Medy van der Laan, directeur KvK Oost Nederland: ' Ik wil het verschil maken

Nr.

4

Onafhankelijk magazine voor ondernemend Twente.

apr

10 | Twentevisie | Jaargang 22 | Nummer 4 | april 2010 |

Medy van der Laan, directeur KvK Oost Nederland:

'Ik wil het verschil maken’

colofon

| inhoud

commentaar | jan medendorp

Kampioen 6 Medy van der Laan wil meer beweging in de Kamer 8 Brand New Day luis in de pels van verzekeraars 11 Stichting Present: makelaar in sociale betrokkenheid 12 Innovatief plan voor Villa de Bank 15 Bert Twaalfhoven spreekt tijdens Innoversum 16 Column Corporate Finance 18 Tex Gunning, wie goed doet… 21 Column Communicatie 23 Nieuws en Feiten 24 Reklatekst sluit contract met Philips 26 Beeldverslag Memphis 32 Jan en Gijs Eijsink denken niet aan hun pensioen 34 Column Juridisch Gezien 35 Opvallende personeelstransacties 36 Ex-topwielrenner Gerard Veldscholten is fietsenmaker in loondienst 38 Onroerend Goed Transacties 41 Katern New Business Twente 49 IKTelgids

6 Medy van der Laan, powergirl

56

Jonkman Coating 60 jaar

58

De wereld van de sociale netwerken

“Ik ben niet van het oppervlakkige, de Kamer moet het verschil willen maken,” aldus Medy van der Laan, die sinds een maand of acht de scepter zwaait over de Kamer van Koophandel Oost Nederland. Ze wil zich meer richten op “de dynamiek in de voorhoede” en is uit op concrete resultaten.

60

Duitse markt helpt Langezaal

62

Crisis maakt onvoorzichtig

63

Het gaat beter dan we denken

8 Brand New Day, luis

65

Scope en IKT-nieuws

66

Twente Agenda

Na de banken schrik te hebben aangejaagd met BinckBank gaat Kalo Bagijn nu de strijd aan met de verzekeraars, waarvoor hij een samenwerking heeft opgezocht met Harm Jan Bronsvoord van De Hypotheekshop. “Banken en verzekeraar s hebben zelf een niche gecreëerd. Wij maken daar gebruik van.”

32 Broers Eijsink, werkers

56 Sterk in de keten Het zestig jaar oude Jonkman Coating verovert een steeds sterkere positie in de toeleveringsketen. In het behandelen van aluminium heeft het Hengelose familiebedrijf zelfs ook internationaal een sterke positie opgebouwd. De belangrijkste innovaties vloeien voort uit samenwerking met toeleveranciers. Het gaat daarbij onder meer om het poedercoaten van kunststof en het aanbrengen van energiebesparende coating voor de bouw.

Opgegroeid op de boer wisten ze al snel dat hun toekomst zich daar niet zou afspelen. Jan werd de man van de kunst en cultuur, terwijl Gijs via het onderwijs in de journalistiek terecht kwam. Een portret van de noest werkende broers Eijsink, die nog lang niet denken aan stoppen.

opgenomen van inter views die hebben plaatsgehad in het economische programma ‘Memphis’. De op­n ames vinden maandelijks op dinsdag plaats in de business-ruimte van de Grolsch Veste in Enschede. De data vindt u elders in dit magazine. Daarnaast fungeert Twente­v isie als officieel mededelingenorgaan voor deel­n emers van de Industriële Kring Twente Uitgever Twentevisie b.v., Getfertsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon 053-4842180, Fax 053-4329992, E-mail:[email protected], Website: www.twentevisie.nl Directie Mario Hannink Bladmanager Anno Oude Engberink Redactie Jan Medendorp (hoofd­r edacteur), Anno Oude Engberink (eindredactie), Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baart (fotografie) Secretariaat IKT Hengelose­straat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Tele­foon 053-48 49 980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected], Website: www.ikt.nl Adver tentie-exploitatie Twentevisie b.v., Angelica Speelman, Telefoon 053 - 484 21 80, Fax 053 - 432 99 92, E-mail: [email protected] Acquisitie IKTelgids Lidy Busscher Vormgeving TerZake reclame communicatie internet, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Coverfoto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer 7.000 exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deel­nemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zoge­noemde ‘decision makers’. Arti­ke­len uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. © Twentevisie bv

Twentevisie 04/2010

Willemsgang 5, Almelo [email protected] www.punctuality.nl T. 0546 - 639370

T: 0541-768 460 www.iTenz.nl

vennootschapsrecht vennootschapsrecht vennootschapsrecht vennootschapsrecht & & &&ondernemingsrecht ondernemingsrecht ondernemingsrecht ondernemingsrecht

Telefoon Telefoon Telefoon Telefoon +31(0)53 +31(0)53 +31(0)53 +31(0)53 477 477 477 477 8722 8722 8722 8722 www.vanknippenberg.com www.vanknippenberg.com www.vanknippenberg.com www.vanknippenberg.com

Uw partner in opleidingen

w www.maatwerktwente.nl

Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch ma­g a­z ine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor on­d er­n emers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen

4

Dé specialist in Twente in werving, selectie & detacheren van topsecretaresses

Twentevisie 04/2010

Als ik dit voorwoordje schrijf, zijn er nog drie wedstrijden te gaan voor FC Twente. Op het moment dat dit blad verschijnt, kan FC Twente daadwerkelijk het onmogelijke geflikt hebben of net weer alles vergooid hebben. Maanden geleden heb ik al weddenschappen afgesloten op het kampioenschap. Een jaar of vijftien geleden interviewde ik de toenmalige voorzitter van de Kamer van Koophandel Van Leersum over het zoveelste promotieplan dat Twente op de kaart moest zetten. En toen ik mijn twijfels uitte over de advertenties, radiospots en andere (mijns inziens) geldverspilling, verzuchtte hij dat de best denkbare promotie voor de regio natuurlijk het kampioenschap van FC Twente zou zijn. Ik ben benieuwd wat het echt betekent voor Twente. Het bedrijf Robitex heeft al een gigantische order van FC Twente, maar mag daar van de club volstrekt niets over zeggen. Bij de club zijn links en rechts draaiboeken te voorschijn gehaald van eerdere feestjes. De verdere uitbouw van het stadion wordt wellicht versneld, want mensen willen bij winnaars horen - zeker in Twente. Veel bedrijven hebben het moeilijk, maar de rekening van FC Twente wordt betaald, nu wil niemand afhaken. De begroting van FC Twente schiet omhoog, dankzij sponsors, dankzij de inkomsten uit de Champions Leaque. Maar wat betekent het voor Twente? We hebben de gemeente Alkmaar gebeld, waar ons werd verteld dat er weinig of niets was veranderd. Alkmaar is natuurlijk geen Twente, het was ook al het tweede kampioenschap voor AZ. De stad is redelijk bekend van zijn kazen en ze hebben daar minder last van achterstandsgevoelens dan in Twente; dat door westerlingen nogal eens wordt verward met de Achterhoek. Bedrijven zeggen dat ze geen goede mensen kunnen aantrekken, veel Twentenaren trekken naar het westen, bedrijven vestigen zich minder snel in Twente, Den Haag ziet Twente over het hoofd - zeker nu de huidige voorzitter de bestaande fragiele lijntjes bruusk heeft verbroken; het interesseert hem ook minder, hij vindt FC Zwolle veel belangrijker. Er komt een standbeeld voor Munsterman, Van der Laan en McClaren. Iedereen zal zeggen dat ze het altijd al geweten hebben. Munsterman kan elke avond in een televisieshow gaan zitten en alle bladen willen een interview met hem. Alleen Tubantia slaat hij waarschijnlijk over. Nee, ik bedoel wat levert het kampioenschap op korte, middellange en langere termijn op voor Twente. Volgens Van Leersum het paradijs, maar zijn er mensen, organisaties, politici echt mee bezig om dit buitenkansje echt uit te buiten voor Twente?

5

Nieuwe directeur Kamer van Koophandel kan discussies beslechten door vergezichten te tonen



Medy van der Laan, vervult ze verschillende functies op het ministerie, maar De Graaf zegt de indruk te hebben dat ze in een ambtelijke setting “niet gelukkig was.” En dat heeft te maken met haar voorkeur zelf te sturen, in plaats van alleen gestuurd te worden. “Het is niet haar grootste talent om ondergeschikt te zijn,” zegt De Graaf eufemistisch. “Als jonge ambtenaar vond ze het moeilijk te accepteren dat er soms een streep ging door haar plannen. Ze heeft wel eens stampvoetend op mijn kamer gestaan.” Martin van Rijn herkent het beeld. “Ze heeft een enorme ‘drive’. Af moeten wachten hoe anderen oordelen over je plannen vond ze moeilijk.” Maar ondanks dat ze niet altijd vrienden maakte, zegt de huidige CEO van pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM, dat Van der Laan er wel in slaagde ‘grosso modo’ haar projecten tot een goed einde te brengen. “Ook als voorstellen tegen bestaande beleidslijnen ingingen, trok zij ten strijde. Zij ging voor het hogere doel.”

portret | medy van der laan

creator met drive douane, moeder is huisvrouw. Haar voorliefde voor muziek lijkt aanvankelijk haar toekomst te bepalen maar na een vooropleiding harp aan het conservatorium legt ze zich toe op een studie rechten. Ze kiest bewust voor de afstudeerrichting staats- en bestuursrecht in plaats van strafrecht. Ze houdt niet van casuïstiek en wil als creërend jurist iets opbouwen. Medy van der Laan is, net als haar moeder dat vroeger was, Rozenkruizer. Leden van deze geloofs­ gemeenschap geloven in reïncarnatie en zien hun verblijf op aarde als een lange leerweg. Ze stimuleren anderen om capaciteiten te benutten en zullen niet snel over mensen oordelen. Het elkaar de ruimte en vrijheid geven, dat zit in haar levens- en werkhouding, zegt Van der Laan.

‘Ik sta ergens voor, maar ben bereid mijn opvatting te wijzigen’

Jonge ambtenaar van het jaar

Medy van der Laan heeft een duidelijke visie op de Kamer van Koophandel en hoe die zich moet ontwikkelen.

(door Martin Steenbeeke) Een boodschap voor organisaties die Medy van der Laan willen strikken voor een jury- of dagvoorzitterschap dan wel denktank: de nieuwe algemeen directeur van de Kamer van Koophandel Oost Nederland komt graag, maar dan wel als ze iets kan betekenen voor de ondernemer of de regionale economie. “Ik ben niet van het oppervlakkige, de Kamer moet het verschil willen maken.” Portret van een gedreven bestuurder. Martin van Rijn, voormalig directeur-generaal op het ministerie van Binnenlandse Zaken, heeft het beeld nog helder voor ogen. Het is in het begin van deze eeuw als Medy van der Laan als programmamanager arbeidsmarktcommunicatie een overkoepelende wervingscampagne voor alle departementen ontwikkelt. ‘Werken bij het Rijk’ wordt, achteraf gezien, een succesvolle en bekroonde campagne met opvallende billboards, spotjes en advertenties. “Toen wij tijdens een bijeenkomst met alle departementen nog bezig waren de voor- en nadelen te bespreken, haalde

6

zij opeens een poster tevoorschijn. Die had ze al laten maken. Toen ging iedereen om. Medy heeft het vermogen discussies te beslechten door vergezichten te tonen.”

‘Drive’ Een punt aan de horizon zetten, daar vastberaden op af koersen en zich niet laten afschrikken door hiërarchische verhoudingen. Het is kenmerkend voor de werkwijze van Medy van der Laan. Ze doet het als directeur van de Kamer van Koophandel en deed het eerder als staatssecretaris en ambtenaar.

‘Het is niet haar grootste talent om ondergeschikt te zijn’ In ambtelijk Den Haag staat ze bekend als ondernemend, ambitieus en eigenzinnig. “Ze sprong eruit,” zegt Thom de Graaf, de huidige burgemeester van Nijmegen die haar in 1991 aanneemt als beleidsmedewerker politiebeleid. Bijna twaalf jaar

Dankzij de succesvolle arbeidsmarktcampagne wordt ze in 2002 gekozen tot ‘Jonge ambtenaar van het jaar’. Dat leidt er toe dat ze in beeld komt als D66 in 2003 bewindslieden moet leveren voor het tweede kabinet Balkenende. Met De Graaf en Brinkhorst zijn er al twee mannelijke, oudere ministers en de derde persoon moet een dertiger en het liefst een vrouw zijn. Zo wordt Van der Laan op 34-jarige leeftijd staatssecretaris cultuur en media. Het was een “sprong in het diepe,” zegt Thom de Graaf maar Van der Laan is volgens hem niet kopje onder gegaan. Dat sommige plannen, bijvoorbeeld over de herstructurering van de publieke omroep, op veel kritiek stuitten, lag volgens hem aan “de politieke omstandigheden” en de “mediagevoeligheid” van haar beleidsterrein. “En vergeet niet dat staatssecretaris geen gemakkelijke positie is.” Van der Laan zelf ervaart het als een stimulans dat ze als kabinetslid plannen kan ontvouwen die er toe doen. Ze heeft een grote interesse in maatschappelijke vraagstukken en wil graag “het verschil maken” en “op knoppen drukken”. Nadeel is dat ze min of meer geleefd wordt en zelfs haar privéleven niet meer heilig is. “Het is mentaal heel zwaar, alles ligt onder een vergrootglas en je kinderen worden erop aangesproken,” blikt ze terug.

Harp Van der Laan komt uit een doorsnee milieu. Haar vader heeft een managementfunctie bij de Twentevisie 04/2010

“Dat is tegenwoordig modern personeelsbeleid, maar ik kijk zelf ook zo naar zaken. Ik sta ergens voor, geef mijn mening, maar ben bereid mijn opvatting te wijzigen.” Ander opvallend aspect: Rozenkruizers lijden een sober leven. Dat betekent geen alcohol, tabak en vlees, het lichaam moet rein zijn. Medy van der Laan drinkt alleen water of thee. Een receptietijger gaat er in elk geval niet in haar verloren. In vergelijking met Wilma van Ingen, haar voorganger bij de Kamer van Koophandel die zich als boegbeeld van het regionale bedrijfsleven veel liet zien in het netwerkcircuit, is Van der Laan minder buitenshuis te vinden. “Ik ben sterk inhoudelijk gedreven.” Toch ontkomt ze niet aan lobbywerk. Voor de Kamer van Koophandel Nederland is ze voorzitter van de commissie Public Affairs, wat inhoudt dat ze met enige regelmaat weer opduikt in Den Haag.

Creator In 2006 komt aan haar politieke verblijf in de residentie abrupt een einde als de D66-bewindslieden uit het kabinet stappen. Van der Laan wil na vijftien jaar ambtelijk en politiek Den Haag haar blikveld verruimen en daarbij niet het voor de hand liggende pad van een burgemeesterschap of een andere bestuurlijke functie bewandelen. Ze kiest na een toevallige ontmoeting met eigenaar Rudy Stroink van TCN voor een baan als programmadirecteur bij de projectontwikkelaar. Zijn maatschappelijke geëngageerdheid spreekt Twentevisie 04/2010

Van der Laan aan en Stroink kan iemand die weet hoe de overheid denkt en handelt goed gebruiken. Bovendien is hij onder de indruk van haar uitstraling. “Zij straalt autoriteit uit en dat is in ons vak erg belangrijk. Het gaat om de eerste indruk, powerplay, ergens voor staan. Daar had ze meer van dan ze zelf besefte.” Na ruim een jaar komt Van der Laan tot de conclusie dat ze geen “profitdier” is en als “creator” meer met maatschappelijke thema’s bezig wil zijn. “Ik werd niet gelukkig.” Ze stopt bij TCN en gaat vooralsnog als zelfstandig consultant verder. Stroink denkt dat de inge­ treden economische recessie, waardoor complexe projecten minder makkelijk gerealiseerd kunnen worden, van grote invloed was op haar beslissing. “Ik denk niet dat het profit-denken het punt was, dat had ze kunnen ontwikkelen.”

sprake gebracht. Van der Laan geeft aan in principe de Kamer van Koophandel trouw te blijven. “Ik heb de laatste jaren kort een aantal dingen gedaan en heb er behoefte aan om ergens lange tijd te zijn, minimaal vier, vijf jaar.” Bovendien is ze niet gecharmeerd van het “hoge betutteling­gehalte” in de huidige politiek. Als het zover komt dat de partij een klemmend beroep op haar doet, dan zal de Kamer van Koophandel niet dwars gaan liggen. “Zeg nooit nooit,” verklaart Martin van Rijn over een hernieuwde politieke loopbaan, maar hij denkt dat het zo’n vaart niet zal lopen. “Ze werd wel heel jong staatssecretaris. ‘Pas op dat er daarna ook nog wat is’, heb ik tegen haar gezegd. Maar nu kent ze wel de relativiteit en de voetangels en klemmen van zo’n functie. Ze kiest bewust voor iets waar ze wat kan betekenen.”  ■

Achterhaald instituut Het zelfstandig ondernemerschap is een tussen­ station op weg naar een andere baan. Die vindt ze bij de Kamer van Koophandel Oost Nederland. Ze maakt als ‘snelle prater, snelle denker’ indruk op de sollicitatiecommissie. “Maar ze roept niet zomaar wat. Ze heeft een duidelijke visie op de Kamer van Koophandel en hoe die zich moet ontwikkelen,” zegt directielid Rob Gregorowitsch. Van der Laan probeert in Oost-Nederland de scoop van de Kamer te verleggen naar de problemen en ontwikkelingen van overmorgen. Wat voor gevolgen zijn er te verwachten van de vergrijzing? Wat betekent de opkomst van webwinkels voor de winkelbestanden in kleinere gemeenten? De nieuwe directeur vindt dat de Kamer zich daar op moet focussen en zich er mee kan onderscheiden. En wat voor haar eigen representatie geldt, geldt ook voor de organisatie: in de toekomst zal de Kamer niet meer stelselmatig in elke overleggroep vertegenwoordigd zijn. Gregorowitsch: “Ze houdt ons een spiegel voor dat we mensen en uren niet oneindig kunnen inzetten.” Rudy Stroink komt deze strategie bekend voor. “Dat is een TCN-tik. Wij doen alleen mee als we iets kunnen betekenen. Anders dan bij de overheid waar veel mensen om tafel zitten en waar veel gekletst wordt. Ik hoop dat haar strategie slaagt, want er moet bij de Kamer van Koophandel, een achterhaald instituut, echt een nieuwe wind gaan waaien.”

Relativiteit en voetangels Tijdens de sollicitatiegesprekken wordt een mogelijke terugkeer als politicus naar Den Haag ter

Curriculum Vitae Geboortedatum: 1968, Spijkenisse Burgerlijke staat: getrouwd, twee kinderen (11 en 13 jaar) Opleidingen: - VWO - vooropleiding conser­ vatorium harp Arnhem - Nederlands RechtKatholieke Universiteit Nijmegen Loopbaan: 1991-2003: ministerie Binnenlandse Zaken. Diverse functies; onder meer hoofd bestuurlijke Internationale en Juridische Zaken, hoofd centrum arbeidsmarktcommunicatie en Kwartiermaker HRM-Academie Rijk 1994-1998: tevens politiek assistent staatssecretaris Kohnstamm 2003-2006: staatssecretaris Cultuur en Media, ministerie OCW 2007-2008: programmadirecteur TCN Property Projects 2008-2009: zelfstandig adviseur augustus 2009- algemeen directeur Kamer heden: van Koophandel Oost Nederland Nevenfuncties: - voorzitter AOC-Raad - lid Raad van Toezicht Consumentenbond - voorzitter Bibliotheek Innovatieprijs - voorzitter Arnhem Modebiënnale

7

Transparantie is tegenwoordig een verkoopargument in de verzekeringsbranche

interview | brand new day

Brand New Day onderscheidt (door Jan Medendorp) Kalo Bagijn (38) zette (met zijn vriendje Thierry Schaap) met BinckBank (in 2000) de beleggingswereld op zijn kop met de invoering van bodemtarieven. Hij verdiende miljoenen met de verkoop van zijn bedrijf aan AOT. Met Brand New Day wil hij het zelfde kunstje doen op de verzekeringsmarkt. Maar alleen via internet lukt het niet, daarom zocht hij een partner, het werd De Hypotheekshop. Wacht heel even met uw tussenpersoon een graaier te noemen en met een schop buiten te zetten omdat Brand New Day nu al uw verzekeringsperikelen overneemt: van auto-, brand- of reisverzekeringen houdt Brand New Day zich verre. “Wij bieden alleen pensioenen aan. Aanvullende pensioenen en binnenkort ook collectieve pensioenen,” vertelt Bagijn. En net als bij Binck gebeurt dat met een erg fraaie site. “Het verschilt niet veel van wat wij eerder hebben gedaan.”

‘Er heerst een groot wantrouwen bij consumenten over verzekeraars en dat speelt ons natuurlijk in de kaart’ De verzekeringsmarkt wordt gedomineerd door een aantal semimonopolisten. En net als in de beleggingswereld gelden ook in deze sector heel hoge tarieven en provisies. “Klanten betalen te veel. Dat heeft geleid tot allerlei affaires zoals de woekerpolis. En wij zien kans in de markt om daar wat aan te doen. Er heerst een groot wantrouwen bij consumenten over verzekeraars en dat speelt ons natuurlijk in de kaart.” Minpuntje: Bagijn wil niet zeggen hoeveel klanten en belegd vermogen hij al heeft binnengehengeld in het eerste kwartaal. “Wij zijn uitermate transparant in onze productenpropositie, wij zijn ook transparant in de klanten die wij binnenkrijgen, maar op de momenten dat wij dat willen en dat gaan wij eenmaal per half jaar bekend maken.”

Wizard of Oz

Kalo Bagijn (rechts) en Harm-Jan Bronsvoord: “De samenwerking tussen Brand New Day en De Hypotheekshop is geen gedwongen winkelnering.

8

Brand New Day is een nummer uit de film Wizard of Oz. Het gaat, hoe saillant, over het verslaan van het kwaad en een hoopgevende toekomst. Hetzelfde trucje als bij BinckBank Twentevisie 04/2010

zich op BinckBank-manier gaat bij Brand New Day niet helemaal op. Want er zijn klanten die toch graag een adviseur van vlees en bloed tegenover zich zien. “Dat heeft niets met leeftijd te maken, het heeft ermee te maken hoe comfortabel je je voelt met financiële producten.” Bagijn is niet voornemens die mensen zelf te bezoeken. “Dat hebben we overwogen. Wat doen we met die mensen? Laten we hen nog steeds gijzelen door verzekeraars of bieden we hun wel de oplossing aan? Wij kunnen dat zelf niet.

‘Wij nemen genoegen met minder winst. Ja, dat vinden de grote verzekeraars niet leuk’ Daar ligt onze expertise ook niet. We zijn op zoek gegaan naar samenwerking en die hebben we gevonden in De Hypotheekshop. De Hypotheekshop, met tweehonderd winkels in Nederland, heeft zich onderscheiden van de rest van de industrie door op ‘uurtje-factuurtje’ over te gaan.” Verplichte winkelnering? “Er liggen geen afspraken over de productie, dus De Hypotheekshop is niet verplicht ons product aan te bieden aan de klanten.” Brand New Day spoelde als een virtuele golf over Nederland. Andere verzekeraars werden bijkans als dieven en misleiders neergezet.

Concurrent Aegon reageerde met een advertentie waarin werd geprobeerd aan te tonen dat Brand New Day de voordelen hoger aangeeft dan in werkelijkheid het geval zou zijn. Geringschattend: “Wij zeggen dat er ongeveer anderhalve ton verschil zit tussen het kapitaal dat je bij ons opbouwt en dat bij Aegon. Aegon kwam uit op 50.000 euro in ons voordeel. We hebben tegen Aegon gezegd dat onze berekening transparant is, zij willen niet laten zien hoe zij gerekend hebben.” Pijnlijk is dat ook de Ombudsman zich heeft laten horen en zich heeft gekeerd tegen de rebelse teksten van Brand New Day. “Ja, dat heeft hij gezegd, maar het is niet onze taak om het imago van verzekeraars goed te houden. Dat lijkt me het belang voor verzekeraars zelf. Die hebben er jarenlang een puinhoop van gemaakt. Daar kun je ons niet verantwoordelijk voor stellen. Het is natuurlijk wel opzienbarend dat Ombudsman Wabeke daar een uitspraak over doet, omdat hij een onafhankelijke autoriteit zou moeten zijn. Overigens heeft hij bekend gemaakt dat hij gaat aftreden, dus…”

Separaat bewaarbedrijf Bij BinckBank duurde het lang voordat de grote banken reageerden. Maar na tien jaar de balans opmakend, blijkt het tarief van 0,1% dat Binck invoerde bij alle banken gemeengoed te zijn. “Hoe het in verzekeringsland zal gaan,

weet ik natuurlijk nog niet. Ik vermoed dat de verzekeraars in eerste instantie afwachten of Brand New Day een succes wordt. Zij zijn vooral gebaat bij een status quo, ze hebben over de rug van consumenten miljarden winsten gemaakt. Wij nemen genoegen met minder winst. Ja, dat vinden de grote verzekeraars niet leuk. Het laat zien hoe groot de macht van de consument is. Als consumenten bij de verzekeraars blijven zitten, zal er niets veranderen, maar op het moment dat ze opstappen, dwingen ze verzekeraars wat te doen. Dat zag je ook bij Binck.” Banken kunnen failliet gaan, is de les van deze crisis. De grote banken werden geholpen door de overheid. Hoe zeker is het geld bij een betrekkelijk kleine speler als Brand New Day. “Het vermogen van de cliënten staat los van ons bedrijf. In het onwaarschijnlijke geval dat Brand New Day failliet gaat, gaat het opgebouwde vermogen in een separaat bewaarbedrijf niet verloren. Dus mocht er wat gebeuren, dan krijgen cliënten keurig netjes hun geld uitgekeerd en dat lijkt me in deze markt van levensbelang; logisch dat veel consumenten zich daar zorgen over maken.” Brand New Day is ook zoekende naar toezicht via een Raad van Commissarissen. “We zoeken betrouwbare mensen uit de bancaire verzekeringswereld. Dat is nu geen gemakkelijke opgave… We zijn met twee kandidaten in gesprek, twee vrouwen.” ■

De Hypotheekshop Makelaar Harm-Jan Bronsvoord (36) uit Bathmen heeft sinds een paar jaar ook, samen met twee partners, een Hypotheekshop in Colmschate bij Deventer. Toen de Rabobank in Enschede een paar jaar geleden een makelaarskantoor overnam, waren andere makelaars ‘not amused’. Men vermoedde op zijn minst oneerlijke concurrentie zo niet gedwongen winkelnering. En al die mensen die een huis kopen via Bronsvoord Makelaars (sinds 1974, opgericht door senior) krijgen nu een hypotheek aangesmeerd via De Hypotheekshop, zo vermoeden wij. “Die mensen zijn niet verstandig als ze er niet langsgaan. We wilden altijd iets in hypotheken doen. We hadden de keuze uit verschillende landelijk opererende organisaties. We hebben voor de franchiseorganisatie Hypotheekshop gekozen omdat die organisatie de hoogste eisen stelt aan de ondernemer. Het is verbreding van diensten die we nu aanbieden.” Waar wordt het meeste mee verdiend? “Op dit moment doen beide markten het niet goed.” Met De Hypotheekshop hoopt Bronsvoord mensen die wel graag een huis willen kopen, maar slecht kunnen inschatten wat ze aan hypotheek kunnen betalen, te helpen. “En heel vaak nemen mensen een aankoopmakelaar als ze weten wat hun financiële armlengte is en die mensen verwijzen we graag naar Bronsvoord Makelaars.” “Natuurlijk dwingen we niemand het product van Brand New Day te nemen. We gaan uit van het beste voor de klant. Dan kan het niet zo zijn dat de bank jou provisie betaalt. Want het beste voor de klant kan ook zijn bijvoorbeeld niets te veranderen. Uit recent onderzoek blijkt dat de klant best bereid is om te betalen voor hypotheekadvies.” Bronsvoord verhult niet dat hij blij is met de samenwerking met Brand New Day die zorgt voor een heftige reclamecampagne die klanten doorverwijst. “Het past bij de rol die De Hypotheekshop nu vervult om gewoon heldere, transparante adviezen te geven.” En daarom geloven we niet dat hij de klant naar de Rabo stuurt… “We zijn tot niets verplicht. Brand New Day moet gewoon zorgen het beste en goedkoopste product te leveren. Wij worden niet betaald door Brand New Day, maar ook in dit geval door de klant.”

Twentevisie 04/2010

9

Bedrijven aan de slag voor minderbedeelden

interview | hulp

‘Vervang heidedagen door kluswerk’ Dinkel uit Almelo vijftien. Vink constateert dat de initia­tieven van de werkvloer komen en niet zijn opgelegd: “Dat vergroot het enthousiasme van de vrijwilligers.” Ze ziet dit als alternatief voor het dagje op de hei dat veel bedrijven gebruiken om de eendracht en productiviteit te vergroten. Door met collega’s iets geheel nieuws op te pakken, op een andere manier samen te werken en minderbedeelden uit de samenleving de helpen, bereikt men volgens Vink hetzelfde: “Zonder hoogdravende spirituele sessies ben je op een ongedwongen manier met elkaar bezig.” De samenwerking met Present biedt veel voordelen. Bedrijven zijn maatschappelijk relevant bezig en onderscheiden zich als onderneming: “Ook kunnen ze deze werkzaamheden presenteren bij hun PR-activiteiten. Bovendien is het een stuk goedkoper dan een vlot bouwen.”

Grens is in zicht

Marjet Deuten (links) en Gerda Vink van Stichting Present zien de interesse van het bedrijfsleven in het kader van Maatschappelijk Verantwoorden Ondernemen toenemen.

(door Gerrit Strijbis) Met de medewerkers een vlot bouwen vergroot de saamhorigheid, maar er bestaan nuttiger en goedkopere manieren om de sfeer op de werkvloer te bevorderen. Stichting Present verzorgt vrijwilligersactivi­ teiten voor groepen uit het bedrijfsleven waar­ van mensen die het minder hebben profiteren. Radeloze echtgenotes van onhandige klussers benaderen televisiezenders om hulp bij de verbouwing van hun woning. Vaklui maken hun huis vervolgens bewoonbaar en de onhandige klusser pakt zijn hobby weer met nieuw elan op. De activiteiten van Stichting Present vertonen overeenkomsten met de initiatieven van de televisiezenders. Deze organisatie met veertig vestigingen in Nederland koppelt de vraag naar hand- en spandiensten aan het aanbod van vrijwilligersactiviteiten van groepen. Gerda Vink en Marjet Deuten van Present Enschede stellen dat er meer verschillen bestaan tussen de achtergronden Twentevisie 04/2010

van ‘Help mijn man is klusser’ en de rol van hun organisatie. Present krijgt van maatschappelijke organisaties als de thuiszorg, het Leger des Heils en verzorgingshuizen hulpverzoeken. Deuten: “Deskundigen peilen de behoefte bij hun cliënt en vragen ons daarin te voorzien.” Het gaat daarbij meestal niet om de extreme voorbeelden van de klusprogramma’s maar om hand- en spandiensten als een verhuizing, de opknapbeurt van een verwaarloosde tuin of de inrichting van een woning. Bij Present aangemelde vrijwilligers voeren de werkzaamheden uit.

Ongedwongen met elkaar bezig De laatste jaren neemt de interesse van het bedrijfsleven toe in het kader van Maatschap­ pelijk Verantwoorden Ondernemen. Vink ziet dat terug in het aantal bedrijven dat zich bij Present aanmeldt voor vrijwilligersactiviteiten. Vorig jaar waren dat er met bijvoorbeeld Timberland uit Enschede en het Waterschap Regge en

Toch biedt Present ook een pakket voor bedrijven die hun maatschappelijke betrokkenheid willen combineren met externe begeleiding. De groepen werken in het ochtendgedeelte van een project onder toeziend oog van een coach. Na de lunch bespreekt deze zijn ervaringen met de groep. “Dit is een tussenvorm van ‘een heidedag’ en vrijwilligerswerk.” De Enschedese vestiging van Present startte vier jaar geleden met twintig projecten en verwacht er dit jaar honderd te behalen. Vink: “We lopen tegen grenzen aan en zijn daarom blij dat er binnenkort ook in Hengelo een vestiging komt.” ■

Makelaar in sociale betrokkenheid Present slaat sinds 2003 een brug tussen mensen die iets te bieden hebben en personen die daarmee geholpen kunnen worden. Het gaat daarbij om mensen in een hulpverleningstraject zonder geld en netwerk of met een te slechte gezondheid om zelf een grote klus op te pakken. Ook mensen uit een instelling als ouderen, verstandelijk gehandicapten of dak- en thuislozen behoren tot de doelgroep. Present wil makelaar zijn in sociale betrokkenheid en in de samenleving een beweging in gang zetten waarbij meer mensen het vanzelfsprekend vinden naar elkaar om te zien.

11

De dubieuze rol van de gemeente Enschede inzake het legaat van de familie Blijdenstein



Kunsteiland Villa de Bank loze malen dat hij over de kruising van de Boulevard en de Espoortstraat reed, zag hij steeds de pronte witte Villa in het glooiende groen van het Blijdensteinpark liggen. Op een van de mooiste plekken van Enschede.

‘Villa de Bank wordt mijns inziens niet optimaal benut’

Vastgoedontwikkelaar Jan Jansen: “We hebben in Enschede een TOS voor de voetbalclub, waarom zouden we geen TOS voor de Kunsten kunnen gebruiken?”

(door Feya Wouda) Wat heeft het cultu­ rele leven in Enschede te maken met de Piramide van Maslov ? De stelling die Abraham Maslov in 1943 vastlegde, komt er kort door de bocht op neer dat ieder mens een hiërarchische ordening aan basisbe­ hoeften nodig heeft. Ook een stad kan niet bestaan zonder. Kunst en cultuur zijn vaak laag ingeschaald in de rangorde van nood­ zakelijke voorzieningen. De meeste men­ sen liggen daar niet wakker van, maar wat Enschede betreft is vastgoedontwikkelaar Jan Jansen het daar grondig mee oneens. Hij is van mening dat de stad op cultureel gebied een nieuwe impuls kan gebruiken. En dat Villa de Bank daarin een prominente rol moet spelen, staat voor hem vast. De tal­

12

interview | kunstvilla

Enschede heeft nooit overdreven veel voorzieningen gehad op cultureel gebied. Ook zorgde de tomeloze vernieuwingsdrang in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw voor een ware kaalslag op cultuurhistorisch gebied. Er werd gesloopt dat het een aard had, maar Villa de Bank bleef fier overeind. De oude textielvilla werd indertijd aan de stad geschonken door de familie Blijdenstein. Een bindend legaat uit de nalatenschap bepaalde dat de Villa uitsluitend voor cultureel-sociale doeleinden moest worden bestemd. De afgelopen vijfentwintig jaar is de Villa als tentoonstellingsruimte voor beeldende kunst in gebruik. De gemeente Enschede steunt Villa de Bank daarin financieel. Hoewel sommige ondernemers in de loop der jaren wel ‘brood’ in het unieke pand zagen, ketste dat altijd weer af op de culturele bestemming. Ook vastgoedontwikkelaar Jan Jansen reed er geregeld langs en dacht dan altijd: “Daar wil ik wat mee doen.” Hij voegde de daad bij het woord. Er ligt inmiddels een innovatief plan voor de Villa op tafel bij de gemeente Enschede. Helemaal in de geest van de bepalingen van het legaat.

TOS voor kunst en cultuur “Ik ben ontzettend verknocht aan deze streek en de stad, die als een feniks uit de as verrezen is na de vuurwerkramp. Ik heb een sterk gevoel van betrokkenheid. Het heeft ook met mijn ondernemerschap te maken. Als projectontwikkelaar ben je altijd op zoek naar het creëren van meerwaarde in de vorm van onderscheidend vermogen. Je wilt altijd weten waarin het één zich onderscheidt van het andere. Telkens als ik over de Boulevard reed, zag ik dat onbereikbare eilandje in het Blijdensteinpark liggen. Enschede is een geweldige stad, dacht ik dan, met een fantastische voetbalclub, maar in cultureel opzicht moet er veel meer kunnen. Ik ben sinds jaar en dag kunstliefhebber en -verzamelaar. Daarom ben ik begonnen met het ontwikkelen van een

concept dat het culturele leven in de stad een ‘boost’ moet geven. Villa de Bank wordt mijns inziens niet optimaal benut. Daarom heb ik een plan bedacht voor de Villa, dat uit drie elementen bestaat: de oprichting van een nieuwe Twentse sociëteit, een sfeervol restaurant en excentrisch daarvan een Kunsthal voor moderne kunst. We hebben in Enschede een TOS voor de voetbalclub, waarom zouden we geen TOS voor de Kunsten kunnen gebruiken? En waarom zou in een stad als Enschede geen Kunsthal passen?”

lijkt af te drijven van de stad De bedoeling is een sociëteit te creëren die vijf dagen in de week in de Villa faciliteert. Dat betekent dat ook andere serviceclubs zoals de Rotary of De Ronde Tafel straks gebruik kunnen maken van deze prachtige locatie. De sociëteit huurt het hele pand van de gemeente tegen een marktconforme prijs en verhuurt een gedeelte aan de horeca, aldus Jansen. Voor de gemeente een uiterst aantrekkelijk aanbod. Ze krijgen er

een culturele voorziening bij en het drukt niet op de begroting. “We hebben honderdvijftig­ duizend inwoners in Enschede maar de grootstedelijke allure ontbreekt nog steeds,” vindt hij. Het wordt hoog tijd voor nieuw elan en niet alleen in Roombeek. Na de vuurwerkramp lijkt het of alle cultuur daar is samengebald. Het moet ook elders in de stad mogelijk zijn om te genieten van kunst en cultuur.”

Kunsthal

Van geliefd kind naar verschoppeling

De beoogde sociëteit zal alleen toegankelijk zijn voor leden. Het restaurant is openbaar en daarvoor is de aanbouw van een tweede serre bedacht. Toegankelijk voor iedereen en uitstekend geschikt voor een broodje of een kopje soep. “Een gezellig ontmoetingspunt op een unieke plek, waar ook omwonenden terecht kunnen. De Kunsthal wordt echt het visitekaartje. Daar presenteren we spraakmakende tentoonstellingen en bijeenkomsten op hoog niveau. Waarom zouden we de tekeningen van Picasso bijvoorbeeld niet in Enschede kunnen tonen of het werk van Damien Hirst en andere spraakmakende jonge kunstenaars?”

Een heel ander verhaal heeft Paul Silder, kunstenaar en huidige beheerder van kunstruimte Villa de Bank. “Er is een behoorlijke omslag in het denken in Enschede gekomen. De nadruk ligt tegenwoordig op het Roombeek als kunstlocatie. De Villa is opeens van minder belang voor de gemeente Enschede. Ons idee om ook kunst buiten de Villa in het park te tonen werd aanvankelijk door de gemeente omarmd. Maar na een jaar trokken ze stekker eruit, we kregen geen financiële ondersteuning meer.” Ook voor de kunstruimte zelf is het uur U aangebroken, het lijkt erop dat de kaarten zijn geschud, vreest Silder. “De kwestie sleept al een hele tijd. We hebben gevochten voor wat we waard zijn. Zelfs een gang naar de rechts-

zaal, die we overigens hebben gewonnen, lijkt niet meer te helpen. De gemeente wil af van de tentoonstellingsruimte en de bovenliggende ateliers. In de vergaderingen met de gemeente werd ons duidelijk dat het pand te duur is voor beeldende kunst. Roombeek is beter geschikt en goedkoper om de kunst­ instellingen te huisvesten.”

‘Het is een goede zaak voor het culturele klimaat in deze stad’

Visitekaartje Paul heeft twaalf jaar lang zijn ziel en zaligheid in Villa de Bank gestopt. Als beheerder en organisator van tentoonstellingen. Al zijn tijd ging erin zitten. Zijn eigen kunstenaarschap kwam daardoor vaak in de knel. Maar het maken van tentoonstellingen met jonge kunstenaars was en is onontbeerlijk voor het

Jansen is voortvarend te werk gegaan. “Ik heb drie architecten uitgenodigd om een ontwerp te maken. De Enschedese architect Rick Bruggink van IAA Architecten, een creatieve jonge hond, kwam met een ontwerp dat me zeer aansprak. De Kunsthal is in zijn optiek uitdagend, maar heel natuurlijk gesitueerd in het park. Tegen de bomenrij aan die schuin achter de Villa ligt; een langwerpige doos met veel glas en een grasdak. Het achterliggende appartementengebouw ervaart de kunstgalerij als een integraal onderdeel van het park. Het is zo ontworpen dat de bewoners een onbelemmerd uitzicht houden.”

Twentevisie 04/2010

kunstklimaat, vindt Silder. “Het zijn de nieuwe ontwikkelingen binnen de kunst die we laten zien. Anders komen zulke talentvolle jonge mensen terecht in kraakpanden als tentoonstellingsruimte. Wij hebben heel wat kunstenaars, die nu bekend zijn, op weg geholpen. We zijn altijd een visitekaartje voor de beeldende kunst geweest. Ik zit er bijna twaalf jaar in, dat doe ik belangeloos. We hebben als stichting de Villa opgeknapt, gerenoveerd. Er is centrale verwarming aangelegd en ik kan je vertellen dat het een aanslag was op ons budget. We hebben een aantal keren aan de gemeente gevraagd of we het pand in eigen beheer mochten hebben. Wij wilden ook graag een horecafunctie en gastateliers in onze ruimte. Gewoon net als in elke andere grote stad. In eerste instantie kregen we daar de handen wel voor op elkaar. Maar later trokken ze dat weer in. Met de komst van Roombeek werd er niet meer in ons geïnvesteerd.”

Kunstpaviljoen

Sociëteit Jan Jansen gaat voorlopig uit van een honderdtal zakelijke leden voor de sociëteit. Zijn vrienden en relaties hebben zijn plannen met instemming begroet, dus dat zit wel goed, volgens Jansen.

“De bal ligt nu bij de gemeente Enschede. De verkiezingen hebben voor een wisseling van de wacht gezorgd. Ik verwacht daarom dat het wel even duurt voor er een uitspraak komt. Maar de top van het Twentse bedrijfsleven is benaderd om fors te investeren in dit ambitieuze plan. Dat zou het college over de streep moeten trekken. Het is een goede zaak voor het culturele klimaat in deze stad.” ■

Paul Silder, de huidige beheerder van Villa de Bank: “We zijn altijd een visitekaartje voor de beeldende kunst geweest.”

Twentevisie 04/2010

“Op een dag stond de heer Jansen ineens bij ons in de tuin. Hij was geïnteresseerd in het pand, maar daarna hoorden we er niets meer van. Enige tijd later werd ik aangesproken door een architect. Er bleek een plan gemaakt te zijn om een sociëteit voor mensen uit het bedrijfsleven te starten in de Villa. Met een openbaar restaurant voor het publiek. In het park zou een kunstpaviljoen komen, dat werd ons ook duidelijk. Dat paviljoen moet er komen om aan de bepalingen van mevrouw Blijdenstein te voldoen, begrijp ik.” “Twaalf jaar liefde en energie zitten in Villa de Bank. Ik begrijp niet goed dat de gemeente voorrang geeft aan een besloten club boven jonge kunstenaars. De tijd zal het leren, maar ik beschouw de race nog niet als gelopen.”

13

Bert Twaalfhoven (80) richtte meer dan vijftig ondernemingen op

interview | innoversum

‘Nieuwe bedrijven creëren de meeste banen’

Bert Twaalfhoven, spreker bij innovatiecongres Innoversum, heeft zijn succes te danken aan samenwerking met tientallen universiteiten.

(door Jan Medendorp) “Ben je gek, ik ga toch niet thuiszitten.” De tachtigjarige (!) Bert Twaalfhoven kan geen genoeg krijgen van het ondernemen. Hij heeft aan de basis gestaan van zeker vijftig bedrijven in verschillende landen. Bij hem is bijvoorbeeld Jan Aalbers begonnen. Twaalfhoven heeft zijn succes te danken aan samenwerking met tientallen universiteiten. “Mijn geluk is geweest dat ik eigenlijk niets weet van techniek.” Om het ondernemerschap te stimuleren heeft hij het European Forum for Entrepeneurship Research opgericht (Efer) opgericht. En Twaalfhoven is een van de sprekers tijdens het Innoversum op 28 april in De Grolsch Veste. Het ondernemerschap is hem niet met de paplepel ingegoten, zijn vader was dokter. Maar hij leerde het in Amerika. “We hadden alles verloren in het bombardement van Den Haag. Ik heb toen bij de Jezuïeten in New York gestudeerd, daarna naar Harvard en later nog naar Canada. Tijdens mijn studie heb ik 26 baantjes gehad, van bordenwasser tot chauffeur en van vertaler tot krantenjongen. In Canada zag ik het maken van aluminium profielen met matrijzen. Dat kenden we in Europa helemaal nog niet.” Terug in Nederland startte hij met een Canadees zo’n bedrijf in Harderwijk. “Mijn eerste Twentevisie 04/2010

mislukking.” Het duurde namelijk bijna twee jaar voordat het bedrijf in staat was goed te produ­ ceren, maar vrijwel alle klanten waren inmiddels vertrokken; het bedrijf bestaat overigens nog steeds onder de naam Alcoa Aluminium.

Wasserette Twaalfhoven ging niet bij de pakken neerzitten, maar opende de eerste wasserette in Europa met twaalf wasmachines. “Ik nam de toenmalige Miss Holland Elly Koot in dienst die van ’s ochtends zeven uur tot ’s avonds zeven uur klanten hielp. De mensen geloofden niet dat je in vijfendertig minu­ ten de was kon doen. Ze wilden ook chloor ruiken. Ik had poederchloor, toen heb ik een paar flesjes chloor in de zaak gezet waardoor de mensen wer­ den gerustgesteld.” Twaalfhoven wilde uitbreiden, maar dat is lastig en hij bedacht (ook weer dankzij zijn Amerikaanse tijd) de franchise. “Ik plaatste een advertentie: ‘wil je je eigen zaak beginnen, kom bij Bert’. Ik kreeg 150 reacties. Ik heb tachtig winkels kunnen verkopen, inclusief een paar in Twente.”

Spin off De meer dan vijftig bedrijven die Twaalfhoven daarna oprichtte, waren eigenlijk allemaal een gevolg van zijn eerste mislukking. “Bij Alcoa ging het fout met het importeren van matrijzen

uit Amerika. Toen ben ik later in Venlo begonnen met een kleine matrijzenmakerij. De gaten wer­ den geboord met lasertechnieken.” En zo belandde Twaalfhoven bij de Universiteit Twente. “Twente had in de jaren tachtig een uitstekende naam op het gebied van lasertechnologie, we hebben zelfs een van hun ingenieurs in dienst genomen voor het bedrijf in Venlo.” Hij kent de UT niet heel goed. “Mijn gebrek aan technische innovatiekennis heb ik gecompenseerd door de techneuten, van wie er vierendertig ondernemer zijn geworden, met de managers uit verschillende landen, met de raad van commissarissen die ook verschillende nationa­ liteiten herbergt en ik heb het gecompenseerd met het samenwerken met universiteiten, waaronder de Universiteit Twente. Wat mij wel stoort, is dat heel weinig universiteiten kennis van de industrie hebben. Universiteiten moeten de motor zijn van nieuwe bedrijven. Het Massachusetts Institute of Technology heeft in vijftig jaar 25.000 nieuwe bedrijven opgeleverd. Wat ik zoek bij alle universi­ teiten: is het een centrum van ondernemerschap? hoe werken ze met hun afgestudeerden samen? wat voor banden hebben zij internationaal en welke kennis hebben zij natuurlijk intern?”

‘Tijdens mijn studie heb ik 26 baantjes gehad, van bordenwasser tot chauffeur en van vertaler tot krantenjongen’ Twaalfhoven is ervan overtuigd dat banengroei vooral komt van nieuwe ondernemers. Al in de jaren zeventig had professor David Birch ont­ dekt dat 80% van alle nieuwe banen ontstaan bij nieuwe bedrijven. “En slechts 3% van de nieuwe bedrijven zijn snelle groeiers, zoge­ naamde Gazellen en veel van die ondernemers hebben hun roots liggen in Harvard, Stanford, MIT. De Harvard Business School, mijn Alma Mater, had tijdens Birchs studie één profes­ sor in Ondernemerschap; nu hebben ze er 35 en het vak is een vereiste in het curriculum.” Bert Twaalfhoven heeft in 1987 EFER European Forum for Entrepreneurship opgericht die pro­ fessoren uit heel Europa traint op dit vakgebied. Zelf heeft hij geen bedrijf meer, maar investeert met anderen als zogenaamde ‘Angel Investors’ in nieuwe belovende bedrijven. “Venture Capital laat het jammer genoeg de laatste jaren zeker bij starters afweten.” ■

15

column | corporate finance

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

Overnamekansen in het huidige economische klimaat In de huidige economische recessie kunnen de juiste fusie en overnamestrategie hét verschil maken tussen succes of falen. De schrijvers van deze column zijn beiden geboren, getogen en woonachtig in Twente en werkzaam in de Corporate Financepraktijk van Ernst & Young in Noord- en Oost-Nederland. Met 12 medewerkers en circa 75 opdrachten per jaar is dit de grootste transactiepraktijk in Noord en Oost Nederland. Omdat wij deel uitmaken van een wereldwijde organisatie hebben wij breed zicht op de ontwikkelingen op de fusie en overnamemarkt. Soms voeren wij eigen onderzoeken uit, zoals onlangs de internationale studie ‘Why capital matters’. Internationale onderzoeksresultaten vertalen wij voor onze regionale cliënten in relevante, regionale informatie. Wij delen graag onze kennis en ervaringen - in relatie tot actuele ontwikkelingen op de fusie en overnamemarkt - met u.

Wet van vraag en aanbod Waar voorheen de prijs bij een overname vaak hoger was dan de onderliggende waarde van de onderneming komen die twee bedragen nu dichter bij elkaar. Dat heeft alles te maken met de wet van vraag en aanbod. Kopers zijn voorzichtiger geworden. De eerste prioriteit is toch vooral om de bestaande activiteiten draaiende te houden. Veel ondernemers achten het nu niet de tijd om de huidige capaciteit te vergroten en acquisities te doen. Bovendien is de financiering lastiger te verkrijgen. Waar banken voorheen met gemak bedragen beschikbaar stelden tot 6 x de EBITDA (bedrijfsresultaat voor rente, belastingen, afschrijvingen en amortisatie van goodwill) zijn zij nu veel terughoudender geworden.

Kansen voor echte parels De voorzichtigheid van ondernemers en financiers is begrijpelijk. Echter, echte parels blijven verkoopbaar, goede acquisitiemogelijkheden zijn nog steeds voorhanden en alternatieve financieringsstructuren bieden mogelijkheden om tot een transactie te komen. Het huidige economische klimaat biedt daarmee ook kansen. Echte parels zijn bedrijven met een stabiele cashflow, bedrijven die inspelen op trends, bedrijven die een nichespeler zijn en daardoor een goede positionering in hun eigen sector hebben en vooral ook bedrijven met een goed management. Kortom: bedrijven met een competitief voordeel.

16

Verkoopprocessen duren langer Als verkoper moet u rekening houden met een markt waarin het lastiger is om geïnteresseerde partijen te vinden. Het verkoopproces zal langer duren en u kunt kritische, aanvullende vragen verwachten van zowel de koper als van de bank die de financiering verstrekt. Daarom is het juist nu meer dan ooit van belang om uw bedrijf verkoopgereed te maken. Dat betekent bijvoorbeeld dat u uw interne organisatie goed inricht, uw cijfers op orde zijn, de vraagprijs juist wordt bepaald en dat alle fiscale aspecten geregeld zijn. Transactieadviseurs helpen cliënten gedurende het gehele verkoop­ proces. Naast een optimale voorbereiding zorgen zij ervoor dat er meerdere, serieuze onderhandelingspartners aan tafel zitten. Meer vraag zorgt voor een betere onderhandelingspositie. Een transactieadviseur voert in nauw overleg de onderhandelingen met u. Goede adviseurs zien er op toe dat het verkoopproces discreet verloopt. Concurrenten, klanten of toeleveranciers die bijvoorbeeld alleen een kijkje in de boeken willen nemen, filteren ze er al uit bij aanvang van het selectieproces .

Goede acquisitiemogelijkheden voor handen Als u uw onderneming wilt laten groeien door acquisitie en u bent op zoek naar een over te nemen bedrijf, dan biedt de huidige economische situatie kansen. Zeker als uw onderneming beschikt over een sterke balans (voldoende eigen vermogen en een goede liquiditeit). Immers, prijzen zijn gedaald en de kans bestaat dat zich goede acquisitiemogelijkheden voordoen - mede omdat bedrijven zich heroriënteren op hun strategie. Een transactieadviseur helpt cliënten in het koopproces onder andere bij de bepaling van de juiste koopprijs en door een goed boekenonderzoek (due diligence) uit te voeren. Uit onderzoek blijkt dat in 65% van de over­ names de beoogde voordelen niet behaald worden. Om de kans op succes te vergroten, helpt een transactieadviseur kopende partijen om kritisch naar het over te nemen bedrijf te kijken. In onze taal betekent dat een goed financieel, commercieel en operationeel due diligence-onderzoek waarbij de juiste vragen over het over te nemen bedrijf worden gesteld. Een adviseur toetst of de transactie ook vanuit ratio verstandig is: zijn de verwachte synergievoordelen inderdaad realiseerbaar? Is het businessplan realistisch? Zo wordt de transactie rationale gespiegeld en wordt de overnemende partij terug naar de

realiteit gebracht. Met als doel om tot een overname te komen die iedere partij brengt wat hij ervan verwacht.

Alternatieve financiering Door overheidsmaatregelen - zoals de GO faciliteit en de Regeling Groeifaciliteit - zijn er nog steeds mogelijkheden om financiering te verkrijgen. De overheid staat hierbij garant voor een deel van de lening. Bankiers zijn veelal met toepassing van deze regelingen bereid meer financiering te verstrekken. Wij zien ook een toename in alternatieve transactiestructuren. Om partijen tot elkaar te brengen, kunnen bijvoorbeeld betalingen deels uitgesteld worden of een deel van de koopsom wordt omgezet in een (achtergestelde) lening van de verkoper. Tevens kunnen winstgaranties en earn out-regelingen een uitkomst bieden om in onzekere tijden koper en verkoper tot elkaar te brengen. De opzet en onderhandeling van een goede transactiestructuur is altijd maatwerk.

Advies Wees proactief, zorg voor een goede voorbereiding en een goed gemanaged proces en de kans op succes wordt aanzienlijk vergroot. Een goed gemanaged koop- of verkoopproces voegt namelijk altijd waarde toe.

Aron B. de Jong en Patrick Boertien De auteurs zijn resp. Director en Senior Manager bij Ernst & Young Transaction Advisory Services te Zwolle Twentevisie 04/2010

‘Jonge talentvolle mensen willen niet bij bedrijven werken die niet duurzaam zijn’

interview | leiding geven

Tex Gunning: heel bijzondere

bestuurder bij AkzoNobel Vlees Groep) kisten vol afgekeurde worsten in een kuil om iedereen duidelijk te maken wat er verspild werd. Hij suggereerde ooit een management buy-out om de zwakke plekken van het bedrijf bloot te leggen. En verder staat Tex Gunning vooral bekend als betrokken en verlicht manager.

‘In een dalende economie moet je juist veel meer investeren in je mensen’ Dat zou je overigens niet zeggen in de betrekkelijke kleine presentatieruimte waar Akzo een paar weken geleden de jaarcijfers presenteerde. Niet achter een tafel, maar ‘gezellig’ op een langgerekt podium zaten de bestuurders in fauteuils. Wel allemaal in ‘power-pakken’: donkere stof, lichte overhemden en een ‘harde’ opvallende stropdas. Saillant: alle bestuurders droegen geen ringen, wel een stevig horloge!

Zwolle

Tex Gunning, bevlogen manager bij AkzoNobel: “Ik zou nooit kunnen werken voor een bedrijf dat drank, sigaretten, luxe handtassen of juwelen maakt.”

(door Jan Medendorp) Louis Willem (maar beter bekend als Tex) Gunning werd in augustus 1950 geboren in Zwolle. Hij werkte bijna een kwart eeuw voor Unilever, waar de Raad van Bestuur onhaalbaar bleek. CEO werd hij wel bij Vedior, maar toen dat bedrijf werd ingelijfd door Randstad, was zijn droombaan na een paar maanden

18

alweer voorbij. Ruim anderhalf jaar geleden belde Hans Wijers van AkzoNobel. Hij had Gunning hard nodig om de vervenafdeling te ‘pleisteren’. De vader van Gunning stierf in de Koreaanse Oorlog. Zelf werd hij als marinier ontslagen omdat hij tijdens een officiële bijeenkomst een

Gunning is door Wijers gehaald om de divisie Decoratieve Verven een ‘schop onder te kont’ te geven. Er werken wereldwijd 23.000 mensen in deze divisie. Na afloop van de persconferentie maakte Gunning tijd vrij om even te praten over zijn speciale manier van leiding geven, de wijze waarop hij de wereld wil verbeteren en natuurlijk over Zwolle waarmee hij nog steeds een speciale relatie heeft. “Ik denk dan meteen aan het Blauwe Treintje. Van Zwolle naar Kampen. Loopt dat nog? Ik heb mijn hele jeugd eigenlijk doorgebracht in Zwolle. Elke zomervakantie. Mijn grootouders woonden daar. Ik ging altijd vissen met mijn grootvader. We hadden een bootje op de IJssel waar we lekker mee naar Kampen gingen. Ik heb zeer warme gevoelens voor Zwolle.” Hij studeerde economie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

spijkerbroek droeg. Waarom dat hier zo plompverloren staat? Het heeft Gunning gevormd. Mensen die hem kennen, noemen hem zeer ambitieus, maar nooit ten koste van anderen. Gunning is anders dan de meeste andere managers; hij heeft afwijkende ideeën, hij wil en neemt verantwoordelijkheid. Zo kieperde hij ooit met een vorkheftruck (bij Unilever

Ongelukkig

Twentevisie 04/2010

Twentevisie 04/2010

“Ik ben van mening dat als je meer investeert in je mensen, dat die mensen dan met veel meer plezier naar hun werk komen; en daardoor beter presteren. Dat heeft niet zoveel met crisis te maken. Managers moeten in tijden van hoogconjunctuur nadenken over een mogelijke crisis. Maar in een dalende economie moet je

juist veel meer investeren in je mensen zodat als de economie weer aantrekt, de mensen nog beter hun werk doen. Uit onderzoek blijft dat 70% van de Nederlanders ongelukkig naar hun werk gaat. Ik kan me dat niet voorstellen. Als ik ongelukkig zou worden als ik naar mijn werk ga, zou ik gewoon niet meer gaan. Dan zou ik een andere baan zoeken. Maar let wel, als wij die 70% gelukkiger kunnen maken, dat worden de resultaten ook gewoon beter.” Hij gaat ver om mensen gelukkig te maken. Bij Unilever werd hij naar Zuidoost-Azië gestuurd om daar de voedingsdivisie op poten te zetten. Daar paste hij zijn niet alledaagse ideeën over leiderschap en teamgeest toe. Hij liet bijvoorbeeld eens zijn tweehonderd managers gehandicapten wassen en aankleden bij Moeder Theresa en maaltijden uitdelen onder straatkinderen. Hij wil de passie van vrijwilligers in dergelijke organisaties overbrengen op zijn mensen. Gunning, een niet al te grote, sportieve man, is spiritueel en sociaal sterk geëngageerd. “Ik zou nooit kunnen werken voor een bedrijf dat drank, sigaretten, luxe handtassen of juwelen maakt,” zei hij in een interview met het Financieel Dagblad.

Duurzaamheid Het gaat niet alleen om geld. Ook daar is de inbreng van Gunning op zijn minst voelbaar: AkzoNobel heeft de helft van de bonussen van de top afhankelijk gemaakt van de plek op de Dow Jones World Sustainability Index. “Ik vind die beslissing heel moedig van Wijers. Het is nu ook overgenomen door Shell. Ik ga er vanuit dat een heleboel ondernemingen dat over­ nemen. Dan krijg je een gezonde competitie over niet-economische, maar duurzame zaken. En dat zal ongetwijfeld helpen tot het verbeteren van deze wereld. Ik moet erbij zeggen: jonge mensen verwachten dit ook van ons. Dus als je goede jonge talenten wilt aantrekken, zul je zien dat veel jonge mensen niet meer bij bedrijven willen werken die niet duurzaam zijn, maar alleen nog voor bedrijven en voor leiders willen werken die duurzaamheid hoog op hun agenda hebben.” Zo is de top van Akzo gaan verven in een Braziliaanse sloppenwijk. “Mensen die met een soort zingeving naar hun werk gaan omdat het leuk is om daar te werken, omdat ze leuke dingen doen, omdat ze met elkaar noem het ‘community-service’ doen. Die mensen zijn

natuurlijk veel beter gemotiveerd, hebben veel meer hart voor de zaak. Ik zeg altijd: je kunt een bedrijf niet laten groeien. Dat is onmogelijk. Een bedrijf is een abstractie. We kunnen wel onze mensen laten groeien, individueel en collectief. En als onze mensen groeien, dan groeit het bedrijf. Als je daadwerkelijk mensen helpt om te groeien - en dat is een universele behoefte van mensen - dan zul je zien dat die mensen gelukkiger worden.”

ING Ja, Akzo en Shell kijken verder, maar instellingen als ING zijn weer gewoon geld aan het rondstrooien in de top alsof er geen kredietcrisis of overheidshulp is geweest. Over ING wil Gunning niets zeggen. Wel in zijn algemeenheid: “Let ook op de artikelen in de pers. Steeds meer mensen hebben begrepen dat de overdreven liberalisatie en de overdreven benadrukking van economische waardecreatie geleid heeft tot een enorme hebzucht. Vooral in de financiële sector is dat natuurlijk sterk naar voren gekomen. Er komt nu bezinning. Overheden grijpen in. Banken moeten zichzelf opnieuw gaan uitvinden.”

‘Mijn generatie moet al de tijd die ze nog beschikbaar heeft op deze wereld dienend inzetten voor de volgende generatie’ Als je heel cynisch bent, kun je zeggen dat het uitgerekend de generatie van Gunning is die de boel ook verziekt heeft. “Ik loop daar ook niet voor weg en veel leeftijdgenoten van mij ook niet. Dat bleek wel recentelijk op de Big Improvement Day. Daar zei iemand van mijn leeftijd: ‘wij kunnen niet meer ongedaan maken wat we gedaan hebben in de twintigste eeuw, maar er ligt nu bij ons een enorme verantwoordelijkheid om de nieuwe generatie te helpen de huidige problemen op te lossen’. En daar kan ik me heel goed in vinden.” Maar, gaat dat nog lukken of is de wereld al te ver heen? “Die vraag moeten we zelfs niet willen beantwoorden, want dat zou tot cynisme leiden. De mensen van mijn generatie moeten al de tijd die ze nog beschikbaar hebben op deze wereld dienend inzetten voor de volgende generatie.” ■

19

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

Design als strategisch issue Waarom wordt de wereld om ons heen steeds witter? Computers, telefoons, geluidsapparatuur, vloeren, zelfs auto’s mogen weer wit zijn. Dat Apple hier een bijdrage aan heeft geleverd, mag duidelijk zijn. Collectief zijn we de kleur wit voor producten gaan waarderen. Sterker nog, Apple is in staat gebleken onze voorkeur voor mooi en lelijk zodanig te beïnvloeden dat er een nieuwe gemeenschappelijke norm is ontstaan. Veel bedrijven leggen in de primaire aansturing, zeker in tijden van economisch moeilijke tijden, de nadruk op zaken als meer verkoop, intensiever relatiemanagement, een efficiënter productieproces of kostenreductie. Dit is een strategie die op zijn zachts gezegd gemakkelijk te kopiëren en niet onderscheidend is. Daarmee is het, tenzij je er extreem goed in bent, een strategie die met het oog op de toekomst geen duurzame voorsprong geeft. Het investeren in kennis en design daarentegen maakt van bedrijven bijzondere specialisten op hun vakgebied en in hun markt.

Design draagt bij aan verkoop In 2003 stond Hero, producent van fruitproducten, voor zo’n keuze. In de schappen heersten de vruchtensappen met leidende merken als CoolBest en Tropicana. Om hier antwoord op te geven besloot Hero een nieuw product te ontwikkelen zodat ze de markt een alternatief kon aanbieden. Bij Hero speelt fruit altijd de hoofdrol, dus werd de oplossing gezocht in de combinatie van écht fruit maar wel drinkbaar. De opkomende trend was op dat moment on-the-go consumptie. Een van de ‘customer insights’ van Hero was dus de individuele verpakking. Daarnaast had het Voedingscentrum de campagne ‘Eet jij twee stuks fruit per dag?’ gelanceerd. Dit gegeven heeft Hero zowel in de naam Fruit2Day als ook in de verpakking communicatief gemaakt. Het design van Fruit2Day - de vorm, de opdruk, de naam en het product zelf - alles klopt. Hero is ervan overtuigd dat het design voor een groot deel heeft bijgedragen aan het verkoopsucces.

niet dat alles er hetzelfde uit moet zien, variatie maakt design aantrekkelijk. De opgave is om op eigen wijze een coherente beeldtaal te ontwikkelen; een designprogramma.

Maatschappelijke betekenis van design

niet zo uitpakt dan ben je teleurgesteld. Als je je niet aangetrokken voelt tot een product, dan ga je het niet eens proberen.” Aldus Adrian van Hooydonk, hoofd design bij autofabrikant BMW. Design is daarmee dus vooral ook communicatie; contact maken tussen mens (lees: gebruiker) en product. De essentie van BMW is al sinds jaren de ‘ultimate driving machine’. Hiermee doet BMW een belofte. De auto moet elegant en sportief zijn. Als mensen een BMW zien, moeten ze niet alleen denken ‘goh wat een mooi ding’. Ze moeten direct willen weten: hoe zou die rijden? Vlot, veilig en betrouwbaar. Maar je moet ook kunnen zien dat een BMW met precisie is gemaakt. Alles werkt soepel, het sturen, het remmen, het schakelen. Kortom, BMW is in staat om emoties te materialiseren zonder dat daarmee de werking wordt aangetast. Design is een weloverwogen statement in beeld. Organisaties die de waarde van design herkennen en inzetten onderscheiden zich van de concurrentie. Ze kiezen bewust voor eigenheid en het geven van betekenis aan hun eigen identiteit, visie en ideeën. Design geeft een organisatie of product presentie. Daarnaast maakt design het mogelijk om door consistent taal-, vorm- en kleur gebruik, systematisch herkenbaar te worden. Dit betekent overigens

Naast de geschetste ‘marketing’ functie heeft design ook een maatschappelijke betekenis. In onze westerse samenleving krijgen we elke dag een overdosis aan informatie. Dit betekent dat organisaties meer en meer moeten vechten om de aandacht van de kijker, de gebruiker en de klanten. Design heeft daarom niet alleen een commerciële taak, maar ook een maatschappelijke. Namelijk het creëren van overzicht. Organisaties die zichzelf zichtbaar kunnen maken, zich weten te onderscheiden van hun omgeving en uitnodigen tot identificatie vinden aansluiting met de maatschappij. Design maakt de identiteit van organisaties en producten zichtbaar. Design is daarmee dus een strategisch issue voor elke organisatie.

Benut u de kansen van design? De vraag die zich nu onherroepelijk opdringt is: wordt binnen uw organisatie de waarde van design al erkend? Heeft uw organisatie een visuele taal, met een eigen vocabulaire en grammatica? En is deze gekozen beeldtaal ook authentiek? Past ze echt bij uw organisatie of de producten? En doen deze producten voldoende appèl op de emoties van de gebruiker? Hebben uw producten identificatiekracht zodat ze daadwerkelijk een dialoog aangaan met de omgeving? Kortom, benut u de kansen van design voor uw organisatie? Leestip: Designmanagement, Design effectief benutten om ondernemingssucces te creëren. Gert L. Kootstra

Contact maken tussen mens en product “Een goed design moet mensen emotioneel aanspreken, maar functioneel overtuigen. Design is een belofte. Als je naar een goed vormgegeven product kijkt, dan krijg je een beeld over hoe het zou kunnen werken. Als dat Twentevisie 04/2010

Ellen Kuipers De auteur is Senior Communicatie adviseur/lid van het MT bij SIR Communicatiemanagement

21

actueel | nieuws en feiten

Ondernemersnieuws Het World Trade Center (WTC) Twente en Saxion gaan een partnerschap aan. Saxion wordt daarmee Founder van het WTC Twente. De overeenkomst met een duur van vier jaren is op vrijdag 26 maart getekend. WTC Twente en Saxion gaan op een aantal terreinen samenwerken, waaronder handelsinformatie (Trade Information) en handelsonderwijs (Trade Education). Trade Information is een van de diensten, die WTC Twente aanbiedt. De euregionale en wereldwijde vraag en aanbod worden daar bij elkaar gebracht. Op deze wijze worden de internationale handelsactiviteiten van het MKB in de Euregio bevorderd. Dit sluit uitstekend aan bij de activi­ teiten van het pas opgerichte Saxion Export Center (SEC). Het SEC ondersteunt bedrijven, die zaken willen gaan doen met het buitenland of hun bestaande internationale activiteiten willen uitbreiden.

Freerk Faber van WTC Twente (links), Wim Boomkamp van Saxion (midden) en burgemeester Frank Kerckhaert van Hengelo ondertekenen de overeenkomst tussen WTC en Saxion.

Ernst & Young Transaction Advisory Services is vanaf deze uitgave een nieuwe columnist in Twentevisie. Hun bijdrage zal gaan over fusies, overnames, waarderingen en kapitaalmana­ gement. Het team van Ernst & Young Transaction Advisory Services in Noord en Oost Nederland bestaat uit 13 transactieadviseurs en is daarmee in de regio marktleider op het gebied van transactieadvisering. Columnisten Patrick Boertien en Aron de Jong zijn beiden geboren en getogen in Twente en wonen daar nog steeds. PrimaBanen.nl, gespecialiseerd in personele diensten, werving- en selectie, re-integratie, training en coaching, is vanwege groei verhuisd van Campus in Hengelo naar de Einsteinstraat 12a in Almelo. PrimaBanen.nl houdt zich naast genoemde diensten ook bezig met detachering en executive search. Daarnaast richten ze zich met het bedrijfsonderdeel PrimaTraining.nl op verkoop- & managementtraining, workshops, pep-talks, personal coaching en het ontwikkelen van commerciële concepten. Twentevisie 04/2010

Op 26 & 27 november 2010 gaat de eerste Opleidingsbeurs Oost-Nederland van start in het Expo Center Hengelo. Op vele plaatsen in het land kent men al regionale opleidingsbeurzen, de regio Twente was hier echter nog niet in voorzien. De Opleidingsbeurs Oost-Nederland biedt regionale en landelijke (particuliere) opleidingsinstellingen op MBO-, HBO- en WO-niveau, de mogelijkheid om zich te presenteren en kennis te maken met toekomstige studenten. Daarnaast zullen bedrijven en brancheorganisaties zich laten zien. Studenten kunnen op deze manier een compleet beeld vormen van de opleidingsmogelijkheden. Park Golf Hulsbeek Open is verplaatst van april naar oktober. Reden is dat de aanleg van de greens problematisch verloopt vanwege het koude weer; het gras groeit niet voldoende om een mooi aangelegd golfparcours mogelijk te maken. Verplaatsing naar mei, juni, juli, augustus of september bleek lastig omdat het openbare recreatiepark Het Hulsbeek dan niet zes dagen achter elkaar beschikbaar is vanwege andere evenementen en de publieke openstelling voor badgasten. Ondernemers in Bad Bentheim en Pluspunkt Schüttorf zien kansen voor toerisme en bedrijven­ terreinen als Luchthaven Twente een doorstart zou maken. In een brief aan de Kamer van Koophandel Oost Nederland laten de belangenverenigingen van ondernemers in Bad Bentheim en Pluspunkt Schüttorf (met in totaal circa 230 aangesloten bedrijven) weten in meerderheid voor een doorstart van de luchthaven Twente te zijn. Vanwege de directe nabijheid van de Twentse luchthaven en de goede bereikbaarheid via A30 / A1 zien de Duitse ondernemersverenigingen ook ontwikkelingskansen voor de eigen bedrijventerreinen. Met name de mogelijkheid voor een directe spooraansluiting nabij de Twentse luchthaven geeft grote kansen. Vanaf 2 april is Alberts Kunsthandel van Joep Vrielink begonnen met een eigen kunstuitleen. Vanaf vijf euro per maand komt kunst daarmee binnen het bereik van velen. De afgelopen winter­ maanden zijn meer dan duizend schilderijen, litho’s, etsen en zeefdrukken in beeld gebracht en gerubriceerd, zodat iedereen de actuele voorraad en beschikbare werken online kan bekijken. Alberts Kunstuitleen start op een uitgekiend moment. De door de gemeente Almelo gesubsidieerde kunstuitleen is namelijk gestopt met uitlenen en neemt alleen nog werken in. Leferink Office Works is uitgeroepen tot Partner van het Jaar 2009 voor zijn productgroepen kantoorartikelen, computersupplies en papier. Uit de circa 60 landelijk deelnemende businesspartners en franchisers werden drie organisaties genomineerd. Met meer dan 50% van de stemmen werd Leferink Office Works uit Haaksbergen uiteindelijk als beste gekozen. Tot de beoordelingscriteria horen onder

Leferink Office Works is verkozen tot Partner van het jaar 2009. Links Marcel Jonker, rechts Stephan Massink

ander de mate van klanttevredenheid, de daarbij gerealiseerde omzet en de inzet rondom Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De gedeputeerden Abbenhues en Ranter presenteerden onlangs een plan dat een slordige tien miljoen euro kost om duizend vroegtijdige schoolverlaters tussen de 16 en 27 jaar aan een baan te helpen. De provincie Overijssel gaat werkgevers 10.000 euro betalen per jongere die zij in dienst nemen. Onder het motto ‘Niemand aan de kant’ wil de provincie langdurige werkloosheid onder jongeren voorkomen. De gedeputeerden doen een beroep op bedrijven en instellingen om banen beschikbaar te stellen. Het gaat om een combinatie van werken en leren. In de periode 22 februari tot en met 23 maart heeft de Rechtbank de volgende faillissementen doorgegeven. Tussen verschijnen van de Kamerkrant en de uitspraak van de rechtbank kunnen er wijzigingen ontstaan. Informeer daarom voor de actuele situatie bij het handelsregister tel: 0900-1234567 of via www.oostnederland.kvk.nl. Almelo: Bouwbedrijf Albersen B.V.; SIM Transport B.V.; Thomar-Ruwiel B.V.; Reimara Recht & Rendement B.V.; Rado B.V. Borne: Ubbink Techniek B.V. De Lutte: Stienen Vastgoed B.V.; R.G.A. Maseland, geb. 4-11-1979 en H.H.M. Maseland, geb. 14-7-1982, beiden vennoot van ReHu V.O.F. Deurningen: F.J. Thijert, geb. 10-121971, hodn F.J. Thijert. Enschede: Orange Neutral B.V.; J.G. Altena Beheer B.V.; P. Wijnsma, geb. 7-91976, hodn Timmer- en Afbouwbedrijf Wijnsma; I . Bus chenhenke, geb . 6 -5 -1970, ho dn Studio4sport’. Hengelo: Zeitplan Engineering B.V. Manderveen: R.G.M. Filart Holding B.V. Rijssen: Zonwerings Bedrijf Nederland B.V. Tubbergen: Taxi Markink B.V.; Taxi-Touringcar Filart B.V. Vriezenveen: Simo Projectrealisatie B.V.; IJK Totaal Onderhoud B.V. Weerselo: Bouw- en Metselbedrijf Oost B.V.; J.H.M. Kuipers Onroerend Goed B.V.

Persberichten kunnen per e-mail worden toegestuurd aan [email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi.

23

‘Een mooi gebouw, maar pas bij de opening wordt gedacht aan naam op gevel’



interview | verlichting

Reklatekst exclusieve

dealer van Philips LED’s Hij kende het bedrijf dus al. Maar hij moest nog afstuderen en daarvoor ging hij naar Indonesië. Uiteindelijk stond hij er zes jaar aan het hoofd van een beddenfabriek. Nijkrake kwam terug omdat hij geen meerderheidsbelang kreeg en graag eigen baas wilde zijn. Niet veel later ontmoette hij Scheurink opnieuw, die hem deelgenoot maakte van zijn probleem. Nijkrake: “Ik wilde toen eigenlijk de zaak al direct na het faillissement overnemen, maar had even buiten de curator gerekend. Met hem heb ik nog een behoorlijk gevecht moeten leveren om de andere twaalf overnamekandidaten het nakijken te geven,” aldus Nijkrake.

‘Al onze relaties, niet één uitgezonderd, zeiden met ons door te willen gaan’ Na de doorstart zijn twaalf medewerkers teruggekeerd. Vooral van monteurs werd afscheid genomen. “Het kon gewoon niet uit een busje met twee monteurs naar Amsterdam te sturen om daar een lichtbak op te hangen. Voor die uren wil niemand betalen. Dus vooral ingegeven door het fileleed zijn we zoek gegaan naar andere mogelijkheden. Nu sturen we onze lichtreclames op en worden ze door gespecialiseerde montagebedrijven geplaatst.”

Philips

Rob Nijkrake (links) wordt bij Reklatekst geadviseerd door oud-directeur Huub Scheurink.

(door Mario van Santen) Ruim een jaar geleden trok Huub Scheurink de stekker uit Reklatekst. Hij kon de kosten niet langer opbrengen. Maar in februari 2009 startte het bedrijf door onder leiding van een oudstagiair: Rob Nijkrake. Die nam het pand en de clientèle over en sloot een contract over het gebruik van LED-technologie met Philips. “Met deze deal zullen we het nieuwe

24

Reklatekst opnieuw tot specialist in gevel­ reclames maken.” Reklatekst kende in de hoogtijdagen veertig medewerkers. Kort voor het faillissement waren er nog 24 over. “Het was vechten tegen de bierkaai en eigenlijk ook tegen beter weten in,” zegt Scheurink, die nog altijd als adviseur aan het bedrijf verbonden is. “Je neemt niet zomaar

afscheid van mensen. Je vecht door in de hoop en verwachting dat er betere tijden zullen komen. Maar die kwamen niet. Dus moesten we stoppen.” En dat is zijn fout geweest, vindt de nieuwe eigenaar Nijkrake. “Te laat ingegrepen. Verder heeft hij een prachtig bedrijf opgebouwd. Na de doorstart zijn we samen naar zowel klanten als leveranciers geweest om te vertellen dat we terug waren. En hoewel lang niet iedereen Twentevisie 04/2010

betaald heeft gekregen van de curator hadden ze begrip voor de situatie. Mooi was het vooral dat al onze relaties, niet één uitgezonderd, zeiden met ons door te willen gaan. Dan heb je de afgelopen jaren toch goed werk geleverd.”

Stagiair Nijkrake deed de small business-opleiding in Haarlem en liep daarvoor stage bij Reklatekst. Twentevisie 04/2010

De moderne lichtreclames zijn van een nieuwe generatie. Naast het vertrouwde neon, dat volgens Nijkrake altijd zal blijven vanwege de specifieke uitstraling, wist hij in het eerste jaar onder zijn leiding het bedrijf een nieuwe richting op te sturen. Nijkrake wist het voor elkaar te krijgen exclusief dealer van de Philips LEDverlichting te worden. “Met die LED’s hebben we een geweldig verkoopargument. Elke onderneming met een lichtbak die nog op TL-buizen werkt, kan gemiddeld binnen anderhalf jaar de investering in LED’s terugverdienen. Daar komt nog bij dat het veel duurzamer is en het licht ook nog eens veel mooier. Geen uitvallende buizen meer of knipperende starters, maar een mooi egaal licht. Dat exclusieve dealerschap voor Oost-Nederland hebben we echt niet zomaar gekregen. Daar hebben we eerst vijf grote opdrachten voor moeten binnenhalen. Pas toen wilde Philips met ons in zee. Met de erva-

ring die we nu hebben zijn we ervan overtuigd dat deze gepatenteerde posterbox-modules van Philips een gouden toekomst hebben. TL-buizen zijn over enkele jaren bij wet verboden. Logisch eigenlijk ook, want een lichtbak vraagt al gauw een kleine 800 Watt. Om hetzelfde resultaat te halen, heb je met LED’s maar een kleine 50 Watt nodig. Iedereen snapt dus dat je de investering in LED’s in no time terugverdient.”

Eerder betrokken worden Buiten de kostenbesparing met LED’s zouden bedrijven volgens Nijkrake ook voor LED’s moeten kiezen vanwege de uitstraling ervan. “Ik erger me kapot als ik soms naar de ANWB bewegwijzering kijk. Een deel ervan is uit of knippert. Puur slecht natuurlijk en ook niet goed voor de verkeersveiligheid. In de nieuwste borden zie je al dat ze gebruik maken van LED’s, maar ook daar heb je verschillen in kwaliteit. Ik wil er niet flauw over doen, maar het spul dat uit bijvoorbeeld Polen of China komt, is gewoon van een mindere kwaliteit. Philips geeft niet voor niets drie jaar garantie. Door mooie verlichtingsplannen te ontwerpen en een terugverdienmodel op te stellen kunnen wij bedrijven dus een geweldig aanbod doen. Jammer is alleen dat we zo laat bij de bouw van een nieuw pand betrokken worden.

‘Ik erger me kapot als ik soms naar de ANWB bewegwijzering kijk’ Dan is er een mooi gebouw neergezet, maar wordt pas kort voor de opening bedacht dat er nog een naam op de gevel moet. Doodzonde! Want met een architect hoef je daar niet over te beginnen. Die vindt dat het ontwerp van zijn gebouwd met lichtreclame geweld wordt aangedaan, maar dat hoeft helemaal niet. Als compromis wordt dan vaak gekozen voor een vrijstaande zuil, die los van het pand komt te staan. Wij zouden het toejuichen als wij al in de ontwerpfase van de architect bij zijn project betrokken worden. Dat komt het hele gebouw en dus ook de hele omgeving ten goede. Licht voegt zoveel toe en is zo enorm belangrijk voor de uitstraling van een gebouw. En juist met de nieuwe LED-verlichting zijn de mogelijkheden eindeloos. We hebben dus nog een heleboel werk te verzetten.”  ■

25

De hapjes en drankjes werden aangeboden door: FC Twente Meeting & Events, Damsté Advocaten,

Memphis in beeld

Suwijn Notarissen en Jongbloed Fiscaal Juristen

impressie | memphis

Film, congres, verzekeringen en Kamer Op 6 april spraken Martin Steenbeeke en Jan Medendorp in de Gouden Talenten lounge in De Grolsch Veste eerst met Joost Ranzijn van ZigZag Film die na de dood van zijn vriend Theo van Gogh alleen nog maar films wil maken over de integratie in de samenleving. Dat heeft hij eerder gedaan in Maastricht, Arnhem en Lelystad en nu staat Enschede op de rol met de film ‘Niks aan de hand’; een ambitieus speelfilmproject voor en door jongeren in Enschede met een glansrol voor sterspelers van FC Twente. Daarna legde Kees Eijkel, directeur van Kennispark Twente, uit dat er geen enkele reden meer is om te twijfelen aan de doorgang van het innovatiecongres Innoversum. Vervolgens namen gezamenlijk achter de microfoon plaats Kalo Bagijn van Brand New Day - die eerder de bankwereld opschudde met de oprichting van BinckBank - en Harm Jan Bronsvoord van de Hypotheekshop in Colmschate, die met Bagijn samenwerkt met het vermarkten van verzekeringsproducten op een manier die dit maal de verzekeringswereld wakker maakt. Temslotte was het de beurt aan Medy van der Laan, die het na een inwerktijd van acht maanden wel ziet zitten bij haar nieuwe werkgever, de Kamer van Koophandel Oost Nederland. Een van de doelen die ze stelt is om de Kamer meer in beweging te krijgen. De volgende opname van Memphis is op dinsdag 27 april (niet op 4 mei zoals oorspronkelijk gepland!), wederom in de Gouden Talenten-lounge in de Grolsch Veste. De gasten zijn dan onder anderen Theo de Rooij (oud-wielrenner en oudploegleider, nu ondernemer) en Louis Koopman, mode-ondernemer maar ook bestuurder van de Kamer van Koophandel. En noteert u ook alvast de datum van de laatste opname van Memphis dit seizoen: 1 juni.

De gasten van Jan Medendorp en Martin Steenbeeke op 6 april waren, van boven naar beneden: Joost Ranzijn van ZigZag Film, die de film ‘Niks aan de hand’ bekendheid wil geven, Kees Eijkel van Kennispark Twente die vertelde over het congres Innoversum, het duo Kalo Bagijn van Brand New Day en Harm Jan Bronsvoord van de Hypotheekshop, die uitleg gaven over hun samenwerking op het gebied van verzekeringen, en Medy van der Laan, sinds acht maanden directeur van de Kamer van Koophandel Oost Nederland.

26

Als u maandelijks uitgenodigd wilt worden voor de opnames van Memphis, dan kunt u zich voor de e-mailservice opgeven via www.twentevisie.nl. U wordt dan ook op de hoogte gehouden van de gasten. U ontvangt dan bovendien de maandelijkse nieuwsbrief die een voorproefje geeft van wat de komende uitgave te bieden heeft. Op de volgende pagina’s een vervolg van de fotoreportage van de Memphis-bijeenkomst van 6 april.

27

impressie | memphis

Autobedrijf Kamp

28

Autobedrijf Kamp Almelo – Rijssen www.opel-kamp.nl [email protected]

Fa r w i c k d o e t j e t u i n g o e d

Mobiliteit verzekerd! B I J KO N I N K L I J K E B E S C H I K K I N G

HOFLEVERANCIER

29

Jan en Gijs Eijsink denken niet aan hun pensioen



interview | broers

‘Het regionale nieuws Staten. Hij kon in de jaren vijftig zelfs lid worden van de Tweede Kamer, maar daar was onze grootvader op tegen. Dat was een behoorlijk dominante man, dus het Haagse avontuur is nooit doorgaan. Hoe dan ook: vader was een gedegen en fanatiek bestuurder, met een zeer goede dossierkennis.”

Mislukken

Jan (links) en Gijs Eijsink voor hun ouderlijk huis in Markvelde.

(door Bert Eeftink) Hun geboortestek is een karakteristieke Twentse boerderij in de buurtschap Markvelde, tussen Diepenheim en Hengevelde. Daar groeiden Jan (62) en Gijs Eijsink (64) op tussen glooiende akkers en grazige weiden. Een agrarische carrière leek een logische gevolgtrekking voor de broers maar daar kwam het niet van: beiden hadden weinig op met het boerenleven. Gijs koos aanvankelijk voor het onderwijs en belandde later in de journalistiek, waar hij onder meer werkzaam was op de sportredacties van Radio Oost, Omroep Gelderland, De Twentsche Courant en TC Tubantia. Jan begon zijn loopbaan bij een financiële instelling maar kwam daarna al snel in de culturele hoek terecht. Vorig jaar stopte hij - na 13 jaar - als directeur van het Goorse theater, verenigings- en evenementencentrum de Reggehof, dat onder zijn leiding een begrip werd in de regio, alsmede de muziekschool Hof van Twente; hij is nu zakelijk leider van de Kunstvereniging in Diepenheim. Zoals gezegd, Jan en Gijs Eijsink zijn stoere boerenzoons. Hun vader runde in het verleden in het buurtschap Markvelde een boerenbedrijf,

32

het historische Hof Kagelink. Daar moesten de gebroeders bij tijd en wijle flink aan de bak om pa te helpen bij alle werkzaamheden op en rond de boerderij. Vader Eijsink was overigens agrariër geworden tegen wil en dank.

‘Als ik nu een tip geef, kan het wel drie weken duren voordat het in de krant komt’ Jan: “Zijn oudste broer runde de boerderij eigenlijk, maar besloot van de ene op de andere dag om ermee te stoppen omdat hij priester wilde worden. Er was dus acuut een bedrijfsopvolger nodig en dat was onze vader. Hij zat op dat moment in Bolsward, op de hogere zuivelschool.” Gijs: “Het boer zijn zat hem bepaald niet in het bloed. Dat hebben we later van diverse familieleden te horen gekregen. Zijn passie lag in het bestuurlijke werk. Meteen na de oorlog kwam hij in de raad van de gemeente Diepenheim, toen nog namens de Katholieke Volks Partij. Later is hij ook nog wethouder geworden, was lid van de zogenaamde Twente Raad en maakte deel uit van Provinciale

Zowel Jan als Gijs heeft die diepgaande passie voor politiek nooit overgenomen, al kregen ze in hun beider carrières wel regelmatig met bestuurders van doen. Desalniettemin hebben ze een aantal karaktereigenschappen van hun vader geërfd. Jan: “We hebben zeker wel trekjes van hem. Met name als het gaat om onze maatschappelijke betrokkenheid. Wij doen graag wat voor de samenleving; altijd druk, altijd bezig.” Gijs: “Onze vader zag ook wel in dat het boeren ons niet in het bloed zat. Aan de ene kant wilde hij dat we een beroep kozen waar we voldoening in vonden, aan de andere kant wilde hij de boel ook heel graag sturen. Ik zat destijds op het gymnasium, maar dat dreigde te mislukken. Vader heeft er toen voor gezorgd dat ik op mijn 16de op de kweekschool in Hilversum terecht kwam. Daar kwam mijn journalistieke interesse ook naar boven. Ik was er hoofdredacteur van ‘Hilversum 3’, zoals onze schoolkrant heette. Verder schreef ik af en toe als sportmedewerker voor de regionale krant, de Gooi- en Eemlander.” Jan: “Ik bleek op school goed in rekenen en boekhoudkundige dingen. Met hulp van vader kwam ik bij de Raiffeisenbank in Delden, hij had daar connecties. Toch stroomde de cultuur kennelijk toen al door mijn aderen. De bankdirecteur gaf me al heel snel het advies om iets in de cultuurwereld te zoeken. Dat ben ik uiteindelijk ook gaan doen. Ik kwam in Enschede bij Concordia terecht (creativiteitscursussen, binnenschoolse projecten, opleidingen, theater, filmhuis), eerst als hoofd van administratie en organisatie, later als adjunct-directeur.”

VARA Naast hun dagelijkse werk bleven beide broers ook maatschappelijk betrokken. In het naburige (en katholieke) Hengevelde werden diverse activiteiten geïnitieerd en opgezet. Zo zorgden Jan en Gijs er mede voor dat de plaatselijke zomerfeesten veranderden van een puur lokaal gebeuren naar een regionaal vermaard evenement met zeer aansprekende bands. Het feest in Hengevelde kreeg naam en faam in de wijde omtrek, met Jan als gedreven organisator en Gijs als geslepen pr-man die ver Twentevisie 04/2010

is dramatisch in TC Tubantia’ over de grenzen van Hengevelde keek. Zo kwam de VARA jaarlijks naar het Twentse kerkdorp om daar een live radio-uitzending te verzorgen. Jan: “De organisatie van dat soort dorpsfeesten was toen doorgaans in handen van de plaatselijke horeca. In Hengevelde speelde het feest zich later af in een grote tent, waar bands op verschillende podia speelden en waar de opbrengst voor een groot deel naar het verenigingsleven ging. Alles wat in Nederland een beetje naam had, is in de loop der jaren in Hengevelde geweest zoals Shocking Blue, Kayak, Golden Earring, Herman Brood en Boney M. De laatste groep speelde voor 3000 man in de sporthal van Hengevelde, net op het moment dat ze een internationale tophit hadden met de Rivers of Babylon.” Gijs: “Als we bands wilden hebben, lukte dat bijna altijd. Iedereen wilde wel in Hengevelde spelen.”

Lokale pers dramatisch Terug naar de loopbaanontwikkeling van de heren Eijsink. Gijs deed dus in Hilversum de kweekschool, een opleiding die hem klaarstoomde voor het onderwijs. Omdat hij een baan op een lagere school in Ruurlo kon krijgen, keerde hij weer terug naar het oosten van het land. Gijs: “Ik ben enkele keren van baan gewisseld, nadat ik de akte Lichamelijke Opvoeding had gehaald. Na Ruurlo kwam ik op de landbouwschool in Delden terecht, daarna op de huishoudschool in Neede en vervolgens ben ik met een vriend een maand of acht op reis gedaan door Zuid-Europa en Zuid-Amerika. Toen dat er op zat, kon ik weer aan de slag op een LBO-school in Lichtenvoorde. Ik was toen ook al correspondent bij de Twentsche Courant en kwam op die manier weer terecht bij de sportredactie van Radio Oost, destijds nog de RONO. Ik had het in het onderwijs best naar mijn zin, maar het hart klopte toch harder voor de journalistiek. Op enig moment vroeg de Twentsche Courant of ik daar in vaste dienst wilde komen. Ik kreeg een aanbieding waarvan ik meteen dacht: dat mag ik niet laten schieten. In de gauwig­ heid had ik berekend dat ik er 300 gulden op vooruit zou gaan. Dat bleek later maar 26 gulden te zijn. In elk geval ben ik in 1986 bij de Twentsche Courant begonnen. Daarna ging het snel, want twee jaar later was ik al chef van de sportredactie. De concurrentie met Dagblad Tubantia was er toen nog volop. We streden toen voor ieder nieuwtje.” Jan: “Dat is tegenwoordig een groot gemis, het ontbreken van die concurrentie. Het nieuwsaanbod op de lokale pagina’s is tegenwoordig soms dramatisch.” Gijs: “Klopt. Als ik nu een tip geef, kan het Twentevisie 04/2010

wel drie weken duren voordat het in de krant komt. Vroeger stond het er meteen in.”

Concordia Jan werkte in totaal 18 jaar voor Concordia in Enschede. Tegelijkertijd runde hij vanuit zijn huis een ‘feestkundige’ onderneming, een soort evene­mentenbureau. Jan: “Er meldde zich op een dag een headhuntersbureau. Ze zochten een directeur bij het Goorse theater De Reggehof. Ze hadden een aantal kandidaten op het oog, maar ik ben het uiteindelijk geworden. Financieel en organisatorisch viel er aardig wat te doen. Het gebouw werd enerzijds (terecht) geclaimd door het verenigingsleven maar moest anderzijds ook geëxploiteerd worden. We zaten feitelijk een beetje opgescheept met een politieke erfenis uit het verleden. De voormalige gemeente Goor had de culturele tempel er na een lange politieke strijd neergezet, waarbij er tijdens de bouw al flink bezuinigd moest worden, vanwege dreigende budgetoverschrijdingen. Toen de stenen definitief gestapeld waren, bleek er niet veel geld meer over voor het runnen ervan en een beetje programmering. Met dat gegeven in het achterhoofd ben ik aan de slag gegaan.”

‘Ik vind dat je eigenlijk niet langer dan zo’n acht jaar ergens moet blijven zitten’ Pas twee jaar geleden kreeg hij van de lokale politici een toezegging die hem tevreden stelde. Daarvoor was het behoorlijk vechten tegen de bierkaai. Een groot aantal raadsleden vond de Reggehof maar een geldslurpend monstrum. Desalniettemin werd de instelling onder zijn leiding een begrip in de regio en een cultureel centrum voor de hele gemeente Hof van Twente. Jan: “Ik vond vorig jaar dat ik lang genoeg bij De Reggehof had gezeten. Ik vind überhaupt - en dat geldt wat mij betreft ook voor de politiek dat je eigenlijk niet langer dan zo’n acht jaar ergens moet blijven zitten. Je verliest de scherpte. Ik heb al die tijd overigens met veel inzet en plezier bij Reggehof gewerkt, maar ik had ook nog wat andere ambities.”

Bezuinigingsoperatie Gijs werd drie jaar geleden geconfronteerd met een ingrijpende bezuinigingsoperatie bij TC

Voor Twentevisie portretteert Bert Eeftink een aantal succesvolle ondernemende broers uit het oosten des lands. In dit nummer Jan en Gijs Eijsink.

Tubantia. Het werd een nogal zuur afscheid van de fusiekrant, waarmee eigenlijk nooit een innige band is ontstaan. Als bezuinigingsoperatie werd hij samen met nog vijftien mensen op straat gezet. Sindsdien fungeert hij als zelfstandig ondernemer. Hij doet het nodige schrijf- en pr-werk in opdracht, werkt mee aan het nieuwe tijdschrift Oost en zette samen met sportjournalist Eddie van der Ley de website www.twentesport.com op. Jan heeft nu de dagelijkse leiding over de Diepenheimse Kunstvereniging, die de komende jaren uit moet groeien tot een professionele organisatie op het gebied van beeldende kunst. Zijn dienstverband (20 uur per week) ging op 1 september 2009 in, een dag na zijn officiële afscheid bij de Reggehof. Gijs: “Het heeft me wel verbaasd dat je zo snel hebt toegehapt. Je was nog niet weg bij De Reggehof of je zat al bij de kunstvereniging. Ik had nog even gewacht. Misschien had zich nog wat mooiers kunnen aandienen.” Jan: ”Ik heb geen moment getwijfeld. Er komt in Diepenheim een prachtig kunstproject van de grond, waarmee een bedrag van negen miljoen euro gemoeid is. De oude kern van ’t Stedeke wordt een centrum van culturele bedrijvigheid. Er liggen prachtige kansen.” Gijs: “Diepenheim mag blij zijn met het initiatief. Het is verder een dood stadje, zonder industrie of andere aansprekende dingen.”

Gewoon doorgaan Tot slot: hoe zouden beide broers elkaar willen definiëren? Gijs: “Jan is een organisator in elke vezel, in de fanatiekste zin van het woord. Dat bedoel ik positief. Hij is een heel creatief mens dat niet stil kan zitten.” Jan: “Ik denk dat Gijs hele goede keuzes heeft gemaakt en eruit heeft gehaald wat er in zat. Gijs is verknocht aan de journalistiek en sport in het bijzonder. Een goede ‘move’, want daar ligt ook zijn kracht.” Gijs: ”Doorgaan doe ik zeker. Stoppen en achteroverleunen is geen optie.” Jan: “Voor mij geldt hetzelfde. Ik moet actief blijven, dingen doen. De pensioengerechtigde leeftijd? Ik denk dat ik namens mijn broer spreek als ik zeg dat die voor ons eigenlijk niet bestaat.” ■

33

column | juridisch gezien

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

Burn-out door perfectie Werkneemster Joke is sinds 1969 in dienst bij de werkgever, laatstelijk in de functie van hoofd administratie. Joke werkte 36 uur per week, op haar eigen verzoek verdeeld over 4 dagen per week.

gehonoreerd. Dat hier in de praktijk geen uitvoering aan is gegeven valt de werkgever niet te verwijten, omdat Joke minder dan twee weken daarna uitviel.

Het oordeel van het gerechtshof Op 55-jarige leeftijd valt Joke in 2001 wegens ziekte (burn-out) uit. In 2002 concludeert de bedrijfsarts dat er geen benutbare mogelijkheden tot het verrichten van aangepaste arbeid zijn, vanwege onvoldoende functioneren op persoonlijk en sociaal gebied. Volgens de bedrijfsarts is Joke uitgevallen ‘…na jarenlange roofbouw in de eigen werksituatie. Een en ander was het gevolg van haar eigen perfectionistische, dwangmatige en veeleisende (van zichzelf) karakter en van het feit dat de werkdruk de laatste tijd duidelijk was toegenomen, met daarbij een gevoel van miskenning door de werkgever’. De behandelend psychiater verklaart dat Joke kampt met forse depressieve klachten. Volgens de psychiater voelt Joke zich sterk verantwoordelijk en is zij zeer loyaal tegenover anderen, waaronder haar werkgever, waarbij zij zichzelf wegcijfert. Hierdoor werkt zij vaak en veel over. Door de langdurige overbelasting in de werk­ situatie en de levensinstelling van betrokkene is de burn-out ontstaan, aldus de psychiater. Met toestemming van UWV WERKbedrijf is de arbeidsovereenkomst met Joke met ingang van 1 augustus 2004 opgezegd.

De vordering Joke vordert vervolgens van de werkgever een schade­vergoeding van ruim e 100.000,-. Volgens Joke heeft de werk­gever zijn zorgplicht geschonden. Joke stelt dat zij arbeidsongeschikt is geraakt omdat zij langdurig kampte met overbelasting als gevolg van de overname van de onder­neming. De omzet nam toe, maar de groei van het personeels­bestand hield daarmee geen gelijke tred. Hierdoor steeg de werkdruk. Joke werkte regelmatig 12 uur per dag en de werkgever heeft geen maatregelen genomen om de werkdruk te verlagen. De werkgever weerspreekt de stellingen van Joke. Volgens de werkgever heeft Joke tot ok­tober 2001 niet aangegeven dat zij zich overbelast voelde. Nadat Joke dat wel had gedaan, heeft de werkgever direct maatregelen genomen. De werkgever heeft voorgesteld om alle neventaken bij Joke weg te nemen. Het verzoek van Joke om haar dienstverband te verminderen tot 32 uur is door de werkgever

34

De kantonrechter wijst de vordering van Joke af. Joke gaat in hoger beroep. Bij de beoordeling van de vordering van Joke stelt het gerechtshof te Arnhem voorop dat de werkgever op grond van de wet (artikel 7:658 BW) de plicht heeft om maatregelen te treffen die nodig zijn om schade bij werknemers te voorkomen. Daaronder kan ook psychische schade, zoals een burn-out, vallen. Wil de vordering van Joke slagen, dan moet er sprake zijn van een causaal verband tussen de (psychische) schade en het werk. Het is aan Joke om dit causale verband te bewijzen. Bovendien is het algemeen bekend dat een burn-out door vele oorzaken kan ontstaan en sterk individueel bepaald is. Hierdoor moet Joke, volgens het hof, concrete feiten en omstandig­ heden met betrekking tot de werksituatie stellen, waaruit blijkt dat de klachten door het werk zijn ontstaan en niet door iets anders. Als er immers sprake is van een normale werksituatie en een werknemer niettemin niet tegen de werkdruk is bestand, kan niet gezegd worden dat de stress door de werkomstandigheden is veroorzaakt. Van de werkgever hoeft in een normale situatie ook niet te worden verwacht dat hij maatregelen neemt. Een werkgever hoeft pas maatregelen te nemen, wanneer het voor de werkgever duidelijk is dat een bepaalde (wijziging in de) werksituatie het risico van stressklachten voor de werknemer met zich brengt. Het hof stelt vast dat er geen onafhankelijk onderzoek naar de werksituatie is verricht. Of er daadwerkelijk sprake was van een werksituatie die dermate belastend was dat deze niet zonder risico’s voor de gezondheid kon worden uitgevoerd, valt derhalve niet meer vast te stellen. Uit de door de bedrijfsarts en psychiater opgestelde rapportages blijkt echter dat de burn-out mede is veroorzaakt door de karakterstructuur van Joke. Juist nu het ontstaan van een burn-out vaak individueel bepaald is, is het aan de werknemer om de werkgever op de hoogte te stellen van de problemen die zij ervaart ten aanzien van de omvang van de werkzaamheden. Daarbij is van belang dat Joke vaak uit eigen beweging overwerkte. Het hof oordeelt hierdoor dat de werkgever zijn zorgplicht niet heeft geschonden en bekrachtigt

het vonnis van de kantonrechter. De vordering van Joke wordt volledig afgewezen.

Conclusie Uit deze uitspraak volgt dat het raadzaam is om een onafhankelijk onderzoek naar de werksituatie te laten verrichten als er twijfels zijn over de oorzaak van de burn-out van een werknemer. Als uit het onderzoek immers blijkt dat er sprake is van een normale werksituatie en dat de oorzaak van de burn-out gevonden kan worden in het karakter of de privé-omstandigheden van de werknemer, kan de werkgever zijn kansen in een (kennelijk onredelijk ontslag) procedure sterk verbeteren.

Mr. Barbera Netters, De auteur is werkzaam als advocaat bij Van Overbeek de Meyer c.s. Advocaten te Deventer Twentevisie 04/2010

actueel | personeelstransfers ‘Een organisatie is succesvol, als de mensen die er werken succesvol zijn’

Mens en organisatie Voor de maand april werden de volgende opmerkelijke transfers op management- en directieniveau in Twente bij de redactie van Twentevisie aangemeld. Outplacementbureaus, werving- en selectiebureaus, bedrijven of instellingen, maar ook nieuwe medewerkers zelf kunnen recente transfers doorgeven aan de redactie van Twentevisie via www.twentevisie.nl (voorpagina, rechts in de menubalk). of rechtstreeks aan Segerink Search: [email protected] / 0541-663454. Incassospecialist en gerechtsdeurwaardersorganisatie GGN heeft de Raad van Bestuur versterkt met ir. Wilma Toering-Keen. Toering draagt de verantwoordelijkheid voor de porte­feuille Support, die bestaat uit de deel­ disciplines ICT, HRM, Facilitaire zaken en het Bedrijfsbureau. Toering is op 1 maart in dienst getreden bij GGN. Ze begon haar loopbaan eind jaren ’80 bij KPN Telecom waar zij diverse managementfuncties op marketing- en salesgebied bekleedde. In 1998 stapte ze over naar ING Bank, waar ze van 2002 tot 2008 als voorzitter het directieteam van het district Oost Nederland aanvoerde. Het afgelopen jaar werkte Toering als consultant bij Intenza Consulting Group. Met haar toetreding is de Raad van Bestuur van GGN gegroeid van vier naar vijf leden. Met ingang van 6 april zal Mark Luft (1969) als Commercieel Direc­­ teur toetreden tot de directie van Hoomark te Hoogeveen. Daar wordt hij verantwoordelijk voor het verder uitbouwen van de Mark Luft E uropese m a rkt voor inpakpapier en stationary. Voorheen was Luft Districtsdirecteur bij ABN AMRO en heeft hij diverse marketingmanagementfuncties vervult bij Grolsch en Smiths Food Group. Dedde Jan Mik is met ingang van 1 april aangesteld als Hoofd Automatisering van Aqua+ B.V. te Goor. Aqua + is met 185 medewerkers en vier vestigingen de grootste installateur van sprinklers en aanverwante blussystemen in Nederland. Met bijna twintig jaar ervaring als Hoofd Automatisering en ICT-Manager bij Nicovij U.A. en later Enorm Beheer B.V. heeft Aqua+ met Mik een zeer ervaren manager binTwentevisie 04/2010

Dedde Jan Mik

nengehaald. Hij zal de complexe automatiseringsbehoefte binnen Aqua+ gaan stroomlijnen, implementeren en onderhouden. Profil P&O Consultants heeft het volledige werving- en selectietraject verzorgd.

Per 1 mei wordt Jan Zengerink Commercieel Manager bij Reef Hout in Goor, leverancier van hout in zowel de grond- weg- en waterbouw als voor toepassingen in de bouw en deel uitmakend van de Reef Group. Voorheen was bedrijfskundig ingenieur Zengerink werkzaam binnen de directie van Wiefferink Flexibele storage-, buffer- and cover systems in Oldenzaal en heeft hij in Noord en Zuid Amerika gewerkt bij chemie-toeleverancier Brenntag in vooral sales/marketing verantwoordelijke functies. Op 1 april is Saskia Tegenbosch in dienst getreden als juridisch adviseur bij de Twentse Zorgcentra. Zij zal de bestuurders ondersteunen b ij j u r i d i s c h e e n governance-vraagstukken, maar ook bij vr aagstukken omtrent gezondSaskia Tegenbosch heidsrecht, overeenkomstrecht, ondernemingsrecht, wettelijke vertegenwoordiging en arbeidsrecht. Saskia Tegenbosch zal deze functie combineren met haar juridische adviespraktijk, vanwaar uit ze veel heeft gewerkt voor Heineken Nederland en regionale MKB-bedrijven. Daarnaast begeleidt ze jaarlijks tientallen Mediation trajecten. Segerink Search heeft deze bemiddeling tot stand gebracht. Klaas Sloots (38) is sinds 1 februari de nieuwe chef van cluster Oost binnen de politie Twente. Cluster Oost omvat de gemeenten Enschede en Haak sbergen. Hij volgt hiermee José Rooijers op, die op 1 oktober is begonnen als dis­trictschef West Veluwe Vallei, bij de politie Gelderland Midden. Sloots was plaatsvervangend districtchef Zuid-West Drenthe. Daarvoor was hij afdelingchef van Zwolle-Noord bij de politie IJsselland. Sloots begon zijn loopbaan in 1993 in het korps Flevoland, waar hij diverse functies heeft vervuld. Hij volgde de Politie Opleidingsschool Zuid Nederland en studeerde aan de HEAO in Amsterdam.

Naam: Heike Hartmann Leeftijd: 45 jaar Burgerlijke staat: gehuwd met Jorg, geen kinderen. Wat is je nieuwe functie? Met ingang van 1 april word ik operationeel directeur bij TSN, Thuiszorg Service Nederland. Heike Hartmann, dat klinkt Duits? Ik ben geboren en getogen Duitse, maar werk al sinds 1999 in Nederland. Hiervoor was ik directeur van Apertito BV Nederland. Werken in Nederland is leuk en anders dan in Duitsland, informeler en persoonlijker en dat spreekt me erg aan. Wat is je achtergrond? Ik heb bedrijfskunde gestudeerd maar heb altijd veel internationale ervaring proberen op te doen. Zo heb ik in Brussel en Parijs gewerkt. Hoe is deze baan ontstaan? De huidige directie bestaat uit een algemeen en een financieel directeur, die hun handen meer dan vol hebben. Het is heel verstandig om daar een operationeel directeur aan toe te voegen. Wat wordt de uitdaging? Ik word verantwoordelijk voor alle rayons inclusief de targets. Verder zullen het structureren en het vervolg geven aan van de explosieve groei en het integreren van de diverse culturen door de vele overnames de nodige aandacht vergen. Hoe ben je aan de baan gekomen? Ik ben benaderd door Caroline Kamphuis van Segerink Search. Wat voor een type ben je? Ik ben doelgericht en vind de menselijke kant belangrijk. Ik wil met respect en vertrouwen met mensen omgaan. Het bouwen van een team, dat ‘zegt wat het doet en doet wat het zegt’ is waar ik voor ga.

Deze pagina wordt samengesteld door Caroline Kamphuis en Jos Segerink van Segerink Search, specialist in het zoeken en selecteren van Managers, Directeuren en Commissarissen. Objectief, in samenspraak met de hoofdredactie.

35

Ex-topwielrenner Gerard Veldscholten mist zijn vader tot op de dag van vandaag



‘Ik ben te weinig

Gerard Veldscholten: “Het maakt toch helemaal niet uit dat ik heel bewust heb gekozen om als gewoon fietsenmaker bij Bos Tweewielers in Deventer te werken?”

(door Gerhard Nijboer) De legendarische Jacques Anquetil heeft gedeeltelijk gelijk gekregen. De vijfvoudig winnaar van de Tour de France, bijgenaamd Monsieur Chrono, sprak in 1984 over een podiumplaats in de Grand Boucle voor de toen 24-jarige Gerard Veldscholten én voorspelde de Oldenzaalse wielrenner een gouden toekomst. Ruim een kwart eeuw later kan het Twentse karaktermens zich wel vinden in de woorden van de Franse wielerlegende. Nee, hij haalde nooit het podium van ’s werelds grootste wielerevenement, maar zit nu wél midden in die gouden toekomst: Gerard Veldscholten is in zijn vijftigste levensjaar nog steeds getrouwd met ex-topvolleybalster Miranda, heeft met Roos en Jaap twee lieve kinderen en gaat elke dag met het broodtrommeltje onder de arm naar zijn werk. Niet zoals veel ex-collega’s als ploeg­leider, teammanager, PR-functionaris of geslaagd ondernemer, maar als gewoon fietsen­ maker in loondienst. “Ik ben een heel gelukkig mens geworden,” verklaart Veldscholten aan het begin van een wielerseizoen, waarin zowel de Ronde van Italië als die van de Tour de France in Nederland van start gaat. O ja, Veldscholten geselt op z’n vijftigste nog steeds geregeld de pedalen van het stalen ros, waarmee hij vroeger zijn collega’s vaak tot wan-

36

interview | sport

hoop dreef. En ook nu nog roepen zijn trainingsmaatjes geregeld luidkeels om hun moeder als het beest van Oldenzaal een van zijn verwoestende demarrages plaatst. “Als je iets doet, moet je het goed doen,” is ook na zijn actieve carrière het motto van het krachtmens gebleven. “Half werk afleveren is nooit mijn sterkste punt geweest.

‘Ik wist ook absoluut niet wat er zich allemaal in het peloton afspeelde’ Of het nu om wielrennen, trainen, werken of de dingen binnen het gezin gaat, ik wil het gewoon goed doen.” En Gerard Veldscholten zit daarbij niet te wachten op een beloning in de vorm van geld of mooie spullen. “Een beetje respect en waardering is genoeg. Ik geloof dat ieder mens door die simpele dingen in het leven gemotiveerd kan raken.”

Nooit klagen, nooit zeuren Gerard Veldscholten is door zijn imposante carrière niet veranderd. En ook het leven na het professionele leven op het smalle zadel heeft geen invloed op zijn karakter gehad. Dus is hij altijd het bescheiden jochie uit zijn jeugd gebleven. Bescheidenheid, die hem niet alleen enorm veel waardering, lofuitingen en respect voor zijn talent

hebben opgeleverd, maar ook veel overwinningen en geld hebben gekost. Vrijwel elke ploeg­leider gebruikte of misbruikte het talent en vooral de menta­liteit van de Oldenzaalse krachtpatser om andere renners te laten winnen. En ze wisten dat Veldscholten nooit klaagde, nooit zeurde en zijn kopmannen en ploegleiders verbaal nooit een strobreed in de weg legde. Zoals hij ook nooit partner kon zijn in de klassieke ‘wielerdeals’ waarbij de wat slimmere jongens zonder scrupules in de remmen knepen als de concurrentie daar óf een zak geld óf een wederdienst in een andere grote koers tegenover stelde. “Omdat ik niet zo in elkaar zat, werd ik door collega’s, de media en de buitenwereld vaak voor ‘dom’ uitgemaakt,” blikt de voormalige ijzervreter terug op die tijd. “Maar ik wist ook absoluut niet wat er zich allemaal in het peloton afspeelde en hoe de combines in elkaar staken. Ik wilde alleen maar sportman zijn, hard fietsen voor mijn ploeg en vooral géén pion in allerlei spelletjes. Daarom ben ik misschien naïef geweest, waardoor ik qua overwinningen en financieel niet alles uit mijn carrière heb gehaald. Ik heb me daar wel eens onzeker en miskend door gevoeld, maar achteraf ben ik er ook wel weer trots op dat ik altijd mezelf ben gebleven. Ik kan iedereen recht in de ogen kijken.”

Lemselo Het was ook niet gek dat Gerard Veldscholten qua populariteit en uitstraling niet in de schaduw stond van streekgenoten als Hennie Kuiper, Jos Lammertink, Henk Poppe, Herman Snoeijink, Erwin Nijboer, Han Vaanhold en Arie Hassink. De jonge Veldscholten groeide in het gehucht Lemselo namelijk niet op in een wielerfamilie of wieler­cultuur, vandaar dat hij het eerst probeerde als hockeyer, honkballer en voetballer. Pas toen hij zich op de zijn zestiende realiseerde dat hij nooit ‘groot’ zou worden in die sporten, meldde hij zich bij de Oldenzaalse Wielerclub OWC. Want hij zou en moest ‘groot’ worden, al was het alleen maar om te bewijzen dat zijn vader trots op hem kon zijn. “Mijn vader overleed plotseling toen ik nog maar tien jaar was. Vanaf dat moment moest moeder in haar eentje met heel weinig middelen drie kinderen opvoeden. Zij was helemaal niet van de sport, op wielrennen was ze zelfs tegen omdat er veel te veel ongelukken gebeuren.” Gerards eerste racefiets was dan ook een geleend vehikel met vleugelmoeren. Trainen deed hij het liefst alleen, omdat hij dacht daarmee het beste op tempo te kunnen rijden. “Ik wist niet hoe het anders moest of kon. Twentevisie 04/2010

klootzak geweest’ Ook met eten en drinken heb ik het allemaal zelf uit moeten zoeken en in de wedstrijden als aspirant, nieuweling en junior was er ook niemand om me te zeggen hoe ik een race tactisch kon rijden. Vooral in die tijd heb ik een man, die voor mij als vader kon zijn enorm gemist.” Daarmee is meteen verklaard waarom Gerard Veldscholten zich in zijn latere loopbaan vooral onderscheidde in tijdritten en door solo naar de meet te rijden. Daarbij is het namelijk vooral belangrijk om zo hard mogelijk te fietsen en zo min mogelijk tactisch na te denken.

Klootzak Als amateur kreeg Veldscholten pas zijn eerste lessen als pelotonrenner, met name van Ben van Erp, de ploegleider van Gazelle. “Hij leerde me ook dat je soms een klootzak moet zijn om wedstrijden te winnen. Dat was helemaal tegen mijn natuur, maar ik kon er in wedstrijden wel beter mee omgaan. Desondanks ben ik vaak geflikt (onder andere in het NK 1985 door Jacques Hanegraaf-red.) en heb ik me de kaas van het brood laten eten. Ik wijt dat toch aan mijn nette en gedisciplineerde opvoeding, mijn karakter en het gebrek aan begeleiding in de eerste zes, zeven jaar als wielrenner. Ik schaam me er niet voor, maar het is wel een feit.” Maar het talent van Veldscholten bleef niet onopgemerkt in professionele kringen. De grootste ploegleider aller tijden, Peter Post, nam de jongeman onder zijn hoede in de legendarische TI-Raleigh formatie. Al in zijn eerste profjaar mocht hij van Post mee naar de Tour de France, waar bleek dat hij ook als ronderenner succesvol zou kunnen worden. Maar Gerrit, zoals hij door Post liefdevol werd genoemd, kreeg nauwelijks gelegenheid om dat te bewijzen. “Gerrit is voor mijn ploeg van heel grote waarde geweest, maar hij was geen kopman,” zegt Peter Post nu. “Gerrit moest geen druk op zijn schouders hebben. Hij was gelukkig als ik tevreden was met zijn werk voor de ploeg. Maar als ik tegen hem zei dat hij voor een etappe­zege of voor een goede eindklassering in een ronde moest gaan, klapte hij mentaal in elkaar. Hij kon die verwachting wel waarmaken met zijn benen, maar niet met zijn hoofd. En de andere renners in de ploeg vonden dat prima, want als Gerrit in dienst van hen reed, waren ze in het klassement een grote concurrent kwijt. Ja, dat is óók het wielermetier. Na ruim twintig jaar kan ik het wel te zeggen: Gerrit was een fantastisch en zeer talentvol wielrenner, een groots mens voor zijn collega’s, maar te weinig Twentevisie 04/2010

klootzak. En als je in de wielrennerij zelf geen klootzak bent of kunt zijn, ben je gedoemd om als knecht je kloten voor anderen af te draaien.”

Alpe d’Huez Als ‘Gerrit’ nu in zijn Oldenzaalse twee-onderéén-kapper de woorden van zijn vroegere meester hoort, knikt hij gelaten. “Het is waar. Post heeft gelijk, maar toch had ik graag wat meer kansen gekregen om zelf te winnen.” Zoals in 1984, toen Veldscholten in de Tour de France moest gaan werken voor zijn nieuwe kopmannen Phil Anderson en Peter Winnen. Maar na twaalf etappes waren de grote meneren in het klassement in geen velden of wegen te bekennen, terwijl Veldscholten op de vierde plaats stond. Achter Laurent Fignon, maar vóór onder anderen Bernard Hinault. Schrijver dezes herinnert het zich nog als de dag van gisteren: zittend op de rand van een trottoir in Luchon, waar de renners zouden overnachten alvorens richting de Alpen te gaan voor de beslissende bergetappes zei Veldscholten dat hij goed genoeg was voor een podiumplaats.

‘Ook de zogenaamd grote jongens van deze wereld maken elke dag gewoon stront van brood’ Maar hij durfde dat niet tegen Post te zeggen. “Ik zal het af moeten dwingen.” kondigde hij aan. In de 17de etappe naar Alpe d’Huez leek zijn kans te komen. Anderson en Winnen zakten opnieuw door het ijs, Veldscholten liet hen staan en ging met de koplopers naar boven. Maar Post dirigeerde hem terug om op de kopmannen te wachten. Pas veel later in de rit mocht hij alsnog voor eigen kans gaan, maar het was te laat. ‘Gerrit’ eindigde ondanks een lekke band als beste Nederlander op de vijftiende plaats en was zijn topklassering kwijt. Zelfs een hartgrondig vloek weigerde ook nu over Veldscholtens lippen te komen….

Bos Tweewielers Ondanks profoverwinningen in onder meer de Rondes van Romandië, Zwitserland en Nederland, de Dauphiné Liberé en de Grote Prijs Union, zijn zes Tourdeelnames, zijn ereplaatsen in vrijwel alle klassiekers en zijn tienjarig optreden op wereldtopniveau gaat Gerard Veldscholten vooral de geschiedenis in als ‘die jongen die zo vreselijk hard kon fietsen, maar zijn onvoorstelbare talent

altijd ten dienste van anderen stelde’. Maar ook als ‘die jongen die Joop Zoetmelk op diens achtendertigste jaar aan de wereldtitel hielp en vervolgens zelf juichend over de finish ging’. En ook als ‘die jongen die wars was van vedetteneigingen, altijd gewoon bleef en lak heeft aan de grote jongens die neerbuigend op hem als knecht neergekeken hebben’. Met al die kwalificaties en meningen kan Gerard Veldscholten anno 2010 prima leven. “Kijk, we kunnen er makkelijk of moeilijk over doen, maar ook de zogenaamd grote jongens van deze wereld maken elke dag gewoon stront van brood. Ze zijn dus niets meer of minder dan jij of ik. En het maakt toch helemaal niet uit dat ik heel bewust heb gekozen om als gewoon fietsenmaker bij Bos Tweewielers in Deventer te werken? Die mensen zijn altijd goed voor mij geweest en ik ben een goed vakman, die daar niet vanwege wielerprestaties in het verleden aan de slag is gekomen. En mijn vrouw Miranda wist niet wie of wat ik was toen ze mij leerde kennen. Mijn carrière heeft ook daarbij dus geen rol gespeeld. En mijn loopbaan heeft ook niet gezorgd voor financiële onafhankelijkheid. Wat dat betreft draag ik mijn carrière niet met mij mee. En ik ben ook niet iemand die na zijn sportloopbaan loopt te schreeuwen dat het allemaal niet heeft gedeugd. Want ik heb een mooie tijd gehad, ondanks dat ik renners heb gezien die successen boekten dankzij kwalijke dopingpraktijken. Maar ik ga nu niet lopen zeuren dat die mijn plezier in de sport hebben vergald. Want dan had ik er toen uit moeten stappen en mijn mond open moeten doen.”

Huisje, boompje, beestje Veldscholten heeft na zijn carrière diverse kansen gehad om zijn goede naam te verzilveren door diverse functies in de wielrennerij te vervullen of zelfstandig ondernemer te worden. Maar hij heeft er heel bewust voor gekozen om dat niet te doen. Want hij wil niet teveel zorgen aan zijn hoofd, althans niet als het niet om zijn gezin of familie gaat. “Ja, ik ben inderdaad een mens van huisje, boompje, beestje gebleven. Ik wil zo goed mogelijk zorgen voor mijn gezin. Ik streef er naar dat Miranda en de kinderen samen met mij gelukkig blijven. En verder moet ik niet teveel zorgen, rompslomp of mentale druk aan het hoofd hebben. Want daar kan ik niet zo goed tegen. Nooit gekund ook. Zegt Peter Post toch? Maar als ik het allemaal over mag doen, zou ik het ongeveer hetzelfde doen, maar dan heel graag met een vader erbij. Die heb ik heel erg gemist.” ■

37

transacties

| vastgoed

vastgoed | transacties

Haaksbergen

Vastgoed transacties

Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Jhr. Von Heijdenstraat ong. circa 244 m² nieuwbouw winkelruimte verhuurd aan de heer Zeilstra ten behoeve van een schoenenwinkel. De huurprijs bedraagt e 145,- per m² per jaar.

Almelo DTZ Zadelhoff heeft namens Ten Kate & Huizinga bemiddeld bij de onderverhuur van circa 505 m² aan de Twentepoort Oost 18. Euverman Temmink & Partners begeleidde de huurder Pr8 Architecten. De huursom is niet bekend gemaakt. Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan het Twentepoort West 60/A circa 46 m² bedrijfsruimte verhuurd aan Loggitrail. De huurprijs bedraagt e 3.600,- per jaar. Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan het Vincent van Goghplein 17 circa 93 m² winkelruimte aan een Turkse Toko. De huurprijs bedraagt e 13.950,- per jaar. Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Rosa Luxumburgstraat 17 circa 380 m² winkelruimte tijdelijk verhuurd aan Myself Outlet. De huursom bedraagt e 36.000,- per jaar. De verhuurder is de gemeente Almelo.

Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft dit bedrijfscomplex aan de Kopersteden 2 in Enschede verhuurd aan Kozijnengigant B.V. De huurprijs is niet bekend gemaakt.

Hengelo Bedrijfsmakelaars trad bij deze transactie op namens de verhuurder. De huurprijs is niet bekend gemaakt. DTZ Zadelhoff v.o.f heeft namens de eigenaar, een particuliere belegger, circa 265 m² bedrijfsruimte met kantoorruimte aan de Staalsteden 4 verhuurd aan Voerman AGF Specialist. De huurprijs bedraagt e 13.800,- per jaar.

ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particulier belegger aan Kemex-EPF B.V. circa 700 m² multifunctionele bedrijfsruimte verhuurd aan de Aadijk 11 voor e 40.000,- per jaar. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan Thuiszorg Nederland B.V. circa 800 m² multifunctionele bedrijfsruimte verhuurd aan de George Breitnerstraat 3 voor e 18.500,- per jaar.

Enschede Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft namens de zittende huurder, Rexel Nederland B.V., een bedrijfscomplex bestaande uit 345 m² bedrijfsruimte en 60 m² kantoorruimte aan de Kopersteden 2 verhuurd aan Kozijnengigant B.V. De huurprijs is niet bekend gemaakt. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft een kantoorkamer verhuurd aan de Ypelobrink 151. De huurder is EMS Europe. Snelder Zijlstra

38

DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens Bouwcombinatie Hegeman Goossen v.o.f. een bedrijfsunit van 125 m² verkocht aan de Loodsstraat 7. De koopsom bedraagt naar verluidt e 125.000,- v.o.n. De koper is Tiehuis Poeliersbedrijf.

ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan Total Automation B.V. circa 140 m² multifunctionele kantoorruimte/showroom verhuurd aan de Topaasstraat 10-A voor e 10.500,- per jaar. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens Lansing Vastgoed B.V. aan Albin Europe B.V. circa 95 m² kantoorruimte aan de Platinastraat 53-1 verhuurd voor e 9.500,- per jaar. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens Fundamentus Domus B.V. aan Cental Office Hengelo circa 85 m² luxe kantoorruimte verhuurd aan de Wegtersweg 20-D voor e 8.100,- per jaar.

Lochem Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Molenstraat 46 - 48 149 m² winkelruimte aangehuurd namens de SNS Bank N.V. ten behoeve van een bankfiliaal. De huurprijs bedraagt e 26.000,- per jaar.

Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Hofkampstraat 49 circa 715 m² kantoorruimte met opslagruimte verhuurd aan Thuis Zorg Service Nederland. De huurprijs bedraagt e 95.000,- per jaar. De verhuurder is een particulier Namens een belegger heeft Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars cierca 675 m² kantoorruimte aan de Hofkampstraat 49 verhuurd aan ThuishulpNederland B.V. De huurprijs bedraagt naar verluidt e 95.000,-.

Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Sterrebosstraat ong. circa 315 m² nieuwbouw winkelruimte verhuurd aan de heer Zeilstra ten behoeve van een winkel in veiligheidskleding. De huurprijs bedraagt e 145,- per m² per jaar.

ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens Bouwcombinatie Hegeman Goossen VOF collegiaal met DTZ Zadelhoff aan een particulier belegger de bedrijfsunit aan de Loodsstraat 7 verkocht voor e 120.000,- v.o.n.

DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft een bedrijfsunit van 125 m² verkocht aan de Loodsstraat 7 in Hengelo aan Tiehuis Poeliersbedrijf.

DTZ Zadelhoff v.o.f heeft circa 265 m² bedrijfsruimte met kantoorruimte aan de Staalsteden 4 in Enschede verhuurd aan Voerman AGF Specialist.

DTZ Zadelhoff heeft namens woningcorporatie Domijn bemiddeld bij de verhuur van een kantoorunit aan de Boddenkampsingel 91. De huurder is Actys Wonen B.V. en de huurprijs is marktconform. DTZ Zadelhoff heeft namens een particuliere belegger bemiddeld bij de verhuur van circa 236 m² kantoorruimte aan de Auke Vleerstraat 4b. De huurder is RIBW Twente en de huurprijs bedraagt e 125,- per m² per jaar.

ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan Clean Air Optima circa 166 m² bedrijfsruimte met circa 122 m² kantoor verkocht aan de David Ricardostraat 9-9 voor e 240.000,-.

ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan De Vos Holding B.V. circa 650 m² bedrijfsruimte met circa 75 m² kantoorn aan Het Lentfert 31 verkocht voor e 415.000,-.

ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens Fundamentus Domus B.V. aan Elle de Verfspecialist v.o.f. circa 425 m² bedrijfsruimte verhuurd aan de Hassinkweg 13 voor e 20.000,per jaar.

Namens de koper heeft Plaggemars Makelaars de winkelruimte bestaande uit circa 200 m² met bovenwoning gelegen aan de Schiltstraat 1 aangekocht. De koopsom is niet bekend gemaakt.

Rijssen

Plaggemars Makelaars heeft namens een particuliere belegger de bedrijfsruimte bestaande uit circa 3.300 m² aan de Rudolf Dieselstraat 30 verhuurd tegen marktconforme huurprijzen.

Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Neonstraat 2/C circa 169 m² bedrijfsruimte met circa 84 m² kantoorruimte verhuurd aan Wiha B.V. De huurprijs bedraagt e 18.500,- per jaar.

Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Willem Alexanderstraat 62 circa 140 m² winkelruimte aangehuurd namens de SNS Bank N.V. De huursom bedraagt e 25.000,- per jaar. De verhuurder is een particulier.

Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Spinner­ straat 33 circa 2.000 m² buitenterrein verhuurd aan Bouwbedrijf Nieuwenhuis. De huursom bedraagt e 17.500,- per jaar. De verhuurder is een particulier.

Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft namens de zittende huurder, Guts & Gusto, aan de Deurningerstraat 1 83 m² winkelruimte verhuurd aan Beter Horen. De huurprijs bedraagt e 22.886,- per jaar.

DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens bouwcombi­ natie Hegeman Goossen v.o.f. een kantoorunit van circa 50 m² aan de Droogdokstraat 1 verhuurd aan Shop4Hardware B.V. De huurprijs bedraagt e 7.200,- per jaar.

ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan Houthandel en Sloopwerken G. ter Weele v.o.f. het perceel industrieterrein van circa 4.486 m² aan de Lonnekerbrugstraat 107 verkocht voor e 550.000,-.

DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens de eigenaar, een particuliere belegger, een nieuw gerealiseerde bedrijfsunit van circa 378 m² verkocht aan de Eekboersraat 28h. De koopsom is niet bekend gemaakt. De koper is Autohandel Rene Olde Riekerink.

Nijverdal

Oldenzaal DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft een kantoorunit van circa 50 m² aan de Droogdokstraat 1 in Hengelo verhuurd aan Shop4Hardware B.V.

Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars heeft circa 232 m² bedrijfsruimte aan de Textielstraat 28 in Oldenzaal verhuurd aan Parker Hannifin.

DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft een nieuwe bedrijfsunit van circa 378 m² verkocht aan de Eekboersraat 28h in Oldenzaal aan Autohandel Rene Olde Riekerink.

Aan de Textielstraat 24 is circa 115 m² bedrijfsruimte verhuurd aan T. Visser. De huurprijs bedraagt naar verluidt e 9.300,-. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens Oude Wolbers-Droste Projectontwikkeling V.O.F. Namens Oude Wolbers-Droste Projectontwikkeling V.O.F. heeft Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars circa 232 m² bedrijfsruimte aan de Textielstraat 28 verhuurd aan Parker Hannifin B.V. De huurprijs bedraagt naar verluidt e 16.200,-.

Wierden Namens de verkoper heeft Plaggemars Makelaars de bedrijfsruimte circa 700 m² op een perceel van circa 2.100 m² aan de Nijverheidsstraat 15 verkocht. De koopsom is niet bekend gemaakt. A an de Gildenweg 2 heef t Plaggemar s Makelaars namens de eigenaar circa 700 m² bedrijfsruimte verhuurd aan Global betonwerken. De huurprijzen zijn marktconform Aan de Nijverheidsstraat 11 heeft Plaggemars Makelaars namens de eigenaar circa 100 m² kantoorruimte aan JHW bouwdiensten verhuurd. De huurprijzen zijn niet bekend gemaakt.

Ootmarsum

Twentevisie 04/2010

Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft namens aan de Deurningerstraat 1 in Oldenzaal 83 m² winkelruimte verhuurd aan Beter Horen. Twentevisie 04/2010

Plaggemars Makelaars heeft namens de eigenaar het monumentale winkelpand van circa 700 m² aan het Kerkplein 1 verkocht. Thoma A1 bedrijfsmakelaars trad namens de koper op. De koopsom is niet bekend gemaakt.

Transacties kunnen per e-mail worden toegestuurd aan [email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi.

39

Campus Business Center Hengelo: lustrum 2005-2010

Bijlage voor new business in Twente

Samenwerking

Dit katern binnen Twentevisie is bedoeld voor en met nieuwe ondernemers, maar natuurlijk ook voor de geïnteresseerde gevestigde ondernemer. We werken samen met Campus Business Center, New Business Society (NBS) en het Bedrijfstechnologisch Centrum (BTC). Daarnaast zijn er bijdragen van de Kamer van Koophandel, Kennispark Twente en Technocentrum.

41 Campus Business Centrum Hengelo viert eerste lustrum 43 Column Kamer van Koophandel en Nieuws 45 Column Technocentrum Twente en Nieuws

Campus Business Center vierde op donderdag 1 april 2010 zijn eerste lustrum. Het bedrijfsverzamelgebouw biedt al vijf jaar representatieve bedrijfsruimtes en bedrijfsondersteuning voor (door)startende ondernemers. Voor alle huurders en aandeelhuurders was er ’s ochtends koffie met gebak. Speciaal voor deze gelegenheid had Campus Business Center door studenten van het ROC van Twente een mega slagroomtaart laten maken van één bij anderhalve meter. Inmiddels hebben al meer dan 70 starters via Campus BC hun weg gevonden. Het betreft nieuwe ondernemingen met innovatieve producten. Gemiddeld blijven de bedrijven een aantal jaren; dan zijn ze zodanig gegroeid dat ze op eigen benen kunnen staan en een eigen locatie betrekken. Met de Campus wordt in een behoefte voorzien: optimale omstandigheden voor startende ondernemers om hun kans op succes te vergroten. Het feit dat de Campus steeds weer nieuwe ondernemers aantrekt, bewijst het succes van de formule die gebaseerd is op het stimuleren van ondernemerschap, faciliteren en op maat coachen. Kantoren zijn te huur vanaf 19 m² met flexibele huurcontracten, eventueel volledig ingericht. Campus BC - een initatief van het ROC van Twente, Dura Vermeer Bouw Hengelo, Switch, ten Hag Groep, Asito en Innofonds - kent uitstekende vergader­ mogelijkheden en een trendy Grand Café. Tevens is het volledig ingericht op het concept van ‘Het nieuwe werken’.

46 I-Signaal: verzuimapplicaties die écht werken 47 Nieuws van New Business Society Persberichten van (jonge) ondernemers kunnen gemaild worden naar de redactie van Twentevisie: [email protected]. Eventuele illustraties als jpeg in hoge resolutie (minimaal 300 dpi) kunnen ook gestuurd worden. De redactie selecteert naar eigen inzicht.

Bijlage voor new business in Twent e

41

c olumn | k ame r v an koophandel

Kost tijd geld?

Wees up to date met de KvK Up Dates

Zo af en toe verdienen ministers wel een pluim, zeker als ze verstandige dingen zeggen. Neem nou demissionair minister van Financiën Jan Kees De Jager. Hij blijkt het goed voor te hebben met zzp’ers. Immers, onlangs liet hij weten dat hij de norm van 1225 uur voor de zelfstandigenaftrek drastisch heeft versoepeld. Zijn overweging: wat is werk?

De Kamer van Koophandel organiseert een aantal Up Dates waarmee startende ondernemers en zzp’ers hun voordeel kunnen doen.

Het antwoord is: niet alleen de ‘concrete’ uren die je besteedt aan het uitvoeren van opdrachten (het geven van een KvK Up Date bijvoorbeeld) maar ook uren die je besteedt aan administratie en acquisitie (het schrijven van een column voor Twentevisie bijvoorbeeld). Dat is goed nieuws! Immers, 1225 uur is best veel. Een werkmaand bestaat officieel uit 173,33 uren, dus is 1225 uur ruim zeven maand continu werk. En dat is in deze crisistijd voor velen een probleem. Let wel: net als de ‘reguliere’ uren moet je die ‘andere’ uren in je agenda bijhouden voor de Belastingdienst. ‘We maken het leuker, niet makkelijker’. Zo zie je maar weer: tijd is geld! Maak gebruik van de fiscale mogelijkheden en je wordt er niet slechter van. Hoera, denkt de slimme zzp’er, dat komt goed uit. Want ik houd wel van een borrel, dus ik ga nog meer feestjes af, om te netwerken dus, want dat is ook acquisitie. De drank en de hapjes zijn al gratis en de uurtjes noteer ik voor meneer De Jager. Heel slim inderdaad, maar niet heus. Want die redenering doorgeredeneerd zou je de belastingaftrek ‘verdienen’ als je 1225 uur netwerkt. Ja, maar heb je dan ook wat verdiend? Nee, natuurlijk niet. Je boekt alleen fiscale winst maar lijdt een commercieel verlies. Met andere woorden: zorg dat je ook een mooi bedrag hebt waar je iets vanaf kúnt trekken. Dus: zoek de goede balans, verdeel je kostbare tijd goed en redeneer anders: ik werk zoveel mogelijk declarabele uren en kom ik wat te kort voor die 1225 uur, dan vul ik dat tekort flexibel aan met acquisitie- en administratie-uren. Ga slim om met je tijd, doe de administratie in de uren dat je geen ‘echt’ werk hebt en ga handig om met je factureerbare uren (dus geen klussen in Leeuwarden en Maastricht op dezelfde dag). Ofwel: doe aan timemanagement. Neem daarnaast de tijd voor het berekenen van je tarief. Als je uurtarief te laag is, dan zit je bedrijfseconomisch met de gebakken peren. Wil je voor de concurrentie met de prijs zakken? Soms word je daartoe gedwongen, maar bereken hoe ver je kunt gaan. De Kamer van Koophandel helpt je daarbij met de Up Date ‘Tarief bepaling voor freelancer en zzp’er’. In het artikel naast deze column lees je hier meer over.

Up Date: Tariefbepaling voor freelancer en zzp'er Donderdag 3 juni van 19:00-22:00 uur Locatie: Kamer van Koophandel, Hengelosestraat 585, Enschede. Kosten: 30 euro. Een goed uurtarief vaststellen is voor veel freelancers en zzp’ers erg lastig. Men weet vaak heel goed wat een gebruikelijk tarief is in de markt, maar een marktconform tarief houdt geen rekening met persoonlijke omstandigheden en zakelijke doelstellingen. Deze Up Date biedt praktische handvatten bij het vaststellen van tarieven. Onderwerpen die aan bod komen zijn: • het verschil tussen een marktconform en bedrijfseconomisch uurtarief; • w elke factoren bepalen de hoogte van een uurtarief; • h oeveel uren heb je beschikbaar en declarabel; • w at houd je aan het uurtarief over. Tijdens deze Up Date wordt de theorie direct in praktijk gebracht. Met laptop (meenemen!) en spreadsheet wordt direct een uurtarief berekend. Na afloop van de bijeenkomst is duidelijk welke factoren bepalend zijn voor het uurtarief en hoe een uurtarief kan worden berekend. Up Date: Klanten vinden, klanten binden Woensdag 12 mei van 13.30-17:00 uur Locatie: Kamer van Koophandel, Hengelosestraat 585, Enschede. Kosten: 100 euro. Hoe kom je aan nieuwe klanten, hoe krijg je hun aandacht en hoe maak je hen tot trouwe relaties? Het is belangrijk te weten wie je doelgroep is en op welke organisaties je de activiteiten wilt richten. Behandeld worden: • v an verdeling van de markt tot verdeling van prospects; • c reatief denken; • m ogelijkheden tot naamsbekendheid bij de doelgroep; • s tappenplan voor keuzebepaling; • r elatiebeheer; • levensloop(fasen) bij een klant; • t ips voor het maken van een accountplan. Na afloop van deze Up Date bent je (nog meer) in staat je bedrijf te promoten, en weet je hoe je klanten vindt en hoe je deze tot trouwe, terugkerende klanten maakt. Inschrijven voor deze Up Dates kan via www.kvk.nl/updates.

Joop Dahlmans (L) Stafmedewerker Voorlichting Rob Gregorowitsch (R) Directeur Voorlichting Bijlage voor new business in Twent e

43

column | t echnocent rum t went e

Toekomst Technocentrum Twente

Seminar Groeien met sociale netwerken

De afgelopen maanden hebben wij hier de activiteiten van Technocentrum Twente belicht. De laatste tien jaar is er veel tot stand gebracht als het gaat om het bevorderen van de aansluiting tussen het (technisch) beroepsonderwijs en het technisch bedrijfsleven in Twente; keihard werken aan het be­ vorderen van kenniscirculatie tussen opleiders en bedrijven. Dat helpt bedrijven bij het gebruiken van nieuwe kennis voor het ontwikkelen van hun innovatieve projecten en het helpt het onderwijs beter zicht te krijgen op de competenties die bedrij­ ven nodig hebben voor hun (toekomstige) medewerkers. Dat betekent nog gerichter inspelen op de opleidingsbehoeften. Het in 2009 extern uitgevoerde onderzoek onder de ruim 500 stakeholders van het Technocentrum Twente toonde aan dat er grote waardering is voor de toegevoegde waarde van het Technocentrum Twente. Met het einde van de basisfinan­ ciering door het Ministerie van Onderwijs in zicht (31 december 2010), bestaat het gevoel dat veel van de resultaten daarna deels zullen verdampen. De kabinetscrisis en de komende zware bezuinigingen doen vermoeden dat de landelijke lobby om voortgezette landelijke financiering te regelen voor de periode 2011-2016 erg onder druk komt te staan. Het Bestuur van Stichting Technocentrum Twente beraadt zich al vanaf januari over wat te doen na 31 december. De enige optie bij voortzetting lijkt te zijn dat er regionaal middelen worden gevonden, willen we de infrastructuur in stand houden die op het snijvlak onderwijs/arbeidsmarkt in het leven is geroepen. Natuurlijk wordt er bij voortzetting door het Bestuur ook gekeken naar de verschillende opties en of het businessmodel wellicht aangepast moet worden. Evident daarbij is de vraag hoe de aansluiting op en afstemming met verwante initiatieven in Twente worden geregeld. Activiteiten gericht op bijvoorbeeld instroombevordering techniek staan immers ook hoog op de agenda van TTOA Twente. Overigens loopt ook TTOA Twente in principe af per 31 december 2010. Ondernemers beklagen zich er regelmatig over dat er zoveel initiatieven in Twente zijn die op elkaar lijken, dat ze soms door de bomen het bos niet meer zien. Ook daar moet rekening mee worden gehouden. De agenda voor de komende jaren is in elk geval vol genoeg. Op een door Technocentrum Twente en TTOA Twente in februari georganiseerde bijeenkomst met bedrijven zijn voor een aantal branches veel punten naar voren gebracht die in de Twentse ‘Techniek agenda’ voor 2011-2016 thuis horen. De regio moet daar iets mee doen, want vragen naar een agenda leidt terecht tot verwachtingen. Dan moet er nog een groot misverstand uit de wereld: de crisis lost het probleem van de instroom in de techniek vanzelf op. Volstrekt onjuist: de voortgaande vergrij­ zing leidt snel tot grote personeelstekorten. Wie helpt deze uitdaging oppakken?

Op 28 april van 9.30 tot 18.00 uur, organiseert Syntens op vestigingen door het hele land waaronder Enschede het evenement Groeien met sociale netwerken. Samenwerken en verbinden zijn op deze dag de centrale thema’s. Dat leidt tot vragen als: hoe kunnen sociale netwerken worden gebruikt om innovatief samen te werken, de onderneming en medewerkers te versterken, producten en diensten te verbeteren of de zichtbaarheid te vergroten? Het seminar is bedoeld voor experimenterende en netwerkende ondernemers in alle sectoren. Zij kunnen zich laten inspireren door sprekers en ondernemers, ontdekken waar de kansen liggen en van start gaan.

Herman van Boxtel Voorzitter Stichting Technocentrum Twente

Programma Key note: Whisper - Mister Harder Nieuwe media trendwatcher Mister Harder fluistert ons de ontwikkelingen in het nieuwe media landschap in. Wat zijn hoofd- en bijzaken? En wat zijn de verbanden? Geheel in stijl van deze dag is zijn presentatie multimediaal.. Key note: Nalden Nalden is dé trendsetter op het gebied van nieuwe media, muziek, design en technology. Bedrijven als Nike, Universal, Apple, Vodafone en Philips staan in de rij voor advies en om de achtergrond te mogen leveren van zijn online universum: Nalden.net. Workshops tijdens parallelsessies Groeien met sociale netwerken: sociale netwerken in strategisch perspectief: waar liggen de kansen voor de onderneming en hoe moet je aan de slag gaan? Technoshower: een inspirerende douche van tools, tips&tricks en trends. Ondergedompeld worden in de wondere wereld van sociale netwerken. Durftevragen: het ontdekken en ervaren van de kracht van sociale netwerken. Durftevragen brengt mensen en wensen bij elkaar met als resultaat dat personen die elkaar amper kennen elkaar gaan helpen hun dromen waar te maken en hun ambities te realiseren. Ondernemer aan het woord: welke ondernemers gingen voor en wat zijn hun ervaringen. Pimp your profile / Innoveren is doen Gedurende de hele dag staan adviseurs klaar om te helpen direct aan de slag te gaan. De eerste stappen op Twitter zetten, een profiel aanmaken op LinkedIn, of advies krijgen over hoe meer uit een online profiel te halen. Agenda 09.30 10.00 10.30 10.45 12.15 13.00 14.30 14.45 16.15 16.45

Inloop Key note: Mister Harder Koffie Parallelsessie, ronde 1 Lunch Parallelsessie, ronde 2 Koffie Parallelsessie, ronde 3 Key note: Nalden Afsluiting en netwerkborrel

Aanmelden via www.syntens.nl

Bijlage voor new business in Twent e

45

NBS helpt FCT op weg naar verdere professio­ nalisering New Business Society (NBS) doet er alles aan om FC Twente dichterbij de titel te brengen. Zaterdag 27 maart overhandigde NBS een cheque ter waarde van vierduizend euro aan FC Twente-coach Steve McClaren ten behoeve van een Game Ready Apparaat. Met dit apparaat kunnen eventuele blessures van de spelers direct na de wedstrijd al behandeld worden. Het apparaat is draagbaar dus ook in de bus na een uitwedstrijd kan al begonnen worden met het herstellen van de blessure. FC Twente heeft al een dergelijk apparaat voor haar selectie maar een tweede was bijzonder welkom. McClaren en zijn medische staf reageerden enthousiast op de gift. Hoewel de coach eerst even twijfelde of hij wel blij moest zijn met de gift toen hij uit de mond van NBS-voorzitter Sander te Wierik meende te horen dat hij hem ‘the sack’ wilde geven in plaats van ‘the cheque’. Een hilarisch moment. Van de schouders tot de enkels, het Game Ready-systeem is toe te passen bij

Foto: Kees Tetteroo / FC Twente Media. het behandelen van verschillende soorten spier-, pees- en botletsels en bij postoperatieve revalidatie. Het Game Readysysteem laat doorlopend water circuleren door een flexibele bandage, waardoor de bandage tijdens de gehele behandeling koud blijft. Het systeem vervangt of vult traditionele behandelmethodes met ijskompressen aan. FC Twente mag dan nog steeds voorzichtig zijn met het claimen van de kampioensschaal, NBS hoopt vurig dat FC Twente dit jaar de titel pakt. Hopelijk draagt het nieuwe Game Ready Apparaat hier een steentje aan bij. Maar ook als FC Twente niet bovenaan had gestaan op de ranglijst had NBS de cheque geschonken. NBS en haar deelnemers dragen FC Twente een warm hart toe. New Business Society is een succesvolle businessclub binnen FC Twente die zich richt op de jonge ondernemer tot 40 jaar. Voor volgend seizoen heeft NBS nog enkele plaatsen vrij. Kijk voor meer informatie op: www.newbusinesssociety.nl.

Quadro, winkel- en projectinrichting Adres: Energiestraat 10 7442 DA Nijverdal Telefoon: 0548-378390 Fax: 0548-378391 Website: www.quadrobv.nl

I-Signaal B.V. Adres: Postbus 90 7468 ZR ENTER Telefoon: 0548-801999 E-mail: [email protected] Website: www.i-signaal.nl

aQuisto online payrolling Adres: Kopersteden 22-4 7547 TK Enschede Telefoon: 053 - 434 81 95 Fax: 053 - 432 94 83 E-mail: [email protected] Website: www.aquisto.nl

Millepede Secretaresses – Christel de Maar Adres: Onze Lieve Vrouwestraat 37 7557 HW HENGELO Telefoon: 074 – 250 90 52 06 - 5151 2953 E-mail: [email protected] Website: www.millepede.nl

IKT Visie op…

Crisis in de bouw

Jonkman Coating 60 jaar 56 De wereld van de sociale netwerken 58 Duitse markt helpt Langezaal 60 Crisis maakt onvoorzichtig 62 Het gaat beter dan we denken 63 Scope en IKT-nieuws 65 Twente Agenda 66

De Nederlandse economie klimt langzaam uit het dal. Met name door de export is er een licht herstel in de industriële bedrijvigheid en ook het consumentenvertrouwen is gestegen. In de bouw vallen nog steeds forse klappen en lijkt er nog geen licht aan het eind van de tunnel te schijnen. En juist in die sector zijn veel Twentse bedrijven actief. De nieuwbouw is bijna tot stilstand gekomen en de bedrijven die - door een overvloed aan personeel - projecten versneld hebben uitgevoerd, zitten nu met een bijna lege orderportefeuille. Her en der vallen bedrijven om. Naast de mogelijkheid voor deeltijd WW heeft de overheid amper iets gedaan om deze belangrijke bedrijfstak te ondersteunen. De crisis- en herstelwet kwam een jaar te laat en is vrijwel uitsluitend van toepassing op de weg- en waterbouw. Landelijk gebeurt er - na het aannemen van de wet - niets. De bal ligt bij een nieuw kabinet en daar moeten we waarschijnlijk nog minimaal een half jaar op wachten. Het Twentse Kamerlid Han ten Broeke vroeg zich onlangs af of het niet mogelijk is om de stichtingskosten van koopwoningen te verlagen. De grondprijs, BTW en leges vormen immers meer dan de helft van de totale kosten van een koopwoning. De grondprijzen en leges worden door de gemeenten bepaald. Wat is de remedie? Om de koopwoningenmarkt weer vlot te trekken, zijn naar mijn mening naast dalende bouwprijzen ook (tijdelijke) verlagingen van minimaal 25% van de grondprijzen nodig om koopwoningen in potentie aantrekkelijk te maken. Volgens landelijke cijfers zal in 2010 in vergelijking met 2009 minder dan de helft aan koopwoningen worden opgeleverd. De gemeenten en regio zullen zich gezamenlijk moeten beraden op deze sombere vooruitzichten om de juiste maatregelen te treffen. Zekerheid is een groeiende stroom faillissementen en een enorme uitstroom van geschoold personeel, dus haast is geboden. We zijn in Twente goed bezig met innovatie in de bouw, maar als een groot deel van de bouwvakkers ander werk heeft gezocht en gevonden en de jeugd door de sombere berichten voor een andere richting kiest, zullen er - na de crisis - te weinig mensen zijn om die innovatie ook echt gestalte te geven. Herman Spenkelink Voorzitter IKT

Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985

| Twentevisie | Jaargang 22 | Nummer 4 | April 2010 |



Jonkman Coating

56

Sterke positie in de

Het 60-jarig bestaan van Jonkman Coating werd gevierd met een bescheiden feestje. Hoogtepunt was het lintje voor directeur Friedus Jonkman als waardering voor zijn ondernemerschap en zijn inzet voor ondernemend Hengelo, met name de plaatselijke kring van IKT. Zijn activiteiten binnen dit netwerk zorgen niet voor meer werk of technologische veranderingen binnen het bedrijf; andere netwerken des te meer. Jonkman Coating heeft namens de branchevereniging een zetel in de Europese kwaliteitsorganisatie voor aluminium in de bouw in Zurich. De klanten zitten minder ver van Hengelo. “Naast Nederland krijgen we wel steeds meer grote klanten in Duitsland en België.” Zij besteden hun werk niet vanwege de prijs naar Hengelo uit, maar puur vanwege de kwaliteit en de duurzaamheid. “We hebben niet voor niets de kleur groen in ons logo meer accent gegeven.” (door Niko Wind)

Die sterke aandacht voor de bouw is het gevolg van een koerswijziging begin jaren tachtig van de vorige eeuw. “We waren bijna voor 100% toeleverancier voor de industrie, wat ons enorm kwetsbaar maakte voor schommelingen in de vraag. De activiteiten voor de bouw hebben daarna die voor de industrie overvleugeld. Nu de bouw terugzakt, heeft de industrie weer de overhand genomen.” Ondanks die tijdelijke dip blijft de toelevering aan de bouw een interes­ sante markt, zeker omdat in deze sector een omvangrijk innovatie­ proces op gang is gekomen. “De bouwbedrijven in Twente lopen met het Innovatie Platform Twente en de stichting Pioneering voorop in Nederland als het gaat om innovatie in de bouw. En gelukkig beseffen ze dat innovatie vooral vanuit de toeleveranciers moet komen. Voor ons was het daarom niet meer dan logisch dat we gingen participeren in een aantal ‘werkplaatsen’. Vanuit deze positie kunnen we een goede bijdrage leveren.”

Energiebesparende coating Een van de nieuwe ontwikkelingen waarbij Jonkman Coating is betrokken, is een energiebesparende coating. Deze is door Akzo ont­ wikkeld en zorgt voor een vermindering van de warmteoverdracht van liefst 20%. “In een tijd dat alles in het teken staat van energie­ besparing en beperking van de CO²-uitstoot kan dat een belangrijke troef worden in het streven naar energieneutrale woningen.” Maar ook op andere terreinen probeert Jonkman maximaal samen te werken met de toeleverende bedrijven. “Zij hebben de kennis van de producten; wij weten hoe we die toe moeten passen en welke voordelen daarmee te behalen zijn.” Hetzelfde geldt voor het poeder­ coaten van kunststof materialen. Tot voor kort was deze techniek alleen toepasbaar op metaal omdat de deeltjes door een elektrische lading worden aangetrokken. “General Electric heeft een hoge tempe­ ratuur bestendige kunststof ontwikkeld en deze elektrisch geleidbaar gemaakt. Deze doorbraak kan er toe leiden dat de hoeveelheid oplos­ middelen, die nodig zijn bij natlakken van kunststoffen, drastisch kan verminderen.” Het lukt met kunststof; het poedercoaten van hout, MDF en andere bouwmaterialen zoals cementgebonden vezelplaat

vierde 6 0 -jarig bestaan

toeleveringsketen

en dakpannen is in ontwikkeling. De opgedane kennis en toegepaste techniek worden ingezet om bestaande processen te verbeteren. “Wij zijn altijd bezig geweest de minder milieuvriendelijke compo­ nenten te vervangen.” Dat kan met poedercoating, maar zeker ook met natlak. Het verminderen van de hoeveelheid oplos- en verdun­ ningsmiddel, de hoeveelheid energie en de hoeveelheid water per m² gespoten product zijn voor Friedus Jonkman belangrijke stappen in het groener worden van zijn bedrijf. “Als je terugkijkt op de laatste 25 jaar, dan besef je pas goed wat er allemaal is veranderd en welke enorme stappen we hebben gemaakt op het gebied van het milieu en de arbeidsomstandigheden.”

57

Aerospace Tegenover de traditioneel wat ruwe bouwwereld staat de hightech van de aerospace. “We zoeken allerlei projecten waarbij het gaat om topkwaliteit.” Dat geldt ook voor de defensie-industrie waar de Vereniging Maakindustrie Oost (VMO) de kar trekt en Jonkman Coating partner is van bedrijven als Thales. “Dat is een heel bijzon­ dere wereld, waarin alles draait om kwaliteit en certificering. De norm is: 100% goed. Ook de documentatie en logistiek zijn een essentieel onderdeel van de levering. En dat is een kolfje naar onze hand.” Jonkman coating startte zestig jaar geleden als spuit- en moffel­ bedrijf en verdiende in die jaren het geld door producten als strijkijzers, TV’s en fietsen van een mooie beschermende laklaag te voorzien. Die industrie is bijna helemaal uit Nederland verdwenen en van spuiten is bij huishoudelijke apparaten al helemaal geen sprake meer. Toch staan er in de werkplaats fraaie lampenkappen te blinken. “Allemaal designspullen waarvoor poedercoaten een te ruwe techniek is. Dit zijn natlak-klussen, waarvoor we de beste vakmensen inzetten.”

Logistiek De bulk van de productie zit in het poedercoaten van aluminium kozijnprofielen voor de bouw en andere aluminium delen. Jonkman Coating is op dit terrein toonaangevend in Nederland en praat ook op Europese schaal zijn woordje mee. Deze grootschalige aanpak vraagt veel van de logistieke mensen en de ruimte binnen het bedrijf. “We hebben een doorloopsnelheid van minder dan een week en een extra opslagcapaciteit van 1.500 m². Van daaruit moeten we op de dag nauwkeurig kunnen leveren.” Die extra opslagruimte is wat aan de krappe kant, maar Friedus voelt er niets voor om te verhuizen. “We zitten hier weliswaar op een B-locatie en zullen - als we nieuw gaan bouwen - maximaal weer op een B-locatie terecht komen. We winnen daarmee amper iets aan bereikbaarheid tenminste als de gemeente geen gekke dingen gaat doen door straten en wegen af te sluiten. Daarnaast voldoen onze panden qua interne logistiek prima. We mogen helaas niet uitbreiden richting snelweg. Een stukje grond van de buren zou ons uit de brand kunnen helpen.” Met totaal 10.000 m² bedrijfsoppervlak is Jonkman Coating een ruim­ te-intensief bedrijf. Het is echter ook kapitaal- en arbeids­intensief, omdat veel processen niet kunnen worden geautomatiseerd. Echte massaproductie kan naar het voormalige Oostblok. Voor kleinere series en grotere werkstukken is opereren in Nederland nog wel

interes­sant. “Voorwaarde is wel dat we technologisch voorop blijven lopen en actief blijven in de toeleveringsketen.”

Treinstellen De nadruk op het uitbesteden van lakwerk bij Jonkman Coating ligt op de toegevoegde waarde. Het gaat vaak om een combinatie van corrosiebestendigheid, toekennen van eigenschappen en verfraaiing. “We moeten er constant opzitten om te ontdekken wat onze klanten willen en tegelijkertijd van onze toeleveranciers leren wat mogelijk is. Daarnaast proberen we een groter deel van de keten voor onze rekening te nemen. Zo verzorgen we voor audioproducent Löwe ook de inkoop van de lakken, waardoor we van ‘jobber’ in één klap sys­ teemleverancier zijn geworden.” De profilering als toeleverancier voor het topsegment heeft hem ook in het buitenland een aantal bijzondere orders opgeleverd. Zo werden in Hengelo de treinstellen (met vier verschillende lagen) behandeld die een Belgisch bedrijf produceerde voor de Oostenrijkse spoorwegen. “We doen uiteraard veel meer zaken met België en vooral Duitsland, maar alleen als het om het hogere segment gaat.”

Relatiebeheer Als gerenommeerde en geëerde Hengelose ondernemer heeft Jonkman een aantal goede tips voor collega-bedrijven. “Ik zit

www.ikt.nl

inmiddels al 32 jaar in het bedrijf en wil nog een flink aantal jaren door omdat ik uitdagingen blijf zien. Je moet als bedrijf weten hoe de markt in elkaar zit en de kansen grijpen. Dat betekent krachtige terzakekundige (verkoop)medewerkers hebben en ook zelf geregeld op bezoek gaan bij de klanten. Je moet zichtbaar zijn en je sterke punten uitspelen. Voor ons zijn dat kennis en goede leverbetrouwbaarheid.” Jonkman staat zich er op voor dat zijn bedrijf door veel bedrijven wordt gezien als een afdeling die vol­ ledig meedraait en meedenkt in het productieproces, maar ‘elders’ is gevestigd. Naast die aandacht voor de klant spelen in de wereld van het industrieel spuiten en lakken de contacten met leveranciers van materialen een essentiële rol. “We hebben twee chemisch technologen in dienst, die in nauw contact staan met de te chneuten bij onze lever ancier s . Zij bekijken voor elke nieuwe order wat de beste coatings en condities zijn voor een optimaal resultaat. Het zijn - zoals veel van mijn mensen - toppers, maar ze zijn niet zo eigenwijs dat ze niet steeds hun oor elders te luisteren leggen en oplossingen voorleggen aan collega’s die iets eerder in de keten zitten. Op eenzelfde wijze bespreken wij mogelijke oplossingen voor problemen bij opdrachtgevers. Alleen op deze wijze kunnen we onze sterke positie binnen de keten handhaven.” ■

Friedus Jonkman wil een groener bedrijf.



Bijna iedere en p ar ticip e er t

58

LinkedIn ideaal

De druk bezochte IKT-bijeenkomst in de Methoeve in Weerselo was er een van grote getallen, maar ook van herkenning en van ‘we moeten daar toch wat meer werk van maken’. Bijna alle 250 stoelen in de fraaie nieuwe zaal van Event Creators waren bezet en terwijl buiten de lente zich aankondigde, sprak Menno Lanting over sociale netwerken als LinkedIn, Facebook en Hyves. Het echte nieuws zat echter in de staart van het programma toen de Limburgse ondernemer Will Robben tijdens een forumdiscussie vertelde over de manier waarop hij zijn bedrijf door het introduceren van LinkedIn tot volle ontplooiing wist te brengen. “Bij ons is de traditionele hiërarchische structuur vervangen door een netwerk, waarin iedereen met iedereen communiceert: de verkoop, de inkoop, engineering enzovoort. We zijn door deze strategie tijdens de crisis niet gekrompen maar gegroeid.” Maar ook in Twente bloeien de digitale sociale netwerken. Bijna alle IKT-ers hebben een account op LinkedIn en Steven Duinhouwer heeft in zijn LinkedIn-groep Commercieel Twente een flink deel van de Twentse bedrijven verzameld. Ook voor ZZP’ers blijkt dit soort groepen een ideaal middel om bekend te worden. En om werk binnen te halen. (door Niko Wind)

De getallen zijn indrukwekkend. Facebook telt wereldwijd ruim 400.000.000 leden, waarvan er elke dag 2.000.000 gebruikt worden. In Nederland is 75% van de werkende bevolking lid van ten minste één netwerk, waarbij LinkedIn het hardst groeit. Het inmiddels oude en vertrouwde Hyves verenigt 9 miljoen mensen, waarbij de laatste tijd de groei vooral zit in de 55-plussers. Zij willen als opa en oma graag contact houden met hun kleinkinderen en via internet ontdekken wat hen zoal beweegt. Twitter is voor veel (bekende) Nederlanders een hype. Toch is het niet meer dan een variant op SMS. Alleen nu stuur je het bericht van maximaal 140 tekens niet naar één persoon, maar kan iedereen in de wereld meegenieten van je ontboezemingen. Dat is leuk en soms ook zinvol, zeker als mogelijkheid om een boodschap breed uit te dragen.

Kieswijzer Met de opkomst van de sociale netwerken ontstonden sites waarop consumenten hun ervaring met artikelen en diensten met elkaar delen. “Door die informele beoordelingssites ontstaat een compleet ander businessmodel. Het publiek kan een bedrijf maken of breken. Als je slecht presteert, word je genadelooss afgestraft. Hetzelfde geldt voor sites en netwerken waar ontslagen werknemers hun gal spuwen.” Hoewel het beter wordt, zijn er nog steeds bedrijven en organisaties die niet standaard het internet afzoeken naar negatieve berichten. “Je moet er snel bij zijn, anders gaat een filmpje op YouTube of een bericht op Twitter van een ontevreden klant of werknemer zijn eigen leven leiden en een enorme schade toebrengen. Dat geldt zowel voor de producten of diensten die men aanbiedt als voor het aantrekken van nieuw personeel.”

in e en so ciaal net werk

voor open innovatie

Het is, volgens Menno Lanting, opvallend dat bij de talentvolle twintigers toegang tot sociale netwerken (en internet in het algemeen) hoog op het wensenlijstje staat. “Vroeger ging het om een hoog salaris en een mooie auto. Nu scoren flexibel werken, maatschappelijk ondernemen en internet op het werk het hoogst!” Dat is niet zo verwonderlijk als men bedenkt dat 86% van de werkenden lid is van één of meer sociale netwerken. “Vreemd genoeg blokkeert 76% van alle werkgevers die netwerken.” Dat het gebruik van sociale netwerken om informatie te verzamelen belangrijk kan zijn, wordt amper onderkend. Slechts 18% van de bedrijven heeft hiervoor een strategie ontwikkeld. “Zij beseffen dat hiërarchie ‘uit’ is en dat bedrijven - als ze succesvol willen zijn - in hoog tempo moeten overstappen op een netwerkstructuur.”

59

Wijn Dat het ook anders kan, bewees een wijnhandelaar uit Lent. In de winkel was (en is) weinig te doen. Hun blog op www.utaste.nl werkt echter als een magneet. Er staan veel nieuwtjes en verhalen over wijn, maar ook recepten voor goede of snelle maaltijden. Het geheim is dat de blog elke dag wordt ververst, waardoor bezoekers telkens terugkomen en automatisch ook kijken bij de aanbiedingen. “Dit soort sites werken wel en zorgen voor een positieve uitstraling. De meeste sites zijn statisch, geven droge informatie en worden na één bezoek verder gepasseerd.” Volgens Menno Lanting, auteur van het boek Connect!, kunnen goede sites een tegenwicht vormen tegen de negatieve berichten op netwerken als Twitter en LinkedIn. “Ze moeten dan wel dynamisch zijn en meer bieden dan de gegevens uit het jaarverslag en een kaal overzicht van de producten en diensten."

Voorgoed voorbij De tijd dat verhalen over een slechte (of goede) ervaring met een bedrijf beperkt blijven tot de naaste familiekring, zijn voorgoed voorbij. De sociale netwerken op internet zullen het nieuws razendsnel blijven verspreiden. De vorm kan veranderen. De bloggers zijn vrijwel van het internet verdwenen. Zij hebben plaatsgemaakt voor Twitter omdat met dit medium sneller en breder kan worden gecommuniceerd. Hyves is (nog) geliefd onder de jeugd en LinkedIn onder de werkenden. Over vijf jaar kan er wel totaal wat nieuws zijn, waardoor een van deze netwerken opdroogt. Ook zal de consument altijd invloed houden en deze invloed zal alleen maar toe­ nemen. “Deze ontwikkelingen zullen een blijvende invloed hebben in het denken over marketing en personeelsbeleid. Bedrijven die zich daarvoor afsluiten, zullen het heel moeilijk krijgen; organisaties die een goede strategie ontwikkelen (en deze periodiek bijstellen) hebben kansen in de netwerkmaatschappij. Men moet zich daarbij wel realiseren dat de aanpak per doelgroep anders kan zijn. “Kijk dus in welk netwerk de meeste klanten zitten en discussier daar mee over hun problemen.” Duitsland loopt qua internet­ gebruik nog steeds wat achter bij ons land. Hun zakelijke netwerk www.xing.com is echter zeker zo goed als ons LinkedIn. “Maak gebruik van al die binnen- en buitenlandse netwerken. Bij ons is er

nog sprake van een zekere schroom. In de USA is dat heel anders. Daar gebruikt men de netwerken zowel voor het verstevigen van relaties als voor de quick win.”

Groepen Hét voordeel van LinkedIn is dat men er eigen, besloten groepen op kan maken. Men accepteert mensen of men weert hen uit de eigen kring. Veel organisaties (zoals de Kwaliteitskring Twente) hebben een groep voor de eigen leden en anderen (zoals TIB-advies) zijn druk bezig er een te vormen. “Het kost niets en levert enorm veel op omdat de leden van zo’n groep onbeperkt informatie kunnen delen en ideeën kunnen lanceren die alleen bestemd zijn voor een eigen vaste groep mensen.” Dat zo iets ook perfect werkt binnen een bedrijf bewees Will Robben. Hij nam enige jaren geleden Venrooy Cable Equipment

www.ikt.nl

(een bedrijf in de maakindustrie) over en boog de organisatie om tot een netwerk waarbinnen iedereen gelijk was en men ongelimiteerd kennis kon delen en ideeën kon uitwisselen. Zijn interne sociale netwerk bleek de motor van vernieuwing (en kostenbesparing). Terwijl de collega-bedrijven zuchtten onder de problemen van de econo­mische crisis, vertoonde zijn bedrijf een opmerkelijke groei in omzet, personeel en resultaat. De mensen op de werkvloer bleven goeddeels buiten het netwerk, maar zij werden via hun chefs wel betrokken bij het proces. “Of dit elders ook gebeurt, weet ik niet. Ik draag het wel uit en hoop dat veel bedrijven ons voorbeeld zullen volgen.” Op een zelfde wijze heeft IKT een groep op LinkedIn en is de groep Commercieel Twente actief. “Door rond te lopen op LinkedIn komt men vanzelf groepen tegen waarbij men zich kan aansluiten. Tenminste als de ‘eigenaar’ je wil accepteren.” ■

Ook Menno Lanting genoot van de ambiance van de Methoeve.



Han Lange zaal is

60

Duitse markt

Natuurlijk heeft ook Han Langezaal veel last van de crisis. De bouw ligt goeddeels stil, waardoor het aantal vrachtwagens dat de zanddepots bezoekt, sterk is verminderd. Er wordt ook minder gesloopt, waardoor er minder te recyclen afval binnenkomt. En als dit afval eenmaal door het Haaksbergse recyclingbedrijf is verwerkt, komt dat op een overvolle markt terecht en moet het tegen lagere prijzen worden afgezet. “De verbreding van activiteiten die we de laatste jaren hebben doorgezet, biedt geen soulaas doordat diverse markten instorten.” Het enige lichtpuntje is dat de Duitse markt wat aantrekt, waardoor de daar gevestigde dochterondernemingen wel redelijk draaien. Hoewel het aanzienlijk minder gaat in de branche is Han Langezaal blij dat hij geen van zijn medewerkers heeft moeten laten vertrekken. “Het aantal inleenkrachten verminderde natuurlijk wel. Maar daarom hebben we ook een flexibele schil ingebouwd.” (door Niko Wind)

Met 125 vaste personeelsleden is Langezaal een grote werk­g ever in het Haaksbergse. Wat ruimtebeslag betreft is hij een hele grote, zeker als beide zandwinninglocaties worden meegerekend. Iedereen die wel eens van Enschede naar Hengelo rijdt, kent de zandwinning langs de provinciale weg: een aantal grote bergen met zand met daar achter een groeiende waterplas. Deze zandwinning runt Langezaal samen met Roelofs wegenbouw uit Den Ham; de tweede zandlocatie is voor 100 % van Langezaal en ligt net over de grens bij de Lutte. “We hebben daar een geweldige locatie vlak bij het klooster Bardel. “Het ligt net ver genoeg van de doorgaande weg om niet op te vallen, maar qua bereikbaarheid is het een prima locatie.” Langezaal hoopt bij deze waterplas ooit een recreatiepark te mogen realiseren. “Het gebied net over de grens is geweldig mooi en in trek bij de Nederlandse toeristen. Dat kun je wel zien aan het nieuwe vakantiepark tussen Gildehaus en Bad Bentheim. De bungalows waren er snel verkocht en ze worden goed verhuurd.” Langezaal heeft ook aan dit park, dat door Roompot wordt geëxploiteerd, een bijdrage mogen leveren door het zand aan te voeren dat nodig was voor de vele glooiingen en uiteraard voor het fundament van de vakantiehuisjes. Ook verzorgt Langezaal daar het inzamelen van het afval.

Kijk naar het oosten Als een van de weinige Twentse ondernemers heeft Han Langezaal zijn blik niet naar het westen, maar naar het oosten gericht. “Natuurlijk doen we flink wat in Nederland, maar in Duitsland zit nu eenmaal meer industrie en heb je meer afzetmogelijk­h eden voor het gerecycled materiaal.” Hij kocht zestien jaar geleden een recyclebedrijf in Gronau-Epe en tien jaar later een bedrijf in Emsbüren. Hij maakte niet de fout door deze bedrijven op zijn Nederlands te willen runen, maar koos voor Duitse medewerkers. “Hoewel Twente en de Grafschaft Bentheim veel gelijkenis vertonen, is opereren aan de andere kant van de grens toch moeilijk. De

niet ontevre den

is goud waard

mentaliteit is anders en de afstand tussen leiding en medewerkers is veel groter dan bij ons. Voordat iemand zijn meerdere durft te tutoyeren moet er erg veel gebeuren. Die correctheid komt ook tot uiting in de eisen die men aan toeleveranciers stelt. Afspraak is afspraak en als je niet doet wat je zegt, heb je een groot probleem.” Ook is de wetgeving op veel terreinen net iets anders, maar daar kun je als Nederlands bedrijf met goede adviseurs (en eigen Duitse bedrijfsleiders) goed in thuis raken. Zeker omdat ook de lokale overheden vaak sneller reageren dan de Nederlandse. Hét voordeel van Duitse vestigingen is echter de eenvoudige toegang tot de afzetmarkten. En dan moet je uiteraard niet alleen net over de grens zijn, maar ook kijken naar bijvoorbeeld het Ruhrgebied. “Voor ons is alles binnen een cirkel van 200 kilometer interessant.” Binnen die straal van 200 kilometer staan dezelfde type bedrijven als in Nederland, alleen zijn ze tien maal groter. Ook op het gebied van biomassa is men ons in Duitsland ver vooruit. Twence is op dit gebied actief, maar in Duitsland hebben veel ‘grotere’ industriële bedrijven eigen energiecentrales, die een veel grotere capaciteit hebben. Daar wordt de secundaire brandstof omgezet in elektriciteit en warmte die direct in het bedrijf kunnen worden gebruikt.

61

95% hergebruik “Verbranden of vergassen is een laagwaardig gebruik van stoffen uit afvalstromen. Het gaat bij ons om sorteren en nog eens sorteren.” Dat gebeurt met enorme sorteermachines die bijna een volledige scheiding kunnen realiseren. Het afval dat na het sor­ teren overblijft, gaat naar energiecentrales of de cementindustrie. “We zitten nu op 95% hergebruik en proberen - door nog betere sorteerstappen - dat percentage verder op te krikken.” Langezaal weet dat het moeilijk is, maar hij wil dat zijn bedrijf zo veel mogelijk ‘groen’ is. De IKT-ers die bij Langezaal op bezoek kwamen, konden niet alleen kennismaken met de recyclemachines die een paar jaar geleden zijn geplaatst. Het bedrijf opende eind 2009 ook een nieuw kantoor, waardoor ook de uitstraling sterk is verbeterd. Het bedrijfsterrein is fors in omvang: 6,5 hectare midden op een industrieterrein, met grote hallen waar het eigenlijke werk gebeurt. Op het bedrijfsterrein staan - als ze niet in bedrijf zijn - ook de vrachtwagens en machines voor de weg- en waterbouw. Het totale materieel omvat circa 100 eenheden en wordt ingezet voor de aanvoer van afval, het transport van gerecycled materiaal, zandtransport en voor de werkzaamheden op de infra-projecten. Opvallend genoeg wordt dit materieel door eigen mensen onderhouden. “We moeten eigen monteurs hebben voor het onderhoud en de reparatie van onze sorteermachines omdat de leveranciers van deze apparaten te ver weg zitten om storingen snel te verhelpen. Het was daarom logisch om meer van dit werk in eigen beheer te doen.”

De hand vasthouden Hoewel Langezaal vooraan wil zitten als het gaat om nieuwe technieken waardoor het percentage hergebruik nog verder kan groeien,

heeft hij geen engineers in dienst. “Het is voor ons belangrijk om rond te kijken en veel te praten met leveranciers. Het gaat in deze branche om elkaar de hand vasthouden.” Hij schaamt zich geen moment als hij zich onwetend bij hen opstelt. “Mijn vader zei altijd: ‘Als je vraagt, ben je maar even dom’. Met de extra kennis kun je echter flink vooruit komen.” Vanuit die visie kan hij inmid-

www.ikt.nl

dels een compleet pakket aanbieden. Van het ophalen en verwerken van het afval tot en met de aanvoer van zand en het saneren van vervuilde grond. Die enorme groei had zijn vader niet kunnen bedenken toen hij 46 jaar geleden een oude dragline van het leger kocht om als zelfstandige aan het werk te gaan. ■

Han Langezaal wil verder gaan dan 95% hergebruik.

GNN T ijhuis & Par tner s wil ingrijp en gere cht sdeur waarder voorkomen

Crisis maakt onvoorzichtig Voorkomen is beter

62

Oscar Pont: “Meer controle bij de acceptatie.”

De wereld van de incassobureaus en gerechtsdeurwaarders verandert echter snel. Bij GNN Tijhuis & Partners en de andere gerenommeerde bureaus verschuift de aandacht steeds meer naar preventie: ervoor zorgen dat het aantal dubieuze debiteuren wordt geminimaliseerd en dat er meer aandacht komt voor het debiteurenbeheer en de acceptatie van nieuwe klanten. “Wij worden steeds meer partners van onze klanten en daarmee een verlengstuk van hun onderneming.” De start van dit soort samenwerkingen is in veel gevallen een (gratis) quick scan. “We kijken dan zowel naar de organisatie van het debiteurenbeheer en het acceptatiebeleid als naar de uitgaande brieven en de algemene voorwaarden. Als daar niets in staat over zaken als wanprestatie sta je tegenover de rechter uiteraard veel zwakker.” Het acceptatiebeleid is volgens Pont in veel gevallen het zwakke punt in de organisatie. “De marketing wil scoren en kijkt te weinig naar de financiële positie van de klant. Facturing en een kredietverzekering bieden wel zekerheid dat het grootste deel van het geld binnenkomt, maar dat is een kostbare aangelegenheid. Zeker als de kredietlimieten steeds lager worden en de premies stijgen.”

Zeker nu de spoeling dun is en de orderportefeuilles zorg­ wekkend kleine omvangen gaan aannemen, zijn veel bedrijven zo gretig om een order binnen te halen dat zij onvoldoende onderzoeken of hun (nieuwe) klant wel kredietwaardig is. Ze hebben dan wel veel werk verzet, maar hebben grote moeite om hun geld binnen te krijgen. Als er nog wat te halen is, want ook faillissementen zijn aan de orde van de dag. Voor gerechts­ deurwaarders en incassobureaus lijken dat gouden tijden. Ondanks dat wil Oscar Pont, lid van de directie van GNN Tijhuis & Partners, liever minder dan meer gerechtsdeurwaarders op stap sturen om schier oninbare vorderingen te innen. Hij pleitte er tijdens een IKT-bijeenkomst voor dat bedrijven het eigen kredietmanagementproces beter gaan structureren. “Onderzoek de ‘kwaliteit’ van nieuwe klanten en zorg in alle gevallen voor een goede dossieropbouw. Gebruik ook de resultaten uit het eigen debiteurenbeheer en incassoproces in je klantacceptatieproces.” Zijn organisatie wil daar graag mee helpen door advisering en training en voert in veel gevallen gratis een quick scan uit. (door Niko Wind)

Door recente overnames is GNN uitgegroeid tot een organisatie met 1.400 medewerkers verdeeld over 28 kantoren. Bij het oorspronkelijke Tijhuis & Partners, dat in Noord en Oost-Nederland opereerde, werken ruim 400 mensen. “Die landelijke spreiding is belangrijk voor onze dienstverlening. Nu kan een gerechtsdeurwaarder voor een klant in Twente via een ander GGN-kantoor, zonder te reizen, een exploot betekenen bij bijvoorbeeld een bedrijf in Zeeland.” Behalve deze wederzijdse dienstverlening, de gemeenschappelijke inkoop en de ICT werken alle kantoren zelfstandig. “Dat is essentieel voor de relatie met de klanten. Ieder bedrijf heeft zijn aanspreekpunt dichtbij en een eigen accountmanager die goed op de hoogte is met het reilen en zeilen van de onderneming.”

Boerenverstand Als gerechtsdeurwaarders- en incassokantoor mag GGN Tijhuis & Partners de eigen gegevens over de financiële positie van bedrijven niet openbaar maken, waardoor vanuit deze hoek geen hulp te verwachten is als het gaat om wel of niet accepteren van een klant. Er zijn wel openbare gegevens over categorieën van mensen (en ZZP-ers). Dat onderzoek ‘Hoe betaalt Nederland’ geeft inzicht in het betaalgedrag van personen, maar is voor de business-to-business niet hanteerbaar. “Voor het zakelijke verkeer is kredietinformatie te koop bij gespecialiseerde bedrijven. Daarnaast is het goed om in je net­ werken je oren en ogen open te houden; probeer er achter te komen wie met deze partij zaken heeft gedaan en wat de ervaringen zijn.” In een aantal gevallen hanteren ook branches een zwarte lijst. De bouw is met hun kredietbewaking het verst, maar ook in andere branches is men bezig een dergelijk systeem op te zetten. “Van al die gegevens wordt vaak te weinig gebruik gemaakt. Men is vaak zo blij dat men een vis aan de haak heeft, dat men vergeet te kijken of deze wel gezond is.” Pont adviseert in alle gevallen om ook het gezonde boeren­verstand te gebruiken. “Deals die te mooi lijken om waar te zijn, zijn dat dan meestal ook.”

Rehabilitatie Een fout die nog (te) veel wordt gemaakt, is het afschrijven van een klant die bij een betaling in gebreke is gebleven. “Zoek eerst eens uit waarom die problemen zijn ontstaan. Dat kan best het gevolg zijn van een tijdelijk incident: een afnemer die failliet is gegaan of een ondernemer die door een echtscheiding plotseling in liquiditeits­problemen is gekomen. Deze klanten zijn te waardevol om te laten vallen. Laat uw incassopartner de kwestie keurig afwerken en neem daarna, als het kan, deze klant weer in genade aan. De relatie wordt door deze aanpak alleen maar hechter en het betalingsgedrag zal vanaf dit moment voorbeeldig zijn!” ■

ABN AMRO - e c ono om Ruben van Le euwen is gematigd optimistisch

Het gaat beter dan gedacht Tijdens de lunchbijeenkomsten van IKT-Haaksbergen zijn vaak inleidingen van bijzondere (top)sprekers. Vorig jaar kwam de CEO van Aalberts Industries naar Haaksbergen; dit jaar sprak Ruben van Leeuwen, senior econoom bij ABN AMRO, gespecia­ liseerd in de Amerikaanse economie én graag geziene gast bij BRN Nieuws-radio en RTLZ. Volgens hem zijn we door het dal heen en zal in 2010 wereldwijd hestel optreden. “Er zijn allerlei signalen dat het beter gaat. De economie gaat ons nog aangenaam verrassen.” Naast de cijfers van het producentenvertrouwen baseert Ruben van Leeuwen zijn voorspelling vooral op de ontwikkelingen in het internationale transport. “In Frankfurt is bij de luchtvracht sprake van een spectaculaire groei. Schiphol blijft wat achter en ook de Rotterdamse haven profiteert nog niet van het aantrekken van de wereldhandel.” In de Verenigde Staten is zelfs al sprake van een daling van de werkloosheid!

63

(door Niko Wind)

Voor hem begon de crisis al lang voordat de bulk aan ‘giftige’ hypotheken aan de oppervlakte verscheen. “We hadden te maken met een forse schuldenlast en een hoge olieprijs, die de inflatie aanwakkerde. Daarnaast zette de dure euro een rem op onze export.” De echte klap kwam bij de val van Lehman Brothers. “Het vertrouwen in de banken en tussen de banken verdween en men was het overzicht kwijt. Medio 2008 ging iedereen op zijn geld zitten en rolde het niet meer omdat ook de interbancaire rente omhoog schoot.” De gevolgen voor de economie zijn bekend. Het bedrijfsleven ging kosten besparen en interen op de voorraden. Investeringen werden geannuleerd of uitgesteld en veel medewerkers kwamen op straat te staan. “Het vertrouwen sloeg om in angst, waarbij het spookbeeld van de jaren dertig opdoemde toen de werkloosheid in de Verenigde Staten opliep naar 25%!

Overheidsingrijpen In tegenstelling tot de jaren dertig grepen de centrale banken en overheden nu wel in en werden allerlei maatregelen genomen om de economie te stimuleren. “Nederland deed - behalve het redden van banken - bijna niets. Terwijl in China enorm werd geïnvesteerd in wegen dacht men in Nederland voorzichtig na over een crisisen herstelwet.” Europa is in alles wat trager dan de Verenigde Staten. De belangrijkste oorzaak is de minder flexibele arbeidsmarkt. De werkloosheid is minder snel gegroeid en zal ook minder snel dalen. “Maar toch gaat het hier langzamerhand ook wat beter door stimulerende overheidsmaatregelen, voorraadvorming en een begin van een inhaalslag als het gaat om investeringen.” Macro-economisch is de crisis voorbij en de meeste sectoren koersen af op herstel. “De industrie was als eerste getroffen en komt ook als eerste weer op dreef. Alleen de bouw loopt achter. Daar moeten de grote klappen nog komen.”

www.ikt.nl

Griekenland Dat de crisis diepe sporen heeft achtergelaten, is duidelijk. Dat geldt name voor de overheidsfinanciën en de financiële instellingen. “Er is echter nog steeds sprake van overcapaciteit omdat de consumentenbestedingen achter blijven.” Het financieringstekort binnen de verschillende EU-landen baart hem wel zorgen. Dat geldt met name voor Griekenland dat alleen tegen torenhoge rentes geld op de kapitaalmarkt kan lenen. “Ook Italië, Spanje en Portugal hebben het moeilijk. Deze landen moeten geld lenen tegen een percentage van bijna 5% , terwijl Nederland nog steeds slechts 1,9% betaalt.” Qua werkloosheid spant Spanje de kroon. Duitsland en Nederland hebben daar - door hun relatief inflexibele arbeidsmarkt - minder last van.

Half bewolkt De toekomst ziet er volgens de ABN AMRO-econoom niet puur zonnig uit. “De banken hebben de leencriteria wel versoepeld, waardoor het bedrijfsleven weer kan gaan investeren. Het risico van een nieuwe dip is echter nog niet verdwenen, al zal dat dal lang niet zo diep zijn.” Hij verwacht dat de inflatie laag zal blijven, maar ook de economische groei zal door de noodzakelijke bezuini­ gingen bescheiden zijn. “We zullen een fors aantal jaren onder de 2% uitkomen.” Het herstel is nog broos en komt later op gang dan in andere landen. Dat komt omdat wij hier ook later de crisis zijn ingegaan. ■

Ruben van Leeuwen: “De economische groei blijft laag.”

Scope Nieuwe deelnemers

Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen.

IKT-Enschede

Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur per e-mail aan te leveren.

Deloitte Postbus 672 7500 AR Enschede Contactpersoon: dhr. G.J.B. Beimers RA Apro Media D. Ricardostraat 13-27 7559 SH Hengelo Contactpersoon: dhr. L. Rijnders ANDforce Boddenkampsingel 92 7514 AR Enschede Contactpersoon: dhr. ir. A.G.H.T. Dohmen De Wijngaert Outplacement Postbus 617 7500 AP Enschede Contactpersoon: dhr. Drs. P.F. de Wijngaert Zus en Zo Events Postbus 6113 7503 GC Enschede Contactpersoon: mevr. A.J. Hekman

IKT-Berkelland Thoma Assurantie- en Pensioenadviseurs Postbus 16 7240 AA Lochem Contactpersoon: dhr. A. Rutgers De Jong & Laan accountants belastingadviseurs Postbus 143 7240 AC Lochem Contactpersoon: dhr. H. Schreurs AA

IKT-Oldenzaal Twentse Weg- en Waterbouw Postbus 315 7570 AH Oldenzaal Contactpersoon: dhr. ing. J.H.A. Kok

Ons adres: IKT/Twentevisie T.a.v. Saskia Rikhof-Slot Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE

Tel. 053 - 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985 E-mail [email protected]

Bitwise-bncc is een nieuw internet- en reclamebureau in Hengelo, een samenwerking tussen grafisch ontwerp, reclame en internettechniek. Binnen deze organisatie werken ontwikkelaars en systeembeheerders van websites en online applicaties nauw samen met designers en communicatiespecialisten. Op deze manier kan de klant praten met één contact­p ersoon, aangevuld met vakspecialisten. Het World Trade Center (WTC) Twente en Saxion gaan een partnerschap aan. Saxion wordt daarmee founder van het WTC Twente. De overeenkomst met een duur van vier jaren is op vrijdag 26 maart jl. getekend. WTC Twente en Saxion gaan op een aantal terreinen samenwerken, waaronder handelsinformatie (Trade Information) en handelsonderwijs (Trade Education). De provincie Overijssel blijft in trek bij kennisintensieve bedrijven. Het beleid van de provincie om meer research & development-activiteiten aan te trekken trok in 2009 ondanks de economische crisis nieuwe bedrijvigheid aan: 14 nieuwe vestigingen, bedrijfsuitbreidingen en nieuwe samenwerkingsverbanden zijn samen goed voor 21 miljoen euro aan investeringen en 363 nieuwe arbeidsplaatsen op termijn. De Universiteit Twente ontving van de provincie een bedrag van vijf miljoen euro, verdeeld over twee jaar voor toegepast onderzoek en ontwikkeling op het gebied van de bio-energie en medische testapparatuur. De UT wil hiermee de ‘time to market’ verkleinen. Een delegatie van het V ietnamese Ministerie van Gezondheid en s chooldire c teuren uit dat land is op bezoek geweest bij het Saxion Kenniscentrum voor Gezondheid, Welzijn en Technologie om te spreken over hulp bij het opzetten en verbeteren van het verpleegkunde ■ onderwijs.

www.ikt.nl

65

Rob ten Hove heeft met het Nationaal Forensisch Adviesbureau (NFA) de EW/Saxion Ondernemers Award in de wacht gesleept. De vierdejaars student Crime Science van de academie Lifescience, Engineering & Design kreeg een cheque ter waarde van 6.000 euro en zal een jaar lang worden begeleid door Eric Wentink, DGA van de Arnhemse schoonmaak­organi­ satie EW Facility Services.

Twente Agenda 66

Datum

Aanvang

Onderwerp

Organisatie

28 april 29 april 6 mei 17 mei 27 mei 27 mei 1 juni 1 juni 2 juni 3 juni 7 juni 7 juni 9 juni 10 juni 15 juni 21 juni 22 juni 23 juni 1 juli 2 sept. 6 sept. 8 sept. 13 sept. 15 sept. 16 sept. 16 sept. 21 sept. 22 sept. 23 sept. 27 sept. 29 sept. 4 okt. 7 okt. 12 okt. 21 okt. 4 nov. 6 nov. 11 nov. 15 nov. 17 nov. 19 nov. 24 nov. 29 nov. 30 nov. 6 dec. 9 dec. 9 dec. 13 dec. 14 dec.

07.00 uur 15.30 uur 17.00 uur 11.45 uur 15.30 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 15.30 uur 17.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 15.30 uur 16.00 uur 16.00 uur 07.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 15.30 uur 12.00 uur 15.30 uur 18.00 uur 09.30 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 15.30 uur 17.30 uur 12.00 uur 17.00 uur

Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo Meet & Greet bijeenkomst Opname programma Memphis Jaarvergadering/lunch IKT-Oldenzaal Meet & Greet bijeenkomst Bedrijfsbezoek IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Opname programma Memphis Jaarvergadering/lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Informele bijeenkomst IKT-Haaksbergen VIT-bijeenkomst Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-West Twente Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Informele bijeenkomst IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Almelo Meet & Greet bijeenkomst Informele bijeenkomst IKT-Enschede VIT-bijeenkomst Bedrijfsbezoek IKT-Almelo Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Bedrijfsbezoek IKT-Berkelland Meet & Greet bijeenkomst Bedrijfsbezoek IKT-West Twente Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Ontbijtbijeenkomst KPMG Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Avondbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bedrijfsbezoek IKT-Oldenzaal Jaarvergadering IKT Lunchbijeenkomst IKT-Enschede/IKT-Hengelo Meet & Greet bijeenkomst Twente Concert Interregionaal Klootschiettoernooi Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Lunchbijeenkomst IKT-West Twente Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Eindejaarsbijeenkomst IKT-Oldenzaal Meet & Greet bijeenkomst Eindejaarsbijeenkomst IKT-Enschede VIT-bijeenkomst Eindejaarsbijeenkomst IKT-Hengelo

IKT Pioneering Twentevisie IKT Pioneering IKT IKT Twentevisie IKT IKT VIT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Pioneering IKT VIT IKT IKT IKT Pioneering IKT IKT KPMG IKT IKT IKT IKT IKT IKT Pioneering IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Pioneering IKT VIT IKT

Voor nadere informatie: IKT KPMG Pioneering VIT

Tel. 053 - 484 99 80 Tel. 053 - 483 25 25 Tel. 053 - 537 60 19 Tel. 053 - 851 68 62