meerjarenbeleidsplan



aa en hunze emmen hoogeveen maasdriel montferland nijkerk rijnwaarden noordenveld almere sneek littenseradiel opsterland aalten druten apeldoorn lemsterland barneveld

Voorwoord

achtkarspelen berkelland bronckhorst buren doesburg ede elburg duiven geldermalsen arnhem volendam wageningen zevenhuizen groesbeek lingewaard venray lochem west tiel

Ziehier het beleidsplan van De Hoenderloo

Wij stemmen de inhoud van de ‘drie milieus’ -

coevorden zaltbommel venlo weert leiden aalburg asten zevenaar appingedam voerendaal

Groep voor de periode 2010-2013. Dit plan

behandeling, onderwijs en een relevante invulling

bedum bellingwedde delfzijl marum oldambt stadskanaal ubbergen voorst wijchen assen

is tot stand gekomen in een turbulente

van de vrije tijd - op de individuele jongeren af;

veenendaal menterwolde vlagtwedde winsum beek heerlen leudal zuidhorn roermond

tijd; een periode waarin de jeugdsector

Onze trajectbenadering en intensieve nazorg

maasgouw nuth ooststellingwerf beesel margraten bergen echt-susteren roerdalen

volop in beweging is en De Hoenderloo

waarborgen effectieve begeleiding van jongeren bij

bernheze schinnen delft baarle-nassau simpelveld bergen op zoom valkenburg stein best

Groep zich bevindt op een kruispunt

hun terugkeer naar de samenleving;

cranendonck breda cuijk deurne geldrop-mierlo boekel gemert-bakel haaren helmond

van herpositionering. Na uitgebreide

Wij zijn een financieel gezonde, maatschappelijk

hilvarenbeek lith oosterhout moerdijk nuenen oss hilversum schijndel sint-michielsgestel

heroriëntatie op kansen en posities hebben

actieve en ondernemende organisatie. Hierbij hoort

someren tilburg uden veldhoven amsterdam vught woudrichem zundert alkmaar laarbeek

we een ambitieuze koers geformuleerd,

een passende capaciteit van de organisatie. Een

roosendaal amstelveen bergambacht andijk castricum haarlem barendrecht giessenlanden

bestaande uit de volgende elementen:

groei van De Hoenderloo Groep van 400 naar 700 jongeren zorgt voor extra mogelijk­heden op het

koggenland raalte medemblik goes niedorp wijdemeren zaanstad blaricum bleiswijk dronten bloemendaal ede eerbeek zandvoort dalfsen zeevang deventer dinkelland

POSTBUS 73

 Wij leveren topzorg voor jeugdigen met ernstige gedrags- en ontwikkelingsproblemen;

abcoude gorcum amersfoort baarn leusden oostflakkee lopik utrecht zeist borsele hulst

Wij zijn een landelijk, kwalitatief uitstekend

In dit stuk gaan we nader in op de uitdagingen die

middelburg reimerswaal sluis terneuzen alphen aan den rijn alblasserdam hillegom

behandel­instituut voor residentiële zorg aan

ons wachten, de positie die we kiezen en de manier

lansingerland

jongeren met ernstige problemen, bestaande uit

waarop we bovenstaande ambities vormgeven.

middelharnis

nieuwkoop

rijnwoude

spijkenisse

vlissingen

westland

leeuwarden zederik zutphen almelo eindhoven groningen lelystad rotterdam soest zwolle

zowel gesloten als open jeugdzorg;

7350 AB HOENDERLOO

Wij bieden goed onderwijs dat stevig verankerd is

T

055 - 378 88 00

binnen de behandeling, waarna doorstroming naar

F

055 - 378 88 01

E [email protected] I

WWW.DEHOENDERLOOGROEP.NL

gebied van scheiding en differentiatie van groepen.

hardenberg hengelo ommen klarenbeek steenwijk ijmuiden tubbergen zwartewaterland

inhoud aan ambitie

meerjarenbeleidsplan 2010 - 2013

regulier onderwijs een reële mogelijkheid is;



inhoud

Hoofdstuk 1 missie en visie De Hoenderloo Groep

1.1 Missie 



1.2 Visie

Hoofdstuk 2 visie op behandelen 

2.1



2.2 Werken aan gezagsherstel 



2.3 Empowerment van jongeren 



2.4 Open versus gesloten klimaat 

één gezin/systeem, één plan 

Hoofdstuk 3 zorginhoudelijke uitgangspunten

3.1 Multimodale aanpak 



3.2 Expertisegroepen 



3.3 Specifieke gedragsproblematiek



3.4 Kwalitatief hoogwaardige zorg



3.5



3.6 Resultaatgerichte zorg 

gefaseerde zorg 

Hoofdstuk 4 De Hoenderloo Groep vandaag

4.1 Opdrachtgevers en dienstenpalet



4.2 Landelijke ontwikkelingen 



4.3 Regionale ontwikkelingen 



4.4 Doelgroepen/inhoud 



4.5 Sterkte - zwakteanalyse 



4.6 Kansen en bedreigingen 

Hoofdstuk 5 de ambitie van De Hoenderloo Groep

5.1 Specialistische zorg 



5.2 Vormgeven trajectmatig werken



5.3 Uitbreiding van de school 



5.4 Expertise opbouw 

Hoofdstuk 6 ondersteunend beleid 

6.1 HRM 



6.2 ICT 



6.3 Financieel 



6.4 Marketing/Communicatie 



6.5 Facilitair 

1

missie en visie De Hoenderloo Groep

2

vISIE OP BEHANDELEN

3

zorginhoudelijke uitgangspunten

4

DE HOENDERLOO GROEP VANDAAG

5

de ambitie van De Hoenderloo Groep

6

ondersteunend beleid

1

missie en visie De Hoenderloo Groep

Hoofdstuk 1 missie en visie De Hoenderloo Groep

De Hoenderloo Groep is een landelijke residentiële voorziening waar jongeren verblijven die tijdelijk niet meer thuis kunnen wonen. Het betreft jongeren van 10 tot 18 jaar met ernstige gedrags- en ontwikkelingsproblemen. De Hoenderloo Groep gelooft onvoorwaardelijk in de kansen en mogelijkheden van deze jongeren. De ontwikkelingsfase waarin de jongeren zich bevinden is de adolescentiefase, die begint met de puberteit en eindigt met de verwerving van volwassenheid. De behandeling binnen De Hoenderloo Groep richt zich op het aanleren van vaardigheden om de ontwikkelingstaken, behorend bij deze adolescentiefase, te kunnen volbrengen. Dit betekent dat De Hoenderloo Groep een leef- en leerklimaat biedt waarin jongeren worden opgevoed, begeleid en behandeld. Het is ons doel zelfstandige participatie van jongeren aan de maatschappij te bereiken.

Daartoe wordt, binnen de mogelijkheden van elke jongere, gewerkt aan succes op de volgende gebieden: ■ Het

onderhouden van relaties met ouders, het

gezin en de familie ■

Het volgen van onderwijs of het hebben van werk

■

Het zinvol doorbrengen van de vrije tijd

■

Het zoeken of creëren van een woonplek

■ Het

leren accepteren van autoriteit van personen

en instanties ■ Het

zorgen voor een goede lichamelijke conditie

en een verzorgd uiterlijk ■ Het

leggen en onderhouden van sociale

contacten en vriendschappen ■ Het

ontdekken wat mogelijkheden en wensen zijn

in intieme en seksuele relaties ■ (Indien

van toepassing) het leren kennen en

herkennen van de normen van de Nederlandse cultuur naast de normen van de eigen culturele groep

De geest waarin wij handelen is verwoord in de missie en de visie van De Hoenderloo Groep.

MISsIE 1.1 Missie ■ Wij

zijn een innovatieve organisatie voor

24 uurszorg aan jongeren met complexe gedragsproblemen. ■ In

een unieke, veilige omgeving bieden betrokken

professionals een programma op maat dat behandeling, onderwijs en vrijetijdsactiviteiten aan elkaar verbindt. ■ Door

jongeren een stem te geven en ander

gedrag aan te leren, creëren we samen met hen kansen voor een betere toekomst in onze samenleving.

VISIE

1.2 Visie ■ Wij

beschouwen De Hoenderloo Groep als een

gerenommeerde jeugdzorgorganisatie die bewezen programma’s effectief uitvoert en nieuwe methoden ontwikkelt om jongeren een eerlijke kans te geven. ■ Wij

gaan uit van de kracht van jongeren en dagen

hen ertoe uit actief bij te dragen aan hun eigen ontwikkeling. ■ Wij

zijn een inspirerende organisatie waar

betrokken professionals graag hun talenten inzetten en zich blijvend ontwikkelen. ■ Wij

bouwen met partners aan een kenniscentrum

voor expertiseontwikkeling en het gericht opleiden van professionals in de jeugdzorg. ■ Wij

staan voor een gedegen en duurzame

bedrijfsvoering die maximaal ondersteuning biedt aan onze kerntaken.

De visie op onze organisatie valt uiteen in vijf kernwaarden: Professioneel De Hoenderloo Groep draagt zorg voor een professionele organisatie met voldoende gekwalificeerd personeel. Hierbij stimuleert De Hoenderloo Groep haar professionals hun talenten in te zetten voor de organisatie en zich daarin blijvend te ontwikkelen. De medewerkers bezitten uitstekende expertise op het terrein van de meervoudige gedragsproblematiek van jongeren. Om maximaal gebruik te maken van elkaars know how en inzet ter realisering van een optimaal zorgaanbod zoekt De Hoenderloo Groep samenwerking met partners uit het veld.

Betrouwbaar en gedegen De Hoenderloo Groep is een betrouwbare en transparante organisatie die zich sterk inzet voor haar jongeren. De Hoenderloo Groep is een helder communicerende partner die haar afspraken nakomt. De Hoenderloo Groep zoekt

samenhang en samenwerking met andere partners uit het veld van de jeugdzorg. Het gaat om het leggen van verbindingen met andere partners, waarbij gebruik van elkaars expertise het uitgangspunt is. De Hoenderloo Groep is een gedegen organisatie. De Hoenderloo Groep draagt zorg voor kwaliteitsborging in de organisatie, heeft een degelijke en betrouwbare attitude en maakt weloverwogen keuzes in haar bedrijfsvoering. Uitgangspunt vormt een duurzame bedrijfsvoering die maximaal ondersteuning biedt aan de kerntaken met een minimum aan bureaucratie.

Innovatief De Hoenderloo Groep is een specialistische instelling met een compleet aanbod voor jongeren met complexe meervoudige gedragsproblematiek. Als innovatieve organisatie zet De Hoenderloo Groep zich in voor gebruik van bewezen effectieve programma’s en ontwikkelt zij nieuwe methoden om jongeren een goede en eerlijke kans in de samenleving te bieden. De Hoenderloo Groep creëert haar aanbod voor jongeren uit de doelgroep op een vraaggerichte manier;

wanneer de maatschappelijke vraag verandert, past De Hoenderloo Groep haar werkwijze daarop aan. Bovendien ontwikkelt De Hoenderloo Groep aanbod voor specifieke problematiek waarvoor tot dan toe geen of te weinig aanbod bestond.

Reflectief De Hoenderloo Groep reflecteert voortdurend op haar activiteiten en programma’s en stelt haar doelstellingen zonodig tussentijds bij. Als lerende organisatie meet De Hoenderloo Groep consequent de eigen effectiviteit om zich blijvend te verbeteren, opdat de hulpverlening aan de jongeren effectief blijft. Hierbij speelt De Hoenderloo Groep in op de nieuwste ontwikkelingen, inzichten en hulpvragen die zich voordoen. De hulpverlening van De Hoenderloo Groep is daarom mede afgestemd op signalen van de omgeving van de jongeren, waaronder die van de ouders.

Ondernemend De Hoenderloo Groep is een finan

cieel gezonde,

maatschappelijk actieve en onde

rnemende

organisatie. Zij neemt verantwoorde lijkheid voor het participeren van jongeren in de same nleving. Hierbij hoort een passende capaciteit van de organisatie.

2

vISIE OP BEHANDELEN

Hoofdstuk 2 visie op behandelen Op basis van de kerndoelen, missie en visie heeft De Hoenderloo Groep de volgende zorg­inhoudelijke uitgangspunten geformuleerd.

2.1 één gezin/systeem, één plan Binnen onze behandelingen staat de hulpvraag van de jongere centraal. Deze hulpvraag zien wij niet los van het gezin en de context van de jongere. Voor succes van de behandeling is essentieel dat wij ook kunnen werken aan de context waarbinnen de problematiek heeft kunnen ontstaan. De behandeling richt zich daarom zowel op jongeren als op het sociaal netwerk rondom hen. Zo mogelijk worden ouders nauw betrokken bij het behandeltraject. Bij het inzetten van alle bij De Hoenderloo Groep aanwezige milieus en ondersteunende disciplines is onze behandellijn én -aanpak toch duidelijk en eenduidig.

Een behandelcoördinator bepaalt en bewaakt de behandellijn en heeft de regie over de behandeling en alle levensterreinen van de jongere. Hij* is belast met indicatie, geeft richting en is verant­ woordelijk voor de behandeling. Medewerkers uit de ondersteunende disciplines leggen verantwoording af aan de behandelcoördinator. Tijdens regelmatige besprekingen van het hulpverleningsplan informeren zij hem over de voortgang van de behandeling en het behalen van de gestelde doelen.

2.2 Werken aan gezagsherstel De Hoenderloo Groep beschouwt gezagsherstel als een belangrijk doel. Onze jongeren vinden het vaak lastig om wederkerige relaties aan te gaan en voelen zich snel aangevallen. Ze zijn moeilijk aan te spreken op hun gedrag. Onze uitgangspunten voor het leefklimaat en de benadering van jongeren zijn: ■ basisacceptatie

van de jongere zoals hij is,

met begrip voor zijn levensgeschiedenis en de oorsprong van zijn gedrag; *waar in de tekst hij/hem staat, kan ook zij/haar worden gelezen

■ duidelijke

leefregels en consequenties bij

overtreding van die regels; ■

beloning van goed gedrag;

■ benoeming

en/of toewijzing van taken aan

jongeren binnen de groep. Gekwalificeerde, gezaghebbende medewerkers van De Hoenderloo Groep maken werken aan gezagsherstel mogelijk. In een veilige en gestructureerde leef­ omgeving leren jongeren zo maatschappelijk geaccepteerd gedrag aan.

2.3 Empowerment van jongeren In de leeftijd tussen 10 en 18 jaar staat verwerving van autonomie door jongeren centraal: het leren zelfstandig beslissingen te nemen en eigen keuzes te maken. Een risico binnen een residentiële setting vormt de focus op probleemgedrag. Dit zou ten koste kunnen gaan van aandacht voor de ontwikkeling van een stabiele en positieve persoonlijke en sociale identiteit. Wij gaan uit van de eigen kracht van jongeren en dagen hen ertoe uit, zelf actief bij te dragen aan hun ontwikkeling. Binnen de behandeling krijgen jongeren de ruimte om verantwoordelijkheden te nemen en te dragen. Daartoe hebben we veel aandacht voor het aanleren van vaardigheden aan jongeren, opdat zij leren de regie te voeren over hun eigen leven en zich kunnen ontwikkelen tot competente volwassenen.

2.4 Open versus gesloten klimaat Behandelingen binnen De Hoenderloo Groep vinden plaats in een besloten klimaat op unieke locaties in het hart van de Veluwe in Hoenderloo en Deelen. Jongeren kunnen hier verblijven zonder sloten op de deur. De Hoenderloo Groep gelooft niet in opsluiting. Wij zijn ervan overtuigd dat opsluiting leidt tot onmacht en frustratie, hetgeen bij jongeren nodeloos agressie oproept. Hierdoor ontstaat een onwenselijke vicieuze cirkel. Ook voor jongeren met een gesloten machtiging hanteren wij daarom het besloten en niet het gesloten karakter. Dit betekent dat De Hoenderloo Groep alternatieven biedt om de veiligheid van deze jongeren voor zichzelf en hun omgeving te garanderen. Veiligheid is een belangrijk beleidsthema en heeft onze voortdurende aandacht.

3

zorginhoudelijke uitgangspunten

hoofdstuk 3 zorginhoudelijke uitgangspunten 3.1 Multimodale aanpak De doelgroep van De Hoenderloo Groep kenmerkt zich door jongeren met problemen op alle levens­ terreinen. Behandeling van deze jongeren is dan ook het meest effectief als die zich richt op elk van deze levensterreinen. Dit vraagt om een multi­ modale aanpak. De Hoenderloo Groep biedt een geïntegreerd basisprogramma dat bestaat uit een leef- of gezinsgroep, scholing, werk of stage en vrijetijdsactiviteiten. Het systeem van de jongere, dus de mensen uit zijn oorspronkelijke omgeving, wordt betrokken door middel van systeemgerichte interventies. In latere fasen wordt ook de context betrokken waarbinnen de jongere gaat verblijven na De Hoenderloo Groep. Onze zorg houdt pas op nadat een goede overdracht op al deze terreinen heeft

plaatsgevonden. Bij deze integrale aanpak zoekt De Hoenderloo Groep de samenhang en samen­werking met partners uit het veld van de jeugd­zorg, waaronder organisaties voor GGZ en instellingen voor Licht Verstandelijk Beperkte jongeren (LVB). Wij beschouwen onze expertise en die van onze partners uit de jeugdzorgketen als specifiek en complementair.

3.2 Expertisegroepen Vanwege de diversiteit van onze doelgroep bieden wij zorg op maat. Behandeling vindt plaats binnen verschillende expertisegroepen die elk zijn toegerust op een specifieke doelgroep met specifieke behoeften.

gespecialiseerd in ‘hun’ doelgroep en de be­ handelingen die zij voorstellen kennen elk hun eigen, unieke elementen. Deze elementen vullen onze algemene visie op behandelen aan.

Expertisegroep CD De expertisegroep CD richt zich op jongeren met antisociale gedragsproblematiek. Deze jongeren

Expertisegroep

De medewerkers van een expertisegroep zijn

hebben problemen met agressieregulatie. Daarnaast is vaak sprake van sociaal-emotionele problemen als een gering empathisch vermogen (zich niet of onvoldoende in het doen, denken en voelen van anderen kunnen inleven), te weinig vermogen tot zelfreflectie en een laag gevoel van eigenwaarde. Kenmerk van de behandeling is het voortdurend corrigeren van jongeren op hun gedrag. Er is weinig ruimte voor discussies. Het behandelkader is betrouwbaar en voorspelbaar. De grenzen aan het gedrag worden bepaald door de Nederlandse wetgeving en maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden. We gebruiken het zogenaamde

Expertisegroep

confrontatiemodel wanneer jongeren gedrag vertonen dat niet wordt getolereerd. De methodiek kent een aantal fasen waarbij in elke fase privileges kunnen worden verdiend op basis van het gedrag.

Expertisegroep ADHD/ASS Deze expertisegroep richt zich op jongeren met ADHD/ASS of gedrag dat mogelijk wijst op (een van) deze stoornissen. De behandeling binnen deze expertisegroep kenmerkt zich door een cognitief geaccentueerde structuurverlening. Voor de jongeren is het dagritme uitermate strak gestructureerd in tijd en ruimte. De centrale thema’s van deze methodiek zijn inzicht en overzicht. Dit wordt bevorderd door vaste basisregels, een overzichtelijk dag- en weekritme, duidelijke indeling van de ruimten, stellen van grenzen en een bewuste afwisseling in passieve en actieve (groeps)activiteiten in elk van de drie milieus (leefgroep, school, vrije tijd).

Expertisegroep ODD Bij de jongeren binnen deze expertisegroep ligt de nadruk op herstel van het sociaal-emotioneel functioneren. Deze doelgroep is gebaat bij een consequente, betrouwbare aanpak om het vertrouwen in volwassenen en hun zelfbeeld zoveel mogelijk te herstellen. De behandeling binnen deze groep is gericht op het aanbieden van een veilig, gestructureerd en uitdagend leef- en leerklimaat waarin jongeren rust en vertrouwen ervaren en zich veilig voelen om te leren.

Expertise op het gebied van groepsdynamische problematiek De Hoenderloo Groep heeft expertise opgebouwd op het gebied van de behandeling van jongeren met groepsgerelateerde problematiek. Ofschoon sluiting van De Sprint - nu de bestaande juridische kaders de methodiek die we hanteren niet passen - een feit is, blijft onze know how op dit terrein bestaan – precies zoals het maatschappelijke probleem rond in groepen opererende overlastgevende jongeren

en bendes aanhoudt. De Hoenderloo Groep is een ondernemende organisatie met een groot gevoel van maatschappelijke verantwoordelijkheid en een schat aan ervaring met deze groep jongeren. Uit dien hoofde blijven wij zoeken naar maatschappelijke en politieke openingen voor het vragen van aandacht voor behandeling van de persisterende problematiek van deze groepen jongeren binnen onze samenleving.

3.3 Specifieke gedragsproblematiek In Nederland, maar ook internationaal, wordt binnen de residentiële jeugdzorg slechts in beperkte mate gedifferentieerd naar specifieke doelgroepen van jongeren. Instellingen richten zich veeleer op de gehele groep jongeren die in aanmerking komt voor residentiële zorg, terwijl er toch duidelijk aanwijzingen zijn dat specialistische hulp effectiever is. De Hoenderloo Groep gelooft in differentiatie als onmisbaar instrument op weg naar maximale kwaliteit en effectiviteit. Onze expertise is dan ook het meest zichtbaar ten behoeve van die specifieke doelgroepen, die complexe problematiek combineren. Zo behandelen wij bijvoorbeeld jongeren met ernstige gedrags- en ontwikkelingsproblemen waarbij ook sprake is van ADHD en PDD-NOS, jongeren met antisociale en oppositionele gedragsproblemen in combinatie met een lichte verstandelijke beperking en meisjes met loverboyproblematiek. Naast de

‘reguliere’ doelgroepen wil De Hoenderloo Groep zich juist blijven richten op behandeling van die groepen jongeren, waarvoor wegens de complexiteit van de materie, ernstige comor­biditeit of relatieve onbekendheid van de problematiek top­expertise is vereist. De Hoenderloo Groep voelt zich verantwoordelijk en heeft de ambitie om juist deze jongeren te behandelen en kansen te bieden voor de toekomst. Deze gevoelde verantwoordelijkheid strekt per definitie verder dan de eigen sector. Binnen onze doelgroep bevinden zich immers juist veel jongeren met evenzoveel kenmerken uit de doelgroep van de psychiatrie, de zorg voor verstandelijk beperkten en Justitie. In de praktijk blijken deze grenzen dan ook wat kunstmatig en zijn dwarsverbanden nodig. De Hoenderloo Groep zoekt actief de verbinding met partners uit deze sectoren. Een voorbeeld hiervan vormt de intentie tot een fusie met Stichting Pluryn, een Gelderse organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking.

3.4 Kwalitatief hoogwaardige zorg De Hoenderloo Groep wil hoogwaardige zorg bieden. Veel jongeren hebben al een lange hulpverleningsgeschiedenis achter de rug omdat de zorg die ze ontvingen steeds weer ontoereikend bleek te zijn. Zelfs voor sommige jongeren binnen De Hoenderloo Groep is de zorg nu niet toereikend. Daarom hebben wij ons uitdrukkelijk tot taak gesteld de zorg die wij bieden continu te verbeteren. Zo

werken wij, om de kwaliteit van onze zorg te garanderen, met evidence-based methodieken en is onze organisatie HKZ gecertificeerd. Daarnaast wil De Hoenderloo Groep: ■ met

voldoende uitstekend gekwalificeerd

personeel werken; ■ haar

medewerkers er voortdurend toe stimuleren

hun talenten in te zetten en zich blijvend te ontwikkelen; ■ voor

kennis die niet binnen de organisatie

voorhanden is, samenwerking zoeken met de partners uit het veld, opdat we van elkaars expertise kunnen profiteren; ■ zorg

ontwikkelen die nauwkeuriger is

afgestemd op de zorgvraag van jongeren middels investering in onderzoek op het niveau van de cliënt (diagnostiek, doelrealisatie) en op organisatieniveau (follow-up onderzoek, cliënttevredenheidsonderzoek). Onderzoek­ resultaten vormen een sleutel tot vergroting van onze kennis en blijvende verbetering van ons zorgaanbod.

3.5 gefaseerde zorg In 1989 werd in de Wet op de Jeugdhulpverlening vastgesteld dat de hulpverlening aan jongeren zo dicht mogelijk bij huis moet plaatsvinden, zo kort mogelijk moet duren en zo licht moet zijn als verantwoord. De Hoenderloo Groep hanteert deze uitgangspunten voor zover mogelijk binnen de residentiële setting, waarmee wij de verantwoordelijkheid nemen de door ons geboden zorg zo efficiënt mogelijk in te richten. Uit oogpunt van efficiency en effectiviteit biedt De Hoenderloo Groep een fasegerichte behandeling. Het programma start met een observatieperiode. In de eerste fase van de behandeling is de controle op de jongere het grootst. Als de jongere zich goed ontwikkelt, gaat hij door naar opvolgende fasen, waarin zijn vrijheid geleidelijk toeneemt en de vorm van zorg lichter wordt. De verschillende fasen, en daarmee de zorg op De Hoenderloo Groep, duren niet langer dan strikt noodzakelijk.

ARTIKEL 23 VAN DE WET OP DE

De laatste fase bestaat altijd uit ondersteuning en begeleiding van de uitstroom en de overgang naar het vervolg. Op het moment dat thuis wonen weer een optie is, zal de jongere De Hoenderloo Groep verlaten en naar huis terugkeren. Indien dat niet mogelijk is, wordt naar een lichtere vorm van zorg gezocht. Om de zorg zo kort mogelijk te houden wordt vanaf het begin gewerkt aan vertrek van de jongere. Hierdoor wordt de zorg ook niet zwaarder dan noodzakelijk.

Aan de wens van de wetgever om de zorg zo dicht mogelijk bij huis te doen plaats hebben kan een residentiële instelling als de onze op het eerste gezicht misschien moeilijk tegemoet komen. Aan de natuurlijke, veilige en rustgevende ligging van onze instelling op de Veluwe immers ontleent De Hoenderloo Groep juist voor een deel haar kracht.

OP DE JEUGDHULPVERLENING

Niettemin onderkennen wij uitdrukkelijk de noodzaak tot het in stand houden van de banden met het systeem (gezin) van onze jongeren. Reeds vanaf de beginfase van de behandeling wordt het systeem van de jongere in kaart gebracht en betrokken bij de behandeling. In latere fasen van de behandeling is het cruciaal dat de afstand tussen thuis en de instelling voor de jongere wordt verkleind. De jongere gaat zijn nieuw geleerde gedrag oefenen binnen de maatschappij en bij voorkeur binnen het eigen systeem. De Hoenderloo Groep ondervangt de geografische afstand tot het systeem van onze jongeren middels het bieden van systeembegeleiding gedurende de gehele behandeling.

Onze interventies ‘op de Veluwe’ zijn er dus op gericht jongeren terug te laten keren naar hun ouders of zelfstandig te gaan laten wonen. Een belangrijke tussenstap hierbij is het wonen in een regionaal gezinshuis. Toch is het niet altijd mogelijk jongeren

snel naar hun regio te doen terugkeren als zij in het zwaarste traject zijn uitbehandeld. Dat komt omdat het aantal vervolgplaatsen in de regio beperkt is. Daarom is De Hoenderloo Groep zelf gezinshuizen voor jongeren gestart in de provincie ZuidHolland. Zo is tegelijkertijd continuïteit van behandeling én van behandelmethodiek gegarandeerd. De behandelcoördinator van De Hoenderloo Groep behoudt de regie over de behandeling, en tijdens de periode van plaatsing kunnen de gezinshuisouders

gebruik maken van onze ambulante professionals. De jongere kan ook gebruik (blijven) maken van het aanbod van het Hoenderloo College, bijvoorbeeld door middel van leren op afstand. Onze ervaringen met vervolgplaatsingen in eigen beheer zijn zo positief, dat het voornemen bestaat het aantal regionale gezinshuizen van De Hoenderloo Groep uit te breiden. Op die manier is de continuïteit van de door ons ingezette behandeling optimaal en de effectiviteit daarvan zo groot mogelijk.

3.6 Resultaatgerichte zorg De nota Jeugd Terecht van het Ministerie van Justitie loopt vooruit op het voornemen om uiteindelijk slechts nog die hulp te subsidiëren, die kan worden verantwoord vanuit het oogpunt van effectiviteit en efficiëntie. De jeugdzorg heeft de opdracht gekregen het effect van de door hen verleende zorg aan te tonen. Om richting te geven waarin de jeugdzorg effectief moet zijn, heeft een landelijke werkgroep* een algemene missie van jeugdzorg geformuleerd. Deze missie luidt belemmeringen (risico’s, problemen) in de

ontwikkeling van jongeren en hun opvoeding oplossen, verminderen of compenseren, zodat een gezonde, evenwichtige uitgroei van jongeren tot volwassenen * (Prestatie-indicatoren Jeugdzorg, 2006) werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de MOgroep, het IPO, VWS, Justitie en het Nederlands Jeugdinstituut.

plaatsvindt die zij zelfstandig of met steun van basisvoorzieningen kunnen volbrengen. De landelijke werkgroep heeft ook advies uitgebracht omtrent de gewenste landelijke prestatie-indicatoren.

Zij verdeelt de missie onder in vier kerndoelen: ■ Hulpvragen

van de jongere zijn beantwoord

■

Autonomie van de jongere is versterkt

■

Veiligheid van de jongere is hersteld

■

De jongere vormt geen bedreiging voor de veiligheid van de samenleving

De landelijke prestatie-indicatoren sluiten aan bij de ambitie van De Hoenderloo Groep om zorg aan jongeren te realiseren die hen daadwerkelijk verder brengt in hun toekomst, juist ook voor jongeren met ernstige en meervoudige problematiek. Ouders en jongeren zijn meer en meer partner in het zorgproces. Inzet van netwerkanalyses en systeeminterventies zijn steeds meer vanzelfsprekend onderdeel van zorgprogramma’s van De Hoenderloo Groep waardoor mét de jongere en zijn ouders/netwerk wordt gewerkt aan een succesvolle uitstroom.

Plaatsing bij De Hoenderloo Groep is een fase in het traject van een jongere. De Hoenderloo Groep neemt verantwoordelijkheid voor het vormgeven van een traject tijdens en na plaatsing op De Hoenderloo Groep. Dat betekent ook goede nazorg en een goede overdracht wat betreft wonen, zorg, onderwijs/ werk. De Hoenderloo Groep richt zich daarbij op het toekomstperspectief van jongeren. Niet de stoornis of

gedragsproblemen staan centraal maar kansen en competentieontwikkeling van jongeren. Door meer aandacht voor arbeidstoeleiding in het onderwijs en door projecten die zijn gericht op arbeidsintegratie wordt gericht gewerkt aan versterking van kansen op de arbeidsmarkt.

Beantwoorden van hulpvragen en herstel van autonomie gebeurt op individueel niveau door de vertaling van hulpdoelen van de plaatsende instantie in een individueel hulpverleningsplan waarin aangegeven staat welke doelen bereikt gaan worden. De voortgang wordt systematisch gemonitord

en wanneer nodig wordt het hulpverleningsplan bijgesteld. Daarnaast worden er zorgprogramma’s ontwikkelt waarin een integraal aanbod van behandeling in leef- of gezinsgroep, aanvullende diagnostiek, therapie, training, activiteitenbegeleiding en systeeminterventies wordt gecombineerd met een passend onderwijsaanbod.

Om het proces van hulpverlening inzichtelijk te maken en het behalen van de kerndoelen te meten, hanteert De Hoenderloo Groep onderstaand zorgevaluatiemodel. Cliëntwaardering Doelgroep

Interventie

Uitkomst

Doelrealisatie Gedragsverandering

Figuur 1. Zorgevaluatiemodel voor de jeugdzorg

Dit model gebruiken we ter evaluatie van de algemene missie van jeugdzorg, alsmede van die van De Hoenderloo Groep. In het zorgmodel worden drie soorten resultaten onderscheiden: (1) tevredenheid met de geboden hulp, (2) doelrealisatie, en (3) gedragsverandering. De implementatie van het zorgmodel is gestart en grotendeels voltooid. Zowel de cliënttevredenheid als de gedragsverandering van jongeren wordt structureel gemeten. Een start is gemaakt met de implementatie van doelrealisatie.

4

DE HOENDERLOO GROEP VANDAAG

Hoofdstuk 4 De Hoenderloo Groep vandaag

4.1 Opdrachtgevers en dienstenpalet Op dit moment worden de activiteiten van De Hoenderloo Groep voor het leeuwendeel gefinancierd via de provincie Zuid-Holland en door het Rijk op basis van de Wet op de Jeugdzorg. De huidige afspraken met de provincie Zuid-Holland gelden tot 2013. Aan De Hoenderloo Groep is op grond van de Wet Toelating Zorginstellingen in 2008 op haar verzoek de status verleend van ‘Instelling voor ambulante GGZ’. Inmiddels vinden de eerste activiteiten in dit kader plaats, met bijbehorende financiering. In 2010 worden deze activiteiten meer bedrijfsmatig ingepland.

De Hoenderloo Groep levert zowel open als gesloten Jeugdzorg. De JeugdzorgPlus plaatsen zijn gelokaliseerd op de Kop van Deelen. De school (het Hoenderloo College) – gefinancierd door OC&W - heeft een REC4-status. De meeste leerlingen worden geleverd door De Hoenderloo Groep waar zij residentieel verblijven. Een kwart van de leerlingen bezoekt de school op basis van een indicatie van BJZ/CIZ of wordt regionaal doorverwezen. De Hoenderloo Groep heeft veel know how, een rijk aanbod aan diensten en een uitstekende infrastructuur. Daar tegenover staat dat, hoewel onze expertise en capaciteit zich bevindt op het grensvlak van jeugdzorg, GGZ, JeugdzorgPlus en LVB , de feitelijke financiering met name door het programmaministerie Jeugd en Gezin en provincie Zuid-Holland als penvoerder, geschiedt.

Juist om die reden is het aanbod aan onze jongeren nog niet optimaal. De Hoenderloo Groep is daarvoor nog te sterk afhankelijk van die subsidieverstrekkers. Daarnaast is het afzetgebied voor onze diensten geografisch te beperkt.

Herstructurering en verdergaande institutionalisering van de sector zorgt voor veel beweging binnen de Jeugdzorg. Nieuwe instituten als de Centra voor Jeugd en Gezin ontwikkelen zich en bestaande, zoals de Bureaus Jeugdzorg, zoeken opnieuw naar een profiel. De evaluatie van de Wet op de Jeugdzorg en adviezen van het programmaministerie Jeugd en Gezin en van de parlementaire werkgroep Toekomstverkenning Jeugdzorg wijzen allen in een richting van verbinding van financieringsstromen, meer verantwoordelijkheid bij gemeenten en meer ruimte voor professionals. Vanwege een nieuw

één kind, één plan

4.2 Landelijke ontwikkelingen

één kind, één plan

financieringsstelsel op basis van kostprijsberekening is ook de aanbodzijde van jeugdzorg in beweging. Ingegeven door het credo ‘één kind, één plan’ ligt bij de aanbieders van jeugdzorg steeds meer de nadruk op trajectmatig werken. Hierdoor vindt verdere ketenvorming plaats met aanpalende sectoren als de LVB en GGZ. Voorts is de verdergaande decentralisatie zichtbaar van het JeugdzorgPlusaanbod naar Zuid-Holland. Het JeugdzorgPlus-aanbod is in het algemeen volop in ontwikkeling; het volume van gesloten plaatsen neemt sterk af en het accent verschuift van het aanbieden van bedden naar het aanbieden van trajecten. Het werken met evidence-based methodieken is eveneens een speerpunt geworden binnen de sector. De Hoenderloo Groep wijst erop dat het hierbij de kunst is, in de praktijk verkregen inzichten en theoretische inzichten met elkaar te verbinden.

4.3 Regionale ontwikkelingen De regionalisering zet door. Dit sluit aan bij de visie van De Hoenderloo Groep, die eenzelfde ontwikkeling ziet. De vraag naar jeugdzorg groeit, zeker in de steden, hetgeen in de grootstedelijke regio’s tot knelpunten leidt. Steden hebben interesse in inzet in de wijken. Ook dit sluit aan bij de visie van De Hoenderloo Groep, die residentiële ‘tijdelijkheid’ als uitgangspunt heeft. Zeker in ons werkingsgebied van JeugdzorgPlus, provincie ZuidHolland, Haaglanden en Rotterdam, zullen wij ons actief opstellen naar gemeenten en grootstedelijke regio’s. Ook met provincies en gemeenten dicht bij ons vestigingsgebied en gebieden die veel jongeren plaatsen bij De Hoenderloo Groep, zullen wij de contacten meer rechtstreeks gaan leggen.

4.4 Doelgroepen/inhoud De Hoenderloo Groep stelt zich op het standpunt dat het maken van onderscheid tussen lichtere en zwaardere doelgroepen deels fictief is. Wij vinden dat een gezamenlijk aanbod zou moeten worden ontwikkeld voor de ‘gemene deler’ van probleemjongeren. Pakweg 80% van deze jongeren immers kent dezelfde bronproblematiek, terwijl de

uitingsvormen daarvan vaak de routing en indicatie bepalen. Als gevolg daarvan belanden jongeren met dezelfde problematiek in uiteenlopende segmenten van de hulpverlening. Deze gang van zaken is kostbaar en verre van optimaal. Het ’mixen’ van hulpvormen kan ervoor zorgen dat dure behandelingen goedkoper en korter worden. De Hoenderloo Groep neemt daarom de jongere, en niet het segment, als

80% vertrekpunt en voegt haar waarde toe - ongeacht het segment waarin de jongere is ‘ingedeeld’.

4.5 Sterkte - zwakteanalyse De volgende tabel geeft een analyse weer van sterke en zwakke kenmerken van De Hoenderloo Groep. Tabel 1: Sterkte - zwakteanalyse DHG

Expertise & ervaring in het werken met groepen

■

Innovatief vermogen (‘laat 1000 bloemen bloeien’- beleid afgelopen jaren)

■

Ondernemerschap (initiatief en risico durven nemen)

■

Terrein (aanwezigheid praktische infrastructuur met veel

■

Communicatie/marketing (De Hoenderloo Groep is een bekend ‘merk’)

■

Verbinding met het MKB (van grote waarde bij arbeidstoeleiding van

aanbodmogelijkheden)

leerlingen) ■

Veel ervaring met maatschappelijke integratie

■

De infrastructuur, gefinancierd vanuit het reguliere aanbod, is inzetbaar bij het uitbouwen van een specialistisch productportfolio (dit maakt de investering gering, waarmee de terugverdientijd sterk wordt verkort).

zwakte

Sterkte

■

Deze analyse is grotendeels gebaseerd op de situatie in 2008 en eerder. Inmiddels zijn ten aanzien van zwakke punten reeds verbeteracties ingezet, waarvan de eerste resultaten overigens al zichtbaar zijn.

zwakte

■

Van het ‘laat 1000 bloemen bloeien’ - beleid afgelopen jaren naar meer focus op de doelgroep

■

Samenhangend pedagogisch beleid verder ontwikkelen

■

Intersectorale samenwerkingsverbanden kunnen worden verdiept/ verruimd

■

Na het ondernemende beleid van de afgelopen jaren meer richten op collega-instellingen met het oog op toekomstige samenwerkings­ relaties

■

De geografische ligging in Gelderland ten opzichte van het ‘bedienen’ van de doelgroep in Zuid-Holland

■

De twee locaties van De Hoenderloo Groep vormen nog te weinig één identiteit

■

Het aanbod voor maatschappelijke integratie van de doelgroep is beperkt, terwijl 35 tot 40% van de moeilijkste doelgroep een licht verstandelijke beperking heeft.

Gegeven de ambities van De Hoenderloo Groep is het van belang de krachtige kenmerken optimaal te benutten en de zwakker ontwikkelde punten naar een hoger niveau te brengen. Wij zien in de sterke eigenschappen een sleutel tot verdere groei en ontwikkeling in de nabije toekomst. In een duurzame organisatie kennen maatregelen op basis van sterkte - zwakteanalyse verschillende sporen, met elk een eigen dynamiek en tempo. Sterke features zijn overigens sneller te mobiliseren dan zwakke punten zijn om te buigen.

4.6 Kansen en bedreigingen De volgende tabel geeft een analyse weer voor De Hoenderloo Groep van kansen en bedreigingen in de jeugdzorg(markt).

Tabel 2: Analyse kansen en bedreigingen Jeugdzorg(markt)

Er is in de sector onvoldoende evaluatiemateriaal van de effectiviteit van interventies (hetgeen het maatschappelijke draagvlak niet ten goede komt). DHG kan zich hierin (als topinstituut) onderscheiden.

■

Maatschappelijke integratie is een speerpunt: met name veel focus op het bestrijden van jeugdwerkloosheid (voor arbeidstoeleiding zijn middelen beschikbaar).

■

Duurzaamheid en mvo is een hype in het bedrijfsleven (aanknopings­ punt voor maatschappelijke integratie); verder verbinden met het MKB versterkt positie.

■

Het aantal strafrechtelijk geplaatste jongeren neemt af. De Hoenderloo Groep (met JeugdzorgPlus) is een alternatief.

■

Ondernemerschap met focus levert vrijwel zeker groei en rendement op in traditionele en bureaucratische sector.

■

Er is in de sector (nog) geen goed antwoord op behandeling van de moeilijkste jongeren die soms in korte tijd 5 of meer inrichtingen verslijten.

■

Z  orgaanbod aan particulieren (infrastructuur en kennis is al aanwezig).

■

Aanbod op (delen van) gezinnen is nog slecht ontwikkeld.

■

Aansluiten op preventie van problematiek in wijken: veel gemeenten zitten met de handen in het haar.

bedreigingen

kansen

■

bedreigingen

■

In de regio Gelderland is de concurrentie ‘sterk’ en ‘gevestigd’; ook op gebied van GGZ.

■

Professionaliteit in de sector verdient aandacht (‘willen’ en ‘kunnen’ gaan niet altijd hand in hand; intern en in samenwerkingsverband).

■

Beleidsmakers (regionaal en landelijk) hebben sterke invloed op verdeling van middelen en het steunen van initiatieven. Ambtelijke steun is een kritieke succesfactor bij ondernemerschap. Dit is een belangrijk aandachtspunt voor DHG, die van oudsher vooral een sterke landelijke politieke lobby heeft gehad in plaats van een ambtelijke en regionale.

■

Ondernemerschap en snelle groei zijn niet de pijlers voor het vertrouwen van ‘concullega’s’ in de sector. Het is effectiever om ‘in verbinding’ een voortrekkersrol te nemen dan solistisch voor de muziek uit te lopen.

5

de ambitie van De Hoenderloo Groep

Hoofdstuk 5 de ambitie van De Hoenderloo Groep

5.1 Specialistische zorg De Hoenderloo Groep is een financieel gezonde, maatschappelijk actieve en ondernemende organisatie en neemt verantwoordelijkheid voor het participeren van jongeren in de samenleving. De jeugdzorg wordt provinciaal georganiseerd. Dit betekent dat provincies de zorg zelf voor hun jongeren inkopen en dat deze zorg bij voorkeur zo dicht mogelijk bij huis plaatsvindt - dus binnen de provincie waarin de jongeren wonen. De Hoenderloo Groep heeft na 2011 niet langer een landelijke status. Gezien de hoeveelheid residentiële instellingen binnen Gelderland is de concurrentie tussen deze instellingen groot. Om een gezonde organisatie te blijven heeft De Hoenderloo Groep voor de strategie gekozen specialistische hulp te gaan bieden. Het zorgaanbod zal zich richten op de moeilijkste jongeren voor wie op regionaal niveau onvoldoende capaciteit en expertise is om goede zorg te organiseren. De Hoenderloo Groep wil effectieve specialistische residentiële topzorg bieden aan deze

meest complexe doelgroep. Deze doelgroep bevindt zich op het snijvlak van residentiële provinciaal gefinancierde jeugdzorg (JHV), justitiële zorg (JUS), psychiatrische zorg (GGZ) en zorg voor jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB). Nu wij ons richten op jongeren met grote complexiteit van problemen op verschillende vlakken, betrekken wij bij onze zorg expertise op het vlak van psychiatrie, verstandelijke beperkingen en Justitie. Het hiertoe aangaan of verdiepen van samenwerkingsverbanden met externe organisaties, het in huis halen van nieuwe deskundigheid en deskundigheidsbevordering bij onze eigen medewerkers maakt hulpverlening aan deze groep jongeren mogelijk. Tegelijkertijd neemt met deze beweging de kwaliteit van de bestaande zorgverlening binnen De Hoenderloo Groep geweldig toe.

OPTIES: Ontwikkelen Samenwerken Samengaan

LVB

GGZ

JHV

JUS

Segmenten jeugdzorg en keuzeopties DHG uitbreidingsopties De Hoenderloo Groep wil specialistische residentiële jeugdzorg voor deze doelgroep leveren met: 1. Het bieden van eerste hulp bij vastgelopen trajecten 2. Het overnemen van zorg en behandeling bij vastgelopen trajecten 3. Het bieden van zorg en behandeling (bijvoorbeeld 1 jaar) als onderdeel van een traject van een andere zorgaanbieder 4. Het bieden van hulp aan (delen van) gezinnen met zware problematiek, indien nodig door middel van omgekeerde integratie, waarbij het systeem van de jongere binnen wordt gehaald.

Om deze groepen jongeren van exact de juiste effectieve zorg te voorzien, breiden wij de deskundigheid en activiteiten van De Hoenderloo Groep op het gebied van GGZ, LVB en Justitiële maatregelen op de volgende wijze uit.

5.1.1 Geestelijke Gezondheidszorg In april 2008 is De Hoenderloo Groep door het Ministerie van VWS op grond van de Wet Toelating Zorginstellingen de status van ‘aanbieder van ambulante Geestelijke Gezondheidszorg’ (GGZ) toegekend. De Hoenderloo Groep ziet aanbod van GGZ als een onmisbaar onderdeel in het dienstenpalet. Zowel binnen de doelgroep van de gesloten als die van de open jeugdzorg is steeds vaker duidelijk dat sprake is van psychiatrische problematiek. De Hoenderloo Groep wil haar erkenning als GGZinstelling aanwenden om de behandeling van deze jongeren te optimaliseren. Op dit moment is het GGZ-aanbod in ontwikkeling; in 2010 wordt een vernieuwd projectplan geïmplementeerd om inbedding van de GGZ-component binnen De Hoenderloo Groep vorm te geven. Wij zijn voornemens het GGZ-aanbod goed te plannen en administratief te organiseren, nu het gaat om voorgefinancierde

activiteiten die na uitvoering achteraf gedeclareerd kunnen worden bij zorgverzekeraars. Hierbij gaat onze aandacht uit naar implementatie van bestaande professionele richtlijnen, landelijke protocollen en wettelijke voorschriften en naar het vastleggen van de DBC’s in het registratiesysteem CARE4 (om een goede inschatting te maken van de consequenties voor het scholingsaanbod van onze medewerkers, is een goede typering en inschatting nodig van de DBC’s; het betreft hier vooral die met betrekking tot ADHD/ASS en Autisme). Het verkrijgen van de GGZerkenning brengt ook verplichtingen met zich mee als neergelegd in de Kwaliteitswet Zorginstellingen. De Hoenderloo Groep zal doelbewust werken aan GGZ die doeltreffend, doelmatig, cliëntgericht en van goed niveau is, afgestemd op de behoefte van de jongere. Ieder jaar wordt een kwaliteitsverslag opgesteld. Met ingang van 2011 zal De Hoenderloo Groep een geïntegreerd psychiatrisch aanbod hebben: psychiatrie als wezenlijk onderdeel van onze identiteit.

5.1.2 Licht verstand­elijk beperkte (LVB) jongeren binnen JeugdzorgPlus De jongeren in JeugdzorgPlus bevinden zich op het snijvlak van jeugdzorg en Justitie. Zij zijn zeer divers, hetgeen vraagt om zorg op maat. Geschat wordt dat 30% van de jongeren in JeugdzorgPlus LVB jongeren zijn, waarvan een groot aantal LVB meiden. Voor deze jongeren hebben wij reeds diverse vormen van hulp ontwikkeld. Toch heeft De Hoenderloo Groep op dit ogenblik nog geen zorgaanbod dat voldoende is toegesneden op deze groep jongeren. Aangezien De Hoenderloo Groep een algemene acceptatieplicht heeft, staan we voor de uitdaging deze specialistische vorm van zorg te realiseren. De Hoenderloo Groep heeft de intentie hiertoe een fusie aan te gaan met Stichting Pluryn. Een combinatie van De Hoenderloo Groep en Pluryn kan de kwaliteit van zorg aan licht verstandelijk beperkte jongeren in onze gesloten jeugdzorg aanzienlijk verbeteren. Door combineren

van de activiteiten van beide organisaties wordt bovendien behalve een beter, ook een effectiever en efficiënter aanbod gerealiseerd. Een fusie met Pluryn komt de beoogde integrale aanpak van de geïndiceerde jeugdzorg ten goede en bevordert een vloeiende jeugdzorgketen. Als gecombineerde instelling zullen wij optimaal inhoud kunnen geven aan de range van activiteiten voor jongeren met multi-problematiek: behandeling, dagbesteding, wonen, arbeidsintegratie, vrije tijd en ouders. Aangezien zowel De Hoenderloo Groep als Pluryn actief zijn op het gebied van speciaal onderwijs gaan wij ten behoeve van een sterke onderwijsorganisatie eveneens de krachten bundelen. Samenvattend willen wij op korte termijn in de nieuwe, gecombineerde instelling een gezamenlijke intake (‘voordeur’) voor jongeren realiseren, onze kennis samenvoegen, komen tot innovatieve concepten en methoden, onze onderwijspositie verstevigen en de effectiviteit en efficiëntie van activiteiten en (ondersteunende) processen bevorderen. Op de (middel)lange termijn hebben wij de ambitie effectieve

J

en evidence-based zorgprogramma’s voor deze doelgroep te ontwikkelen, LVB jongeren beter te geleiden naar arbeid en zelfstandigheid en meer resultaat te boeken met dezelfde middelen. In 2010 verschijnt hiertoe een

Plus

concreet plan van aanpak.

Jeugdzorg

er van 5.1.3 Uitvoerd loedende v Gedragsbeïn Maatregel nele jongeren 08 kan aan crimi Sinds 1 februari 20 de maatregel’ dragsbeïnvloeden een zogeheten ‘ge el van het d: GBM, uitvloeis worden opgeleg dcriminaliteit. ma Aanpak Jeug landelijke program egel houdt het perkende maatr Deze vrijheidsbe PIJ-maatregel n taakstraf en de midden tussen ee ugdigen) en Inrichting voor Je (Plaatsing in een van 12 tot 21 voor veelplegers is vooral bedoeld rechter kan deze sproblemen. De jaar met gedrag t ma te volgen da hten een program jongeren verplic en g din lei ge be e behandeling of bestaat uit special enderloo Groep Ho De . pie era sth vormen van gezin eïnvloedende t van de gedragsb ms ko de t uw ho besc twikkeling. De n belangrijke on maatregel als ee is een instrument ende maatregel t gedragsbeïnvloed ngeren en omva sbeïnvloeding Jo uit de Wet Gedrag or vo n ite ite tiv n ac d programma va een samengestel n, maximaal een de an ma 6 al inima ’s bepaalde tijd (m lende programma inatie van verschil jaar). Door comb n. de bo ge en ng op maat word kan een behandeli

Hoenderloo de ambitie van De Het past binnen de n va er te worden Groep om aanbied l komen se gin ze GBM. In be uitvoering van de rgaanbieders zo e all van de GBM voor de uitvoering eerder door de ewel hierbij mede in aanmerking, ho le Interventies ssie voor Justitië Erkenningscommi een rol spelen. dragsinterventies goedgekeurde ge eel programma en enkel residenti Aangezien nog ge ep vanuit ‘practic Hoenderloo Groe erkend is, zal De twikkelen als programma’s on based evidence’ de achting worden rw ve GBM. Naar onderdeel van de t. ats gin 2010 gepla met een GBM be eerste jongeren ie, n onze ambit n wij invulling aa Met dit feit geve oep est complexe gr me en voor de aanbod te generer rgrond. n criminele achte jongeren met ee

5.1.4 Belangrijke ketenpartners Om specialistische residentiële topzorg te bieden aan de meest complexe doelgroep is samenwerking met ketenpartners onontbeerlijk. Het organiseren van deze samenwerking begint bij een goede interne en externe verbondenheid. Dit zit niet van oudsher in de genen van De Hoenderloo Groep. In voorgaande jaren heeft De Hoenderloo Groep een nogal geïsoleerde positie in de jeugdsector ingenomen. Als gevolg hiervan hebben we weinig kans gezien credit op te bouwen bij landelijke en regionale ambtelijke apparaten, indicatieorganen, doorverwijzende instellingen en hulpverlenende instanties. Inmiddels heeft een verschuiving plaatsgevonden en is hier juist veel aandacht voor binnen De Hoenderloo Groep, met de nodige successen als gevolg. Belangrijke partners van De Hoenderloo Groep zijn op dit moment:

Pluryn - beoogd fusiepartner, samenwerking op het terrein van LVB jongeren met gedrags­problematiek en op het terrein van arbeids­integratie van jongeren met een jeugdzorgachtergrond. Karakter - levert expertise op terrein van Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Fier! Fryslân - samenwerking in het kader van trauma­ verwerking en psychiatrische behandeling van meiden in gesloten jeugdzorg. Bouman GGZ - samenwerking in het kader van keten­ aanpak Rotterdamse jongeren met verslavings­ problematiek. RIWIS Apeldoorn - begeleiding van jongeren met langdurige problematiek. Erasmus MC - invoering en doorontwikkeling van MultiDimensionele FamilieTherapie (MDFT) Tactus - samenwerking voor jongeren met verslavingsproblematiek.

rbanden erlei samenwerkingsve Daarnaast wordt in vel g min tem ontwikkeling en afs gewerkt aan verdere org gdz Jeu e deel aan de Branch van zorg. Wij nemen n nde rba sve ale samenwerking Gelderland, aan region ft blij min ijs etcetera. Niette in het speciaal onderw htspunt op aanhoudend aandac een externe oriëntatie alle niveaus.

ajectmatig

5.2 Vormgeven tr werken

r maakt zich sterk voo De Hoenderloo Groep g zor top orde, kwalitatieve budgettair verantwo e dez Om mogelijk jongeren. op maat voor zoveel eit, nagestreefde kwalit door ons zo krachtig eren rstroming te garand doo individualisering en den bie ep haar zorg aan zal De Hoenderloo Gro ma . Een trajectprogram ten jec in de vorm van tra e uel ivid maat voor een ind betreft ons aanbod op hem r voo een realiseren van jongere, gericht op het ject tra gen erspectief. Het te vol optimaal toekomstp dit van is in vormgeven op bas wordt vanaf het beg h bovendien . De aanpak richt zic tief toekomstperspec op een deel s eling, en niet slecht op de totale behand

nadeel ondervindt niet langer daarvan. De jongere jeugdzorg, en’ ‘op r ‘gesloten’ naa van de overgang van door het t wordt gefinancierd nu het volledige trajec en Gezin. Ministerie voor Jeugd een traject in plaats van een van den Het aanbie t een me die en ger 10 voor jon ‘bed’ start per 1 juli 20 locatie de op n me tro plaatsing ins machtiging gesloten erd lise ona ers gep wordt een Kop van Deelen. Hen mogelijk s welk ze zo snel als gen vol n, ode traject geb om het org gdz jeu en) uliere (op doorstromen naar reg maken. nen kun te af daar verder behandelprogramma eilig Plus is vaak sprake van onv Binnen Jeugdzorg De . ing gev e en zijn om gedrag bij de jonger Plus ject ligt het Jeugdzorg tra van ng eri verbijzond eperkende dsb hei vrij inzet van vooral in de mogelijke de van el Do e. loten fas maatregelen in de ges rst (ee n ëre Plus is het cre Jeugdzorg trajecten ren) van een nieuw lise rea dan en, verhelder gaat voor de jeugdige: het toekomstperspectief wikkeling, ont ke nlij soo f in de per hierbij om perspectie plaats relaties (in de eerste perspectief in sociale st), kom her van in/de familie relaties met het gez ie en uat ssit ing oed fplaats/ opv perspectief in verblij ). tijd e vrij l/werk en dagbesteding (schoo

Voor een zo goed mogelijk behandelresultaat maakt

a s i d

een transferfase (fase 3) altijd een geïntegreerd onderdeel uit van elk individueel programma.

r a a

Daarmee geven wij optimaal vorm aan ons adagium

‘één kind (en zijn systeem), één plan’. De Hoenderloo

d n a

Groep heeft het voornemen om in 2012 in de volle

t s 5.2.1 Basistraject % 0 8

breedte van het zorgaanbod trajectmatig te werken.

Het basistraject dat De Hoenderloo Groep voor ogen staat, is een trajectsysteem (en geen instrument of methodiek) dat door de hele organisatie op identieke wijze wordt uitgevoerd. Het uitgangspunt

20%

hierbij is: 80% standaardisatie, aangevuld met 20%

gep

gepersonaliseerd handelen. Dit betekent dat het

traject een vast proces kent waarvan de fasering vaststaat. Het traject kent de volgende fasen: 1.

De instroom-/observatiefase: Deze fase vindt in de gesloten groep plaats en is voornamelijk gericht op gezagsherstel. De focus is voor­ waardenscheppend. Een zorgvuldige or­iëntatie

ers

ie t a

is d r

vindt plaats op de behandeling die het best past en de eerste contacten met het systeem van de jongere worden gelegd.

2.

De behandeling in de open setting: In deze fase staat de gedragsverandering centraal, met oog voor de mogelijkheden voor gedragsverandering binnen het gezins­systeem. In deze fase staat de toekomst centraal. Samen met de jongere, zijn ouders, familie en eventuele andere betrokkenen bekijken we de mogelijkheden.

3.

De transferfase: In deze fase zal de jongere de instelling verlaten. Jongeren worden begeleid bij de overgang naar een perspectiefplek en ook hun nieuwe omgeving wordt daarop voorbereid. De begeleiding van de transfer wordt al tijdens het

per

verblijf van de jongere gestart en loopt door tot

son

na het verblijf. Gestuurd door de hulpvraag van de jongeren wordt hulp in verschillende trajecten

alis

aangeboden. In deze fase is de samenwerking

eer

met ketenpartners door het land essentieel. Ook

d

in deze fase ontvangen jongeren (na)zorg van professionele instanties.

5.2.2 Zorg op maat Het trajectprogramma is ingedeeld in de genoemde fasen. De wijze waarop dit wordt ingevuld varieert per jongere. De gemiddelde duur van de verschillende fasen is afhankelijk van het tempo van de behandeling, toegesneden op het individuele kind. De duur van elke fase hangt af van de mate waarin de doelstellingen voor die fase zijn behaald. Ten behoeve van de kwaliteit en efficiëntie is het nodig te analyseren naar welke trajecten de meeste vraag is, teneinde een goede match te ontwikkelen tussen (en te anticiperen op) vraag en aanbod. Zo kent iedere fase standaardelementen en vrijheidsgradaties die uniform en kaderstellend zijn. Tegelijkertijd vraagt diezelfde kwaliteit flexibiliteit van ons; specifieke behoeften van jongeren kunnen het juist noodzakelijk maken om een fase of een traject anders in te vullen. Dit noopt tot een breed palet aan behandelmogelijkheden binnen De Hoenderloo Groep enerzijds, en intensieve

samenwerking met externe partijen anderzijds voor hulp bij invulling van onderdelen van de behandeling. Zo ondersteunt Tactus De Hoenderloo Groep al bij vragen op het gebied van verslavingsproblematiek. Op deze manier schakelt De Hoenderloo Groep de buitenwereld (ketenpartners, bedrijfsleven en overheden) steeds in bij het behalen van de trajectdoelen van jongeren. Het kan gaan om het ontwikkelen van nieuwe inhoudelijke modules, maar ook situationeel om het verbeteren van de uitgangspositie van individuele jongeren. In het zorggebied Zuid-West bijvoorbeeld bestaat op dit moment een wachtlijst voor gesloten zorg voor LVB jongeren, aanbod voor deze jongeren is in deze regio nauwelijks voorhanden. De beoogde fusie met Pluryn maakt het mogelijk te komen tot een trajectmatig aanbod voor deze groep. Iets dergelijks geldt voor ons aanbod voor meiden, ook die met loverboy-problematiek. De Hoenderloo Groep heeft twee van deze groepen in JeugdzorgPlus. Gezien de beperkt beschikbare plaatsen in de regio Zuid-West en de ervaring van De Hoenderloo Groep met deze

doelgroep, zou het voor ons opportuun kunnen zijn extra trajecten voor deze groep te bieden.

Elk individueel traject is in ieder geval zo kort en zo licht mogelijk. En als een jongere meer gebaat is bij zorg dichter bij huis, werken we hier zo snel mogelijk naar toe door samenwerking met ketenpartners of realiseren we, indien nodig, zelf een aanbod in de regio.

■

■ 

■

■ 

5.2.3 Rand

voorwaa

Het ontwik

rden

kelen van de trajectbenad ering geeft e kwaliteits impuls aan specialistis hoogwaard che en ige zorg va n De Hoend erloo Groep onze doelgr oep. Een ef aan fectieve traj voldoet aan ectbenader de volgende ing voorwaard ■ De en: behandelin g wordt ge zien als een samenhang end, geïnte greerd gehe methoden el van en middele n; ■ De behandelin g wordt op die behand gegeven, di elgroep e het best bi j de jongere pa traject kent st. Het dus versch illende verb bestrijkt alle lijfsvormen , leefgebieden en heeft oo behandelpe g voor het rspectief va n de jonger ■ Jo e; ngeren met bepaalde ke nmerken w gekoppeld orden aan een sp ecifieke be handeling di past bij deze e kenmerken; ■ Er wordt ee n passend onderwijstr ■ Naz aject gebode org, de over n; gang naar nieuw pers en continue pectief ring van de behandelin maken inte g na vertre graal deel ui k t van de be handeling; een enorm

■ Het

is voor alle betrokkenen (jeugdige, ouders/

verzorgers, hulpverleners) op elk moment duidelijk wie de zorg coördineert/de regiefunctie heeft. ■ Het

is voor alle betrokkenen op elk moment

duidelijk wie welke zorg of hulp biedt; ■ Een

traject is niet per se een volledig te

volgen lineaire keten. Afhankelijk van de voorgeschiedenis en de duur van het te lopen traject, worden doelstellingen vastgesteld en het traject uitgestippeld.

5.2.4 Monitoren De Hoenderloo Groep gaat het organisatiebreed invoeren van trajectmatig werken scherp monitoren. Op de eerste plaats betreft dit natuurlijk de procesgang en de resultaten. Wij ontwikkelen een dienstenportfolio waardoor we goed kunnen sturen op zorgaanbod dat optimaal past bij de hulpvraag van jongeren en de beschikbare financiële middelen.

Het monitoren van effectiviteit van interventies moet leiden tot het ontwikkelen en/of inkopen van nieuwe producten. Omdat de verblijfstitel en de opdracht van de plaatsende instantie sterk van invloed zijn op de haalbaarheid van de trajectdoelen, onderscheiden we verschillende doelgroepen met elk een eigen ambitieniveau. Dit onderscheid kan mede worden gemaakt op grond van verblijfsduur. Daarnaast is van belang dat we snel zicht krijgen op de mate waarin de individuele variaties op de trajecten de instroom, doorstroom en uitstroom beïnvloeden. Individuele variaties immers kunnen leiden tot inefficiënte invulling van plaatsen; hoe langer plekken open blijven, hoe minder trajecten kunnen worden gerealiseerd. Wij willen, binnen de beschikbare financiële kaders, juist in staat zijn zoveel mogelijk jongeren optimale en hoogwaardige zorg te bieden. Ten behoeve van inzicht in de logistiek en voor het genereren van optimaal rendement ontwikkelt De Hoenderloo Groep in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam een zorglogistiek model.

Dit beslissingsondersteunende model is De Hoenderloo Groep behulpzaam bij het maken van keuzes op het gebied van trajecten en geeft indicaties over de instroom van jongeren, de inzet van capaciteit (plekken, personeel) en de uitstroom van jongeren (doelrealisatie). Wij willen samenhang aanbrengen tussen de inhoud en kwaliteit van de zorgverlening enerzijds en de benodigde resources en prestaties anderzijds.

5.2.5 Standaardisering Standaardisering van het basistraject is een grote uitdaging voor De Hoenderloo Groep. Het is belangrijk waterdichte afspraken te maken over wat wel, en wat geen onderdeel uitmaakt van het basistraject; de verantwoordelijkheden en bevoegdheden daartoe moeten helder zijn. Dit aspect van het basistraject wordt als het ware ‘in beton gegoten’. Het management bepaalt op basis van behandelinhoudelijk advies welke mate van standaardisering van het traject haalbaar en wenselijk is. Alleen op grond van een voldoende mate van standaardisering kan informatie worden verzameld ten behoeve van maatschappelijke verantwoording, productontwikkeling en sturing op het basistraject.

5.3 Uitbreiding van de school Het Hoenderloo College heeft een variëteit aan instroom van jongeren. De vraag van jongeren aan het onderwijs beslaat de complete range van ‘weer leren leren’ (schoolrijp maken) tot het begeleiden en opleiden op VMBO-TL niveau. Maar ook zien we jongeren met een HAVO of MBO profiel. De leerlingpopulatie bestaat uit: - residentieel geplaatste jongeren (OTS en JeugdzorgPlus) -

jongeren uit de regio met een Cluster 4 - indicatie

Het Hoenderloo College wil maximaal tegemoet komen aan de droom van de jongere: wat wil hij later worden en welk onderwijs is daarvoor nodig? Wij bieden iedere jongere een leerroute die bij hem past. Om het uiterste uit het leerproces te halen sluiten we aan bij de individuele leerstijl van de jongere. Essentieel voor het leveren van dergelijk maatwerk is een verantwoorde bedrijfseconomische basis.

Hiervoor is een stabiel leerlingaantal nodig met een kritische ondergrens. Het Hoenderloo College wil in 2010 groeien naar 110 leerlingen uit de regio en vervolgens gefaseerd doorgroeien met nog eens 100 leerlingen in 2012. Dit volume geeft voldoende bedrijfsmatige basis en legitimiteit om passende trajecten te ontwikkelen en aan te bieden. De ontwikkelingen binnen de residentiële jeugdzorg manifesteren zich onder andere in de snellere doorlooptijd en daarmee in een relatief kort verblijf (tussen de 3 maanden en de 1,5 jaar) van jongeren op het Hoenderloo College. Voor jongeren uit de regio wil De Hoenderloo Groep een totaalaanbod bieden in de vorm van een dagprogramma met als componenten: onderwijs, jeugdzorg en GGZ-diensten.

5.3.1 Inhoud aan uitbouw Bij het uitbouwen van het scholingsaanbod is het uitgangspunt dat totale maatwerkoplossingen worden geleverd met een ongedeeld hulpaanbod en één loket voor met name de meest complexe doelgroep. Het is noodzakelijk een compleet palet aan zorgproducten te bieden. Onze afzetmarkt in de regio’s Zuid-Holland en Gelderland kan toenemen door gebruik te maken van nieuwe zorgcombinaties en door ons te richten op meer of andere afnemers voor het bestaande aanbod. Zo kan De Hoenderloo Groep bestaande scholingsproducten, aanverwante activiteiten en opvangmogelijkheden aan gaan bieden via andere kanalen. Het vergroten van het onderwijsvolume biedt een bedrijfsmatige basis en legitimeert verdere productontwikkeling.

5.3.2 Financiering en marktwerking De financiering van speciaal onderwijs is in beweging. Het onderscheid tussen REC Cluster 3 en REC Cluster 4 vervaagt steeds meer. Daarnaast wordt een deel van de REC 3 en REC 4 budgetten tegenwoordig bij reguliere onderwijsinstellingen neergelegd. Het regulier onderwijs kan hiermee specifiek aanbod uitbesteden of inkopen. Deze beweging vraagt ondernemerschap; ook het Hoenderloo College wil zich ondernemend opstellen om de huidige (markt) positie te behouden en uit te breiden. De komende jaren zal het Hoenderloo College daarom aanbod ontwikkelen voor regulier onderwijs: het bieden van inhoudelijk onderwijs en het bieden van expertise en steun rond het onderwijs. Daarnaast breiden we het dienstenpakket voor ‘leren op afstand’ de komende twee jaren verder uit. Deze vorm van onderwijs biedt het Hoenderloo College al enige jaren voor eigen jongeren en voor jongeren van andere

zorginstellingen. De verdere ontwikkeling van leren op afstand is nodig om op een bedrijfseconomisch verantwoorde manier in de toenemende vraag te kunnen voorzien. De Hoenderloo Groep wil meer gebruik maken van de combinatie van onderwijs enerzijds en de verschillende faciliteiten anderzijds. Hierbij gaat het om het bieden van een dag­program­ ma (om het onderwijs heen), van activiteiten en van additionele therapie. Met het programma Zomervibes bedoelt de afdeling Activiteiten van De Hoenderloo Groep een bijdrage te leveren aan positieve ervaringen voor multiproblem-jongeren en hun systeem. De doelstelling bestaat erin jongeren en hun systeem een positieve ervaring met elkaar te doen beleven en het systeem tijdelijk te ontlasten. Naast toename van de marktwerking staat het Hoenderloo College voor de uitdaging nog meer kwaliteit van onderwijs te bieden. Het zwaartepunt van onze aandacht gaat uit naar een goede startkwalificatie voor elke leerling op de arbeidsmarkt.

5.3.3 Optimaal leerklimaat Met behulp van zogenaamde instroomgroepen besteedt De Hoenderloo Groep uitgebreid aandacht aan het weer ‘leren leren’ van jongeren. Wij bieden hierbij zoveel mogelijk maatwerk en diverse steun­ functies. Er vindt binnen De Hoenderloo Groep een verkenning plaats naar de mogelijkheid om groepen te differentiëren naar leerstijl of expertise. Wij zijn vastbesloten om middels een ontwikkelingsgericht aanbod iedere jongere op zijn eigen niveau te bedienen. Hierbij gaan wij nadrukkelijk uit van de specifieke aanleg en talenten van iedere individuele jongere.

5.3.4 Verdere planvorming De Hoenderloo Groep wil haar positie als regionale aanbieder van speciaal onderwijs uitbouwen en versterken. De voornaamste drijfveer is dat volume van leerlingen een noodzakelijke basis

(randvoorwaarde) is voor het ontwikkelen van nieuw en beter zorg-/onderwijsaanbod. Om in de toekomst kwaliteit van onderwijs te waarborgen en het zorg­ aanbod blijvend te ontwikkelen en te verbeteren, is uitbouw en versterking van het aanbod van het Hoenderloo College noodzakelijk. De verschillende mogelijkheden hiertoe zijn in het laatste kwartaal van 2009 vastgelegd in een plan. Naast goede businesscases wordt hierin aandacht geschonken aan marketingactiviteiten om die uitbreiding te ondersteunen.

5.4 Expertise opbouw De Hoenderloo Groep wil een expertisecentrum zijn binnen het veld van jeugdzorg. Wij willen bijdragen aan de professionalisering van hulpverleners in het veld en de kwaliteit van de zorg verbeteren door opgedane kennis structureel in te zetten. Kennis draagt bij aan de kwaliteit en de legitimiteit van hulpverlening. Jongeren uit de residentiële zorg zijn kwetsbaar. Er is sprake van veel risicofactoren (slecht

contact met het gezin, beperkt toekomstperspectief, een klein sociaal netwerk, tekort aan sociale vaar­ dig­heden en een negatief zelfbeeld), een lange hulpverleningsgeschiedenis, gebrek aan motivatie en vaak vroegtijdige uitval. De doelgroep vraagt dan ook om een uitgelezen zorgaanbod met uitmuntend getrainde professionals. Het opbouwen van expertise is essentieel. Expertise biedt een solide basis waarop professioneel handelen vorm kan krijgen. Expertise legitimeert het handelen en reikt aanknopingspunten aan voor verbetering daarvan. Een belangrijke taak van het expertisecentrum ligt dan ook op het gebied van het vergaren van kennis en het ontsluiten en bruikbaar maken van die kennis voor de professional. Daarnaast zal het expertisecentrum zich actief richten op het genereren van nieuwe kennis en het aanjagen van nieuwe ontwikkelingen binnen de hulpverlening.

5.4.1 Verzamelen van kennis Het op te richten expertisecentrum van De Hoenderloo Groep verzamelt en inventariseert actief kennis (praktijk, theorie en empirisch onderzoek) over de doelgroep en de effectiviteit van het zorgaanbod voor deze doelgroep. Voor zover niet voorhanden zal het expertisecentrum een eigen databank opbouwen met relevante en recente literatuur, onderzoeksresultaten, interventieomschrijvingen e.d. waaruit het kan putten. Daarnaast zal het expertisecentrum bouwen aan een gedegen netwerk van specialisten (uit de wetenschap en uit het veld), nu deze een belangrijke bron zijn voor signalering, vergaring en kwalificatie van relevante kennis.

5.4.2 Verbinden van kennis De Hoenderloo Groep richt zich op het expliciteren en beschrijven van interventies. Deze beschrijvingen worden gebruikt als basis voor evaluatieonderzoek.

De resultaten van deze onderzoeken worden vervolgens gekoppeld aan bestaande weten­ schappelijke theorieën en inzichten. De Hoenderloo Groep hanteert een multidisciplinaire benadering bij het verbinden van kennis. Vanuit de verschillende disciplines wordt theoretische kennis en kennis van specialisten verzameld en gebruikt bij het beantwoorden van kennisvragen, voor de theoretische onderbouwing van interventiebeschrijvingen en ten behoeve van de onderbouwing van onderzoek. Het verbinden van kennis draagt op die manier bij aan de bevestiging of wellicht verwerping van bestaande inzichten.

5.4.3 Genereren van kennis Het doen van onderzoek maakt kennis inzichtelijk en is in staat de sterke en zwakke punten in het zorgaanbod bloot te leggen. De Hoenderloo Groep heeft in de voorgaande jaren geïnvesteerd in meerdere onderzoeken. Het follow-up onderzoek bijvoorbeeld loopt al zeven jaar. Het Expertisecentrum

van De Hoenderloo Groep richt zich op het uitbreiden van onderzoek, waarbij het aansluiting zoekt met universiteiten en onderzoeksbureaus om het wetenschappelijk gehalte ervan te waarborgen. De Hoenderloo Groep heeft de ambitie een belangrijke bijdrage te leveren aan de ontwikkeling en implementatie van nieuwe innovatieve projecten op basis van wetenschappelijke kennis en praktijkervaring. Deze projecten vragen om heldere interventiebeschrijving en evaluatieonderzoek en zijn daarom uitermate waardevol voor het genereren van nieuwe kennis. Deze kennis speelt uiteindelijk een rol bij ons eigenlijke doel: het verhogen van de kwaliteit van de hulpverlening aan onze jongeren. Een specifiek onderdeel van onderzoek omvat diagnostiek bij de jongeren. In deze vorm van onderzoek heeft De Hoenderloo Groep in voorgaande jaren nog niet geïnvesteerd. Niettemin blijkt uit de literatuur dat bij aanmelding van jongeren vaak belangrijke diagnostische informatie ontbreekt. Bovendien kan tijdens het verblijf blijken dat meer specifieke informatie over de jongere nodig is,

hetgeen additionele diagnostiek noodzakelijk maakt. Het Expertisecentrum zal daarom uitdrukkelijk aandacht hebben voor het beoefenen van diagnostisch onderzoek.

5.4.4 Bruikbaar maken van kennis De connectie tussen praktijk en wetenschap komt nog moeizaam tot stand. Mogelijk zegt kennis, opgedaan in wetenschappelijk onderzoek, onvoldoende over het handelen in de dagelijkse praktijk en wordt die als weinig relevant en herkenbaar beschouwd. Theoretische kennis en onderzoek moeten daarom beter aansluiten bij kennisvragen zoals die leven in de praktijk. De Hoenderloo Groep stimuleert haar professionals om actief mee te denken over de kennisbehoefte in het veld. Dit geven wij vorm middels het samenstellen van een denktank of een professionaliseringsplatform en door het deelnemen aan of organiseren van congressen en bijeenkomsten.

5.4.5 Verspreiden De Hoenderloo Groep speelt een actieve rol bij het overdragen van opgeda ne kennis en expertise binnen de organisatie en daa rbuiten. Te denken val t aan presentaties op bijeenk omsten of op congresse n, het verspreiden van kennis en expertise door pub licatie in vakbladen (wetensch appelijke - en praktijkbl aden) en het beschikbaar ste llen van belangrijke info rmatie via intranet en het inte rnet. Verbreiding van expertise en kennis kan ook wo rden bereikt door mid del van het aangaan van sam enwerkingsverbanden met verschillende instelling en. Op deze wijze kun nen andere instellingen dire ct profiteren en wordt door De Hoenderloo Groep op haar beurt kennis en exp ertise binnen gehaald. Onderw ijs is een effectieve ma nier om kennis te verspreid en. De Hoenderloo Gro ep zal actief bijdragen aan voo rlichting, training en ond erwijs op MBO, HBO en academ isch niveau.

5.4.6 Verbeteren kwaliteit hulpverlening De Hoenderloo Groep heeft de ambitie aanjager te zijn van nieuwe ontwikkelingen binnen de jeugdzorg en hierin het voortouw te nemen. Wij willen aangeven wat jongeren nodig hebben en welke weg naar onze inzichten bewandeld moet worden om hierin te voorzien. Tevens maakt De Hoenderloo Groep inzichtelijk welke kennisvragen er liggen en is zij actief betrokken bij de beantwoording van deze kennisvragen. Hiertoe wil De Hoenderloo Groep de komende jaren tenminste op de volgende acties inzetten:

1. Het tot stand brengen van een leerstoel ‘Jeugdzorg’ op een HBO-, maar bij voorkeur WO-instelling; 2. Het begeleiden van en bieden van een stage­ plaats aan afstuderende studenten;

3. Het stimuleren en faciliteren van mede­ werkers om te publiceren in vakbladen; 4. Het bevorderen van een klimaat waarin cijfermatig aanleveren van onderzoeksgegevens niet wordt gezien als ballast, maar als een primair onderdeel van het werk; 5. Het opbouwen en onderhouden van relevante kennisnetwerken; 6. Het organiseren van lezingen en inhoudelijk bijdragen aan conferenties.

6

ondersteunend beleid

Hoofdstuk 6 ondersteunend beleid Om inhoud te geven aan de diverse ambities zoals beschreven in dit document is een betrouwbare, gedegen bedrijfsvoering van belang. Binnen alle speelvelden is nog een ontwikkeling noodzakelijk om uiteindelijk dat niveau van ondersteuning te kunnen bieden die passend is bij de uitgesproken ambitie.

6.1 HRM Human Resource Management is essentieel om de doelen te behalen. Vanaf 2008 is er een behoorlijke verbeterslag op dit vlak doorgevoerd waardoor we nu de norm voldoende aan het HRM binnen DHG kunnen verbinden. We streven echter naar de norm goed. Op enkele terreinen zijn al de eerste stappen gezet om deze betere kwalificatie te behalen. Een gewijzigd werving en selectie beleid, actualiseren van functieprofielen en een verbeterd beoordelingsbeleid zijn hier belangrijke elementen in. Naast deze verbeteringen en wijzigingen is het van belang om alle instrumenten goed te borgen binnen de organisatie. Ook daarin is een duidelijke verbetering te zien. Voor een verdere stap is echter ook ontwikkeling op de volgende gebieden noodzakelijk.

Competentiegericht HRM-beleid Competenties als basis nemen in het HRM-beleid levert veel meerwaarde op. Ten eerste wordt het

beleid herkenbaar en kunnen diverse componenten logisch aan elkaar verbonden worden. Competenties in functieprofielen worden ingezet bij het invullen van vacatures, vervolgens bij de ontwikkeling van de diverse werknemers, maar ook bij de beoordeling. Daarnaast kan op basis van de benodigde competenties voor de organisatie een goede analyse gemaakt worden of de organisatie in staat is hier in te voorzien of wat er gedaan dient te worden hier aan te gaan voldoen. Op basis van een eerste verkenning zijn reeds twee competenties benoemd die op korte termijn meer aandacht zullen krijgen. Deze competenties zijn: ■

Klantgericht werken

■

Projectmatig werken

Opleidingsbeleid Uit inventarisatie van het opleidingsniveau van medewerkers is gebleken dat een inhaalslag gemaakt moet worden. Het formuleren van een strategisch opleidingsbeleidsplan is in de afrondende fase. Dit plan, DHG competent, is het uitgangspunt bij

de intensieve opleidingsinspanning die noodzakelijk is. De noodzakelijkheid wordt versterkt door de externe druk die gaat ontstaan om enkel gericht geschoolde werknemers handelingen te laten uitvoeren. Issues als registratie, kennis bijhouden etc. zijn daarbij veel gehoorde termen. Een gedegen opleidingsbeleid moet hier antwoord op geven en DHG een stap laten zetten in verdere professionalisering.

6.2 ICT De rol van ICT is in de laatste jaren steeds belangrijker geworden. Ten opzichte van andere sectoren was tien jaar geleden sprake van een duidelijke achterstand. Deze achterstand is momenteel bijna volledig weggewerkt. Voor de middellange termijn zien we enkele ontwikkelgebieden.

Afstemmen databases De diverse databases waarmee gewerkt wordt binnen DHG maken het ICT- gebied minder transparant. Daarnaast is het inefficiënt. Op sommige fronten is een koppeling van bestanden het hoogst haalbare. Diverse (wettelijke) verplichten weerhouden een integratie van bestanden. Een grondige analyse welke bestanden wel geïntegreerd kunnen worden en waar nodig een koppeling te maken is noodzakelijk.

Beschikbaarheid Nu ICT een belangrijke factor is binnen het primaire proces is de beschikbaarheid belangrijk. Een 24/7 beschikbaarheid is het uitgangspunt en de support hierop zal georganiseerd moeten worden. Beschikbaarheid zal niet alleen georganiseerd moeten worden voor het systeembeheer, maar ook het applicatiebeheer dient benaderbaar te zijn teneinde de beschikbaarheid te borgen.

Beveiliging versus gebruiksgemak Het inzetten van digitale omgevingen brengt een meer zichtbaar veiligheidsrisico met zich mee. De natuurlijke reactie om alle systemen maximaal te beveiligen waardoor het gebruiksgemak wordt beïnvloed is logisch. Toch zal een afweging gemaakt moeten worden van wettelijke kaders waaraan niet getornd kan worden en beheersbare risico’s.

Randvoorwaarden De huidige omvang van DHG en omvang van het ICTteam maken de ontwikkelpunten een grote opgave. Een schaalvergroting van de organisatie maar ook zeker van het ICT-team is noodzakelijk om de ICTondersteuning op een acceptabel niveau te behouden. Indien een schaalvergroting van DHG niet aan de orde is, zal bekeken moeten worden hoe andere samenwerkingsvormen met partners vormgegeven kunnen worden.

6.3 Financieel De jeugdzorgsector zal als een van de laatste zorgsectoren te maken krijgen met marktwerking. De ingevoerde P*Q systematiek is hier een voorteken van. Deze ontwikkeling vergroot de noodzaak tot snelle rapportages/financiële analyses. De financiële/ administratieve werkwijzen zijn de laatste jaren verbeterd met onder meer dit doel, maar dit proces is nog niet afgrond. Een verdere verbeterslag is noodzakelijk. Daarnaast is het noodzakelijk een bepaalde mate van flexibiliteit in te gaan bouwen. Dit kan door te gaan werken met een grotere risico-opslag teneinde het weerstandsvermogen te vergroten. Dit zal op gespannen voet gaan staan met een eventuele marktwerking waardoor ook de prijs een belangrijk element zal gaan worden. De relatie prijs en kwaliteit is hier derhalve van belang. DHG maakt geen gebruik van andere bekostingsmogelijkheden. Te denken valt hierbij aan WMO en PGB’s. Een verkenning

welke mogelijkheden er zijn om de financiering/ bekostiging vanuit deze stromen te realiseren is nodig en belangrijk om de afhankelijkheid mogelijk te verkleinen.

6.4 Marketing/Communicatie De reeds bij 6.3 geschetste ontwikkeling van marktwerking maakt een krachtige marketingcommunicatiestrategie noodzakelijk. DHG richt zich nu voornamelijk op financiële geldstromen vanuit de Wet op de jeugdzorg. Daarnaast is de bekostiging van het ministerie van OC&W omvangrijk, maar deze

is grotendeels afhankelijk van het aantal geplaatste jongeren. Van beschrijvend beleid zal gewerkt moeten worden naar een commerciëler beleid waarbij de balans commercie versus zorg correct moet zijn. Naast het inspelen op de marktwerking vinden we het ook van groot belang middels onze communicatie de maatschappij te informeren over onze activiteiten. Dit uiteraard als verantwoordingsinstrument maar ook ten behoeve van de jongeren waarvoor stigmatiserende beeldvorming negatief werkt en DHG met een transparante communicatie dit beeld kan beïnvloeden.

6.5 Facilitair Bijna alle facilitaire taken worden hoofdzakelijk binnenshuis uitgevoerd. Eigen teams en afdelingen ondersteunen hierin het primaire proces. In de huidige context is de meerwaarde aanwezig. Op middellange termijn zal gevolgd moeten worden of de meerwaarde aanwezig blijft en of outsourcing een voordeel biedt.