MEMO Van Aan Onderwerp Datum Ons kenmerk
: W.J. Weerheijm (Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie) : Dhr. W. Nouwens (Amerpoort) : Archeologisch onderzoek Mariaoordlaan Baarn : 23 juli 2013 : V13-29344/2677/WW
Initiatief Toponiem / locatie Plaats Gemeente Provincie Opdrachtgever
Contactpersoon opdrachtgever Oppervlakte plangebied Projectnummer Uitvoerder en documentatie Projectleider/Senior archeoloog
1
Projectgegevens Nieuwbouw Nieuwenoord, Mariaoordlaan Baarn Baarn Utrecht Amerpoort Postbus 10103 3505 AB Utrecht Dhr. W. Nouwens, tel. 030-2850513 0,25 ha V13-2677 Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie Mr. W.J. Weerheijm MA (archeoloog) Dr. R.M. van Heeringen
Inleiding
Amerpoort is voornemens om op het instellingsterrein Nieuwenoord te Baarn een nieuwbouwproject te realiseren (afbeelding 1). Het betreft een kavel van 0,25 ha waar een gebouw zal komen van 1200 m2 met een voetprint van 675 m2. Het plangebied is momenteel onbebouwd. Conform het bestemmingsplan “Drakenburgergracht – Zorg” rust op het plangebied een dubbelbestemming archeologie, waarbij bij ingrepen groter dan 100 m2 en dieper dan 30 cm –mv archeologisch onderzoek verplicht is. Op basis van de geplande ingrepen is het plangebied onderzoeksplichtig. De onderhavige opdracht betreft de vraag of voor het plangebied Mariaoordlaan inderdaad een archeologisch onderzoek vereist is.
Afbeelding 1: locatie plangebied (Bron: Amerpoort).
2
Uitgevoerd onderzoek
De waarde archeologie die is opgenomen in het bestemmingsplan is gebaseerd op een bureauonderzoek van Oranjewoud uit 2007 (Marinelli/Spoelstra 2007), waarbij voor een groot deel van het terrein van Amerpoort en Sherpa een verhoogde verwachting op het aantreffen van archeologische sporen en vondsten is afgegeven. Het rapport classificeert de locatie van het plangebied als “Dekzandwelving op de rand van de stuwwal. Hoge verwachting t.a.v. nederzettingen uit paleolithicum t/m nieuwe steentijd. Verstoord door bebouwing” (afbeelding 2). Voor het archeologisch verwachtingsmodel dat door Oranjewoud is gehanteerd, is blijkens de tekst uitgegaan van een intacte bodem, en van de geomorfologische situatie van het plangebied. Dit in tegenstelling tot de (inmiddels niet meer gangbare) Indicatieve Kaart Archeologische Waarden (IKAW) en de Cultuurhistorische Hoofdstructuur van de provincie Utrecht die gebaseerd waren op de bodemkaart. Op basis van die bodemkaart had het plangebied namelijk een lage archeologische verwachting op zowel de IKAW als de provinciale kaart.
Afbeelding 2: Uitsnede uit de archeologische verwachtingskaart van het bureauonderzoek van Oranjewoud. Het huidige plangebied is met een blauwe ster aangegeven (Bron: Marinelli/Spoelstra 2007, kaartbijlage). In 2010 heeft Vestigia in opdracht van de gemeente Baarn een booronderzoek uitgevoerd binnen het plangebied Drakenburgergracht (Hessing et al. 2010). Het door Vestigia uitgevoerde aanvullende (boor)onderzoek was erop gericht de archeologische verwachting van Oranjewoud nader te onderbouwen of te nuanceren, en zonodig het gebied met ‘waarde archeologie’ nauwkeuriger te begrenzen, mede in het licht van het huidige bodemgebruik en de mogelijk reeds aanzienlijke bodemverstoring die in het recente verleden al heeft plaatsgevonden. Op basis van dit booronderzoek is geconstateerd dat het plangebied Drakenburgergracht zich inderdaad op dekzandgronden bevindt, die in theorie in het verleden een gunstige vestigingslocatie vormden. De bodem is echter over het gehele onderzoeksgebied aanzienlijk verstoord en omgewerkt. Vestigia heeft vervolgens op basis van het booronderzoek voor het plangebied Drakenburgergracht een bijgestelde archeologische verwachtingskaart gemaakt (afbeelding 3), waarin voor vrijwel het gehele gebied van Amerpoort en Sherpa de verhoogde verwachting weer naar beneden is bijgesteld naar “laag”. Deze lage verwachting geldt ook voor het gebied waar het huidige plangebied is gelegen. Dit rapport is door de gemeente goedgekeurd op 4 oktober 2010 (mevr. L. Bode, gemeente Baarn). Controle bij het nationale registratiesysteem Archis leert dat er in de tussentijd geen 1 archeologische vondsten of waarnemingen binnen of nabij het plangebied zijn geregistreerd.
1
Archis d.d. 23 juli 2013.
Afbeelding 3: Archeologische verwachtingskaart op basis van het aanvullende (boor)onderzoek van Vestigia. Het huidige plangebied is met een blauwe ster aangegeven (Bron: Hessing et al. 2010, kaart 3).
3
Conclusie
Op basis van het bestemmingsplan “Drakenburgergracht – Zorg” rust op het plangebied een dubbelbestemming archeologie, waarbij bij ingrepen groter dan 100 m2 en dieper dan 30 cm –mv archeologisch onderzoek verplicht is. Op basis van deze dubbelbestemming is het plangebied onderzoeksplichtig. Aan deze archeologische onderzoeksplicht is echter reeds in voldoende mate voldaan, in de vorm van het onderzoek dat in 2010 door Vestigia in opdracht van de gemeente is uitgevoerd. Vestigia heeft hierbij een aangepast archeologisch verwachtingsmodel opgesteld, dat echter (nog) niet in het bestemmingsplan is verwerkt. Op basis van dit aanvullende onderzoek heeft het plangebied een lage archeologische verwachting gekregen. Voor gebieden met een lage archeologische verwachting heeft Vestigia geen verder onderzoek geadviseerd. De gemeente heeft het onderzoeksrapport op 4 oktober 2010 goedgekeurd. Vestigia komt daarom tot de conclusie dat voor het onderhavige plangebied geen verder onderzoek noodzakelijk is omdat reeds aan de archeologische onderzoeksplicht is voldaan.
Literatuur HESSING, W.A.M./E. LOUWE/R.J.J. QUAK 2010: Plangebied Drakenburgergracht in de gemeente Baarn. Ruimtelijk advies op basis van een inventariserend veldonderzoek, Amersfoort (Vestigia rapport V798). MARINELLI, M.G./A. SPOELSTRA 2007: Bureauonderzoek betreffende zorginstellingen De Amerpoort en Sherpa te Baarn, Heerenveen (Archeologische Rapporten Oranjewoud 2007/40).
Digitale bronnen -
Archeologisch Informatiesysteem (Archis): http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html.
