Evaluatie. ondernemersfonds

Evaluatie

ondernemersfonds

2013

INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING

3

INLEIDING

7

1.

COLLECTIEVE ACTIVITEITEN

9

1.1

Collectieve activiteiten

9

1.2

Resultaten

10

1.2.1

Binnenstad

10

1.2.2

Bedrijventerreinen

15

HET ONDERNEMERSFONDS

19

2.1

Geen doel, maar middel

19

2.2

Voor- en nadelen Ondernemersfonds

20

2.3

Verschillende modellen van financiering

20

2.4

Uitwerking evaluatie 2011

22

2.5

Samenhang met andere economische activiteiten

24

2

3.

UITKOMSTEN ENQUÊTE

27

3.1

Opvallende punten enquête

28

3.2

Vergelijking uitkomsten enquête 2011 en enquête 2013

28

4.

CONCLUSIE

33

2

SAMENVATTING

Het Ondernemersfonds Veenendaal bestaat sinds 1 maart 2008. Via dit fonds worden in de binnenstad en op de bedrijventerreinen collectieve activiteiten georganiseerd. Het fonds wordt middels reclamebelasting gefinancierd door de ondernemers zelf. In 2011 zijn de eerste jaren van het Ondernemersfonds geëvalueerd. De gemeenteraad heeft toen besloten dat er in 2013 opnieuw geëvalueerd moest worden. Die evaluatie ligt voor u.

3

CONCLUSIE Uit de evaluatie kunnen de volgende conclusies getrokken worden: • Dankzij het Ondernemersfonds is er een groot aantal activiteiten en projecten opgezet die ten goede komen aan het ondernemersklimaat van Veenendaal. • Er is draagvlak onder de ondernemers, zowel op de bedrijventerreinen als in de binnenstad, voor het gezamenlijk opzetten en uitvoeren van activiteiten. • Een meerderheid van de ondernemers vindt het reëel dat hen om een bijdrage wordt gevraagd voor collectieve activiteiten. Op zowel bedrijventerreinen als in de binnenstad is een meerderheid van de ondernemers voor voortzetting van een verplichte heffing, via reclamebelasting of op een andere wijze. • Ondernemersfonds op basis van reclamebelasting. Dit draagvlak is gestegen ten opzichte van 2011. Op de bedrijventerreinen is deze stijging zeer groot. • Op dit moment is reclamebelasting de beste manier van heffen. Het Veldhovens model van financiering van het Ondernemersfonds is in potentie een goed alternatief. Omdat het model de juridische toets nog moet doorstaan is het op dit moment echter niet aan de orde deze in te voeren. Andere modellen, zoals BIZ en via OZB, kennen duidelijk meer nadelen dan reclamebelasting. • Onder ondernemers in de aanloopstraten van het centrum blijkt het draagvlak voor het Ondernemersfonds onvoldoende. • In de binnenstad ervaart men onvoldoende inspraak in de besteding van de middelen. De organisatie van het Platform Binnenstadsmanagement behoeft daarom aanpassing. COLLECTIEVE ACTIVITEITEN Collectieve activiteiten voor ondernemers zijn onder te verdelen in vijf categorieën: infrastructuur; schoon, heel, veilig; promotie en evenementen; schaalvoordelen; park- en binnenstadsmanagement. Het zijn activiteiten waarvoor samenwerking nodig is (tussen ondernemers en ondernemers/gemeente) en die ten goede komen aan het ondernemersklimaat. In de binnenstad en op de bedrijventerreinen is in 2011 en 2012 een groot aantal activiteiten en projecten georganiseerd vanuit het Ondernemersfonds. Deze zijn zeer gevarieerd: van praktisch (strooien op private terreinen, zoutbakken in de binnenstad), via direct profijtelijk (korting op verzekering door deelname aan Keurmerk Veilig Ondernemen) tot meer algemeen (promotieactiviteiten). Een volledig overzicht, inclusief de planning voor de jaren 2013 en 2014-18 staat in hoofdstuk 1. HET ONDERNEMERSFONDS Een ondernemersfonds is geen doel op zich, maar een middel. Een middel dat in steeds meer gemeenten (waaronder Ede, Zeist, Tiel, Arnhem, Utrecht) wordt ingezet om collectieve activiteiten voor ondernemers structureel te borgen. Met daarbij als extra voordelen dat ondernemers beter georganiseerd zijn en gezamenlijk op kunnen trekken richting bijvoorbeeld de gemeente. Belangrijkste nadelen van een fonds zijn dat niet iedere ondernemer evenveel profiteert van de activiteiten en dat er altijd ondernemers zijn die niet voelen voor collectieve activiteiten. Tot op dit moment is reclamebelasting in de huidige vorm de beste manier van heffen; voor de toekomst zou het Veldhovens model ook een mogelijke optie zijn. Aan de andere twee onderzochte modellen, BIZ en OZB, kleven teveel nadelen. Gezien de uitkomst van de enquête is het aan te bevelen om het heffingsgebied aan te passen. De aanloopstraten van het kernwinkelgebied worden dan niet meer aangeslagen voor de reclamebelasting. Een ‘kleinere’ differentiatie tussen aanloopstraten en kernwinkelgebied is juridisch ongewenst. Dit geldt overigens ook voor een onderscheid naar branche waarin een ondernemer opereert. Het Ondernemersfonds heeft inmiddels vele dwarsverbanden met andere economische activiteiten in Veenendaal. Voor een goede afweging is daarom geïnventariseerd in welke activiteiten het Ondernemersfonds en haar organisaties participeren. Zo leveren zij een positieve bijdrage aan onder andere de programma’s Economie en Veiligheid, de Taskforce Ondernemend Veenendaal, Winkelstad Veenendaal

4

en Promotie Veenendaal. Deze bijdrage is niet alleen financieel, maar behelst ook de inzet van vele ondernemers in onze gemeente. DE ENQUÊTE In het eerste kwartaal van 2013 is er een enquête uitgevoerd onder alle ondernemers die in 2012 aangeslagen zijn voor reclamebelasting. Enkele belangrijke uitkomsten staan hieronder, met daarachter de betreffende vraag (V…) uit het tabellenrapport TNS-Nipo. Bij vragen waar de uitspraak “geen mening” van toepassing was, is deze buiten beschouwing gelaten. Dit maakt geen verschil voor de uitslag, maar geeft een helder beeld van voor- en tegenstanders: • Hieruit blijkt dat het draagvlak voor het gezamenlijk opzetten en uitvoeren van activiteiten en projecten groot is: 75% van de ondernemers is hier voorstander van (V30). • 67% van de ondernemers vindt dat de samenwerking tussen de ondernemers in het centrum en op de bedrijventerreinen verbeterd is (V100). • 73% van de ondernemers vindt dat het Platform Binnenstadmanagement en de cooperatieve verenigingen moeten worden voortgezet (V110). • 63% van de ondernemers vindt het daarnaast reëel dat zij financieel moeten bijdragen aan de uitvoering van activiteiten en projecten (V120). • Ondernemers zijn verdeeld over de inspraak die ze hebben in de besteding van de middelen (V130). • Van de ondernemers is bijna tweederde van mening dat een collectieve heffing moet worden voortgezet (reclamebelasting 45%, op een andere manier 19%) (V140). Het draagvlak voor zowel de collectieve heffing als de ondernomen activiteiten en projecten onder ondernemers in de aanloopstraten van het kernwinkelgebied is laag.

5

6

INLEIDING

Voor een optimaal ondernemersklimaat zijn collectieve activiteiten van ondernemers zeer belangrijk. Dit geldt voor zowel ondernemers in de binnenstad als op de bedrijventerreinen. Het gaat dan om activiteiten op bijvoorbeeld het gebied van beveiliging, promotie, veilig ondernemen en park- en binnenstadsmanagement.

7

GESCHIEDENIS Ondernemersorganisaties in Veenendaal constateerden in de loop van de jaren ’00 dat de organisatie en financiering van deze activiteiten steeds vaker op de schouders van een beperkt aantal ondernemers kwamen, terwijl de baten voor iedereen waren. Daarom verzochten zij de gemeente om een verplichte collectieve heffing in te stellen. Op 1 maart 2008 is het Ondernemersfonds Veenendaal van start gegaan. Ondernemers op de bedrijventerreinen en in de binnenstad betalen een belasting op hun openbare aankondigingen (reclamebelasting). De gemeente int deze en sluist ze door naar de Stichting Ondernemersfonds Veenendaal (SOV). Het SOV verdeelt de opbrengst naar rato onder binnenstad en de coöperatieve verenigingen op de verschillende bedrijventerreinen. Hiermee worden collectieve activiteiten structureel gefinancierd. In 2011 is het Ondernemersfonds geëvalueerd. De gemeenteraad heeft toen besloten om de reclamebelasting ten behoeve van het fonds met twee jaar te verlengen en in de eerste helft van 2013 opnieuw te evalueren. Die evaluatie van de jaren 2011 en 2012 (plus een gedeelte van 2013) ligt nu voor u. OPBOUW EVALUATIE Hoofdstuk 1 gaat over collectieve activiteiten. Waar zijn die voor? En wat is er in 2011 en 2012 aan collectieve activiteiten georganiseerd in de binnenstad en op de bedrijventerreinen? Het ondernemersfonds komt aan bod in hoofdstuk 2. In het algemeen gaat het in dit hoofdstuk over de vooren nadelen van ondernemersfondsen en de verschillende wijzen van financiering. Op Veenendaal toegespitst is er aandacht voor de uitwerking van de evaluatie in 2011, activiteiten ten behoeve van de vergroting van het draagvlak en de wijze waarop het ondernemersfonds samenhangt met andere economische activiteiten in de gemeente. Evenals in 2011 is er in het eerste kwartaal van 2013 een enquête gehouden onder ondernemers over het ondernemersfonds. In hoofdstuk 3 treft u de conclusies op basis van de rapportage van TNS-Nipo. Daarbij worden de opvallende punten aangestipt en wordt de uitkomst vergeleken met 2011. Tot slot wordt er in hoofdstuk 4 een aantal conclusies getrokken. De evaluatie is onder verantwoordelijkheid van de wethouder Economie en de voorzitter van de Stichting Ondernemersfonds Veenendaal opgesteld.

8

1.

COLLECTIEVE ACTIVITEITEN

1.1 COLLECTIEVE ACTIVITEITEN Collectieve activiteiten zijn activiteiten die ten goede komen aan het ondernemersklimaat op bedrijventerreinen en in de binnenstad. Deze zijn grofweg op te delen in vijf categorieën. 1. 2. 3. 4. 5.

Infrastructuur; Schoon, heel en veilig; Promotie en evenementen; Schaalvoordelen; Park- en binnenstadsmanagement.

De categorie infrastructuur is vooral een zaak van de gemeente: zorg dat de gebieden goed bereikbaar zijn en dat er geparkeerd kan worden. Een ondernemersinitiatief op dit gebied is bijvoorbeeld bewegwijzering op Compagnie-Oost en Het Ambacht/Nijverkamp (bovenop de basisvoorzieningen van de gemeente). Ook de categorie schoon, heel en veilig is primair voor de gemeente, maar hier wordt de rol van ondernemers al groter. Voorbeelden van initiatieven waar ondernemers bij betrokken zijn, zijn bijvoorbeeld Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO, binnenstad en bedrijventerreinen) en de inzet van beveiliging op de bedrijventerreinen. Bij promotie en evenementen is de rol van ondernemers (en andere partijen) groter dan die van de gemeente. Het gaat dan om samenwerking in Winkelstad Veenendaal en mede-financiering van Promotie Veenendaal, maar ook om de organisatie van evenementen die publiek trekken. Voorbeelden hiervan zijn de Sinterklaasintocht, Lampegietersfestival, Ondernemend-Veenendaalfestival, ICT-borrels en late night shopping.

9

Schaalvoordelen zijn een zaak voor ondernemers. Voorbeelden hiervan zijn dat door het KVO verzekeringspremies van individuele ondernemers dalen (bedrijventerreinen) en door collectieve inkoop de energieprijzen (binnenstad). Ook park- en binnenstadsmanagement, tot slot, is een zaak van de ondernemers. Door de handen ineen te slaan kunnen zij zich laten vertegenwoordigen door de park- of de binnenstadsmanager. Zij fungeren (onder meer) als aanjagers van projecten en belangenbehartigers voor de ondernemers bij de gemeente en andere organisaties. Bovendien zijn zij voor geïnteresseerde of nieuwe ondernemers het gezicht van Ondernemend Veenendaal. 1.2 RESULTATEN In deze paragraaf staan de resultaten beschreven die geboekt zijn in de binnenstad en de bedrijventerreinen dankzij het bestaan van een Ondernemersfonds. Omdat deze evaluatie gaat over de jaren 2011 en 2012 zijn eerdere jaren buiten beschouwing gelaten. Wel wordt er aandacht besteed aan 2013 en de ideeën voor 2014-2018. 1.2.1

Binnenstad

Algemeen Winkeliers, horeca, ambulante handel, dienstverleners, eigenaren en bewoners in de binnenstad zijn verenigd in het Platform Binnenstadsmanagement. Iedereen die in de binnenstad reclamebelasting betaalt is automatisch lid. De centrale doelstelling van het Platform Binnenstadsmanagement is: “De aantrekkingskracht en daarmee het economisch functioneren van de binnenstad versterken”. Onder de vlag van Winkelstad Veenendaal werken de ondernemers samen met de CultuurKoepel, Promotie Veenendaal, VVV en gemeente aan een vitaal centrum. Belangrijke doelen zijn het trekken van meer bezoekers en daarnaast ook de verblijfsduur van de afzonderlijke bezoekers te verlengen. Binnenstadsmanager Peter Baten werkt voor het Platform. Hij zorgt ervoor dat projecten opgepakt en verder gebracht worden. Daarnaast is hij namens de ondernemers een vaste gesprekspartner van onder meer de gemeente. In onderstaand overzicht vindt u de activiteiten die door het Platform zijn uitgevoerd in 2011, 2012 en 2013 (deels). Een aantal projecten loopt door over diverse jaren en komt u dus meerdere keren tegen.

10

Activiteiten 2011 t/m 2013

PROJECTEN 2011 Binnenstadsmanager Het Nieuwe Winkelen Binnenstadsbeurs Werkbedrijven

Veenendaal Card

Evenementen

Promotie

Communicatie Gedichten a/d Muur KVO-W

Feestverlichting Winkelstad Veenendaal

Belangenbehartiger ondernemers, intermediair tussen ondernemers onderling en andere partijen, activator en uitvoerder van projecten en evenementen Workshops en infoavonden voor ondernemers Werving en uitbreiding van aangesloten bedrijven op Het Nieuwe Winkelen Mede-organisatie van jaarlijkse informatiebeurs voor ondernemers Veenendaal aan het Werk is een initiatief van, voor en door Veenendalers en mensen uit de regio. Doel is bij te dragen aan een beter functionerende arbeidsmarkt – voor werkgevers en voor werkzoekenden, in het bijzonder degenen met ‘afstand tot de arbeidsmarkt’ De Veenendaal Voordeel Card is een kaart ter grootte van een bankpasje dat recht geeft op alle voordelen die worden aangeboden. De pas was ooit bedoeld om minima te ondersteunen. In de afgelopen jaren is de pas echter ook tegen betaling beschikbaar gesteld aan alle Veenendalers. (Culturele) evenementen maken de binnenstad aantrekkelijker voor bezoekers en zijn daarom goed voor de binnenstad. Sinterklaasintocht Shantykoorfestival Standhouderconcours Kerst met Koren Boekenmarkt Late Night Shopping Bockbierfestival Lampegietersfestival Koninginnedag Advertentiecampagne voor evenementen en activiteiten Glossy Magazine Beste Kopje Koffie Veense Biertapwedstrijden Informatiepakket voor nieuwe ondernemers Nieuwsbrief Bureaubinnenstad-info (27 stuks p.j.) Jaarlijks worden twee gedichten op muren van panden in de binnenstad geplaatst e 1 ster certificering KVO Website Collectief winkelverbod Nieuwsbrief SMS-Alert Plaatsen van bakken met strooizout in het centrum Armaturen in de verschillende gebieden gedurende twee maanden rond de feestdagen Topevenementen Oprichting van stichting Topevenementen die initiatiefnemers van evenementen en activiteiten facilitair en promotioneel zal ondersteunen. Informatievoorziening Door middel informatieborden en/of zuilen de bezoekers op de hoogte houden over Winkelstad Veenendaal en activiteiten. Signing

11

Het verbeteren van informatieborden om de bezoekers van de binnenstad beter te verwijzen. Wonen boven winkels Pandeigenaren voorgelicht over mogelijkheden van wonen boven winkels met daarbij start van proefproject

PROJECTEN 2012 * In dit schema zijn de uitbreidingen van activiteiten en projecten benoemd ten opzichte van 2011 Het Nieuwe Winkelen

Binnenstadsbeurs Werkbedrijven Veenendaal Card Evenementen

Promotie

Communicatie

Reclameheffing SOV KVO-W

Schone Stad Feestverlichting

Geluidsinstallatie Organisatie

Oprichting Stichting Het Nieuwe Winkelen Veenendaal Consumentenwebsite www.winkelstadveenendaal.nl gestart Oprichten van helpdesk met personele ondersteuning Opzetten van gratis Wifi netwerk in binnenstad Uitbreiding van aangesloten bedrijven voor Het Nieuwe Winkelen Test van sensoren in de binnenstad m.b.t. meting aantal bezoekers Zie 2011 idem Verdere ontwikkeling van de Veenendaal Voordeel Card. Sinterklaasintocht Shantykoorfestival Standhouderconcours Koninginnedag Kerst met Koren Boekenmarkt Zomermarkt (2x) Late Night Shopping (3x) Kerstmarkt Bockbierfestival Lampegietersfestival Via VVV kanaal uitzetten van posters en folders Pagina in Glossy Magazine(2x) Opstart 538 voor Warchild Uitreiking Toolkit Winkelstad Veenendaal aan ondernemers Lancering Het Nieuwe Winkelen Ontwikkeling van cadeaubon Twinkeling Veenendaal Ontwikkeling van beeldmerk “Winkelstad Veenendaal” Samen met Promotie Veenendaal en Ondernemend Veenendaal wordt een communicatieplan opgezet Evaluatie voorbereiden met onderzoek naar andere manieren van belastingheffing Voorlichtingsavond ‘Laat je niet overvallen’ Uitgebreidere infokaart “Wat te doen bij……” Hercertificertingstraject tweede ster Samenstelling bestuur stichting Schone Stad Veenendaal Alle feestverlichting in het centrum is voorzien van LED lampen Uitbreiding van feestverlichting naar Achterkerkstraat Uitbreiding van feestverlichting naar Horecaplein Vernieuwde infrastructuur en luidsprekers op lantaarnpalen Vernieuwde geluids- en omroepinstallatie Opstart naar onderzoek om het Platform Binnenstadmanagement op een

12

Winkelstad Veenendaal

andere manier op te gaan zetten. Enquête onder ondernemers over verplaatsing koopavond en zaterdag tot 18.00 open incl. warenmarkt Helpende handen Samenwerking met o.a. Kwintes om mensen aan de onderkant van de maatschappij onder begeleiding de binnenstad schoon te laten houden. Winkelkaart Interactieve winkelkaart voor ondernemers en geïnteresseerde ondernemers waarbij informatie over beschikbare panden zichtbaar is. Cityservicepunten Uitbreiding van functies bij bewaakte fietsenstalling i.s.m. met IW4 Topevenementen Oprichting van stichting Topevenementen die initiatiefnemers van evenementen en activiteiten facilitair en promotioneel zal ondersteunen. Fact sheets Ontwikkeling van verschillende fact sheets t.b.v. B2B / Evenementen / Wonen boven Winkels / Winkelkaart / Ondernemers

PROJECTEN 2013 * In dit schema zijn de uitbreidingen van activiteiten en projecten benoemd ten opzichte van 2012 Organisatie

Het Nieuwe Winkelen

Evenementen

Promotie

Communicatie Gedichten a/d Muur KVO-W

Schone Stad Feestverlichting Infocentrum / Winkelkaart

Organisatie van het Platform Binnenstadmanagement zal op een nieuwe manier opgezet worden. Minder verenigingen, minder bestuurslagen, maar meer contactpersonen namens ondernemers. Hierbij zal aansluiting gezocht worden bij de Stichting HNW Veenendaal. Uitbreiding en optimaliseren van het Wifi netwerk Uitbreiding van nieuwe pijlers van HNW Uitbreiding van aangesloten bedrijven voor Het Nieuwe Winkelen 538 Warchild Shopping Event in het voorjaar Stoffenmarkt in het voor- en najaar Koninginnedag Banieren in de binnenstad Uitlichten pand van Rijkoompje Veenendaal Pluim Aanstellen van Stadsdichter Verbeterde website en nieuwsbrief Ondernemend Veenendaal Gedichten op verschillende locaties, waaronder op pand van Rijkoompje Uitreiking tweede Ster KVO-W Start project Helpende Handen in de binnenstad Opstart van Cityservicepunten (bewaakte fietsenstallingen) Onderzoek naar distributie en afvalbundeling in de binnenstad onder ondernemers / verladers / vervoerders / bezoekers Uitbreiding naar Kees Stipplein /Synagogestraat / Brouwersgracht Opzetten van infocentrum in de Cultuurfabriek. Bundeling van informatie over projecten in de binnenstad en startlocatie voor rondleidingen. Acquisitieprogramma opzetten voor benadering van plaatselijke en landelijke ondernemers en ketens in het land.

13

Winkelstad Veenendaal

Het invullen van leegstaande bouwterreinen Afronding van project Winkelstad Veenendaal met verschillende kleinere projecten Bewegwijzering naar en in de binnenstad Informatiezuilen aan de toegangswegen

Toekomstige activiteiten 2014 t/m 2018 De komende jaren is het vooral van belang om de samenwerking, structurele financiering en communicatie tussen de ondernemers te continueren en uit te bouwen. Daarnaast zal de organisatie van het Platform Binnenstadmanagement een professionaliseringsslag moeten maken om voor de toekomst klaar te zijn. Minder verenigingen en bestuurslagen, maar meer ondernemers die betrokken gaan worden bij het Platform Binnenstadmanagement in de vorm van ambassadeurs. Er zal nadrukkelijk aansluiting komen met de Stichting Het Nieuwe Winkelen Veenendaal om de slagkracht in de binnenstad te vergroten. Naast de reeds vermelde projecten van de jaren 2011 / 2013 zullen voor de jaren 2014 / 2018 de bestaande activiteiten en projecten gecontinueerd worden en nieuwe activiteiten en projecten opgestart.:

PROJECTEN 2014/2018 * In dit schema zijn de uitbreidingen van activiteiten en projecten benoemd ten opzichte van 2013 Organisatie Het Nieuwe Winkelen Financiering Veenendaal Card Evenementen

Promotie

KVO-W Schone Stad

Professionaliteit van Platform Binnenstadmanagement vergroten door samenvoeging met Stichting HNW Veenendaal Uitbreiding van aangesloten bedrijven voor Het Nieuwe Winkelen Een structurele financiering voor de komende periode van vijf jaar De Veenendaal Voordeel Card uitbreiden en koppelen aan het project Het Nieuwe Winkelen, zodat de kaart ook een loyaliteitsfunctie zal krijgen Uitbreiding en/of bundeling van bestaande evenementen om zodoende een evenwichtig en interessant programma te krijgen naar de toekomst toe. Ruimte houden voor grotere eenmalige evenementen Rekening houden met uitbreiding van themadagen Free publicity Busreclame Reclamezuil bij A12 Continueren van samenwerking van partijen en opgaan voor derde Ster KVOW Plan van Aanpak uitvoeren en distributieverkeer terugdringen Onderzoek naar vervroegen venstertijden. Afval in binnenstad ondergronds voor bewoners en bedrijven.

14

1.2.2

Bedrijventerreinen

Algemeen De coöperatieve verenigingen hebben de volgende missie geformuleerd: het stimuleren, coördineren, bevorderen en optimaliseren van duurzame bedrijventerreinen, gelegen binnen de grenzen van de gemeente Veenendaal en het aanbieden van diensten aan het georganiseerde bedrijfsleven in de gemeente Veenendaal. Het streven is door middel van overleg en samenwerking tussen bedrijven onderling en met de gemeente het (bedrijfs-)economisch resultaat te verbeteren, de milieubelasting te verminderen en hoogwaardig ruimtegebruik te bevorderen. De diverse coöperatieve verenigingen zijn eind 2009 gestart met de activiteiten. Hierbij zijn zij vanaf het begin ondersteund door de parkmanager Geurt Valkenburg. Het aantal leden van de coöperatieve verenigingen is tussen 1-1-2011 en 1-1-2013 gestegen van 386 naar 485, een toename van 26%. In het jaar 2010 lag de nadruk van de activiteiten voornamelijk op zaken als organisatie, structuur, taken diverse werkgroepen en het voordeel van parkmanagement bij de ondernemers onder de aandacht te brengen. In 2011 en 2012 is er een groot aantal projecten van de grond getild. Een aantal projecten loopt door over diverse jaren en komt u dus meerdere keren tegen.

15

Projecten 2011 t/m 2013

PROJECTEN 2011 Parkmanager Collectieve bedrijventerreinbeveiliging KVO-B certificering Post breng- haalservice Afvalstromen bundelen

Collectieve inkoop Communicatie Bewegwijzering AED’s

BHV-netwerk Afsluiting bedrijventerrein d.m.v. camera’s Onderhoud grijs/groen Zwerfvuil Glasvezel Verkeer en vervoer

Belangenbehartiger ondernemers, intermediair tussen ondernemers onderling en andere partijen, activator en uitvoerder van projecten en activiteiten Het creëren van een veilige bedrijfsomgeving door de collectieve aanpak van bedrijventerreinbeveiliging met overleg tussen het bedrijfsleven en de beveiliger Het creëren van een veilig, schoon en heel bedrijventerrein d.m.v. KVO-B certificering met overleg tussen het bedrijfsleven, politie, brandweer en gemeente Door bundeling gunstige tarieven uitonderhandeld Het bewerkstelligen van een korting op factuurprijzen bij huidige actieve invalinzamelaars onder de vlag van collectiviteit Mogelijkheden onderzoeken tot opslag collectief afval ondergronds Mogelijkheden onderzoeken tot bundeling van afvalstromen Het doen onderzoeken van collectieve inkoop op diverse gebieden Uitgeven van Nieuwsflitsen met relevante informatie In samenspraak met de gemeente aanpak van een nieuwe bewegwijzering op de bedrijventerreinen Onderzoek doen naar centrale dekking op de bedrijventerreinen en aan de hand van de uitkomsten een juiste dekking initiëren via de 6-minutenzone van de Ned. Hartstichting Onderzoek doen naar centrale dekking op de bedrijventerreinen en aan de hand van de uikomsten een juiste dekking initiëren Verkennende gesprekken opgestart om te komen tot afsluiting van de bedrijventerreinen d.m.v. intelligente camera’s Samen met de gemeente plegen van schouwen door het gehele jaar heen Aan de hand van de praktijk zwerfvuil in beeld brengen ter onderbouwing gesprekken met de gemeente Opzetten van een uitgebreid en goed functionerend glasvezelnetwerk op alle bedrijventerreinen Het bijdragen aan de verbetering van de lokale bereikbaarheid, waaronder ook openbaar vervoer en verkeersveiligheid op de bedrijventerreinen

16

PROJECTEN 2012 * In dit schema zijn de uitbreidingen van projecten benoemd ten opzichte van 2011 Bewegwijzering AED’s

BHV-netwerk

Afsluiting bedrijventerrein d.m.v. camera’s Glasvezel Communicatie Gladheidbestrijding

Bestrijding leegstand

Onderzoek voor de andere terreinen Implementatie op alle terreinen afdekking via de 6-minutenzone van de Nederlandse Hartstichting. Dit bij de ondernemers kenbaar gemaakt door de uitgifte van 2 geplastificeerde AED-kaarten per ondernemer waar op hun terrein AED’s aanwezig zijn Onderzoek gestart naar centrale dekking op de bedrijventerreinen en aan de hand van de uitkomsten een juiste dekking initiëren Inmiddels al een paar ‘verkennende’ vergaderingen hieromtrent gehad. Animo bij de aanwezige BHV’ers is groot Offertes zijn opgevraagd en ontvangen tot afsluiting van de bedrijventerreinen d.m.v. intelligente camera’s Start uitrol verglazing op alle bedrijventerreinen. Gereed eind 2012/begin 2013 In samenwerking met Stichting Promotie Veenendaal en Afd. communicatie van gemeente Veenendaal communicatieplan opgezet voor bedrijventerreinen Op bedrijventerrein Compagnie-Oost wordt op private terreinen gestrooid tegen gladheid en sneeuw geruimd. De desbetreffende kosten worden vergoed door de coöperatieve vereniging. Via zitting in Task Force Veenendaal mogelijkheden onderzoeken om leegstand terug te dringen

PROJECTEN 2013 * In dit schema zijn de uitbreidingen van projecten benoemd ten opzichte van 2012 Bewegwijzering AED’s BHV-netwerk

Afsluiting bedrijventerrein d.m.v. camera’s Gladheidbestrijding

MVO/Duurzaam ondernemen

Implementatie nieuwe bewegwijzering incl. nieuwe straatnaamborden op de Compagnie Doorlopende controle op juistheid verstrekte gegevens Bundeling van BHV-krachten per bedrijventerrein zodat er bij calamiteiten een beroep op elkaar gedaan kan worden Bekendheid onder de BHV’ers onderling (band smeden) Bundeling aankoopkosten, controle brandblusapparatuur, opleidingen etc. Definitieve beslissing afsluiting bedrijventerreinen d.m.v. intelligente camera’s Op bedrijventerrein Compagnie wordt een proef uitgezet tot implementatie collectief strooien/ruimen private terreinen. Op bedrijventerrein Het Ambacht/Nijverkamp is strooien/ruimen een agendapunt op de bestuursvergadering. Opstarten werkgroep om op de bedrijventerreinen MVO/Duurzaam ondernemen te implementeren

17

Toekomstige activiteiten 2014 t/m 2018 De komende periode gaan de coöperatieve verenigingen door op de ingeslagen weg. Voorgenomen activiteiten zijn daarnaast: • een accentverschuiving van het opzetten van de organisatie en haar activiteiten naar meer ontwikkelende activiteiten een nieuwe aanpak van beveiliging, en het verkennen van groen- en grijsbeheer; • onderzoeken naar onder meer collectieve inkoopprojecten, energie, telefonie en leasewagens; • het realiseren van meer draagvlak onder en participatie van (vooral ook kleinere) bedrijven; • meer voordeel voor iedereen en onderscheiden door betere service naar de klanten; • uitrollen MVO/ duurzaam ondernemen. De komende jaren is het vooral van belang om de samenwerking, financiering en communicatie tussen de wederzijdse partners van de coöperatieve verenigingen te verbeteren en verder te werken aan de inhoudelijke activiteiten van de werkgroepen en de werkwijze van de werkgroepen meer te structureren. Dit zijn de speerpunten binnen het brede pakket aan activiteiten voor de komende jaren. Naast de reeds gepubliceerde projecten van het jaar 2012/2013 zullen voor de jaren 2014 – 2018 de volgende activiteiten opgepakt gaan worden:

PROJECTEN 2014/2018 * In dit schema zijn de uitbreidingen van projecten benoemd ten opzichte van 2013 Inkoop en diensten

Veiligheid

Beheer/onderhoud

Ruimtelijk beleid/ duurzaamheid

Afstemming en samenwerking

Verdere professionalisering Knelpunten op de arbeidsmarkt Marketing en communicatie

Afval: implementatie fase 2 Mobiele telefonie: contractvorming collectieve inkoop Energie: contractvorming collectieve inkoop Vaste telefonie: contractvorming collectieve inkoop Leasewagens: contractvorming collectieve inkoop Continuering collectieve bedrijventerreinbeveiliging Hercertificering KVO-B Intelligente camera’s Kortingen op verzekeringspremies Ontwikkeling diensten via glasvezelnet Verkennen samenwerking gemeente en bedrijfsleven op groen en grijsbeheer op publiek en privaat terrein Bijdrage aan beleidsvoorbereiding op de gebieden verkeer en vervoer Duurzame ontwikkeling van bedrijventerrein Vooronderzoek naar de mogelijkheden van een gebiedsgerichte visie Kennisuitwisseling en samenwerking op het gebied van milieu Het actiever raadplegen van de achterban Het meer structureren van de werkwijze van de werkgroepen. Als basis voor de werkzaamheden wordt per werkgroep jaarlijks een werkplan inclusief begroting opgesteld De coöperatieve verenigingen gaan met de gemeente afspraken maken om inhoud te geven aan de ambtelijke input bij werkgroepen Inkadering van activiteiten van de coöperatieve vereniging door het opstellen van een lange termijn ontwikkelingsvisie voor de bedrijventerreinen De parkmanager gaat een grotere tactische/strategische rol vervullen Speciaal voor vakmensen op de bedrijventerreinen aangezien in deze jaren knelpunten gaan ontstaan Up to date houden van het communicatieplan, zowel intern als extern Besturen zullen zich actief inzetten om de coöperatieve verenigingen bij hun leden bekend te maken

18

2

HET ONDERNEMERSFONDS

2.1 GEEN DOEL, MAAR MIDDEL In een groot aantal gemeenten is er een ondernemersfonds opgericht om collectieve activiteiten te 1 organiseren . Rondom Veenendaal is dat onder meer gebeurd in Ede, Zeist, Utrecht, Tiel, Barneveld, Amersfoort en Arnhem. Aanleiding daartoe is voornamelijk het probleem van freeriders. Deze freeriders zijn ondernemers die niet meebetalen aan gezamenlijke initiatieven, maar wel meeprofiteren van de effecten van deze initiatieven. Daardoor komen sommige initiatieven op het gebied van binnenstadmanagement en (bedrijven)parkmanagement niet of slechts moeizaam van de grond. Het gaat daarbij om initiatieven die het ondernemersklimaat verbeteren, zoals centraal inkopen, beveiliging, evenementen, promotie, inrichting, schoonmaak en bereikbaarheid. Een contributie voor alle ondernemers zou dit probleem kunnen oplossen, maar freeriders zijn meestal ook geen lid van lokale ondernemersorganisaties. Hun aantal neemt daarnaast toe door de toename van filiaalbedrijven en (inter-) nationale concerns met weinig lokale binding. Alleen de overheid kan een algemene heffing opleggen. In Veenendaal is daarbij de keuze gemaakt voor reclamebelasting. De inkomsten worden als subsidie doorgesluisd naar het Ondernemersfonds. Daarna worden de gelden naar rato verdeeld over de bedrijventerreinen en de binnenstad. In de binnenstad verdeelt het Algemeen Bestuur van Platform Binnenstadsmanagement het geld over de diverse projecten en activiteiten. In dit AB zitten vertegenwoordigers van alle winkelgebieden, de horeca, ambulante handel, pandeigenaren en bewoners. Op de bedrijventerreinen gaat het geld direct naar de verschillende coöperatieve verenigingen waarvan iedere ondernemer die reclamebelasting betaalt lid kan worden. Een en ander is in onderstaande afbeelding weergegeven. De parkmanager en de binnenstadsmanager werken voor de coöperatieve verenigingen respectievelijk het Platform Binnenstadsmanagement. 1

Volgens een onderzoek van de Kamer van Koophandel uit 2010 zijn het er 34, maar sindsdien is een grote groei geconstateerd. In de

loop van 2013 volgt er een nieuwe inventarisatie.

19

Stichting Ondernemersfonds Veenendaal Coöperatieve Verenigingen

Platform Binnenstadsmanagement

Parkmanager

Binnenstadsmanager

2.2 Voor- en nadelen Ondernemersfonds Een groot voordeel van het Ondernemersfonds is dat vrijwel alle ondernemers in de binnenstad en op de bedrijventerreinen meebetalen aan gezamenlijke activiteiten. Deze activiteiten, opgesomd in hoofdstuk 1, zijn de reden dat het Ondernemersfonds bestaat. In het verleden werd bijvoorbeeld de intocht van Sinterklaas bekostigd door slechts 40% van alle winkeliers en hetzelfde gold op de bedrijventerreinen voor de collectieve beveiliging. Bovendien kostte het erg veel tijd om die benodigde gelden binnen te halen. De activiteiten werden gedragen door vrijwilligers, terwijl daar momenteel een binnenstadmanager en parkmanager voor beschikbaar zijn. In dit verband is het van belang ook de organisatiegraad van ondernemers te noemen. Doordat er budget beschikbaar kwam, is de deelname aan ondernemersorganisaties sterk toegenomen. Vooral op de bedrijventerreinen waren deze organisaties vrijwel afwezig; nu tellen de coöperatieve verenigingen 485 leden. Het zijn deze organisaties die activiteiten opzetten en resultaten boeken. Voor de gemeente is een groot voordeel dat zaken kunnen worden gedaan met organisaties die alle ondernemers in een bepaald gebied vertegenwoordigen. Immers, iedere ondernemer die reclamebelasting betaalt kan invloed uitoefenen op de koers van de coöperatieve vereniging of het Platform. Er zijn ook nadelen aan het Ondernemersfonds verbonden. Niet iedere ondernemer profiteert evenveel van de collectieve activiteiten, bijvoorbeeld door de ligging in het gebied of de branche waarin men actief is. Bovendien is het profijt niet altijd gemakkelijk meetbaar op individueel niveau. Dit resulteerde onder meer in discussies over de gebiedsindeling waar reclamebelasting geheven zou moeten worden. Verder is van belang te vermelden dat sommige vroegere freeriders tegenstander blijven. Zij worden verplicht mee te betalen aan collectieve activiteiten waar zij blijkbaar geen behoefte aan hebben. Dit heeft bezwaar- en beroepsprocedures tot gevolg. In bijlage 14 wordt hier nader op in gegaan. En hoewel de reclamebelastingtarieven van Veenendaal relatief (t.o.v. bijvoorbeeld Ede en Arnhem) bescheiden zijn, kan zelfs het laagste tarief van € 250,- al zwaar zijn voor een kleine zelfstandige. 2.3 Verschillende modellen van financiering Volgens bovengenoemde inventarisatie van de Kamer van Koophandel Brabant uit 2010 wordt ongeveer tweederde van de fondsen gefinancierd via reclamebelasting, eenzesde via een Bedrijven InvesteringsZone (BIZ) en eenzesde via een verhoging van de OZB. Een variant waarmee nu wordt geëxperimenteerd is het Veldhovens model: reclamebelasting met een tarief op basis van de WOZ-waarde. Veenendaal heeft gekozen voor reclamebelasting (zie ook volgende paragraaf). In onderstaande tabel is voor de vier mogelijkheden een overzicht weergegeven van de voor- en nadelen.

20

Voordelen

Nadelen

Reclamebelasting

Kan gebiedsgericht worden ingezet. Er is de mogelijkheid om binnen het aangewezen gebied verschillende tarieven te hanteren (op basis van een objectieve rechtvaardigingsgrond) Het merendeel van de ondernemers valt onder deze belasting, aangezien vrijwel iedere ondernemer beschikt over één of meerdere openbare aankondigingen. Gemeenten hebben een grote mate van vrijheid bij het invullen van reclamebelasting. Het is gebleken dat er weinig bezwaar/ beroep wordt aangetekend (waardoor de uitvoeringskosten laag zijn)

OZB

Zowel gebruikers als eigenaren kunnen worden belast. Hoge dekkingsgraad Geringe extra kosten voor de gemeente. Gebruik wordt gemaakt van het WOZ-bestand. De extra aanslag loopt mee met de reguliere OZBaanslag. Eerlijk: heffing op basis van waarde van een pand en daarmee positie van een onderneming

BIZ

Kan gebiedsgericht worden ingezet. De BIZ-regeling is specifiek opgesteld voor en dus ook gericht op het structureel financieren van een ondernemersfonds. Er is de mogelijkheid om verschillende tarieven te hanteren. De grondslag voor de BIZ-belasting is de WOZ.

Veldhovens model

Kan gebiedsgericht worden ingezet Heffing op basis van WOZ-waarde pand is

Kan alleen worden geheven als sprake is van een openbare aankondiging, zichtbaar vanaf de openbare weg. Terugkerende uitvoeringskosten: het is nodig de openbare aankondigingen te registreren in een bestand en dat goed bij te houden. Ondernemers kunnen de reclamebelasting ontwijken door hun openbare aankondigingen te verwijderen. Alleen gebruikers kunnen worden aangeslagen, dus niet alle pandeigenaren (alleen de pandeigenaren die ook gebruiker zijn van het betreffende pand). Kan niet gebiedsgericht worden ingezet, geldt altijd voor de gemeente als geheel. Alleen onderscheid tussen woningen en niet-woningen mogelijk. Binnen de categorie niet-woningen kunnen bepaalde groepen niet uitgesloten worden (bijv. scholen, instellingen) Niet-woningen buiten bedrijventerreinen of winkelgebieden profiteren niet of veel minder van collectieve activiteiten. Tariefdifferentiatie is niet mogelijk. De toegestane bestedingen in de BIZgebieden zijn beperkt tot ‘schoon, heel en veilig’ in de openbare ruimte en in het verlengde van de taken van de gemeente. Gebieden die private dingen willen (zoals promotie) of gemeenten waar het vooral gaat om versterking van het ondernemings- en onderhandelingsklimaat, komen met een BIZ niet veel verder. De procedure om te komen tot een Bedrijven Investerings Zone is aan een groot aantal regels gebonden. Tegenstanders kunnen ieder moment een procedure starten om de BIZ-regeling op te heffen. Daarmee wordt veel tijd en middelen niet besteed aan activiteiten waarvoor de BIZ bedoeld is. Alleen gebruikers kunnen worden aangeslagen, dus niet alle pandeigenaren (alleen de pandeigenaren die ook gebruiker zijn van het betreffende pand). In dit model zitten nog onduidelijkheden omdat het een experiment is. De

21

mogelijk Lage heffingskosten

legitimiteit van het model is nog niet getoetst door een rechter. Het experiment is alleen in het winkelgebied, niet op de bedrijventerreinen. Voor- en nadelen voor bedrijventerreinen zijn niet helder

2.4 UITWERKING EVALUATIE 2011 Bij de evaluatie van het Ondernemersfonds in 2011 is door de raad een aantal wensen geuit in de vorm van een amendement en een motie. Het college kreeg de opdracht mee om deze samen met de Stichting Ondernemersfonds verder uit te werken. Deze opdracht is daarom op verzoek van beide partijen vastgelegd in de nieuwe Uitvoeringsovereenkomst 2012/2013, artikel 5.3 (zie bijlage 12): “De Stichting Ondernemersfonds tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: Het draagvlak voor het Ondernemersfonds en de reclamebelasting substantieel te laten stijgen op basis van het aangenomen amendement A5 en de motie M5 in de gemeenteraadsvergadering van 16 juni 2011, waarin aanpassing van de hoogte en differentiatie van de tarieven wordt aanbevolen, alsmede het overnemen van de aanbevelingen en suggesties in de rapportage enquête ondernemersfonds indien mogelijk. Hierover zullen in het bestuurlijk overleg afspraken worden gemaakt, zodat de portefeuillehouder Economische Zaken periodiek de commissie Bestuur & Middelen (nu: Raadscommissie) over de voortgang kan informeren in het kader van de actieve informatieplicht.” Na het raadsbesluit is direct gestart met de uitwerking van deze opdrachten. Enerzijds zijn alle aanbevelingen van ondernemers in de enquête geïnventariseerd. Voor zover mogelijk zijn deze daarna uitgewerkt in gezamenlijk overleg. Daarnaast is er een werkgroep geformeerd die de hoogte en differentiatie van tarieven heeft bestudeerd en mogelijkheden in kaart heeft gebracht. Hieronder volgt een verdere toelichting op beide processen.Voor de duidelijkheid: het gaat in deze evaluatie om de overwegingen die voor de reclameverordeningen van 2012 en 2013 golden. Aanbevelingen ondernemers Het primaire doel van het uitwerken van deze opdracht was het vergroten van het draagvlak voor reclamebelasting (of een andere heffing) onder ondernemers. Alle suggesties uit de enquête 2011– zowel van het bureau BRO als de ondernemers – zijn geïnventariseerd en op waarde beoordeeld. Een werkgroep vanuit de gemeente en de ondernemers heeft de voorbereiding gedaan en deze is vervolgens in het bestuurlijk overleg tussen de wethouder EZ en SOV vastgesteld. Suggesties zijn niet opgepakt als ze naar het oordeel van dit overleg onuitvoerbaar of onwenselijk waren. Ook was het van belang dat zij wezenlijk bijdroegen aan het vergroten van het draagvlak. Zie bijlage 7 voor een overzicht van de suggesties en de wijze waarop deze zijn opgepakt. Hoogte en differentiatie tarieven Ook de hoogte en differentiatie van de tarieven en de manier van heffen is door een werkgroep van gemeente en ondernemers bekeken. Dit met als doel om het draagvlak onder ondernemers te vergroten. Hiermee werd enerzijds gedoeld op lagere tarieven voor de aanloopstraten, anderzijds voor het uitsluiten van medische dienstverleners van reclamebelasting. Aanloopstraten zouden minder profiteren van de activiteiten van het Ondernemersfonds. Juridisch moet dit onderscheid in profijt echter aangetoond kunnen worden. Dat blijkt in de praktijk lastig, maar duidelijk is dat het profijt niet altijd gelijk staat met de oppervlakte van de reclame. Zie hiervoor ook het advies van van den Bosch & Partners, bijlage 15. De WOZ-waarde vertegenwoordigt dat profijt in zekere zin beter, omdat de duurdere panden op de betere locaties te vinden zijn. Daarom wordt er verder onderzoek naar het Veldhovens model gedaan. Dit model is echter nog niet door een rechtbank getoetst en daarom niet klaar om ingevoerd te worden.

22

Uit de enquête die voor deze evaluatie (zie volgend hoofdstuk) is uitgevoerd blijkt dat het draagvlak in de aanloopstraten laag is. Omdat differentiatie dus lastig is, is het aan te bevelen om de reclamebelasting in de binnenstad vanaf 2014 te beperken tot het kernwinkelgebied. Een onderscheid tussen medische dienstverleners en overige ondernemers, de andere differentiatie waar de raad op doelde, is sterk ontraden door het daartoe ingeschakelde juridisch bureau. Zij zijn van oordeel dat door het koppelen van de differentiatie in de tarieven aan (of het opnemen van een vrijstelling die gebaseerd is op) het profijt dat van de activiteiten kan worden behaald, een te groot risico ontstaat dat de belastingrechter zal oordelen dat er ten onrechte een onderscheid is gemaakt tussen medische dienstverleners en andere belastingplichtigen, zie bijlage 16. In 2013 is een extra categorie in de tarieven ingevoerd (van 20 m² tot 50m²). Dat was 20m² tot 100m². Manier van heffen Alle mogelijkheden om een verplichte heffing te realiseren zijn nog eens goed in beeld gebracht. Ook de voor- en nadelen van elke heffing. Vier van deze mogelijkheden vindt u terug in hoofdstuk 2.3. Daarnaast is gekeken naar twee andere opties die snel zijn afgevallen vanwege praktische uitvoerbaarheid: Reclamebelasting op basis van begroting of Precariobelasting. Duidelijk is dat elke vorm van heffing voor- en nadelen heeft. Een wijziging van de heffing moet ook een duidelijk rendement hebben. Verandering van de heffingsgrondslag betekent meer bezwaar en beroep, hogere uitvoeringskosten en dus dalende inkomsten. Van de vier onderzochte modellen achten we twee varianten kansrijk: de reclamebelasting in zijn huidige vorm (oppervlak reclame) en het Veldhovens model (reclamebelasting op basis van WOZ-waarde). Om het laatste model goed te bestuderen is een bezoek aan Veldhoven gebracht. Op het moment van schrijven (en dus ook op het moment dat de reclameverordening 2013 moest worden vastgesteld) was nog geen duidelijkheid of deze variant ook juridisch houdbaar is en rendement oplevert: meer draagvlak. De twee andere modellen achten we minder kansrijk. De voornaamste reden om de BIZ niet aan te bevelen is dat de bestedingen in dit model beperkt worden tot schoon, heel, veilig en bijvoorbeeld promotie (of het meewerken aan glasvezel op de bedrijventerreinen) hier niet onder geschaard kan worden. Bovendien konden er tijdens de landelijke evaluatie van de BIZ (heel 2012) geen nieuwe aanvragen gedaan worden. De OZB-variant is in onze ogen onwenselijk omdat deze alleen voor de gemeente als geheel ingevoerd kan worden en op alle niet-woningen toegepast moet worden. Dan gaat het naast ondernemingen ook om bijvoorbeeld transformatorhuisjes en scholen. Reclameverordening Wijziging in de reclameverordening 2012 was niet mogelijk. De reden was gelegen in de ongewisse voortzetting van het Ondernemersfonds na de evaluatie 2011. Toen daar helderheid over kwam was het te laat om nog een gewijzigde verordening aan te leveren voor de novemberraad. Een stelselwijziging voor 2013 was onwenselijk in verband met de enquête die bij de voorliggende evaluatie hoort: gaat die dan over de situatie in 2012 of de reeds gewijzigde situatie in 2013? De bovengenoemde wijzigingen zullen dus opgenomen worden in de reclameverordening 2014. De SOV heeft geen beroep gedaan op de borgtocht die in december 2011 door de raad is afgegeven (zie bijlage 13, financiën).

23

2.5 SAMENHANG MET ANDERE ECONOMISCHE ACTIVITEITEN Het belangrijkste doel van een Ondernemersfonds is de gezamenlijke activiteiten van de ondernemersorganisaties. Bij het wegvallen van financiering zullen deze activiteiten waarschijnlijk verdwijnen en in ieder geval veel moeilijker te realiseren zijn. Maar er zijn in de afgelopen jaren meer economische activiteiten opgebouwd op basis van het Ondernemersfonds. In dit hoofdstuk zullen deze activiteiten op een rij worden gezet. Dat is van belang, omdat de financiering van deze activiteiten (deels) wegvalt als het Ondernemersfonds zou verdwijnen. Veiligheid en Economie Veel activiteiten die uitgevoerd worden sluiten uitstekend aan op het gemeentelijk beleid, zoals de Programma’s Veiligheid en Economie. De bedrijventerreinen worden collectief beveiligd en hebben alle vijf, evenals de binnenstad, een Keurmerk Veilig Ondernemen ontvangen. Dit komt objectief de veiligheid ten goede, wat ondersteund wordt door politiecijfers. Activiteiten in de binnenstad die consumenten verleiden om naar Veenendaal te komen passen bij de doelstelling van het project Winkelstad Veenendaal. Bij veel activiteiten uit de programma’s zijn de binnenstadsmanager en de parkmanager betrokken. Hierbij treden zij op als ‘stem’ van de ondernemer. Gestructureerd overleg met Ondernemend Veenendaal Hierboven worden ze al genoemd: de binnenstadsmanager en parkmanager. Zij zijn de ogen en oren in de binnenstad en op de bedrijventerreinen. En daarvan maakt het gehele ambtelijk apparaat gebruik, van de wijkmanager tot verkeerskundige. Ook kunnen zij via de beide managers snel en efficiënt bepaalde kwesties voorleggen aan ondernemers of bepaalde berichten versturen, zie bijlage 8. Daarnaast is er ook op bestuurlijk niveau structureel overleg met de platformen, zie bijlage 9. Ondernemersorganisaties Na het instellen van het Ondernemersfonds zijn op de vijf bedrijventerreinen coöperatieve verenigingen opgericht. Iedere ondernemer die reclamebelasting betaalt kan daar lid van worden. Inmiddels is zo’n 70% van hen lid (was begin 2011 56%). In de binnenstad wordt iedere ondernemer die reclamebelasting betaalt vertegenwoordigd door het Platform. Coöperatieve verenigingen en Platform vormen een belangrijke gesprekspartner voor de gemeente en derden. Gezien de situatie in het verleden bestaat is de verwachting dat de participatie van ondernemers zal verminderen als er geen middelen meer beschikbaar zijn om activiteiten te kunnen uitvoeren. Direct financieel profijt ondernemers Een belangrijk verband dat genoemd moet worden is het directe profijt dat individuele ondernemers kunnen hebben. De gezamenlijke activiteiten zorgen voor veilige bedrijventerreinen en een levendige binnenstad. Dat resulteert in omzetverhoging en waardebehoud van bedrijfspanden. Maar er worden ook collectieve inkoopcontracten gesloten. Daardoor zijn individueel aanzienlijke kortingen bedongen. Voorbeelden hiervan zijn de kortingen die bedongen kunnen worden bij verzekeringsmaatschappijen doordat er een keurmerk Veilig Ondernemen is afgegeven (10-15% per bedrijf). Maar ook gezamenlijke energieinkoop in de binnenstad en een collectieve overeenkomst gladheidbestrijding op private terreinen op bedrijventerreinen. Individuele ondernemers hebben daar nu helemaal geen kosten meer aan. Taskforce Ondernemend Veenendaal De Taskforce Ondernemend Veenendaal is begin 2012 opgericht. De Taskforce bestaat uit gemeente en vertegenwoordigers uit ondernemersorganisaties. Doel is om op een aantal terreinen die de economie van Veenendaal aangaan samen te werken en resultaten te boeken. Er zijn werkgroepen ingericht met de volgende thema’s: Promotie, Acquisitie, Revitalisering, Onderwijs-Arbeidsmarkt, Binnenstad, ICT, FoodValley, Geldstromen en Kennisnetwerken. De werkgroepen hebben een lijst met concrete projecten opgesteld waaraan momenteel wordt gewerkt. Belangrijk is bijvoorbeeld het Communicatieplan waarin een groot aantal partijen de communicatie naar ondernemers op elkaar hebben afgestemd. Een ander concreet resultaat is dat er een overeenkomst met de

24

Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht is gesloten over de herstructurering van De Compagnie. Deels worden deze projecten gefinancierd met het Ondernemersfonds. Winkelstad Veenendaal In Winkelstad Veenendaal werkt het Platform Binnenstadsmanagement samen met CultuurKoepel, Promotie Veenendaal, VVV en gemeente. Doel is om zoveel mogelijk consumenten te verleiden om onze binnenstad te bezoeken. De projecten die hiertoe moeten leiden worden dus onverminderd uitgevoerd. De projecten kosten geld en worden wederom deels uit het Ondernemersfonds gefinancierd in nauwe samenwerking met het Platform Binnenstadsmanagement en Promotie Veenendaal. Eveneens is er in steeds belangrijker mate samenwerking met de beheerders en eigenaren van de overdekte winkelcentra Scheepjeshof en Passage/Corridor (CBRE, Aberdeen). WiFi in de binnenstad In het hele kernwinkelgebied is gratis WiFi beschikbaar voor de consument. Dit is een unique selling point voor Veenendaal, passend in de pioniersrol die de gemeente heeft in Het Nieuwe Winkelen. De business case voor WiFi in de binnenstad bestaat uit twee componenten: een bijdrage van de gemeente (verdeeld over vijf jaar) en het voor een periode van vijf jaar jaarlijks afnemen van een abonnement door de ondernemers. In beide contracten is het beëindigen van het Ondernemersfonds als ontbindende voorwaarde opgenomen. Immers: de ondernemers hebben dan geen garantie meer op inkomsten waar ze een abonnement uit kunnen betalen en de gemeente wil niet betalen voor een netwerk dat er wel is maar niet functioneel is. Promotie Veenendaal Volgend op een besluit van de gemeenteraad dragen zowel de Coöperatieve Verenigingen als Platform Binnenstadsmanagement uit de opbrengsten van de reclamebelasting substantieel bij aan Stichting Promotie Veenendaal (SPV). Dit omdat ook het bedrijfsleven veel profijt heeft van een goede promotie van Veenendaal. SPV heeft als doel Veenendaal op het gebied van recreatie, cultuur, wonen, werken en ondernemen aantrekkelijk voor het voetlicht te brengen. Hiermee worden imago en economie van Veenendaal versterkt. En dat kan resulteren in nieuwe bedrijven of winkels die onze gemeente als vestigingsplaats uitkiezen. Zowel binnen als buiten de gemeente is er veel enthousiasme en draagvlak voor de activiteiten van SPV. Dit blijkt onder ander uit het brede draagvlak voor de activiteiten, uit de grote mediabelangstelling voor de initiatieven en uit de bijdragen die diverse stakeholders leveren aan de citymarketing van Veenendaal. In 2012 is Veenendaal beloond met de Citymarketing Stimuleringsprijs en in zowel 2012 als 2013 is de SPV genomineerd voor de Nationale Citymarketing Trofee.

25

26

3.

UITKOMSTEN ENQUÊTE

In maart 2013 heeft TNS-Nipo een onderzoek uitgevoerd naar het draagvlak voor het Ondernemersfonds en reclamebelasting onder alle ondernemers die in 2012 voor reclamebelasting zijn aangeslagen. In verband met de ruimte die het rapport inneemt vindt u deze terug in bijlage 1. In bijlage 2, 3 en 4 vindt u per vraag de antwoorden, opgesplitst in (a) bedrijventerreinen en centrum, (b) per bedrijventerrein en (c) per straat in het centrum. Verder zijn de open antwoorden uit de enquête terug te vinden in bijlage 5 en de enquête zelf in bijlage 6. De respons op het onderzoek was 34%, waarmee het representatief is.

27

In dit hoofdstuk is er aandacht voor de opvallende zaken die naar voren zijn gekomen in de enquête en is er een vergelijking tussen de uitkomsten van de ‘draagvlakvragen’ van 2011 en 2013. Zoals u ook in bijlage 1 terug kunt lezen zijn de percentages in dit hoofdstuk exclusief de optie ‘geen mening’. Dit maakt geen verschil voor de uitslag, maar geeft een helder beeld van voor- en tegenstanders. 3.1 BELANGRIJKE PUNTEN ENQUÊTE Er zijn acht opvallende punten uit de enquête te destilleren. Die zijn hieronder opgesomd, met daarachter (V…) de vraag waarop het punt is gebaseerd. 1. 75% van de ondernemers is voorstander van het gezamenlijk opzetten en uitvoeren van activiteiten (V30). 2. Gemiddeld genomen is men tevreden over de gezamenlijke activiteiten, maar in de binnenstad is 43% van de ondernemers ontevreden over de uitgevoerde activiteiten (V50). De tevredenheid over de uitgevoerde activiteiten zelf is wisselend. Vooral veiligheid scoort goed op de bedrijventerreinen en in de binnenstad (V40). 3. 67% van de ondernemers vindt dat de samenwerking tussen de ondernemers in het centrum en op de bedrijventerreinen verbeterd is (V100). 4. Zowel het Platform Binnenstadsmanagement als de Coöperatieve Verenigingen op de bedrijventerreinen zijn goed bekend bij de ondernemers (81%; V70). Naar het oordeel van 83% (73% in de huidige vorm, 10% op een andere wijze) moeten het Platform Binnenstadsmanagement en de Coöperatieve Verenigingen worden voortgezet (V110). 5. 63% van de ondernemers vindt het reëel dat er een financiële bijdrage wordt gevraagd voor de gezamenlijke activiteiten (V120). 6. Men is verdeeld over de inspraak bij de besteding van het beschikbare geld uit de reclameheffing. Gemiddeld 37% geeft aan hierin onvoldoende inspraak te hebben, 44% vindt de inspraak voldoende. Vooral ondernemers in de binnenstad zijn negatief (V130). 7. De heffing moet worden voortgezet vindt 64% van de ondernemers. Hetzij in de huidige vorm van reclameheffing (45%), hetzij via een andere heffing (19%) (V140). 8. Het draagvlak onder ondernemers op de aanloopstraten naar het kernwinkelgebied voor voortzetting 2 van reclamebelasting is laag. Dat geldt ook voor hun waardering voor de ondernomen activiteiten . 9. Op de afzonderlijke bedrijventerreinen zijn er geen uitschieters. Op alle vijf terreinen zijn de vragen ongeveer gelijk beantwoord. 3.2 VERGELIJKING UITKOMSTEN ENQUÊTE 2011 EN ENQUÊTE 2013 De draagvlakvragen die in de enquête van 2011 zijn gesteld, zijn ook in 2013 gesteld. In de onderstaande tabel vindt u een vergelijking van de uitkomsten. Deze zijn onderverdeeld in bedrijventerreinen en binnenstad. Naar aanleiding van de uitkomsten van de enquête is daarnaast ook een onderverdeling gemaakt tussen de hele binnenstad en het kernwinkelgebied (KWG; binnenstad minus Bernhardlaan / 3 Verlaat ).

2 Voor een overzicht van de huidige begrenzing van de binnenstad, zie bijlage 10 (reclameverordening). In bijlage 11 staat de vastgestelde begrenzing van het kernwinkelgebied. 3 Een andere uitsplitsing is er op straatniveau niet te maken: Zandstraat en Brouwerspoort zijn ‘verdeeld’ tussen KWG en aanloopstraten (en ivm privacy is er niet naar huisnummers gevraagd); uit de Achterkerkstraat is geen reactie gekomen.

28

VRAAG V30 Bent u voorstander van het samen met andere ondernemers opzetten en uitvoeren van gezamenlijke activiteiten en projecten? Antwoordmogelijkheid

Bedrijventerreinen 2011 2013

Ja

56,0

Nee

36,0

Geen mening

8,0

 21,8 9,8

68,4

Binnenstad 2011 2013 54,0 34,0 12,0

 25,3 62,7

12,0

KWG 2013 65,7 19,4 14,9

Antwoorden zonder ‘geen mening’ Ja

61,0

Nee

39,0

 24,2 75,8

61,4 38,6

 28,7 71,3

77,2 22,8

VRAAG V50 Hoe tevreden bent u in het algemeen over alle gezamenlijke activiteiten en projecten? Antwoordmogelijkheid

Bedrijventerreinen 2011 2013

Tevreden

37,0

Neutraal

25,0

Ontevreden

19,0

Geen mening

19,0

 36,0 10,2 8,0 45,8

Binnenstad 2011 2013 19,0 25,0 44,0 12,0

 27,0 40,0 8,0 25,0

KWG 2013 29,9 31,3 29,9 9,0

Antwoorden zonder ‘geen mening’ Tevreden

45,7

Neutraal

30,9

Ontevreden

23,4

29

 39,1 11,1 49,8

21,6 28,4 50,0

 29,3 43,5 27,2

32,8 34,4 32,8

VRAAG V80 Bent u tevreden over de rol die de cooperatieve verenigingen/Platform Binnenstad spelen bij de gezamenlijke activiteiten en projecten? Antwoordmogelijkheid

Bedrijventerreinen 2011 2013

Tevreden

50,0

Neutraal

21,0

Ontevreden

14,0

Geen mening

15,0

 30,5 6,8 5,6 57,1

Binnenstad 2011 2013 35,0 27,0 26,0 12,0

 34,3 26,9 4,5 34,3

KWG 2013 39,6 37,7 18,9 3,8

Antwoorden zonder ‘geen mening’ Tevreden

58,8

Neutraal

24,7

Ontevreden

16,5

 32,3 7,2 60,5

39,8 30,7 29,5

 35,9 28,2 35,9

41,2 39,2 19,6

VRAAG V100 Door de cooperatieve verenigingen/Platform Binnenstad is de samenwerking tussen de ondernemers verbeterd. Antwoordmogelijkheid

Bedrijventerreinen 2011 2013

Geen mening

34,0

Ja

28,0

Nee

38,0

 41,5 14,8 43,7

Binnenstad 2011 2013 40,0 27,0 33,0

 23,5 25,0 51,5

KWG 2013 51,9 20,4 27,8

Antwoorden zonder ‘geen mening’ Ja

42,4

Nee

57,6

30

 26,3 73,7

45,0 55,0

 51,5 48,5

42,3 57,7

VRAAG V110 De gezamenlijke activiteiten en projecten worden georganiseerd door de cooperatieve verenigingen/Platform Binnenstad. Moeten de coöperatieve verenigingen en Platform Binnenstad worden voortgezet? Antwoordmogelijkheid

Bedrijventerreinen Binnenstad 2011 2013 2011

Ja

54,0

Ja, maar op andere wijze

11,0

Nee

28,0

Geen mening

7,0

 5,6 13,6 11,9 68,9

47,0 13,0 23,0 17,0

KWG 2013

 16,4 17,9 17,9 47,8

2013 58,5 13,2 15,1 13,2

Antwoorden zonder ‘geen mening’ Ja

58,1

Ja, maar op andere wijze

11,8

Nee

30,1

 6,4 15,4 78,2

56,6 15,7 27,7

 20,0 21,8 58,2

67,4 15,2 17,4

VRAAG V120 Vindt u het reëel dat aan ondernemers gevraagd wordt om financieel bij te dragen aan de gezamenlijke activiteiten en projecten? Antwoordmogelijkheid

Bedrijventerreinen Binnenstad 2011 2013 2011

Ja

39,0

Nee

48,0

Geen mening

13,0

 32,0 7,1 60,9

45,0 46,0 9,0

KWG 2013

 42,7 6,1 51,2

2013 54,5 39,4 6,1

Antwoorden zonder ‘geen mening’ Ja

44,8

Nee

55,2

31

 34,4 65,6

49,5 50,5

 45,5 54,5

58,0 42,0

VRAAG V130 Ik heb via mijn cooperatieve vereniging/winkeliersvereniging voldoende inspraak in de besteding van het beschikbare geld uit de reclamebelasting. Antwoordmogelijkheid

Bedrijventerreinen 2011 2013

Ja

40,0

Nee

20,0

Ik ben niet bekend met cooperatieve verenigingen/winkeliersvereniging

 22,8 42,4

13,4 40,0

21,4

Ja

66,7

53,9

Nee

33,3

Geen mening



Binnenstad 2011 2013 14,0 35,0 25,0 26,0

 50,0 18,3 14,6 17,1

KWG 2013 16,7 43,9 22,7 16,7

Antwoorden zonder ‘geen mening’

Ik ben niet bekend met cooperatieve verenigingen/winkeliersvereniging

 29,0 17,1

18,9 47,3 33,8

 58,5 21,5 20,0

20,0 52,7 27,3

VRAAG V140 De gezamenlijke activiteiten en projecten worden betaald via een gezamenlijke heffing. Moet deze heffing worden voortgezet? Antwoordmogelijkheid

Bedrijventerreinen 2011 2013

Ja

15,0

Ja, maar op andere wijze

8,0

Nee

67,0

Geen mening

10,0

 15,6 28,4 14,7 41,3

Binnenstad 2011 2013 22,0 18,0 46,0 14,0

 17,1 39,0 14,6 29,3

KWG 2013 34,8 16,7 31,8 16,7

Antwoorden zonder ‘geen mening’ Ja

16,7

Ja, maar op andere wijze

8,9

Nee

74,4

32

 18,3 33,3 48,4

25,6 20,9 53,5

 20,0 45,7 34,3

41,8 20,0 38,2

4.

CONCLUSIE

Uit de evaluatie, inclusief de enquête, trekken we zeven conclusies. 1. Dankzij het Ondernemersfonds is er een groot aantal activiteiten en projecten opgezet die ten goede komen aan het ondernemersklimaat van Veenendaal. 2. Er is draagvlak onder de ondernemers, zowel op de bedrijventerreinen als in de binnenstad, voor het gezamenlijk opzetten en uitvoeren van activiteiten. 3. Een meerderheid van de ondernemers vindt het reëel dat hen om een bijdrage wordt gevraagd voor collectieve activiteiten. Op zowel bedrijventerreinen als in de binnenstad is een meerderheid van de ondernemers voor voortzetting van een verplichte heffing, via reclamebelasting of op een andere wijze. 4. Ondernemersfonds op basis van reclamebelasting. Dit draagvlak is gestegen ten opzichte van 2011. Op de bedrijventerreinen is deze stijging zeer groot. 5. Op dit moment is reclamebelasting de beste manier van heffen. Het Veldhovens model van financiering van het Ondernemersfonds is in potentie een goed alternatief. Omdat het model de juridische toets nog moet doorstaan is het op dit moment echter niet aan de orde deze in te voeren. Andere modellen, zoals BIZ en via OZB, kennen duidelijk meer nadelen dan reclamebelasting. 6. Onder ondernemers in de aanloopstraten van het centrum blijkt het draagvlak voor het Ondernemersfonds onvoldoende. 7. In de binnenstad ervaart men onvoldoende inspraak in de besteding van de middelen. De organisatie van het Platform Binnenstadsmanagement behoeft daarom aanpassing.

33