Meetjesland Waas
Gent Dender Deinze
Aalst-Ninove Oudenaarde-Ronse GeraardsbergenZottegem
Regiodossier Wonen
in de rand van Gent
inhoud Voorwoord
3
Inleiding
4
Betaalbaar kopen in de rand rond Gent
5
Bespreking van de evoluties op de vastgoedmarkt in de rand van Gent
5
Verklaringen
8
Aanbevelingen
8
De huurmarkt in de rand rond Gent
9
Bovenlokale maatregelen
10
Lokale acties
11
Tabel: Berekening bindend sociaal objectief volgens het grond- en pandendecreet
12
Tabel: huurpatrimonium onder het sociale huurstelsel voor de gemeenten uit de regio sp.a Gent
14 - 15
Wonen en energie in de rand van Genta
16
Energiepremies
16
Het vinden van de informatie
16
Beschikbare energiepremies op bovenlokaal niveau
17
Beschikbare premies op lokaal niveau in de gemeenten rond de rand van Gent
18
Je kan een premie krijgen, maar hoe betaal je de investering?
18
Ideeën voor lokale acties m.b.t. energiepremies
19
Energiearmoede - betaalbaarheid van energie
19
Bestaande maatregelen om energiearmoede te bestrijden
19
Ideeën voor lokale acties m.b.t. de betaalbaarheid van energie
20
Energie en sociale economie
21
Situering
21
Ideeën voor lokale acties
21
Energie en sociale huisvesting
21
Situering
21
Ideeën voor lokale acties
22
Appendix windmolens
23
Bijlagen
25
Beste partijgeno(o)t(e), Belofte maakt schuld. Zoveel is zeker. Op het provinciale congres van november 2010 is er me gevraagd geweest om in het kader van mijn bevoegdheden jullie zoveel mogelijk relevante achtergrondinformatie op te lijsten. Vandaag is het zover. Niet zonder enige trots, stel ik voor de regio Meetjesland het dossier “Wonen en Energie” voor. De gewoonte om met regiodossiers te werken hebben we onszelf al wat vroeger aangeleerd. Maar dit is –tot nu toe- wel het lijvigste dossier. In dit bestek leveren we jullie de meest relevante cijfers aan mbt wonen en energiezuinig wonen. Onontbeerlijke informatie voor lokale acties, persberichten, interpellaties, mondelinge of schriftelijke vragen in de Gemeenteraad, artikels in de spots, pamfletten en wijkdebatten. We schetsen voor jullie op basis van objectieve statistische informatie de belangrijkste prijsontwikkelingen op de lokale woonmarkt. We brengen de verschillende trends in kaart, overlopen met jullie de voornaamste problemen op de huurmarkt en gaan we dieper in op de lokale betekenis van het Grond en Pandendecreet. Op het domein van energie hebben we per gemeente alle beschikbare premies in kaart gebracht, staan we langer stil bij het steeds groter wordende probleem van energie armoede, bekijken we hoe je lokale sociale economie initiatieven kunt voorstellen om huizen energiezuiniger te maken en geven we een overzicht van CO² uitstoot per inwoner en wat eraan te doen. Meer dan vroeger ooit het geval was, hebben lokale besturen een veel grotere impact op het dagelijkse leven van de mensen. Dat is op zich een positieve
evolutie. Het vernauwt de kloof tussen de politici en de mensen en dat juichen we alleen maar toe. Het enige nadeel van deze evolutie is dat lokaal besturen een complexe aangelegenheid is geworden. Gemeentebesturen doen vandaag veel meer dan geboorten registeren, paspoorten valideren en rijbewijzen uitreiken. Dat betekent dat lokale mandatarissen zich in oneindig veel complexe materies moeten inwerken om hun rol (hetzij in de meerderheid-hetzij in de oppositie) naar behoren te vervullen. Met deze regiodossiers proberen we hen daarin te helpen door het juiste achtergrondkader op een overzichtelijk manier mee te geven. Met het ganse provinciale secretariaat wil ik deze weg verder met jullie inslaan. Ik hoop van harte dat jullie er wat aan hebben en ik sta ook heel graag open voor suggesties, aanvullingen, verbeteringen. Want een partij uitbouwen, dat doen we samen. Veel succes
Freya Van den Bossche Provinciaal voorzitter sp.a Oost-Vlaanderen
wonen in de rand van Gent | 3
Inleiding Woonbeleid in Vlaanderen is in een historisch perspectief eigenlijk niet zo heel oud. Met de toenemende industrialisering (voornamelijk in de textielsector) kampte men vooral in onze steden met een steeds nijpender huisvestingsprobleem. In 1889 werd de eerste huisvestingswet van kracht. Die wet voorzag in een kader voor de oprichting van op huur gerichte sociale huisvestingsmaatschappij. Eerst gebeurde dat in de steden, maar later (vanaf het interbellum) volgden ook de landelijke gebieden. De belangrijkste krachtlijn van de wet was echter gericht op eigendomsverwerving. Die belangrijke beleidslijn komt in het latere huisvestingsbeleid steeds terug en vinden we eveneens terug in het partijprogramma van de sp.a voor de regionale verkiezingen van 2009. De eerste huisvestingsmaatschappijen zien pas het licht aan het begin van de 20e eeuw, maar er werd toch voornamelijk blijvend ingezet op eigendomsverwerving (onder andere door goedkope sociale leningen en de invoering van een bouw- en aankooppremie). Pas na WO II werden er volop sociale huurwoningen neergepoot. Ten eerste waren er tijdens de oorlog veel woningen vernield, maar de belangrijkste reden voor die politiek was niet zozeer de bekommernis voor een goede en gezonde huisvesting, maar deze bouwpolitiek werd vooral als een anticonjunctureel instrument gehanteerd. In de periode 1971 tot 1980 werden er in Vlaanderen meer dan 135 000 sociale koop- en huurwoningen gerealiseerd. In de loop van de crisis in de jaren ’80 en de opeenvolgende besparingen zien we dat cijfers snel terugvallen. In 1993 kennen we met Domus Flandria opnieuw een opstoot van de bouw van nieuwe sociale koop- en huurwoningen. Het verwerven van een eigen woning bleef wel een belangrijke aanmoediging in het beleid. Steve Stevaert noemde ooit het kopen van een eigen woning de beste vorm van pensioensparen. Zo steeg het aantal eigenaars van een woning in 1981 van 65.6 % van de bevolking tot bijna 75 % in 2005. Het aandeel van de sociale huurmarkt binnen de huurmarkt daarentegen bedraagt ongeveer een kwart .1 We willen in het bestek van deze paper een globaal overzicht geven over de actuele woonsituatie in regio Gent en daaraan gekoppeld willen we met de sp.a regio Gent een aantal acties voorstellen om zowel de betaalbaarheid als de woonkwaliteit te verbeteren. Eerst willen we echter de prijsevoluties op de vastgoedmarkt in de Gentse regio bespreken. We hebben bij de bespreking van deze cijfers speciaal
1
Gent weggelaten. De grootte van de stad en haar specifieke context zorgen natuurlijk voor een enorme vertekening op het totaal, zodat we dreigen specifieke problemen in de Gentse rand niet te zien. Daarom hebben we de cijfers van de stad zelf uit de bespreking gehaald. Verder is er ook nog een praktische reden. We leveren met de partij de bevoegde schepen voor Wonen en Stadsontwikkeling in de stad; we willen hem en zijn medewerkers ondersteunen. Die prijsevoluties zijn van enorm belang om zowel de problematiek van de huurmarkt als de problematiek van de woonkwaliteit te helpen verklaren. Verder willen we het woonthema breder trekken. Zonder elektriciteit en verwarming is het onmogelijk om er een aanvaardbare woonsituatie op na te houden. Meer en meer mensen hebben meer moeite om hun energiefactuur te betalen. De strijd tegen elke vorm van energiearmoede moet dan ook een prioriteit zijn en blijven van sp.a, van het lokale niveau tot in de Vlaamse Regering (waar zowel Freya Van den Bossche – voor Energie – als Ingrid Lieten – voor Armoede – bevoegdheden hebben). Daarnaast is iedereen zich steeds meer bewust van de strijd tegen de klimaatverandering. Het grootschalige energieverbruik gaat gepaard met de uitstoot van schadelijke stoffen en dat laat zich op termijn voelen in ons klimaat. Europa lanceerde daarom zijn 20-20-20-doelstellingen: tegen 2020 wil men 20% hernieuwbare energie, 20% minder verbruik en 20% minder uitstoot van schadelijke stoffen. Voor ons land liggen de doelstellingen op het vlak van hernieuwbare energie (13%) en minder uitstoot (15%) iets lager; de vermindering wordt gemeten t.o.v. het referentiejaar 1990. Dat is een enorme uitdaging en vergt inspanningen op het vlak van rationeel energiegebruik (energiebesparende investeringen) en hernieuwbare energie (“propere energie” die er ook voor zorgt dat we iets minder afhankelijk worden van energietoevoer vanuit het buitenland). Voor elk van de drie bovenvermelde aspecten (energiearmoede, rationeel energiegebruik, meer hernieuwbare energie) speelt ook het lokale niveau een belangrijke rol. Energiearmoede moet actief worden begeleid door de lokale OCMW’s, rationeel energiegebruik kan worden ondersteund via gemeentelijke premies en andere initiatieven (bijv. een project binnen de sociale economie dat isolatiewerken gaat uitvoeren in woningen). Ook hernieuwbare energie kan via gemeentelijke premies een extra duwtje in de rug krijgen.
“sociale staat van Vlaanderen 2009”, Lieve Vanderleyden, e.a, (red.), pagina 207.
wonen in de rand van Gent | 4
A. Betaalbaar kopen in de rand rond Gent? A.1. Bespreking van de evoluties op de vastgoedmarkt in de rand van Gent.2 We hebben in de onderstaande tabellen de gemiddelde prijzen voor 4 types vastgoed voor de gemeenten Wachtebeke, Moerbeke, Lochristi, Destelbergen, Melle, Merelbeke en Evergem opgelijst op basis van de cijfers van de FOD Economie. Het gaat telkens om de gemiddelde verkoopprijzen van die 4 types vastgoed die belangrijk zijn in het kader van dit thema. In absolute cijfers geven we de prijzen van
de bouwgronden (per vierkante meter), de prijzen van appartementen en studio’s, van woonhuizen en van villa’s en bungalows. Het gaat telkens om jaargemiddelde. Voor sommige jaren geeft de FOD Economie geen getal. We hebben dat vervangen door (gn). Uiteraard hebben we bij de berekening van het gemiddelde voor de “Gentse rand” hierbij rekening gehouden. Onder dit getal hebben voor de goede orde ook de gegevens voor (groot) Gent geplaatst. Dit maakt de vergelijkingsbasis straks een stuk interessanter.
De evolutie van de prijzen van de bouwgronden in de afgelopen 10 jaar (€/per m²)
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Destelbergen 31
54
60
58
88
129
118
141
163
195
205
Evergem 45
55
62
70
82
89
100
116
86
109
132
Lochris= 29
76
77
81
95
107
122
149
117
179
188
Melle 77
78
90
97
104
105
141
162
265
122
245
Merelbeke 59
69
73
78
94
110
158
144
150
165
229
Moerbeke 37
67
41
47
73
54
93
70
112
120
194
Wachtebeke 30
26
34
60
74
111
146
119
90
139
96
totaal
Gentse
rand 44 Gent 65
61 75
63 71
70 76
87 105
101 123
125 155
129 171
141 159
147 184
184 207
De evolutie van de prijzen van de appartementen in de afgelopen 10 jaar
1999
2000
2001
Destelbergen 69.534 122.133 113.068
2002
2003
2004
2006
2007
2008
2009
99.519 121.504 135.214 161.265 178.356 219.010 200.672
231.144
77.415 102.671 119.611 124.819 117.841 150.496 168.742
168.132
Evergem 91.473
70.029 112.144
Lochris>
95.952 100.066 131.496 114.099 130.998
gn
2005
140.774 195.359 200.707
213.200
Melle 116.583 88.912 106.714 103.886 118.830 143.378 167.566 153.117 168.786 178.276
217.321
Merelbeke 97.434
84.527 298.857
79.959
gn
95.736 126.611 149.284 159.376 160.745 169.694
Moerbeke
gn
gn
gn
gn
137.497
gn
gn
Wachtebeke
gn
gn
gn
gn
gn
gn
gn
gn
gn
gn
180.772 gn
147.362 141.734 160.579
168.901
98.455 92.140 131.162 150.734 124.911 149.066 153.015 93.791 102.185 123.650 129.666 148.258 165.430 186.027
168.428 203.402
totaal
Gentse
rand 93.756 Gent 80.353
2 2
92.311 146.170 83.160 86.746
Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (cijfers tot augustus 2010). “sociale staat van Vlaanderen 2009”, Lieve Vanderleyden, e.a, (red.), pagina 206.
wonen in de rand van Gent | 5
De evolutie van de prijzen van de ‘gewone’ huizen 1999 Destelbergen 84.471
2000 96.305
2001 96.599
2002 95.609
2003 105.523
2004 112.257
2005 133.070
2006 155.502
2007 180.254
2008 183.089
2009 196.671
Evergem 83.842 Lochris= 99.572
87.812 106.575
98.391 106.946
98.157 115.227
107.991 120.913
120.584 135.702
133.369 142.910
152.281 157.894
163.251 171.499
163.289 190.589
176.399 192.471
Melle 91.396 Merelbeke 99.171 Moerbeke 69.547
89.676 95.741 79.636
91.577 95.448 78.048
94.001 108.183 83.916
102.506 107.112 89.896
109.025 123.753 97.549
138.808 150.995 129.703
171.927 167.844 140.910
182.996 178.778 152.481
186.394 196.569 157.788
187.362 205.269 188.150
Wachtebeke 84.696
90.965
79.666
91.793
104.538
113.599
128.991
146.355
155.363
166.583
155.008
totaal
Gentse
rand 87.528 Gent 68.513
92.387 74.624
92.382 76.511
98.127 84.261
105.497 91.775
116.067 100.046
136.835 132.471
156.102 150.257
169.232 171.069
177.757 181.998
185.904 192.980
De evolutie van de prijzen voor bungalows en villa’s
Destelbergen Evergem Lochris> Melle Merelbeke Moerbeke Wachtebeke totaal
Gentse
rand Gent
1999 340.972 221.617 256.008 262.302 227.504 gn gn
2000 295.613 253.232 216.610 315.179 295.737 gn 251.612
2001 292.079 239.603 227.183 290.020 290.974 369.361 252.108
2002 306.029 203.764 236.241 214.898 249.143 321.571 253.682
2003 247.303 249.988 245.274 256.900 231.689 247.054 245.847
2004 330.266 240.152 245.524 283.499 257.231 gn 266.929
2005 309.768 213.290 248.458 265.708 275.076 214.426 215.664
2006 316.669 225.194 249.613 248.105 284.409 199.410 249.621
2007 329.076 255.216 276.591 347.022 311.934 268.461 290.688
2008 410.060 279.472 291.477 315.833 334.512 254.356 271.944
2009 346.656 262.527 302.546 354.143 327.690 261.236 263.023
261.681 264.490
271.331 274.501
280.190 289.860
255.047 271.864
246.294 287.402
270.600 309.352
248.913 269.533
253.289 319.594
296.998 333.617
308.236 354.422
302.546 329.854
Bij het bekijken van deze cijfers valt één ding duidelijk op: De gemeenten Merelbeke en Melle behoren tot de duurdere gemeenten. De prijzen voor woningen in Destelbergen zijn de jongste jaren heel sterk gestegen. De gemeente behoort nu tot de duurdere in de rand van Gent. Wachtebke en Moerbeke blijken dan weer betaalbaarder te zijn.
zijn verdriedubbeld; in Gent zelfs verviervoudigd op 10 jaar tijd. Huizen en appartementen zijn in 2009 meer dan verdubbeld tegenover het jaar 1999. Volledigheidshalve moeten we wel vermelden dat we de cijfers voor 2010 nog niet volledig te onzer beschikking hebben. We hebben ze daarom ook niet opgenomen hebben in de lijst om statistische vertekeningen te vermijden. Als we die cijfers in een diagram plaatsen, krijgen we voor de 4 types de volgende resultaten:
Als we deze gegevens in relatieve cijfers omzetten dan is de conclusie overduidelijk. Bouwgronden
De prijsevolutie van de 4 types vastgoed in relatieve cijfers (1999 = 100)
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
bouwgronden
100
138
142
160
198
229
285
292
319
334
418
bouwgronden
‐Gent
100
115
109
116
161
189
239
263
244
282
317
appartementen
100
123
195
131
184
175
161
239
276
288
315
appartementen‐
Gent
100
103
108
117
127
154
161
185
206
232
253
huizen
100
106
106
112
121
133
156
178
193
203
212 282
huizen
‐Gent
100
109
112
123
134
146
193
219
250
266
villa's
100
104
107
97
94
103
95
97
113
118
116
villa's
‐
Gent
100
104
110
103
109
117
102
121
126
134
125
wonen in de rand van Gent | 6
Maar de trends die we vaststellen zijn overduidelijk. Ook de prijs van bouwgronden stijgt enorm. Als we de prijzen per vierkante meter beschouwen, kunnen we zelfs van een verdriedubbeling spreken. Aan de andere kant stellen we vast dat de stukken grond kleiner worden, waardoor de betaalbaarheid op het eerste gezicht niet onmiddellijk in het gedrang lijkt te komen. Het is trouwens een opvallende trend dat er ook kleiner wordt gebouwd: De gemiddelde
bewoonbare oppervlakte van de nieuw gebouwde woningen in Vlaanderen daalde van 140 m² in 1998 naar 105 m² in 2006.3 De trends vallen des te meer op wanneer we de bovenstaande tabel in een grafiek omzetten. De stippellijnen weerspiegelen de Gentse situatie. De volle lijnen geven de situatie voor de gemeenten Wachtebeke, Moerbeke, Lochristi, Destelbergen, Melle, Merelbeke en Evergem weer.
De prijsevolutie van de 4 types vastgoed in relatieve cijfers (1999 = 100)
Om te beginnen willen we erop wijzen dat het wisselde verval in de curve “appartementen” (in de rand) vooral te wijten is aan het gebrek aan cijfers voor bepaalde jaartallen in bepaalde gemeenten. Niettemin zijn de trends duidelijk. Voor de periode 2000-2006 stijgen deze 3 types spectaculair. De financiële crisis van 2008 heeft wereldwijd voor een implosie van de vastgoedmarkt gezorgd. We refereren hierbij graag aan de nieuwsuitzendingen over de Amerikaanse vastgoedmarkt en dichter bij ons de Ierse. In Vlaanderen liep het allemaal zo een vaart niet. De
crisis heeft zeker voor de nodige afkoeling van de markt gezorgd, maar in de Gentse rand blijven de prijzen vooral bouwgronden en appartementen toch gestaag stijgen. Ook de aankoopprijzen voor huizen blijven stijgen, al zet de stijging daar zich minder sterk door. Dit in tegenstelling tot de prijzen in de stad. Al zie je dat niet in de absolute cijfers. Dat komt vooral omdat de huizen in Gent kleiner zijn. Dus betaalbaar en gegeerd. Al zit de aantrekkelijkheid van de stad in het afgelopen decennium er ook voor iets tussen. Een ander verhaal is toch het marktsegment van de “villa’s”. Op een decennium tijd zijn ook de prijzen
wonen in de rand van Gent | 7
van villa’s en bungalows gestegen, maar veel minder sterk dan de andere types vastgoed. De jongste jaren zijn ze zelfs eerde licht gedaald. Dit duurder segment van de markt is natuurlijk ook niet voor iedereen weggelegd. Voorts valt het ook op dat bouwgronden en appartementen in de rand van Gent relatief sterker zijn gestegen dan in de stad. Het omgekeerde zien we voor huizen en villa’s.
A.2. Verklaringen De belangrijkste verklaring van oververhitting van de woonmarkt is de toenemende gezinsverdunning. Mensen gaan vaker uiteen en zoeken in het segment van de ‘kleinere’ huizen een betaalbare woning. Dat verklaart ook meteen waarom appartementen zo populair zijn. Ze zijn vaak recent gebouwd en vrij comfortabel ingericht. Daarmee hangt ook het nieuwe beleidsinzicht van de “wooncarrière” samen. We zien vaker dat mensen sneller van woontype veranderen naargelang van hun persoonlijke leefsituatie. Zo kiezen jonge huishoudens sneller voor een eigen woning maar die is vaak kleiner of ze kiezen voor een appartement om later te verkopen, terwijl ze dan zelf een grotere meer definitievere woning kopen. Jonge gezinnen werden daartoe aangemoedigd door goedkope leningen aan historisch lage intrestvoeten enerzijds en de meeneembaarheid van de registratierechten anderzijds, waardoor jonge gezinnen hun recht op verminderd ‘schrijfgeld’ opnieuw konden meenemen naar een volgende woonst. Die verklaringen gaan – zij het dan in omgekeerde richting – ook op voor de zeer beperkte stijging van de prijzen van grotere types van woningen. Bungalows en landhuizen zijn in de afgelopen jaren meer te koop aangeboden op de marktdoor onder meer de gezinsverdunning, terwijl de vraag ernaar daalde. Daar komt nog bij dat dit type woningen die in de jaren zestig en zeventig zijn gebouwd vooral oudere bewoners kennen. En die oudere bewoners ruilen deze vaak nogal dure woonvorm gemakkelijk in voor een knusser appartement aan zee of in de centra.
(vaak veel te grote) woning blijven wonen. Naast het probleem van de “onderbenutting” stelt deze situatie vooral uitdagingen op sociaal vlak. We stippen in dat verband het probleem van de vereenzaming aan. Het stelt bovendien grote uitdagingen op het vlak van de lokale zorg. OCMW’s moeten bijvoorbeeld meer en meer thuismaaltijden bezorgen. In dit verband vinden we het buitengewoon jammer dat er in Vlaanderen geen woonregister bestaat dat toelaat om een relatie te kunnen leggen tussen enerzijds de woongelegenheden en anderzijds de domicilies van de huishoudens zoals opgenomen in het Rijksregister. Zo hebben we ook geen accuraat zicht op de al dan niet bestaande krapte op de woonmarkt.
A.3 Aanbevelingen De oververhitting van de woonmarkt in de rand rond Gent is een enorm probleem. De woonmarkt is nog te veel op het type van de eengezinswoning gefocust terwijl we toch vaststellen dat de gezinsverdunning een belangrijk maatschappelijk fenomeen is waar het lokale beleid meer en adequater moet op inspelen. Een inhaalbeweging voor de bouw van meer sociale woningen is een absolute prioriteit. (zie stuk gronden pandendecreet), maar intussen moeten we oplossingen vinden om de woonkrapte op een snelle manier op te vangen. Een oplossing zou erin kunnen bestaan om te stimuleren om van bungalows en/ of landhuizen meergezinswoningen te maken. Dat fenomeen bestaat in de stad al langer. Veel oude herenhuizen zijn vaak omgetoverd tot goede en gezellige studio’s of appartementen. Ook een Vlaams woonregister zou helpen om op zijn minst het probleem in kaart te brengen en de discussie te objectiveren.
De sterke stijging van de aankoopprijzen kunnen we interpreteren als een krapte op de woningmarkt. Vooral de vraag naar voldoende en betaalbare woningen voor eenoudergezinnen, met voldoende comfort, is groot. Dat geldt ook voor woningen voor jonge gezinnen. In de marge van de bespreking van deze cijfers, moet ook opgemerkt worden dat er een heel deel van jong gepensioneerden in hun
wonen in de rand van Gent | 8
B. De huurmarkt in de rand rond Gent Slechts een vijfde van alle woningen in het de rand rond Gent worden verhuurd. En alle huur woningen in de rond van de Gent is er slechts 1 op 6 via sociale huur beschikbaar. Die cijfers liggen in het verlengde van het Vlaamse gemiddelde. Al ligt het aandeel van
de huurmarkt iets hoger en binnen dat aandeel is de sociale huur is sterker vertegenwoordigd ten nadele van het aandeel eigenaars natuurlijk. Als we dit in de vorm van een taart gieten dan krijgen we de volgende grafiek:
Deze cijfers constrasteren heel sterk met de cijfers voor de stad Gent zelf. Wanneer we deze cijfers vergelijken met de regio, dan stellen we vast dat het aandeel eigenaars terugloopt tot ongeveer 60 % van de totale woningenmarkt. Een kleine 40 procent van
alle woningen wordt dus verhuurd. Hiervan wordt ongeveer 25 % via sociale huur op de markt gebracht. Met andere woorden ongeveer 11 % van alle woningen in de stad Gent zijn sociale huurwoningen. In een taartdiagram ziet dat er zo uit:
wonen in de rand van Gent | 9
Zoals in het vorige stuk al voor deels aangegeven verwerven steeds meer mensen een eigen woning. 65 % van de inwoners in Vlaanderen had in 1981 een eigen woning. In 2005 was dat aantal gestegen tot bijna 75 %. Nergens in de wereld ligt dat cijfer zo hoog, ondanks de sterk stijgende prijzen. Een aantal factoren verklaart deze schijnbare paradox. 1. In de periode 80/90/00 gingen meer en meer mensen met 2 uit werken, wat het gezinsinkomen vergrootte en waardoor mensen meer gingen lenen om een eigen huis te kopen; 2. De interestvoeten waren van halfweg de jaren negentig tot in 2008 historisch laag. Geld lenen was bijna gratis. Daardoor gingen mensen dus ook meer én langer lenen; 3. De politiek van eigendomsverwerving werd door allerlei maatregelen van overheidswege gestimuleerd zoals fiscale aftrek van schuld en interesten, verlaagde inschrijvingsrechten… Op zich juichen we dit als socialisten toe, maar tegelijkertijd zijn we niet blind voor de negatieve effecten van deze trend. • Ten eerste ontstaat er een toenemende ongelijkheid tussen de “eigenaar” en de “huurder”: • De eigenaar blijkt vooral de blanke tweever- diener uit de middenklasse te zijn; • Hogeropgeleiden hebben ook meer kans om eigenaar te zijn van een woning dan laagge- schoolden; • Werklozen, invaliden en nieuwe Vlamingen doen veel minder zaken op de koopmarkt. • Ten tweede komt de fiscale politiek vooral die mensen ten goede die fiscaal ook iets kunnen dragen. Zo wordt de ongelijksheidskloof nog groter.
we dan een blik werpen op het jaarverslag van de VMSW van 2007 (het laatst beschikbare), dan zien we in de verschillende gemeenten in de rand rond Gent een toenemende vraag.
B. 2.1. Bovenlokale maatregelen Om de druk van de huurmarkt weg te nemen voert het Vlaamse Gewest een beleid op verschillende fronten. In willekeurige volgorde wenst Vlaanderen de volgende doelstellingen te realiseren: 1. De woonkwaliteit verbeteren (met inbegrip van de woonomgeving); 2. De beschikbaarheid van woningen verhogen; 3. De betaalbaarheid van woningen garanderen; 4. Meer woonzekerheid voorzien. Deze doelstellingen liggen verankerd in de Vlaamse Wooncode ( art. 3 Vlaamse Wooncode) en geeft eigenlijk uitvoering aan de Grondwet die duidelijk stelt dat iedereen recht heeft op een behoorlijke huisvesting. Sinds de Wooncode zijn er dan ook verschillende beleidsinstrumenten ontworpen die uitvoering aan de voormelde 4 principes moeten geven. Naast de klassieke subsidies aan huisvestingsmaatschappijen en de fiscale maatregelen is de Vlaamse Regering in de loop van de jaren negentig stelselmatig beginnen te investeren in de huursector. Zo werd begin de jaren 2000 een systeem van huursubsidies in het leven geroepen. In de onderstaande tabel vinden we het aantal tussenkomsten in de huurprijs terug per gemeente in de rand rond Gent. Zoals we uit de tabel kunnen afleiden, heeft deze maatregel geen al te diepe impact op de marktwerking vooral omdat die eigenlijk wordt beschouwd als een tijdelijke oplossing tot de huurder een nieuwe woonst heeft gevonden (vaak in de sociale huursector).
• Ten derde leidde de grotere eigendomsstructuur op de woonmarkt tot een feitelijke krapte op de huurmarkt. Een krimpende huurmarkt leidt op zijn beurt dan weer tot 2 andere ongewenste effecten: 1. Stijging van de huurprijzen; 2. Kwaliteitsarme huurwoningen worden langer in de markt gehouden. Het gevolg van de hierboven beschreven effecten is dat de vraag naar meer sociale woningen stijgt. Als
wonen in de rand van Gent | 10
Gemeente
Destelbergen Evergem Lochris: Melle Merelbeke Moerbeke Wachtebeke Totaal Gent Totaal
regio
Deinze Totaal
regio
Meetjesland
Tussenkomst
in
de
huurprijs Aanvragen
Aanvragen
Aanvragen
‰
aanvragen
2009 t.o.v.
huishoudens
2007 2008 van
2001
tot
2009
Aantal
inwoners
Huishoudens
Gemiddeld
aantal
per
huishouden
17300 32400 20400 10700 22500 6000 6900 116200 235200 96500
7135 13010 7898 4334 9078 2402 2765 46622 113847 38679
2,4 2,5 2,6 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5
8 10 4 2 3 2 2 31 585 32
8 6 7 9 5 0 1 36 455 28
3 12 6 6 7 8 0 42 526 48
6,5 6,0 5,3 10,6 4,2 5,4 6,5 6,4 47,88 5,47
132900
55386
2,42
80
50
60
6,35
Verder kregen sociale verhuurkantoren en huurdersbonden van het Vlaamse Gewest een formele erkenning. Ook voorzag de Vlaamse Wooncode in een aantal kwaliteitscriteria die de woonkwaliteit omhoog moesten krikken. De Vlaamse renovatiepremie is, ondanks de hervormingen van november 2009, nog altijd een voornaam instrument om de woonkwaliteit van de Vlaamse huizen te verbeteren, zowel voor de eigenaars als voor de huurders. Toch kunnen we niet helemaal een doorgedreven woonbeleid voeren. Belangrijk obstakel is het feit dat de huurwetwetgeving nog steeds een federale aangelegenheid is. Dat compliceert de zaken nodeloos. sp.a is steeds vragende partij geweest om de huurwetgeving te regionaliseren. Pas dan is Vlaanderen in staat een eigen doorgedreven beleid op poten te zetten. Op het vlak van het verbeteren van de woonkwaliteit is niet alleen de renovatiepremie van tel. Het lokale bestuur kan eveneens een belangrijke inspanning leveren om de woonkwaliteit in de gemeente op te krikken ( zie punt: kwaliteitsvol wonen). Om de betaalbaarheid van wonen verder te garanderen heeft het Vlaamse Parlement het grond- en pandendecreet in het leven geroepen. Centraal in dit decreet staat de betaalbaarheid van wonen.
Het grond- en pandendecreet voorziet om die reden in een belangrijke injectie op de woonmarkt. • 43 000 extra sociale woningen, waarvan er 37 000 via de klassieke kanalen van SHM’s en 6000 via de SVK’s tegen 2020; • 17 000 bijkomende sociale koopwoningen, sociale kavels en bescheiden woningen tegen 2025. Per gemeente werd op basis van een formule uit het decreet uitgerekend over hoeveel het gaat. In de onderstaande tabel vinden we het doel terug per gemeente uit het de rand rond Gent.
B.2.2: lokale acties Zoals in het vorige stuk aangegeven kunnen gemeenten nu ook – dankzij het grond- en pandendecreet –zelf beginnen te wegen op de lokale woonmarkt. Door onder meer een • gemeentelijk reglement Sociaal Wonen • gemeentelijke verordening Bescheiden Wonen kunnen gemeenten zelf initiatieven ontwikkelen om het wonen in hun gemeente betaalbaar te maken/te houden. Later gaan we dieper in op de lokale actie. In de volgende tabel hebben we een goed zicht op wat het sociaal objectief inhoudt voor de gemeenten uit de rand van Gent.
wonen in de rand van Gent | 11
wonen in de rand van Gent | 12
7.135
13.010
113.847
7.898
4.334
9.078
2.402
2.765
DESTELBERGEN
EVERGEM
GENT
LOCHRISTI
MELLE
MERELBEKE
MOERBEKE
WACHTEBEKE
347
180
162
144
298
12.422
342
51
soc. huurwon. volgens nulmeting (31.12.07)
0
0
0
9
0
232
2
30
SVKwoningen (31.12.2007)
12,55%
7,49%
1,78%
3,53%
3,77%
11,11%
2,64%
1,14%
% sociale huurwoningen volgens nulmeting*
ja
ja
≥9%
ja
>7,337% < 9%**
0,00
36,18
150,94
72,06
131,32
0,00
216,32
118,63
4
Jaarverslag 2009 Wonen Oost-Vlaanderen, 2009, pag. 44
* Sociale huurwoningen volgens nulmeting = aantal sociale huurwoningen van SHM's op 31.12.2007 + sociale huurwoningen SVK op 31.12.2007 ** De gemeenten in die met de verplichte toenameregeling (art. 4.1.4, §1) de 9% zouden overschrijden kregen conform art. 4.1.4, §3 een aangepast objectief, zodat ze in 2020 9% sociale huurwoningen hebben in verhouding tot het aantal huishoudens op 1.1.2008
ja
ja
ja
32,68
14,30
37,82
bindend inhaalbeweging inhaalbeweging sociaal gem < 3% sociale 2013-2025 objectief huurwoningen 2009-2020
Bron kolom 1-4: nulmeting 2009-'20 die als bijlage bij het decreet betreffende het grond- en pandenbeleid gevoegd is (p. 613-623) Bron kolom 5-9: berekening van het sociaal objectief en de inhaalbeweging volgens art. 4.1.4 van het decreet betreffende het grond- en pandenbeleid Bron kolom 10-11: eigen berekening van totale inspanning 2009-2025
TOTAAL PRIVÉ HUISHOUDENS op 1.1.2008
gemeente
Tabel: Berekening bindend sociaal objectief volgens het grond- en pandendecreet, art. 4.1.44
0,00
36,18
183,62
72,06
131,32
0,00
230,62
156,45
Totaal te realiseren 2009-2025
12,55%
9,00%
3,81%
4,99%
5,44%
10,91%
4,40%
2,91%
aandeel soc. huurwon. in 2025 t.a.v. huishoudens 1.1.08
Zo kunnen gemeentelijke mandatarissen goed afleiden wat het decreet voor de eigen gemeente inhoudt. Toch willen we nog een kleine verduidelijking maken. De prognoses van de studiedienst van de Vlaamse Regering zijn natuurlijk voor een stuk speculatief en gebaseerd op de cijfers van de laatste jaren. We hebben de prognoses met een maximale en een minimale simulatie van gezinsverdunning in dit bestek weggelaten. Ze zijn in elk geval terug te vinden op www.vlaanderen.be/wonen. Dat neemt niet weg dat in Vlaanderen de gezinsverdunning een feit is. We zien ook dat 3 van de 7 gemeenten uit de rand rond Gent een dwingende inspanning zullen moeten leveren om het aantal sociale huurwoningen in hun gemeenten dringend omhoog te krijgen tegen 2020. Alleen Wachtebeke hoeft geen inspanningen meer te leveren om de 9%-doelstelling te halen. Dat betekent evenwel niet dat de gemeente geen sociale woningen hoeft bij te bouwen. Via een convenant
Gemeente
In de volgende tabel geven we een overzicht van het aantal huurwoningen dat onder het geheel van het sociale huurstelsel op de markt in de rand rond Gent wordt aangeboden. In de tabel zijn ook de gerealiseerde sociale woningen in 2008 en 2009 opgenomen. Die tellen al mee voor het te behalen doel in 2020. Je kan op basis van deze gegevens snel uitreken hoe je gemeente er nog bijkomend moet plaatsen en er eventueel een actie rond kan voeren.
Huurpatrimonium
verhuurd
onder
het
sociaal
huurstelsel
Huis‐ Nul‐ houdens
me5ng
op
1/1/ op
2008 31/12/ 2007
Destelbergen Evergem Lochris5 Melle Merelbeke Moerbeke Wachtebeke
met Vlaanderen (meer bepaald met de VMSW) zal de gemeente nog steeds in staat zijn om sociale huurwoningen bij te bouwen. We mogen immers niet vergeten dat het halen van de doelstelling op zich zou betekenen dat het probleem dan opgelost zou blijken. Zo statisch is het niet. Er worden namelijk elk jaar nieuwe woningen bijgebouwd. Een gemeente die niets zou doen, ziet dan ook haar aandeel sociale huurwoningen zakken.
7135 13010 7898 4334 9078 2402 2765
81 344 298 153 162 180 347
Bindend
Sociaal
Objec5ef
sociale
huur‐ woningen
156,45 230,62 131,32 72,06 183,62 36,18 0,00
Huur‐ Totaal
Wonin‐ Wonin‐ Huur‐
%
Gereali‐ Gereali‐ Sociale
Huur‐ gen
seerde
seerde
huur‐ woningen
woning‐ gen
woningen
sociale
sociale
en
SVK
verhuurd
verhuurd
Vlaams
huur‐ huur‐ sociale
sociale
woningen
SVK SHM
31/12/ 31/12/ onder
woning‐ woningen
woningen
onder
huur‐ huur‐ 2009 2008 2009 2009 sociaal
sociaal
fonds woningen
woningen
31/12/ 2009 huur‐ huur‐ in
2008 in
2009 stelsel
stelsel
door
door
gemeente OCMW 0 0 10 31 27 6 0
0 18 0 0 59 0 0
51 360 311 144 250 187 85
28 4 0 13 0 0 0
28 4 0 13 0 0 0
0 24 0 0 0 0 0
0 31 0 14 0 3 0
0 0 0 0 0 0 0
79 419 311 171 250 190 85
1,11 3,22 3,94 3,95 2,75 7,91 3,07
wonen in de rand van Gent | 13
wonen in de rand van Gent | 14
5
Ac'e
Lokaal
woonoverleg
organiseren Vraag
en
aanbod
in
kaart
brengen
–
planning
opmaken
‐
woonplan?
Register
op
onbebouwde
percelen
bijhouden Ac
Jaarverslag 2009 Wonen Oost Vlaanderen, 2010, pagina 16-17
Leegstaande
woningen
ac'veren
Onbebouwde
percelen
ac'veren
Sociale
woningen
bouwen
Gemeentelijk
reglement
sociaal
wonen
opmaken Planning
opmaken
voor
realiseren
bindend
sociaal
objec<ef
in
de
gemeente
met
aandacht
voor
woonwensen
van
iedereen
–
lokaal
woonoverleg
organiseren Ac<eprogramma
onbebouwde
percelen
van
Vlaamse
besturen
en
Vlaamse
semipublieke
instan<es
(25%
sociale
woningbouw) Bescheiden
woningen
Gemeentelijke
verordening
bouwen bescheiden
woonaanbod
opmaken
Gemeentelijke
beleidsvisie
Wat?
Destelbergen
Evergem
Lochris'
Melle
Merelbeke
Moerbeke
Wachtebeke
Belangrijk om aan te stippen is het springen van de SVK Melle-Destelbergen in het najaar van 2010. Een oplossing zou in de maak zijn voor Melle, waarbij Melle en Merelbeke zouden aansluiten bij de bestaande SVK Nazareth-Gavere. Een en ander kan door onze mandatarissen van dichterbij opgevolgd worden.
Tabel: huurpatrimonium onder het sociale huurstelsel voor de gemeenten uit de regio sp.a Gent5
wonen in de rand van Gent | 15
Ac'e
Destelbergen
Energiescans
laten
uitvoeren
+
energiezuinige
maatregelen
s3muleren Advies
energiezuinige
maatregelen
en
levenslang
wonen
bij
verbouwingen Klantvriendelijke
Basisinforma3e
aan
burgers
dienstverlening geven
over
tegemoetkomingen,
huren,
sociaal
wonen,
verbouwen Begeleiding
van
mensen
die
moeilijk
een
betaalbare
en
kwaliteitsvolle
woning
kunnen
vinden Verbeteren
van
Sociaal
verhuurkantoor
mee
woonsitua'e
op
de
oprichten
of
erin
par3ciperen private
huurmarkt VerkroAng
bestrijden
–
geschiktheidsonderzoeken
laten
uitvoeren Administra3eve
boete
als
huurprijs
niet
geafficheerd
wordt
Duurzaam
(ver)bouwen
s'muleren
Wat?
Evergem
Lochris'
Melle
Merelbeke
Moerbeke
Wachtebeke
C. Wonen en Energie in de rand van Gent C.1. Energiepremies Energiebesparende investeringen en investeringen in hernieuwbare energie worden door de overheid financieel gestimuleerd via premies en belastingvoordelen. Zowel de federale overheid als de Vlaamse overheid zijn toonaangevend (respectievelijk via belastingsverminderingen en stevige premies), distributienetbeheerder Eandis geeft ook tal van premies en heel wat gemeenten voeren een complementair premiebeleid.
C.1.1 Het vinden van de informatie Op zich is de stimulering via premies uiteraard toe te juichen. Anderzijds is het zo dat de wirwar aan voorhanden zijnde premies het soms moeilijk maakt om te weten op welke premies je nu precies recht hebt, wat de voorwaarden zijn, en hoe en wanneer je ze kan aanvragen.
De MilieuAdviesWinkel zal evenwel niet helpen met het invullen van de nodige formulieren. De MilieuAdviesWinkel is bereikbaar online (http:// www.milieuadvieswinkel.be/), per e-mail (vraag@ milieuadvieswinkel.be), per telefoon (09/242.87.59). Je kan ook dagelijks terecht in het kantoor in Gent (K. Maria-Hendrikaplein 5-6, vrij open op ma-di-wo, op afspraak op do-vr). Ondertussen zijn er via het internet twee handige tools beschikbaar om na te gaan voor welke premies je in aanmerking komt, namelijk www.premiezoeker. be en www.energiesparen.be .
Op Vlaams niveau onderzoekt Freya Van den Bossche hoe de uitbouw van lokale energieloketten gerealiseerd kan worden. Die zouden geïntegreerd kunnen worden in bestaande woonloketten, zodat inwoners op één plaats terecht kunnen voor alle vragen en adviezen m.b.t. wonen en energiebesparende investeringen aan de woning. Een vergelijkbaar initiatief gaat sinds vorig jaar uit van Eandis, waarbij Eandis aan gemeenten het aanbod doet om gemeentelijke premies en Eandispremies via één loket te verwerken. In de praktijk gebeurt dit via de Eandisklantenkantoren). Tot op heden maakt amper een 25-tal Vlaamse gemeenten gebruik van deze mogelijkheid. Los van de initiatieven van Vlaanderen en Eandis kan je lokaal al pleiten dat lokale woonloketten (woonwinkels) zich ook ten volle richten op het aspect energie en ondersteuning bieden op het vlak van informatie en administratie bij de premieaanvragen. In de regio Gent bestaat de “MilieuAdviesWinkel” (aangesloten gemeenten uit de regio zijn Destelbergen, Gent, Merelbeke en Wachtebeke; niet aangesloten gemeenten uit de regio zijn Evergem, Lochristi, Melle en Moerbeke). Inwoners uit de aangesloten gemeenten kunnen hier terecht voor 3 uur gratis energievriendelijk bouwadvies6 en kunnen ook informatie vragen over premies.
www.premiezoeker.be geeft een antwoord op de vraag op welke premies en steunmaatregelen iemand recht heeft bij de gemeente, de provincie, het gewest, de federale overheid of andere instellingen, en dit voor een uiteenlopende reeks werken (dus niet enkel op het vlak van energie). Op basis van de specifieke situatie van de aanvrager (woonplaats, gezinssamenstelling, inkomen…) krijg je een lijst van relevante premies, met de bijhorende praktische informatie (bij wie aanvragen, wanneer aanvragen, voorwaarden…). Met www.energiesparen.be kan je specifiek op zoek gaan naar premies m.b.t. rationeel energiegebruik en hernieuwbare energie, zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. Beschikbare informatie heeft betrekking op premies voor isolatie van dak, vloer
6 Persoonlijk advies is heel belangrijk om mensen in de bouwfase te overtuigen van duurzame keuzes. Via de overeenkomst tussen de MilieuAdviesWinkel en de gemeente kan men terecht bij de MilieuAdviesWinkel voor gratis bouwadvies. Eén van de architecten van de MilieuAdviesWinkel licht de bouw- en verbouwingsplannen van milieubewuste bouwheren door op vlak van energiezuinigheid en duurzaam water- en materialengebruik. De adviseur geeft de adviesvragers duidelijke informatie over de mogelijkheden en voordelen van duurzaam bouwen, specifiek toegepast op hun eigen bouwproject. Een verslag maakt het advies compleet. wonen in de rand van Gent | 16
en muren, lage-energiewoningen, verwarming, glas, warmtepompen, zonneboilers, zonnepanelen en het uitvoeren van een energieaudit.
C.1.2 Beschikbare energiepremies op bovenlokaal niveau Onderstaand overzicht, verkregen via www. premiezoeker.be, geeft een beeld van de werken waarvoor vandaag premies beschikbaar zijn. Dit overzicht is beperkt tot de premies die bovenlokaal worden uitgekeerd, wat concreet wil zeggen dat het gaat over stimuli van de federale overheid (veelal via de belastingen), de Vlaamse overheid (meestal via premies, maar ook via bijvoorbeeld kortingen op de Onroerende Voorheffing), de provincie OostVlaandere, en netbeheerder Eandis. • Algemeen • Oost-Vlaamse aanvullende lening • Sociale lening bij de VMSW wanneer u uw woning wil renoveren • Sociale lening bij erkende kredietmaatschappij lid van vzw Sociaal Woonkrediet wanneer u een woning wenst te behouden of te verbouwen • Sociale lening bij het Vlaams Woningfonds wanneer u een woning wil renoveren • Sociale lening met Gewestwaarborg bij aankoop, bouwen en/of verbouwen van een woning • Vlaamse verzekering gewaarborgd wonen • Energie en/of water besparen • BTW-tarief van 6% voor de renovatie van woningen ouder dan 5 jaar • Vlaamse korting op onroerende voorheffing voor woningen met een E-peil van 607 • Aardgaswasdroger • Netbeheerder Eandis - premie voor een aardgaswasdroger • Domoticasysteem • Netbeheerder Eandis - premie voor een domoticasysteem • Fotovoltaïsche zonnepanelen • Federale belastingvermindering voor de plaatsing van fotovoltaïsche zonnepanelen • Vlaamse groenestroomcertificaten
• Windmolens • Vlaamse groenestroomcertificaten • Buitenzonnewering • Netbeheerder Eandis - premie voor buitenzonnewering • Dakisolatie • Federale belastingvermindering voor de plaatsing van dakisolatie • Netbeheerder Eandis - premie voor dakisolatie • Vlaams Energieagentschap aanvullende premie voor dakisolatie (500 € - 1000 €) • Vlaamse verbeteringspremie voor dakisolatie • Muurisolatie • Federale belastingvermindering voor de plaatsing van muurisolatie • Netbeheerder Eandis - premie voor buitenmuurisolatie • Vloerisolatie • Federale belastingvermindering voor de plaatsing van vloerisolatie • Hoogrendementsglas • Federale belastingvermindering voor de plaatsing van hoogrendementsbeglazing • Netbeheerder Eandis - premie voor superisolerende beglazing • Hoogrendementscondensatieketel • Federale belastingvermindering voor de vervanging van oude stookketels • Netbeheerder Eandis - premie voor een condensatieketel op aardgas • Vlaamse verbeteringspremie • Combiwarmtepomp • Federale belastingvermindering voor de vervanging van oude stookketels • Warmtepomp • Federale belastingvermindering voor de plaatsing van een geothermische warmtepomp • Federale belastingvermindering voor de vervanging van oude stookketels • Netbeheerder Eandis - premie voor een warmtepomp van het type bodem/ water of water/water • Zonneboiler • Federale belastingvermindering voor de plaatsing van een zonneboiler • Netbeheerder Eandis - premie voor een zonneboiler
Het E-peil is een maat voor de energieprestatie van een woning en de vaste installaties ervan in standaardomstandigheden. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger de woning is. Het E-peil hangt af van: de compactheid, de thermische isolatie, de luchtdichtheid, de ventilatie, de verwarmingsinstallatie en het systeem voor warmwatervoorziening, de oriëntatie en bezonning, de koelinstallatie, de verlichtingsinstallatie (alleen bij kantoren en scholen).
7
wonen in de rand van Gent | 17
• Kamerthermostaat • Federale belastingvermindering voor de plaatsing van thermostatische kranen of een kamerthermostaat • Ventilatiesysteem met warmterecuperatie • Netbeheerder Eandis - premie voor ventilatiesystemen met warmterecuperatie • Vervanging van een verwarmingstoestel • Federale belastingvermindering voor de vervanging van oude stookketels • Stookketel op hout/pelletkachel • Federale belastingsvermindering voor vervanging oude stookketel • Micro WKK • Federale belastingsvermindering voor vervanging oude stookketel • Energiezuinige woning – passiefhuis – nulenergie woning • Federale belastingsvermindering • Vlaamse korting op de OV voor woningen met een E-peil van 60 • Thermostatische kranen • Federale belastingsvermindering • Netbeheerder Eandis • Energie-audit • Federale belastingsvermindering • Toestellen met A-label • Netbeheerder Eandis – kortingsbon voor energiezuinige koelkast of wasmachine, enkel voor beschermde afnemers
C.1.3 Beschikbare premies op lokaal niveau in de gemeenten rond de rand van Gent De tabel in bijlage 1 geeft een overzichtelijke blik op de lokale premies op het vlak van rationeel energieverbruik en hernieuwbare energie (de gemeentelijke reglementen m.b.t. deze premies zijn op aanvraag beschikbaar). De tabel laat toe om de verschillen tussen de premies van de verschillende gemeenten in de Gentse regio in een oogopslag waar te nemen. Het is interessant om vast te stellen hoe de verschillende gemeenten elk een eigen lokaal premiebeleid voeren. Specifiek voor de regio Gent stellen we vast dat 3 van de 8 gemeenten géén aanvullende premies toekennen (Evergem, Moerbeke en Wachtebeke). Premies voor groendaken (in het kader van een
samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse overheid) worden door 4 van de 8 gemeenten aangeboden (Destelbergen, Gent, Lochristi en Merelbeke), Lochristi en Merelbeke bieden bijkomende gemeentelijke ondersteuning voor zonneboilers en zonnepanelen. Gent (voor dakisolatie en verwarming), Melle (met een aanvullende verbeteringspremie) en Merelbeke (met als enige een premie voor passiefwoningen en nulenergiewoningen) voeren nog een specifiek beleid met specifieke premies. Sommige gemeenten voeren dus géén premiebeleid, terwijl andere gemeenten origineel en zeer doelgericht uit de hoek komen. We kunnen hier van elkaar wellicht leren.
C.1.4 Je kan een premie krijgen, maar hoe betaal je de investering? Er mogen dan al heel wat premies beschikbaar zijn, je moet als particulier nog steeds de centen op tafel leggen om de investering in één keer te betalen. Voor mensen met een beperkt inkomen is dat niet evident. De federale overheid heeft daarom het zogenaamde FRGE opgericht (www.frge.be). Dit “Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost” verstrekt goedkope leningen, bestemd voor structurele energiebesparende maatregelen, aan particulieren. Dat gebeurt via lokale entiteiten die zijn aangeduid door steden en gemeenten in overleg met het OCMW. Momenteel zijn er 15 lokale entiteiten erkend of in oprichting in Vlaanderen. De Vlaamse overheid ondersteunt dit initiatief door het invoeren van een Vlaamse waarborgregeling tot 95%, zodat de lokale entiteiten nagenoeg volledig zijn ingedekt voor de verstrekte leningen. Die waarborgregeling is evenwel niet van toepassing op investeringen in zonnepanelen (wegens de al beschikbare en relatief hoge subsidiëring ervan). Hierdoor valt voor de gemeenten ook elk argument weg om geen lokale entiteit op te richten. In de stad Gent treedt de vzw REGent (Rationeel Energiegebruik Gent) op als lokale entiteit (www. vzwregent.be). Voor alle andere gemeenten uit de regio – met uitzondering van Moerbeke – is een andere lokale entiteit momenteel in oprichting via de dienstverlenende intercommunale VENECO (www.
wonen in de rand van Gent | 18
veneco.be). De bedoeling is dat men in het voorjaar 2011 start met de lokale entiteit. Moerbeke valt voorlopig uit de boot, en kan zijn inwoners geen goedkope leningen via FRGE aanbieden.
C.1.5 Ideeën voor lokale acties m.b.t. energiepremies • sp.a Regio Gent kan een uniformer premiebeleid voorstellen, waarbij de tabel in bijlage als leidraad wordt gebruikt. • Wil men eerder de diverse afdelingen in beeld brengen, dan kan elke afdeling een actie opzetten rond het eigen gemeentelijke premiebeleid en de tabel in bijlage te gebruiken als inspiratiebron om een vernieuwend premiebeleid voor te stellen. • Sommige gemeentelijke premies zijn vandaag irrelevant geworden. Dat geldt in het bijzonder voor de premie voor zonnepanelen: De gemeentelijke premie (die in de regio Gent hoogstens 800 euro bedraagt) weegt totaal niet op tegen het federale belastingsvoordeel (40% van de investering, te spreiden over vier jaar) en de Vlaamse financiële steun via de groenestroomcertificaten (momenteel 330 euro per 1000 kWh geproduceerde energie per jaar en dat voor 20 jaar). Je kan voorstellen om die premie af te schaffen en te vervangen door een nieuwe premie (bijvoorbeeld om nog meer in te zetten op isolatie of om lage-energiewoningen en passiefwoningen te stimuleren). • Als je als afdeling of regio een ander premiebeleid voorstelt, kan je je ook laten inspireren door het Vlaamse “Energierenovatieprogramma 2020”. Tegen 2020 moet elke Vlaming een energiezuinige woning hebben (= dubbel glas, geïsoleerd dak, energiezuinige verwarming). Het gemeentelijke premiebeleid kan daar dan ook op afgestemd en/ of versterkt worden. • De MilieuAdviesWinkel is actief voor Destelbergen, Gent, Merelbeke en Wachtebeke, maar Evergem, Lochristi, Melle en Moerbeke vallen buiten het werkingsgebied. sp.a kan voorstellen dat alle gemeenten instappen in het project. • Voor de inwoners van Moerbeke moet dringend gezocht worden naar een lokale entiteit voor het verlengen van FRGE-leningen. • De afdelingen kunnen hun gemeentebestuur wijzen op het ‘één loket’-aanbod van Eandis, om premies van zowel de gemeente als van Eandis
via één loket aan te vragen en te verwerken. Voor de regio Gent zou dat concreet kunnen gebeuren via het Eandisklantenkantoor in Gent (SintPietersnieuwstraat 62). Vooral voor Gent lijkt dat een goed voorstel; de andere gemeenten moeten in dergelijk scenario rekening houden met de afstand tot het klantenkantoor. • Je kan de tabellen in bijlage 2 gebruiken om aan te geven dat de initiatieven van de overheid hun effect niet missen. Extra stimulering leidt effectief tot resultaten. De tabellen hebben betrekking op het energieverbruik (per inwoner) voor verwarming, en op de CO2-uitstoot (per inwoner) ten gevolge van gebouwenverwarming. Het is duidelijk dat extra investeringen in isolatie en hoogrendementsglas de cijfers nog verder kunnen doen dalen.
C.2 Energiearmoede – betaalbaarheid van energie Energie is niet goedkoop en steeds meer gezinnen ondervinden problemen om die te betalen. Diverse maatregelen garanderen echter dat gezinnen niet zomaar zonder energie kunnen komen te zitten. Om mensen bewuster te maken van de kostprijs van hun energie zijn er initiatieven om hen hierover maximaal te informeren.
C.2.1 Bestaande maatregelen om energiearmoede te bestrijden Eerst en vooral zorgt Vlaanderen ervoor dat elk gezin recht heeft op 100 kWh gratis energie, plus 100 kWh per gezinslid. Deze maatregel is echter nog niet door iedereen goed gekend: 68% van alle gezinnen en maar 58% van de gezinnen met de laagste inkomens weten dat ze hierop recht hebben. Om zeker te zijn dat de energieleverancier de gratis energie correct heeft toegekend, moet je bovendien zelf de factuur uitpluizen. Als er geen gratis elektriciteit op de afrekening is toegekend, kan dat bijvoorbeeld te wijten zijn aan het feit dat de energieleverancier geen gegevens in verband met de gezinsgrootte heeft ontvangen. Ook bij een verhuis is het uitkijken geblazen. Iin dat geval moet de energieleverancier die op 1 april de energie levert ook de gratis energie verrekenen. Mensen die in betaalmoeilijkheden komen, riskeren dat ze door hun energieleverancier “gedropt”
wonen in de rand van Gent | 19
worden: De energielevering wordt met andere woorden opgezegd. Als dat gebeurt voorziet de Vlaamse regelgeving dat Eandis de energielevering overneemt. Je hebt met andere woorden de garantie om niet zomaar zonder energie te worden gezet. In dat verband treedt Eandis (de werkmaatschappij van de Vlaamse gemengde distributienetbeheerders) op als “sociale leverancier”. In Tabel 3 kunnen we per gemeente in de regio Gent aflezen hoeveel klanten Eandis als sociale leverancier heeft. Men stelt vast dat het aantal sociale klanten jaar na jaar toeneemt (de schijnbaar lichte daling van 2009 naar 2010 in Evergem en Melle is te wijten aan het feit dat de cijfers voor 2010 nog niet volledig zijn). Moerbeke vormt de uitzondering. Daar blijft het aantal sociale klanten stabiel. Deze stijgende trend geeft aan dat steeds meer gezinnen geconfronteerd worden met energiearmoede. Als er dan betaalmoeilijkheden zijn, kunnen die via zogenaamde budgetmeters beter beheerst worden.
is een stijgende trend waar te nemen. Als men ondanks het gebruik van de budgetmeter toch nieuwe energieschulden maakt, dreigt niet de onmiddellijke afsluiting, maar voorziet de Vlaamse regelgeving een minimumlevering van elektriciteit (10 ampère). Om technische redenen is een minimumlevering van aardgas niet mogelijk, maar Freya Van den Bossche heeft ervoor gezorgd dat het afsluiten van aardgas in de winterperiode 2010-2011 onmogelijk is. Geen enkel gezin komt met andere woorden in de kou te staan door energiearmoede. Budgetmeters kunnen ook gebruikt worden om opgebouwde schulden af te betalen. Een deel van het opgeladen bedrag wordt dan afgetrokken om te schuld te verlagen en met de rest van het bedrag kan energie gekocht worden. In extreme gevallen kan de energietoevoer toch afgesloten worden, bijvoorbeeld als men weigert om een budgetmeter te laten plaatsen. Afsluiten kan dan pas na advies van een lokale adviescommissie. Uit Tabel 3 blijkt dat die in aantal relatief beperkt zijn.
C.2.2 Ideeën voor lokale acties m.b.t. de betaalbaarheid van energie
Een budgetmeter laat toe om energieverbruiken via een systeem van voorafbetalingen op te volgen. Het systeem werkt met een betaalkaart die de klant eerst voor een bepaald bedrag moet opladen. Vervolgens kan hij dan voor het opgeladen bedrag energie verbruiken. Zo probeert men ook te vermijden dat er een nieuwe energieschuld wordt opgebouwd. Als men wegens wanbetaling wordt “gedropt” door een commerciële leverancier en als de openstaande rekeningen niet binnen een bepaalde termijn worden betaald, dan is men verplicht om dergelijke budgetmeter te laten installeren. In Tabel 3 kunnen we per gemeente in de regio Gent aflezen hoeveel budgetmeters er staan opgesteld, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen actieve en nietactieve meters. Een budgetmeter kan men afzetten als de woning bijvoorbeeld door iemand anders wordt bewoond. Ook op het vlak van actieve budgetmeters
• Hoe meer men aankoopt, hoe lager de prijs. Onder dit motto kan elke afdeling meedoen aan de actie “samenaankoop (groene) energie”. Dat hierdoor effectief een serieuze prijsverlaging kan worden verkregen, bewijzen eerdere acties. In de provincie Antwerpen stapten recent ruim 11.000 gezinnen in de samenaankoop met een gemiddelde besparing van 200 euro per gezin (per jaar) tot gevolg. Elke lokale afdeling kan zich met dit project sterk profileren door de organisatie van infoavonden, het verdelen van flyers, persberichten… Een voordeel is dat de afwikkeling grotendeels via het internet gebeurt, waardoor de werklast voor de afdeling tot een minimum is beperkt. • Lokale afdelingen kunnen hun leden en inwoners ook ondersteunen bij het veranderen van energieleverancier. Wie immers vindt dat zijn/haar energierekening te hoog oploopt kan overwegen om van leverancier te veranderen. De VREG (de Vlaamse Regulator voor Energie en Gas) stelt op haar website www.vreg.be de V-test beschikbaar. Met de V-test kan je nagaan wie de goedkoopste
wonen in de rand van Gent | 20
leverancier is in jouw buurt. De besparing kan jaarlijks oplopen tot enkele honderden euro! Ook hiervoor kan je infoavonden organiseren en kan je de mensen administratief helpen door de nodige formulieren ter beschikking te stellen en te helpen invullen.
C.3.1: Situering
Het aanbod van REGent is vrij mooi. Het bedrijf geeft immers niet alleen een aanbevelingsrapport via een energieaudit of energiescan, maar ook de mogelijkheid tot het uitvoeren van kleinere werken met energiesnoeiers. Gecombineerd met stimulerende premies schept dat een goed kader om mensen aan te zetten tot dergelijke investeringen. Het aanbod is echter beperkt tot Gent. Daarom kunnen de andere gemeenten zelf pleiten voor de oprichting van een lokaal energiesnoeibedrijf.
Energiebesparende maatregelen uitvoeren en sociale economie kunnen hand in hand gaan. Een lokaal bedrijf uit de sociale economie kan bij mensen thuis energiebesparende werken (zoals isolatie van dak, vloer en muren) uitvoeren. Op die manier heb je twee keer winst: Je zet mensen aan het werk en je bent bezig met rationeel energiegebruik. Men spreekt vaak van een “energiesnoeibedrijf”.
In dit verband kan eventueel een link worden gelegd met de PWA’s uit het Meetjesland. De Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen beschikken over reserves, die aangesproken zouden kunnen worden om initiatieven rond energie te nemen (zoals een lokaal energiesnoeibedrijf). Onderstaande tabel geeft een overzicht van de netto beschikbare reserves, d.w.z. na aftrek van het sociaal passief. Voor de hele regio gaat het om ruim 800.000 euro.
C.3. Energie en sociale economie
In Gent zijn in dit verband volgende sociale economiebedrijven actief: • Green Energy Creations (http://www. socialeeconomie.be/onderneming/2625). Via dit bedrijf kan je een energiescan laten uitvoeren, wat neerkomt op een analyse van hoe je thuis met kleine maatregelen zuiniger met energie kan omgaan. Het gaat zowel om voorstellen over infrastructuur (bijvoorbeeld isolatie plaatsen achter radiatoren) als om gedragswijzigingen (elektrische apparaten niet in standby laten staan, maar volledig afzetten). • Lab 15 (http://www.socialeeconomie. be/onderneming/2724). Lab15 is een houtskeletbouwcoöperatieve die zich toelegt op de realisatie van passiefhuizen en verbouwingen tot energiezuinige woningen. • REGent (http://www.socialeeconomie.be/ onderneming/2623). REGent aat je energie besparen door het uitvoeren van energieaudits en energiescans en werkt met energiesnoeiers voor isolatiewerken aan zolder, vloer en hellende daken, en voor andere kleine energiebesparende maatregelen.
Gemeente Destelbergen Evergem Gent Lochris3 Melle Merelbeke Moerbeke Wachtebeke
PWA‐reserve 353.324 213.959 0 169.606 100.371 52.532 0 0
C.4. Energie en sociale huisvesting C.4.1 Situering Huurders van de sociale huisvestingsmaatschappij behoren bijna per definitie tot de groep van mensen die het meeste baat hebben bij een energiezuinige woning: Hoe minder energieverbruik, hoe minder uitgaven en dus hoe betaalbaarder het wonen.
In de andere gemeenten van de regio Gent werden geen dergelijke sociale economiebedrijven gevonden.
Lokale huisvestingsmaatschappijen moeten worden aangemoedigd om hun patrimonium optimaal te isoleren. Ze kunnen in eerste instantie gebruik maken van de energiescans (in Gent uitgevoerd via REGent, in de andere gemeenten kan dat op aanvraag via Eandis), om vervolgens op maat werken uit te voeren.
C.3.2 Ideeën voor lokale acties
De Vlaamse overheid voorziet heel wat ondersteuning
wonen in de rand van Gent | 21
voor de huisvestingsmaatschappijen: • Voor de energierenovatie van het sociaal huurpatrimonium wordt in 2011 maar liefst 128 miljoen euro vrijgemaakt. • Verder heeft Eandis een dakisolatieproject gestart, specifiek gericht op dakisolatie bij huisvestingsmaatschappijen (2300 daken in 2010). • Sociale Verhuurkantoren (SVK Meetjesland, overal actief behalve in Lovendegem en Zelzate) krijgen 100% subsidie voor energiebesparende maatregelen die worden uitgevoerd aan woningen in beheer van het SVK.
C.4.2. Ideeën voor lokale acties Per gemeente kan worden opgevraagd in welke mate het sociaal huurpatrimonium, zowel via het SVK als via de huisvestingsmaatschappijen, is voorzien van goede isolatie. Vanuit elke afdeling kan worden gevraagd om een isolatieplan op te stellen, dat maximaal gebruik maakt van de overheidssteun. Niet alleen de energiebesparing is hier van belang, ook de impact op de factuur voor de sociale huurder mag niet uit het oog worden verloren. Gemeenten kunnen ook financiële steun geven aan de huisvestingsmaatschappij die op hun grondgebied actief is, bijvoorbeeld in de vorm van extra gemeentelijke subsidies. Als een inhaalbeweging voor isolatie nodig is, kan sp.a. hiervoor pleiten.
wonen in de rand van Gent | 22
Appendix windmolens In dit regiodossier raken we het thema van windmolens slechts maar aan. Voor meer informatie verwijzen we naar het afzonderlijk provinciaal dossier rond windturbines (contacteer Wim Van Damme, wim.
[email protected]).
voor 96 van de 236 aanvragen een milieuvergunning afgeleverd, goed voor een potentieel van 250 MW.
1. Achtergrondinformatie
- Potentiële voorstellen die een lokale afdeling kan doen aan het gemeentebestuur:
Windmolens kunnen zeker en vast een groot deel van de propere energieproductie voor hun rekening nemen. De standaard grootschalige windturbines halen een geïnstalleerd vermogen van 3 MW (megwatt), wat overeenkomt met de energiebehoefte van ongeveer 2000 gezinnen. Ter vergelijking: een kerncentrale in Doel haalt een vermogen van ongeveer 400 MW. De inplanting van grote molens is aan heel wat regelgeving onderworpen, met een onderscheid tussen de milieuvergunning enerzijds en de bouwvergunning anderzijds. • Voor het toekennen van een milieuvergunning zal men rekening houden met aspecten als geluidshinder, afstand, slagschaduw, avifauna (trekvogelroutes). Voor projecten tot 5 MW is het de gemeente die hier beslist; voor projecten boven de 5MW (gegroepeerde turbines) beslist de provincie. • Voor het toekennen van een bouwvergunning biedt de omzendbrief van 2006 een afwegingskader. De gemeente kan belissen voor kleinschalige turbines, d.w.z. met een masthoogte tot 15 meter. In de andere gevallen beslist het Vlaams Gewest, waarbij het advies wordt ingewonnen van de provincie.
2. Ideeën voor lokale acties
• Gemeente en OCMW kunnen eigen gronden activeren om windmolens in te planten. De vergoeding die men hiervoor ontvangt van de projectontwikkelaar komt op die manier ten goede aan de hele gemeenschap; • De gemeente kan van projectonwikkelaars eisen dat je voorafgaand aan de aanvraag voor een milieu- of bouwvergunning voor een windturbine een buurtvergadering organiseert. De ervaring leert dat er op die manier ook minder wantrouwen of onrust ontstaat in die buurt (sommige ontwikkelaars doen dit nu al standaard, en ervaren inderdaad geen buurtprotest achteraf); • De gemeente kan akkoorden afsluiten met buurgemeenten rond de inplanting van windturbines nabij de gemeentegrenzen. Als naburige gemeente kan het zijn dat de turbine niet op jouw grondgebied staat, maar dat je er wel de gevolgen van draagt.
De provincie heeft werk gemaakt van een “provinciaal beleidskader windturbines”, met als voornaamste doel duidelijkheid scheppen m.b.t. zones waar inplanting van turbines zeker niet kan, en zones waar inplanting in principe wel kan (er is een lijst beschikbaar met potentiële inplantingszones per gemeente, zie het provinciaal dossier). Eén van de bestaande problemen is het gebrek aan afstemming tussen de verschillende dossiers. Projectontwikkelaars gaan met elkaar in concurrentie voor interessante inplantingsplaatsen, wat finaal leidt tot een minder optimale benutting van de beschikare ruimte. Op het niveau van de provincie werd tot op heden
wonen in de rand van Gent | 23
bijlagen
wonen in de rand van Gent | 25
1999 49 44 65 49
1999 92868 93756 80353 63780
1999 96018 87528 68513 69345
1999 267952 261681 264490 249365
Bouwgrond Totaal
regio
Deinze Totaal
Gentse
Rand Gent Meetjesland
Appartementen Totaal
regio
Deinze Totaal
Gentse
Rand Gent Meetjesland
Huizen Totaal
regio
Deinze Totaal
Gentse
Rand Gent Meetjesland
Villa's Totaal
regio
Deinze Totaal
Gentse
Rand Gent Meetjesland
Prijsbijlagen
per
type
vastgoed
2000 289719 271331 274501 253403
2000 100108 92387 74624 75756
2000 85998 115388 83160 81830
2000 65 61 75 60
2001 282593 280190 289860 263246
2001 105181 92382 76511 78401
2001 123234 182712 86746 82146
2001 63 63 71 61
2002 267363 255047 271864 229446
2002 113343 98127 84261 88197
2002 139002 123069 93791 85106
2002 89 70 76 77
2003 289794 246294 287402 255788
2003 114057 105497 91775 91174
2003 119721 172584 102185 71485
2003 105 87 105 82
2004 307234 270600 309352 256300
2004 119531 116067 100046 99201
2004 132447 163953 123650 97787
2004 114 101 123 93
2005 293193 248913 269533 224978
2005 146422 136835 132471 114922
2005 136063 150734 129666 127139
2005 121 125 155 115
2006 311199 253289 319594 237354
2006 165848 156102 150257 132932
2006 176042 224207 148258 115134
2006 116 129 171 114
2007 330603 296998 333617 268560
2007 200932 169232 171069 142951
2007 196862 259033 165430 140870
2007 144 141 159 123
2008 372006 308236 354422 282453
2008 200680 177757 181998 151567
2008 255065 269668 186027 164531
2008 183 147 184 158
2009 345828 302546 329854 281266
2009 195042 185904 192980 151264
2009 250233 294868 203402 167781
2009 180 184 207 146
Diagram:
Prijsevolu1e
van
de
bouwgrond
in
de
regio’s
Deinze,
Gentse
Rand,
Meetjesland
tov
Gent.
Diagram:
Evolu1e
van
de
prijzen
voor
appartementenin
de
regio’s
Deinze,
Gentse
Rand,
Meetjesland
tov
Gent.
wonen in de rand van Gent | 26
Diagram:
Evolu.e
van
de
prijzen
voor
‘gewone’
woonhuizen
in
de
regio’s
Deinze,
Gentse
Rand,
Meetjesland
tov
Gent.
Diagram:
Evolu.e
van
de
prijzen
voor
villa’s
en
bungalows
in
de
regio’s
Deinze,
Gentse
Rand,
Meetjesland
tov
Gent.
wonen in de rand van Gent | 27
wonen in de rand van Gent | 28
Moerbeke Wachtebeke
Merelbeke
Melle
LochrisA
Gent
Evergem
Destelbergen
15%
van
de
factuur,
maximum
300
euro
(in
2012
en
2013
is
dit
250
euro)
15%
van
de
factuur,
maximum
500
euro
zonneboiler
10%
van
de
factuur,
maximum
800
euro
15%
van
de
factuur,
maximum
500
euro
zonnepanelen
31
euro/m²
maximum
3.000
euro
en
minimum
6
m²
31
euro/m²
31
euro/m²
groendak 31
euro/m²
maximum
5.000
euro
en
minimum
6
m²
verbeteringspremie
aanvullende
premie
van
49,57
euro
+
14,87
euro
per
kind
ten
laste
(bedrag
lager
dan
2478,93
euro)
of
99,15
euro
+
14,87
euro
per
kind
ten
laste
(bedrag
hoger
dan
2478,93
euro)
stedelijke
premie
voor
verbeteren
premie
dakisolaAe
(2
of
vernieuwen
van
installaAes
voor
euro/m²,
max
100
euro),
verwarming
en/of
sanitair
water:
premie
isolaAe
onderdak
250
euro
(centrale
ketel)
tot
750
(8
euro/m²,
max
400
euro
(centrale
verwarming
‐
ketel
euro) en
afgiOeelementen)
isolatie
hoogrendementsglas
Tabel
1
:
Gemeentelijke
premies
m.b.t.
energiebesparende
maatregelen
en
hernieuwbare
energie
‐
Meetjesland
1.000
euro
voor
passiefwoning,
2.000
euro
voor
nulenergiewoning
andere
wonen in de rand van Gent | 29
Bron:
Lokale
Statistieken
Destelbergen Evergem Gent LochrisA Melle Merelbeke Moerbeke Wachtebeke
Bron:
Lokale
Statistieken
Destelbergen Evergem Gent LochrisA Melle Merelbeke Moerbeke Wachtebeke
2004 8,8 8,5 10,7 8,2 8,4 8,6 8,5 7,4
2005 8,3 8,1 10 7,9 7,9 8,2 8,1 7,1
2006 7,9 7,6 9,6 7,5 7,6 7,8 7,7 6,7
2003 2,19 2,19 2,5 2,13 1,97 2,11 2,17 1,95
2004 2,11 2,11 2,43 2,05 1,93 2,05 2,13 1,89
2005 2,02 2,04 2,28 1,98 1,82 1,95 2,02 1,83
2006 1,91 1,91 2,19 1,86 1,75 1,86 1,92 1,71
Tabel
2b
:
CO2‐uitstoot
per
inwoner
door
gebouwenverwarming
(ton)
2003 9,1 8,8 11 8,5 8,6 8,9 8,7 7,6
Tabel
2a
:
Energieverbruik
per
inwoner
voor
verwarming
(MWh)
2007 1,79 1,79 2,05 1,74 1,64 1,75 1,8 1,59
2007 7,4 7,2 9 7 7,1 7,4 7,2 6,2
wonen in de rand van Gent | 30
Opmerking:
voor
budgetmeters
gas
zijn
er
geen
gegevens
over
2008
omdat
dergelijke
budgetmeters
pas
vanaf
2009
werden
geplaatst
Wachtebeke
Moerbeke
Merelbeke
Melle
LochrisA
Gent
Evergem
Destelbergen
aantal
als
sociale
leverancier aantal
actieve
budgetmeters aantal
niet‐actieve
budgetmeters aantal
uitgevoerde
schorsingen aantal
als
sociale
leverancier aantal
actieve
budgetmeters aantal
niet‐actieve
budgetmeters aantal
uitgevoerde
schorsingen aantal
als
sociale
leverancier aantal
actieve
budgetmeters aantal
niet‐actieve
budgetmeters aantal
uitgevoerde
schorsingen aantal
als
sociale
leverancier aantal
actieve
budgetmeters aantal
niet‐actieve
budgetmeters aantal
uitgevoerde
schorsingen aantal
als
sociale
leverancier aantal
actieve
budgetmeters aantal
niet‐actieve
budgetmeters aantal
uitgevoerde
schorsingen aantal
als
sociale
leverancier aantal
actieve
budgetmeters aantal
niet‐actieve
budgetmeters aantal
uitgevoerde
schorsingen aantal
als
sociale
leverancier aantal
actieve
budgetmeters aantal
niet‐actieve
budgetmeters aantal
uitgevoerde
schorsingen aantal
als
sociale
leverancier aantal
actieve
budgetmeters aantal
niet‐actieve
budgetmeters aantal
uitgevoerde
schorsingen
toestand
op 12/31/08 12/31/09 10/31/10 Elek Gas Totaal Elek Gas Totaal Elek Gas Totaal 82
58
140
116
79
195
120
82
202
40
‐
40
61
9
70
67
30
97
21
‐
21
27
‐
27
36
3
39
1
8
9
3
14
17
2
4
6
185
78
263
251
129
380
247
123
370
133
‐
133
158
13
171
164
49
213
60
‐
60
72
‐
72
106
5
111
7
12
19
5
7
12
3
7
10
3.883
2.977
6.860
4.566
3.585
8.151
4.903
3.896
8.799
2.918
‐
2.918
3.151
555
3.706
3.239
1.571
4.810
2.626
‐
2.626
2.898
1
2.899
3.347
169
3.516
58
407
465
31
283
314
34
92
126
90
44
134
107
46
153
108
48
156
59
‐
59
64
5
69
56
21
77
25
‐
25
28
‐
28
44
‐
44
2
2
4
1
5
6
2
2
4
61
45
106
78
62
140
76
54
130
44
‐
44
49
4
53
45
17
62
33
‐
33
37
‐
37
45
‐
45
1
2
3
2
5
7
2
‐
2
107
76
183
140
101
241
150
117
267
76
‐
76
77
10
87
84
47
131
31
‐
31
45
‐
45
61
2
63
6
12
18
1
7
8
‐
3
3
45
30
75
44
28
72
45
25
70
26
‐
26
32
3
35
34
16
50
10
‐
10
12
‐
12
16
‐
16
‐
‐
‐
‐
2
2
‐
‐
‐
40
11
51
49
18
67
62
27
89
28
‐
28
31
3
34
32
10
42
11
‐
11
15
‐
15
10
1
11
1
2
3
1
1
2
‐
‐
‐
Tabel
3
:
sociale
leveringspunten
‐
actieve
en
niet‐actieve
budgetmeters
‐
schorsingen
Regiodossier • Wonen in de rand van Gent
Verschenen regiodossiers • Gent - Platformtekst Gentse kanaalzone • Meetjesland - groene stroom • Waasland - sociale economie • Waasland - wonen en sociale huisvesting • Wonen in de regio Deinze • Wonen in het Meetjesland
Deze regiodossiers kunnen opgevraagd worden bij Stefanie Hofman (zie onderstaand adres)
colofon: redactie: Mike Nachtegael Raf Burm
lay-out:
Cindy Schuddings
Een uitgave van het Socialistisch Studie- en Informatiecentrum vzw, Speldenstraat 1, 9000 Gent, tel: 09 265 79 46, mail:
[email protected]
