Memorandum. Evaluatie-onderzoek Ondernemersfonds Culemborg

Memorandum Evaluatie-onderzoek Ondernemersfonds Culemborg

25 juni 2015

Memorandum Evaluatie-onderzoek Ondernemersfonds Culemborg 25 juni 2015

Inhoud

Memorandum

I

Opdracht en uitvoering

blad 1

II

Bevindingen

4

III

Ter afsluiting

10

Memorandum

Memorandum Evaluatie-onderzoek Ondernemersfonds Culemborg 25 juni 2015 Blad 1 van totaal 10

I

Opdracht en uitvoering

Opdracht Het voorliggende memorandum bevat de resultaten van een onderzoek, dat Hordijk & Hordijk BV heeft uitgevoerd in opdracht van de Stichting Ondernemersfonds Culemborg. Het onderzoek is uitgevoerd als deel van de evaluatie, die is bepaald in de ‘Uitvoeringsovereenkomst Ondernemersfonds Culemborg 2013-2015’ van 29 mei 2013 (artikel 9). Met het onderzoek is beoogd zoveel mogelijk relevante meningen, visies, ideeën en eventuele voorstellen voor aanpassingen c.q. verbeteringen te verzamelen met betrekking tot de opzet en werking van het Ondernemersfonds in Culemborg. Dit memorandum vormt een zelfstandig document, dat door het bestuur van de Stichting ten behoeve van dezelfde evaluatie wordt samengevoegd met een door dat bestuur op te stellen overzicht met relevante feitelijkheden (organisatie, opzet en werking van het Fonds, financiering en verantwoording, overzicht van gefinancierde en afgewezen projecten en wat dies meer zij). De voor het onderzoek verrichte werkzaamheden hebben in hoofdzaak bestaan uit het interviewen van totaal dertig direct of indirect betrokkenen bij het Ondernemersfonds, met wie de onderzoekers in gesprek zijn geweest rond vier deelthema’s: (1) de bekendheid met het Fonds en de opzet ervan (organisatie, financiering, werkwijze bij het benaderen van het Fonds) (2) de feitelijke werking van het Fonds en in dat verband ervaren positieve en/of negatieve punten (bij het doen van aanvragen, bij het verkrijgen van nadere informatie, bij de door het Fonds gehanteerde beoordelingscriteria, bij de communicatie over wel of niet gehonoreerde projecten, bij de door het Fonds periodiek afgelegde verantwoording, nog anderszins) (3) de wisselwerking tussen het Fonds (bestuur en raden van advies), de ondernemersverenigingen, de gemeente Culemborg en de zelfstandige, in casu niet bij een lokale vereniging aangesloten ondernemers (4) de wel of niet zichtbare en/of anderszins merkbare resultaten van het Fonds, inclusief een ‘op gevoel’ gemaakte afweging van de baten versus de kosten sinds de start van het Fonds (expliciet ook waar het gaat om resultaten, die zonder de inbreng van het Fonds en met in die situatie onvermijdelijk een deel ‘free riders’ niet zouden zijn behaald).


In de gevoerde gesprekken en overige contacten is uiteraard geen ‘afvinklijstje’ met vragen gehanteerd, maar zijn de bovenstaande deelthema’s als leidraad voor het verkrijgen van een zo goed en volledig mogelijk beeld aangehouden. De deelthema’s zijn voorafgaand aan alle interviews per e-mail aan de betrokkenen voorgelegd. Onze door het bestuur geaccordeerde opdrachtbrief is opgenomen als bijlage bij dit memorandum.

Uitvoering Het onderzoek is op hoofdlijnen volgens inhoudelijke en procesmatige planning uitgevoerd. De onderzoekers, in casu Frank Hordijk en Edith Aalbersberg, hebben: •

divers beschikbaar schriftelijk materiaal doorgenomen. Dat betrof met name: documentatie uit de aanloop naar de oprichting van het Ondernemersfonds (raadsstukken met achterliggende documenten) de statuten van de Stichting Ondernemersfonds Culemborg, het huishoudelijk reglement, de Uitvoeringsovereenkomst van 29 mei 2013 en de jaarrekeningen 2013 en 2014 van de Stichting uiteenlopende aanvragen voor bijdragen uit het Ondernemersfonds, afwijzingsbrieven en toewijzingsbrieven (verzonden door of namens het bestuur van de Stichting) rapporten, opgesteld uit hoofde van uitgevoerde evaluatie-onderzoeken in diverse andere gemeenten

•

een zo breed en divers mogelijke groep direct of indirect bij het Ondernemersfonds betrokkenen benaderd door het houden van een interview. Dat gebeurde enerzijds passief door het laten plaatsen van een bericht in de Culemborgse Courant (papier en digitaal), waarin werd opgeroepen zich bij de onderzoekers kenbaar te maken als geïnteresseerde voor het voeren van een gesprek in het kader van dit onderzoek, maar anderzijds actief: Hordijk en Aalbersberg hebben, naar eigen inzicht en vanuit hun onafhankelijke positie, diverse (potentieel) relevante gesprekspartners benaderd. Dat laatste vond plaats op basis van de in de opdrachtbrief verwoorde uitgangspunten: de onderzoekers hebben ernaar gestreefd zoveel mogelijk verschillende visies te vernemen en hebben daarom (ook) contact gezocht met de indieners van enkele gehonoreerde projectaanvragen, van enkele afgewezen aanvragen, met enkele ‘altijd positieve’ ondernemers, maar ook met meerdere ‘destijds of nog steeds openlijke tegenstanders’ van het Ondernemersfonds.


Daarbij is tegelijk getracht een passende verdeling te realiseren van de te interviewen personen over de vijf door het Ondernemersfonds onderscheiden deelgebieden, over branches (of zakelijke doelgroepen) en over ‘grote’ versus ‘kleinere’ ondernemers •

uiteindelijk met dertig betrokkenen een gesprek gevoerd of op een andere wijze inhoudelijk contact gehad (persoonlijk: 21, telefonisch en/of per e-mail: negen). Onder deze dertig betrokkenen bevinden zich slechts enkele ‘spontane’ aanmelders: die werving gaf weinig respons, waarbij nog komt dat enkele van die aanmelders niet (meer) reageerden op diverse pogingen tot het maken van een afspraak. Ondanks de soms kritische inhoud verliepen de diverse contacten alle in een prima sfeer. De diverse gesprekspartners is toegezegd dat in het op te stellen memorandum geen (causaal) herkenbare citaten of anderszins op personen terug te voeren aantekeningen zouden worden opgenomen, waardoor in alle opzichten ‘vrij’ kon worden gesproken

•

op 15 april 2015 als toehoorder (Aalbersberg) kennis kunnen nemen van de aandachtspunten, die in totaal acht leden van de Kring Culemborgse Bedrijven naar voren brachten op de door die vereniging georganiseerde avond over het Ondernemersfonds

•

op 21 mei 2015 een tussentijds contact met het bestuur van de Stichting gehad, waarin de hoofdpunten van de tot dan verzamelde bevindingen zijn gedeeld

•

op 20 juni 2015 een concept van het voorliggende memorandum opgeleverd, dat op 23 juni 2015 aan het bestuur van de Stichting is toegelicht

•

op 26 juni 2015 het definitieve memorandum aan het bestuur aangeboden.

Hordijk en Aalbersberg zijn (aanvullend) volgens planning op 3 september 2015 beschikbaar voor het geven van een toelichting op dit memorandum in een bijeenkomst van de gemeenteraad van Culemborg.


II

Bevindingen

In deze paragraaf zijn de bevindingen, die uit het onderzoek zijn voortgekomen, samengevat opgenomen. De diverse aantekeningen volgen uit en kunnen alle worden herleid naar de onderscheiden deelthema’s, maar zijn bewust niet aan de hand daarvan weergegeven. Tussen de verschillende bevindingen speelt soms wat inhoudelijke overlap. Tegelijk had soms de keuze kunnen worden gemaakt een specifieke aantekening onder een ander ‘kopje’ onder te brengen. Dat zij zo: de onderzoekers hebben met het volgende een totaalbeeld willen geven, dat als zodanig bijdraagt aan een passende evaluatie van het Ondernemersfonds, zoals dat in Culemborg is ingericht. Enkele voorstellen voor aanpassingen, die uit de gevoerde gesprekken zijn voortgekomen en die kunnen worden overwogen als het Ondernemersfonds zonder grote wijzigingen kan doorgaan, zijn cursief opgenomen.

Over het onderzoek Eerst een meta-bevinding: gezien de indicatief 1.500 zakelijke objecten in Culemborg, waaraan de financiering van het Ondernemersfonds is gekoppeld, hadden de onderzoekers verwacht minimaal enkele tientallen spontane aanmeldingen te ontvangen voor het voeren van een gesprek. Dat werden er een handvol, leidend tot slechts enkele inhoudelijke contacten. Ook op de speciaal door de Kring Culemborgse Bedrijven georganiseerde avond was de opkomst beperkt. Zonder de diverse kritische, maar ook de positieve ontvangen geluiden te bagatelliseren: het Ondernemersfonds is kennelijk niet een fenomeen dat bij veel Culemborgse ondernemers tot grote woede of juist enorm enthousiasme leidt. Is de inhoud van het voorliggende memorandum dan wel representatief te noemen? De onderzoekers denken dat de diverse aantekeningen alle (heel) relevant zijn, maar wijzen erop dat die – dus – voortkomen uit de ervaring en beleving van een beperkte groep ondernemers, waaromheen een grote groep staat die met betrekking tot het Ondernemersfonds figuurlijk de schouders ophaalt.

Over het ontstaan Na eerdere pogingen om te komen tot ‘geleide gezamenlijke financiering’ van collectieve voorzieningen en projecten, via het heffen van reclamebelasting (binnenstad) en het inrichten van een zogenoemde bedrijven-investeringszone (BIZ, Pavijen) is eind 2012 ingezet op het inrichten van een Ondernemersfonds in de uiteindelijk gekozen vorm. De gemeente Culemborg en de gezamenlijke lokale ondernemersverenigingen versterkten elkaar in de visie dat een Ondernemersfonds de mogelijkheden zou bieden voor het nemen en uitvoeren van initiatieven in het belang van steeds een collectief aan ondernemers, die bij gebrek aan via een vaste heffing bijeen te brengen middelen niet van de grond kunnen komen (en/of in stand zouden kunnen blijven).


Meerdere, maar bepaald geen meerderheid van met name de op Pavijen gesitueerde ondernemers zijn en blijven tegenstanders van het Ondernemersfonds, ook omdat zij zich in de aanloop naar het besluit tot oprichting niet (voldoende) gehoord en/of onvoldoende vertegenwoordigd vinden. Door enkelen van hen wordt het Ondernemersfonds alleen gezien als koevoet om de financiering van de collectieve beveiliging op Pavijen blijvend mee te forceren, terwijl zij – gekeken naar alleen hun eigen onderneming – geen belang aan die vorm van beveiliging hechten. Vanuit de groepen ondernemers in de binnenstad, aan het Koopmansgildeplein en rond het Chopinplein spelen minder tot nauwelijks klachten over het ontstaan van het Ondernemersfonds. Men vond en vindt het concept grosso modo goed, vaak vanuit de gedachte dat ideeën voor projecten met een gezamenlijk belang niet kunnen worden gerealiseerd bij gebrek aan middelen die door alle belanghebbende ondernemers bijeen zijn gebracht. In dit verband speelt vaak ergernis – terecht of niet – over zogenoemde ‘free riders’ (niet meebetalen, wel rendement ervaren).

Over de financiering Enkele ondernemers vinden de (afgedwongen) financiering van het Ondernemersfonds niet transparant en/of niet fair, waar anderen die juist wel duidelijk en passend vinden. Suggesties over het aanbrengen van een ‘plafond’ in de extra OZB-heffing (per adres of per ondernemer) of het hanteren van een gestaffeld tarief – over de eerste zoveel Euro grondslag x %, over de volgende zoveel Euro grondslag y % – zijn op zich sympathiek, maar passen in niet de wettelijke bepalingen op grond waarvan de gemeente Culemborg OZB mag heffen (artikel 220 f van de Gemeentewet). De gekozen financieringswijze brengt onvermijdelijk met zich mee dat ook de ondernemers in het grote buitengebied jaarlijks een extra OZB-heffing krijgen, terwijl zij – al is het maar door de spreiding van hun panden over een groot gebied en gezien hun geringe behoefte aan ‘samen optrekken’ – maar moeilijk tot zinvolle aanvragen bij het Ondernemersfonds kunnen komen. Hoewel alle gewenste informatie openbaar beschikbaar is, kunnen de Stichting Ondernemersfonds Culemborg en/of de gemeente Culemborg overwegen (nog) duidelijker te communiceren hoe de extra OZB-heffing, dus de heffing die noodzakelijk is voor de financiering van het Ondernemersfonds, (jaarlijks) wordt berekend. Met enkele (extra) rekenvoorbeelden, mogelijk op te nemen in een brief aan alle eigenaren en gebruikers van zakelijk onroerend goed of in een advertentie, kan nader worden verduidelijkt hoe het ‘vaste’ bedrag per € 100.000 grondslag jaarlijks wordt vertaald in de tarievenpercentages, zoals die bij verordening door de gemeenteraad worden vastgesteld. Concreet: de totale extra OZB-heffing, die de gemeente Culemborg voor de financiering van het Ondernemersfonds laat innen, beloopt voor de jaren 2013, 2014 en 2015 € 62,50 per € 100.000 van de heffingsmaatstaf (dat is de WOZ-waarde van het zakelijk gebruikte onroerend goed)


de gemeente Culemborg heeft voor het jaar 2015 de volgende OZB-percentages vastgesteld (op 11 december 2014): • •

voor de eigenaar – 0,2786 % van de heffingsmaatstaf voor de gebruiker – 0,2973 % van de heffingsmaatstaf

wat zouden de overeenkomstige percentages zijn geweest zonder opslag voor de financiering van het Ondernemersfonds? hoeveel beloopt het totale verschil in OZB-opbrengst (in EUR), uitgaande van enerzijds de bovenstaande percentages, anderzijds de percentages die zonder de bedoelde opslag zouden zijn gehanteerd? hoe wordt dat verschil precies ingezet: wel deel (in EUR) wordt besteed aan kosten van de gemeente Culemborg c.q. van de Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR, die de belasting oplegt en int), welk deel (in EUR) is of wordt als subsidie beschikbaar gesteld aan de Stichting Ondernemersfonds Culemborg? Overigens zijn in de interviews geen zinvolle alternatieven voor de financiering van het Ondernemersfonds genoemd. Op de door de Kring Culemborgse Bedrijven georganiseerde avond kwam wel expliciet het idee aan de orde van het instellen van een (doorlopend) maximum, dat ‘in de pot’ van het Ondernemersfonds zou mogen zitten. Vanuit de gedachte ‘we gaan niet structureel geld verzamelen en pas daarna bedenken wat we ermee gaan doen’ is geopperd dat een te verwachten overschrijding van dat maximum zou moeten leiden tot een beperking van de OZB-opslag voor een volgende periode. Gegeven de gekozen systematiek zou een dergelijke aanpassing, die ook de nodige nadelen (lees: onzekerheden en onduidelijkheden) met zich zou meebrengen, overigens alleen voor alle deelgebieden tegelijk kunnen worden toegepast.

Over het bestuur en de Raden van Advies Hoewel in de gesprekken soms kritische kanttekeningen over de ‘beleving’ bij bestuursleden en/of leden van de ingerichte Raden van Advies zijn geplaatst, overheerst het beeld van een groep hardwerkende, betrokken ondernemers die zich individueel, maar juist in verband met het Ondernemersfonds ook gezamenlijk wil inzetten voor een verdergaande verbetering van het ondernemersklimaat in Culemborg. Enkele interviewpartners zien bij het Ondernemersfonds ‘weer dezelfde mensen als in de besturen van de ondernemersverenigingen’, maar komen niet met een voorstel voor een andere bezetting en/of met de suggestie om zelf een bestuurlijke bijdrage te leveren. Overigens moet worden vastgesteld dat het bestuur en de Raden van Advies weinig tot geen jonge ondernemers en ondernemers met (ook) een niet-Nederlandse achtergrond kennen, terwijl het goed zou zijn als ook in dit verband naar een zo representatief mogelijke bezetting wordt gestreefd.


Voorzover die al relevant wordt gevonden wordt de taakverdeling tussen de Raden van Advies (per deelgebied in Culemborg) en het bestuur van de Stichting positief gewaardeerd, al is niet voor iedereen duidelijk dat een Raad van Advies bij ingediende aanvragen uitsluitend een advies uitbrengt en dat besluitvorming over het wel of niet toekennen van een bijdrage alleen in het bestuur plaatsvindt. De leden van de Raden en Advies en van het bestuur krijgen geen beloning en ook geen vergoeding van gemaakte (kleine) kosten. Het bestuur heeft de onderzoekers bevestigd dat in de sfeer van representatie c.a. over de voorbije periode uitsluitend enkele (in omvang zeer beperkte) posten uit middelen van het Ondernemersfonds zijn betaald. Twee gesprekspartners deden onafhankelijk van elkaar de suggestie om de Raden van Advies ook met ondernemers uit juist de andere Culemborgse gebieden te bezetten: niet alleen om potentieel sublokaal ‘gedoe’ te voorkomen, ook om het idee van een letterlijk zo breed mogelijk geïnteresseerd en werkend Culemborgs bedrijfsleven te benadrukken.

Over de gemeente Culemborg – en over sponsoring Terecht of niet: enkele respondenten geven aan dat de gemeente Culemborg, bij verzoeken om het verrichten van een specifieke dienst (genoemd is groenonderhoud op Pavijen en het aanbrengen van bewegwijzering) ‘steevast’ naar het Ondernemersfonds verwijst, daar waar betrokkenen van mening zijn dat verrichten van die diensten tot de reguliere, op het collectieve belang gerichte taken van de gemeente behoren. Andersom is overigens niet gebleken van door het Ondernemersfonds gehonoreerde aanvragen voor initiatieven, die in redelijkheid door de gemeente hadden moeten worden uitgevoerd en gefinancierd (wat in strijd zou zijn met artikel 8 van de Uitvoeringsovereenkomst). Van een andere categorie, maar in zekere zin van eenzelfde strekking: enkele ondernemers geven aan sinds de introductie van het Ondernemersfonds niet meer aan sponsoring te (willen) doen: de daaraan te besteden middelen gaan nu (naar verluidt) op aan de extra OZB-heffing.

Over de routing van een aanvraag Uit de gevoerde gesprekken blijkt breed behoefte aan een ‘strakke’ procesgang bij de behandeling van een ingediende aanvraag. Termijnen, met name bepaald door het vergaderritme van een specifieke Raad van Advies en van het bestuur, kunnen duidelijker op de site van het Ondernemersfonds worden vermeld. Overigens wordt de benaderbaarheid van het Ondernemersfonds – via de bestuursleden en de leden van de Raden van Advies, bijgestaan door een externe secretaresse – overwegend als heel positief ervaren.


Als een specifiek element in of bij een aanvraag ontbreekt of als een aanvraag om een formele reden geen kans op honorering maakt, dan is het belangrijk en passend als de indiener dat direct per mail of telefonisch verneemt: dat scheelt tijd en (vooral) doorlooptijd.

Over de bekendheid van het Ondernemersfonds In de breedte is het Ondernemersfonds minder ‘bemind’ dan zou kunnen, omdat het minder ‘bekend’ is dan mogelijk is. Enkele gerichte aanbevelingen, afzonderlijk of in samenhang opgetekend in diverse door de onderzoekers gevoerde gesprekken: •

geef veel publiciteit aan geslaagde initiatieven, evenementen of voorzieningen, als die met financiering uit het Ondernemersfonds tot stand zijn gekomen

•

laat niet alleen de leden van het bestuur en van de Raden van Advies, maar ook andere ondernemers optreden als ‘ambassadeurs’ van het Ondernemersfonds. Maak zo breed mogelijk bekend dat voor de verschillende deelgebieden nog forse bedragen beschikbaar zijn – en benadruk de mogelijkheid om daarmee ideeën door en voor collectieven van ondernemers te realiseren

•

organiseer een periodiek ‘Ondernemersfonds-café’, waar ter plekke ideeën kunnen ontstaan en met leden van de Raden van Advies (niet noodzakelijk uit het ‘eigen’ deelgebied) op haalbaarheid kunnen worden verkend. Dergelijke ‘cafés’ (of soortgelijke bijeenkomsten) kunnen uiteraard uitstekend in combinatie met wel of niet reguliere activiteiten van de lokale ondernemersverenigingen plaatsvinden, als maar expliciet ook niet-leden van die verenigingen welkom zijn

•

regel de mogelijkheid van concrete hulp bij het voorbereiden van een aanvraag – al dan niet door de vrijwillige inzet van enkele (oud-)ondernemers uit Culemborg, die geen formele rol bij het Ondernemersfonds spelen

•

benadruk en stimuleer dat aanvragen niet alleen door ‘echte’ ondernemers kunnen worden ingediend, maar ook door sportverenigingen of andere gebruikers (en/of eigenaren) van zakelijk onroerend goed, waaraan een OZB-heffing is gekoppeld. Waarom zou niet, als voorbeeld uit vele mogelijkheden, een combinatie-evenement van Vrijstadmarkt met Cityrun kunnen worden georganiseerd, wie weet juist in een ander deelgebied dan de binnenstad?

•

geef de site meer ‘smoel’, ook door het plaatsen van foto’s en filmpjes van gehonoreerde en gerealiseerde aanvragen.


Over de indeling in deelgebieden Met name vanuit het deelgebied Pavijen komt het signaal dat de indeling in deelgebieden – met vooralsnog tamelijk rigide schotten tussen de voor de verschillende deelgebieden beschikbare budgetten – als belemmerend wordt ervaren voor een effectieve besteding van het geld in het Ondernemersfonds. Meerdere respondenten geven aan dat de meeste ondernemers op Pavijen weinig ‘met elkaar hebben’ en dat aanvragen bij gebrek aan werkelijk gedeelde belangen slechts moeizaam tot stand komen, al is het maar omdat veel eigenaren en/of gebruikers van panden op Pavijen geen persoonlijke binding met Culemborg hebben (en er ook niet wonen). Diezelfde gesprekspartners zeggen het prima te vinden als een nader te bepalen deel van het voor Pavijen beschikbare budget wordt besteed aan evenementen of (andere) initiatieven, die expliciet zijn gericht op het promoten van Culemborg als geheel – en waaraan ook positieve publiciteit over Culemborg als ‘prettige stad’ om te komen en om zaken te doen kan worden ontleend. Het ligt voor de hand de nu relatief strikte geografische inkadering van de mogelijke besteding van de middelen van het Ondernemersfonds te heroverwegen. Hoewel de causaliteit tussen een initiatief dat ‘Culemborg-breed’ is georiënteerd en de meerwaarde daarvan voor een ondernemer uit een specifiek deelgebied mogelijk moeilijk kan worden aangetoond, zou dit het honoreren van dergelijke aanvragen niet op voorhand mogen bemoeilijken.

Over de formele informatievoorziening Over de duidelijkheid van de criteria bij het beoordelen van aanvragen, over de werkwijze van het Ondernemersfonds als zodanig of over de inhoud van de jaarstukken – inclusief jaarrekeningen – heeft letterlijk niemand iets te klagen (of het moet de aantekening zijn dat het bestuur de notulen van de eigen vergaderingen niet op de site plaatst, maar die bevatten weinig anders dan de verwoording van besluiten die wel openbaar worden gemaakt). Het bestuur opereert zo transparant als in de gegeven omstandigheden nodig en passend is. De onderzoekers hebben wel vernomen dat de (min of meer) standaardbrief, die het bestuur stuurt bij de afwijzing van een ingediende aanvraag, vaak als (te) zakelijk en weinig inhoudelijk wordt ervaren. Rond dit punt zou soms levende onvrede kunnen worden vermeden als de afwijzing persoonlijk wordt toegelicht: een telefoontje of gesprek – al dan niet door een lid van een Raad van Advies – kan goed werken en soms zelfs een zodanig inhoudelijk contact opleveren, dat kan worden gekomen tot een aangepaste aanvraag die vervolgens wel kan worden gehonoreerd.


Over de resultaten De diverse interviewpartners hebben sterk wisselende beelden bij de tot nu toe door of via het Ondernemersfonds geboekte resultaten. Samengevat: •

komen uit deelgebieden Pavijen kritische geluiden: behalve de collectieve beveiliging (die als vermeld zeker niet alle ondernemers noodzakelijk vinden) en de feestverlichting (Anthony van Diemenstraat en Houtweg) zijn nog geen ‘breed aansprekende’ aanvragen ingediend

•

zijn de ondernemers van het Koopmansgildeplein en van het Chopinplein neutraal tot positief

•

is het grootste enthousiasme waarneembaar bij ondernemers in de binnenstad, door en voor wie – ondersteund met middelen uit het Ondernemersfonds – inmiddels diverse gewaardeerde, succesvolle evenementen zijn georganiseerd

•

voelen de veelal agrarische ondernemers uit het buitengebied zich vaak ‘gedwongen participanten’ zonder concreet belang (zoals ook met zoveel woorden is aangegeven in de jaarstukken 2014 van de Stichting Ondernemersfonds Culemborg)

•

is voor enkele door de onderzoekers geïnterviewde eigenaren-niet-gebruikers van zakelijk onroerend goed de meerwaarde van het Ondernemersfonds nog niet gebleken.

III

Ter afsluiting

De onderzoekers hopen en verwachten met het voorgaande een bijdrage te hebben geleverd aan een zorgvuldige evaluatie van de opzet en werking van het Ondernemersfonds, zoals dat sinds 2013 in Culemborg actief is. Waar nodig kan uiteraard een toelichting op de diverse verwoorde bevindingen worden gegeven.

**

Frank Hordijk Edith Aalbersberg

Memorandum Evaluatie-onderzoek Ondernemersfonds Culemborg 25 juni 2015

Bijlage

Geaccordeerd onderzoeksvoorstel van 16 maart 2015

Stichting Ondernemersfonds Culemborg Per adres Mevrouw Anke Pin, voorzitter Lekdijkstraat 14 4101 ZL Culemborg

Culemborg, 16 maart 2015 Referentie: FH-ac-eSOC11 Geachte mevrouw Pin,

Betreft:

Voorstel evaluatie-onderzoek Ondernemersfonds Culemborg

Ter introductie U heeft ons bureau benaderd met de vraag een voorstel uit te brengen voor het leveren van een bijdrage aan de evaluatie van het Ondernemersfonds Culemborg, zoals die is voorgeschreven in artikel 9 van de Uitvoeringsovereenkomst 2013-2015 van 29 mei 2013. Vanzelfsprekend gaan wij graag op die vraag in. In het voorliggende voorstel zijn (mede) de aantekeningen verwerkt, die zijn voortgekomen uit een informele kennismaking met u en de overige bestuursleden van de Stichting Ondernemersfonds Culemborg op 5 maart 2015.

Objectief Alle belanghebbenden, dat zijn in elk geval alle trekkingsgerechtigden van het Fonds en de gemeente Culemborg, hebben recht op een objectieve evaluatie en een dito rapportage. Het onderzoek en de uitkomsten daarvan vormen onverkort de basis voor besluitvorming over het wel of niet doorzetten van het Fonds (zie artikel 9, lid e van de Uitvoeringsovereenkomst). De te verrichten werkzaamheden dienen zowel inhoudelijk als procedureel met maximale zorgvuldigheid te worden verricht: als daar twijfels over zouden rijzen, dan gaat het bij de

Hordijk & Hordijk, adviseurs voor organisatie en financiën BV Pelmolenweg 47 4105 XM Culemborg Telefoon 0345 – 533 083 Handelsregister 11.033207 IBAN NL29 ABNA 043 3419 997

behandeling van de rapportage over het onderzoek op zich (en/of over de onderzoekers), niet over de uitkomsten.

Tevredenheid Met verwijzing naar de visie van het bestuur op dit specifieke punt kan het in de Uitvoeringsovereenkomst bedoelde ‘draagvlakonderzoek’ het beste worden verricht in de vorm van een ‘tevredenheidsmeting’: als door deze woordkeus al sprake zou kunnen zijn van een interpretatieverschil, dan wordt dat weggenomen door duidelijkheid over de reikwijdte, aanpak, inhoudelijke accenten en wijze van dataverzameling en dataverwerking. De rapportages van elders in het land uitgevoerde, in de kern vergelijkbare onderzoeken (waaronder in Amersfoort, Assen, Delft, Leeuwarden, Leiden en Wageningen) geven gerichte inspiratie voor het uitvoeren van een onderzoek dat aan alle daaraan in redelijkheid te stellen eisen voldoet.

Feiten versus meningen en voorstellen Conform een voorlopige, door het bestuur voorbereide opzet rapporteert het bestuur zelf over alle relevante feitelijkheden: organisatie, opzet en werking van het Fonds, financiering en verantwoording, overzicht van gefinancierde en afgewezen projecten en wat dies meer zij. De uitkomsten van onze inbreng worden met de rapportage over die feitelijkheden gecombineerd en omvatten in de kern meningen, visies, ideeën en eventuele voorstellen voor aanpassingen c.q. verbeteringen, zoals die samengevat blijken uit onze (zelfstandige) rapportage.

Interviews en rapportage De bovenbedoelde meningen, visies, ideeën en eventuele voorstellen worden door ons verzameld door het houden van interviews met 25 tot 30 belanghebbenden. Onze interviewpartners worden enerzijds ‘open’ geworven doordat men zich bij ons kan melden (op basis van een passende aankondiging in de Culemborgse Courant en op de sites van het Fonds, de verschillende ondernemersverenigingen en de gemeente), anderzijds door onze rechtstreekse benadering van een aantal specifieke belanghebbenden: onder hen in elk geval de indieners van enkele gehonoreerde projectaanvragen, van enkele afgewezen aanvragen, daarnaast twee tot drie ‘altijd positieve’ ondernemers en ook twee tot drie ‘destijds of nog steeds openlijke tegenstanders’ van het Fonds. Uiteraard zorgen wij voor een redelijke en goed te verantwoorden verdeling van de geïnterviewden over de deelgebieden, over branches c.q. zakelijke doelgroepen en over ‘grote’ versus ‘kleinere’ ondernemers.

** Blad 2 van totaal 4, behorend bij brief FH-ac-eSOC11 van 16 maart 2015

In de interviews komen in elk geval aan de orde: (1) de bekendheid met het Fonds en de opzet ervan (organisatie, financiering, werkwijze bij het benaderen van het Fonds) (2) de feitelijke werking van het Fonds en in dat verband ervaren positieve en/of negatieve punten (bij het doen van aanvragen, bij het verkrijgen van nadere informatie, bij de door het Fonds gehanteerde beoordelingscriteria, bij de communicatie over wel of niet gehonoreerde projecten, bij de door het Fonds periodiek afgelegde verantwoording, nog anderszins) (3) de wisselwerking tussen het Fonds (bestuur en raden van advies), de ondernemersverenigingen, de gemeente Culemborg en de zelfstandige, in casu niet bij een lokale vereniging aangesloten ondernemers (4) de wel of niet zichtbare en/of anderszins merkbare resultaten van het Fonds, inclusief een ‘op gevoel’ gemaakte afweging van de baten versus de kosten sinds de start van het Fonds (expliciet ook waar het gaat om resultaten, die zonder de inbreng van het Fonds en met in die situatie onvermijdelijk een deel ‘free riders’ niet zouden zijn behaald). In alle gesprekken en bij alle deelonderwerpen staan, in lijn met het voorgaande, twee zaken centraal: (a) het inventariseren van een dekkend palet aan meningen en visies, maar tegelijk (b) het verkrijgen van zoveel mogelijk wel of niet concrete ideeën en mogelijke verbetervoorstellen. We houden geen (aanvullende) enquete. Onze (zelfstandige) rapportage zal grofweg tien tot vijftien A4 beslaan, inclusief onderzoeksverantwoording maar exclusief bijlagen (lijst met interview-onderwerpen, overzicht van gesprekspartners). Onze inzet omvat ook het geven van een toelichting op de rapportage in een zogenoemde voorbespreking van de gemeenteraad van Culemborg, die staat gepland voor donderdag 3 september 2015.

Onderzoekers Het onderzoek wordt uitgevoerd door Frank Hordijk, in samenwerking met Edith Aalbersberg (associate van Hordijk & Hordijk BV, daarnaast actief vanuit een eigen praktijk onder de naam Administratiehulp, gevestigd in Culemborg). Het bureau en de onderzoekers mogen verwijzen naar een veelheid aan relevante onderzoeks- en rapporteringservaring, met name opgedaan in opdrachten op het snijvlak van overheid en bedrijfsleven.


Uren en budget Ons urenbeslag kan ruwweg worden geraamd op: • • •

inhoudelijk voorbereiden en feitelijk organiseren (werven, selecteren van te interviewen personen) van de interviews: twee werkdagen (één Hordijk, de andere Aalbersberg) uitvoeren en uitwerken van de interviews: acht dagen (één Hordijk, zeven Aalbersberg) schrijven en toelichten rapportage: twee dagen (Hordijk)

totaal daarmee dertien dagen, waarvan vier van Frank Hordijk en acht van Edith Aalbersberg. Bij gematigde tarieven van € 95 respectievelijk € 45 komen de kosten dan op € 5.920. Dit bedrag is exclusief omzetbelasting, maar inclusief alle bijkomende kosten.

Planning Het onderzoek kan snel worden opgestart, uitgevoerd en afgerond. Vanzelfsprekend wordt gekoerst op de planning die het bestuur van de Stichting met de gemeente Culemborg overeen is gekomen (met een afronding in de genoemde voorbespreking op 3 september 2015). Bij onverhoopte vertraging nemen wij direct contact met u op voor het zoeken naar een passende oplossing.

** Op onze inzet zijn de algemene voorwaarden van ons bureau van toepassing, die kunnen worden ingezien via www.hordijk.org. Met het verlenen van uw opdracht verklaart u zich (ook) met die voorwaarden akkoord.

Wij zouden het zeer op prijs stellen het onderzoek te mogen uitvoeren en zeggen u bij voorbaat dank voor het vertrouwen in onze dienstverlening.

Hoogachtend en met vriendelijke groet,

Frank Hordijk, directeur


Voor akkoord:

Anke Pin, voorzitter

Memorandum. Evaluatie-onderzoek Ondernemersfonds Culemborg

Recommend Documents