deze praktijken moeten verhullen. Wit brood en margarine zijn bij uitstek twee illustraties van hoe de Westerse mens tegen voeding aankijkt. Volksgezondheid komt dan tot de vaststelling dat voeding een aantal essentiële zaken mist, maar laat dat geen probleem zijn: we verrijken ons brood met ijzer en foliumzuur. En margarine, daar horen toch omega 3-vetzuren bij?

Margarine

maar eens aan een halve gram vitamine C te geraken via de Amerikaanse nutriëntentabellen. Deze vind je in de gegevensbanken van de USDA-website. Je moet al een pak rauwkost eten om daaraan te geraken! Hoe onze voorouderlijke jager-verzamelaar aan 500 mg vitamine C (huidige aanbevolen dosis ligt rond de 70 mg) kwam, besef je pas wanneer je weet wat met vitamine C gebeurt na oogst. Het wordt onmiddellijk verbruikt als... antioxidant. Pluk je sperziebonen kersvers en bewaar je ze bij 4°C, dan hou je na amper twee dagen minder dan de helft van de oorspronkelijke hoeveelheid vitamine C over! Voor groenten die je in de winkel koopt heb je met wat geluk 30 à 40% over. Dan hebben wij nog geen woord gerept over koken.

Wat doet koken? Minpunten

Als margarine gebaseerd is op plantaardige oliën, wat was er dan mis met die plantaardige oliën dat we daar zo’n wansmakelijk product van gemaakt hebben? Dan is af en toe een klontje melkerijboter toch te verkiezen; daarvan kan men nog geloven dat het van melk gemaakt is. Nauwelijks voor te stellen hoe men van olijfolie tot een surrogaat van boter kan geraken; dat is toch niet normaal? Terug naar de basics. Er is niets mis met plantaardige oliën. In tegendeel, ze geuren en smaken geweldig. Maak je eigen combinaties met olijf-, walnoten-, lijnzaad-, perilla-, saffloer-, soja-, tarwe- of sesamolie. Bedenk dat vele van deze oliën essentiële oliën bevatten (jawel, omega 3 en omega 6) en dat het lichaam verzadigde vetzuren als energiebron kan gebruiken. Let er ook op dat de oliën die je koopt, het product van koude persing zijn. Gebruik die oliën; ze zijn voedzaam!

• Door verhitting worden nutriënten vernietigd, andere spoelen weg met het kookwater. Van sommige vitaminen worden op die manier 90% kwijtgespeeld. • Allerlei chemische reacties gebeuren, notoir de Maillardreactie tussen aminozuren en suikers. Dit is het goudgele korstje op gegratineerde schotels, broodkorsten en barbecuevlees. • Bij hogere verhitting ontstaan transvetzuren. • Enzymen in rauw voedsel zijn temperatuur-gevoelig en worden snel vernietigd of gedenatureerd. Bij koken gaan de enzymen totaal verloren door denaturatie. Dit betekent dat hun eiwitstructuur verloren gaat en hun werking stil valt. • Koken vernietigt ook de levende structuur van water; dit volgens de aanhangers van oligodynamische waterstructuurtheorie.

Rauw

Pluspunten

Koken met een maximum aan voedingsstoffen lijkt eenvoudig: kook zo weinig mogelijk. Loop de tuin in, zet je gemakkelijk in het midden van uw moestuin en kauwen maar. Enkele jaren geleden heeft een Britse professor berekend dat de oermens (de jager-verzamelaar) dagelijks 500 mg vitamine C innam, uiteraard via het voedsel dat hij op een dag kon verzamelen. Probeer

• Koken maakt voedsel week zodat onze tanden wat gespaard blijven. • Door het warme water gaan de plantencellen gemakkelijker openbarsten en kunnen proteïnen en complexe koolhydraten beter bereikt worden door de verteringsenzymen. • Verhoging van de beschikbaarheid van andere nutriënten: glutamaat, mineralen... • Vernietiging van besmettelijke kiemen.

Voeding Rauw of gekookt? Kooktips Dennenpitten zijn kleine traanvormige nootjes die snel plat worden tijdens het koken. Men kan ze pureren tot een zachte brij met weinig korreligheid, in die mate dan men er ijscrème mee kan maken. Ook goed voor romige soep en dipsauzen. Andere noten voor gelijkaardige doeleinden zijn cashewnoten en almandelboter. Dipsauzen Dipsauzen zijn uitstekend inzetbaar om weinig interessante, maar zeer nutriëntrijke gerechten bij te kruiden. De gangbare dipsauzen (ketchup en mayonaise-afgeleiden) bevatten te veel suiker of slechte oliën. Met enkele verbeteringen kan men daar iets erg voedzaam van maken. Tenslotte gaat het hier om een koude bereiding en hoeven geen nutriënten verloren te gaan aan warmte. In dipsauzen kunnen gemakkelijk bonen weggemoffeld worden, voor diegenen die de smaak van bonen niet vatten. Mixen tot een romige saus. Bewaren in de koelkast of zelfs in te vriezen. Indien met de dipsaus warme bereidingen gedaan worden, gebruikt men stabielere oliën.

Fig. 1 Verschil in bloedglucoseveranderingen na maaltijd met gekookte en ongekookte zetmeel. Een goede gezondheid hangt samen met een stabiele bloedspiegel.

Het nadeel van bonen is dat ze zwaar zijn. Ze bevatten koolhydraten, vetten en proteïnen in gelijke hoeveelheden. De porties die in dipsauzen gebruikt worden, zou toch geen problemen mogen geven. Bonen zijn zeer nutriëntrijk: zeer rijk aan foliumzuur (linzen), ijzer, vitamine E (linzen), vitamine K (erwten) en kalium. Recept 1 kleine ajuin 4 teentjes knoflook 3 koppen bonen (gekookt) 1 eetlepel citroensap, limoensap of kruidige vinegars ¼ kop notenboter (tahini, amandel,...) 2½ eetlepels miso (gefermenteerde sojapasta) 3 eetlepels lijnzaadolie, hennepolie of iets dergelijk

Apen en gastronomie Onlangs ging men bij apen kijken in welke mate gekookt voedsel hen zou bevallen. Niet de minste apen had men bij dit experiment betrokken: chimpansees, oeran-oetangs, bonobo’s en gorilla’s. In het algemeen verkozen ze het gekookte voedsel, met uitzondering van appels en witte aardappels waar geen voorkeur vertoond werd.

Raw food-studies Enkele onderzoeken heeft men gedaan bij mensen die een rauwe voedingdieet volgden. Mensen die er aan beginnen zullen snel gewicht verliezen, maar na een periode stijgt die terug een beetje. Men noteerde meer gevallen van een te laag lichaamsgewicht dan normaal. Bovendien vond men dat onregelmatige menstruatie (amenorrhea) zeven maal hoger lag. Amenorrhea is typisch bij voedingstekorten, én komt ook regelmatig voor bij professionele sportvrouwen. Dit onderzoek werd gedaan bij mensen die onbezonnen met rauwe voeding bezig waren.

Een aantal van hen deed ook aan vasten en oefenden darmspoelingen uit. De kans is ook groot dat hun dieet op andere vlakken slecht was: te veel nadruk op fruit en weinig proteïnerijke voeding. Het aandeel aan rauwe voeding lag hier erg hoog: minstens 90%. In de jaren ‘80 werd in een studie hoge bloeddruk behandeld door stelselmatig het aandeel aan rauw voedsel op te drijven. Dat aandeel bedroeg hier maximum 65%. Deze studie gaf aan dat rauwe voeding het hongergevoel veel beter onderdrukte. Enkele maanden geleden verscheen een studie die aangaf dat meer betacaroteen maar minder lycopeen opgenomen werd via een rauw voedseldieet.

Info In de monografie nr 61 “Enzymen ondersteunen lentemoeheid. Een grote noodzaak aan levende enzymen en levensmiddelen” kan je meer lezen over het belang van enzymen en de voordelen van rauwe voeding. Deze monografie kan je bestellen bij het Faché Instituut.

Besluit Studies met rauwe voeding zijn weinig bemoedigend, maar net zoals vele studies zijn ze van slechte kwaliteit. Het is niet moeilijk in te beelden dat men alle kanten op kan met dergelijke dieet: sommige rauwkostdiëten schieten qua voedingswaarde gewoon te kort. Vooral voor vitamine B12 en de mineralen bleken kritiek te zijn.


13

Medisch dossier Spijsvertering

Ouderen hebben meer verteringsenzymen nodig

Walter OM Faché, Dirk Bogaert

J

onge volwassenen beschikken meestal nog over alle nodige verteringsenzymen om alle soorten voedsel probleemloos om te zetten in vitale eiwitten, vetten en koolhydraten. Naarmate mensen ouder worden begint het verteringsproces minder goed te werken omdat het lichaam, via de pancreas en de dunne darm, minder verteringsenzymen aanmaakt. De gevolgen zijn spijsverteringsproblemen waaruit voedingstekorten ontstaan tot zelfs inflammatoire ziektebeelden. Er is echter goed nieuws. Uw orthomoleculaire arts kan de juiste verteringsenzymen voorschrijven, zodat u ook op een iets minder jonge leeftijd kunt blijven genieten van alle soorten voedsel en een optimale vitaliteit.

Fig.1: Verse groenten en onbewerkt fruit bevatten levensnoodzakelijke verteringsenzymen. Dat is een van de redenen dat dit soort voeding zeer hoog staat aangeschreven in de voedingsdriehoek Faché

14


De meest bekende verteringsenzymen zijn proteasen, amylase, lipase, pancreatine en cellulase. Proteasen zijn enzymen die andere eiwitten afbreken. ‘Prote’ komt van proteïne en een enzym op -ase breekt iets af. Amylase is de naam van verteringsenzymen die amylose ofwel amylum (een niet-vertakte vorm van zetmeel) afbreken. Lipase is een vetsplitsend enzym dat vetten splitst in glycerine en vetzuren. Bij de mens komen verschillende typen lipasen voor, zoals pancreaslipase, leverlipase, lysosoomlipase, maaglipase, endotheellipase en verschillende fosfolipasen. De lipase van de pancreas splitst de vetten (triglyceriden) in 2-acylmonoglyceriden en vetzuren. Pancreatine is een verteringsenzym dat zorgt voor een prikkeling en een betere werking van de darmen. Cellulase is een groep van enzymen die in de

meest algemeen voorkomende vorm cellulose afbreekt tot glucose. Al deze verteringsenzymen verbeteren niet alleen de levenskwaliteit van de mens, maar uit studies blijkt dat ze ook de herstellingsperiode na een chirurgische ingreep versnellen en in sommige gevallen heel nuttig zijn als ondersteunende therapie bij de behandeling van kanker. Mannen en vrouwen met een problematische spijsvertering hebben er bijgevolg alle baat bij hun orthomoleculaire arts te raadplegen om na te gaan welke specifieke verteringsenzymen hen kunnen helpen. Deze natuurlijke enzymen zijn verkrijgbaar in de apotheek of rechtstreeks te bestellen. Verteringsenzymen worden meestal vlak voor de maaltijd ingenomen. Het voornaamste verteringsenzym is pancreatine. Dit

Medisch dossier Spijsvertering is een mengeling van verschillende enzymen, die bij jonge mensen in voldoende mate door de pancreas wordt geproduceerd. Pancreatine is actief in de darmen en bevat enzymen zoals de eerder genoemde proteasen die eiwitten afbreken en er aminozuren van maken, amylase om complexe koolhydraten in bruikbare bloedsuikers om te zetten en lipase teneinde vetten om te zetten in degelijke energiecomponenten. Een gezonde dunne darm van de mens produceert nog andere verteringsenzymen zoals trypsine en chymotrypsine. Trypsine is een eiwitafbrekend enzym dat in de dunne darm van de mens voedingseiwitten afbreekt. Trypsine heeft een zeer specifieke functie. Het splitst alleen peptidebindingen (binding tussen twee aminozuren) waarvan de carboxylgroep afkomstig is van een van de basische aminozuren lysine en arginine. Het enzym wordt gemaakt in de alvleesklier in de vorm van een inactief voorstadium, het trypsinogeen. Activering van trypsinogeen tot trypsine gebeurt in de dunne darm. Chymotrypsine komt voor in het maagsap van de mens en helpt ook bij het verteren van eiwitten.

Meeste volwassenen hebben grote tekorten aan verteringsenzymen Al deze verteringseiwitten zorgen er voor dat ons voedsel perfect wordt afgebroken tot de levensnoodzakelijke aminozuren, suikers en vetzuren die uiteindelijk via de dunne darm in

de bloedstroom worden opgenomen om voor de nodige levensenergie te zorgen. Het is dan ook logisch dat mensen gezondheidsproblemen krijgen indien een of meerdere van de genoemde enzymen niet in voldoende mate beschikbaar is. Onderzoek toont aan dat heel veel volwassenen onvoldoende verteringsenzymen hebben. Een van de voornaamste oorzaken ligt bij het voedingspatroon van de mensen zelf. Deze natuurlijke enzymen worden wel teruggevonden in rauwe groenten en fruit. Spijtig genoeg eten volwassenen veel te weinig van deze essentiële voedingstoffen. Ook zij die de moeite doen om voldoende fruit en groenten te eten hebben problemen teneinde voldoende verteringsenzymen op te nemen. Bewerkt fruit en gekookte groenten verliezen de verteringsenzymen. Het drinken van alcohol vernietigt deze levensnoodzakelijke enzymen. Voeg daarbij het feit dat de ouder wordende mens ieder jaar iets minder verteringsenzymen zelf aanmaakt via de pancreas en de dunne darm, en men begrijpt waarom er vanaf het veertigste levensjaar zoveel ziektebeelden ontstaan. Een niet-optimale vertering van voedsel resulteert op termijn immers in een acuut vitaminenen mineralentekort. Dit heeft een onmiddellijke weerslag op het immuunsysteem dat verzwakt. Hierdoor krijgen ziekten veel meer kans om de levenskwaliteit van ieder mens te ondermijnen.

Info Meer informatie over enzymen kan je verkrijgen in de monografie nr 61 “Enzymen ondersteunen lentemoeheid” en kan besteld worden bij het Faché Instituut. Referenties: 1. Brownie S. Why are elderly individuals at risk of nutritional deficiency? Int J Nurs Pract. 2006 Apr;12(2):110-18. 2. Baker H. Nutrition in the elderly: hypovitaminosis and its implications. Geriatrics. 2007 Aug;62(8):22-6. 3. Leipner J, Saller R. Systemic enzyme therapy in oncology: effect and mode of action. Drugs. 2000 Apr;59(4):769-80. 4. Novak JF, Trnka F. Proenzyme therapy of cancer. Anticancer Res. 2005 Mar;25(2A):1157-77. 5. Morley JE. The Aging Gut: Physiology. Clin Geriatr Med. 2007 Nov;23(4):75767. 6. Holt PR. Intestinal malabsorption in the elderly. Dig Dis. 2007;25(2):144-50.

Adviezen voor optimaal gebruik van enzymen 1.

2.

3.

4.

Neem enzymen voor een betere spijsvertering met de maaltijd en deze voor reumatische klachten en ontstekingen nuchter. Bewerk zo weinig mogelijk je verse levensmiddelen zodat de werking van alle natuurlijke enzymen intact blijven. Probeer elke dag in je groentepakket één of meerdere soorten peulvruchten te stoppen: prinsessenbonen, zwarte, rode en witte bonen, erwten, linzen, kikkererwten, sojascheuten, sojaproducten. Versterk je verteringsklieren om de zure maagsappen beter te neutraliseren door de werking van pancreasenzymen en galzouten te ondersteunen. Bittere kruiden stimuleren de galproductie; antioxidanten beschermen de pancreas.

5. 6.

7.

Rauwe ongekookte koolhydraten houden de glucosespiegel constanter en voorkomen moeheid en angsten. Met een enzymmodulatie kan je het enzymniveau in stand houden en de endocriene organen ontlasten. Met rauwe voeding en extra enzymen innemen oefen je een sparend effect uit van de eigen enzymproductie. Stimulerende middelen zoals koffie of andere stimulerende dranken en verhoging van eiwitconsumptie camoufleren een verlaagde vitaliteit door enzymtekorten. Matig bij ouder worden alle stimulerende middelen en eiwitgebruik en gebruik dagelijks een extra enzympreparaat.

8.

Enzymen worden opgebruikt, vernietigd of verloren door zweten, via urine en faeces, oxidatie door vrije radicalen, koorts, aanmaak van digestieve sappen, sportprestaties, bij allerlei ziektebeelden. Neem in deze situaties extra enzymen. 9. Goed kauwen en een snellere darmtransit zullen reeds 50 à 75 % betere vertering geven zonder de tussenkomst van de hulp van endogene enzymen van het lichaam! De pancreas wordt aldus drastisch gespaard en zal zijn normale omvang en functie behouden. 10. Om slank te blijven, bij lente- en permanente moeheid, cvs, degeneratieziekten mag rauw voedsel en enzympreparaat niet ontbreken.


15

Medisch dossier Cardiovasculair

Voorkom een bypassoperatie met de nieuwe EECP-therapie! Dirk Bogaert

E

ECP of voluit ”Enhanced external counter pulsation”, wordt reeds verschillende decennia toegepast in de Verenigde Staten, sommige landen van Europa en China, maar is vrij onbekend in andere landen zoals in België, Nederland en Frankrijk. Dat is spijtig omdat met deze orthomoleculaire therapie ontelbare levens kunnen gered worden en jaarlijks miljoenen euro’s bespaard in de gezondheidszorg. EECP vervangt – in zeer veel gevallen – het plaatsen van stents en bypass chirurgie. Meer dan honderd studies tonen de spectaculaire efficiëntie en veiligheid van deze behandelingsmethode aan. Een steeds groter aantal wetenschappers pleiten er voor om de EECP-therapie tot eerste keuze behandeling te promoveren, lang voor dat er sprake is van chirurgische invasieve ingrepen.

Fig. 1: Enhanced external counter pulsation, behandeling van het hart zonder dat een chirurgische ingreep aan de pas komt.

16


Wat is EECP? EECP is een veilige niet-invasieve ambulant uit te voeren therapie die hartproblemen op twee verschillende manieren aanpakt. De ‘levenspomp’ wordt passief versterkt door de bloedtoevoer naar het hart drastisch te verbeteren en door de micro-ontstekingen aan te pakken die een van de voornaamste oorzaken zijn voor het blokkeren van de bloedtoevoer naar het hart. Het Amerikaanse ‘Medicare’ systeem betaalt de EECP-behandeling voor een groot deel terug. Een volledige 35 uur behandeling kost 2554 € voor de patiënt. Medicare betaalt ieder jaar een iets groter deel van de 3645 € totale kostprijs

terug omdat de therapie zeer goed aanslaat en omwille van het feit dat Amerikaanse ziekteverzekeraars op alle mogelijke verantwoorde gezondheidskosten moeten besparen teneinde het gezondheidssysteem betaalbaar en kwalitatief hoogstaand te houden. Niettegenstaande dit feit blijven de meeste artsen en cardiologen vasthouden aan de operatieve ingrepen en het plaatsen van stents of het toepassen van bypasschirurgie. Nochtans heeft het Amerikaanse geneesmiddelenagentschap, de Food and Drug Administration (FDA) de EECP-therapie sinds 2002 volledig goedgekeurd. Volgens sommigen wordt EECP weinig toegepast omdat patiënten na de behandeling

Medisch dossier Cardiovasculair helemaal niet afhankelijk zijn van medicijnen, dit in tegenstelling tot de klassieke behandeling van cardiovasculaire aandoeningen!

taat geeft als iemand die intensief aan sport doet. Het EECP-toestel doet de oefeningen in plaats van de patiënt die rustig op een bed ligt en stimuleert op die manier de bloedtoevoer naar het hart, terwijl er ook langzaam maar zeker gezorgd wordt voor de aanmaak van bloedvaten om de bloedtoevoer naar het hart te verbeteren. Tegelijkertijd wordt de bestaande arteriosclerose aangepakt. Snel bewegende bloedpartikels gaan een reactie aan met de bedreigde betekent enkel het vaatwand.

De EECP-therapie is van toepassing op een groot aantal hartklachten zoals o.a. angina pectoris, hartinsufficiëntie en arteriosclerose. Een EECP-behandeling verbetert immers op een totaal natuurlijke wijze, zonder enige vorm van medicatie, de functie van het volledige vaatstelsel waarDe EECP-behandeling door er zelfs genezen van de bestaande hartziekte op nieuwe bloedbasis van beweging en eetgewoonten. vaatjes worOp deze wijze den gevormd zorgt de EECPWie deze principes achteraf niet meer op de plaatsen therapie voor respecteert wordt waarschijnlijk terug waar de toehet opheffen een hartpatiënt. Wellicht is dit ook een voer naar het van bestaande hart gedeeltelijk ontstekingen van de redenen waarom weinig artsen en wordt geblokbij patiënten patiënten voor deze optie zullen kiezen. keerd. Een met angina Het is veel gemakkelijker een voor de EECP-therapie pectoris en samenleving veel duurdere hartoperatie, is niet van toecoronair vaatpassing bij een lijden. Door met nevenwerkingen te ondergaan, acute hartaanbloed te dan om voldoende zelfdiscipline op te val. Toch zijn er laten stromen brengen. gevallen bekend in ontspannen waarbij de aders – het EECP ook menEECP-toestel senlevens heeft gered. doet immers al het inspannende werk – worden De Amerikaanse cardioloog Michael Ozner op de plaatsen waar arteriosclerose is vastnoemt de EECP-therapie ook de natuurlijke cargesteld endotheel progenitorcellen gevormd diovasculaire bypassbehandeling. “Patiënten waardoor ook de geschonden vaatwand langdie bij mij een EECP-therapie hebben gevolgd zaam maar zeker gedeeltelijk of volledig wordt moeten regelmatig op controle blijven komen hersteld. om na te gaan of ze de drastische veranderingen in hun levensstijl blijven respecteren. Het is wel van levensbelang dat de patiënt die Iedere patiënt moet dagelijks aan een lichte een EECP-therapie heeft gevolgd zich goed vorm van sport doen en zich vooral houden aan realiseert dat hij voor de resterende duur van het nutriëntrijke mediterrane dieet. Dat is de zijn leven zich moet houden aan strikte beweenige manier om zonder chirurgische ingreep of gingen voedingsadviezen. Mensen die denmedicijnen een bestaande arteriosclerose heel ken dat ze na een EECP-therapie rustig in een langzaam maar zeker te laten verdwijnen.” zetel kunnen verder genieten van hun leven, Het is verbazingwekkend hoe het menselijk redeneren verkeerd. EECP is een niet-invasieve lichaam in staat is om bestaande kleine bloedtechniek voor mannen en vrouwen die bewust vaten om te vormen tot alternatieve coronaire met hun gezondheid bezig zijn en toch op een wegen rond een arteriële vernauwing, teneinde gezonde manier van het leven weten te geniede bloedtoevoer naar het hart duidelijk te verten. beteren op een volkomen natuurlijke wijze. We Hoe verloopt een EECP-behandeling? hebben dit te danken aan het feit dat mensen Een voorbeeld met angina pectoris! met arteriosclerose een verhoogde productie hebben van stamcellen die omgevormd worden Het hart van angina-pectorispatiënten krijgt tot endotheel progenitorcellen (EPC). Deze voorniet voldoende zuurstof. De mechanische onderlopercellen zijn verder ontwikkelde stamcellen steuning van de bloedsomloop (wat EECP is) die al voorbestemd zijn uit te groeien tot een verbetert de doorbloeding van de hartspieren bepaald celtype (EPC in endotheelcellen, die op een spectaculaire wijze. Door de EECPde structuur van bestaande bloedvaten kunnen behandeling ontstaan er nieuwe natuurlijke veranderen). bloedvaten die de vernauwde of verstopte hartkransslagaders ondersteunen. Na een volledige Uit onderzoek is gebleken dat deze progenitorbehandeling, die zeven weken duurt – de thecellen drastisch in hoeveelheid toenemen door rapie wordt van maandag tot vrijdag dagelijks aan sport te doen. Het is dan ook niet toevalgedurende één uur toegepast – stellen de genelig dat een EECP-behandeling een hartpatiënt, zen verklaarde patiënten het volgende vast: zonder enige vorm van moeite, hetzelfde resul-

Woordverklaring Niet-invasief: zonder chirurgische ingreep Ambulant: behandeling bij de specialist/therapeut zonder overnachting Stent: metalen gaasbuisje of veertje dat in het bloedvat wordt geplaatst om verdere dichtslibbing te voorkomen Hartinsufficiëntie: wanneer de pompwerking van het hart niet meer voldoende is om al het bloed te verplaatsen Arteriosclerose: aderverkalking, een complex proces van bloedstolling, ontstekingsreacties, cholesterolopstapeling en calciumafzet Coronaire wegen: doorbloeding van het hart Endotheel progenitorcellen: stamcellen van de bloedvaten. Stamcellen zijn reservecellen in weefsel die nog in staat zijn om te delen. De meeste cellen in functie hebben meestal hun capaciteit om zich te vermenigvuldigen verloren. Angina pectoris: pijn aan het hart of beklemming op de borst gedurende enkele minuten Nitroglycerinespray: middel dat de bloedvaten verwijdt Kroondilatatie: overdreven uitzetting van de kransslagader van het hart Cardiogene shock: het tijdelijk fibrileren van een hartkamer ECG trigger: eigen trillingen van het toestel, die dezelfde trillingsfrequentie van het hart van de patiënt dient te hebben Veneuze trombose: vorming van een bloedklonter in de aders door de hevige stimulatie via de onderbenen en dijen Longembolie: bloedklonter vorming in de longen Tromboflebitis: bloedklontervorming in de been en dij aders Aneurysma aorta: storing aan de aortaklep


17

Medisch dossier Cardiovasculair Referenties: 1. Braverman D. Heal Your Heart with EECP—The First Comprehensive Guide to Enhanced External Counterpulsation. Berkeley, CA:Celestial Arts;2005 2. Sajja V, Dod H, Beto R, et al. An analysis of the efficacy and safety of enhanced external counterpulsation at West Virginia University Hospitals. WV Med J. 2007 May;103(3):10-2 3. Manchanda A, Soran O. Enhanced external counterpulsation and future directions: step beyond medical management for patients with angina and heart failure. J Am Coll Cardiol. 2007 Oct 16;50(16):1523-31. 4. Arora RR, Shah AG. The role of enhanced external counterpulsation in the treatment of angina and heart failure. Can J Cardiol. 2007 Aug;23(10):779-81 5. Yavari M, Montazeri HR. Effects of enhanced external counterpulsation on anginal symptoms and improvements in objective measures of myocardial ischaemia. Cardiovasc J Afr. 2007 May;18(3):154-6 6. Soran O, Kennard ED, Kfoury AG, Kelsey SF. Two-year clinical outcomes after enhanced external counterpulsation (EECP) therapy in patients with refractory angina pectoris and left ventricular dysfunction (report from The International EECP Patient Registry). Am J Cardiol. 2006 Jan 1;97(1):17-20 7. Pettersson T, Bondesson S, Cojocaru D, et al. One year follow-up of patients with refractory angina pectoris treated with enhanced external counterpulsation. BMC Cardiovasc Disord. 2006;628 8. Soran O, Kennard ED, Bart BA, Kelsey SF. Impact of external counterpulsation treatment on emergency department visits and hospitalizations in refractory angina patients with left ventricular dysfunction. Congest Heart Fail. 2007 Jan;13(1):36-40 9. Feldman AM, Silver MA, Francis GS, et al. Enhanced external counterpulsation improves exercise tolerance in patients with chronic heart failure. J Am Coll Cardiol. 2006 Sep 19;48(6):1198-205 10. Matsuo Y, Imanishi T, Hayashi Y, et al. The effect of endothelial progenitor cells on the development of collateral formation in patients with coronary artery disease. Intern Med. 2008;47(3):127-34 11. Van Craenenbroeck EM, Vrints CJ, Haine SE, et al. A maximal exercise bout increases the number of circulating CD34+/KDR+ endothelial progenitor cells in healthy subjects. Relation with lipid profile. J Appl Physiol. 2008 Jan 24 12. Casey DP, Conti CR, Nichols WW, et al. Effect of enhanced external counterpulsation on inflammatory cytokines and adhesion molecules in patients with angina pectoris and angiographic coronary artery disease. Am J Cardiol. 2008 Feb 1;101 (3):300-2 13. Michaels AD, McCullough PA, Soran OZ, et al. Primer: practical approach to the selection of patients for and application of EECP. Nat Clin Pract Cardiovasc Med. 2006 Nov;3(11):623-32

18


- Ze kunnen terug vlot lopen zonder ademnood - Er is geen pijn meer op de borst (het rechtstreekse gevolg van angina pectoris) - Het medicijngebruik kan worden afgebouwd - Mensen kunnen terug normaal aan het werk gaan, weliswaar zonder roofbouw te plegen op het eigen lichaam door overdreven stress of een onmogelijk drukke agenda . Bij een EECP-behandeling bepaalt de hartslag van de patiënt het ritme van de behandeling aan. Men ligt op een bed en draagt een broek bestaande uit opblaasbare elementen (kussentjes) in de pijpen ter hoogte van de kuiten, bovenbenen en dijbenen. Eerst worden de kuiten, dan de bovenbenen en de dijbenen gestimuleerd. Als het hart in rust is wordt de broek opgeblazen en loopt weer leeg bij elke nieuwe hartslag. Deze voortdurende beweging verbetert de bloedsomloop en stuurt nieuwe minuscule bloedvaten door de geblokkeerde aderen. Gedurende de behandeling is de patiënt aangesloten op een ECG en wordt een hartslagmeter op de vingertop aangebracht. Het opblazen en leeglopen gebeurt synchroniserend met de hartslag van de patiënt, gemeten via de ECG en de hartslagmeter. Patiënten kunnen een boek of een tijdschrift lezen gedurende de pijnloze behandeling, of ze kunnen gedurende de sessie naar muziek luisteren. Een andere mogelijkheid is een rustig praatje te maken met familie of vrienden die de patiënt vergezellen.

Hoe merkt de patiënt het nut van de EECP-behandeling? Voor bijna alle patiënten is de hoeveelheid en de intensiteit van pijn in de borst behoorlijk verminderd of zelfs volledig verdwenen. Het gebruik van anti-angina-pectorismedicijnen vermindert en de patiënt is weer actiever in het dagelijks leven.

Hoe voelt een patiënt zich vlak na de behandeling? Na de eerste behandeling kunnen mensen vermoeid zijn. Als men zelf noteert hoe vaak men tijdens de behandelingsperiode aanvallen van angina pectoris heeft en hoe dikwijls men nitroglycerinespray gebruikt heeft, zullen deze aantekeningen helpen de verbeteringen te herkennen.

Hoe snel treedt er een verbetering in de toestand op? Omdat elke patiënt uniek is, is het niet precies te voorspellen na hoeveel tijd verbetering merkbaar is. Toch heeft de ervaring geleerd dat na ongeveerde helft van de behandeling de meeste patiënten een duidelijke verbetering voelen.

Heeft de behandeling nadelen? Voor vele patiënten kan de complete EECPbehandelingsduur van 7 weken een obstakel zijn. Gedurende deze periode moet de patiënt tijdens werkdagen toch ongeveer 1 ½ uur vrijmaken.

Wat zijn de risico’s van de EECP behandeling? Door de druk van de “kussentjes” hebben enkele patiënten huidirritaties gekregen. Door het dragen van speciale kousen kan dit zeker vermeden worden. In de behandelingskliniek ontvangt iedere patiënt een paar van deze kousen die men tijdens de sessies zal dragen.

Welk voordeel heeft een EECPbehandeling boven andere behandelingen van angina pectoris? Anders dan de kroondilatatie of zelfs de bypassoperatie is de EECP niet invasief en wordt op volkomen ambulante basis uitgevoerd. Mensen hebben geen hersteltijd nodig.

Contra-indicaties Dit is een door de FDA geregistreerde techniek voor angina pectoris, acuut infarct en cardiogene shock en kan het best omschreven worden als een externe ballonpomp. De algemene contra-indicaties zijn: ritmestoornissen die interfereren met de ECG-trigger van het apparaat, verhoogd bloedingrisico, diep veneuze trombose of longembolie, zwangerschap, (verhoogd risico op) trombophlebitis en aneurysma aortae in aanmerking komend voor chirurgie.

Adviezen niet-invasieve cardiovasculaire therapie 1. Drastische veranderingen in hun levensstijl 2. Dagelijks aan een lichte vorm van sport doen 3. Zich vooral houden aan het nutriëntrijke mediterrane of orthotarisch dieet. 4. Het EECP toestel doet de oefeningen in plaats van de patiënt die rustig op een bed ligt en stimuleert op die manier de bloedtoevoer naar het hart. 5. Resterende duur van zijn leven zich moet houden aan strikte beweging- en voedingsadviezen.

Leefstijl Televisie

Televisie een onbewuste stressfactor

Dirk Bogaert

T

elevisie kijken betekent voor zeer veel mensen de voornaamste en goedkoopste vorm van dagelijkse ontspanning. Het is comfortabel vanuit de luie zetel en voor iedereen betaalbaar. Een zeer grote groep mannen en vrouwen is tijdens deze zomermaanden misnoegd omdat de meeste zenders zich beperken tot heruitzendingen. Toch krijgen mensen hierdoor de kans om van hun gezondheidsbedreigende televisieverslaving verlost te raken.

Uit een reeks wetenschappelijke onderzoeken blijkt immers dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen stress, zwaarlijvigheid en het ontstaan van degeneratieve ziektebeelden en het teveel aantal uren die voor de beeldbuis wordt doorgebracht. Voor alle duidelijkheid: dit is geen artikel tegen het televisiemedium op zich. Het is enkel een waarschuwing voor het groeiend aantal mensen dat teveel uren vlucht in een irreële televisiewereld waar de moeilijk-

ste problemen in een mum van tijd – en bijna probleemloos – worden opgelost. Het onvermogen om datzelfde niet te kunnen in het dagelijkse leven zorgt – onbewust – voor extra stress.

Fig. 1: Televisie zorgt voor extra stress en is een gezondheidsbedreigende verslaving voor vele mensen en vooral jonge kinderen.

Wat zijn de gevolgen van drie uur televisie kijken per dag? Mannen, vrouwen en kinderen die drie uur en meer per dag naar televisieprogramma’s kijken


19

Leefstijl Televisie hebben daardoor veel minder tijd om fysiek actief te zijn. De meeste mensen zitten immers iedere dag minstens één tot twee uur in de auto of trein voor het woon-werkverkeer, zitten dan acht uur aan een bureau en benutten hun vrije uren in een zetel om de voorbije dagtaak te kunnen ‘vergeten’ voor de beeldbuis. Het gevolg is dat iedereen meer kans heeft om zwaarlijvig te worden. Televisiekijken vertraagt de stofwisseling van de mens. Concreet betekent dit dat er per uur televisie 30 calorieën minder per 60 minuten worden verbrand. Per avond zijn dat 90 calorieën, per jaar 32.850 calorieën of een gewichtstoename, zonder het eten van extra televisiesnacks, van meer dan 4 kilogram lichaamsgewicht. Op tien jaar kan televisiekijken 40 kilogram extra op de weegschaal toveren. Daar bovenop komt nog het feit dat televisie mensen aanzet om meer ongezonde snacks te eten. De gemakkelijke oplossingen die in veel films en televisiereeksen worden voorgesteld zorgen voor frustraties en extra, onbewuste stress bij de kijkers. Het hongerhormoon, ghreline, werkt ook stresswerend. Daardoor gaan mensen gemiddeld 74 procent meer calorieën verorberen tijdens een spannend televisieprogramma, dan als ze een andere activiteit zouden doen. Deze gegevens komen van de befaamde Amerikaanse Harvard universiteit.

Slechtere schoolresultaten en minder loopbaanmogelijkheden

Referenties: 1. Bernstein Kyle, Ahern Jennifer et al. Television watching and the risk of incident probable posttraumatic stress disorder : A prospective evaluation The Journal of nervous and mental disease, 2007, vol. 195, no1, pp. 41-47 [7 page(s) (article)] (1 p.1/4) 2. Shanthy A Bowman. Television-Viewing Characteristics of Adults: Correlations to Eating Practices and Overweight and Health Status. Prev Chronic Dis. 2006 April; 3(2): A38. 3. Johnson JG, Cohen P, Kasen S, First MB, Brook JS. Association between television viewing and sleep problems during adolescence and early adulthood. Arch Pediatr Adolesc Med. 2004 Jun;158(6):562-8.

20


Mannen, vrouwen en kinderen die veel televisie kijken brengen het minder ver in het leven dan zij die opteren voor andere activiteiten. Televisie maakt mensen lui, neutraliseert eigen initiatieven en zorgt er voor dat mensen vermoeid raken en te weinig slapen door de opeenvolgende televisieprogramma’s die iedere avond worden bekeken. Concentratieproblemen op school en op het werk zijn de rechtstreekse gevolgen. Jongeren en volwassenen hebben ook veel meer moeilijkheden om onverwacht opduikende problemen op te lossen.

Televisiekijken, stresshormonen en cholesterol Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat televisie kijken de cholesterolproductie in het lichaam dramatisch kan doen stijgen. Cholesterol is ook een stresshormoon dat toeneemt gedurende fysieke of mentale spanning. ‘Televisiestress’ is vooral onmiskenbaar aanwezig bij kinderen, die een spectaculaire cholesterolstijging tot 300% kunnen ervaren in een tijdsbestek van amper enkele uren televisie. Televisie kijken is ook een grote uitdaging voor de hersenen. Onze grijze hersenmassa heeft immers alle moeite om de gigantische inkomende stroom stimuli te verwerken, die afkomstig zijn van het overweldigende aantal snel veranderende beelden die iedere seconde op het tele-

visiescherm verschijnen. De stress en spanning die hiervan het resultaat zijn, eisen hun tol. De bloeddruk verhoogt om meer zuurstof, glucose, cholesterol, vitaminen en andere voedingsstoffen naar de hersenen, te sturen. Dit alles wordt snel verbruikt door het zware hersenwerk. Voeg dit toe aan de spanning die de inhoud van sommige programma’s oproept – geweld, agressie en het geluid van pistoolschoten, auto’s, geschreeuw – en de bijnieren reageren met adrenalinestoten om het lichaam voor te bereiden op de ‘vlucht of vecht’-reactie. Deze stressreactie, op zijn beurt, vernauwt de grote en kleine bloedvaten in het lichaam, waardoor een tekort aan water, suiker en andere voedingsstoffen in de cellen veroorzaakt wordt. Er kunnen verschillende symptomen ontstaan als gevolg van dit effect. Je kunt je moe, afgemat of uitgeput voelen, stijf zijn in je nek en schouders, erg dorstig, lethargisch, depressief zijn, en je zelfs te moe voelen om te gaan slapen. Van stress is het bekend dat het de cholesterolproductie in het lichaam verhoogt. Aangezien cholesterol het basisingrediënt is van stresshormonen, verbruiken stressvolle situaties grote hoeveelheden cholesterol om deze hormonen te maken. Om het verlies aan cholesterol te compenseren, verhoogt de lever haar eigen productie van deze kostbare grondstof. Als het lichaam zich niet zou inspannen om de cholesterolniveaus gedurende dergelijke stress krachtmetingen te verhogen, zouden we nu al miljoenen ‘televisie doden’ hebben. De stressreactie komt echter met een groot aantal nefaste bijwerkingen.

Stress door de afstandsbediening De meest ‘moderne’ vorm van televisiestress is de spanning en onzekerheid die er ontstaat door gebruik te moeten maken van verschillende soorten afstandsbedieningen. Er werd in vijf landen een onderzoek gedaan naar het gebruik van afstandsbedieningen. In totaal werden 2.500 mensen gevraagd naar hun ervaringen met drie of meer afstandsbedieningen en de resultaten van het onderzoek waren meer dan verrassend. Zo bleek dat het grote aantal afstandsbedieningen voor nog veel meer stress zorgde. Veel Europeanen beschikken over de nieuwste apparatuur, maar hebben geen idee hoe ze hiermee om moeten gaan. Maar liefst 87% van de ondervraagde gezinnen had de beschikking over drie of meer afstandsbedieningen. Slechts 24% wist hoe alle apparatuur werkte. De overgrote meerderheid had nog meer last van televisiestress omdat ze gewoon niet met de ‘luie zetel apparatuur’ kon werken. Televisiekijken zorgt - zoals hoger aangehaald - voor een verminderd concentratievermogen, minder zin voor initiatief, permanente luiheid om nieuwe dingen aan te leren en onmacht in het oplossen van problemen.

Milieu Biologisch bouwen

Goed bouwen: gezond wonen

Peter Thoelen

D

e impact van bouwen is groot. We brengen 85 à 90% van onze tijd binnen door. De bouwsector verbruikt wereldwijd 40% van de grondstoffen. Daarom kiest VIBE voor bouwwijzen met een minimale invloed op het milieu en onze gezondheid. Dat uit zich in een rationeel ruimte-, water- en energiegebruik. Daarnaast kiest de bio-ecologie voor liefst lokale en onuitputtelijke natuurlijke grondstoffen, zonder of met zo weinig mogelijk chemische stoffen.

Wat is bio-ecologisch bouwen? ‘Duurzaam’ bouwen is een term die je steeds vaker hoort. Ook op Batibouw heeft dit thema al een paar keer in de aandacht gestaan. Voor velen in de bouwsector is het een modeterm of een term waarmee ze zich beter kunnen verkopen. Maar toch merken we bij de grote aannemersfederaties en architectenverenigingen een toenemende belangstelling voor duurzaam bouwen. Dat komt mede door de wetgeving die, vooral op vlak van energiebesparing, toch stilaan strenger begint te worden. Bij bio-ecologisch bouwen gaan we een stap verder dan bij energiezuinig bouwen. We benaderen het begrip ‘duurzaam’ vanuit een ‘geïntegreerde’ benadering. Dat wil zeggen dat vier thema’s even belangrijk zijn: 1) energiebesparing, 2) waterbesparing, 3) maar ook een goede ruimtelijke ordening en ecologische stedenbouw en 4) gezonde en milieuverantwoorde bouwmaterialen. Wat dat laatste betreft, is typisch voor bio-ecologisch bouwen dat we zo veel mogelijk werken met grondstoffen die we zonder veel bewerkingen uit de natuur halen. Dan komen we uit bij grondstoffen uit landen bosbouw, maar ook bij de klassieke minerale delfstoffen. Chemische producten en synthetische bouwmaterialen trachten we te vermijden. In het binnenmilieu in vele huizen blijkt immers onder meer een mix van chemische stoffen te zorgen voor een toenemend aantal allergiegevallen. Niet alleen in het stof van stofzuigerzakken, maar zelfs in navelstrengbloed vonden wetenschappers de afgelopen jaren chemische stoffen die daar van nature niet in thuishoren. Eigenlijk gaat bio-ecologisch bouwen over ‘een gezonde geest in een gezond lichaam in een gezonde woon- en werkomgeving’. Met haar visie sluit VIBE vzw ook aan op het erg gehypte verhaal van ‘C2C’ (cradle-to-cradle), wat neerkomt op het sluiten van energie- en grondstoffenkringenlopen zonder afval en schadelijke stoffen.

10 concrete stappen op weg naar bioecologisch bouwen 1) Wonen in stads of dorpskernen.

Als u nog geen bouwgrond heeft, kan u ervoor kiezen om te wonen in een reeds bebouwde kern. Zo hebt u alle voorzieningen bij de hand (scholen, winkels, werk en uitgaans-gelegen-

heid...). Wie op het platteland woont, moet meestal veel meer autokilometers maken en dus veel meer tijd verliezen, kosten maken enz... Wonen op het platteland kost ook veel meer aan de gemeenschap (extra wegen, rioleringen enz...). Bovendien: u kunt in de dorps- en stadskernen ook zorgen voor wat ecologisch groen in tuinen, voortuintjes, gevelbegroening en tegeltuintjes, dakbegroening enz… Zo maakt u de omgeving aangenamer. Denk ook aan het volgende: alleenstaande huizen verbruiken meer energie dan rijhuizen of appartementen met dezelfde omvang en dezelfde isolatiewaarde. Dat komt omdat er maar twee in plaats van vier warmteverliezende buitenmuren zijn; bij rijhuizen verwarmt het ene huis als het ware het andere mee.

Fig. 1: Met een grote raampartij op het zuiden oogst je heel wat gratis zonnewarmte. Foto: passievezonnewarmte® Copyright: arch. Alexis Versele, bron VIBE vzw


21


2) Verbouwen & hergebruiken!

Als u kiest voor een verbouwing, spaart u al een hele hoop materialen uit (muren, vloeren...) en wellicht haalt u uit het bestaande pand nog een reeks materialen die u op een leuke manier kan verwerken in uw verbouwing (oude stenen, originele balken, mooie binnendeuren, gekleurd glas...). Voor elke deur en elke baksteen die u hergebruikt, heeft u de energie en de milieubelasting uitgespaard die de productie van een nieuwe deur of baksteen hoe dan ook zouden vergen.

3) Doe meteen goed wat je de eerste 20 jaar niet kan veranderen.

Fig. 2: Enkele bio-ecologische isolatiematerialen. Van boven naar onder: papiervlokken los en in matvorm, hennep, vlas, zachte houtvezel, harde houtvezel, kurk. Foto: Isolatiemateriaal®VIBE.jpg; Copyright: VIBE vzw

Bio-ecologisch bouwen is energie- en waterbesparend bouwen met zo weinig mogelijk chemische of schadelijke materialen en stoffen in en rond het gebouw, rekening houdend met de draagkracht van de aarde en met de gerechtvaardigde behoeftes van huidige en toekomstige generaties wereldwijd. Bio-ecologisch bouwen wil, met een optimale inzet van liefst lokale en onuitputtelijke natuurlijke grondstoffen, komen tot een gezonde geest in een gezond lichaam in een gezond huis in een gezonde leefomgeving. Een bio-ecologisch bouwmateriaal is een bouwmateriaal dat bestaat uit (quasi) onuitputtelijke natuurlijke basisgrondstoffen, zonder of met zo weinig mogelijk chemische toevoegstoffen, zonder zware milieubelasting en zonder schadelijke gevolgen voor de menselijke gezondheid. Natuurlijke grondstoffen zijn plantaardige, dierlijke en/of minerale grondstoffen. Synthetische (petrochemische) grondstoffen vallen hierbuiten. Een bio-ecologisch gebouw is een energie- en waterzuinig gebouw dat voor het overgrote deel opgetrokken is uit bio-ecologische materialen.

22


Leg de juiste prioriteiten. De afwerking van uw huis is natuurlijk erg belangrijk: u wilt dat het er mooi uitziet. Niettemin raden we u aan om toch éérst te investeren in een goede constructie- en ruwbouwfase. Bijvoorbeeld: stel eerder de verf- en tegelfase uit, dan de isolatiefase. Doe meteen goed wat u de eerste 20 jaar niet kan veranderen. Eerst alles afwerken en later isoleren kost veel meer tijd en geld (en u zit dan wéér in het stof!) dan eerst degelijk isoleren en later afwerken. Bij een verbouwing moet u allereerst eventuele vochtproblemen oplossen (vocht door een lekkend dak, vochtdoorslag doorheen de muur van buiten naar binnen, opstijgend vocht vanuit de kelder of de grond…).

4) Oriëntatie, buffering, zonering en passieve zonneenergie.

Oriënteer de leefruimtes op het zuid-zuidwesten. Dan kunnen die zonlicht opvangen in de tussenseizoenen. Die warmte wordt gestockeerd in massieve materialen zoals tegelvloeren, stenen muren enz…, waarna ze afgegeven wordt in de ruimte. Zo maakt u gebruik van gratis ‘passieve zonne-energie’. Op het noorden plant u de niet of minder te verwarmen ruimtes (garage, wc, gangen, berging, slaapkamers...). Zo vormen deze noordelijke zones een ‘buffer’ tussen de koude buitenlucht en de te verwarmen ruimtes in huis.

5) Zorg voor een dikke isolatielaag.

Met gemiddelde richtwaarden van 20 cm in het dak, 15 cm in de muur en 10 cm in de vloer, heeft u een lage energie woning met een navenant lage energiefactuur. Dik isoleren is één van de goedkoopste manieren om energie én dus geld te besparen. Tegenwoordig bouwt men ook ‘passiefhuizen’. Dit zijn gebouwen die zo goed geïsoleerd zijn dat ze geen centrale

verwarming meer nodig hebben. De prioriteiten bij energie-investeringen bij nieuwbouw zijn in volgorde van belangrijkheid: 1 dakisolatie 2 gevel- en vloerisolatie 3 betere beglazing U = 1,1 4 betere verwarmingsinstallatie 5 alternatieve energie De prioriteiten bij energie-investeringen bij verbouwingen zijn in volgorde van belangrijkheid: 1 dakisolatie 2 vloerisolatie indien gemakkelijk bereikbaar 3 betere beglazing U = 1,1 4 betere verwarmingsinstallatie 5 gevelisolatie & alternatieve energie Isoleren moet u ook op de juiste manier doen: winddicht, luchtdicht, damp-open. Te veel isoleren bestaat niet! U kunt natuurlijk wel een probleem krijgen door verkeerd te isoleren…

6) Hoe meer u isoleert, hoe beter u moet ventileren.

De keerzijde van isoleren is ventileren. Vaak gaat daar niet genoeg aandacht naar uit. Ventileren kan op een natuurlijke manier, op een mechanische manier of met een combinatie van beide. Laat de ventilatie in elk geval niet over aan toevalligheden (reten en kieren, ongecontroleerd openstaande ramen en deuren...): dat zorgt immers voor nodeloze energieverspilling.

7) Gebruik zonne-energie waar het mogelijk is.

Passieve zonne-energie is gratis : die komt door het glas naar binnen. Zware materialen (baksteen, natuursteen, tegels, leemsteen, kalkzandsteen enz ...) slaan de zonnewarmte op en geven die na verloop van uren weer af in huis. Actieve zonne-energie (zonnepanelen) kan dienen om water te verwarmen (zonneboiler, vloer of muurverwarming) of om elektriciteit (foto-voltaïsche zonnepanelen) op te wekken. Die elektriciteit kan u via het net aan uw energieleverancier verkopen, als u meer produceert dan u opwekt.

8) Bespaar zo veel mogelijk op water.

Dit kan via eenvoudige technieken (waterbesparende kranen en douchekoppen, waterzuinige huishoudtoestellen)... Er zijn een hele reeks eenvoudige tips en trucs om water te besparen in huis. Gebruik ook regenwater voor een aantal toepassingen (tuin, vloeren poetsen, toilet, wasmachine...).


Boek: “Natuurlijk wonen!”

Fig. 3: Natuurverf draagt bij tot een gezond binnenmilieu. Copyright: foto Natural Earth Pigments, bron VIBE vzw

Overtollig regenwater zou u, indien mogelijk, best laten insijpelen in de grond rondom uw huis, afvoeren naar de gracht, een vijver enz…

Deze materialen zijn niet alleen milieuvriendelijker, maar ook minder ongezond dan vele andere.

9) Gebruik waar mogelijk materialen uit hernieuwbare of nagroeibare grondstoffen, liefst uit de eigen regio.

10) Laat u bij de keuze voor materialen niet misleiden door het etiket ‘milieuvriendelijk’, ‘ecologisch’ of ‘recycleerbaar’.

Materialen uit nagroeibare grondstoffen kan men kweken op de aarde: het zijn landen bosbouwgrondstoffen. Door rationeel beheerde nagroeibare grondstoffen te gebruiken, ontstaat er nooit uitputting van grondstoffen. Voorbeelden zijn: hout, natuurverven (uit plantaardige oliën of minerale bestanddelen) fig. 3, linoleum, natuurlijke stoffen voor constructie en binnenhuisinrichting (katoen, wol, natuurlatex, vlas, hennep, stro...). Ook vele minerale grondstoffen (klei, zand, kalk enz…) zijn ruim voorradig of bijna onuitputtelijk. In de gespecialiseerde bio-ecologische handel bestaan er meer materialen uit nagroeibare grondstoffen dan u zou verwachten. Zo bijvoorbeeld isolatiematerialen uit vermalen krantenpapier, hennep, vlas, houtvezels, schapenwol, kurk enz… (fig. 2) Algemene definitie Een ‘ideaal’ bio-ecologisch gebouw is een gebouw dat voldoet aan zo veel mogelijk van de volgende criteria: Gelegen in stads- of dorpskern. Dit om verplaatsingen met gemotoriseerd individueel verkeer te kunnen beperken, en zo veel mogelijk te beschikken over aansluitingen van openbaar vervoer en de onmiddellijke nabijheid van zo veel mogelijk diensten (scholen, winkels, werk, mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding…).

Tegenwoordig heeft haast elk materiaal wel één of ander milieuvoordeel. Maar een materiaal kan slechts objectief beoordeeld worden op basis van àlle milieucriteria. Recyclage is er daar één van. Andere zijn: uitputting van grondstoffen, aantasting van de natuur, energieverbruik bij productie en transport van het materiaal, onderhoudsgevoeligheid, levensduur, hinder (geur, licht, geluid…) bij productie en transport, emissies van milieuschadelijke of gevaarlijke stoffen, afval enz… VIBE vzw heeft ondubbelzinnig gekozen voor het internationale label voor ecologische bouwproducten ‘natureplus’. Dit label garandeert dat de gelabelde bouwmaterialen een zeer minimale milieubelasting hebben en ontdaan zijn van potentieel ongezonde basis- of toeslagstoffen.

Gebouwd of verbouwd met zo veel mogelijk ‘bio-ecologische’ bouwmaterialen. Dit zijn natuurlijke bouwmaterialen (nagroeibaar of mineraal) met een goede milieu- en gezondheidsscore. Bouwmaterialen met synthetische basisgrondstoffen of met toeslagstoffen uit de petrochemische sector worden in het bio-ecologisch bouwen zo veel mogelijk vermeden. Met een goede compactheid, een goede oriëntatie en buffering, goed geïsoleerd en geventileerd. Dit om zo veel

mogelijk energie te besparen tijdens de bewoning van het gebouw, zonder een ongezond binnenklimaat te creëren. Met energiebesparende en energiezuinige basisinstallaties, technieken en huishoudtoestellen. Met waterbesparende en waterzuinige basisinstallaties, technieken en huishoudtoestellen. Een bio-ecologisch gebouw heeft tenslotte een gezond en aangenaam binnenklimaat en biedt voldoende geborgenheid.

VIBE vzw brengt voorjaar 2009 een nieuw boek uit in samenwerking met uitgeverij Lannoo. ‘Natuurlijk wonen!’ raakt zowat alle thema’s aan rond bio-ecologisch bouwen en wonen. In de eerste plaats richt het boek zich naar de geïnteresseerde leek, maar ook professionelen zullen iets kunnen opsteken uit deze publicatie. Met zijn naar schatting 176 pagina’s visueel plezier, nuttige theorie en getuigenissen van zowel bouwheren als bouwprofessionelen, zal ”Natuurlijk wonen” je zeker weten te bekoren. Tijdens de voorverkoop kan je het boek met een mooie korting bestellen! Aankopen vanaf 200 exemplaren kunnen gepersonaliseerd worden, zodat de boeken een excellent relatiegeschenk vormen. Doorverkopen is ook perfect mogelijk. Daarnaast biedt VIBE vzw een sponsoringformule aan. Op de website kan je de dummy, een lay-outvoorbeeld, bekijken.

Info 1. VIBE vzw Vlaams Instituut voor Bio- Ecologisch bouwen & wonen Grotesteenweg 91 2600 Antwerpen-Berchem Tel.: 03/218.10.60 Fax: 03/218.10.69 e-mail: [email protected] www.vibe.be 2. Monografie Bistro 5 - Deel 5 Geopatische en electromag netische stoorvelden. Biologisch bouwen. Faché O.M. Walter. 2007


23

Wetenschappelijke visies Epidemiologie voor dummies

Wetenschappelijke studies bekeken door een orthomoleculaire bril

Joost Meeusen

E

skimo’s eten veel vis en kennen daarom geen hart- en vaatziekten. Chinezen consumeren veel soja, van welke de fyto-oestrogenen borstkanker kunnen tegengaan. Grieken gebruiken veel olijfolie: een vetrijk dieet en het minst aantal hartziekten in Europa. Japanners roken veel, maar hebben minder longkanker dankzij groene thee. Fransen blijven gezond door een dagelijkse glas rode wijn. Deze clichés moeten op een of andere manier afkomstig geweest zijn van epidemiologische studies: studies die nagaan in welke mate een ziekte samenhangt met een bepaalde levensgewoonte. Aanvankelijk wordt die levensgewoonte gelijk gesteld aan nationaliteit of cultuur, maar indien hieruit dan enige aanwijzingen getrokken kunnen worden, zal men verder zoeken naar de bijzondere aspecten van die cultuur.

Verschillende vormen van epidemiologische studies Ecologisch epidemiologisch onderzoek

In dit type van studies worden de gegevens van groepen (technisch: populaties) opgevraagd, bijvoorbeeld de gemiddelde hoeveel-

✶ Lood concentraties

✶ ✶

Fig. 1: Op een bepaald tijdstip wordt van een populatie concentraties van lood in het bloed opgemeten en het voorkomen van een bepaalde ziekte. De pijl illustreert enkel de term ‘crosssectional’, vertaling dwarsdoorsnede.

✶

✶✶

✶ ✶

✶ ✶ ✶ ✶ ✶

✶

✶ ✶ ✶

✶

✶

✶ ✶

heid vis die geconsumeerd wordt, of de fijnstofconcentraties in de lucht van een stad. Men kan die dan vergelijken met andere groepen of landen waar geen vis gegeten wordt of steden waar de lucht properder is. Een voornaam onderzoek onderzocht bijvoorbeeld het voorkomen van maagkanker en darmkanker bij Japanners die in Japan woonden en Japanners die uitgeweken waren naar Hawaiï of Californië. Maagkanker was hoger bij deze laatste groep, darmkanker was lager. Aangezien er geen genetische verschillen mogen zijn, moesten deze verschillen verklaard worden door levensomstandigheden. Met dit soort studies berekende men dat kanker voor 25 à 35 procent veroorzaakt wordt door vermijdbare omgevingsfactoren. Wanneer men ziet dat Japan, Finland en België de hoogste zelfmoordcijfers hebben, dan zie je hoe moeilijk het is om de oorzaken te achterhalen. Japanners consumeren naast vis ook veel soja en groene thee. Als het aan vis ligt, is het fenomeen dan te wijten aan de vetzuren, aan het selenium of aan nog iets anders? Misschien is het eten van vis een aanwijzing dat de mensen aan de kust leven met minder luchtverontreiniging.

Cross-sectional of momentopname van een groep

Met cross-sectional wordt bedoeld dat een momentopname van een groep als uitgangs-

24


punt genomen wordt om gegevens van individuen te verzameling. Stel dat het drinkwater van een bewoond gebied bezoedeld wordt met loodhoudende substanties, dan kan men in dat gebied bijvoorbeeld de IQ van kinderen gaan meten (net zoals in het bovenstaande principes). Echter niet iedereen drinkt leidingwater, dus mag men verwachten dat het effect op deze manier niet meetbaar zal zijn. Nu kan men ook het loodgehalte in het bloed van alle individuen gaan opmeten en deze cijfers vergelijken met de IQ-resultaten. Ook deze werkwijze vereist een enorme omzichtigheid: IQ verschilt sterk van persoon tot persoon, dus hoe ga je daar een 10%-vermindering kunnen waarnemen? Daar heb je vernuftige statistiek voor nodig.

Case-control

Hier worden populaties onderzocht en vergeleken met een ‘referentiepopulatie’ (control). Men zorgt ervoor dat de twee groepen zo gelijkaardig mogelijk zijn, op één aspect na. Een voorbeeld is dat een populatie van borstkankerpatiënten genomen werd en vergeleken werd met een populatie van gezonde mensen (de controle). Men onderzocht welke beroepen die borstkankerpatiënten uitoefenden, en daaruit bleken zeer veel nonnen te zitten (18e eeuws onderzoek). Ook historisch (18de eeuw) is het onderzoek naar longkanker bij schoorsteenvegers (zie fig. 2).

✶ ✶

✶ ✶

✶

✶ ✶

✶ ✶



✶ 



✶

✶ ✶ ✶

✶

✶



✶

✶ ✶✶  



✶ 

✶

✶✶✶✶ ✶✶✶✶ ✶✶✶✶ ✶✶✶✶ 

Steekproef van de longkankerpatiënten

Steekproef van normale mensen (controle)

Fig. 2: In een populatie selecteert men longkankerpatiënten (rood) en gezonde personen (blauw). Vervolgens analyseert men welk beroep deze personen uitoefenen en komt men tot de vaststelling dat een groot deel van de longpatiënten schoorsteenvegers (o) zijn.


Cohortstudie

Hetzelfde principe, maar hierbij richt men zich naar de toekomst. Men volgt grote groepen van personen (soms tienduizenden), men noteert een aantal meetbare kenmerken van levenswijze (voeding, roken...) en men telt na een tiental jaren het aantal ziekten. Op die manier werd aan een groot aantal deelnemers gevraagd om (jaarlijkse/maandelijks) hun nagels in een enveloppe te steken en naar een onderzoekscentrum te verzenden. Deze

Vaak krijgen deze test het epitheton ‘dubbelblind’ omdat de artsen in kwestie zelf niet weten of de patiënt een geneesmiddel of een placebo krijgt.

Meta-analyses

De meta-analyse gaat een aantal epidemiologische studies verzamelen om daaruit één grote conclusie te trekken. Deze methode is veelal aan scherpe kritiek onderhevig.

✶ ✶ ✶ ✶

✶ ✶

✶



✶ 



✶

✶

✶ 

✶



✶

✶ ✶

✶ ✶ ✶✶  ✶ ✶



✶

✶ 

✶ ✶ ✶ ✶  ✶ ✶ ✶ 2005

Epidemiologische studies: de studie van verspreiding van ziekten onder de bevolking Fijnstofconcentratie: Fijn stof zijn kleine, niet voor het oog zichtbare deeltjes die in de lucht zweven. Referentiepopulatie: Een bevolkingsgroep (populatie) waarvan aangenomen wordt dat de personen een bepaalde eigenschap hebben (bijvoorbeeld niet-rokers) en waarmee andere populaties vergeleken kunnen worden.

✶ 

✶

1995

Fig. 3: In een cohortstudie worden een aantal subjecten gevolgd gedurende een bepaalde periode, zodat na die termijn het verschil in gebeurtenissen gemeten kan worden.

nagels werden vervolgens in een laboratorium geanalyseerd op selenium. Gedurende x aantal jaar volgde men deze mensen op en noteerde men het voorkomen van kanker. Voordien werd de inname van selenium geschat door middel van voedingsenquêtes, waar mensen moesten opgegeven wat ze die dag gegeten hadden. Selenium in nagels geeft een veel accurater beeld van de seleniumwaarde: het zou corresponderen met seleniuminname gedurende ettelijke maanden. Deelnemers hoeven dan ook niet naar het centrum te komen om bloed te laten trekken.

Interventiestudies



Woordverklaringen:

Hier gaat men nog een stap verder: men gaat iets ondernemen (een interventie) om het verloop van ziektetrends af te buigen. De meeste geneesmiddelen worden op deze manier uitgetest, vandaar dat men eist dat voedingssupplementen met dezelfde criteria worden geëvalueerd. Uiteraard moeten de resultaten vergeleken worden met een controlegroep, de groep die het supplement niet nemen. Maar hier zit ook een ethisch aspect aan verbonden. Je kan toch iemand niet volledig weerhouden van een essentieel nutriënt en deze als controle beoordelen? Het is daarom niet altijd gemakkelijk interventiesudies uit te voeren in de orthomoleculaire geneeskunde! De gerandomiseerde klinische test is een type van interventiestudie waarbij de deelnemers willekeurig aan de testgroep en de controlegroep wordt toegewezen. Men wilde op die manier vermijden dat deelnemers geselecteerd worden waarvan men op voorhand kan vermoeden dat ze zullen reageren op een interventie.

Kritische kanttekeningen bij epide miologische studies door het Faché Instituut De statistische test

Wanneer uit de resultaten een verschil tussen twee groepen blijkt – er zal altijd wel een verschil te zien zijn –, dan wordt de vraag gesteld of dat verschil nu ter zake doet. Bij elke dergelijke studie wordt een significatietest meegeleverd, die u vertelt of het verschil al dan niet beduidend is. Niet-beduidend wilt dan zeggen dat het mogelijk is dat het verschil te wijten is aan bijkomstigheden. Vaak wordt enkel naar deze significatietest gekeken (die eigenlijk alleen maar ja of nee zegt), maar andere resultaten van de studie geven belangrijkere informatie, zoals onzekerheids- en betrouwbaarheidsmaten.

Geen geldige verklaring

Epidemiologische studies bieden enkel cijfermateriaal, nooit een verklaring. Een verklaring kan alleen maar komen vanuit de biologie, maar die is vaak zo complex dat ook daaruit geen sluitende verklaringen gevonden kunnen worden. Geneeskunde heeft daarom iets van een puzzel. De statines zijn daar een voorbeeld van. Statines zijn een groep van cholesterolverlagende medicijnen die voorgeschreven worden ter preventie van arteriosclerose, omdat cholesterol zich opstapelt in de vaatwanden. Klinische interventiestudies suggereren dat statines helpen om een nieuwe hartaandoening te voorkomen. Voor velen golden deze positieve resultaten van statines als het ultieme bewijs dat een hoge cholesterolwaarde hart- en vaatziekten kan veroorzaken. Toch is dit te voorbarig: men heeft andere werkingen van statines gevonden, los van choleserolverlaging (bloedstolling, bloeddrukverlagend…).

Epidemiologie negeert het individu

Je mag zoveel risico’s aan een bepaalde levensstijl plakken als je wilt, het biedt nooit zekerheid dan een specifiek geval geholpen zal worden. Men kan wel aantonen dat statines een kleine 30% van hartpatiënten kan helpen, maar aan wie moet je ze dan geven?

Slechte opzet van studies

Heel wat geld wordt verkwist door het opzetten van slecht uitgetekende studies. Een epidemiologische studie moet een antwoord bieden op de vraag of er een verband bestaat tussen twee fenomenen. Maar dit antwoord kan vaak ook gevonden worden in de theoretische biochemie. Een voorbeeldje. Begin jaren ‘80 was het voor iedereen duidelijk dat groenten en fruit een stevige bescherming boden tegen kanker. Dat bleek uit eerdere beschrijvende epidemiologische studies. Men dacht dat de antioxidanten bètacaroteen en vitamine E hiervoor verantwoordelijk waren en men startte in de jaren ‘90 een interventiestudie op met deze twee vitamines.


25

Bio-Marine Plus


OMEGA-3

+ Foliumzuur (vit.B9) en Vitamine B12

De suppletiegroep (allen zware rokers) bleek meer longkanker te krijgen dan de controlegroep, wat een zware tegenvaller was. Dit experiment had weinig kans op positieve resultaten omdat: Er zit veel meer in groenten en fruit dan vitamine E en bètacaroteen. - Antioxidanten werken in synergie: vitamine E, vitamine C, bètacaroteen, liponzuur, co-enzym Q10 en glutathion werken samen om vrije radicalen op te vangen - De biochemie van alle carotenoïden in het lichaam werd genegeerd (lycopeen, luteïne, alfacaroteen…) - Dergelijke studies zijn te kort: Indien men door een levenslange groente- en fruitrijke voeding ongeveer 30% van kankers kan vermijden, welk effect kan men dan verwachten van een studie van och arme vijf jaar.

Voor een optimale beheersing van:

• de triglyceriden • het cholesterol • het homocysteïne

Het eindpunt

Het eindpunt van een interventiestudie is een vermindering van het voorkomen van een bepaalde ziekte, kanker of hartfalen om er maar twee te noemen. Steeds zouden deze resultaten vergeleken moeten worden met het sterftecijfer. Indien het risico op hartziekten drastisch verminderd kan worden met welke therapie dan ook, dan nog kan het algemene sterftecijfer hoger liggen. Ritaline helpt wel kinderen met leerstoornissen misschien wel op korte termijn, echter voor lange periodes zou het zware (en averechtse) gevolgen kunnen hebben.

Bio-Marine Plus - Een zeer krachtig visolieproduct Bio-Marine Plus is één van de meest krachtige visoliepreparaten, met een concentratie van 70% aan gezonde omega-3 vetzuren. Bio-Marine Plus is een product dat een hoge concentratie aan EPA (eicosapentaeenzuur) combineert met DHA (docosahexaeenzuur) in kleine capsules die makkelijk te slikken zijn en dat bovendien een vitamine-B-complex (foliumzuur (vit.B9) en vitamine B12) bevat. Beide B-vitamines zijn belangrijk voor een goede omzetting van

Geen resultaat is geen nieuws

Een studie met een positief resultaat zal eerder verschijnen dan een studie met een negatief resultaat waarover met geen woord gerept wordt.

De publicatiedruk

Professoren aan universiteiten moeten vaak aan een aantal publicaties komen om enerzijds subsidies te krijgen en anderzijds, om als professor te kunnen aanblijven. Een studie van slechte kwaliteit zal men trachten toch te publiceren, al was het omdat de significantietest positief uitviel. Zie ook het artikel “De depressie-industrie” in de Humo van 22 juli 2008, waarin duidelijk wordt gemaakt dat wetenschappers worden gebruikt om een artikel van de farmaceutica geschreven te willen ondertekenen als de auteur.

het afbraakproduct homocysteïne tot het methionine, een aminozuur dat nodig is voor de gezondheid. Vrije vetzuren De omega-3 vetzuren in BioMarine Plus zijn aanwezig in de vorm van vrije vetzuren, wat betekent dat de olie al ontbonden is en de omega-3 vetzuren dus makkelijk op te nemen zijn door het lichaam. Dit verzekert een snelle en betrouwbare opname.

Biologische beschikbaarheid van vetzuren 100 80

EPA/AA** relatieve concentraties in het plasma

60

Vrije vetzuren

40

Triglyceriden

20

De belangstelling

Ethylesters

De media heeft geen benul van statistiek. Wanneer het woordje ‘beduidend’ in het artikel voorkomt, is het een reden om het onderzoek in het nieuws te brengen. Maar er zijn nog andere redenen waardoor een studie onterecht aangeprezen wordt. Een magere uitkomst wordt met zoveel mogelijk tamtam onthaald omwille van commerciële redenen.

0

1

2

3

4

5

7

8

9

10

11

12

24

Uren

5 Goede redenen om te kiezen voor Bio-Marine Plus: • Geconcentreerde visolie, gegarandeerd gehalte aan Omega-3 vetzuren

Studies van leugenachtigheid

• Verrijkt met foliumzuur (vit. B9) en vitamine B12

Bleef het maar bij die slechte studies; daar konden we tenminste nog deze tekortkomingen achterhalen. Studies kunnen op allerhande manieren gemanipuleerd worden – daar hoeven we geen tekening bij te maken. Jammer genoeg komt de waarheid niet onmiddellijk aan het licht en is het geduld uitoefenen totdat een onafhankelijk instantie een nieuwe, juiste studie uitvoeren.

• Kleine 500 mg capsules • Farmaceutische kwaliteit • Economische verpakkingen

Bio-Marine Plus is beschikbaar in kleine capsules van 500 mg die gemakkelijk in te nemen zijn.

Epidemiologische studies hebben enkel waarde dankzij de biochemie, waaruit de medische wetenschap goede verklaringen moet putten. Ze dienen een spoor aan, dat soms doodloopt, maar dat in andere gevallen inspiratie vormt voor nieuwe onderzoeksvragen. Nieuwe vragen vragen om nieuwe studies, en tja, zo blijven we nog wel een tijdje bezig.

26


BE_MarinPlus_Ad_OrthoFyto_LeefNu_D_0107

Waardering

Verkrijgbaar in apotheken in verpakkingen van 60 capsules en in voordeelverpakkingen van 150 capsules.

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel. 02/720.51.20 – Fax 02/720.51.60 E-mail:[email protected]

Nieuws van het Linus Pauling Instituut Oregon State University U.S.A.

Koffie, goed voor atleten en senioren, slecht voor diabetici

Dr. Balz Frei

P

rofessor Balz Frei van het Linus Pauling Instituut analyseert voor Leefnu de voor- en nadelen van koffie! “De laatste maanden werden er enkele opmerkelijke studies gepubliceerd over de goede en minder positieve eigenschappen van het ‘zwarte bakje troost’. Ik heb – wat mij de meest belangrijke studies leken – op een rijtje gezet en er de bevindingen van het Linus Pauling Instituut aan toegevoegd.”

Prof Dr. Baltz Frei

Fig.: Koffie beschikt bij matig gebruik (niet meer dan 3 kopjes per dag) over meer goede dan slechte eigenschappen.

Matig koffiegebruik kan degeneratieziekten helpen voorkomen! Mannen en vrouwen die tot drie koppen koffie per dag drinken (inclusief decafeïne) hebben een kleiner risico om te sterven aan hart- en vaatziekten of andere ernstige degeneratieve ziektebeelden. Tot dat besluit kwam de Spaanse arts Esther Lopez-Garcia. Haar studie verscheen op 16 juni in het gerenommeerde wetenschappelijk vakblad ‘Annals of Internal Medicine’ (1). Lopez-Garcia en


27

Nieuws van het Linus Pauling Instituut Oregon State University U.S.A. haar team volgden 41.736 mannen en 86 214 vrouwen gedurende een periode van 24 jaar. Alle deelnemers vulden om de twee tot vier jaar een vragenlijst in. Koffiedrinkers zijn –volgens de Spaanse onderzoekster– niet alleen beter beschermd tegen hart- en vaatziekten, Alzheimer en Parkinson. Ze hebben ook minder kans om ernstige leveraandoeningen zoals cirrose te krijgen. “Het is niet de cafeïne die voor de gezondheidsbevorderende eigenschappen van koffie verantwoordelijk is, wel antioxidanten die in het ‘bakje troost’ aanwezig zijn.” “Toch zijn er enkele negatieve punten die ook moeten aangehaald worden. Zwangere vrouwen beperken best hun koffiegebruik. Cafeïne is een zeer klein molecule die door de placenta tot bij de foetus geraakt. Vrouwen die veel koffie drinken hebben een duidelijk groter risico op een te vroeg geboren baby met een veel te laag lichaamsgewicht. Vergeet ook niet dat koffie de opname van ijzer en calcium sterk beperkt”, zegt professor Balz Frei.

jaar. De voordelen die koffie biedt verhogen nog met de leeftijd. In het vakblad Neurology kon men enkel de feiten vaststellen. Men wist niet precies welk mechanisme koffie toeliet om over deze eigenschappen te beschikken. Een studie, die op 3 april 2008 werd gepubliceerd in de ‘Journal of Neuroinflammation’, toont echter aan dat koffie het dementierisico verkleint omdat het de hersenen helpt beschermen tegen cholesterol. Koffie assisteert de ‘bloed-hersenbarrière’. Dit is een filter die voorkomt dat de hersenen en het centrale zenuwstelsel bedreigd kunnen worden door potentieel gevaarlijke chemische stoffen die in het bloed circuleren. Koffie helpt de bloed-hersenbarrière om cholesterol, die seniele plaques veroorzaken in de hersenen, tegen te houden.

Koffie voor Olympische atleten?

Referenties: 1. Esther Lopez-Garcia, PhD, The Relationship of Coffee Consumption with Mortality, Annals of Internal Medicine, 16-Jun2008 2. Bryan J. Taylor and Lee M. Romer, Effect of expiratory muscle fatigue on exercise tolerance and locomotor muscle fatigue in healthy humans, J Appl Physiol, May 2008; 104: 1442 – 1451 3. Xuesong Chen, Jeremy W. Gawryluk, John F. Wagener, Othman Ghribi, Jonathan D. Geiger, Caffeine blocks disruption of blood brain barrier in a rabbit model of Alzheimer’s disease. Journal of Neuroinflammation 2008, 5:12 (3 April 2008) 4. Lane JD, Caffeine Increases Ambulatory Glucose and Postprandial Responses in Coffee Drinkers with Type 2 Diabetes. Diabetes Care. 2007 Oct 31

28


Volgens Australische onderzoekers is koffie een uitstekend middel om gezonde sportmensen toe te laten sneller te recupereren na een grote fysische inspanning. Dat blijkt in ieder geval uit de studieresultaten die gepubliceerd werden in het meinummer van het wetenschappelijk vakblad ‘The Journal of Applied Physiology’(2). Het equivalente van zes kopjes koffie laat uitgeputte sporters toe om de glycogeenvoorraad veel sneller terug op peil te brengen. Suikers worden in de lever omgezet tot het energierijke glycogeen. Glycogeen geeft kracht aan de spieren. Gedurende de Australische studie moesten zeven atleten blijven trainen tot hun glycogeenreserves waren uitgeput. Een bloedcontrole gaf hierover uitsluitsel. Daarna kregen enkele sportmensen een suikerrijk drankje, andere moesten suikers innemen in combinatie met cafeïne. Vier uur na de uitputtingsproef hadden de koffiedrinkers 66 procent meer glycogeen gerecupereerd dan de atleten die enkel suikers hadden ingenomen. Er was echter wel een neveneffect. De cafeïne van zes koppen koffie zorgde na 17u voor een slapeloze nacht. Men wil nu proeven doen met lagere doseringen cafeïne. Misschien is dit een tip voor de Olympische atleten in China.

Koffie vermindert dementierisico Senioren, die drie kopjes koffie per dag drinken, hebben volgens een studie die verscheen in het wetenschappelijk vakblad ‘Neurology’ 33 procent minder kans om ernstige geheugenproblemen te krijgen door het ontstaan van de ziekte van Alzheimer, dit in vergelijking met mensen die minder dan één portie koffie per etmaal drinken (3). De onderzoekers volgden gedurende een periode van vier jaar 4197 vrouwen en 2820 mannen die ouder waren dan 65

Koffieverbod voor diabetici? Het lijkt er sterk tot slot op dat diabetici er beter aan doen geen koffie meer te drinken en ook geen frisdrank waar cafeïne in verborgen zit. Het medisch vakblad Diabetes Care publiceerde een studie die aantoont dat het hoofdbestanddeel van koffie de suikerspiegel in het bloed nefast beïnvloedt.(4) Wetenschappers hebben een groep diabetes mellitus (ouderdomsdiabetes) patiënten bijeengebracht. Ze probeerden allemaal zo gezond mogelijk te eten en deden ook dagelijks aan sport. Alle deelnemers waren zonder uitzondering wel fervente koffieliefhebbers. De onderzoekers plaatsten een kleine elektrode vlak onder de huid en waren in staat om op deze wijze gedurende een periode van 72 uur de bloedsuikerwaarden precies te noteren. Koffie zorgde voor een gemiddelde stijging van de bloedsuikerwaarden met 8 procent. Koffie drinken na de avondmaaltijd bleek echter het meest risicovol. Men registreerde dan een stijging met 26 procent van de bloedglucose. Bij de middagmaaltijd en het ontbijt beperkte die stijging zich tot respectievelijk 15 en 9 procent. Volgens de wetenschappers maakt het drinken van koffie adrenaline vrij. Adrenaline is een stresshormoon dat er om bekend staat dat het ook de bloedglucose de hoogte in jaagt.

Orthomoleculaire Waarschuwingen Kava Kava

Kava kava kan ernstige leverschade veroorzaken!

S

Dirk Bogaert

tress is de voornaamste volksziekte van deze tijd. Spanningen zijn ook dikwijls de oorzaak van een groot aantal klachten zoals vermoeidheid, slapeloosheid, hoofdpijn, rugpijn, buikpijn, diarree, duizeligheid, hoge bloeddruk, borstpijn, rusteloosheid, paniekaanvallen, allergieën en een overspannen gevoel. Bijna iedereen maakt jaarlijks gebruik van Aspirine, Paracetamol en benzodiazepines om nog enigszins een normaal leven te kunnen leiden. Het probleem met deze medicijnen is echter dat ze bij langdurig gebruik zeer verslavend zijn en een groot aantal vervelende bijverschijnselen veroorzaken. Deze chemische middelen bieden op termijn geen oplossing. In de Verenigde Staten van Amerika en Duitsland hebben een aantal artsen de afgelopen 5 jaar onderzoek gedaan naar natuurlijke alternatieven voor de hierboven genoemde medicijnen. Het resultaat is Kava Kava (Piper methysticum). Zowel orthomoleculaire als klassieke artsen spreken hun bezorgdheid uit over de veiligheid van het gebruik van commerciële kavaproducten. Meerdere keren werden ernstige leverklachten gemeld na het gebruik van supplementen met kava-extract. Bij enkele mensen trad zelfs leverfalen op.

Zes jaar geleden werd in het Verenigd Koninkrijk de verkoop, import en het voorschrijven van de meeste kavaproducten verboden. In Frankrijk en Zwitserland werd Kava in alle vormen volledig verboden. Canada legde de verkoop stil, maar na aanpassing van de wetgeving werd deze in 2004 weer vrijgegeven. Veel klassieke medicijnen zorgen immers ook voor ernstige leverproblemen. Alle negatieve berichten over Kava Kava stimuleerde diepgaand wetenschappelijk onderzoek. Er werden giftige stoffen in de plant aangetroffen. Met name het alkaloïde pipermethystine

zou verantwoordelijk zijn voor de gevallen van leververgiftiging, zo bleek uit onderzoeken met levercellen in een laboratorium. De stof komt echter niet voor in de wortel, maar in de groene delen. Een andere substantie die werd gevonden was flavokaïne B, deze zou kunnen bijdragen aan de giftigheid. Flavokaïne B komt wel voor in de wortels. Het lijkt er op dat de risico’s van Kava door betere controle en regelgeving tot een toxisch aanvaardbaar niveau kunnen worden teruggebracht. De Duitse overheid heeft de verkoop van Kava medio 2007 weer vrijgegeven, nadat

Fig.1 Kava meer en meer omstreden


29

Orthomoleculaire Waarschuwingen Kava Kava Info Zie artikels 1. Kava plots niet meer betrouwbaar. Orthofyto nr.37 p6 2. Kavaëxtract: een duizendjaar oud en natuurlijk antwoord op angst. Orthofyto nr.33 deel 1. Orthofyto nr.34 deel 2.

Referentie: Lüde S, Török M, Dieterle S et al. Hepatocellular toxicity of kava leaf and root extracts. Phytomedicine. 2008 Jan;15(1-2):120-31.

een comité in Nieuw-Zeeland stelde dat een vrij verkrijgbare pijnstiller als paracetamol grotere risico’s oplevert (het gebruik van 16 tabletten paracetamol kan reeds tot een langzame en pijnlijke dood leiden). Het comité richt zich nu op een waarschuwing op de verpakking van kavaproducten.

Voor wie en wanneer is Kava geschikt?

Toxiciteit van Kava

Toch blijft Kava, net als alle klassieke angstwerende stoffen, een probleem voor de orthomoleculaire geneeskunde. Enkel mensen met een kerngezonde lever, die daar bovenop ook regelmatig detoxificatiekuren volgen, kunnen tijdelijk Kava innemen. Het is daarbij ook belangrijk niet meer te gebruiken dan de voorgeschreven dosis, of de instructies te volgen die op de verpakking vermeld staan. Kava is zeker geen product dat jarenlang als een comfortmedicijn mag ingenomen worden. De kans op leverschade blijft te groot. Regelmatige en niet kerngezonde kavagebruikers riskeren hepatitis, levercirrose tot leverfalen. Mensen die al andere kalmerende producten innemen zoals benzodiazepines en aanverwanten nemen best gaan Kava, of overleggen zeker met hun orthomoleculaire arts. Het gebruik van

Niet te missen Opleiding Orthomoleculair voedingsconsulent aan het FACHé instituut te Laarne

De consulentenopleiding bestaat uit 40 consulentenbistro’s, gebundeld per vijf onderdelen die tot een bepaald thema behoren. In totaal zijn er 8 verschillende themamodules. • Na het volgen van de 8 modules kan men deelnemen aan een schriftelijk examen en kan leiden tot het behalen van het diploma van “Board Certified Orhtomolecular Nutrition Consult” of Orthomoleculair Voedingsconsulent. • Sinds dit academiejaar kunnen de consulentenbistro’s ook via

Kava gaat ook niet samen met het drinken van alcoholische dranken. Leverschade is te ontdekken door de volgende symptomen: misselijkheid, braakneigingen, een lichtbruine tot bijna witte stoelgang, onverklaarbare moeheid, zwakte, maag- en buikpijn, een gebrek aan eetlust, bruin gekleurde urine of een licht gele huidskleur.

Het wetenschappelijk vakblad Phytomedicine publiceerde dit jaar het werkingsmechanisme waardoor Kava tot leverbeschadiging leidt. Kava is toxisch voor de mitochondriën, de energiefabriekjes van ons lichaam. Kava is verantwoordelijk voor een aanzienlijke stijging van reactieve zuurstofsoorten (ROS). ROS is een verzamelnaam voor vrije zuurstofradicalen en aanverwante moleculen. Ze spelen een belangrijke rol bij veroudering en in het ontstaan van sommige ziekten doordat ze schade veroorzaken aan het erfelijk materiaal (DNA) en aan eiwitten en vetten. Kava zorgt voor een verminderde zuurstofaanvoer naar de mitochondriën, waardoor zelfs celdood (apoptose) kan ontstaan. Het is de toxiciteit van Kava ten opzichte van de mitochondriën die voor leverschade verantwoordelijk is.

Monografieën van het Faché Instituut

Ziekte van Alzheimer: een nutritionele benadering

Talloze biochemische interacties met voeding wijzen de weg naar een totaalbehandeling van dementie.

thuisstudie worden gevolgd. Orthomoleculaire lessenreeks van vijf avonden van 19 tot 22u

Do 9 okt. 08: Constipatie voorkomen. Do 16 okt. 08: Kanker en diëten.

(Moerman, Houtsmuller, ...)

Do 23 okt. 08: Orthom. psychische ondersteuning. Do 20 nov. 08: Wondgenezing – operatiepreventie. Do 27 nov. 08: Osteoporose voorkomen en behandelen. WAAR? Congreszaal Larenhoeve, Kerkstraat 101-103, B-9270 Laarne BIJDRAGE Bistro 3: e30 per avond of e130 voor de volledige reeks van vijf avonden. INFO Met opleidingscheques Vlaamse Regering kosten deze opleidingen minder! www.vdab.be Gepensioneerden en huisvrouwen kunnen niet genieten van deze opleidingscheques en betalen e25/e30 per avond en e110/e120 voor 5 avonden

30

RESERVATIE is noodzakelijk ijf d e06 ja a42 r g a nof g 20 0 8 -09 w w366 w.v i o18 w. b38 e Tel. 09 v369 Fax of E-mail: [email protected]

Te bestellen bij het Faché Instituut/VIOW voor €30,00 via [email protected] of 09 369 06 42

Voor u gelezen Actueel Actueel actueel actueel actueel Voor u gelezen Deze rubriek wordt samengesteld door de orthomoleculaire voedingsdeskundige medisch jounalist Walter O.M. Faché, Ir. Joost Meeusen, Apr. Fernand Haesbrouck, wetenschapsjournalist Dirk Bogaert en Pieter Van Melckebeke. Wij gaan op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding. Hierbij kan de lezer vragen stellen, die de voedingsraad van het VIOW kan onderzoeken en in deze rubriek beantwoorden.

Vermoeidheid door veneuze insufficiëntie Meer dan 30 miljoen Europese vrouwen hebben veneuze insufficiëntie. Dit betekent concreet dat het bloed in onvoldoende mate wordt teruggepompt naar de hartspier. Vooral de onderbenen zijn het slachtoffer van deze aandoening. Mensen met veneuze insufficiëntie worden sneller vermoeid, zowel op lichamelijk als op mentaal vlak. Die moeheid ontstaat door een gebrek aan zuurstofrijk bloed. Gelukkig bestaan er verschillende middeltjes om veneuze insufficiëntie te behandelen. Het komt er vooral op aan de bloedsomloop te activeren. De bioflavonoïden verbeteren de elasticiteit van de vaatwanden en verhogen daardoor het terugvloeien van bloed vanaf de onderbenen naar het hart.

Blauwe bosbessen en rode pepers zijn rijk aan vitamine C en bioflavonoïden. Beide genoemde stoffen werken in perfecte synergie. Vergeet ook ginkgo biloba niet. Deze natuurlijke substantie zorgt voor een activering van de bloedsomloop in de kleinste bloedvaatjes, verhoogt de spierkracht en is bijzonder rijk aan de eerder genoemde bioflavonoïden. (WF) Referentie: Oganov RG, Savel’ev VS, Shal’nova SA, Kirienko AI, Zolotukhin IA. Risk factors of chronic venous insufficiency of the lower extremities and possibilities of its medication in therapeutic practice. Ter Arkh. 2008;78(4):68-72.

Suiker, of het verband tussen diabetes en Alzheimer Diabetici die hun bloedglucose niet goed controleren zouden volgens wetenschappers 65 procent meer kans hebben om Alzheimerpatiënt te worden. Dat blijkt uit een Amerikaanse studie bij 824 personen. De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in het wetenschappelijk vakblad Neurology. Alle deelnemers aan de studie waren 55 jaar of ouder en werden gedurende een periode van zes jaar

gevolgd. Bij het begin van de studie had niemand van de deelnemers diabetes of geheugenproblemen. Na afloop van de studieperiode kregen 151 personen symptomen die wezen op het begin van de ziekte van Alzheimer, 35 van die mensen hadden ook diabetes, andere bevonden zich in een prediabetestoestand. Er werd onvoldoende insuline aangemaakt, zodat het suikergehalte in het bloed te hoog was. De weten-

schappers vermoeden dat het te hoge suikergehalte in het bloed en in de hersenen de neuronen (de hersencellen) beschadigen. (JM) Referentie: Rönnemaa E, Zethelius B et al., Impaired insulin secretion increases the risk of Alzheimer disease. Neurology. 2008 Apr 9.

Monografieën n°67 Ziekte van Alzheimer: een nutritionele benadering Talloze biochemische interacties met voeding wijzen de weg naar een totaalbehandeling van dementie. Te bestellen bij het Faché Instituut/VIOW voor €30,00 via [email protected] of 09 369 06 42

31

Actueel Actueel actueel actueel actueel

De siësta, een weldaad voor iedereen! Een dagelijkse siësta is niet enkel nuttig voor kinderen en senioren. Steeds meer zakenmensen ontdekken de siësta als gratis middel om hun stressniveau op een natuurlijke wijze drastisch te verminderen en hun productiviteit te verhogen. De siësta biedt niets anders dan voordelen. Behalve een zeer duidelijke stressvermindering zorgt de siësta tevens voor een betere werking van het geheugen, een sterk verhoogde creativiteit en de mogelijkheid om moeilijke problemen op te lossen. Mensen met een zeer drukke agenda gebruiken de siësta om hun nachtrust in te korten zonder dat er gevolgen zijn

voor de gezondheid. Personen die dagelijks genieten van een siësta winnen een tot twee uur nachtrust uit per etmaal. De duur van een siësta is afhankelijk van ieder individu. Veel mannen en vrouwen rusten 20 tot 30 minuten. Sommige verkiezen twee tot drie korte siësta’s per dag. Anderen nemen een siësta die tot 90 minuten kan duren (1 slaapcyclus). (DB) Referentie: Les Français et leur sommeil, Etude Inpes (Institut Nationale de Prévention et d’Education pour la Santé), mars 2008

Moderne Westerse eetgewoonten verhoogt longaandoeningen! Het Westerse eetpatroon wordt in grote mate gekenmerkt door geraffineerde voeding, rood vlees, gefrituurde gerechten en suike rijke desserten. Volgens onderzoekers van de Amerikaanse Harvard Universiteit is dit een van de redenen waarom niet rokers nu ook meer het slachtoffer worden van chronische pulmonaire obstructieve longziekten (COPD). De wetenschappers volgden gedurende een periode van 12 jaar 52000 Amerikanen. Mensen die veel fast food en kantklare gerechten aten hadden tot 50 procent meer kans om chronische bronchi-

tis of een pulmonair emfyseem te krijgen. Een emfyseem is de vernietiging van de wanden van sommige longdelen naast de zieke terminale bronchiën. Franse wetenschappers volgden in hun land 43000 proefpersonen gedurende meer dan 10 jaar. In het noorden van het land eten de mensen meer geraffineerde voeding. In het zuiden opteert men voor het mediterrane menu dat rijk is aan verse groenten, fruit en vis. In het zuiden van Frankrijk hadden de proefpersonen ook meer dan 50 procent minder kans om een ernstige longaandoening te krijgen.

De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat ernstige longziekten tegen 2020 de derde doodsoorzaak zal zijn in de wereld. Naast voeding speelt ook luchtvervuiling een belangrijke rol in het ontstaan van het ziektebeeld. (PVM) Referentie: Jiang R, Camargo CA Jr, Varraso R, Paik DC, Willett WC, Barr RG. Consumption of cured meats and prospective risk of chronic obstructive pulmonary disease in women. Am J Clin Nutr. 2008 Apr;87(4):1002-8

Gebruik voldoende kalium om hypertensie te voorkomen Veel mensen lijden - zonder het te weten - aan een chronisch kaliumgebrek. De gevolgen op termijn zijn een te hoge bloeddruk en de daar aan verbonden hart- en vaatziekten. Kalium, dat vooral terug te vinden is in bananen en gedroogde abrikozen, vervult een sleutelrol bij het samentrekken en ontspannen van de hartspier. Kalium is verder belangrijk voor de overdracht van zenuwimpulsen en voorkomt krampen. Kalium is ook zeer belangrijk voor een optimale nierfunctie en helpt - via de bijnieren - mee om het stressniveau onder controle te houden. Het is tot slot ook een essentieel mineraal voor de productie van energie.

32

Veel Europeanen lijden onbewust onder een kaliumtekort omdat ze teveel zout consumeren. Kalium en zout moeten in evenwicht zijn. Om dat te bereiken moeten mensen vier maal meer kaliumrijke groenten en fruit eten (of een supplement gebruiken) dan ze zout in hun lichaam krijgen. Bananen zijn een zeer degelijke kaliumbron. (WF) Referentie: Mark C. Houston, MD, MS; Karen J. Harper, MS, PharmD. Potassium, Magnesium, and Calcium: Their Role in Both the Cause and Treatment of Hypertension . J Clin Hypertens. 2008 July;10(7 Suppl ):3-11

Info Kaliumrijke levensmiddelen: bananen, gedroogde vruchten, sojameel, tarwezemelen, rauwe groenten, noten, muesli, verse vruchten, vis, vlees en gevogelte, oploskoffie, zwarte thee, gewone koffie, cacao,...

Actueel Actueel actueel actueel actueel

Omega-3 vetzuren helpen om arteriosclerose te voorkomen De positieve eigenschappen van de omega3 vetzuren Eicosapentaeenzuur (EPA) en Docosahexaeenzuur (DHA) zijn reeds langer bekend. Deze gezonde vetzuren zijn in een concentratie 3.2/1 terug te vinden in vette vis. Heel wat mensen eten liever vlees dan vis. Een van de oorzaken hiervan is het feit dat er steeds meer berichten in de media verschijnen dat vis vervuild is met industriële toxines. Een aantal wetenschappers stellen voor om alfa-linoleenzuur (ALA) te gebruiken. Dit is een essentieel vetzuur van de omega-3 familie dat door het organisme kan omgezet worden in EPA en DHA. Alfa-linoleenzuur is voor al terug te vinden in lijnzaadolie. Eén theelepel lijnzaadolie bevat 6.6 gram alfa-linoleenzuur. Uit een Amerikaanse studie blijkt dat 7

gram Alfa-linoleenzuur per week in staat is het risico op de ontwikkeling van arteriosclerose met 75 procent te verminderen. In een andere grootschalige studie, die zestien jaar duurde en waar 77000 vrouwen aan deelnamen, werd aangetoond dat alfa-linoleenzuur de kans op een plotselinge dood door hartstilstand met de helft vermindert. Het menselijk organisme heeft echter een probleem met alfa-linoleenzuur. • Meer dan 60 procent wordt onmiddellijk geoxideerd en is dus onbruikbaar. • 10 procent wordt gebruikt voor de cholesterol synthese • 30 procent gaat naar de huid, de vetweefsels en de spieren. Uiteindelijk blijft er tussen 0.6 en 3 procent over om in het lichaam getransfor-

meerd te worden tot levensnoodzakelijke EPA en DHA. Het besluit is eenvoudig. Lijnzaadolie alleen is onvoldoende om bescherming te krijgen tegen arteriosclerose en hartinfarcten. Enkel de zuivere EPA en DHA die in natuurlijke visoliecapsules zitten - en in vette vis - geven deze preventieve bescherming wel. Het is cruciaal om natuurlijke, gezuiverde visolie te gebruiken met een EPA/DHA verhouding van 3.2/1, of 93 milligram EPA en 29 milligram DHA per capsule. (WF)

Referentie: Harris WS. The omega-3 index as a risk factor for coronary heart disease. Am J Clin Nutr. 2008 Jun;87(6):1997S-2002S

Pycnogenol vermindert menstruatiepijn Het voedingssupplement Pycnogenol verbetert de levenskwaliteit van vrouwen die last hebben van menstruatiepijn. Een Japans klinisch onderzoek waar 116 dames aan deelnamen levert hierover een wetenschappelijk bewijs. Vrouwen die een week voor de menstruatie tweemaal per dag 30 milligram gestandaardiseerde Pycnogenol innamen, hadden duidelijk minder pijn. Ze hoefden geen gebruik te maken van de klassieke pijnstillers. Pycnogenol beschikt over ontstekingswerende eigen-

schappen en is een krachtige antioxidant. Pycnogenol blokkeert verder de productie van prostaglandines. Kort voordat de maandstonden beginnen, produceren cellen in de binnenwand van de baarmoeder, grote hoeveelheden prostaglandines. Wanneer deze cellen afbreken gedurende de menstruatie, worden de prostaglandines vrijgegeven. Ze vernauwen de bloedvaten in de baarmoeder en doen haar spierlaag samentrekken, wat pijnlijke krampen veroorzaakt. Sommige van de prostaglandines geraken ook binnen in de bloedsomloop, en veroor-

zaken hoofdpijn, misselijkheid, braken, en diaree. (DB)

Referentie: Suzuki N, Uebaba K, et al. French Maritime Pine Bark Extract Significantly Lowers the Requirement for Analgesic Medication in Dysmenorrhea: A Multicenter, Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. J Reprod Med, 2008;53;338–346.

De Europese Commissie en de zomerzon De Europese Commissie gaf op 15 juli - via een officiële mededeling - enkele raadgevingen aan toeristen die van de zon willen genieten. Het is de bedoeling mensen te beschermen tegen huidkanker. Belangrijk om weten is dat vanaf dit jaar er andere informatie op de verpakkingen van zonnelotions en dito crèmes moet vermeld staan. De vermelding ‘100 procent bescherming’ is voortaan verboden, omdat dit bedrieglijke informatie is voor de consument. Vanaf nu vindt u op de verpakkingen de termen ‘lichte of zwakke bescherming’, ‘matige bescherming’, ‘hoge’ en ‘zeer hoge bescherming’ alsook

een cijfer die de beschermingsgraad aangeeft. Het maximaal toegestane cijfer is 50+. Meglena Kuneva, de Europese commissaris, die belast is met consumentenzaken, schrijft in het officieel bericht verder dat een kwaliteitsvolle zonnecrème slechts 1 voorbeeld is om huidkanker te helpen voorkomen. Het is volgens de Europese commissaris nog belangrijker om zoveel mogelijk zon te mijden tussen 11 en 15 uur. Indien dat onmogelijk blijkt, wordt het dragen van beschermende kledij, een hoed en een zonnebril sterk aangeraden. (PVM)

Referentie: European Commission, July 15th, 2008

33

orthotrends orthotrends orthotrends orthotrends

Hoog insulineniveau verhoogt kans op tuberculose Ieder jaar worden bijna 9 miljoen mensen geconfronteerd met aan actieve tuberculose diagnose. Ruim 1 600 000 mannen en vrouwen sterven aan deze zeer besmettelijke en terug oprukkende ziekte. Het Mycobacterium wordt via de lucht verspreid en pleegt een regelrechte aanslag op de longen. Een derde van de wereldbevolking zou inmiddels besmet zijn met deze bacterie. Weinigen worden echter ziek omdat een sterk afweersysteem

de bacterie in slaap wiegt. Zolang het immuunsysteem optimaal blijft, gebeurt er niets. Bij prediabetici en suikerzieken zorgt een hoog insulineniveau er echter voor dat de kracht van het afweersysteem afneemt. Wetenschappers hebben studies van de afgelopen veertig jaar geanalyseerd en komen tot de conclusie dat diabetici driemaal meer kans hebben om tuberculose te krijgen dan gezonde mensen. Op dit ogenblik zouden 10 procent

van alle tuberculosegevallen rechtstreeks toe te schrijven zijn aan een mank lopend immuunsysteem bij suikerzieken. (DB) Referentie: Viardot A, Grey ST, Mackay F, Chisholm D (2007) Potential antiinflammatory role of insulin via the preferential polarization of effector T cells toward a T helper 2 phenotype. Endocrinology 148: 346–353.

Aloë Vera zalf natuurlijk middel tegen een verbrande huid Substanties uit de Aloë Vera plant worden al jaren medicinaal gebruikt. Verschillende wetenschappers kwamen tot de vaststelling dat Aloë Vera zalf goed in staat is om huidirritaties en lichte brandwonden, die veroorzaakt worden door X-stralen, perfect te behandelen. Aan de Japanse Hoshi universiteit ontdekte men waarom de Aloë Vera over dergelijk goede eigenschappen beschikt. In het verleden werden de capaciteiten van de plant door sommigen in twijfel getrokken. De Aloë Vera beschikt over een antioxidant die zeer krachtig reageert tegen de vrije radicalen die ontstaan door bestralingen. Substanties van de plant beschermen namelijk gluthathion. Ons lichaam produceert zelf gluthathion. Deze zeer krachtige antioxidant heeft een gunstige invloed op de lever- en galfunctie. De lever breekt schadelijke stoffen af met behulp van gluthathion en ontgift het lichaam. Bestralingen kunnen in sommige gevallen leverschade veroorzaken. De Aloë Vera zalf wordt ook gebruikt om lichte brandwonden, huidverbranding door de zon, insectenbeten tot zelfs bepaalde gewrichtspijnen te verzachten. De Aloë Vera is een natuurlijke pijnstiller, zorgt voor een degelijke hydradatie van de getroffen huid, versnelt de genezing en vermindert door zijn antioxidatieve kracht de kans op ontstekingen. Aloë Vera zalf wordt ook soms gebruikt om nagelbijtende kinderen op andere ideeën te brengen. Men smeert de nagels en de randen er rond in met Aloë Vera. De scherpe, bittere geur weerhoudt kinderen er van om op hun nagels te bijten. (WF)

Referentie: Walter Faché, Huidproblemen voorkomen en orthomoleculair behandelen, Monografie 36 van het Faché Instituut 2008

34


Vermageringspil Acomplia en depressiviteit Acomplia, met als actieve stof rimonabant, zou volgens toxicologen en psychologen depressieve neigingen veroorzaken gedurende de eerste drie maanden van de behandeling. Acomplia is een middel dat door artsen wordt voorgeschreven aan patiënten met een body mass index die hoger is dan 30. Iedereen kan heel eenvoudig zijn body mass index berekenen door zijn lichaamsgewicht te delen door het kwadraat van zijn lengte. Acomplia werd vooral ontwikkeld om mensen te

beschermen tegen hartproblemen en suikerziekte, twee mogelijke gevolgen van zwaarlijvigheid. Gedurende de lancering van Acomplia, einde 2006, werd dit als het nieuwe wondergeneesmiddel voor zwaarlijvige mensen beschreven. Na meer dan 1000 gevallen van zware nevenwerkingen raden specialisten aan dat artsen hun patiënten zeer goed zouden opvolgen gedurende de eerste drie maanden van de behandeling. Acomplia mag, volgens een aantal wetenschappelijke studies, zeker

niet voorgeschreven worden aan mensen met depressieve neigingen. (WF)

Referentie: Wettermark B, Raaschou P, Forslund T, Hjemdahl P. Still questions around the slimming agent rimobant. Not approved in USA because of the risk of mental adverse effects. Lakartidningen. 2007 Dec 19;104(51-52):3879-81

Europeaan blijft werken tijdens vakantie! - Voeding - Medisch - Sport - Leefstijl - Milieu - Waarschuwingen

Een meerderheid van de Europese werkende bevolking blijft in contact met zijn werkgever gedurende het zomerverlof. Dat blijkt uit een recent gepubliceerde opiniepeiling waar 1439 bedienden van het midden- en hoger kaderpersoneel aan deelnamen. Veertig procent van de ondervraagden verklaarde zelfs dat ze ook tijdens hun vakantiedagen voor een groot deel blijven presteren uit schrik om hun job te verliezen. Europa zit in een crisis en iedereen heeft duidelijk schrik van de werkloosheidsdreiging. Mensen verkiezen

hun broodwinning boven de eigen gezondheid. Veel mannen en vrouwen komen daardoor meer uitgeput terug uit vakantie. Vrouwen hebben duidelijk minder schrik om hun fulltime baan te verliezen dan mannen, bij hen komt de factor gezondheid wel meer op de allereerste plaats. Wetenschappers waarschuwen dat mensen vandaag veel harder moeten werken dan twintig jaar geleden. De werkdruk ligt hoger omdat er met minder mensen meer moet gepresteerd worden. De schuldige is de hoge bruto kost per werknemer. Medici

zijn ervan overtuigd dat steeds meer relatief jonge mannen en vrouwen het risico lopen om aan chronische vermoeidheid te gaan lijden. (PVM)

Referentie: Strauss-Blasche G, Reithofer B, Schobersberger W, Ekmekcioglu C, Marktl W. Effect of vacation on health: moderating factors of vacation outcome. J Travel Med. 2005 Mar-Apr;12(2):94-101

35


Meer dan 80 rust hartslagen per minuut verhoogt diabetesrisico

Mensen met een verhoogd hartritme in rust, hebben ook een groter risico om diabetes mellitus patiënt te worden. Tot dat besluit komen Amerikaanse wetenschappers die verbonden zijn aan de Northwestern University van Chicago.

Cardiologen tonen in verschillende studies aan dat mannen en vrouwen met een relatieve trage hartslag meestal een veel betere gezondheid hebben dan personen met een versneld rusthartritme. Bij een volwassene die niet ziek is situeert de rustpolsslag zich tussen 50 slagen per minuut voor een sportief iemand die aan duursport doet en 80 slagen per minuut voor mensen die amper aan sport doen. Om het verband tussen diabetes en rusthartslag zo goed mogelijk uit te voeren, controleerden de wetenschappers de medische gegevens van de Chicago Heart Association Detection Project in Industry. Aan dit onderzoek namen in 1967 vijftienduizend mensen deel.

Alle proefpersonen waren bij de start van de studie diabetes vrij en bevonden zich in de leeftijdscategorie tussen 35 en 64 jaar. Gedurende de studieperiode (1967-1982) kregen 1877 deelnemers te horen dat ze diabetes hadden. Alle suikerzieken hadden een rusthartritme dat duidelijk hoger lag dan 80 slagen per minuut. Door deze resultaten te extrapoleren besluiten de wetenschappers dat een verhoging van 12 slagen per minuut van de rusthartslag een 10 procent hoger risico op het ontstaan van diabetes betekent. (WF) Referenties. 1. Walter Faché, Diabetes voorkomen en orthomoleculair behandelen, Monografie 9, 2008 van het Faché Instituut 2. Dr Mercedes R. Carnethon, Higher heart rate signals later diabetes risk Diabetes Care, February 2008

Geen alcohol bij resistente hypertensie Wereldwijd veroorzaakt hoge bloeddruk naar schatting circa. 7,1 miljoen sterfgevallen per jaar. Een hoger percentage mannen dan vrouwen heeft een hoge bloeddruk tot de leeftijd van 55 jaar. Vanaf 55-74 jaar is het percentage vrouwen een beetje hoger; vanaf 75 jaar heeft een veel hoger percentage vrouwen dan mannen een hoge bloeddruk. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat ongeveer 62% van de beroertes en 49% van de hartaanvallen wordt veroorzaakt door hoge bloeddruk. Steeds meer mensen hebben last van resistente hypertensie. Dat is een vorm van hoge bloeddruk die ondanks het innemen

van drie verschillende medicijnen om de symptomen te behandelen toch abnormaal hoog blijft. Het kan ook gaan om een min of meer gecontroleerde vorm van hypertensie waarbij de patiënt vier verschillende geneesmiddelen dagelijks moet gebruiken. Volgens specialisten moeten deze mensen hun leefregels drastisch veranderen. David A. Calhoun, professor in de geneeskunde en de auteur van een van de vele nieuwe studies rond dit thema, wil dat zijn patiënten geen alcohol meer drinken, minder zout gebruiken en hun lichaamsgewicht op en normaal niveau terugbrengen. Cardiologen vrezen voor een epidemie van resistente hypertensie omdat mensen

steeds ouder worden en nog amper actief zijn. Leeftijd en een gebrek aan beweging zijn twee andere belangrijke factoren die leiden tot een resistente hoge bloeddruk. Dergelijke patiënten hebben een duidelijk verhoogd risico om een hart- of herseninfarct te krijgen. (PVM)

Referentie: 1. Pimenta E, Gaddam KK, Oparil S. Mechanisms and treatment of resistant hypertension. J Clin Hypertens (Greenwich). 2008 Mar;10(3):239-44

Koffie voor sportmensen? Volgens Australische onderzoekers is koffie een uitstekend middel om gezonde sportmensen toe te laten sneller te recupereren na een grote fysische inspanning. Dat blijkt in ieder geval uit de studieresultaten die gepubliceerd werden in het meinummer van het wetenschappelijk vakblad ‘The Journal of Applied Physiology’. Het equivalente van zes kopjes koffie laat uitgeputte sporters toe om de glycogeenvoorraad veel sneller terug op peil te brengen. Suikers worden in de lever omgezet

36

tot het energierijke glycogeen. Glycogeen geeft kracht aan de spieren. Gedurende de Australische studie moesten zeven renners blijven trainen tot hun glycogeenreserves waren uitgeput. Een bloedcontrole gaf hierover uitsluitsel. Daarna kregen enkele renners een suikerrijk drankje, andere moesten suikers innemen in combinatie met cafeïne. Vier uur na de uitputtingsproef hadden de koffiedrinkers 66 procent meer glycogeen gerecupereerd dan de renners die enkel suikers hadden ingenomen.

Er was echter wel een neveneffect. De cafeïne van zes koppen koffie zorgde na 17u voor een slapeloze nacht. Men wil nu proeven doen met lagere doseringen cafeïne. (JM) Referentie: Bryan J. Taylor and Lee M. Romer. Effect of expiratory muscle fatigue on exercise tolerance and locomotor muscle fatigue in healthy humans. J Appl Physiol, May 2008; 104: 1442 - 1451

Lezersvragen lezersvragen lezersvragen lezersvragen

Orthomoleculair afvallen Vraag van R. Grijspeerdt - Pittem Ik ben de wanhoop nabij en hoop dat u me zult kunnen helpen. In de afgelopen zes jaar ben ik bij vier verschillende artsen geweest die me via een drastisch dieet en bepaalde medicijnen wilden helpen vermageren. In het begin van iedere behandeling vlogen de kilo’s er letterlijk af, tot acht kilogram per maand. Het probleem was telkens dat ik me uitgeput voelde zodat ik iedere keer terug meer begon te eten. Bestaat er nu echt geen methode om blijvend te vermageren, zonder nevenverschijnselen?

Het antwoord van het FachéInstituut Wist u dat snel vermageren zwaarlijvigheid veroorzaakt?

Drink minstens 1,5 liter per dag. Water, groentesoepen, lichte thee of koffie, ongezoet biologisch fruitsap brengen weinig of geen energie aan.

Het probleem van bijna alle vermageringskuren is dat men te snel vermagert. Dat klinkt bizar, maar het is wetenschappelijk wel gemakkelijk te verklaren. Bij mensen die in één week meer dan 2 kilogram vermageren is de kans zeer groot dat er niet alleen vet verbrandt, maar ook spierweefsel. Het menselijk lichaam beschouwt een tekort aan calorieën als een crisistoestand en gaat in reactie daarop allerlei weefsels afbreken om de belangrijkste levensfuncties in stand te kunnen houden. Een van de weefsels die wordt verbrand is spierweefsel. We hebben die spieren echter nodig bij de verbranding van vet en koolhydraten. De spieren van iedere mens zijn rond het twintigste levensjaar volgroeid. Spieren blijven meestal in topvorm tot vlak na het dertigste levensjaar. Kijk naar de leeftijd van de topsporters en je zal zien dat alle topatleten niet veel ouder zijn dan 30 jaar. Vanaf het begin van onze ‘derde jeugd’ beginnen de spieren aan kracht in te boeten. Enkel dagelijkse, matige beweging kan dit proces duidelijk vertragen. Minder spieren betekent bij de meeste mensen dat er minder calorieën kunnen worden verbrand. Bij te weinig verbranding wordt energie omgezet in vet. Dat is ook de reden waarom oudere mannen en vrouwen minder gemakkelijk vet kwijtraken. Door te snel te vermageren, als gevolg van een snel dieet, kan er extra spiermassa opbranden. Zo zorgen vermageringskuren op termijn voor een gewichtstoename!

Kies zuurdesembrood, rogge- of volkorenbrood, volle rijst en volkorenpasta in plaats van wit brood, witte rijst en pasta. De volkoren of bruine soorten zorgen voor een beter verzadigingsgevoel. Eet rauwe groenten en fruit bij elke maaltijd. Dagelijks 300 gram groenten en twee tot drie stukken fruit zijn aanbevolen. Kies voor magere of halfvolle melk en zuivelproducten in plaats van de volle variant. Ze bevatten minder vet. Eet geen te grote porties vlees, 100 gram per dag volstaat. Wild of gevogelte zonder vel verdient de voorkeur. Vervang vlees regelmatig door vis. Drink alcohol met mate (1 tot maximaal 2 glazen rode wijn per dag). Suikerrijke producten zoals koekjes, taart, ijs, chocolade en frisdrank kan u beter vermijden. Kies voor gezonde tussendoortjes zoals vers fruit en yoghurt.

Gezond vermageren, hoe doe je dat? Breng regelmaat in uw voedingspatroon. Sla geen enkele maaltijd over maar eet ook niet de hele dag door. Neem in plaats van twee grote maaltijden, drie kleine hoofdmaaltijden en twee gezonde tussendoortjes.

Lichaamsbeweging zorgt ervoor dat men energie verbruikt. De vetmassa neemt af, de spiermassa neemt toe. Dagelijks 55 minuten matig intensief bewegen zorgt reeds voor een belangrijke gezondheidswinst. De 55 minuten mogen onderverdeeld worden in sessies van 10 tot 15 minuten. Lichaamsbeweging zorgt ervoor dat men vooral vetweefsel verbrandt terwijl de spiermassa behouden blijft, waardoor ook het energieverbruik niet daalt. Het gaat dus eerder om een ondersteunend effect van het dieet. Stel een realistisch doel voor ogen. Een gewichtsverlies van 5 tot 10% van het lichaamsgewicht is een goed streefdoel omdat u hiermee een duidelijke verbetering van uw risicoprofiel bereikt. Een gewichtsverlies van 0,5 kg per week is een ideaal tempo om op lange termijn een gezond gewicht te krijgen en te behouden. (WF)

Advies Consulteer het afslankingsconcept van Walter Faché. 1. Ontbijten met Walter en Karine. 2. De revolutionaire aanpak van onze gezondheid. 3. De voedingsdriehoeken van Walter Faché met de monografieën nr55, 63 en 68. 4. Eind oktober verschijnt het tweede gezondheidsboekje van Walter Faché.

37

Een revolutionair niet te missen gezondheidsmagazine voor iedereen die met gezondheid bezig is. e40 voor 6 nummers van elk 40 blz.

Belgisch Voedingsmagazine faché instituut Verschijnt 6 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedings problematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialistes, sportcoaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid.

Doe mee met de meer dan 5000 abonnees in Vlaanderen en Nederland om elke 2 maand het meest recente en actuele nieuws te lezen over:

- Voeding - Medisch - Sport - Leefstijl - Milieu - Waarschuwingen

& met bijlage “voor u gelezen”

Hoofdredactie/Eindredactie

- Orthotrends - Actueel - Lezersbrieven - Firmanieuws - VIOW nieuws

Walter OM Faché Eric Ost Joost Meeusen

Kernredactie

Walter OM Faché, Orth. Bioch. HEOS Dirk Bogaert, Med. Journalist Philippe Gerard, Apr. Fernand Haesbrouck, Apr. Jozef Poppe, Prof. Dr. Ir. Baltz Frei, Prof. Dr. Joost Meeusen, Bio-ingenieur Pieter Van Melckebeke

Vormgeving, productie en druk Walter OM Faché Joost Meeusen Pieter Van Melckebeke

Abonneer je vandaag nog! Ja, ik wil mij abonneren en stort e40 op rekeningnummer 290-0307607-41. Ik ontvang hierbij gratis het ontbijtboekje “ontbijten met Walter en Karine” (waarde: 19 euro) Ja, ik wil zelf een gratis ontbijtboekje ontvangen en schenk een abonnement aan

Coppens Danny Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2 - Lochristi 09 353 93 93 www.coppens-druk.be

Directeur Faché Instituut

Kerkstraat 101 9270 Laarne

FIOW

naam . ...................................................................................................... adres ........................................................................................................ tel. ................................................................................................................ e-mail ......................................................................................................

Mijn gegevens zijn naam ................................................................................................................... adres ................................................................................................................... tel. ........................................................................................................................... e-mail .................................................................................................................

© Copyright 2008 ISSN 1379-8383

Hoe abonneren?

Betaling geldt als enige abonnering. Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand. Jaarabonnementen voor 6 nrs: België: Storting van € 40 op rek nr. Fortis 290-0307607-41 Nederland Storting van € 44 op rek nr. Fortis IBAN BE 88290030760741 BIC code GEBABEBB

Prijs per nummer: € 7,8 (België) € 8,5 (Nederland)

Advertenties Joost Meeusen [email protected] Uitgever Walter OM Faché,

Secretariaat/Advertenties

Larenhoeve, Kerkstraat 101 9270 Laarne. Tel +32 (0)9 3690642 Fax +32 (0)9 3661838 E-mail: [email protected] Website: www.viow.be

Leefnu blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert. Uitgeverij Publimedia Faché Instituut • Gespecialiseerd op het gebied van voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij ziekten. • Overname van arikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredactie.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating. De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden. Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels.

Prof. Dr. Linus Pauling tweevoudig Nobelprijswinnaar introduceerde in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen of handelingen die niet toxisch en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade en die op de juiste tijd met de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven of geëlimineerd te worden. (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)

Digestaran Digestaran gaat de werking van de maag optimaliseren, de maagwand beschermen en de vertering optimaliseren. Ingrediënten Pancreatine-Papaïne-Pepsine-Betaïne-Bromelaïne

Contra-indicaties Digestaran mag niet genomen worden door patiënten met galproblemen of maagzweren.

Digestaran plus 1. 2.

Digestaran plus gaat de werking van de maag optimaliseren, de maagwand beschermen en de vertering optimaliseren. In dit geval dienen de capsules bij de maaltijd genomen te worden. Wanneer Digestaran plus ver buiten de maaltijd wordt genomen verspreiden de papaïne en bromelaïne zich over het gehele lichaam en proteïnen die verspreid worden in de weefsels kunnen in aminozuren splitsen. Daardoor kunnen deze gemakkelijker geëlimineerd worden en kunnen de vetcellen, in de huid gevangen, ook beter afgevoerd worden. De huid wordt strakker en de vetkussentjes verdwijnen.

Ingrediënten Papaïne-Bromelaïne-Betaïne HCl

Contra-indicaties Digestaran plus mag niet genomen worden door patiënten met galproblemen of maagzweren.

U

Voor meer informatie: CVBA Urmale [email protected] De pierpontstraat 2 3540 Herk-de-Stad Tel: 013 55 60 92 Fax: 013 55 21 05

SIMFIDUS FORTE Want een goede gezondheid begint in de darmen! 10

10

rd

ilja 10 m

Krachtig probioticum met 10 miljard goede bacteriën Lactobacillus acidophilus LA-5® Bifidobacterium BB-12®

3-voudige werking: Versterkt de weerstand Ondersteunt de darmtransit Bevordert een goede darmflora Simfidus Forte is vrij te verkrijgen bij uw apotheker. CNK-bestelcode: 2398-782

Uitermate geschikt als supplement bij gebruik van antibiotica Ideaal om mee te nemen in uw reisapotheek

Slechts 1 capsule per dag voor een gezond leven Similia_SimfidusForte_v1.indd 2

4/21/08 11:12:40 AM

39

geelwortel + olie uit kurkuma =

Curcuma wordt in de oosterse keuken als kruid vooral gebruikt om smaak en kleur aan gerechten te geven. Curcuma wordt gewonnen uit de wortel van de plant curcuma longa, een plant die tot de gember familie wordt gerekend. In Azië wordt curcuma traditiegetrouw ook gebruikt vanwege de vele gezondheidsbevorderende effecen op de lichamelijke gezondheid. Curcumine is een extract van curcuma.

CURCUMINE

Door toevoeging van de vluchtige olie uit curcuma – Arturmeron – wordt de opneembaarheid sterk verbeterd. Uit onderzoek is gebleken dat bioactieve curcumine met ar-turmeron tot 6 x beter opgenomen wordt en langer actief blijft dan gangbare curcumine.

CURMAXELL MET AR-TURMERON 250 mg bioactieve curcumine geeft een betere opname dan twee capsules met elk 600 mg curcumine 95% in poedervorm.

• Helpt de spijsvertering • Beheerst het cholesterolgehalte • Beschermt als krachtig antioxidant tegen vrije radicalen

BETER OPNEEMBAAR Een nieuwe stap vooruit waarbij de traditionele kennis van toen wordt gekoppeld aan de innovatieve ontwikkelingen van nu.

Te bestellen bij gezondheidswinkels en apotheek. curmaxell 250 mg 60 softgels € 29,95 CNK 2417-178 180 softgels € 84,95 CNK 2417-186 Springfield Nutraceuticals BVBA, Heist-op-den-Berg • Tel. 015 - 349 113 • [email protected]

met bijlagen orthomoleculaire waarschuwingen

Recommend Documents