Voorstel aan de Raad Onderwerp
: Reclamebelasting - Ondernemersfonds
Raadsvergadering
: 12 februari 2015
Agendapunt
: 2015-007
Portefeuillehouder
: J.P.M. de Waal
Datum
: 13 januari 2015
Bestuurlijk kader
: Ruimte: Woensdrecht ontwikkelt Zaaknummer
: Z15.00076
Beslispunt(en): 1. de "Verordening reclamebelasting Woensdrecht 2015" vast te stellen; 2. bijgevoegde budgetneutrale begrotingswijziging vast te stellen.
Inleiding Het economisch landschap verandert. “Minder winkels in West-Brabantse steden”, kopte BN De Stem op 2 december 2014. "Winkelgebieden in kleinere steden worden steeds compacter, het aantal winkels wordt alleen maar kleiner”. Onderzoeksbureau DNTP geeft in november 2014 aan dat er “opnieuw meer winkelleegstand te verwachten is in Nederlandse gemeenten. Maar liefst 40% van de gemeenten kampt met een grote winkelleegstand en een afnemende bevolking. De weersverwachting voor Woensdrecht is zwaar weer, ofwel meer leegstand en bevolkingskrimp.” Kortom, afwachten is niet meer aan de orde, er is nu actie nodig. Stichting Ondernemend Woensdrecht (vanaf hier: StOW) wil niet afwachten. Zij wil het naderend onweer afwenden, het tij keren en de krachten bundelen. StOW wil een actievere bijdrage leveren aan de marktpositie van de centrumgebieden. Dit wil StOW doen door activiteiten te organiseren voor de grootste kernen in de gemeente en voor de gemeente als geheel. Deze activiteiten zijn genoemd en begroot in verschillende activiteitenplannen. De uitvoering van de plannen eist een verdere professionaliseringsslag en ook structurele middelen. Met vrijwillige ondernemersbijdragen wordt onvoldoende en bovendien geen structurele kostendekking gevonden. Daarbij speelt het freeriders-gedrag een voortdurend discussiepunt. Om deze reden zijn de verschillende gangbare alternatieven voor een verplichte ondernemersbijdrage door StOW onderzocht en afgewogen (verhoging van de OZB voor nietwoningen, Bedrijven InvesteringsZone (BIZ) en reclamebelasting). StOW heeft na afweging aangegeven verder te willen gaan met reclamebelasting. Inmiddels hebben in de Algemene Ledenvergadering van de ondernemersverenigingen in de vier kernen Hoogerheide, Huijbergen, Ossendrecht en Putte (met ruim 100 leden) zich achter deze financieringsvorm geschaard. Reclamebelasting dient echter door de gemeente te worden geheven. StOW heeft de gemeente dan ook gevraagd om een zogenaamd ‘ondernemersfonds’ mogelijk te maken met de opbrengst van reclamebelasting. Het college heeft aangegeven hier een bijdrage aan te willen leveren, mits er door StOW ruime aandacht wordt besteed aan het draagvlak.
1
Wat is een ondernemersfonds? Een ondernemersfonds is een stimuleringsfonds, opgericht voor en door ondernemers om gezamenlijk activiteiten te bekostigen in het winkelgebied. Het doel is om zo veel mogelijk ondernemers mee te laten betalen aan deze activiteiten. Dit gebeurt in de gemeente Woensdrecht door een heffing via reclamebelasting. De lasten worden zo verdeeld over alle ondernemers met een openbare aankondiging in de betreffende kernen. Freeriding wordt uitgesloten. De doelstellingen van een ondernemersfonds worden nagestreefd in de vorm van activiteitenplannen die worden voorgelegd aan de gemeente die hier ook instemming voor verleent. Wat is reclamebelasting? Volgens artikel 227 van de Gemeentewet mag de gemeente ter zake van openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg een reclamebelasting heffen. Meer dan dit geeft de wetgever niet aan. De hoogte of de gebiedsafbakening is niet door regels ingekaderd. Dit betekent dat de gemeente hierin vrij is. Wel blijkt uit jurisprudentie steeds dat er voor de gemaakte keuzes een redelijke en objectieve rechtvaardiging moet bestaan. In de bijlage vindt u de “Verordening op de heffing en invordering van reclamebelasting Woensdrecht”. Doelstelling en effect De doelstelling van het invoeren van reclamebelasting, door middel van het vaststellen van de verordening, is het verkrijgen van inkomsten voor een ondernemersfonds. Waarom nu? Zoals uit prognoses blijkt is er geen tijd om verder af te wachten met het verbeteren van het ondernemersklimaat en het bevorderen van ondernemerschap. Er zal nu actie moeten worden ondernomen om de centrumgebieden aantrekkelijker te maken. Hoe? De verbetering van de marktpositie van de kernen vindt plaats op basis van een visie en activiteiten die door en voor ondernemers worden samengesteld. De plannen voor 2015 zijn gemaakt met de verenigde ondernemers (leden). Na de vaststelling van de verordening kunnen alle ondernemers (ook de huidige niet-leden) tegen een minimale onkostenvergoeding lid worden van de ondernemersvereniging en meedenken en meebeslissen over de plannen voor de volgende jaren. Argumenten, alternatieven en kanttekeningen De keuzes in de verordening zijn aangedragen door Stichting Ondernemend Woensdrecht (StOW) en in overleg met de gemeente verder geconcretiseerd. Dat StOW de kaders voor de verordening heeft aangedragen is een (intensieve) vorm van burgerparticipatie. Hieronder wijzen we u op een aantal aandachtspunten met betrekking tot de keuzes rondom de reclamebelasting. -Resultaat draagvlakmeting Draagvlak is in juridisch opzicht geen vereiste voor de invoering van een reclamebelasting. Maatschappelijk is dit echter wenselijk. Onvoldoende draagvlak vergroot de kans op bezwaarschriften.
2
Hoe is in Woensdrecht gemeten? StOW heeft in iedere kern haar eigen leden geïnformeerd. Van de in totaal ruim 100 leden waren er 69 leden aanwezig en die waren bijna unaniem voorstander van de invoering van een reclamebelasting, ter hoogte van de huidige ledencontributie. Ook de circa 270 ondernemers die momenteel geen lid zijn van een ondernemersvereniging in de gemeente zijn uitgenodigd voor een bijeenkomst: persoonlijk per brief en met openbare aankondigingen op de website van de gemeente en in de Zuidwestkrant en de Woensdrechtse Bode. De opkomst van die bijeenkomst was bijzonder laag. Van de ca. 270 genodigden zijn 15 mensen verschenen. Hiervan waren 2 ondernemers voorstander, 4 neutraal en 9 tegenstander. Cijfermatig ziet het er als volgt uit: Bijeenkomst (totaal aantal leden) Leden Huijbergen (21) Leden Ossendrecht (22) Leden Hoogerheide (42) Leden Putte (27) Subtotaal
Datum 20-08-14 03-09-14 08-09-14 10-09-14
Aanwezig 11 14 23 21 69
Voor 10 14 20 21 65
Tegen -
Neutraal 1 3 4
Alle andere ondernemers (ca. 270)
01-10-14
15
2
9
4
84
67
9
8
Totaal
Samenvattend: er zijn 84 ondernemers naar de informatiebijeenkomsten gekomen, waarvan 67 ondernemers hebben aangegeven voorstander te zijn van een ondernemersfonds met reclamebelasting. Dit waren voornamelijk leden. Het draagvlak verdeeld over alle ondernemers (zowel leden en niet-leden) is onduidelijk. Met het idee dat uitleg van de plannen en het doel erachter, leidt tot begrip en draagvlak bij ondernemers en op verzoek van de gemeente is vervolgens per kern meer informatie verstrekt aan ondernemers. Inloopavonden, brieven en persoonlijke gesprekken hebben hier aan bijgedragen. De informatie is verder verspreid door de ondernemersverenigingen, maar het is niet objectief vast te stellen of het draagvlak hiermee is vergroot. -Bijdrage in iedere kern anders In de verordening is niet gekozen voor één gemeente overstijgend tarief, maar voor een tarief per kern. Vier van de vijf kernen in de gemeente hebben eigen activiteitenplannen ontwikkeld om de kernen te verstevigen. De bijdrage is in iedere kern anders omdat iedere kern eigen proposities heeft en een eigen mate van activiteiten waar behoefte aan is met een eigen begroting. Hoogerheide Hoogerheide is de grootste kern met 9.070 inwoners (2013). Er zijn ruim 200 ondernemers geteld met een reclame uiting, hiervan is ruim de helft buiten het échte centrum (zgn. clustergebied) gevestigd. Hoogerheide heeft via de ondernemersvereniging Winkelhart Hoogerheide met ruim 40 leden activiteiten aangedragen ter verbetering van de kern. In het bijgevoegde activiteitenplan worden o.a. genoemd: ijsbaan, halloweentocht, modedag, lentefeesten, zomeractiviteiten en meer. Sfeerverhogend is de kerstverlichting die wordt opgehangen. Op promotioneel vlak wordt een ondernemerskrant met aandacht voor steeds 3
andere ondernemers opgestart. Verder wordt er nog ingezet op algemene activiteiten als bijeenkomsten, cursussen en de samenwerking met de dorpsplatforms. Al deze activiteiten kosten in Hoogerheide samen € 67.700,-. Dit bedrag is op te brengen als de ondernemers met een reclame uiting in het clustergebied een tarief betalen van € 500,- en de andere ondernemers buiten het clustergebied, maar binnen de bebouwde kom, industrieterreinen uitgezonderd, 50% daarvan. Het bedrag van € 500,- staat gelijk aan het voormalige contributiebedrag dat leden betaalden om lid te zijn van Winkelhart Hoogerheide. Ossendrecht Ossendrecht heeft 5.250 inwoners (2013) en er zijn 56 ondernemers geteld met een reclame uiting, hiervan is minder dan de helft buiten het échte centrum (zgn. clustergebied) gevestigd. Ossendrecht heeft via de ondernemersvereniging OVO met 22 leden activiteiten aangedragen ter verbetering van de kern. In het bijgevoegde activiteitenplan worden o.a. een braderie en kermis genoemd. Sfeerverhogend is de kerstverlichting die wordt opgehangen. Verder wordt er nog ingezet op algemene activiteiten als bijeenkomsten en ondernemerscursussen. Samen kosten de activiteiten, inclusief de (netwerk)bijeenkomsten € 13.500,-. Dit bedrag is op te brengen als de ondernemers in het clustergebied met een reclame uiting een belasting betalen van € 282,50 en de ondernemers met een reclame uiting buiten het clustergebied maar binnen de bebouwde kom, industrieterreinen uitgezonderd, 50% daarvan. Het bedrag van € 282,50 staat gelijk aan het voormalige contributiebedrag dat leden betaalden om lid te zijn van OVO. Putte Putte, aan de Belgische grens, heeft ‘slechts’ 3.710 inwoners maar qua aantal een vergelijkbaar aanbod winkels als Hoogerheide. De ondernemersvereniging OVP heeft met 27 leden activiteiten aangedragen ter verbetering van de kern. In het bijgevoegde activiteitenplan worden activiteiten als de cadeaubonnenactie, koningsdag, grensfeesten, muziekfestijn, kerst, en meer aangedragen. Samen kosten de activiteiten, inclusief promotie € 16.640. Dit bedrag is op te brengen als de ondernemers met een reclame uiting in het clustergebied een belasting betalen van € 260,- en de ondernemers met een reclame uiting buiten het clustergebied maar binnen de bebouwde kom, industrieterreinen uitgezonderd, 50% daarvan. De kosten van het activiteitenplan worden verdeeld over de ondernemers met een reclame uiting. Dit zijn ruim 70 ondernemers. Hiervan is ongeveer een derde buiten het échte centrum (zgn. clustergebied) gevestigd. Als de begroting van het activiteitenplan verdeeld wordt over het aantal ondernemers is een bedrag van € 260,- voor ondernemers met een reclame uiting in het clustergebied (en 50% hiervan voor ondernemer buiten het clustergebied) gerechtvaardigd. Dit bedrag staat gelijk aan het voormalige contributiebedrag dat leden betaalden om lid te zijn van OVP. Huijbergen Huijbergen is een kleine kern met 2.140 inwoners (2013) en een beperkt aantal winkels. Er wordt veel waarde gehecht aan het behoud van de winkels voor de dagelijkse basisvoorzieningen. In Hijbergen zijn ruim twintig ondernemers geteld met een reclame uiting. Huijbergen heeft via de ondernemersvereniging Hover activiteiten aangedragen ter verbetering van de kern. In het bijgevoegde activiteitenplan worden o.a. genoemd: de organisatie van de Braderie, Paardendriedaagse en kerstmarkt. Sfeerverhogend is de kerstverlichting die wordt opgehangen. Op promotioneel vlak wordt er geadverteerd in het lokaal ‘Infoblad’ en de website wordt beter ingezet. Verder worden er nog algemene activiteiten als bijeenkomsten en cursussen georganiseerd. Al deze activiteiten kosten samen € 2.700,-. Dit bedrag rechtvaardigt een bijdrage van € 130,- (100 %) per reclame-uiting voor ondernemers in het clustergebied, wat gelijk staat met het voormalige contributiebedrag dat 4
leden betaalden om lid te zijn van Hover. De ondernemers buiten het clustergebied betalen de helft. Woensdrecht Er is geen ondernemersvereniging in de kern Woensdrecht die activiteiten organiseert. Dit rechtvaardigt het om deze kern buiten de heffing te laten. Voor zover er activiteiten plaatsvinden, worden deze niet vanuit verenigingsverband maar door vrijwilligers en door lokale sponsoren bekostigd. StOW Naast de activiteiten van de vier kernen is er ook een activiteitenplan opgesteld dat kernoverstijgend is. Hier zijn netwerkbijeenkomsten in opgenomen, cursussen en trainingen, externe expertise en andere zaken waarmee het ondernemersniveau een professionaliseringsslag kan maken. Ook is er aandacht voor collectieve inkoop om optimaal rendement te behalen uit de reclamebelasting. De begroting van StOW zal worden opgebracht door de kernen samen en wordt sluitend gemaakt met de gemeentelijke bijdrage. De belastingtarieven zijn in: • Hoogerheide: € 500,- per ondernemer met een openbare aankondiging Ondernemers buiten de clustering, maar binnen de bebouwde kom, betalen 50% ofwel € 250,-. Ondernemers buiten de bebouwde kom en op bedrijventerrein De Kooi betalen niets. • Ossendrecht € 282,50, ondernemers buiten de clustering, maar binnen de bebouwde kom, betalen 50% namelijk € 141,25. Ondernemers buiten de bebouwde kom en op bedrijventerrein Driehoeven I en II betalen niets. • Putte € 260,-, ondernemers buiten de clustering, maar binnen de bebouwde kom, betalen € 130,-. Ondernemers buiten de bebouwde kom en op bedrijventerrein Bosweg betalen niets. • Huijbergen € 130,-. Ondernemers buiten de clustering, maar binnen de bebouwde kom, betalen 50% namelijk € 65,-. Ondernemers buiten de bebouwde kom betalen niets. - In iedere kern verschil tussen clustergebied en de omgeving (bebouwde kom) Binnen de bebouwde kom in de vier kernen is ook een tariefdifferentiatie toegepast. De ruimtelijke afbakening uit de economische visie (vastgesteld februari 2014), waar bestemmingsplannen als leidraad hebben gediend, is de grondslag voor de afbakening van de clustergebieden en de rest. Hier is één uitzondering op gemaakt: in Putte is door de nieuwe ontwikkelingen het accent meer dan voorheen op het Tervoplein komen te liggen wat het Tervoplein een natuurlijke begrenzing van het hart van het centrum maakt. In de economische visie lag de grens verder van de grens af. De ondernemers binnen de clustergebieden uit de economische visie betalen 100% en de ondernemers erbuiten, maar wel binnen de bebouwde kom, betalen 50%. Het verschil 100%-50% wordt als volgt onderbouwd: De activiteitenplannen houden rekening met diversiteit in de activiteiten, branches en locaties en er wordt veel aandacht besteed aan collectieve activiteiten zoals gezamenlijke inkoop, marketing, promotie, kennisdeling en 5
cursussen. Daarnaast concentreren enkele evenementen zich in de clustergebieden. Ondernemers in de clustergebieden dragen daarom in meerdere mate bij dan ondernemers elders in de kern. -Buitengebied en bedrijventerreinen doen niet mee Bedrijven op bedrijventerreinen en bedrijven buiten de bebouwde kom vallen buiten het heffingsgebied omdat de openbare aankondiging daar een verwaarloosbare aantrekkende werking heeft. Daarnaast is het effect van de activiteiten van de verenigingen niet gericht op bedrijventerreinen. Procedure/planning Na de vaststelling van de verordening wordt uw besluit gepubliceerd in de daarvoor bestemde kanalen. Kosten, baten en dekking De reclamebelasting wordt geheven van circa 400 ondernemers. Het aantal ondernemers met een openbare aankondiging kan nog wijzigen na de heffing, enerzijds doordat ze de aankondiging verwijderen en anderzijds omdat het aantal ondernemers continu verandert. De lijst met belastingplichtigen vindt u als bijlage hierbij. De heffing levert ongeveer een bedrag op van ca. € 100.000,-. De hoogte van de inkomsten is op dit moment niet exact te bepalen omdat de praktijk zal uitwijzen of er oninbare aanslagen en gehonoreerde bezwaarschriften zullen zijn. Perceptiekosten Van de inkomsten worden de (jaarlijkse en initiële) kosten afgetrokken. Deze zogenaamde perceptiekosten zijn kosten die gepaard gaan met het maken van de verordening, het innen van de belasting en het behandelen van een gemiddeld aantal bezwaren. De perceptiekosten bedragen ongeveer € 10.000,- en lopen op naarmate er meer bezwaren zijn. Gemeentelijke bijdrage Naast de bijdrage die ondernemers zelf leveren zal de gemeente Woensdrecht ook een bijdrage leveren aan het ondernemersfonds. De gemeente heeft in haar meerjaren begroting voor de komende vier jaar een bedrag van € 40.000,- per jaar opgenomen als bijdrage aan het ondernemersfonds. Bovenstaande opbouw van het te verwachten totaalbedrag is bijgevoegd als budgetneutrale begrotingswijziging. Subsidie Het bedrag dat overblijft na de inning, vermeerderd met de bijdrage van de gemeente minus de kosten wordt als subsidie overgedragen. Prestatie afspraken tussen de gemeente en StOW worden vastgelegd in een subsidieovereenkomst. Communicatie In de communicatie over het op te richten ondernemersfonds met de reclamebelasting als financiering is er sprake van twee ‘zendende’ partijen: StOW als initiatiefnemer en oprichter van het ondernemersfonds en de gemeente als bevoegde instantie omtrent de reclamebelasting. Deze onderwerpen zijn nauw met elkaar verweven aangezien de reclamebelasting een middel is om het ondernemersfonds mogelijk te maken. De gemeente communiceert steeds duidelijk dat het gaat om een initiatief van StOW, waar de gemeente aan meewerkt. 6
Na uw raadsbesluit zal het besluit gepubliceerd worden in de Woensdrechtse Bode en op de gemeentelijke website. Daarnaast wordt de pers actief benaderd met een, nog op te stellen, persbericht. StOW informeert zelf haar achterban (alle leden) en alle ondernemers ontvangen informatie per brief.
Burgemeester en wethouders van Woensdrecht, de secretaris, A.P.E. Baart MBA
de burgemeester, drs. J.J.C. Adriaansen
Bijlagen: Verordening Activiteitenplannen ondernemersverenigingen Begrotingswijziging
7
