Zoektocht naar de Industriële Revolutie 2 Leerjaar 2 en 3 VMBO-T
Mens en Werk VMBO-T
Begin bij 1800-1860.
De tentoonstelling Mens en Werk is chronologisch opgebouwd. Dat wil zeggen dat de oudste kunstwerken als eerste te zien zijn en dat ze steeds moderner worden. Iedere tijdsperiode heeft een andere kleur. Zo zie je snel en duidelijk welke kunstwerken er in dezelfde periode gemaakt zijn. Deze vragenlijst begint bij het begin van de tentoonstelling, dus bij de oudste kunstwerken. Als het in die zaal erg druk is mag je natuurlijk ook halverwege de vragenlijst beginnen. Dan ga je aan het eind gewoon terug naar de zaal (zalen) die je nog niet hebt gehad.
Lees de tekst Mens en werk op de muur direct om de hoek als je binnenkomt. Welke uitvinding wordt gezien als het startsein voor de Industriële Revolutie? Wie deed deze uitvinding en in welk jaar? Kijk naar de tijdbalk < 1800 op het rode plateau onder de tekst op de muur. In welk land worden volgens de tijdbalk alle uitvindingen in de Industriële Revolutie gedaan?
Loop naar het tweede deel van deze ruimte 1860-1890. Bekijk de kunstwerken in deze zaal (1860-1890). Noem vijf beroepen die op de schilderijen in deze zaal uitgebeeld zijn. 1 2 3 4 5
2
3
Wat valt je op aan deze beroepen? Benoem de overeenkomsten.
Bekijk het schilderij Arbeiders op de steenbakkerij Ruimzicht van Anthon van Rappard (1892). Ieder figuur in de groep vooraan op het schilderij heeft duidelijk een eigen taak. Schrijf van elke figuur op wat ze doen.
Bekijk de pastel Twee walswerkers van Josselin de Jong. Op deze pastel zie je twee staaltrekkers in een ijzergieterij van meer dan honderd jaar geleden. De mannen walsen metaal. Blokken of strengen uit de gieterij worden verwarmd en tussen twee rollen doorgetrokken waardoor ze langer en dunner worden en er platen ontstaan. Waarom moeten deze arbeiders elkaar kunnen vertrouwen?
Waar let de man links op en waar de man rechts op het schilderij? (let op de kijkrichting)
Jongen links vooraan: Man links aan tafel: Jongens en meisjes met hoeden: Meisje vooraan:
Bekijk de fabriek (rechtsachter op het schilderij) eens goed. Hoe zou het binnen in de fabriek zijn?
Waarom is het zo belangrijk dat dit schilderij in kleur is?
4
5
naar de volgende expositieruimte 1890-1920. Loop Deze ruimte heeft ook een torenkamer. Loop hier naar toe. In deze ronde ruimte zie je pastels van de kunstenaar Herman Heijenbrock. Bekijk de pastel Koepeloven met vuureffecten. Wat zegt dit schilderij over de arbeidsomstandigheden in de fabrieken?
Bekijk de vier pastels op de rechtermuur, waar Koepeloven met vuureffecten de meest linkse van is. Welke kleuren gebruikt Heijenbrock in deze pastels?
Wat is het effect van deze kleuren op de sfeer van die de kunstwerken uitstralen?
Kijk nu naar het schilderij in het midden van deze ruimte Oude mijnput België. Wat wil Heijenbrock (zie het bijbehorende bordje) met dit schilderij zeggen?
6
Loop terug naar de grotere ruimte. Bekijk IJzergieter van Jan Toorop (links van het trapje in de hoek). Toorop wil met deze tekening laten zien dat het werk van de arbeider zwaar is maar dat de arbeider ook trots is op zijn zware werk. Toorop gebruikt hiervoor niet alleen de voorstelling, maar ook zijn manier van tekenen. Wat kun je zeggen over de manier van tekenen in verband met het harde werken en de energie die de tekening uitstraalt?
Ga het trapje op naar de volgende ruimte: 1920-1945. Bekijk het schilderij Vrouwenprotest tegen de werkloosheid van Harmen Meurs. Hoe zie je dat deze groep vrouwen en kinderen bij elkaar hoort?
Eén vrouw is duidelijk de leider van de groep. Hoe zie je dat deze vrouw de leider is? Hoe zie je dat deze vrouwen en kinderen geen gemakkelijk leven hebben?
7
Loop naar de volgende ruimte. Ga dus de trap af. Hier zie je werk van na 1945.
Wat valt je op aan de veiligheid in de twee gefotografeerde fabrieken?
De kunstwerken in deze ruimte zijn anders gemaakt dan die in de vorige ruimtes. Wat valt je hieraan op?
Wat valt je op aan het aantal werknemers in deze fabrieken?
Bekijk de foto’s van Luc Delahaye, links naast de deur. De mijnen in Nederland zijn dicht. De arbeidsomstandigheden in Nederland zijn sinds de 19e eeuw enorm verbeterd. Geldt dit ook voor Rusland?
Wat is hun functie?
Bekijk de foto’s van Hans van der Meer in het midden van de ruimte. Noem drie uitvindingen die je in deze fabrieken ziet die na 1900 gedaan zijn. 1 2 3
8
9
Arbeiders op de steenbakkerij Ruimzicht, Anthon van Rappard Vergelijk de foto van de man in de steenfabriek met het schilderij Arbeiders op de steenbakkerij Ruimzicht van Anthon van Rappard dat je in de eerste ruimte zag. Welke drie belangrijkste verschillen zie je in de voorstelling? 1
