De wederzijdse invloed van oorlog en natuur.
Mens en natuur in oorlogstijd Langs bossen en tuinen Hoe wijzigde de Eerste Wereldoorlog het landschap en de relatie tussen de mens en zijn natuurlijke omgeving?
11
De wederzijdse invloed van oorlog en natuur.
Naar de bron Zaterdag 8 januari '16. Er wordt verzekerd, dat hier in het Casino — waar eertijds bloemententoonstelling was, een vierhonderdtal krankzinnige, duitsche officieren geherbergd zijn. Virginie Loveling, Oorlogsdagboek [1914-1918]. De Eerste Wereldoorlog had een diepe impact op de samenleving. Tot in het kleinste aspect van het leven van alledag was de oorlog merkbaar, zeker voor de frontsoldaten maar ook voor de inwoners van het bezette België. Tijdens jullie bezoek aan de Floraliën kwam je meer te weten over de band tussen oorlog, mens en natuur. Je bekeek hoe de oorlog een invloed had op bossen, weiden en tuinen. En je stond ook omgekeerd stil bij de invloed van die bossen, weiden en tuinen op het verloop van de oorlog. STAP 1 Hieronder vind je een reeks bronnen terug. Deze bronnen hebben met elkaar gemeen dat je ze rechtstreeks kan linken aan de thema’s uit de Floraliën. Sommige bronnen verwijzen via een voetnoot naar een website. Je kan deze bekijken op een computer of via je smartphone.
Maak groepjes van twee. Neem onderstaande bronnen door. Los de vraagjes op met je kennis over de vorige les en je bezoek aan de tentoonstelling. In een tweede stap brengen jullie jullie informatie samen om de onderzoeksvraag te beantwoorden.
22
De wederzijdse invloed van oorlog en natuur.
I. Belgische bossen: stille getuigen van de Eerste Wereldoorlog Bron 1: Film van het Belgische leger1
Welke voordelen had het bos voor de militairen? Welke voordelen had het bos voor de burgers? ANTWOORD:
1
Bekijk het beeldfragment op: http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/1060023368?bt=europeanaapi
33
De wederzijdse invloed van oorlog en natuur.
II. Oorlog aan de IJzer: de oorlog loopt vast
Bron 2: Film ‘l’Armée Belge à Dixmude’2 Beschrijf wat je ziet in de film. Hoe komt het dat overal zoveel water te zien is? Welke effecten hadden de bombardementen en de strijd op de natuur?
ANTWOORD:
2
Bekijk het fragment op: http://www.europeana1914-1918.eu/nl/europeana/record/08623/11422#prettyPhoto
44
De wederzijdse invloed van oorlog en natuur.
III. Schaarste in oorlogstijd: gedaan met bloemen en sierplanten
Bron 3: Fragment uit oorlogsdagboek Virginie Loveling “Op al de graspleinen van het Stadspark zijn in 't voorjaar aardappelen geplant. Met lange stengels zijn ze opgeschoten: ze hebben de kracht niet bezeten tot bloei: de zomer was te koud. Zullen ze knollen voortbrengen? Ook struikboontjes groeien er op halfbeschaduwde plaatsen. Ze staan heel groen en nu — in september! — bloeien ze heel veel met hun, ditmaal heel kleine, vlinderkelkjes. Och, de onschuldigen, ze weten niet, dat van hen iets anders, dat vruchten dragen wordt verwacht. Hun naïeve onnoozelheid heeft iets aandoenlijks in het belachelijke van hun teleurstellende doenwijze zelf. In mijn tuintje op de voormalige bloemenperkjes heb ook ik aardappelen laten planten. Hun "groezen" waren meer dan een meter lang. Zes kilo hebben ze voortgebracht. ‘"Waren ze goed?"’ vroegen mij vrienden met twijfelenden glimlach. ‘"Och, de vooringenomenheid van den eigenaar, doet zijn gewassen goed schijnen,"’ antwoordde ik, ‘"doch om oprecht te wezen, ze waren 't niet." Zaterdag 8 sept. '17 Waarom plantte men aardappelen in het stadspark tijdens de oorlogsjaren? Werden enkel in het stadspark groenten geplant? Hoe kregen de mensen ondersteuning om hun tuintjes aan te leggen? ANTWOORDEN:
55
De wederzijdse invloed van oorlog en natuur.
IV. De helende werking van de natuur: amputaties en ‘de klop’
Bron 4: filmfragment met verwijzing naar heropvoedingskampen3 Als je heel het filmpje uitkijkt, vind je ergens een verwijzing naar de heropvoedingskampen waar verminkte soldaten een beroep leerden dat ze na de oorlog konden uitoefenen. Hoe komt dit aan bod in dit fragment? Dit fragment gaat in op de lichamelijke kost van oorlog. Er was voor heel wat soldaten ook een psychische kost. Leg uit. Welke link legde de tentoonstelling tussen tuinen en bloemen en de genezing van soldaten?
ANTWOORDEN:
3
Bekijk het beeldfragment op : http://www.europeana1914-1918.eu/nl/europeana/record/08623/26243#prettyPhoto
66
De wederzijdse invloed van oorlog en natuur. Stap 2 Na een aantal lessen en na een bezoek aan de Floraliën ben je nu klaar om zelf een antwoord te formuleren op de onderzoeksvraag. Hoe wijzigde de Eerste Wereldoorlog het landschap en de relatie tussen de mens en zijn natuurlijke omgeving?
77
88
De wederzijdse invloed van oorlog en natuur.
Colofon
Geheugen Collectief vzw Cuperusstraat 5, 2018 Antwerpen Ondernemingsnummer: 0816.853.628 www.geheugencollectief.be Dit rapport werd opgemaakt door Maarten Mahieu, Rosan Meijer en Jonas Raats onderzoekers van Geheugen Collectief in opdracht van Floraliën. © Geheugen Collectief vzw 2016
